Jaarverslag 2007
Jaarverslag 2007
Samenstelling: Secretariaat Nationaal De Alde Feanen & Coördinator V en E (hoofdstuk 4) Overlegorgaan Nationaal Park De Alde Feanen 21 april 2009
Jaarverslag 2007
4
Voorwoord Het nu af te sluiten jaar 2007 was het eerste jaar waarin ik leiding mocht geven aan de vergaderingen van het Overlegorgaan. Dat was voor mij een nieuwe uitdaging, maar ik voelde me welkom. Samen hebben we in een plezierige sfeer mooie keuzes gemaakt, onder andere voor de inrichting van het Bezoekerscentrum. It Fryske Gea heeft zich met enthousiasme als exploitant aangemeld en is al even enthousiast aan deze taak begonnen. We hebben uitvoerig gediscussieerd over riolering in het Nationaal Park De Alde Feanen, met de daaraan gekoppelde nutsvoorzieningen. Dit alles in de wetenschap dat ons advies hierover "slechts " een advies is aan de betreffende gemeente. 2007 was ook het eerste jaar dat de provincie Fryslân de gelden in handen kreeg van het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG). Nuttig en noodzakelijk was ook dat we streefden naar optimale verhoudingen met de "Herinrichtings Commissie De Alde Feanen". Immers, onze plannen beïnvloeden elkaar en dienen in elkaars verlengde te liggen. Ik wil de goede samenwerking hier graag noemen, zo u wilt roemen. De werkbezoeken die we maakten door ons wondermooie gebied, voorzien bij de deelnemers duidelijk in een behoefte. Je leert elkaar en het gebied steeds beter kennen. Met de wens dat we op de ingeslagen weg goede vorderingen zullen maken, gaan we vol goede moed verder in 2008.
Pé Miedema, voorzitter Overlegorgaan Nationaal Park De Alde Feanen
5
Jaarverslag 2007
6
Inhoudsopgave 1.
Inleiding
9
2.
Overlegorgaan 2.1 Algemeen 2.1.1 Het Overlegorgaan in 2007 2.1.2 Vertrokken en nieuwe leden van het Overlegorgaan 2.1.3 Vergaderingen in 2007 2.2 Belangrijke onderwerpen uit 2007
11 11 11 11 11 12
3.
Werkgroep Beheer, Inrichting en Monitoring 3.1. Algemeen 3.2 Activiteiten 2007
15 15 15
4.
Werkgroep Voorlichting, Educatie en Recreatie 4.1 Algemeen 4.2 Activiteiten 2007
16 16 16
5.
Financiën 5.1 Algemeen Bestedingenprogramma 2007
20 20 20
Bijlage 1: Leden Overlegorgaan, leden Werkgroep Beheer, Inrichting en Monitoring en de leden Werkgroep Voorlichting, Educatie en Recreatie. 22 Bijlage 2: Toelichting bestedingenprogramma 2007
24
7
Jaarverslag 2007
8
1. Inleiding Voor u ligt het Jaarverslag van het Nationaal Park De Alde Feanen over het jaar 2007. Dit jaarverslag is de beleidsmatige en financiële verantwoording van de activiteiten van het Nationaal Park De Alde Feanen over 2007. Het Jaarverslag heeft tevens als doel de organisaties die bij het nationaal park betrokken zijn, zoals gemeenteraden en dorpsbelangen, te informeren over de activiteiten van het Nationaal Park in 2007. Het verslag is opgesteld door het secretariaat van het Overlegorgaan Nationaal Park De Alde Feanen, in samenwerking met de secretaris van de Werkgroep Voorlichting, Educatie en Recreatie (VER). Het financiële verslag is in samenwerking met de provincie Fryslân opgesteld.
Het gebied De Alde Feanen, met een totale oppervlakte van ongeveer 2500 ha, ligt in het Lage Midden van Fryslân. Het gebied bestaat uit grote plassen, petgaten, schraallanden en hooilanden. Het is aangewezen als wetland van internationale betekenis en als Vogelrichtlijngebied. Ook recreatief heeft het een belangrijke functie vooral voor de waterrecreatie. De belangrijkste gebiedsbeheerder in het gebied is It Fryske Gea. In 2006 is het gebied door de toenmalige minister van LNV, de heer Veerman, ingesteld als nationaal park.
Het Overlegorgaan Nationaal Park De Alde Feanen In het Overlegorgaan zijn veel geledingen vertegenwoordigd van overheden tot ondernemers en van dorpbelangen tot natuurorganisaties. Onder het Overlegorgaan werken de Werkgroep Beheer, Inrichting en Monitoring (BIM) en de Werkgroep Voorlichting, Educatie en Recreatie (VER) (in bijlage 1 vindt u een overzicht van de leden van het Overlegorgaan en van de werkgroepen). Daarnaast is er de Werkgroep Monitoring, deze is speciaal belast met het opstellen van een monitoringsplan, een rapportage streefwaarden en nulmeting indicatoren Nationaal Park De Alde Feanen. Deze werkgroepen BIM en VER hebben een belangrijke adviesfunctie aan het Overlegorgaan. Organisatiestructuur Nationaal Park De Alde Feanen Overlegorgaan Nationaal Park
secretariaat
Werkgroep Beheer, Inrichting en monitoring (BIM)
Werkgroep Monitoring (ad hoc)
Werkgroep Voorlichting, Educatie en Recreatie (VER)
9
Jaarverslag 2007
Samenwerkingsverband nationale parken De nationale parken vormen samen het stelsel van 20 nationale parken in Nederland. Alle parken zijn gezamenlijk vertegenwoordigd in het Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP). Het SNP heeft als belangrijkste taken de belangenbehartiging en de afstemming met het overheidsbeleid, het bespreken van gemeenschappelijke thema’s, overleg en afstemming tussen de afzonderlijke parken. Daarnaast heeft het SNP als doel de kwaliteit van het stelsel van de nationale parken te verhogen. In het voorzittersoverleg van het SNP zitten alle voorzitters van alle parken. Ook worden het ministerie van LNV en het IVN en de grote terreinbeheerders uitgenodigd deel te nemen aan de vergaderingen. De secretarissen van de parken komen bijeen in het secretarissenoverleg. Bij deze vergaderingen is eveneens het ministerie van LNV en het IVN aanwezig. Opbouw van dit jaarverslag In dit jaarverslag wordt achtereenvolgens ingegaan op de activiteiten van het Overlegorgaan in 2007 (hoofdstuk 2), de activiteiten van de werkgroep BIM (hoofdstuk 3) en activiteiten van de Werkgroep VER (hoofdstuk 4). Het verslag eindigt met een financieel overzicht (hoofdstuk 5).
Werkbezoek 2007
10
2. Overlegorgaan 2.1
Algemeen
Het Overlegorgaan heeft als taak het beheer en het functioneren van het Nationaal Park De Alde Feanen overeenkomstig de doelen van het park te bevorderen. Hiertoe behoort onder meer: - het opstellen van een beheer- en inrichtingsplan (BIP); - de onderlinge afstemming van alle voor de beheer- en inrichting van belang zijnde activiteiten; - het doen van voorstellen aan de Provincie Fryslân voor de besteding van de aan het park toegekende middelen onder meer in een meerjarig projectenprogramma en bestedingenprogramma. Zowel de onafhankelijke voorzitter als de leden van het Overlegorgaan zijn benoemd door de minister van LNV.
2.1.1 Het Overlegorgaan in 2007 Na de officiële instelling door de minister van LNV in 2006, was dit het eerste volledige jaar als officieel nationaal park. Het was tevens voor de voorzitter, de heer P. Miedema, het eerste volledige jaar als voorzitter. Het afgelopen jaar zijn veel onderwerpen besproken in het Overlegorgaan. Belangrijk om te noemen is de inrichting van het nieuwe bezoekerscentrum. Ook onderwerpen als sanering van het afvalwater in het middengebied van het nationaal park en het zoeken naar oplossingen voor de extra handhaving voor het park hebben de aandacht van het Overlegorgaan gehad. Onder kopje 2.2. is een aantal van de hoofdonderwerpen verder uitgewerkt.
2.1.2 Vertrokken en nieuwe leden van het Overlegorgaan In 2007 heeft de heer Strampel afscheid genomen van het Overlegorgaan. Hij is een aantal jaren vanuit de Vereniging Princenhof actief geweest in het Overlegorgaan. De heer Vogelpoel heeft zijn plaats ingenomen in het Overlegorgaan. Het was tevens het laatste werkjaar van de heer Mast. Hij was de vertegenwoordiger van het Ministerie van LNV in het Overlegorgaan. Vanaf september 2007 heeft de heer Van der Veen hem tijdelijk vervangen. Ook is mevrouw Hijlkema (secretaris) in 2007 gestopt met haar werkzaamheden voor het Nationaal Park De Alde Feanen. In bijlage 1 zit een ledenlijst van het Overlegorgaan.
2.1.3 Vergaderingen in 2007 In 2007 heeft het Overlegorgaan vier keer vergaderd (22 mei, 19 juni, 25 september en 13 november). De vergadering van 19 juni was een extra vergadering. Op 7 september zijn de leden van het Overlegorgaan en de beide werkgroepen op werkbezoek geweest in het eigen natuurgebied. Het ochtenddeel van dit werkbezoek bestond uit een vaartocht door het nationaal park. Er is onder andere gekeken naar de aanlegsteigers van de Marrekrite, de recreatieve plannen voor de Rengerspôle en de gemeentelijke plannen voor het Smitspaed bij Earnewâld.
11
Jaarverslag 2007
De heer H. De Groot, lid Overlegorgaan Nationaal Park De Alde Feanen, over 2007: In het eerste jaar na de officiële instelling als Nationaal Park was het zeker niet achteroverhangen en gemoedelijk toekijken naar wat we uiteindelijk dan toch bereikt hadden. Het echte werk begon toen pas: uitvoering geven aan de intenties van het Beheer- & inrichtingsplan (BIP). Zelf vond ik het een verademing niet meer alle besluiten in consensus te hoeven nemen. Nu komt het er op aan, binnen de afgesproken kaders, de belangen van de inwoners van de omliggende dorpen te behartigen. Als in- en aanwonenden hebben we veel rechten maar ook verplichtingen waar we voor staan. De kunst is nu om alle extra verworvenheden op een verstandige manier uit te buiten. Juist de dorpen kunnen zo in z’n geheel meeliften met het positieve effect op bijvoorbeeld recreatief medegebruik binnen het Nationaal Park. Dat betekent ook dat we moeten beseffen dat we zuinig met het gebied moeten omgaan, willen we er ten minste in lengte van dagen van kunnen profiteren. H. de Groot, namens ver. Dorpsbelangen van de dorpen Warten, Wergea en Grou
2.2
Belangrijke onderwerpen uit 2007
Bezoekerscentrum Nationaal park Het was de bedoeling om dit jaar het nieuwe bezoekercentrum in de voormalige buitenplaats It Wiid officieel te openen. Dit is niet gelukt. Toch is 2007 een belangrijk jaar voor het bezoekercentrum geweest. In de maand mei is een bedrijf uitgekozen dat bezig gaat met de inrichting van
Bouw van de inrichting van het Bezoekerscentrum
12
zowel het bezoekercentrum, de landschapstentoonstelling als het Frysk Lânboumuseum. De keus is gevallen op Ars Longa. Dit bedrijf uit Amsterdam heeft onder andere de nieuwe inrichting gemaakt van het Anne Frankhuis. De coördinator Voorlichting en Educatie zit namens het Nationaal Park De Alde Feanen bij alle bijeenkomsten van de projectgroep die bezig is met de planvorming. Eind 2007 heeft It Fryske Gea de verbouwwerkzaamheden gegund. De aannemer zal ook het buitenterrein onder handen nemen. Het wordt een omvangrijke klus waarmee begin 2008 wordt gestart. Project Toezicht en handhaving In 2007 is door het Overlegorgaan besloten de handhavingovereenkomst voor extra handhaving en toezicht in De Alde Feanen met twee jaar verlengen (2007 & 2008). De gemeente Boarnsterhim heeft tijdens de vergadering van 13 november 2007 wel aangegeven dat er na deze twee jaar een structurele oplossing gevonden moet worden voor de handhaving in het gebied. In principe wil het Overlegorgaan niet betalen voor extra handhaving. Toezicht en handhaving is geen gemeentelijke taak, maar een politietaak. Landinrichting De Alde Feanen en Swette-De Burd In de vergadering van het Overlegorgaan van 13 november is door de secretaris van de landinrichtingscommissie De Alde Feanen een presentatie gehouden over de 1e module. De eerste module van deze landinrichting bestaat onder andere uit de aanleg van een Natuureducatiebos. Begin 2008 zal worden gestart met de aanleg hiervan. Begin 2007 is in een aantal brainstormsessies gesproken over de 2e module van de Landinrichting De Alde Feanen. Het secretariaat van het Nationaal Park De Alde Feanen is bij de sessies aanwezig geweest. Tijdens het werkbezoek van het Overlegorgaan op 7 september heeft de voorzitter van de Landinrichting De Alde Feanen een presentatie over deze nieuwe plannen gehouden. Riolering In 2007 hebben de leden van de Werkgroep Sanering Afvalwater De Alde Feanen hun plannen gepresenteerd. Deze werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de gemeente Boarnsterhim, Wetterskip Fryslân en de Provincie Fryslân. Het nationaal park is in het kader van dit project in clusters ingedeeld (A,B C en D). In cluster A & B wordt riolering (persleiding) aangelegd. Voor het middendeel van De Alde Feanen (in de planvorming cluster C & D genoemd) is besloten geen riolering aan te leggen, maar IBA’s. In de vergadering van 22 mei is door het Overlegorgaan besloten in te stemmen met het voorstel van de Werkgroep. De Vereniging Princenhof heeft tijdens deze vergadering aangegeven dat zij een voorkeur hebben voor riolering (met nutsvoorzienin-gen) in cluster C & D. Hierop is door het Overlegorgaan besloten dat de Vereniging Princenhof wordt uitgenodigd te komen met een voorstel hiervoor. Dit voorstel moet passen binnen de uitgangspunten van het BIP. In 2008 komt dit terug.
13
Jaarverslag 2007
De Rengerspôle De Marrekrite is in 2007, in samenwerking met het Friese Merenproject, gestart met de herinrichting van de Rengerspôle. Dit (recreatie)eiland aan de westkant van het nationaal park wordt volledig opgeknapt. De walbeschoeiing wordt vervangen en er komen nieuwe ligplaatsen. Ook wordt een speelgebied aangelegd. Helaas is de uitvoering van dit plan vertraagd. Naar verwachting wordt dit project nu begin 2008 opgeleverd. Het Overlegorgaan Nationaal Park De Alde Feanen heeft een aanzienlijke financiële bijdrage geleverd aan dit project. Kwaliteitsimpuls Natuur In alle 20 nationale parken in Nederland zijn veel projectwensen die niet uit de normale Meerjarenprogramma’s gefinancierd kunnen worden. Deze projecten worden daarom vaak niet uitgevoerd. Het SNP heeft daarom het initiatief genomen voor de Kwaliteitsimpuls Natuur. In 2007 is door het SNP geïnventariseerd welke projecten er binnen de parken in dit kader zijn. Voor De Alde Feanen zijn twee projecten aangedragen: kwaliteitsverbetering visstandbeheer en maatregelen poortgebieden. Herinrichting van de Rengerspôle.
14
Nieuwe huisstijl In 2006 is door het SNP onderzoek gedaan naar de herkenbaarheid van alle 20 nationale parken. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat alle 20 Parken op te veel verschillende manieren en met te veel verschillende logo’s naar buiten treden. Om alle 20 nationale parken meer herkenbaar te maken is in 2007 door het SNP besloten een nieuwe huisstijl te ontwikkelen. Begin 2008 zal deze nieuwe huisstijl en het nieuwe logo in het Overlegorgaan worden besproken.
3. Werkgroep Beheer, Inrichting en Monitoring (BIM) 3.1
Algemeen
De Werkgroep BIM heeft als belangrijkste taken: - het adviseren van het Overlegorgaan over inrichting- en beheeraspecten; - het adviseren over monitoring en onderzoek voor beheer en inrichting; - afstemming van beleid, de leden van de werkgroep opereren vanuit het vastgestelde beleid van hun eigen organisatie in de vorm van beheerplannen en dergelijke. Mede vanuit deze achtergrond worden de adviezen voor het Overlegorgaan opgesteld; - het voorbereiden van het projectenprogramma voor zover dat betrekking heeft op beheer, inrichting en monitoring; - het bewaken van de uitvoering van deze projecten; - een bijdrage leveren aan het Beheer- en Inrichtingsplan (BIP).
3.2
Activiteiten 2007
De werkgroep BIM heeft in 2007 driemaal vergaderd: op 17 april, op 28 augustus en op 16 oktober. De leden van de Werkgroep zijn ook uitgenodigd voor het werkbezoek van 7 september. Uitgelichte onderwerpen: - Handhaving en toezicht In 2007 is nagedacht over het vervolg op het project toezicht en de handhaving in De Alde Feanen en heeft overleg hierover plaats gevonden met de politie. Een verkenning van de alternatieven is besproken, maar er is geen concreet vervolgplan gemaakt. Het verslag van de toezichthouder is uitgebreid besproken. - Kwaliteitsimpuls Natuur Binnen de Werkgroep BIM is gesproken over de projecten die ingediend zouden kunnen worden voor de kwaliteitsimpuls Natuur van het SNP. De projecten kwaliteitsverbetering visstandbeheer en maatregelen poortgebieden zijn door de Werkgroep BIM uitgekozen. - Riolering De Werkgroep BIM heeft de verschillende mogelijkheden voor riolering binnen de grenzen van het Nationaal Park De Alde Feanen besproken.
15
Jaarverslag 2007
4. Werkgroep Voorlichting, Educatie en Recreatie (VER) 4.1
Algemeen
De werkgroep heeft als belangrijkste taken: - adviseren over de voorlichting en educatie vooral over de communicatie binnen en over het park; - het adviseren over recreatieaspecten zoals de zondering van het gebied; - afstemming van het beleid. De werkgroepleden adviseren vanuit het vastgestelde beleid van hun organisatie; - het voorbereiden en bewaken van de uitvoering van het meerjarige projectenprogramma; - het leveren van een bijdrage aan het opstellen van het BIP. Werkgroep VER De werkgroep VER is vier keer bijeen geweest (30 januari, 2 mei, 4 september en 23 oktober). Belangrijke onderwerpen in 2007 waren het werkplan V&E 2007, genereren projectideeën voor 2008, nieuwe logo en huisstijl, infozuilen, ontwikkelingen bezoekerscentrum, Handleiding interne communicatie, Nieuwsbrief. Ook zijn de leden van de Werkgroep VER uitgenodigd voor het Werkbezoek.
4.2
Activiteiten 2007
Bezoekerscentrum In 2007 is er hard gewerkt aan de realisatie van een nieuw bezoekerscentrum voor Nationaal Park De Alde Feanen. Zowel coördinator V&E als medewerker V&E zijn zeer nauw bij dit proces betrokken geweest. Zo is er veelvuldig overleg geweest met betrokkenen (It Fryske Gea en Fries Landbouwmuseum) over programma van eisen en plan van aanpak. Uiteindelijk heeft Ars Longa de opdracht gekregen om bezoekerscentrum in combinatie met Fries Landbouwmuseum te realiseren. I.s.m. Ars Longa en It Fryske Gea hebben coördinator en medewerker de verhaallijn en expositie nader ingevuld. Via informatieavonden voor betrokkenen NP en de recreatiesector zijn zij geïnformeerd over de voortgang en plannen. In 2007 was bezoekerscentrum De Reidplûm nog open. Hier kwamen in 2007 4.750 bezoekers over de vloer. Vrijwilligers bezoekerscentrum In 2007 is door werkgroep Vrijwilligers Bezoekerscentrum (waarin naast de coördinator V en E en medewerker V en E, de toekomstige beheerder van bezoekerscentrum en vertegenwoordigers van het Fries Landbouwmuseum zaten) een wervings- en scholingsplan voor vrijwilligers uitgewerkt. In totaal zijn er 75 vrijwilligers geworven. Met al deze vrijwilligers zijn intakegesprekken gevoerd. Daarnaast is er voor hen een informatieavond georganiseerd en een cursus. In de cursus, die bestond uit drie theorieavonden en een excursie zijn de vrijwilligers geschoold in historie Alde Feanen, natuur en landschapswaarden, beheer, Nationaal Park, recreatieve mogelijkheden en producten en gastheerschap.
16
Nieuwsbrief I.s.m. de Herinrichting Alde Feanen zijn er in 2007 wederom 2 nieuwsbrieven verschenen (Medio april: oplage 10.000 stuks; begin november: oplage 9.000 stuks). De nieuwsbrief is vooral bedoeld om omwonenden en gebruikers van het gebied te informeren over het reilen en zeilen van het nationaal Park en de Herinrichting. De coördinator V en E is eindredacteur van deze nieuwsbrief, medewerker V en E levert groot aantal tekstuele bijdragen aan nieuwsbrief. Website Naast het actualiseren van de site zijn in 2007 de algemene teksten in zowel Engels als Duits aan de site toegevoegd. Daarnaast zijn de ontwikkelingen rond het LIFE-project in de Jan Durkspolder en de Herinrichting in de site opgenomen. De coördinator V en E is eindverantwoordelijk voor de site. De medewerker V en E levert vooral actuele bijdragen en nieuwtjes. Het technisch beheer wordt uitgevoerd door Dhr. Augusteijn. De website is in 2007 35.404 keer bezocht, een stijging met 10.000 bezoeken t.o.v. 2006. Vijf nieuwe infozuilen In het kader van het Zilveren jubileum van Hare Majesteit kreeg het Nationaal Park van de ANWB vijf informatiezuilen cadeau. De coördinator V en E was projectleider van dit project. Tevens was hij eindredacteur voor teksten en beeldmateriaal. De medewerker V en E heeft conceptteksten en beeldmateriaal aangeleverd. Eind 2007 waren proefdrukken gereed. De vijf zuilen zullen begin 2008 in het veld geplaatst worden. Veldwerk Pier de otter Door 9 schoolklassen (middenbouw basisonderwijs) uit de gemeenten Tytsjerksteradiel (7) en Smallingerland (2) is deelgenomen aan het veldwerkprogramma Pier de otter. Middels een aan-tal veldwerkopdrachten in It Wikelslân, die sterk gericht waren op het zelf beleven en ervaren van De Alde Feanen, hebben 233 kinderen kennisgemaakt met het prachtige nationaal Park de Alde Feanen. Organisatie en uitvoer is grotendeels door de medewerker V en E verzorgd. Veenquest Door het IVN en Noordelijke Hogeschool Leeuwarden is een digitaal veldwerkprogramma ontwikkeld voor gezinnen met kinderen. Met behulp van een PDA en een rugzakje met veldwerkmateriaal kunnen zij een spannende tocht maken door het Lytse Mear. Door medewerker V en E en coördinator V en E zijn met name inhoudelijke adviezen verstrekt over opzet programma. Resultaat is dat er vijf PDA’s zijn met veldwerkmateriaal die in 2008 vanuit nieuwe bezoekerscentrum geleend kunnen worden. Excursies en activiteiten Door medewerker V en E en It Fryske Gea worden geregeld excursies in Nationaal Park De Alde Feanen verzorgd. In totaal zijn er 96 vaarexcursies met 1852 deelnemers, 48 wandelexcursies met 908 deelnemers en 5 kano-excursies met 70 deelnemers gehouden (totaal 2.830 deelnemers). Daarnaast heeft medewerker V en E nog vier keer verhaalgehouden op een randvaartboot (207 deelnemers). M.n. de medewerker V en E is verantwoordelijk voor organisatie en uitvoer excursies.
17
Jaarverslag 2007
In totaal zijn er 9 lezingen verzorgd (7 medewerker, 298 deelnemers; 2 coördinator, 64 deelnemers). In het kader van het landelijke themaweekend biodiversiteit (2/3 juni) zijn door coördinator en medewerker een aantal extra activiteiten georganiseerd. Helaas was hier (vrijwel) geen animo voor. In het kader van de landelijke Nacht van de Nacht is er eind oktober i.s.m. It Fryske Gea een nachtelijke vaartocht georganiseerd. Hiervoor was veel belangstelling. Met 28 deelnemers zat de Blaustirns vol.
Basispresentatie voor lezingen Begin 2007 kwam een digitale basispresentatie voor lezingen nationaal Park beschikbaar. De presentatie bestaat uit 50 prachtige foto’s, inclusief een tekstboekje. Met dit materiaal kan het algemene verhaal (ontstaan, natuurwaarden, beheer, doelen en structuur Nationaal Park) van het Nationaal Park gepresenteerd worden. Er zijn vijf CD’s gemaakt die verspreid zijn onder direct betrokkenen (Secretariaat, medewerker V en E, coördinator V en E, ANWB). Conceptteksten en beeldmateriaal zijn door medeweker geleverd. Eindredactie en productie zijn door coördinator verzorgd.
18
Ontdekkaart De Alde Feanen In 2007 is er van elk Nationaal Park in Nederland een Ontdekkaart verschenen. De ene zijde van de kaart besteedt aandacht aan het stelsel van Nationale Parken in Nederland, de andere zijde bestaat uit een ludiek vormgegeven kaart van Nationaal Park De Alde Feanen met daarop een zestal highlights in het Nationaal Park. De kaart is vooral bedoeld voor gezinnen met kinderen. Door coördinator V en E zijn teksten aangeleverd en is eindredactie verzorgd. Kunstwerk voor bezoekerscentrum Vier leerlingen van de bovenbouw VWO van Scholengemeenschap Comenius uit Leeuwarden, hebben in kader van hun profielwerkstuk een kunstwerk gemaakt voor het Nationaal Park. De begeleiding van de leerlingen is verzorgd door de coördinator V en E. Het is de bedoeling dat het kunstwerk een mooie plek krijgt in het nieuwe bezoekerscentrum.
19
Jaarverslag 2007
5. Financieel overzicht 5.1
Algemeen
Middelen Eind 2006 heeft het Overlegorgaan in zijn vergadering het Meerjarenprogramma 2007-2011 vastgesteld. Totaal zijn in dit Meerjarenprogramma 20 projecten opgenomen voor een totaal bedrag van € 179.173 als bijdrage uit het budget Nationaal Park De Alde Feanen. Daarnaast wordt jaarlijks door LNV rechtstreeks een bedrag aan het IVN over gemaakt voor de Coördinator Voorlichting en Educatie. De Coördinator is in dienst van het IVN. Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) Dit jaar markeerde de start van het ILG. Tot 2007 werden de financiële middelen, nadat het Overlegorgaan het meerjarenprogramma ter goedkeuring had toegestuurd aan het ministerie van LNV, door het ministerie overgemaakt aan de provincie. Sinds begin dit jaar zijn de financiële middelen voor de nationale parken opgenomen in het ILG. De provincie is in deze situatie verantwoordelijk voor de juiste besteding van deze gelden. De administratieve afhandeling zoals het beschikken en de afrekeningen van de projecten wordt verzorgd door de Dienst Landelijk Gebied. De middelen die voor de Nationale Parken in het ILG zijn opgenomen zijn gelabeld. Hierdoor zijn de middelen in de toekomst ook gewaarborgd. Jaarlijks worden de middelen geïndexeerd. In 2007 waren wat aanloopproblemen met het ILG. Deze zijn in de loop van 2007 opgelost. Veel projecten uit het Meerjarenprogramma zijn daardoor later gestart of voor eigen risico begonnen. Dit heeft geen consequenties gehad voor de financiering van de projecten.
Bestedingenprogramma 2007 Omschrijving Secr 1 Secr 6 IFG 6 Secr 13 NME 7 NME9 Mar 1/2 SMA 1 NME13 NME11 NME17
20
Kosten Overlegorgaan Excursies en werkbezoeken Ondersteunend educatief medewerker Opzetten en bijhouden fotoarchief Nieuwsbrief over ontwikkelingen in de Alde Feanen Pier de Otter Voorzieningen Waterrecreatie Wandelpad Geau naar de Hooidammen Schoonmaakactie De Groenemaand Algemene voorlichtingsmaterialen Nationaal Park
Bedrag begroot 5.5001 1.5002 30.2003 5004 10.0005 500 50.0006 7.5007 1.0008 300 1.5009
Geraamde uitgaven 5.500 1.500 30.200 500 9073 500 50.000 0 0 150 1.500
Omschrijving NME18 NME20 NME21 NME22 NME23 NME24 IFG16 Secr18
Herdruk belevingsboekje De Alde Feanen Werkkleding Nationaal Park Kennismakingscursus Nationaal Park Basispresentatie voor lezingen Veenquest Publieksactiviteiten Nationaal Park Informatiefilm Nationaal Park De Alde Feanen Uitvoering activiteitenprogramma BIP BMP-cursus Moerasvogels Totaal
Bedrag begroot 3.00010 1.50011 75012 300 9.000 2.705 20.00013 31.41814 2.000 179.173
1
In overleg met de provincie Fryslan zijn de kosten in 2007 direct ten laste van het
2
In overleg met de provincie Fryslan zijn de kosten in 2007 direct ten laste van het
Geraamde uitgaven 0 1.500 750 300 9000 130 20.000 0 2.000 132.603
PPLG budget provincie Fryslân gebracht .
PPLG budget provincie Fryslân gebracht. 3
Project moet nog worden afgerekend.
4
Project is doorgeschoven naar 2008. In 2007 zijn geen foto’s gemaakt.
5
Dit project moet nog worden afgerekend.
6
Dit project moet nog worden afgerekend.
7
Dit project is niet uitgevoerd. Er moet eerst verder onderzoek plaatsvinden (NB-wet
8
Dit project is doorgeschoven naar 2008. Er was in 2007 geen behoefte aan een
e.d.). Daarna wordt bepaald of het project alsnog wordt uitgevoerd.
schoonmaakactie binnen de grenzen van het Nationaal Park. 9
Dit project is doorgeschoven naar 2008. De producten kunnen pas ontwikkeld worden, nadat er een positief besluit is genomen over het nieuwe logo (begin 2008).
10 Project is niet uitgevoerd in verband met de hoge kosten van een herdruk. 11
Dit project is doorgeschoven naar 2008. Het nieuwe logo moet op de werkkleding komen te staan.
12 Dit project is wel uitgevoerd. Er waren geen kosten aanverbonden. Drukten op secretariaatskosten, dit liep via de provincie. 13
Dit project is nog niet afgerond, loopt mee in het proces van het nieuwe bezoekerscentrum.
14 Dit project is niet beschikt. Er waren in 2007 geen projecten in het kader van de uitvoering van het BIP.
21
Jaarverslag 2007
Bijlage 1 Leden Overlegorgaan, werkgroep BIM en VER Leden overlegorgaan Nationaal Park De Alde Feanen Mevrouw A.M. Andriesen Provincie Fryslân (vice-voorzitter) De heer J. van der Berg Recreatieschap Marrekrite Mevrouw J. Bleckman-Palstra Hiswa-Recron De heer H. J. Eekhof Secretariaat Nationaal Park De Alde Feanen De heer P.A.E. van Erkelens Wetterskip Fryslân De heer H. de Groot Dorpsbelangen Warten, Grou en Wergea Mevrouw A. Hijlkema Secretaris Nationaal Park De Alde Feanen De heer U. G. Hosper It Fryske Gea Mevrouw A.J. de Kamper-Miedema Vereniging van Friese Rondvaartondernemers De heer P. Kooijman Watersportverbond De heer C. Kuipers Gemeente Smallingerland De heer G. Mast Ministerie van LNV, directie Regionale Zaken, Vestiging Noord De heer P. Miedema Voorzitter Overlegorgaan De heer B. van der Molen Friese Milieu Federatie Mevrouw M. Prins-Meindertsma Gemeente Tytsjerksteradiel De heer A. Steegstra Secretaris De heer W. Strampel Vereniging Princenhof Mevrouw R. Sytema VVV Mid Fryslan De heer J. van der Veen Ministerie van LNV, directie Regionale Zaken, Vestiging Noord Mevrouw B. Visser de Boer LTO Noord De heer H. de Vlas Dorpsbelangen Earnewâld, Oudega, De Veenhoop en Goëngahuizen De heer F.J.M. Vogelpoel Vereniging Princenhof/ERF De heer A.J. de Vries Gemeente Boarnsterhim
Leden Werkgroep Beheer Inrichting en Monitoring (BIM) De heer J. de Bruin Coördinator V en E De heer H.J. Eekhof Provincie Fryslân, secretariaat Nationaal Park De Alde Feanen De heer C. Geerligs LTO-Noord De heer H. de Groot Dorpsbelangen Warten, Gou en Wergea Mevrouw A. Hijlkema Secretaris Overlegorgaan De heer U. Postma Vereniging van Rietsnijders De heer P. Sollie Wetterskip Fryslân
22
De heer J. Spijkstra De heer A. Steegtra De heer O.M. Wijnen
Friese Bond van Binnenvissers Secretaris Overlegorgaan Vereniging Princenhof
Leden Werkgroep Voorlichting Educatie en Recreatie (VER) De heer J. van der Berg Recreatieschap Marrekrite De heer T. Bleckman TROEF Mevrouw J. Beembroek Gemeente Tytsjerksteradiel De heer J. de Bruin Coördinator V en E De heer B. Bruinsma Dorpsbelangen Warten, Grou en Wergea De heer O. Damsma Interim district hoofd It Fryske Gea Midden De heer H.J. Eekhof Provincie Fryslân, secretariaat Nationaal Park De Alde Feanen De heer S. Engelsman ANWB De heer F. Foekema Dienst Landelijk Gebied Mevrouw A. Hijlkema Provincie Fryslân, secretaris Nationaal Park De Alde Feanen De heer A. Huitema Medewerker Voorlichting en Educatie De heer P. Kooijman Watersportverbond De heer N. Minnema It Fryske Gea (districtshoofd midden) De heer H. Roossien Gemeente Smallingerland De heer H. Schenk Dorpsbelangen Earnewâld, Oudega, De veenhoop en Goëngahuizen Mevrouw R. Smit IVN Consulentschap Fryslân Mevrouw R. Sytema VVV Mid Fryslân De heer W.D.C van der Vegt Provincie Fryslân De heer A. Visser Dorpsbelangen Earnewâld, Oudega, De veenhoop en Goëngahuizen
23
Jaarverslag 2007
Bijlage 2 Toelichting bestedingen programma 2007 A. Vaste kosten Secr 1 Kosten Overlegorgaan Toelichting: Naast de vergaderkosten bestaan de kosten van het secretariaat onder meer uit: advertentiekosten, kopieerkosten, porto, papier, telefoon, reis- en verblijfkosten, aanschaf documentatie etc. Secr 6 Excursies en werkbezoeken Excursies en werkbezoeken van het Overlegorgaan en/of de werkgroepen aan andere nationale parken of gebieden waar vergelijkbare activiteiten plaatsvinden zijn heel nuttig. Juist in de startfase van een nationaal park is dat van belang voor zowel de inhoudelijke kennis als voor het opbouwen van contacten en het kweken van wederzijds begrip. Jaarlijks wordt een excursie voor het Overlegorgaan en de werkgroepen georganiseerd, door het eigen gebied of naar een ander verwant gebied. Daarbij kunnen dan knelpunten of speciale projecten die uitgevoerd zijn bekeken en ter plaatse besproken worden. IVN 1 Coördinator Voorlichting en Educatie Per 1 mei 2000 is een coördinator Voorlichting en Educatie voor het Nationaal Park De Alde Feanen aangesteld in de persoon van de heer J. (Jörgen) de Bruin. Hij is verantwoordelijk voor het opstellen van het meerjarenplan Voorlichting en Educatie, de coördinatie van de uitvoering van projecten, deskundigheidsbevordering en het opstellen van het projectenprogramma Voorlichting en Educatie. De kosten worden, overeenkomstig de afspraken met het ministerie van LNV, rechtstreeks betaald aan de directe werkgever van de coördinator, te weten het IVN Amsterdam. IFG 6 Aanstellen educatief medewerker In het advies van de Voorlopige Commissie Nationale Parken is aangegeven dat het wenselijk is voor het nationaal park. De Alde Feanen om, naast een coördinator Voorlichting en Educatie, ook te voorzien in een educatief medewerker. In 2001 heeft het Overlegorgaan besloten om, met ingang van 1 januari 2002, daadwerkelijk een educatief medewerker aan te stellen. Deze heeft een dienstverband met It Fryske Gea en is 32 uur per week beschikbaar voor het Nationaal Park De Alde Feanen.
B. Aangegane verplichtingen Secr 13 Opzetten en bijhouden fotoarchief Ten behoeve van het verfraaien van o.a. de nieuwsbrief en de website zijn regelmatig foto’s nodig. Het is niet denkbeeldig dat het materiaal meerder malen kan/zal worden gebruikt. Omdat er in de
24
meeste gevallen sprake is van auteursrechten moet dit bij plaatsing telkens opnieuw worden voldaan. Door de rechten af te kopen en de foto’s op te nemen in een fotoarchief kan vrijelijk over het materiaal worden beschikt. NME 7 Nieuwsbrief over ontwikkelingen in de Alde Feanen Op basis van de ervaringen vanuit andere projecten (bijvoorbeeld landinrichting) en in andere nationale parken is gebleken dat het nuttig is om, met name, de in- en omwonenden van het gebied goed te informeren over de activiteiten en plannen. Voor De Alde Feanen is dit zeker van belang gezien het grote aantal initiatieven en plannen die hier spelen: landinrichting en herinrichting, het nationaal park, het Friese Merenproject, het project oevers en kaden, etc. In het voorjaar van 2001 is, door de Landinrichtingscommissie Alde Feanen en het nationaal park gezamenlijk, een eerste nieuwsbrief uitgebracht. Dit heeft een vervolg gekregen in 2002. Het doel van deze nieuwsbrief is om bewoners en betrokkenen bij De Alde Feanen te informeren over actuele zaken en plannen. De nieuwsbrief wordt in de omliggende dorpen huis-aan-huis verspreid. Daarnaast zal de nieuwsbrief via de VVV’s, de recreatieondernemers en It Fryske Gea aan bezoekers aangeboden worden. Dit project wordt samen met de landinrichtingscommissie herinrichting De Alde Feanen uitgevoerd. NME 9 Pier de Otter Dit project, dat in 2001 is gestart, is bedoeld om scholieren van het basisonderwijs in de gemeenten Boarnsterhim, Smallingerland en Tytsjerksteradiel kennis te laten maken met het Nationaal Park De Alde Feanen. Door het samenstellen van een opdrachtroute kunnen de kinderen het landschap en in het bijzonder de flora en fauna in het gebied leren kennen. Het project is gericht op de leerlingen uit de middenbouw (groep 5 en 6) van alle scholen. MAR 1/2 Voorzieningen voor de waterrecreatie Het project beoogt een uitbreiding van aanlegvoorzieningen en recreatiemogelijkheden in De Alde Feanen voor motor- en zeilschepen, rondvaartboten, open motor- en zeilboten en kano's. Te treffen voorzieningen zijn een uitbreiding van aanleglocaties aan de randen van het nationaal park, het creëren van aanleglocaties voor rondvaartondernemingen bij vogelkijkhutten en/of andere locaties met bijzondere kenmerken en de realisatie van mogelijkheden voor de kleine watersport (in-, uit- en overstapplaatsen, toiletvoorzieningen etc). Hiervoor wordt, in overleg met It Fryske Gea, de provincie Fryslân en het Friese Merenproject, een totaalplan opgesteld. Invulling van het project vindt plaats aan de hand van dit plan.
C. Nieuwe projectaanvragen NME 13 Schoonmaakactie Doel van het project is het samen met de recreatiesector en watersportverenigingen organiseren van een schoonmaakactie. Hierbij wordt zoveel mogelijk zwerfvuil opgeruimd. Het project heeft
25
Jaarverslag 2007
meerdere doelen, te weten het schoonmaken van het gebied, het bevorderen van de samenwerking tussen verschillende organisaties, het betrekken van omwonenden bij het Park en het afgeven van een positief signaal in de media. De gevraagde bijdrage is bedoeld voor materiaalkosten en een nationaal park aandenken voor de deelnemers. NME 11 De groene maand Sinds enkele jaren organiseert IVN Nederland, in samenwerking met tal van organisaties, landelijk De Groene Maand. Het doel hiervan is om het Nederlandse publiek middels excursies en activiteiten kennis te laten maken met de natuur. Op het IVN-parkenoverleg is naar voren gekomen dat de nationale parken hieraan zouden moeten en kunnen deelnemen. Door de samenwerking kan het stelsel van nationale parken én het Nationaal Park De Alde Feanen onder de aandacht worden gebracht. NME 17 Algemeen voorlichtingsmaterialen Nationaal Park In het kader van de profilering van het Nationaal Park lijkt De Alde Feanen het de werkgroep Voorlichting, Educatie en Recreatie goed om infomappen en tasjes in NP-huisstijl te ontwikkelen. De mappen zijn insteekhoezen voor folders en brochures, die aan speciale bezoekers kunnen worden meegegeven. NME 18 Herdruk belevingsboekje De Alde Feanen Door de ANWB en het nationaal park is vorig jaar een full color brochure uitgegeven “Beleef het Nationaal Park De Alde Feanen”. Deze bijzonder vormgegeven en gratis brochure vindt gretig aftrek. De eerste oplage van 5.000 exemplaren is vrijwel op. Vandaar het voorstel tot herdruk van deze succesvolle brochure. NME 20 Werkkleding nationaal park In een bijeenkomst tussen secretariaat nationaal park, het IVN, de coördinator en medewerker V&E is geconcludeerd dat de profilering van het nationaal park sterker kan en moet. In dit kader is geopperd om bedrijfskleding voor coördinator, medewerker en secretariaat aan te schaffen en op termijn ook voor medewerkers van het bezoekerscentrum. In 2007 wordt hiermee voor de eerstgenoemde partijen een start gemaakt. Het gaat om de aanschaf van een fleece, overhemd en (regen)jack met daarop naam en logo’s van het nationaal park. NME 21 Kennismakingscursus nationaal park In 2007 zal het bezoekerscentrum van het Nationaal Park De Alde Feanen worden geopend. Het is van groot belang dat het personeel, zowel professionele krachten als vrijwilligers, goed op de hoogte is van historie, ecologie, natuurwaarden, beheer en organisatie van het nationaal park en de recreatieve mogelijkheden, zodat zij de bezoekers goed kunnen informeren. Voor deze mensen wordt, in samenwerking met It Fryske Gea, een kennismakingscursus Nationaal Park De Alde Feanen georganiseerd.
26
NME 22 Basispresentatie voor lezingen Voor het nationaal park wordt een digitale diaserie (op CD-ROM) met tekstboekje samengesteld met het verhaal van het nationaal park. De serie wordt in viervoud gemaakt en is door alle partijen, die betrokken zijn bij het nationaal park, te gebruiken voor voorlichtingsbijeenkomsten. De bedoeling was om dit product al in het voorjaar van 2006 op te leveren, maar door drukke werkzaamheden rond de instelling van het nationaal park is dit niet gelukt. Wel zijn teksten en bijbehorend fotomateriaal zo goed als af. Het geld is bedoeld voor de productie van CD’s en tekst-boekjes. NME 23 Veenquest In het kader van het Interreg project Mopark is er eerder een vooral ICT-technisch raamconcept ontwikkeld voor Veenquest, een educatieve onderzoekstocht voor het Nationaal Park De Alde Feanen. De ontwikkeling van de natuureducatieve aspecten, gekoppeld aan PDA-mogelijkheden, moet nog helemaal worden ingevuld. Veenquest wordt uiteindelijk een veldwerkprogramma voor de bovenbouw van het basisonderwijs en zo mogelijk ook een activiteit voor gezinnen met kinderen in de leeftijd van 10 tot 13 jaar, waarin ICT (PDA’s) een belangrijke rol speelt. Na afronding van het project ligt er een kant en klaar en operationeel veldwerkprogramma voor de bovenbouw van het basisonderwijs (inclusie 15 PDA’s). Het project wordt in 2007 ontwikkeld, getest en operationeel gemaakt, zodat het vanaf 2008 aan het onderwijs en mogelijk gezinnen met kinderen aangeboden kan worden. NME 24 Publieksactiviteiten nationaal park In het kader van de instelling van het Nationaal Park De Alde Feanen in het voorjaar van 2006 is een aantal gratis publieksactiviteiten georganiseerd voor bewoners, bezoekers en gebruikers van De Alde Feanen. De animo en waardering voor deze activiteiten waren zeer hoog. In 2007 worden meer van dit soort activiteiten georganiseerd. IFG 16 Informatiefilm Nationaal Park De Alde Feanen Realisatie van een informatiefilm over de grote verscheidenheid en rijkdom van de natuur die voorkomt in het Nationaal Park De Alde Feanen en de waarden van dit gebied voor de mens. De film moet bezoekers meenemen op een verkenning en beleving van het gebied. De film zal worden vertoond in de filmzaal (auditorium) van het toekomstige bezoekerscentrum, dat medio 2007 wordt geopend. Ten behoeve van de vertoning zal ook de nodige apparatuur aangepast en/of nieuw aangeschaft moeten worden. Secr 18 Uitvoering activiteitenprogramma BIP Om de verschillende doelstelling uit het Beheer- en Inrichtingsplan uit te voeren is door het secretariaat van het Nationaal Park De Alde Feanen een actieprogramma ontwikkeld. In dit actieprogramma zijn alle acties voor de komende jaren beschreven, met daarbij de prioriteiten. In 2007 wordt gestart met de projecten op het gebied van natuurontwikkeling, bescherming broedvogels, bescherming van overwinteringsgebieden, behoud van gebiedsgebonden cultuurvormen en behoud van specifieke cultuurhistorische elementen.
27
Jaarverslag 2007
28
Colofon Samenstelling: Grafisch ontwerp: Vormgeving/DTP: Druk: Fotografie:
Secretariaat Nationaal De Alde Feanen & coördinator V en E (hoofdstuk 4) Studio Dumbar provincie Fryslân provincie Fryslân Archief It Fryske Gea provincie Fryslân H. Eekhof A. Huitema A.M.S. Laarman F. de Vlas
Jaarverslag 2007
