2003
Jaarverslag Pluryn Werkenrode Groep
Samen de balans opmaken!
Inhoudsopgave 3 Deel 1: Jaarverslag
16 “Als begeleiders meebetaald krijgen, blijven ze bij ons”
Even bijpraten over 2003 Missie en visie
4 Het integratieproces 5 Bouw 6 Financiën 8 Ondernemingsraad Medezeggenschap cliënten Klachten
9 Sociaal jaarverslag 11 Deel 2: Personalia 13 Deel 3: De Pluryn Werkenrode Groep in woord en beeld
17 Zitting in de Cliëntenraad: “Het is leuk om iets voor elkaar te krijgen.” 18 Op de banken voor Idols Madonna bezoekt de bossen van Beekbergen
19 Activiteitencentrum Malden bestaat 25 jaar Drie locaties openen hun deuren
20 Zevenheuvelenloop Nashualympics: een dag vol winnaars
21 Kennis is macht 22 Werkzin (Pluryn) en Jobstap (Werkenrode) verder als Jobstap Informatiemiddag omwonenden De Winckelsteegh goed bezocht
Samenvoeging ging vrijwel automatisch
23 Ruim baan voor Vrijbaan!
Technische diensten zoeken samenwerking
24 Nieuwe huisstijl voor Coffyn
Afdeling communicatie geeft het voorbeeld
14 Op weg naar éénheid: tussen hoop en vrees Directeuren doen aan teambuilding door te schilderen met cliënten
15 Kwaliteit moet je onderhouden 16 Een veranderende markt (Verboden te ) Roken
Leren wat werken is
25 Wat gebeurt er in het onderwijs? Plubo speelt Jessie Jeroen gaat Forw@rds
26 Opening Bureau All the way music TV Gelderland filmt in Groesbeekse Tehuizen
DEEL
1
Jaarverslag
Even bijpraten over 2003
Missie en visie
Wij praten u graag even bij over 2003: het eerste jaar van de fusie van de Pluryn Werkenrode Groep. Dat doen we met dit jaarverslag waarin wij kort en bondig de balans willen opmaken. Daarnaaast treft u een bloemlezing aan van enkele bijzondere projecten van de Pluryn Werkenrode Groep. Op bestuurlijk niveau was de fusie al in 2002 afgerond. Maar toen kwam de belangrijkste vraag aan bod: hoe krijg je samenhang in het belangrijkste kapitaal dat je als nieuwe organisatie hebt: je eigen mensen. Pas als je daarin slaagt, is de fusie voltooid. Daar hebben we in 2003 (en ook in 2004) erg veel energie in gestoken. En natuurlijk ging het dagelijkse werk met onze cliënten ook gewoon door.
De Pluryn Werkenrode Groep biedt zorg en ondersteuning die erop gericht is de kwaliteit van het bestaan van de individuele cliënt zo optimaal mogelijk te maken. De Pluryn Werkenrode Groep ondersteunt mensen van alle leeftijden met een handicap op weg naar een zo zelfstandig mogelijk leven in de samenleving. De ondersteuning sluit aan bij de individuele mogelijkheden van de cliënt en biedt een toekomstperspectief waarin de kwaliteit van het bestaan geoptimaliseerd kan worden. De organisatie ondersteunt de cliënt in het wegnemen of zoveel mogelijk beperken van de belemmeringen die hij of zij daarin tegenkomt. De ondersteuning en behandeling kan van toepassing zijn op alle levensgebieden van de cliënt, te weten wonen, werken, leren en vrije tijd. De individuele mogelijkheden en keuzes van de cliënt zijn daarbij maatgevend. Om de individuele vraag met maatwerkgerichte ondersteuning te kunnen beantwoorden, wordt gestreefd naar een goede bereikbaarheid en een specialistische, brede en gedifferentieerde ondersteuning. Deze ondersteuning wordt vanuit een groot aantal locaties ontwikkeld en aangeboden. Aangezien de ondersteuning en behandeling uitgaat van de vraag van de individuele cliënt, streeft de organisatie naar een breed en gedifferentieerd pakket van producten, zodat op een grote verscheidenheid van behoeften en vragen ingespeeld kan worden. De ontwikkelingen van nieuwe producten en het verbeteren van de kwaliteit door het toepassen van nieuwe wetenschappelijke inzichten en technologische ontwikkelingen vormen daarbij eveneens een belangrijk uitgangspunt.
De Pluryn Werkenrode Groep... aangenaam Het kost veel tijd om zes verschillende culturen vanuit één belang met elkaar te laten samenwerken. We kregen de behoefte om binnen de Pluryn Werkenrode Groep opnieuw kennis met elkaar te maken. En waarom ook niet? Jezelf opnieuw voorstellen is een mooi symbool voor een nieuwe start. Het is de erkenning dat de weg naar een gemeenschappelijke cultuur niet vanzelf gaat. Het is een ontdekkingstocht waar je heel bewust je weg in moet vinden.
De nieuwe organisatie Tegelijkertijd hebben we ons beleid afgestemd op de nieuwe organisatie. We zijn in de eerste plaats gefuseerd omdat uit onderzoek is gebleken dat we daardoor nog beter voor onze cliënten kunnen zorgen. Dit heeft te maken met de omslag van aanbodgestuurde naar vraaggestuurde zorg. Het vermogen om te kunnen voldoen aan een complexe individuele zorgvraag bepaalt steeds meer de kwaliteit van
JA A R V E R S L AG
een zorgaanbieder. Daarvoor is het noodzakelijk om zorg te bieden die dekkend is voor alle vier de levensdomeinen, wonen, werken, leren en vrije tijd.
Iedereen bedankt! Het mag duidelijk zijn dat de Pluryn Werkenrode Groep, bestaande uit een veelheid van locaties die ieder hun eigen specialisatie inbrengen, zichzelf heeft ontwikkeld tot een complete zorgaanbieder die niet alleen oog heeft voor de ontwikkelingen in de zorg, maar daar ook naar handelt. Daar gingen natuurlijk heel wat organisatorische veranderingen aan vooraf, waardoor onze medewerkers soms danig op de proef werden gesteld. Maar ondanks alle veranderingen en vernieuwingen zijn zij zich blijven concentreren op het belang van onze cliënten. Hulde! Daar zijn we erg trots op en daar willen we iedereen dan ook zeer nadrukkelijk voor bedanken. Raad van Bestuur
3
Het integratieproces Het jaar 2003 heeft in het teken gestaan van het integratieproces naar aanleiding van de fusie tussen Pluryn en Werkenrode per 1 juli 2002. Per die datum is een hoofdstructuur van kracht geworden, bestaande uit een vierhoofdige Raad van Bestuur en zes directoraten. Begin 2003 heeft een evaluatie plaatsgevonden van de topstructuur, die heeft geleid tot aanpassingen in de Raad van Bestuur. Per 1 september 2003 is de Raad van Bestuur teruggebracht naar twee personen, te weten Rob de Jong (voorzitter) en Gerrit Muller.
Van inventarisatie naar plan In het voorjaar van 2003 is een projectorganisatie opgezet voor het uitwerken van de integratie; daartoe zijn per directoraat projectgroepen geïnstalleerd. De eerste stap in de aanpak was het opstellen van een inventarisatiedocument, waarin de bestaande situatie werd beschreven. De inventarisatiedocumenten waren medio 2003 gereed. Vervolgens zijn integratieplannen ontwikkeld voor de afzonderlijke directoraten. Deze zijn in december 2003 voorgelegd aan de Raad van Bestuur / Directie. De plannen zijn daarbij getoetst op samenhang, dwarsverbanden en realisatie van meerwaarde zoals met de fusie werd beoogd. Tijdens het werken aan de voorbereiding en uitwerking van de integratieplannen kwamen er signalen van ‘onder af’ vanuit de directoraten. Mede naar aanleiding daarvan heeft de Raad van Bestuur besloten om de evaluatie van de directiestructuur te koppelen aan toetsing en bespreking van de integratieplannen van de directoraten.
Integratie rond de cliënt In de missie van de Pluryn Werkenrode Groep is vastgelegd dat de cliënt met zijn/haar vraag centraal staat. De fusie heeft geleid tot zowel verbreding als verdieping van het
JA A R V E R S L AG
aanbod aan de cliënt. Een cliënt heeft per definitie, vanuit het cliëntperspectief, een ‘hele’ (niet versnipperde) vraag, die enkelvoudig of meervoudig kan zijn. Het is onze opdracht om aan de cliënten een integraal aanbod te doen, waarbij de cliënt nimmer last mag hebben van hoe een organisatie als de Pluryn Werkenrode Groep is ingericht. Bij de aanpak van de integratie is aanvankelijk gekozen voor de ontwikkeling van integratieplannen per directoraat. Al werkend daaraan ervoer men steeds meer de beperkingen van de integratieopdracht binnen de afzonderlijke directoraten: integratie per directoraat leidt niet per definitie tot een optimale integratie van alle processen rond de cliënt. Dat laatste is uitdrukkelijk wel het na te streven doel geweest bij de fusie. Kortom: de vraag naar integratie over de directoraten heen kwam nadrukkelijk op de voorgrond. Die vraag vindt zijn oorsprong in de integratie aan de basis, rond de cliënt. Die vraag speelt overigens niet alleen bij de primaire processen (wonen, behandelen, dagbesteding, arbeidsintegratie en onderwijs), maar ook bij de beheer- en ondersteuningsprocessen. Op grond van deze overwegingen is besloten tot een verdere integratie van de directoraten, leidend tot uiteindelijk één directoraat Dienstverlening en één directoraat Beheer. Hiermee wordt beter aangesloten op de integratie van processen rond de cliënt en worden daarvoor de beste condities gecreëerd.
Resultaat verantwoordelijke eenheden Voor de structuur onder de directie heeft een en ander eveneens gevolgen gehad. Binnen het directoraat Dienstverlening worden resultaat verantwoordelijke eenheden onderscheiden, waarbij niet meer een verdeling plaats vindt op domeinen, locaties en regio’s, maar veel sterker naar doelgroepen en externe netwerken is gekeken. Binnen het directoraat Beheer zullen de regionaal vormgegeven sectoren integreren tot de Pluryn Werkenrode Groep-breed georganiseerde diensten. Met de benoeming van de managers onder de directie in de eerste helft van 2004 wordt het integratieproces, zoals dat vanuit de fusie is ingezet, beëindigd. De nieuw benoemde managers zullen de voor hun eenheden noodzakelijke veranderingsprocessen, voortvloeiend uit de missie en visie van PWG en aansluitend op snel veranderende externe omstandigheden, verder oppakken.
4
Andere ontwikkelingen
Bouw
Een belangrijk deel van de inspanningen in 2003 heeft zich, zoals gezegd, gericht op het integratieproces als gevolg van de fusie. Dat wil niet zeggen dat de focus niet gericht is geweest op onze omgeving. Te denken valt aan ontwikkelingen in de LVG-sector; onderwijsontwikkelingen; arbeidsintegratie; woon- zorgcombinaties.
In de loop van 2003 waren er op verschillende locaties bouwprojecten gaande.
De doelgroep licht verstandelijk gehandicapten (LVG) kent een landelijk sectoraal netwerk. Weliswaar staat die onder druk omdat LVG-instellingen in het land fuseren met AVGinstellingen, anderzijds lijkt de LVG-sector landelijk een afzonderlijk aandachtsgebied te blijven. Dat is nadrukkelijk aan de orde in de te ontwikkelen afstemming in beleid, alsook in de uitvoering, tussen de LVG-sector en de jeugdzorg, op basis van de nieuwe Wet op de Jeugdzorg. Binnen het onderwijs heeft de zgn. REC-vorming in de clusters 3 en 4 grote consequenties voor de aan Pluryn Werkenrode Groep PWG gelieerde scholen. Afstemming in strategie tussen de betrokken scholen is van evident belang. De ontwikkelingen binnen Arbeidsintegratie leiden tot specifiek beleid en samenwerking op korte termijn tussen arbeidsintegratieonderdelen van Pluryn Werkenrode Groep PWG en op termijn wellicht tot landelijke of bovenregionale samenwerkingsverbanden met derden. Het beleid inzake woon-zorgcombinaties is gericht op samenwerking met onder meer woningcorporaties waarbij wonen als kernproduct binnen bepaalde voorwaarden aan deze woningcorporaties wordt overgelaten. De overige ontwikkelingen betreffende het wonen zijn vastgelegd in onze Lange Termijn Huisvestingsplannen. Tevens zijn wij binnen de diverse regio’s en gemeenten actief betrokken bij het tot stand brengen van een integraal woon-zorgwelzijnsaanbod over de AWBZ-sectoren heen.
JA A R V E R S L AG
J.P.Heije Op het terrein in Oosterbeek is in 2003 de zogeheten flat gerenoveerd en uitgebreid. Daarmee is het pand officieel het hoofdgebouw van J.P. Heije geworden. In Doetinchem is in april 2003 een nieuw buitenproject in gebruik genomen. Hier zijn zestien plaatsen voor wonen en vijftien voor dagbehandeling gerealiseerd. Er is ook een ruimte voor naschoolse dagbehandeling voor kinderen in het autistische spectrum met PPD-nos, dit aanbod is nieuw voor de Pluryn Werkenrode Groep. Het onderdeel dagactiviteiten is verhuisd naar een gebouw van school De Drempel. Een groep jongeren heeft het gebouw zelf opgeknapt. Het programma van eisen voor de bouw van het Multifunctioneel Centrum was in voorbereiding, dat gebeurde samen met de partners, het Leo Kannerhuis, categorisch ziekenhuis voor autistische kinderen, en St. Kinder- en Jeugdpsychiatrie Oost Nederland, de Ederhorst.
De Beele In De Beele is gestart met de renovatie en uitbreiding van het stafgebouw, dat plaats biedt aan een nieuwe keuken, de linnenvoorziening, een deel van de facilitaire dienst, een personeelsrestaurant, de technische dienst en de tuindienst.
Het Hietveld Voor Het Hietveld is de architect voor de vervanging van de twee grote paviljoens De Waldhoorn en
Het buitenhuis van J.P.Heije in Doetinchem De Jachthoorn gekozen. Het plan verkeerde in de afrondende fase. In het kader van de deconcentratie wordt gezocht in andere gemeenten naar huisvestingsmogelijkheden.
Groesbeekse Tehuizen Begin april is in de Groesbeekse Tehuizen huize Largo opgeleverd. Dit is het tweede woonhuis, in een nog lange serie van te verbouwen huizen, dat ‘verdund’ is. Dat wil zeggen dat twee bewonerskamers tot één ruime zitslaapkamer met eigen douche/toilet en pantry zijn samengevoegd. De cliënten wonen er in vier groepen van zes mensen.
De Winckelsteegh Voor De Winckelsteegh ligt er een plan voor een complete vernieuwing van vrijwel alle gebouwen op het terrein. Werkenrode heeft in het voorjaar een woonwensenonderzoek laten uitvoeren onder volwassen cliënten, jongeren en ouders, als basis voor een lange termijn huisvestingsplan: LTHP. De uitkomsten zijn een bevestiging van het ingezette beleid van het zoeken naar kleinschaliger vormen van wonen.
5
Financiën
Balans per 31 december 2003 Pluryn Werkenrode Groep geconsolideerd
Financieel gezien was 2003 in totaliteit een heel goed jaar, dat de Pluryn Werkenrode Groep met ruim 1.1 miljoen euro overschot afsloot. Dat is ongeveer van eenzelfde omvang als in 2002. Feitelijk was het overschot echter groter, er is namelijk ook een bedrag van 2.7 miljoen euro gereserveerd voor het hele reorganisatietraject. Geld dat in 2004 gebruikt wordt voor de bekostiging van het management development traject, de reorganisatieadvieskosten en ICTontwikkeling van m.n. een cliëntvolgsysteem. Het resterende overschot is toegevoegd aan het eigen vermogen als reserve aanvaardbare kosten.
De exploitatiesaldi van de diverse onderdelen zijn als volgt; (in euro’s) De Beele Het Hietveld Jan Pieter Heije De Groesbeekse Tehuizen inclusief Gezinsvervangend Tehuis De Winckelsteegh Werkenrode Beheer Werkenrode Woontraining Werkenrode Woonondersteuning Werkenrode Dagbesteding Werkenrode Arbeidsintegratie Werkenrode Cardo Werkenrode Arbeidsvoorbereiding BliXem totaal
JA A R V E R S L AG
116.007 23.998 72.045 239.578 76.248 – 129.429 182.040 38.833 99.854 0 0 132.358 1.110.390
(na verwerking resultaat) in euro’s vaste activa immateriële vaste activa materiële vaste activa financiële vaste activa
2002
2003
961.196 76.099.049 45.378 77.105.623
1.112.023 80.100.214 45.378 81.257.615
44.858 4.671.734 7.042.798 3.413.326 15.172.716
54.750 5.301.567 3.333.528 6.715.423 15.404.998
92.278.339
96.662.613
295.499 6.028.088 664.851 6.988.438
295.499 7.030.122 686.521 8.012.142
egalisatierekening afschrijving
4.114.699
4.104.004
voorzieningen
2.584.472
5.202.239
langlopende schulden
50.687.994
55.335.186
kortlopende schulden
27.902.736
23.452.320
0
556.722
92.278.339
96.662.613
vlottende activa voorraden vorderingen nog in tarieven te verrekenen liquide middelen
totaal eigen vermogen kapitaal collectief gefinancierd gebonden vermogen niet-collectief gefinancierd vrij vermogen
financieringsoverschot totaal
6
Er was een toename van de productie van 1 miljoen euro, o.a. als een doorwerking van de indexatie. Gunstig was dat er 24 SGLVG-(sterk gedragsge-stoord, licht verstandelijk gehandicapt)plaatsen werden toegekend, voor de Groesbeekse Tehuizen. Er kwam daardoor – in een laat stadium – budgettoeslag per cliënt van 40.000 euro vrij, voor kosten die al gemaakt waren voor cliënten die inmiddels al opgenomen waren. Eerder waren al 27 SGLVG-plaatsen toegekend voor Het Hietveld. Deze locatie kampte enige tijd met financiële tekorten als gevolg van een forse overschrijding in de toegestane formatie van de woondienst. Een plan om dit om te buigen tot een gezonde financiële situatie leidde uiteindelijk tot een bestendig beleid, waardoor de locatie rond de 0-lijn uit kon komen. De post onderhanden werken zal de komende jaren fors toenemen voor de implementatie van de LTHP’s, een andere financieringsvorm. De langlopende schulden zijn toegenomen om bouwvoorzieningen te bekostigen. De bevoorschotting van de AWBZ – vorderingen op grond van de oude exploitatievoorzieningen – is op orde gebracht en afgerekend, wat leidde tot een toename van de liquide middelen. De overheid voerde voor het jaar 2003 een budgetkorting door van 0,8% op jaarbasis. Uiteraard heeft dit ook grote gevolgen gehad voor de organisatie. Voor 2004 kon dit voor een deel opgevangen worden doordat er al enige ruimte in de begroting voor gecreëerd was.
JA A R V E R S L AG
Resultatenrekening Pluryn Werkenrode Groep geconsolideerd 2002
2003
80.447.219 8.224.370 88.671.589
84.354.647 8.475.874 92.830.521
60.224.281 5.190.899 18.031.000 83.446.179 5.225.410
65.541.812 5.049.694 17.478.097 88.069.603 4.760.918
financiële baten en lasten
3.683.273
3.650.528
resultaat uit gewone bedrijfsvoering
1.542.137
1.110.930
8.493 -358.334 -349.841
0 0 0
1.192.296
1.110.930
wettelijk budget voor aanvaardbare kosten en/of exploitatiesubsidie overige bedrijfsopbrengsten som der bedrijfsopbrengsten personeelskosten afschrijvingen immateriële/materiële vaste activa overige bedrijfskosten som der bedrijfskosten
buitengewone baten buitengewone lasten buitengewoon resultaat resultaat
Voor 2005 zal de bezuiniging echter geheel in de begrotingsopzet meegenomen moeten worden. Met dit beleid draait de overheid in feite een aantal positieve
ontwikkelingen, de verruiming van middelen, van de afgelopen jaren weer terug, zoals de extra-SGLVG-gelden en de middelen voor vermindering van de wachtlijsten.
7
Ondernemingsraad
Medezeggenschap clienten
De nieuwe medezeggenschapstructuur van de Ondernemingsraden werd per 1 april ingevoerd. Er werd een centrale ondernemingsraad gevormd en een tweetal regionale ondernemingsraden. Deze structuur volgde, geheel volgens het uitgangspunt, de zeggenschapstructuur. Het was het resultaat van intensief overleg, waarbij veel begrip is geweest voor elkaars standpunten. Ook werden zes onderdeelcommissies ingesteld, voor elke oorspronkelijke instelling één. Die werken als ‘ogen en oren’ voor de medezeggenschap.
Na de oprichting van de Pluryn Werkenrode Groep werd het al snel duidelijk dat de nieuwe situatie vroeg om een aanpassing van de medezeggenschapsstructuur. De grootste verandering van de nieuwe structuur is wel dat nu voor het eerst in de centrale cliëntenraad ook cliënten deelnemen (ook die met een verstandelijke handicap). De Pluryn Werkenrode Groep is een van de weinige zorgaanbieders in het land die tot dit besluit is gekomen. Maar logisch is het wel, vooral in het kader van de vraaggestuurde zorg waarbij cliënten zoveel mogelijk worden geholpen hun
problemen zelf op te lossen. En aldus controle en verantwoordelijkheid houden over hun eigen leven. Eind 2003 is de Centrale cliëntenraad op feestelijke wijze geïnstalleerd. Deze wordt nu ingevuld door 10 cliënten en 6 verwanten uit de 6 locaties van de PWG waarbij het aantal cliënten bepalend is voor de zetelverdeling. De verdeling in de centrale cliëntenraad is nu als volgt:
Groesbeekse Tehuizen De Winckelsteegh Werkenrode
De Beele Het Hietveld Jan Pieter Heije
2 cliënten en 2 verwanten 2 verwanten 3 cliënten vanuit de volwassenen, 1 cliënt vanuit de jongeren en 1 verwant vanuit de jongeren. 1 cliënt 1 cliënt 2 cliënten en 1 verwant
In haar eerste en enige vergadering van 2003 heeft de Centrale Cliëntenraad zich bezig gehouden met verdeling van taken, een huishoudelijk reglement en de begroting voor 2004. De samenwerking met de cliënten is goed opgepakt. De lokale raden functioneren uitstekend.
Klachten In 2003 zijn bij de Commissie Zuid Gelderland geen klachten ingediend. Eind 2003 is de voorgestelde klachtenregeling PWG door de Raad van Bestuur en directie vastgesteld. De Pluryn Werkenrode Groep is voor haar klachten aangesloten bij de externe Gezamenlijke Klachtencommissie Zuid-Gelderland.
JA A R V E R S L AG
8
Sociaal jaarverslag Fuseren doe je niet alleen Met een fusie verandert een organisatie ingrijpend. Termen als visie, doelstelling en veranderingsproces zijn aan de orde van de dag. Maar in de kern gaat het altijd weer om mensen en de manier waarop ze samenwerken. De Pluryn Werkenrode Groep heeft een zorgtaak in het krachtenveld van een snel veranderende samenleving. Om doelgericht te kunnen werken en te voldoen aan de eisen die de maatschappij ons stelt, is het van belang dat we met zijn allen een team vormen en werken aan hetzelfde gemeenschappelijke doel. Zolang een organisatie er niet in slaagt de visie voor het voetlicht van de medewerkers te brengen, blijft het een papieren tijger.
Via HRM naar samenwerking Een belangrijke rol is daarom weggelegd voor het HRM (Human Resource management) beleid van de Pluryn Werkenrode Groep. De projectgroep HRM-thema’s is ingesteld om de visie te vertalen naar de dagelijkse praktijk. Door het creëren van een gemeenschappelijk besef ontstaat de nieuwe identiteit van de organisatie waarin medewerkers duidelijkheid krijgen over het karakter van de organisatie en de rol die ze daarin vervullen.
Van samenwerking naar zelfontplooiing Daarnaast moet er ook heel nadrukkelijk ruimte zijn voor de zelfontplooiing van onze medewerkers. De organisatie is daarin vooral voorwaardenscheppend bezig. De dynamiek van een organisatie wordt ook bepaald door de verschillen die er zijn tussen de medewerkers onderling. Individuele kwaliteiten en andere invalshoeken dragen daar allemaal toe bij. Net als plezier in het werk en zelf-
JA A R V E R S L AG
voldoening. De visie en missie van een organisatie vormen meer het consistente deel, het houvast en de routekaart voor de langere termijn.
project is het opstellen van competentieprofielen die de opleidingsvraag bij de opleidingsinstellingen verhelderen. De verwachting is dat deze competentieprofielen in 2004 in gebruik worden genomen als basis voor het overleg met het onderwijs.
Personeelsvoorziening en opleiden Dankzij de daling van het personeelsverloop (van 13,7 % naar 11,6 %) en de verruiming van de arbeidsmarkt is de Pluryn Werkenrode Groep er goed in geslaagd om professionele medewerkers aan te trekken die passen bij de huidige organisatie. Beroepsopleidingen sluiten niet altijd aan op vragen uit de praktijk. Om hier verbetering in te brengen, neemt de Pluryn Werkenrode Groep deel aan het regionale project Naar Herkenbare Competenties. Dit project wordt ondersteund door de werkgeversorganisatie VGN en de Sectorfondsen. Er nemen verschillende instellingen voor gehandicaptenzorg uit de regio aan deel. Doel van het
Bedrijfsopleiden Het project Naar Herkenbare Competenties levert een algemeen beroepsprofiel op dat als basis kan dienen voor de opleiding. De Pluryn Werkenrode Groep hecht echter veel waarde aan bedrijfsopleiden omdat elke instelling haar eigen specifieke eisen stelt, afhankelijk van doelgroepen, aard van de zorg en de organisatiecultuur. Het rendement is hoger en de mogelijkheid tot een organisatiebrede afstemming is veel groter. Vandaar dat de Pluryn Werkenrode Groep hiermee in 2003 een begin heeft gemaakt. In de nabije toekomst zal dit verder worden ontwikkeld.
9
Harmonisatie van de arbeidsvoorwaarden In de loop van 2003 zijn de meeste interne arbeidsvoorwaardenregelingen geharmoniseerd. Op de volgende gebieden zijn met instemming van de centrale OR nieuwe regelingen vastgesteld die gelden voor alle locaties: • functioneringsgesprekken • flexibele arbeidsvoorwaarden (meerkeuzesysteem); • vergoeding voor meerdaagse vakantiebegeleiding; • studiekosten en studieverlof; • reis- en verblijfskosten dienstreizen en woonwerkverkeer; • telefoonkosten, gebruik mobiele telefoon; • viering, attentie bij persoonlijke gebeurtenissen van personeel; • compensatie verlies onregelmatigheidstoeslag leden (C)OR. Nog in behandeling bij de ondernemingsraad zijn regelingen met betrekking tot: interne functie-verandering, inschaling bij bevordering, vergoeding voor leden bedrijfshulpverlening, kinderopvang en het afsluiten en opstellen van arbeidsovereenkomsten. In 2004 worden voorstellen uitgebracht omtrent: klachtenregeling voor personeel, personeelsvereniging(en), mogelijkheid voor inkoopkortingen voor personeel. Het onderwerp ‘leeftijdsbewust personeelsbeleid’ is opgenomen in het activiteitenplan voor 2004 van P&O. Arbeidsvoorwaarden zijn voortdurend in ontwikkeling en eenmaal vastgestelde regelingen dienen regelmatig geëvalueerd te worden. Het actueel houden van de arbeidsvoorwaarden en het zorgdragen voor heldere interpretatie is een reguliere taak van de dienst P&O.
Ziekteverzuim In de afgelopen jaren is veel aandacht geschonken aan het terugdringen van ziekteverzuim. In bijna alle locaties van de Pluryn Werkenrode Groep is het verzuim over 2003 gedaald ten opzicht van 2002 (zie tabel) Uitgangspunt voor ons verzuimbeleid is dat ‘ziek’ niet per definitie verzuim hoeft te betekenen. JA A R V E R S L AG
paste of vervangende werkzaamheden. Deze werkwijze heeft een gunstige invloed op de duur van het verzuim.
Cijfers ziekteverzuim 2003 2002 2001 2000 1999 Het Hietveld 6,61 De Beele 7,51 Jan Pieter Heije 5,8 De Winckelsteegh 8,79 Groesbeekse Tehuizen 6,0 Werkenrode 8,28 PWG* *
11,6 12,68 7,6 10,55 7,02 6,59 9,21 9,15 7,4 10,8 8,1 9,1
7,16 8,22
10,9 8,9 7,8 13,6 11,4 9,1
8,8 14,8 7,7 12,7 9,9 8,5
9,77 10,63 10,45
= cijfer tot 1-1-2003 exclusief Werkenrode
De invoering van de Wet Verbetering Poortwachter in 2002 is een goede stimulans geweest om vroegtijdig samen met de arbeidsongeschikte medewerker te kijken naar de mogelijkheden voor het (tijdelijk) verrichten van aange-
De daling van het verzuim stemt tot tevredenheid. Toch is het verzuim binnen de instelling nog ongeveer een half procent hoger dan het gemiddelde van de sector. De doelstelling van de Pluryn Werkenrode Groep is om structureel onder dit gemiddelde uit te komen. Dat vraagt om blijvende aandacht voor oorzaken van verzuim, preventie en een goede begeleiding van arbeidsongeschikten. Vermindering van het verzuim is nog mogelijk door een betere coördinatie te bewerkstelligen tussen alle personen en instanties die zich met preventie, verzuimbegeleiding en behandeling bezighouden en de verschillende rollen nog eens onder de loep te leggen. Verzuimbeleid verbreedt zich dan tot ‘gezondheidsmanagement’. In 2004 zal onderzoek gestart worden naar de wijze waarop binnen de Pluryn Werkenrode Groep dit gezondheidsmanagement kan worden vormgegeven.
Cijfers medewerkers totaal aantal medewerkers
fte’s
Het Hietveld De Beele J.P. Heije De Winckelsteegh De Groesbeekse Tehuizen Werkenrode totaal
233 146 406 451 555 584 2375
Het Hietveld De Beele J.P. Heije De Winckelsteegh De Groesbeekse Tehuizen Werkenrode totaal
man/vrouw
man
vrouw
65 82 156 63 131 168 665
148 63 222 343 405 375 1.556
Het Hietveld De Beele J.P. Heije De Winckelsteegh De Groesbeekse Tehuizen Werkenrode totaal
in/uit dienst Het Hietveld De Beele J.P. Heije De Winckelsteegh De Groesbeekse Tehuizen Werkenrode totaal
154,55 127,60 284,79 268,83 361,55 372,33 1.569,63 in dienst
uit dienst
32 19 55 49 59 95 307
46 21 54 47 42 66 276 10
DEEL
2
Personalia
per 31-12-2003
Raad van Toezicht Dhr. drs. J.R. Rozendaal Dhr. H. van Dijk Dhr. drs. K.H. Dekhuijzen Mevr. mr. A.M.E. Hodiamont-Kroon Dhr. T.A.M. Meijer Dhr. drs. C.H.Th. Nass Dhr. drs. M. van Ooijen Dhr. drs. H. A. van Oosteren Dhr. dr. G.H.A. Siemons Dhr. drs. H. G. Th.M. Stoffels
Directeuren Pluryn Werkenrode Groep voorzitter vice-voorzitter
Directeur Wonen-Behandelen Zuid: Directeur Beheer Zuid: Directeur Behandelen-Wonen Noord a.i.: Directeur Beheer Noord: Directeur Dagbesteding PWG: Directeur Arbeidsintegratie en Onderwijs PWG:
de heer G.J.A. Tullemans MHA de heer J.T. van Schaik de heer J.P.F Hogema (tot 01-09-2003) de heer J.W.F.M. Bosch mevrouw drs. M.J.J.Th. Kocken de heer drs. E.J.L. Demandt
Per 1 september 2003: De directie wordt teruggebracht van 6 naar 5:
drs. E.J.L. Demandt wordt naast directeur a.i. en onderwijs ook directeur BehandelenWonen Noord
Raad van Bestuur Managers Dhr. drs. J.G. de Hoog: Dhr. drs. R.J. M. de Jong:
Dhr. drs. P.L. Goderis: Dhr. G.J. Muller:
Voorzitter en portefeuille arbeidsintegratie en Lange-termijnhuisvesting en bouw Vice-voorzitter en portefeuille onderwijs, Financieel economische zaken en automatisering, Personeel en organisatie, ondernemingsraad Portefeuille wonen, behandeling, kwaliteitsbeleid. Portefeuille dagactiviteiten, facilitair bedrijf, cliëntenraad
Per 01-09-2003 is de Raad van Bestuur teruggebracht van 4 naar 2: Dhr. drs. R.J.M. de Jong:
Dhr. G.J. Muller:
P ER S ON AL I A
Voorzitter Raad van Bestuur Portefeuille Beheer en Ondersteuning Onderwijs en Arbeidsintegratie Medezeggenschap medewerkers Portefeuille Wonen en Behandeling Dagbesteding. Medezeggenschap cliënten
Per maart 2003: Manager behandeling regio Noord: Manager behandeling regio Zuid: Manager Expertise Centrum: Manager Personeel en Organisatie Noord: Manager Personeel Organisatie en opleiding Zuid: Manager Facilitair Zuid: Manager Facilitair Noord: Manager EAD Noord: Manager EAD Zuid:
dhr. drs. H.A.F. Ravestein dhr. drs. A.J.M. Rutjes J. den Hartog J. van der Mark M.E.W. Segers B.J. van Wieringen J. Vinke H.P.B. Sluiter L.W.G.M. Schuurmans
Per mei 2003: Manager Automatisering en Informatica Zuid: Manager Automatisering en Informatie Noord:
N.G.M. Schoenmaker P.A.F. Berns
11
Medezeggenschap Per 10 april 2003 is een nieuwe medezeggenschapsstructuur van de ondernemingsraden ingevoerd. Er is een centrale ondernemingsraad voor de Pluryn Werkenrode Groep en een tweetal regionale ondernemingsraden, voor Noord en Zuid.
Centrale Ondernemingsraad Pluryn Werkenrode Groep Dhr. G.J. IJsvelt Dhr. F. Peters Dhr. R. Willems Mevr. E. Din Dhr. W. Buitenhuis Mevr. M. Radix Dhr. W. Ruis Dhr. N. Brinkman Dhr. A. Ammi Dhr. A. van Bremen Dhr. W. van Koolwijk
voorzitter vice-voorzitter secretaris ambtelijk secretaresse
Ondernemingsraad Noord Dhr. L. Coolen Dhr. W. Ruis Mw. J. Baarslag Mw. E. Verweij Dhr. A. Ammie Mw. J. van Asselt Dhr. J. Besseling dhr. N. Brinkman Dhr. W. Buitenhuis Dhr. G.J. Ijsvelt Mw. A. Ruterink Mw. J. Tenbult Mw. U. Wigchert
P ER S ON AL I A
Ondernemingsraad Zuid Mw. A. van Bremen Mw. M. Radix Dhr. R. Willems Mw. E. Din dhr. J. Coerwinkel Mw. T. Croonen mw. D. Gröning Dhr. W. van Koolwijk Mw. M. Lenders Mw. M. Loeffen Dhr. F. Peters Mw. W. Verbruggen Mw. T. Wijers Dhr. T. Willems Mw. K. van Dreumel Dhr. V. Geurts
Voorzitter Vice-voorzitter Secretaris Ambtelijk secretaresse (vanaf 01-07-2003)
(tot 01-11-2003) (per 01-11-2003)
Centrale Cliëntenraad Pluryn voorzitter vice-voorzitter secretaris ambtelijk secretaresse (vanaf 01-07-2003)
Dhr. E. Zegers (Ernst) Dhr. A. van de Boogaard (Arjen) Mw. C. Janssen(Carla) Mevr. H.Geurts (Hetty) Mevr. Helma van Haalen Dhr. C.M.J.M.Hilckmann (George) Dhr. R. Renkema (Roel) Dhr. A. Hondius (André) Dhr. J. Janssen (Jacques) Mevr. A.. Bulpaap (An) Mevr. A. v.d. Kamp (Annelien) Dhr. T. Janssen (Tom) Dhr. E. de Haan (Ernst)
Werkenrode Werkenrode Werkenrode Werkenrode Werkenrode De Winckelsteegh De Winckelsteegh Groesbeekse Tehuizen Groesbeekse Tehuizen Groesbeekse Tehuizen De Beele Het Hietveld JP Heije
12
DEEL
3
De Pluryn Werkenrode Groep in woord en beeld
Het ineenvlechten van de verschillende onderdelen van de organisatie was het kernthema van 2003. Maar daarnaast is er natuurlijk veel meer gebeurd in de Pluryn Werkenrode Groep. Rondom de cliënten zelf gebeurde op het vlak van medezeggenschap veel en er waren vrolijke evenementen waar ze aan konden deelnemen. Medewerkers kregen met allerlei vernieuwingen te maken. Ook gingen er weer nieuwe projecten van stapel. Een kleine doorsnee van al die gebeurtenissen laat wat zien van de mensen in de gegroeide organisatie.
Afdeling automatisering ziet samenwerking wel zitten
Samenvoeging ging vrijwel automatisch Op het moment van de fusie vormden de Groesbeekse Tehuizen en De Winckelsteegh een gezamenlijke afdeling automatisering. Daarnaast had Werkenrode nog zijn eigen automatiseringsafdeling. Deze twee teams zijn in mei 2003 samengevoegd tot één afdeling automatisering zuid. Er is hard gewerkt om het allemaal voor elkaar te krijgen, maar qua cultuur en acceptatie ging het allemaal vrij automatisch. Ze zijn met zijn achten en ze gaan met zijn allen naar Werkenrode. De Afdeling Automatisering zuid. Nico Schoenmaker, manager Automatisering en informatisering-zuid legt uit waarom de verhuizing naar Werkenrode zo belangrijk is. “Verhuizen is echt noodzakelijk omdat het in ons vak gewoon belangrijk is om onderling veel overleg te hebben. Je moet bij elkaar zitten om van elkaar te weten waar je mee bezig bent. Met een telefoontje maak je dat niet goed. In Automatiseringsland liggen de communicatiemisverstanden dagelijks op de loer. Als je dat wilt voorkomen, kun je maar het beste bij elkaar op één locatie gaan zitten.” En over de voordelen van de samenvoeging: “Werkenrode was te klein om alle expertise die nodig is in
BLOEMLEZING
huis te hebben. Als je wat groter bent, heb je meer mogelijkheden om je te specialiseren. Nu kunnen we bepaalde specialistische taken bij één persoon neerleggen en dat kan natuurlijk niet bij een kleinere omvang van de afdeling. Dan ben je veel meer de algemene automatiseerder, maar daar is het vak te omvangrijk voor geworden.” De automatiseerders zijn wel te spreken over de samenvoeging. Bert Eggelaar van de Groesbeekse tehuizen beaamt dat: “Er zijn geen cultuurverschillen en dat merk je vooral in de manier van werken.” Kortom, de nuchtere mannen van de nieuwe afdeling automatisering hebben er zin in. Samen met Automatisering Noord gaan de armen uit de mouwen om tot één geautomatiseerde Pluryn Werkenrode Groep te komen.
ICT in de komende jaren De komende jaren is het ICT-beleid vooral gericht op het creëren van een totaaloplossing. Daarmee moet alle relevante informatie gematcht zijn en op iedere denkbare plaats toegankelijk kunnen zijn. De complexiteit van de huidige netwerken zal moeten afnemen.
Technische diensten zoeken samenwerking Uit het oogpunt van efficiëntie en kostenbesparingen zijn de technische (onderhouds)diensten voor De Beele en Het Hietveld samengevoegd. Ook de technische diensten van de Groesbeekse tehuizen en Werkenrode hebben een eerste stap gezet naar samenwerking. De samenwerking wordt gezien als een logische stap in de organisatieontwikkeling van de Pluryn Werkenrode Groep.
Afdeling communicatie geeft het voorbeeld De drie communicatiemedewerkers van Werkenrode en de journaliste van Pluryn hebben vrijwel direct de handen ineen geslagen. Zij vormen nu samen de afdeling communicatie die is gehuisvest in Oosterbeek. In 2003 hebben de medewerkers veel aandacht besteed aan de verdere ontwikkeling van de huisstijl van de Pluryn Werkenrode Groep en aan een nieuw te verschijnen huis-orgaan. Ook de nieuwe brochurelijn was bijna klaar. De websites van Pluryn en Werkenrode zijn gelinkt aan de gezamenlijke website: www.pluryn-werkenrodegroep.nl
13
Op weg naar éénheid: tussen hoop en vrees Een fusie gaat gepaard met veranderingen en dus ook met onzekerheid. Een mens omringt zich nu eenmaal graag met bepaalde zekerheden en als daar aan wordt gemorreld voelt dat op zijn minst onwennig. Vandaar dat er binnen de Pluryn Werkenrode Groep veel aandacht wordt besteed aan de behoefte aan gewenning en zekerheid. Vanaf dag één van de fusie stond dat hoog op de agenda.
Kom we gaan integreren… “Kom we gaan eens fijn met zijn allen integreren”. Iedereen weet dat dit zo natuurlijk niet werkt. Integreren is voornamelijk een natuurlijk proces waar veel tijd in gaat zitten. Van de andere kant moet integratie ook worden aangestuurd. Er moeten plannen worden gemaakt en iedereen moet zijn mening kunnen geven. Want alleen op
die manier creëer je over de hele organisatie een draagvlak waar je als organisatie verder mee kunt.
Integreren? Natuurlijk Zo werden er projectgroepen in het leven geroepen voor de ontwikkeling van een integratieplan voor alle zes directoraten afzonderlijk. Daarop volgden de bijeenkomsten waar managers, teamleiders en medewerkers met elkaar van gedachten konden wisselen over gezamenlijke uitgangspunten en verbindende thema’s. En dan blijkt integratie toch weer gewoon een natuurlijk proces te zijn, waar je temidden van discussies en meningsverschillen vooral de verbondenheid ziet groeien. De hoop- en vreesshow Zo werden op 2 en 3 juli op verschillende plekken binnen de Pluryn Werkenrode Groep informatiebijeenkomsten gehou-
den. Iedere bijeenkomst was goed voor zo’n vijftig medewerkers waarvan een aantal juist niet hadden gekozen voor hun eigen thuisbasis maar juist in het kader van het integratieproces hadden gekozen voor een andere locatie. Aardig was de hoop- en vreesshow die voor de pauze werd aangekondigd. Iedereen werd daarin uitgenodigd om op een briefje schrijven op welke positieve veranderingen ze hoopten (wat valt tot nu toe mee) en waar ze bang voor waren (wat zit tegen, waar zit de vrees?). Natuurlijk maakten sommigen zich zorgen over hun eigen werkplek. En over de menselijke maat binnen de eigen organisatie. Wordt het niet te massaal? Kunnen we nog op een persoonlijke manier blijven werken? Daarnaast werd de wens uitgesproken dat het noord-zuid denken snel verandert in een gemeenschappelijk gevoel voor één organisatie. We moeten verder denken dan onze eigen werkplek en onze eigen locatie. Dat doen onze cliënten immers ook.
Nieuw product Dacart
Directeuren doen aan teambuilding door te schilderen met cliënten De hele club directeuren en raad van bestuur-leden Gerrit Muller en Rob de Jong speelden op 16 oktober zonder morren een dagje proefkonijn. Ze waren gevraagd een nieuw product van Dacart te komen testen. Want deze teken- en schildergroep wil met een nieuw product de markt op: schilderen met cliënten als teambuildingsmiddel voor managers (of ander personeel). De directieleden werden verwelkomd in koffiebranderij Coffyn in de commanderie van St. Jan in Nijmegen. Ze stonden met een vers kopje koffie wat onzeker te wachten op de dingen die zouden gaan komen. De cliënten van de teken- en schildergroep zaten er al klaar voor. Het ijs was snel gebroken toen de eerste opdracht werd gegeven.
BLOEMLEZING
Elke directeur werd gekoppeld aan een cliënt en samen zouden ze voor de hele dag een duo vormen. Daarna moesten alle zintuigen op scherp om een speurtocht te kunnen volbrengen waarbij er volop gesnoven, gelikt en getast werd. Daarnaast werd er in het duister gespied waarbij de oren volop gespitst waren. Daarna kreeg elk koppel een lang lint waarmee ze door alle andere linten moesten lopen. De truc was natuurlijk dat ieder koppel daarna zijn eigen lint weer moest ontwarren. Leuke spelletjes die vooral dienden als warming-up voor datgene wat nog ging komen.
Het grote werk Daarna moest elk koppel een tekening maken op een paneel. Gewapend met een potlood liepen de directeuren wat onzeker
14
richting het witte vlak en voelden zich ineens een stuk minder bekwaam dan hun geroutineerde partners. Die hadden vooral de taak de bazen op hun gemak te stellen en te stimuleren. Zo ontstonden er een achttal tekeningen dat tot één groot deel werd gerangschikt. Daarna kregen de directeuren tot hun schrik een groot plastic schort om en kregen ze een kwast in de handen gedrukt. Ze moesten vijf minuten lang een paar vlakken op één paneel schilde-
ren. Daarna moesten ze doorschuiven naar het volgende doek. Acht rondes verder lag er ineens een gigantisch felgekleurd schilderij, een eenheid die uit onderlinge samenwerking was ontstaan. Naast het mooie schilderij was er ook nog iets anders ontstaan: namelijk kameraadschap die in korte tijd tussen de koppels was gegroeid. Iedereen was het erover eens dat het een leuke dag was geweest. Nog een paar verbeterpunten en dan kan Dacart met deze
teambuildingssessies echt bedrijven gaan benaderen, vond de directie. Dacart Dacart is de teken- en schildergroep van de locatie Groesbeekse Tehuizen. Dacart maakt in opdracht themaschilderijen voor bedrijven. Deze worden verwerkt op allerlei producten en relatiegeschenken, waaronder servies.
Kwaliteit moet je onderhouden Om een hoge kwaliteit te kunnen blijven leveren in je werk, moet je een systeem hebben waar je dat aan kunt toetsen. Zowel Pluryn als Werkenrode hadden zo’n kwaliteitssysteem. Nu de fusie een feit is, worden beide systemen in elkaar geschoven. Arthur van de Woude en Annie Blom zijn daarin de ondersteuners. Binnen de Pluryn Werkenrode Groep is de cliënt de belangrijkste graadmeter voor kwaliteit. Logisch, want het gaat in de eerste plaats om het verhogen van de kwaliteit van zijn of haar bestaan. Daarom bestaat de kern van het kwaliteitssysteem uit onderdelen die rechtstreeks met de cliënt te maken hebben, zoals intake, uitvoering, zorgplan en evaluatie. Annie Blom: “Om dat goed te laten verlopen, is smeerolie nodig. Dit betekent: zorg voor medewerkers, goede communicatie, de ontwikkeling van nieuwe producten, goede huisvesting en een kwaliteitshandboek. Deze laatste is vooral een voertuig om dit zo systematisch mogelijk te doen. “In het kwaliteitshandboek staan alle afspraken zwart op wit”, vult Arthur aan. “Een ideaal vertrekpunt voor iedere evaluatie. Iedereen kan straks via een intern netwerk zien welke afspraken er zijn gemaakt. Dat systeem hebben we samen met de afdeling Automatisering ontwikkeld. Het werkt zo goed dat ook andere organisaties interesse hebben getoond in ons systeem.”
De rol van cliëntenraadpleging Het gaat er steeds om dat de zorg- en dienstverlening moet voldoen aan datgene wat met de cliënt is afgesproken. De toetsing gebeurt dus ook vanuit de individuele
BLOEMLEZING
cliënt. De cliëntenraad speelt daarin een belangrijke rol. Cliëntenraadpleging wordt straks een heel gewoon middel om de mening van cliënten over de organisatie te horen. Annie Blom: “ Het gaat erom dat kwaliteit zichtbaar en stuurbaar wordt gemaakt. Dat zie je ook terug in het personeelsbeleid waar het kwaliteitssysteem ook een belangrijke rol speelt. Het geeft inzicht in de competenties die een nieuwe medewerker moet hebben om zijn vak goed uit te voeren.” Arthur van de Woude: “Het geeft daarnaast antwoord op de vraag hoe je die persoon moet inwerken. De nieuwe medewerker in kwestie krijgt meteen al de sturing die nodig is om bijvoorbeeld de gedragsregels richting cliënten beter en sneller onder de knie te krijgen. Hij of zij leert snel dit kan wel, dat kan niet en weet ook al vrij snel hoe te reageren. En als iedereen dat weet en toepast, kun je zeggen dat dit bijdraagt aan de kwaliteit van het geheel. “
Verbetergroepen Annie en Arthur ondersteunen ook de verbetergroepen die in het leven zijn geroepen voor de verbetering van de kwaliteit. De verbetergroepen werken aan kwaliteitsverbetering op bepaalde deelvlakken, zoals protocollering, communicatie of vrijwilligersbeleid. De groepen zijn
Bij de installatie van de verbetergroepen samengesteld uit medewerkers die zelf een thema uitkiezen wat volgens hen voor verbetering vatbaar is. Het is duidelijk dat er binnen de Pluryn Werkenrode Groep hard wordt gewerkt om van kwaliteit de gewoonste zaak van de wereld te maken. Dat moet ook wel, want het is een item dat iedere dag opnieuw weer terugkomt. Kwaliteit betekent altijd. En je moet het dagelijks onderhouden.
15
Een veranderende markt
(Verboden te ) Roken
De modernisering van de AWBZ Sinds de modernisering van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten kan een verzekerde die in aanmerking komt voor verzekerde zorg nu aankloppen bij verschillende instellingen. De gedachte is dat de verzekerde zo onafhankelijk mogelijk wordt in de keuze waar hij of zij die zorg haalt. Om temidden van concurrerende zorgaanbieders een goede speler in het veld te blijven is het voor de Pluryn Werkenrode Groep van groot belang om zorg van de hoogste kwaliteit te blijven leveren.
De nieuwe Tabakswet heeft gevolgen voor zowel cliënten als medewerkers. Voor cliënten kan de impact groot zijn omdat zij vaak permanent wonen in de voorzieningen van de Pluryn Werkenrode Groep. Daarom is er gekozen voor tweesporenbeleid. Het is medewerkers niet toegestaan te roken in de gebouwen, ongeacht hun functie. Daar waar in woongebouwen rookvoorzieningen zijn getroffen voor cliënten, kunnen medewerkers die ook gebruiken. In nietwoongebonden gebouwen worden geen voorzieningen getroffen. Voor medewerkers geldt dit beleid organisatie-
Zorg om de zorg De vraag is hoe de Pluryn Werkenrode Groep te werk gaat bij het betreden van deze nieuwe markt. En welke strategische keuzes er gemaakt moeten worden. De problemen en vragen die er bij onze potentiële cliënten liggen, vormen daarvoor een goed uitgangspunt. Samenwerking De modernisering van de AWBZ biedt ook veel mogelijkheden om samen te werken met zorgaanbieders uit andere sectoren. Zo wordt er nu al samengewerkt met GGZ Nijmegen en de locatie Groesbeekse Tehuizen van de Pluryn Werkenrode Groep. Ook de Kinder en Jeugdpsychiatrie Oost Nederland (SKJPON) en de locatie Jan Pieter Heije werken al enige tijd samen. Zo geeft een nieuwe wet ook nieuwe mogelijkheden voor samenwerking en zelfontplooiing.
breed. Voor de cliënten wordt de praktische invulling vastgesteld door de directeuren, in overleg met de clustermanagers Uitgangspunten zijn: • Veiligheid gaat boven alles • Er dient rekening te worden gehouden met de autonomie en zelfbeschikking van de cliënt. • Maximale inspanning om aan de wet te voldoen. • De wet voldoende uitleggen aan de cliënten • Bescherming van niet-rokende cliënten en medewerkers.
Cliënten van de Groesbeekse Tehuizen spreken zich uit tijdens symposium
“Als begeleiders meer betaald krijgen, blijven ze bij ons” De laatste jaren worden mensen met een verstandelijke beperking steeds meer gezien als gelijkwaardige burgers. Gestimuleerd door de zorgverleners kunnen en durven zij nu te zeggen wat ze vinden. Hun leven dient zo gewoon mogelijk te zijn en alleen speciaal als de zorgvraag dat nodig maakt. Cliënten moeten zelf kunnen kiezen hoe hun leven eruit ziet. Tijdens het symposium voor cliënten van Groesbeekse Tehuizen staken zij hun mening dan ook niet onder stoelen of banken. Een groot publiek van cliënten, familie- en personeelsleden was tijdens het Symposium aanwezig. Presentator was cabaretier Marcellino Bogers. Aan het cliëntenpanel de vraag: Wat moet er anders? “Met minder mensen wonen en van tien mensen naar een groep van vijf.” Jet Smits heeft meteen haar antwoord klaar. Ook Gert van Minnen laat zich niet onbetuigd: “Meer personeel, dan kunnen mensen met problemen gelijk naar hen toe. Dat kan nu niet, omdat de begeleiders meestal met iemand anders bezig zijn.”
Over roken in je eigen huiskamer Het nieuw ingevoerde rookbeleid is een hot item. Er mag alleen in een aparte rookruimte gerookt worden en niet meer
BLOEMLEZING
16
in de huiskamers. “Ik vind dat er gewoon gerookt moet kunnen worden”, aldus Gert. Op de vraag waarom antwoordt hij: “Omdat dat lekker is!” En inderdaad: in je eigen huis geen sigaret meer mogen opsteken, is een ingrijpend verbod. “Onze huiskamer is geen openbare ruimte, we wonen er”, beklemtoonde Alfred Rutten. Over deze en andere kwesties konden de cliënten in de zaal zich ook uitspreken. Ze staken een groene kaart omhoog als ze het eens waren met de stelling en een rode als ze er niet mee eens waren. Stellingen als: “Ik bepaal zelf welke vrienden bij mij op bezoek komen” en “Ik bepaal zelf wie de rapporten over mij mag inzien”, kleurden de zaal groen én/of rood.
luchtpost, als vliegtuigjes, maar Marcellino gezonden. En ook daarover werd met kleurkaarten gestemd. Vervolgens werden alle stemmen geteld en ontstond er een top tien met daarin de belangrijkste verbeterpunten. Naast bovengenoemde punten, stond daarop: grotere en meer aangepaste woningen, minder ruzie in de leefgroep, minder wisseling van personeel, het rookbeleid goed regelen, geen auto’s op de stoepen en meer loon voor het personeel. Het belang van de cliënt bij deze laatste stelling?: “Als begeleiders meer betaald krijgen, gaan ze niet steeds weg, dan blijven ze bij ons.”
De meningen vlogen over tafel In de pauze schreef iedereen op een vel papier wat hij of zij graag anders zou willen hebben. De vellen werden per
Wat wordt er mee gedaan? De lijst werd aangeboden aan Geert Tullemans, directeur wonen en behandeling. Tullemans: “Dit is een
aanzet tot een beleidsplan. Hier willen we binnen de mogelijkheden die er zijn echt iets mee doen.” Kleinere groepen zijn opgenomen in het lange termijn huisvestingsplan. Tullemans over de gewenste personeelsuitbreiding: “Meer personeel zit er niet altijd in, maar we kijken er goed naar. De vraag is altijd weer: Is er genoeg geld voor? Je moet nu eenmaal altijd keuzes maken en het geld groeit niet aan de bomen.” Toen greep een van de cliënten de microfoon om Marcellino te bedanken. “Ik wou even zeggen dat je het goed hebt gedaan.” Dat was zeker zo, maar vooral dankzij de cliënten zelf was het een geslaagd symposium.
Zitting in de Cliëntenraad: “Het is leuk om iets voor elkaar te krijgen.” In de Groesbeekse Tehuizen werd op 20 februari een nieuwe lokale cliëntenraad geïnstalleerd. Op 30 januari waren de verkiezingen. Daar ging een intensieve campagne aan vooraf. De verkiezingen werden voorbereid door drie raadsleden die stembiljetten en posters hadden gemaakt. De cliënten die zich kandidaat hadden gesteld, probeerden in de meeste gevallen zoveel mogelijk stemmen te verwerven, hoewel dat op de ene plek fanatieker ging dan op de andere. Er moesten negen leden worden gekozen. Uiteindelijk werden er vijf mensen herkozen. Dat betekende dat we vier leden van de oude raad dus niet meer terugzien. Onder hen bevond zich Voorzitter Jos Courbois die op 20 februari afscheid nam: “Het is leuk om iets voor elkaar te krijgen. We hebben hoofden uitgenodigd om te komen praten over het niet meer mogen roken op de groep, op de wc en in het busje. En ook over het niet meer mogen knuffelen en vrijen in de kantine. Ook de nieuwbouw van de huizen hebben we ter sprake
BLOEMLEZING
gebracht. Niet alles is gelukt, zoals meer personeel in de huizen, maar de nieuwe cliëntenraad zal hiermee verder gaan”, aldus Jos.
Een belangrijke taak De nieuwe cliëntenraad werd officieel geïnstalleerd door Geert Tullemans voor wie het een eer was om dit te mogen doen: “Dit is een belangrijk iets. Jullie leven hier, dan wil je daar ook goed voor zorgen”, aldus Tullemans, die de voorzittershamer uitreikte en aan ieder raadslid een handboek. Ellis Goltsmit nam tot slot nog even het word: “Alle mensen die op mij hebben stemden: hartelijk bedankt!” Wat aan vertrouwenspersoon Jos Küpers de reactie ontlokte: “Het lijkt Idols wel.”
17
Talentenjachten J.P.Heije en De Beele
Op de banken voor Idols Een flinke club jongeren van De Beele en de Heije hadden er wekenlang hard op geoefend. Tijdens de talentenjachten op beide locaties op 16 en 17 april lieten ze zien wat ze aan showtalent in huis hebben. Het thema was, hoe kan het ook anders Idols. Voorrondes waren het, want de winnaars van elk van deze playbackshows zouden tegen elkaar uitkomen op de ‘Internaat’ionale op 17 mei. Het eerste waar je bij een playback-act natuurlijk voor moet zorgen, is dat je het nummer goed in je hoofd hebt zitten. En dan: de gebaren, de danspassen en het ritme. Nee, eenvoudig is het niet. Gezien het hoge niveau van de deelnemers moet er hard en veel gerepeteerd zijn. Veel deelnemers zagen er ook echt uit als hun favoriete artiest. En dus moesten ze vooraf ook nog op zoek naar de juiste kleding. Op de dag zelf werden ze geschminkt en gekapt. De eersten die de stap op het podium waagden, waren de jongste cliënten van J.P. Heije, de kinderen van acht tot twaalf jaar. Plaats van handeling was de Boerderij in Oosterbeek, de vaste stek voor vorming en recreatie. Dertien acts kwamen voorbij, alle voorafgegaan door de intromuziek van Idols en aangekondigd door de presentatoren Jents en Sandor. Er was een groot podium met catwalk. Op een apart videoscherm waren de optredens vergroot te zien en – via een directe verbinding met de kleedkamer – ook de gierende zenuwen bij de artiesten. De meest uiteenlopende liedjes waren ingestudeerd. Van Defn Rhymz tot Shakira. Eminem kwam zelfs twee keer voor en natuurlijk Jamai. Er was een indrukwekkende streetdance- act en ook Elton John was van de partij. Voor de jury was het een lastige taak om temidden al die goede deelnemers een winnaar aan te wijzen. De winnaars werden Danny en Lobke met Twarres. Tweede werden Andreas en Denise met Bang Bang van Jody Bernal. Het publiek stond op de banken. De avond daarop was het de beurt aan de oudere jongeren. Daar won Niek Schriever als Rohan Keating. Tweede werd Rachida Kraan als Anouk.
BLOEMLEZING
In De Beele werd de playbackshow eveneens een groot festijn. De Geelgors, waar de show werd gehouden, was die avond niet moeilijk te vinden. Je hoefde alleen maar op het geluid af te gaan, dan kwam je er vanzelf. Twintig acts kwamen hier het podium op, aangekondigd door Rob en Berja. Rick charmeerde als Mick Jagger vooral de oudjes in de zaal, de begeleiders dus. Sven als Danny de Munk met ‘Zo verdomd alleen’, was ronduit vertederend. Wessel had een verrassende keuze met ‘Is er leven na de dood?’ van Freek. Ook was er heel wat hedendaagse muziek te beluisteren. Britney Spears, Christina Aquilera en natuurlijk rap, hiphop en het ruigere werk. Rutger betuigde als Eminem in ‘Sorry mama’ zijn spijt. Oud-J.P. Heijer Annelien schitterde twee keer; eerst als mannelijke zanger in Home en nog eens als een wild walsende kabouterplop. Maar
Idols kan natuurlijk niet zonder Jamai. De zaal ging uit zijn dak toen Boyce hem met bril nadeed. Tijdens de denkpauze van de jury moest hij het nog eens overdoen. Hij werd uiteindelijk tweede. De winnaar werd Linking Park met Crawling, een ruig nummer dat overtuigend werd gebracht door Jackie, Jurek en Ferry.
Playbackshow op het Hietveld
Madonna bezoekt de bossen van Beekbergen Op 14 november was er weer de jaarlijkse playbackshow van Het Hietveld. Ook dit jaar hadden vele artiesten de moeite genomen om naar de bossen van Beekbergen te komen om acte de présence te geven. De sportzaal was voor de gelegenheid omgetoverd tot een ware poptempel. De avond werd geopend met een openingslied door Jolan Verweij en Willem Altena, beide werkzaam op de Karnton. Steeds meer jongeren wonen op het terrein van Het Hietveld en dat was te merken aan het
repertoire. Dit jaar dus niet alleen de spetterende optredens van Corry Konings, Harry Klorkestein en Frans Bauer, maar ook van kersverse sterren als Jamai en Within Temptation. Het niveau van de avond was hoog en de prestaties lagen dicht bij elkaar. De topper van de avond was Jessica Kamphorst met haar vertolking van Madonna. De spots gingen aan, de jas ging uit en vier minuten lang beleefde Het Hietveld een ware popsensatie. Dit spetterende optreden werd beloond met de eerste prijs. De andere deelnemers werden met zijn allen tweede!
18
Activiteitencentrum Malden bestaat 25 jaar Het activiteitencentrum van Werkenrode in Malden bestond in 2003 25 jaar. Om dat te vieren was er op 3 september een open dag in het centrum. In die 25 jaar is er veel gebeurd, vertelt teamleider/coördinator Wim van der Heijden. In het begin fungeerde het centrum als een verlengstuk van de woonvorm Malden die aan de overkant ligt. Negentig procent van de cliënten woonde daar. Nu is het omgekeerd, negentig procent woont thuis of (begeleid) zelfstandig. Dat was een grote verandering. Die omslag werd veroorzaakt door de veranderingen in de AWBZ –cliënten hoefden niet meer verplicht aan dagactiviteiten deel te nemen- en door de vergrijzing van de doelgroep van de woonvorm. “In het begin waren het vooral mensen die vanaf hun geboorte gehandicapt
waren. Er komen nu ook meer mensen die op latere leeftijd een handicap hebben gekregen. We hebben nu meer te maken met verwerkingsproblematiek. Het zijn mensen met een arbeidsverleden. Zij ervaren de dagbesteding hier meer als een hobby dan als werk. Zij willen voldoening hebben in wat ze doen.”
Veel méér dan alleen bezighouden In het begin bestonden de activiteiten vooral uit gespreksgroepen over gehandicapt zijn en gezondheid, uit toneel en film, knutselen en houtbewerking. Nu ligt de nadruk
Landelijke open dag voor de zorg:
Drie locaties openen hun deuren Werkenrode was samen met de Groesbeekse Tehuizen en De Winkelsteegh een van de locaties die de deuren openden voor het grote publiek. Dit in het kader van de lande-
BLOEMLEZING
lijke open dag voor de zorg. Bij de ingang van Cardo stond een ontvangstcomité klaar. Wie wat wilde weten, werd in een persoonlijk gesprek ruim van informatie voorzien. In de Cardo-zaal werd een demonstratie rolstoeldansen ten beste gegeven. Voorzien van koffie en koekjes bleven de bezoekers er gefascineerd naar kijken. Bij de verschillende stands stonden medewerkers gasten te woord over wonen, arbeidsintegratie, dagbesteding, school en vrije tijd. De rondleiding leidde naar een van de paviljoens, De Doelen. In een van de drie huiskamers schetsten twee begeleiders het dagelijkse leven in de groep. Het ging over samen (leren) leven in de groep, leren boodschappen doen, koken en wassen, maar ook over heel gewoon puberen, grenzen verkennen en relaties die regelmatig opbloeien. Ook werden er kamers van jongeren getoond, die helemaal naar hun eigen smaak waren ingericht. Zelf waren ze er niet, want in het weekend gaan ze naar huis.
veel meer op arbeidsmatige activiteiten en niet alleen op het bezighouden van de mensen. Van der Heijden: “Dat negatieve imago van vrijblijvendheid bleef ons maar achtervolgen. Daarom hebben we webdesignbureau Diesignhet opgezet en natuurlijk het houtatelier. Daar maken de cliënten nu producten in opdracht en niet alleen voor zichzelf.”
Andere Koers Een paar jaar geleden leidde die ontwikkeling tot de splitsing van locaties: AC Malden met het accent op arbeidsmatige activiteiten en DVD Nijmegen (dienstverleningscentrum voor dagbesteding) met een recreatief aanbod. De nadruk komt nu toch steeds meer te liggen op recreatieve dagbesteding, aangezien de mensen die nu instromen zwaardere handicaps hebben. De doelgroep is heel breed, het zijn mensen in de leeftijd van zeventien tot 67 jaar. Ook de aard van de handicap varieert, van aangeboren handicaps tot verworven handicaps- door een herseninfarct of verkeersongeluk- of visuele beperkingen. Van der Heijden: “De zorgvraag is veel gevarieerder geworden. Er wordt nu secuur via trajectplannen naar de zorgvraag gekeken, naar wat iemand wil. Cliënten zijn mondiger geworden en vragen om een bepaalde activiteit. Vroeger namen ze genoegen met wat er was. Het gaat erom dat je mensen hun zelfvertrouwen en eigenwaarde teruggeeft. Dat is wat ons drijft.” Op 13 september vierden de cliënten het jubileum met een boottochtje op de Waal. 19
Zevenheuvelenloop:
Cliënt Michel Vanderstricht loopt mee in bedrijventeam Liefst vier teams liepen vanuit de Pluryn Werkenrode Groep mee met de Zevenheuvelenloop, van Nijmegen naar Groesbeek en terug. Het sterkste team, team 1, slaagde erin om als elfde te eindigen in de bedrijvenloop. Voor het eerst liep er ook een cliënt mee met het bedrijventeam: Michel Vanderstricht van De Beele. Hij liep de vijftien kilometer in een tijd van 1 uur en 16 minuten. Het PAC (Personeels Activiteiten Commissie) van Werkenrode organiseert de bedrijventeams al jaren achtereen. Lunchcafé Blixem op de Groesbeekseweg in Nijmegen was zoals ieder jaar de uitvalsbasis De lopers startten in Nijmegen. De klim naar Groesbeek was zoals altijd weer pittig. De lange colonne van 20.000 atleten zwoegden zich een weg over de Zevenheuvelenweg. Gelukkig gaat
het dan vanaf Berg en Dal verder weer bergafwaarts naar Nijmegen.
Voor het eerst Michel Vanderstricht liep voor het eerst mee. Als voetballer heeft hij een puike basisconditie. Twee weken voor de Zevenheuvelenloop kwam Michel met het voorstel bij zijn groepsleiding om mee te doen aan deze krachtmeting. Gelukkig was er voor Michel direct plaats. Het was een geslaagd experiment en de kans is groot dat Michel uitgroeit tot een ambassadeur voor de andere cliënten die aan dit soort evenementen willen deelnemen.
Nashualympics: een dag vol winnaars De Nashualympics was een sport- en speldag waar jongeren van De Beele en Jan Pieter Heije op uitnodiging van kopieerapparatenbedrijf Nashua-Tec op werden verrast. Op 10 januari stapten ze in de bus richting sportcentrum Papendal in Arnhem. Daar wachtte hen een verwendag vol fantastische verrassingen. Business Unit Nashua Tec Nederland organiseert jaarlijks een kick-off dag voor het personeel. Tot nu toe stond er dan een leuke activiteit voor de eigen medewerkers op het programma. De organisatoren bedachten echter dat het misschien nog leuker zou zijn om eens andere mensen een dag te verwennen. Het eigen personeel heeft het al zo goed, daar mogen best anderen een graantje van meepikken. Ze schakelden een evenementenbureau in, Robin Good, dat met een plan kwam voor een groot festijn voor Nashua Tec-mensen en mensen met een verstandelijke handicap samen. Daar hadden ze bij de Pluryn Werkenrode Groep wel oren naar. En aldus geschiedde.
felden de duo’s op langlaufski’s vooruit. Taartgooien was een hilarische topper. De bedoeling was de tegenspelers te raken die hun hoofd door een gat in de wand moesten steken (met een brilletje op). Ook was er een levend en levensgroot tafelvoetbalspel. Het teamwork was uitstekend. Na afloop reikte Marnix de medailles uit. Een optreden van Dennie Christian was een waardige afsluiting van de dag.
Marnix Kappers Presentator van het festijn was niemand minder dan Marnix Kappers van Knoop in je zakdoek. Hij opende deze alternatieve Olympische Spelen zoals gebruikelijk met een brandende fakkel. In Schotland moesten de teams touwtrekken, in Japan stond er Karaoke op het programma. In Brazilië werd er gelimbodanst en in Zwitserland schui-
BLOEMLEZING
20
De Pluryn Werkenrode Groep krijgt er een Expertise- en innovatiecentrum bij
Kennis is macht De Pluryn Werkenrode Groep krijgt er een Expertise- en innovatiecentrum bij. Wat moeten we ons daar nou bij voorstellen? We vroegen het aan Jetty den Hartog , hoofd van het centrum, en Paul Goderis, die als adviseur van dit project heeft opgetreden. Een expertise- en innovatiecentrum is kort gezegd een kennisnetwerk. Nu zijn er al genoeg landelijke kennisnetwerken van instellingen en universiteiten. Maar volgens de landelijke koepel van zorgaanbieders kan de gehandicaptenzorg op het vlak van kennisvergaring en expertise nog flink verbeterd worden. Ze pleit ervoor de expertise in ons werkveld te vergroten en speciale leerstoelen te creëren. Paul Goderis: “Het gaat erom dat je op de werkvloer handelt naar de laatste wetenschappelijke inzichten. Wil je dat goed doen, dan moet je verder kijken dan alleen je eigen organisatie en ook een link maken met bijvoorbeeld een kenniscentrum zoals de universiteit. Omgekeerd zou de wetenschap meer moeten inspelen op de vragen die zich in de dagelijkse praktijk voordoen.”
De cirkel rond Het centrum richt zich op drie dingen: wetenschappelijke vakkennis, vergroting van interne deskundigheid en innovatie. Intern kun je de deskundigheid versterken door de uitwisseling van kennis. Externe banden met de universiteit, in de vorm van speciale leerstoelen, zullen er voor moeten zorgen dat de wetenschappelijke kennis over de zorg van onze cliënten toeneemt. Verder vragen maatschappelijke ontwikkelingen om vernieuwende vormen van dienstverlening. Het centrum zal die projecten in gang zetten. En dat heet innovatie. Een virtuele organisatie Het centrum heeft geen fysieke vorm. Het zit niet in een gebouw. En het heeft geen andere medewerkers dan de drie mensen die zich eraan verbonden hebben. Dat is dus Jetty den Hartog, die het centrum aanstuurt. Zij zorgt
BLOEMLEZING
ervoor dat de plannen werkelijkheid worden en niet verdwijnen in de dagelijkse beslommeringen. Paul Goderis is adviseur en stopt als het centrum eenmaal staat. En als derde is Jan de Koning van het innovatiecentrum Werkenrode er op projectbasis bij betrokken. Het centrum wordt in de praktijk gevormd door de verschillende netwerken en overlegvormen waarin kennis uitgewisseld en vergaard wordt. Het gaat nu vooral om het opzetten van een infrastructuur. “Het is eigenlijk een virtuele organisatie”, aldus Jetty den Hartog. “Er kunnen verschillende overlegvormen en projecten ontstaan, rond allerlei specifieke vraagstellingen. Voorwaarde is wel dat ze een begin en een eind kennen. Het doel is uiteindelijk dat de cliënt er beter van wordt.”
Een voorbeeld De Beele is een uitgesproken behandelsetting. Bij de behandeling van jongeren zijn allerlei behandelaars betrokken. Zodra een jongere weer beter in zijn vel zit, kan hij weer terug naar de maatschappij. In principe heb je daarmee goed werk afgeleverd. Maar als hij weer in hetzelfde milieu terechtkomt, loop je het risico dat hij weer terugvalt. Dat moeten we dus in de behandeling meenemen. Hoe bied je perspectief voor de lange termijn? Hoe ziet de nazorg er dan uit? Om dat goed te doen, zijn nieuwe zorgprocessen nodig die op de universiteit worden onderzocht. Een goede samenwerking met de wetenschap is dus onontbeerlijk.
Blijdschap over toekenning SGLVG-verblijfplaatsen “Het was gigantisch veel werk, maar we zijn heel blij met het resultaat”, zegt psychologe Jetty den Hartog.” Haar blijdschap gaat over de toekenning van de SGLVG-regeling, een subsidieregeling voor sterk gedragsgestoorde, licht verstandelijk gehandicapte mensen. De Groesbeekse Tehuizen had 32 cliënten voorgeselecteerd en kon voor 26 ervan aantonen dat ze onevenredig zwaar drukken op mensen en middelen. Voor twee van hen komt nu tijdelijk extra hulp en geld, voor de andere 24 krijgt de Groesbeekse Tehuizen een zogenaamde SGLVG-verblijfplaats toegekend. Dat betekent in het vervolg jaarlijks circa 40.000 Euro per verblijfplaats erbij. De eenmalige regeling werd in het leven geroepen nadat de overheid zich realiseerde dat sterk gedragsgestoorde mensen binnen een instelling een zware claim leggen op menskracht en budget. Den Hartog: “Omdat wij geen concessies wilden doen aan de zorg voor onze cliënten, ontstond er een financieel tekort. Nu is er dus weer wat meer lucht in Groesbeek.”
21
Werkzin (Pluryn) en Jobstap (Werkenrode) verder als Jobstap Een logisch gevolg van de fusie is dat ook Werkzin en Jobstap samengaan. Voor niet-ingewijden: Werkzin ondersteunde bij Pluryn mensen met een verstandelijke beperking bij begeleid werken. Jobstap deed hetzelfde bij Werkenrode en Groot Klimmendaal, maar dan bij mensen met een lichamelijke handicap. Onder de naam Jobstap gaan ze samen verder. We vroegen de jobcoaches Jos Hakkenes en Miel Verstappen hoe.
Het gebouw van Jobstap in Oosterbeek
ondersteuning. Samen ga je aan de slag om die moeilijke beginperiode door te komen en van de baan een succes te maken. Met je jobcoach werk je toe naar een arbeidscontract. Door die begeleiding op de werkvloer heeft de integratie in het arbeidsproces en de maatschappij een veel grotere slaagkans. Miel Verstappen: ”Uit een onderzoek naar de meerwaarde van de fusie kwam naar voren dat de toegevoegde waarde vooral zat in de uitwisseling van medewerkers, het grotere commerciële netwerk waar uit geput kon worden en het gebruik van elkaars expertise. Alle reden dus om er geen gras over te laten groeien.” In de loop van 2003 vond de samenvoeging dan ook zijn beslag.
Als je werkzoekende bent en je hebt een verstandelijke, lichamelijke en/of psychische beperking dan ga je samen met je jobcoach op zoek naar een passende betaalde baan. Als die eenmaal is gevonden, dan geeft de jobcoach ook
Moeilijke tijden Tot voor kort ging het ons land economisch voor de wind. Dat is nu niet meer zo. Jos Hakkenes: “Klusjes die geschikt zijn voor onze doelgroep zijn bijna niet meer te vinden. Er
worden hogere eisen gesteld en door de nieuwe Wet Poortwachter lopen steeds meer bedrijven een risico als ze een gehandicapte werknemer in dienst nemen. Grote bedrijven reserveren de eenvoudige taken voor de reïntegratie van de eigen mensen. Het is nu een hectische markt.” Om aan de nodige klandizie te komen, is contact gelegd met de Arbo-unie. Zo kan er ook bemiddeld worden voor mensen die in de WAO dreigen te raken, voor mensen met een arbeidshandicap. Miel Verstappen: “De markt is in beweging, arbeidsintegratie wordt aanbesteed, waarbij allerlei organisaties kunnen meedingen. Als kleine organisatie moet je erg flexibel zijn. En ook dat is een belangrijk reden om samen te gaan werken en bredere verbanden aan te gaan.”
Informatiemiddag omwonenden De Winckelsteegh goed bezocht Er staan renovatie- en nieuwbouwplannen op stapel voor het terrein van De Winckelsteegh. Op zaterdag 11 oktober organiseerde De Winckelsteegh een informatiemiddag voor omwonenden over deze plannen. De middag werd bezocht door ongeveer 140 omwonenden. De sfeer was open en betrokken, er waren veel vragen en evenveel antwoorden. De Winckelsteegh streeft een zo normaal mogelijke woon- en leefsituatie na in woonhuizen, tijdens de dagbesteding en in de vrije tijd. “De uitgangspunten voor de verbouwing zijn openheid en normalisatie”, legde Geert Tullemans, directeur wonen, de omwo-
BLOEMLEZING
nenden uit: “Momenteel zit De Winckelsteegh weggestopt in een hoekje van de stad, afgesneden van de samenleving. Maar het overheidsbeleid is er tegenwoordig juist op gericht gehandicapten zo volledig mogelijk deel uit te laten maken van de samenleving.” Om tot die duidelijkere aanwezigheid van gehandicapten te komen wil de zorginstelling de stad bij wijze van spreken naar De Winckelsteegh halen.
Vele voorzieningen Om dat mogelijk te maken wordt het terrein vanaf alle kanten toegankelijk. Het bosrijke terrein van De Winckelsteegh heeft straks ook voor omwonenden diverse voorzieningen te bieden, zoals: fiets-en wandelpaden; een doorgaande fietsroute naar het sportpark; voorzieningen en gebouwen die ook door omwonenden gebruikt kunnen worden. Er komt een vernieuwd ‘’t Voske’ met een lunchroom, cadeauwinkel en serre; er komen stadstuinen met een moestuin, kruidentuin en speelplekken; een
22
vernieuwde manege met kinderboerderij en een kunstgalerie.
Betere woonvoorzieningen Meest in het oog springend is de nieuwbouw op het terrein van de zorginstelling. Aan de rand van het terrein ontstaat een gemengd nieuwbouwbuurtje met huizen voor cliënten en reguliere bewoning, want er worden ook koopwoningen voor de vrije markt gebouwd. “De opbrengsten daarvan komen weer ten goed aan onze cliënten”, aldus Geert Tullemans. De nieuwbouw en de herinrichting van het
terrein worden gefinancierd met overheidsgelden. “Maar met de opbrengst uit de woningverkoop kunnen we investeringen doen die niet door die overheidsubsidies worden gedekt.” De bewoners van De Winckelsteegh krijgen na de verbouwing betere voorzieningen ter beschikking. Er komt nieuwbouw voor de dagactiviteiten, in latere fases worden ook paviljoens vervangen. In de plannen wordt rekening gehouden met de wensen en mogelijkheden van de cliënten van de Winckelsteegh. Een datum voor de start van de verbouwing is nog niet te noemen.
Peter: eerst een succesvol motorcrosser, nu een succesvol ondernemer
Ruim baan voor Vrijbaan! Neem je eigen verantwoordelijkheid en wees de regisseur van je eigen reïntegratieproces. Dat is de boodschap van Vrijbaan. Dit project geeft mensen met een arbeidshandicap instrumenten in handen waarmee zij vorm kunnen geven aan hun eigen reïntegratieproces. Peter is 20 jaar en als succesvol motorcrosser nu al meervoudig districtskampioen. Hij reist drie kwart van het jaar kris kras door het land om deel te nemen aan races. Tot die zondag waarop hij met hoge snelheid naast de baan terechtkomt en tegen een boom rijdt. Hij ligt anderhalve maand in coma en is tot zijn middel blijvend verlamd. Nu, zes jaar later, runt Peter vanuit zijn rolstoel een eigen bedrijf in motoronderdelen.
Een moeilijke tijd Na de opname in het ziekenhuis volgt een jaar in het revalidatiecentrum. “Een moeilijke tijd”, aldus Peter. “Ik wilde mijn handicap niet accepteren en werd zelfs depressief. Achteraf weet ik dat het echte revalideren pas is begonnen toen ik weer terug in de maatschappij kwam.” Een terugkeer op de motor was voor Peter onmogelijk. Toch wilde hij geen afscheid nemen van de motorsport. “Al snel kreeg ik
BLOEMLEZING
van enkele rijders de vraag of ik ze wilde adviseren en assisteren bij het sleutelen. Dat is voor mij de ommekeer geweest.”
De weg terug Peter legde zich helemaal toe op de techniek van motoren. Met behulp van het UWV ging hij cursussen volgen, haalde zijn middenstandsdiploma en begon een eigen bedrijf in motoronderdelen. Dankzij zijn wilskracht en de steun van zijn ouders slaagde Peter erin een nieuw leven te beginnen. Zelf de hoofdrol spelen De overheid stuurt steeds meer aan op een zo groot mogelijke eigen verantwoordelijkheid van mensen met een arbeidshandicap. Het doel is hen te leren hoe je een zelfsturend vermogen (empowerment) kunt opbouwen. Het project Vrijbaan wil deze mensen handvatten aanreiken waarmee ze meer grip krijgen op hun eigen reïntegratieproces. Eigen keuzevrijheid, het vermogen om informatie kunnen vinden en (te) verwerken en verschillende opties tegen elkaar af te wegen, dat alles speelt erbij een rol. Andere belangrijke thema’s zijn assertiviteit, sociale vaardigheden en de acceptatie van de eigen handicap. Juist omdat die handicap je al afhankelijk genoeg maakt, is het zo belangrijk je onafhankelijkheid te hervinden.
23
Nieuwe huisstijl voor Coffyn Als je in Nijmegen je neus achterna gaat, is de kans groot dat je uitkomt bij koffiebranderij & proeverij Coffyn, gevestigd op de eerste etage van de Commanderie van Sint Jan: Een prachtige twaalfde eeuws pand aan de Franseplaats in Nijmegen. Maar dankzij de nieuwe huisstijl is Coffyn nu nog makkelijker te vinden. Ook voor mensen met een verstopte neus. Buiten op het plein voor de Commanderie van St. Jan wapperen de vlaggen er vrolijk op los, blij als ze zijn met de nieuwe huisstijl. Verder is het logo terug te vinden op een folder, op infokaartjes die aan de producten hangen, briefpapier, enveloppen en visitekaartjes. Etiketten voor op de pakken koffie volgen nog. Vanzelfsprekend is de nieuwe huisstijl ook doorgetrokken naar de website www.coffyn.nl.
Zelfs in het logo zit verse koffie Het logo is gebaseerd op een schilderij van Walter Janssen, cliënt van de Groesbeekse Tehuizen. Hij is lid van de tekenen schildergroep in het activiteitencentrum. Een rondleiding en demonstratie koffiebranden in Coffyn maakten bij de kunstenaars flink wat inspiratie los. Dat leidde tot een aantal schilderijen die werden gekleurd met meer en minder verdunde koffie, zodat ze authentieke koffie-
kleuren kregen. De koffieboontjes die op het schilderij van Walter Janssen voorkomen, zijn in het Coffyn-logo verwerkt en in ruime mate over de huisstijldragers gestrooid.
Leren wat werken is Op tijd je bed uit, je brood smeren en een half uurtje met de bus of fiets onderweg naar je werk. Zo begint de dag voor een twintigtal jongeren van Jan Pieter Heije. Sinds de zomer werken zij in Renkum, in De Overstap. Deze stichting fungeert als brug tussen school en bedrijfsleven. Het idee is ontstaan toen bleek dat voor veel leerlingen de overgang van school naar het bedrijfsleven nog te groot was. De Overstap is een samenwerkingstraject van De Drempel – de VSO-school op het J.P. Heije-terrein – en de afdeling arbeidstoeleiding van J.P. Heije. Lang werd gezocht naar een geschikte ruimte. Dat werd uiteindelijk een hal op bedrijventerrein de Schaapsdrift in Renkum, heel symbolisch midden tussen de reguliere bedrijven. De hal is door jongeren en bouwvakkers helemaal opgeknapt. Na de zomer begonnen de eerste jongeren er de eerste productieafdeling. Inmiddels draaien ook de hout- en metaalafdeling volop. Op elke afdeling staat een arbeidstrainer.
Hard werken De metaalbewerkers zagen metalen buizen op maat, boren gaten in metaal en lassen. De houtbewerkers verrichten productiewerk. Ze maken houten tuinschermen en tuinbanken, maar ook allerlei andere (half) producten van hout. De productieafdeling doet voornamelijk inpakwerk, ze verpakken er voor Gamma schroeven en bouten, maar hebben ook de kerstpaketten voor PWG in dozen gedaan. De opdrachtgevers verwachten natuurlijk dat de producten
BLOEMLEZING
Smaakvolle kopjes Coffyn werkt samen met Special Projects en Dacart. Dankzij die samenwerking heeft Coffyn inmiddels ook haar eigen porselein voor de verkoop in de winkel. Er zijn o.a. prachtige koffiekopjes die bedrukt zijn met tekeningen van cliënten die in Coffyn werken. Allemaal tekeningen met het thema koffie. Er zijn nu twaalf verschillende kopjes. Klanten kunnen zelf een set samenstellen. Maar bovenal staat Coffyn garant voor een heerlijk kopje koffie en een uitstekende service.
op tijd worden geleverd. Er moet dus worden doorgewerkt, ook als de baas van huis is. In een echt bedrijf wordt je ook niet voortdurend op je vingers gekeken.
Inzicht in je werkwijze Door middel van video-opnames krijgen de jongeren inzicht in hun eigen werkgedrag en dat van hun collega’s. Samen bedenken ze manieren om de klus op tijd te klaren. De begeleiders zorgen zelf voor de opdrachten en gaan zelf op zoek naar bedrijven die werk willen uitbesteden. Ja, in De Overstap wordt hard gewerkt. Ook door de begeleiders die hebben ervaren dat een vernieuwend project als dit (er zijn er nog maar drie van in het land) veel tijd en inzet vergt. Uiteindelijk gaan de jongeren op buitenstage bij een regulier bedrijf. Daarna kan een jobcoach helpen bij het vinden van een baan. De kans van slagen is dan een stuk groter geworden. In de loop van 2004 zal De Overstap een naamswijziging ondergaan.
24
Wat gebeurde er in het onderwijs? De VSO-school Werkenrode is gefuseerd met de Maartenschool van de St. Maartenskliniek in Nijmegen. Zij gaan zelfstandig verder onder de naam ‘Onderwijscentrum Zuid Gelderland’. De VSO-ZMOK-school van J.P. Heije is verzelfstandigd. Er wordt gekeken hoe de samenwerking kan worden ingevuld. De VSO-ZMOK-school De Bolster op het Beeleterrein is ook bestuurlijk losgekoppeld van De Beele. De Bolster en arbeidsintegratie Jobstap gaan de onderlinge afstemming verbeteren voor de doorstroming van de jongeren van De Beele naar Jobstap. De Bolster heeft een nieuw gebouw in gebruik genomen.
Plubo speelt Jessie Voor wie eerder de voorstellingen ‘Minoes’ en ‘Sukkel’ zag, zijn ze geen onbekenden meer, de acteurs van theatergroep Plubo. Deze cliënten van de Groesbeekse Tehuizen zijn maanden druk aan het repeteren geweest voor hun nieuwe voorstelling ‘Jessie’. Die ging op 29 maart in première in de Commanderie van St. Jan in Nijmegen. Het verhaal draait om Jessie, een zwerfster. Ze vriest in een koude nacht dood, maar leeft als standbeeld verder. Jos van de Heuvel, begeleider van de groep, coachte samen met Toike Driessen de groep in aanloop naar de opvoering. “Toike en ik vroegen ons af in hoeverre de dood in een theaterstuk door verstandelijk gehandicapten voor kan komen. Theater gaat over leven, zo dachten wij, dus
waarom niet?” Het stuk is dramatisch en humoristisch tegelijk. Jos: “Ik legde een scène uit en vroeg dan: hoe zou je dat doen? Dat doodgaan er een rol in speelt, vonden ze niet zo vreemd of eng. Het wordt trouwens in het midden gelaten of het wel om definitief dood gaat. De groep heeft inmiddels voldoende podiumervaring en ze kicken erop om op het podium te staan.”
Jeroen gaat Forw@rds Forw@rds is een ICT opleiding voor mensen met een handicap. Een diploma of certificaat betekent dat de kansen op de arbeidsmarkt aanzienlijk stijgen. Jeroen Suijkerbuijk is een van de leerlingen. Jeroen (24) heeft de ziekte van Duchenne, een spierziekte. Ook zijn ademhalingsspieren zijn zwak, zodat hij aan een beademingsapparaat zit dat gemonteerd zit op zijn rolstoel. Zijn handen kan hij bijna niet bewegen, daarom heeft hij een aangepaste muis. Hij maakt gebruik van een toetsenbord dat op het beeldscherm verschijnt waar hij de toetsen kan aanklikken. Er wordt ook gewerkt met spraakherkenning, dan doet de computer wat Jeroen zegt. “Dat is tenminste wel de bedoeling, aldus Jeroen, maar het lukt nog niet altijd. Voor je ermee kunt werken, moet je de computer aan je stem laten wennen.” En dat geldt zeker voor Jeroen’s stem die door de beademing anders klinkt dan de doorsnee stem. Maar Jeroen is ook nog met een andere computer verbonden. “Ik ben al heel lang met computers bezig. Omdat ik met computers het meeste kan. BLOEMLEZING
Ik doe van alles: spelletjes, downloaden en ik ben veel op internet. Ik heb het mezelf geleerd. Na de mavo wist ik al dat ik hierin verder wilde.
Hopen op een baan Het programma bestaat uit ECDL-modules, dat zijn vaardigheden die je moet beheersen om een European Computer Driving License te behalen: een digitaal rijbewijs en tegelijkertijd een erkend diploma. Je krijgt algemene vaardigheden voor Windows, internet en e-mail. Ook leer je om te gaan met diverse officeprogramma’s. “Ik zou wel assistent beheerder willen worden op een afdeling automatisering of servicemedewerker ICT.” Het scholingstraject duurt in principe anderhalf jaar, inclusief een stage. “Ik weet niet hoe reëel het is om op een baan te hopen. De vraag is toch
of een werkgever je wel wilt hebben als hij ziet dat je in een rolstoel zit. Ik zit ook met de verzorging vanwege de beademing.” Forw@rds mag nu al een succes worden genoemd. Drie leerlingen liepen inmiddels stage. Acht leerlingen volgden het theoretische onderdeel. We wensen Jeroen alle succes in zijn computercarrière. 25
Opening Bureau All the way music
Cardo De stichting Cardo maakt deel uit van de Pluryn Werkenrode Groep en probeert financiële middelen te verkrijgen om integratie van mensen met een handicap in de samenleving tot stand te brengen. Cardo probeert dit doel te bereiken door het realiseren van projecten en diensten die niet uit reguliere budgetten worden gefinancierd.
Dinsdag 1 april was het zover. Artiestenbureau ‘All the way music’ opende zijn deuren. Het is een bureau voor artiesten met een handicap. Het bureau komt voort uit de Cultureel i-tour ‘Jan Vayne en gasten’, een tour waarin Jan Vayne in verschillende theaters in Nederland optreedt. Tijdens elk optreden ontvangt de pianist drie artiesten met een handicap en een muzikaal talent. Samen met Jan Vayne repeteert elke artiest twee stukken waarmee hij/zij zich tijdens de voorstelling zal presenteren. Inmiddels zijn er zo al vijftien artiesten ontdekt die zich bij het bureau All the way music hebben aangesloten. Lucille Werner, bekend van Get the picture en Capibara, presenteert de voorstelling. Ook zij heeft een handicap: door en zuurstoftekort bij haar geboorte is haar looppatroon anders. Zelf zegt zij daarover: “Mijn handicap is nooit een belemmering geweest voor mij. Sterker nog, het is voor mij zelfs een uitdaging om te bereiken wat ik wil.”
Overtuigende optredens Jan Vayne start de openingsavond van All the way music met een improvisatie op de vleugel met het thema lente. Dan is het de beurt aan Nicolle Heijnen. Zij speelt dwarsfluit en weet de zaal te overtuigen van haar capaciteiten. Alle acht kandidaten die volgen, weten stuk voor stuk het
publiek voor zich te winnen. Jan Vayne werkt graag met de artiesten van All the way music. Hij kent hen van de Cultureel i-tour en heeft met allen al een keer op het podium gestaan. Jan Vayne: “De begeleiding van deze muzikanten moet delicater zijn. Ze zijn onzekerder en kwetsbaarder, maar ook enthousiaster. Ze hebben nog iets te overwinnen en zijn nog niet blasé, kortom.” (citaat De Gelderlander).
Hoogtepunt Hoogtepunt van de avond was het optreden van Christiaan sanders. Christiaan is 14 jaar en autistisch. De Turkenmars van Mozart en een stuk van Chubert speelde deze pianist zonder bladmuziek en zonder een enkele hoorbare fout. Na de staande ovatie die Christiaan verlegen in ontvangst nam, verklaarde Jan Vayne: “ Ik kan wel naar huis.”
TV Gelderland filmt in Groesbeekse Tehuizen Voor veel cliënten is ze geen onbekende: Angelique Krüger, die kennen ze wel van TV Gelderland. Op dinsdag 27 mei stond ze met haar koffertje op de stoep voor Kasteelse Hof 3, een van de Groesbeekse Tehuizen. Twee dagen werden de bewoners door een filmploeg gevolgd voor het programma: De bewoners van… Angelique kwam een nachtje logeren, zoals ze dat eerder ook al deed in een verzorgingstehuis en in een circus. Met Erica Carti ging ze mee naar fysiotherapie en naar de grafische groep in het activiteitencentrum, waar Erica wensBLOEMLEZING
kaarten schildert. Ze voetbalde mee met Natascha Rolic in de sportzaal bij de afdeling beweging en ging mee naar het zwembad. Angelique at mee met de groep. Doordat ze bleef logeren, kon ze met een kleine handcamera tot in de
Cultureel i-seizoen Een van die projecten is het Cultureel i-seizoen, een theaterseizoen van, voor en door mensen met en zonder handicap. Tijdens het theaterseizoen van vijftien avonden beleven mensen met en zonder handicap een volledige avond uit. Het doel is integratie van mensen met een handicap in de maatschappij door middel van cultuur. De i staat dan ook voor integratie. Cultureel i-tour De Cultureel i-tour is een muzikale tour door Nederland, waarbij pianist Jan Vayne muzikanten met een handicap ontvangt in zijn programma en hen begeleidt bij hun performance. Het doel is integratie van mensen met een handicap in de maatschappij door middel van muziek. Sportief tour De Sportief tour bestaat uit tien sportieve middagen, waarbij jongeren met en zonder handicap sporten met en tegen topvoetballers. Het doel is integratie van mensen met een handicap in de samenleving door middel van sport.
late uurtjes nog spontane gesprekken opnemen. Met Gert van Minnen struinde ze na het eten door de heuvels rond de Zevenheuvelenweg. Gert vertelde over het ongeluk dat hem 24 jaar geleden overkwam, waardoor hij gehandicapt raakte. Gert: “Het is me goed bevallen, ik vond het niet eng. Ze zijn meegelopen met de camera, ze waren met zijn vieren. Ze vroegen dingen over mijn werk en wat ik in mijn vrije tijd doe. Het waren aardige mensen.” Erica vindt dat ze er leuk opstaat. “Ze wilden alles weten over mijn polio en over Curacao en mijn familie. Ik heb ook gezegd dat ik een beetje lui ben, eigenwijs en ondeugend. En dat ik best wel aardig ben als ik slaap.” 26
Colofon Het jaarverslag 2003 van de Pluryn Werkenrode Groep is samengesteld onder verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur. Tekst: Jan Spoorenberg en Rite Derksen Eindredactie: Afdeling communicatie Pluryn Werkenrode Groep Grafische vormgeving: Kees de Bruijn, Giesbeek Uitgave: Pluryn Werkenrode Groep Postbus 6 6860 AA Oosterbeek Telefoon: 026-334 99 11 Fax: 026-334 98 27 E-mail:
[email protected] Website: www.pluryn-werkenrodegroep.nl
COLOF ON
27
