Jaarverslag 2009 Maatschap Medische Microbiologie en Immunologie Gelderland
Inhoud Introductie
3
Samenstelling van de maatschap
4
Praktijk • Omvang • Afstemming beleid • Aanvragers • Travel Clinic Vivre
5
Verrichtingenpakket • Bacteriologie • Virologie en Infectieserologie • Immunologie • Moleculaire diagnostiek
6
Laboratoriumorganisatie • Algemeen • Medewerkers • Huisvesting en uitrusting van de laboratoria • Automatisering
9
Kwaliteit
10
Hygiëne en infectie preventie
11
Opleiding en onderwijs
11
Wetenschappelijk onderzoek
13
Activiteiten van de maatschapsleden
14
2
Introductie Voor u ligt het jaarverslag 2009 van de Maatschap Medische Microbiologie en Immunologie Gelderland. Hierin worden de activiteiten van de Maatschap weergegeven in relatie tot het Beleidsplan 2005-2010. In 2009 heeft binnen de maatschap een personele verschuiving plaatsgevonden om meer bruggen over de ziekenhuizen heen te bouwen. Ron Bosboom heeft per december na 8 jaar zijn standplaats Slingeland Ziekenhuis te Doetinchem ingeruild voor Ziekenhuis Gelderse Vallei (0,6 FTE) en Alysis Zorggroep (0,4 FTE). Bent Postma is sindsdien voor 0,6 FTE in Doetinchem werkzaam en voor 0,4 FTE in Ede, terwijl Ellen Mascini voor 0,4 FTE in Slingeland Ziekenhuis werkt en voor 0,6 FTE bij Alysis is gebleven. Liesel Nohlmans heeft besloten om na 15 jaar haar verbintenis aan de maatschap per januari 2010 te beëindigen. Helaas heeft zij door ziekte al in de zomer haar werkzaamheden neer moeten leggen. Naar aanleiding van de veranderingen in de zorg en de toenemende concurrentie van commerciële laboratoria, heeft de maatschap voor een proactieve houding gekozen en de volgende visie geformuleerd: Eén regionaal laboratorium voor alle ziekenhuizen die de maatschap bedient, waarbij maatschap en laboratoria aanwezig blijven in de ziekenhuizen, met een eigen gezicht en met een full service aanbod. Samen met de Raden van Bestuur van Alysis en de Gelderse Vallei is opdracht gegeven voor een haalbaarheidsonderzoek door bureau Plexus. Vooralsnog heeft de Raad van Bestuur van Slingeland Ziekenhuis afgezien van deelname aan dit initiatief. De conclusie van het haalbaarheidsonderzoek is dat nadere samenwerking op een aantal (nader te noemen) gebieden gaat leiden tot een verlaging van de kosten per bepaling en een verhoging van het kwaliteit- en serviceniveau voor de aanvragers van diagnostisch onderzoek. In aansluiting hierop hebben de Raden van Bestuur van de Alysis Zorggroep en het Ziekenhuis Gelderse Vallei aangegeven dat zij de ontwikkeling, zoals ingezet door de maatschap medische microbiologie en immunologie ondersteunen.
3
Samenstelling van de maatschap en verdeling over de ziekenhuizen De maatschap bestaat in 2009 uit 8 artsen-microbioloog en 1 medisch immunoloog (8,7 FTE). Locatie Ziekenhuis Gelderse Vallei te Ede Dhr. R. Bosboom, arts-microbioloog, vanaf 1 december Mw. dr. M.K.E. Nohlmans-Paulssen, arts-microbioloog Dr. M.A. Schouten, arts-microbioloog Dr. B. Postma, arts-microbioloog Mw. dr. E.G. van Lochem, medisch immunoloog Locatie Alysis Zorggroep te Arnhem, Velp en Zevenaar Dhr. R. Bosboom, arts-microbioloog, vanaf 1 december Mw. dr. A.J. van Griethuysen, arts-microbioloog Mw. dr. E.M. Mascini, arts-microbioloog Mw. dr. C.M.A. Swanink, arts-microbioloog Dr. A.A. van Zwet, arts-microbioloog Mw. dr. E.G. van Lochem, medisch immunoloog Locatie Slingeland Ziekenhuis te Doetinchem Dhr. R. Bosboom, arts-microbioloog, tot 1 december Mw. dr. E.M. Mascini, arts-microbioloog, vanaf 1 december Dr. B. Postma, arts-microbioloog Locatie Ziekenhuis Rivierenland te Tiel Dr. M.A. Schouten, arts-microbioloog Mw. dr. M.K.E. Nohlmans-Paulssen, arts-microbioloog Bestuur van de Maatschap Voorzitter Penningmeester Secretaris
Mw. dr. E.G. van Lochem, medisch immunoloog Dr. M.A. Schouten, arts-microbioloog Mw. dr. A.J. van Griethuysen, arts-microbioloog
4
Praktijk Omvang De praktijk van de maatschap omvat de Alysis zorggroep (Ziekenhuis Rijnstate, Ziekenhuis Velp, Ziekenhuis Zevenaar, Verpleeghuis Zevenaar), het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem, het Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede, het Ziekenhuis Rivierenland in Tiel evenals de poliklinieken, de huisartsen, de verloskundigen, de verpleeg- en verzorgingshuizen en de gezondheidsdiensten in de adherentiegebieden van deze ziekenhuizen. Afstemming beleid De maatschap vergaderde 2 maal per maand op woensdagmiddag volgens een vaste agenda. De maatschap heeft in 2009 2 beleidsdagen gehouden: - ‘’Virtueel laboratorium en teameffectiviteit’’ 26 mei, Hotel Bilderberg, Oosterbeek - ‘’Ondernemerschap’’, 16 november, Rhederoord, De Steeg
Aanvragers Bijdragen aan een kwalitatief hoogwaardige patiëntenzorg wordt door de maatschap gezien als de kerntaak. In de visie van de maatschap worden de artsen-microbioloog en de medisch immunoloog middels aanvragen voor onderzoek verzocht om als medebehandelaar kennis en kunde in te brengen. Huisartsen De maatschap heeft nascholing aan huisartsen verzorgd over de volgende onderwerpen: - Urineweginfecties - Darmpathogenen - Lyme borreliose - Coeliakie - Hygiëne in de huisartsenpraktijk - Betekenis serologische diagnostiek RA - Influenza Verpleeghuisartsen In 2009 heeft de maatschap geparticipeerd in de volgende FTO’s: - urineweginfecties in het verpleeghuis, Verpleeghuis Zevenaar, Zevenaar - urineweginfecties, bijeenkomst verpleeghuisartsen, Halderhof, Bennekom GGD De maatschap heeft in 2009 vergaderd met de artsen-infectieziekten van GGD GelderlandMidden, GGD Rivierenland, GGD Gelre-IJssel en GGD Midden-Nederland in regionaal verband. De maatschap werkt met alle GGD’en in haar verzorgingsgebeid zoals is vastgelegd in een convenant. Bij dit overleg zijn de volgende onderwerpen besproken: - SOA- en OGZ-diagnostiek - MRSA - Influenza - Aangifteplichtige ziekten - Infectiepreventie in kinderdagverblijven - Wet op de Publieke Gezondheid - Ontwikkelingen binnen het laboratorium - Ontwikkelingen bij de GGD - Casuïstiek Specialisten Zie onder opleiding en onderwijs (pag. 13)
5
Travel Clinic Vivre Sinds mei 2006 is de Travel Clinic VIVRE operationeel in Ede. Ervaren reizigersverpleegkundigen adviseren reizigers over de te nemen beschermende maatregelen in verband met bezoek aan – al dan niet tropische – bestemmingen. De artsen-microbioloog van Ziekenhuis Gelderse Vallei fungeren als achterwacht en controleren alle consulten. Op de 3 locaties (Ede, Veenendaal en Barneveld) worden spreekuren gehouden. Ook in 2009 is het aantal consulten weer toegenomen; desondanks heeft de Travel Clinic vast kunnen houden aan haar belofte dat iedere cliënt binnen 1 week geholpen kan worden. De meest voorkomende vaccinaties waren gericht tegen hepatitis, difterie/tetanus/polio en gele koorts. De meest frequente bestemmingen waarvoor cliënten vaccinaties kwam halen waren Indonesië, Zuid Afrika, Turkije, Egypte en Thailand. De reizigersverpleegkundigen en reizigersgeneeskundigen hebben, conform rooster, regulier werkoverleg waarin diverse (nieuwe) aspecten van het vak aan bod komen en waarbij ook casuïstiek besproken wordt. Daarnaast wordt ook deelgenomen aan het regionaal overleg voor reizigersadvisering waaraan de diverse GGD’s uit de regio en andere Travel Clinics deelnemen.
Verrichtingenpakket Bacteriologie De nieuwe VITEK-2 kaarten voor resistentiebepaling van Gramnegatieve staven en die voor de resistentiebepaling van Grampositieve coccen zijn in 2009 gevalideerd. Gepland was in 2009 te starten met de overgang naar de EUCAST breekpunten voor resistentiebepaling. Omdat de VITEK-2 daar pas eind 2009 voor gereed bleek te zijn, is deze overgang nu gepland voor 2010. Inmiddels zijn de EUCAST breekpunten in de Najaarsvergadering van de NVMM als NVMM richtlijn aangenomen. In september werd een werkbezoek aan het UMC Leiden afgelegd i.v.m. de voorgenomen aanschaf van de MALDI-TOF als snelle identificatiemethode. De regionale werkgroep bacteriologie, waarin aandachtsanalisten bacteriologie, kwaliteitsfunctionarissen en artsen-microbioloog van de laboratoria in Ede, Doetinchem en Velp participeren is in 2009 niet bij elkaar gekomen. De afname van materiaal voor malaria in Doetinchem is overgenomen door medewerkers van het KCHL. Het verwerken van het materiaal, het beoordelen en de resultaatverwerking gebeurt op het MML. In Ede hebben op het gebied van de bacteriologie geen grote wijzigingen plaats gevonden. Wel is de apparatuur voor het incuberen van bloedkweken vernieuwd en uitgebreid.
6
Virologie en Infectieserologie De virologische diagnostiek voor de ziekenhuizen en eerste lijn in het gebied van de maatschap wordt verricht door het MIL van de Alysis Zorggroep. Voor de viruskweken is in januari 2009 de HEL-cellijn vervangen door de MRC-5 cellijn. Vanwege de H1N1-epidemie is in augustus 2009 met spoed de PCR H1N1 geïmplementeerd. De introductie van de Respifinder voor de diagnostiek van respiratoire verwekkers is daardoor enigszins uitgesteld en in oktober in gebruik genomen voor de diagnostiek. Hiermee zijn de kweken op respiratoire virussen komen te vervallen en wordt ultimo 2009 nog uitsluitend gekweekt op enterovirus, cytomegalovirus, herpes simplex virus en varicella zoster virus. Eind oktober werd echter de Respifinder geïntroduceerd voor de detectie van respiratoire verwekkers, waardoor het aantal virale kweken in november en december sterk is afgenomen. In 24 % van de kweken werd een virus geïsoleerd (zie tabel 1). Tabel 1. De volgende virussen werden gevonden in alle materialen (per patiënt): Virus Aantal (percentage) Aantal (percentage) Aantal (percentage) 2009 2008* 2007* Enterovirus 53 (15%) 65 (31%) 61 (30%) RS-virus 8 (2%) 30 (14%) 45 (22%) Herpes simplex virus type 1 126 (35%) 29 (14%) 21 (10%) Herpes simplex virus type 2 31 (9%) Adenovirus 18 (5%) 23 (11%) 18 (9%) Influenza B virus 2 (0,5%) 21 (10%) Parechovirus 2 (0,5%) 17 (8%) Para-influenzavirus type 1 12 (3%) 11 (5%) 15 (7%) Para-influenzavirus type 2 7 (2%) Para-influenzavirus type 3 5 (1%) Influenza A virus 58 (16%) 5 (2%) 15 (7%) Cytomegalovirus 18 (5%) 3 (1%) 7 (3%) Varicella zostervirus 7 (2%) 3 (1%) 6 (3%) Rhinovirus 11 (3%) Overig 3 (1%) 4 (2%) 17 (9%) Totaal 361 (100%) 211 (100%) 205 (100%) * N.B. resultaten van 2007 en 2008 hadden slechts betrekking op de respiratoire kweken en feceskweken, dus niet de kweken op herpesvirus, varicella zoster virus en CMV Er is een duidelijke afname van influenza B virus, parechovirus en een duidelijke toename van influenza A virus (H1N1) en rhinovirus. Dit laatste is waarschijnlijk toe te schrijven aan het gebruik van de MRC5 cellijn. Er lijkt ook een afname te zijn in het aantal RS-virus infecties. Sinds 26/10/2009 worden respiratoire materialen niet meer gekweekt maar in een PCR voor respiratoire pathogenen onderzocht. Dit betrof 201 monsters, waarin in 103 materialen een verwekker werd gevonden. Dit betrof de volgende verwekkers: Adenovirus 15 Coronavirus 2 HMPV 2 Influenzavirus A 9 Parainfluenzavirus 11 (waarvan 1 x dubbelinfectie met rhinovirus) Rhinovirus 36 (waarvan 4 x dubbelinfectie; 1 x para-influenzavirus, 3 x RS-virus) RS-virus 32 (waarvan 3 x dubbelinfectie met rhinovirus) Tevens werd 1 x Bordetella pertussis DNA en 1 x Mycoplasma pneumoniae DNA aangetoond De kweken werden ingestuurd door verschillende aanvragers uit de regio.
7
In 2009 was er een uitbraak van een nieuw influenza A virus H1N1. Deze werd hoofdzakelijk met moleculaire technieken aangetoond. Deze PCR was per 6 augustus 2009 operationeel binnen het laboratorium in Velp. Van de 2374 ontvangen materialen voor H1N1-PCR waren 513 materialen positief (22%), 1839 negatief, 15 niet verricht en 7 niet te beoordelen. De enterovirus PCR op liquor werd in januari 2009 geïntroduceerd, gevolgd door de parechovirus PCR op liquor in maart. De PCR op herpes simplex virus en varicella zoster virus op liquor werd in mei geïntroduceerd voor de diagnostiek. Daarmee is een voor de immuuncompetente patiënten een adequaat panel voor liquordiagnostiek van virale pathogenen beschikbaar gekomen. De nieuwe versie van de commerciële HIV PCR werd in mei ingevoerd. TM
Een van de veranderingen in het laboratorium in Velp is de introductie van de Liaison , waardoor de Epstein-Barr virus serologie nu dagelijks uitgevoerd wordt. De serologie voor CMV TM en Toxoplasma is nog gehandhaafd op de Axym in afwachting van de evaluatie van de TM TM Architect 1000 . De Architect 1000 is eind 2009 gevalideerd voor hepatitis A, B en Cserologie, HIV- antigeen/antistof test, CMV-IgG, Rubella-IgG en Toxoplasma IgG en IgM en heeft TM in januari 2010 de Axym vervangen. In 2009 werd de serologische diagnostiek naar Borrelia burgdorferi, EBV en H. pylori op het MML van het Slingeland Ziekenhuis geïntroduceerd. TM
In Tiel is op het laboratorium voor de medische diagnostiek een Axym vervangen door een TM Architect 1000 . Na validatie zijn een aantal serologische bepalingen overgezet op de TM Architect 1000 . In Ede is in 2009 de aanzet gemaakt om de Q koorts diagnostiek in eigen beheer te gaan verrichten. Immunologie Als extra diagnostische tool voor (latente) TBC infectie, is per april 2009 de TBC-IGRA (Interferon-γ release assay) test geïmplementeerd. Het betreft een laboratoriumtest waarin de in vitro respons van T-lymfocyten (verkregen uit het bloed van de patiënt) tegen M. tuberculosis specifieke antigenen wordt gemeten. De test wordt ook voor Slingeland Ziekenhuis Doetinchem, Ziekenhuis Gelderse Vallei Ede, GGD, Arbodienst en Travel Clinic gedaan en alle aanvragende instanties beschikken evenals alle poliklinieken van Alysis over speciale afname sets. De test wordt vooral aangevraagd voor start van therapie met immunomodulerende biologicals en bij de screening van gezondheidszorg medewerkers met een positieve mantoux reactie. De test wordt één maal per week ingezet. Na een periode waarin de reumafactor-IgM bepaling grote variatie liet zien in reproduceerbaarheid en robuustheid, is eind 2009 een nieuwe test (Immtec) uitgebreid gevalideerd en geïmplementeerd. In het kader van het aandachtsgebied immunologie is er een werkconferentie over HIV georganiseerd (3 november) en een drietal DOO (discipline overstijgend onderwijs) avonden: afweerstoornissen (25 maart), allergie (28 mei) en vasculitis (9 september). Moleculaire diagnostiek In 2009 werden de moleculaire activiteiten van het MIL opnieuw inhoudelijk ondersteund door professor Paul Savelkoul, die bij problemen kon worden geconsulteerd. Daarnaast participeerde hij in de vergaderingen van het Regionaal Moleculair Overleg met de moleculaire analisten en artsen-microbioloog uit Velp, Ede en Doetinchem. Er werd in 2009 vier keer vergaderd. In 2009 heeft de maatschap de RvB van Alysis overtuigd van het belang van de aanstelling van een moleculair bioloog (medisch moleculair microbioloog) om de werkzaamheden van de afdeling
8
moleculaire diagnostiek mede te begeleiden. Deze functionaris, die bekostigd wordt door de maatschap en Alysis samen, zal mei 2010 in dienst treden. In 2009 zijn geen nieuwe moleculaire testen geïntroduceerd in het MML in Ede. Voor verdere uitbreiding van de moleculaire diagnostiek in Ede is een goed ingericht moleculair laboratorium met drie gescheiden ruimten noodzakelijk. De eerste stappen om dit te realiseren zijn gezet. In het Slingeland ziekenhuis werd het aanvraagpakket uitgebreid met de volgende moleculaire testen: Trichomonas vaginalis PCR, H1N1 PCR (Mexicaanse griep), Enterovirus en parechovirus PCR, PCR op herpes simplex virus, PCR op varicella zoster virus, STEC PCR, Respifinder voor de detectie van virale en bacteriële verwekkers. Deze onderzoeken worden in het MIL in Velp verricht.
Laboratoriumorganisatie Algemeen Virtueel laboratorium Het initiatief van de maatschap om tot intensieve samenwerking tussen de laboratoria voor Medische Microbiologie van het Slingeland Ziekenhuis, Ziekenhuis Gelderse Vallei en de Alysis Zorggroep te komen (het virtuele lab) heeft in de loop van 2009 verder vorm gekregen. Het doel is om de activiteiten van de laboratoria die op dit moment nog elkaars concurrent zijn te integreren. Hierdoor ontstaat één groot en sterk laboratorium op meerdere locaties, waarbij de klanten beter bediend kunnen worden en tegelijkertijd kostenbesparingen kunnen worden gerealiseerd. De Raden van Bestuur van de Alysis Zorggroep en de Gelderse Vallei te Ede hebben uitgesproken achter het initiatief te staan. De Raad van Bestuur van het Slingeland Ziekenhuis te Doetinchem heeft vooralsnog een afwachtende houding aangenomen. Een haalbaarheidsonderzoek van Organisatiebureau Plexus is begin juli 2009 besproken met de maatschap en de Raden van Bestuur van Alysis en de Gelderse Vallei. Vervolgens heeft in september een delegatie van de maatschap gesproken met beide RvB, waarbij een principe besluit is genomen over hoe op eenvoudige wijze kosten, investeringen en opbrengsten eerlijk verdeeld kunnen worden. Het is de verwachting dat in het voorjaar van 2010 over het virtuele laboratorium een Convenant zal worden getekend tussen de maatschap en de beide RvB’s. Management In Ziekenhuis Gelderse Vallei en Slingeland Ziekenhuis wordt sinds 2008 de functie van manager van MML gedeeld met het KCL aldaar. Onder deze manager is in 2009 in het ZGV een unithoofd aangesteld voor het MML. In het Slingeland Ziekenhuis zijn twee waarnemend coördinatoren benoemd die de taak van “unithoofd” hebben. Deze structuur zal na een jaar geëvalueerd worden. In ziekenhuis Rivierenland wordt in het Laboratorium voor Medische Diagnostiek medisch microbiologisch onderzoek verricht onder supervisie van een arts-microbioloog van de maatschap (2009 Dr. MA Schouten). Een kleine groep analisten is ingewerkt volgens de regulaire medisch microbiologische protocollen en werkvoorschriften voor het verrichten van met name infectieserologisch onderzoek.
9
Medewerkers De laboratoriummedewerkers worden gezien als professionals met eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Deze verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn vastgelegd in protocollen en voorschriften welke zijn opgesteld in overleg met de artsen-microbioloog. In Alysis is een parttime beleid opgesteld door en voor analisten. Gezien de toenemende diversiteit in werkzaamheden is in 2008 gestart met functiedifferentiatie voor analisten die minder dan 80% werken. In 2009 is dit verder uitgewerkt. Binnen de afdeling MML in het Slingeland Ziekenhuis is hard gewerkt aan het optimaliseren van het personeelsbeleid. Twee coördinatoren zijn ingewerkt en gepositioneerd. Daarnaast is en wordt verder gewerkt aan het optimaliseren van werkprocessen, roostering, arbeidsomstandigheden (RI&E) en overige personeelsaspecten. Huisvesting en uitrusting van de laboratoria Alle laboratoria zijn op dit moment goed uitgerust en beschikken over moderne apparatuur. Knelpunten zijn de te krappe onderzoek- en werkruimte in Ede en Doetinchem en het ontbreken van bepaalde bouwtechnische voorzieningen. Hierdoor kan niet altijd worden voldaan aan de normen voor “good laboratory practice” (GLP) en aan ARBO-voorschriften. Het laboratorium in Ede heeft toestemming gekregen om een moleculaire unit te gaan huisvesten. In Velp is de ruimte voor moleculaire diagnostiek krap. De verwachting is dat in 2010 de virale kweken volledig omgezet zullen zijn naar moleculaire technieken, waardoor de ruimtes voor virale diagnostiek een andere bestemming kunnen krijgen. Automatisering Op alle locaties (Ede, Doetinchem en Velp) wordt gebruik gemaakt van hetzelfde laboratorium informatiesysteem GLIMS. De maatschap werkt samen met Eight Media aan een website. Hierin zal algemene informatie over de laboratoria en de artsen-microbioloog komen te staan. Tevens zullen aanvragers hier terecht kunnen voor afnameprocedures, diagnostiek en behandeling van infectieziekten en overige informatie aangaande de maatschap. Het MicroVademecum, het naslagwerk van de maatschap voor de eerste lijn, zal hierin ook worden opgenomen. De website zal naar verwachting medio 2010 gelanceerd worden. Vanuit de websites van de ziekenhuizen die de maatschap bedient zal een link naar de maatschapwebsite worden gemaakt.
Kwaliteit Het doel van het kwaliteitsbeleid is een zodanige kwaliteit van producten en diensten te leveren dat in hoge mate tegemoetgekomen wordt aan de eisen die de moderne gezondheidszorg stelt. In 2009 is het laboratorium in Ede gevisiteerd door CCKL, in 2010 zal naar verwachting accreditatie volgen. Het MIL in Velp streeft ernaar in het voorjaar van 2010 door CCKL gevisiteerd en lopende 2010 geaccrediteerd te worden. Het laboratorium in Doetinchem heeft vertraging opgelopen door problemen bij de ziekenhuisbrede omzetting van het protocollensysteem van DKS naar i-document . Eind 2010 zal de accreditatie aangevraagd worden, zodat in 2011 een visitatie van het CCKL kan plaatsvinden. Het CKHL in Tiel waar een deel van de serologische diagnostiek voor Ziekenhuis Gelderse Vallei en haar adherentie gebied wordt uitgevoerd, is in oktober 2008 door CCKL geaccrediteerd. In 2009 heeft het laboratorium een hervisitatie gehad waarbij de accreditatie verlengd is. De kwaliteitssystemen zullen blijvend het product en de organisatie in een continue verbetercyclus houden.
10
Hygiëne en infectie preventie De regionale werkgroep Hygiëne & Infectiepreventie bestaat uit artsen-microbioloog en infectiepreventieadviseurs van de verschillende ziekenhuizen die de maatschap bedient. Deze werkgroep heeft 2 maal informatief en beleidsvormend overleg gevoerd met betrekking tot: • het MRSA-kweekbeleid • MRSA op de SEH • VMS preventie van postoperatieve wondinfecties en lijnsepsis • Nieuwe influenza H1N1 De afdelingen Hygiëne & Infectiepreventie van de Alysis Zorggroep en Slingeland Ziekenhuis hebben hun activiteiten in separate jaarverslagen beschreven. De afdeling ziekenhuishygiëne van Ziekenhuis Rivierenland valt organisatorisch onder het Laboratorium voor Medische Diagnostiek. Hun activiteiten staan ook in separate jaarverslagen beschreven. Een kort resumé: In 2009 zijn 51 patiënten gecontroleerd op MRSA wegens verblijf in een buitenlands ziekenhuis; 1 patiënt bleek daadwerkelijk MRSA positief. Daarnaast zijn 43 patiënten gecontroleerd op MRSA omdat zij contact hadden met varkens en / of vleeskalveren. Van deze groep bleken maar liefst 9 patiënten MRSA positief te zijn. Gedurende 2009 zijn er 155 patiënten in isolatie verpleegd; bij 93 personen was dat vanwege verdenking op Mexicaanse griep. Er zijn in 2009 39 prik-spatletsels gemeld. Zoals voorafgaande jaren is ook in 2009 meegedaan aan landelijk prevalentie onderzoek van PREZIES en is er weer deelgenomen aan registratie van post-operatieve wondinfecties. Naast de gebruikelijke hygiëne activiteiten hebben de hygiënisten ook hepatitis B vaccinatie verzorgd van medewerkers (175) en hebben zij de vaccinatie tegen seizoensgriep uitgevoerd (315). In 2009 is een nieuwe medewerkster aangetrokken die in september met haar opleiding (Groningen) tot ziekenhuishygiënist is begonnen. De formatie is nu weer 1,8 FTE. Voor de afdeling Hygiëne & Infectiepreventie in de Gelderse Vallei in Ede is het jaarverslag nog in ontwikkeling.
Opleiding en onderwijs Opleiding tot arts-microbioloog Mw. dr. C. Swanink en mw. dr. A. van Griethuysen waren resp. opleider en waarnemend opleider. In 2009 zijn 2 AIOS opgeleid in de Alysis Zorggroep, te weten mw. E. de Jong van 1 januari t/m 30 juni en dhr. J. Hopman van 1 juni t/m 30 november. De AIOS worden opgeleid volgens het CANMEDS-model, waarbij verschillende competenties aan bod komen. Daarnaast nemen zij deel aan het discipline overstijgend onderwijs. De opleider is vertegenwoordigd in de Centrale Opleidingscommissie van Alysis en is lid van de onderwijsvernieuwingcommissie. Zowel de opleider als plaatsvervangend opleider nam deel aan Teach-the-teacher cursussen. Daarnaast werd ook de opleidersdag OOR-ON bezocht door de AIOS en plaatsvervangend opleider. Twee maal per maand m.u.v. vakantieperiode, vond professioneel overleg plaats, waarin ook de AIOS participeerde. Hierbij zijn in 2009 de volgende onderwerpen behandeld:
11
ESBL test mbv microarray (Checkpoints) HIV-RNA PPT versus EDTA Herziene richtlijn profylaxe bacteriële endocarditis Uit het NVAMM-symposium VMS Postoperatieve wondinfecties Parasitologie-cursus Oeganda Detectie respiratoire virussen toetsvragen AIOS Influenza H1N1 Verbeteringen n.a.v. CKCL-visitatie Mycoplasma genitalium IBD-studie influenzavaccinatie ESBL test mbv microarray (Checkpoints) Isis-web Participatie in onderwijs Analistenwerkbespreking Alysis en Gelderse Vallei: wekelijks Onderwijs analisten laboratorium Tiel: volgens schema Virologie analisten + AIOS medische microbiologie Alysis: op verzoek Onderwijs analisten Doetinchem: ad hoc en op verzoek Arts-assistenten interne geneeskunde Gelderse Vallei: wekelijks Arts-assistenten en internisten Tiel; ad hoc Arts-assistenten interne geneeskunde Rijnstate: 2-wekelijks Arts-assistenten chirurgie chirurgie Slingeland: volgens schema Verpleegkundigen IC Gelderse Vallei, volgens schema Verpleegkundigen Dialyse Gelderse Vallei, ad hoc Introductie nieuwe arts-assistenten Rijnstate, Gelderse Vallei en Slingeland: maandelijks Introductieprogramma co-assistenten Slingeland: maandelijks Onderwijs interne geneeskunde ZGV en Slingeland: volgens schema Immunologie onderwijs longgeneeskunde Rijnstate: ad hoc en op verzoek (4x) Immunologie/reumatologie onderwijs arts-ass interne Gelderse Vallei (2x2 lezingen) Immunologie seminars analisten KCHL Gelderse Vallei (2x2) Immunologie onderwijs AIOS med. Microbiologie Nijmegen (2x) e e Blokken systematische bacteriologie en tractus, 2 en 3 jaarsstudenten microbiologie, HAN Participatie in klinische besprekingen MDO IC Rijnstate/ Gelderse Vallei / Slingeland: dagelijks MDO IC Zevenaar/ Rivierenland: wekelijks Interne bespreking Gelderse Vallei en Tiel: wekelijks Kindergeneeskunde Rijnstate en Gelderse Vallei: wekelijks Hematologie Rijnstate: wekelijks Hematologie Gelderse Vallei: op verzoek, ongeveer 2 wekelijks Nefrologie bespreking Slingeland: wekelijks Infectieziektebespreking Rijnstate: 2-wekelijks HIV-bepreking Rijnstate: 2-wekelijks Orthopedie infectiebespreking Rijnstate: maandelijks Interstitiële longziekten bespreking: 2-maandelijks MDO Allergie Rijnstate: 2-maandelijks Reizigersgeneeskunde bespreking Gelderse Vallei: 2 maandelijks Infecties bij dialysepatiënten Slingeland: 2 maal per jaar
12
Wetenschappelijk onderzoek De maatschap participeerde in 2009 in de volgende studies: - SDD/SOD studie - Clostridium difficile ZonMW project - Behandeling van MRSA-dragerschap - MRSA-sneldiagnostiek (GeneExpert) - Jicht als systeemziekte: cytokine onderzoek - Upper endoscopy in IBD: cellular and cytokine analysis of T-cells in gastric and duodenum biopsies. - Ovidius studie naar verwekkers van community-acquired pneumonia - Anidulafunginstudie op de IC - HIV-monitoring studie SHM - Snelle detectie van enterovirus in liquor bij kinderen met meningitis - ESBL detectie m.b.v. MLPA-techniek - Opsporing van hepatitis B en C onder allochtonen in Arnhem - CAPITA studie (invasieve pneumokokken infecties en vaccinatie)
13
Activiteiten van de maatschapsleden Dhr. R. Bosboom, arts-microbioloog Aandachtsgebieden Slingeland Ziekenhuis Doetinchem tot 1 december Hygiëne & Infectiepreventie Docent Onderwijsblok Medisch microbiologisch analist 3de jaars, HAN Nijmegen Nevenfuncties Contactpersoon GGD Gelre IJssel interne auditor NIAZ Slingeland Ziekenhuis Doetinchem Voorzitter Infectiecommissie Slingeland Ziekenhuis Doetinchem Voorzitter Antibioticumcommissie Lid IC-commissie Lid Dialyse Watercommissie, Lid Stuurgroep kwaliteitszorg Slingeland Ziekenhuis Lid Klachtencommissie Ziekenhuis Zevenaar Secretaris Commissie Laboratoriumonderwijs NvMM CCKL auditor Presentaties Klinische conferentie Huisartsen Doetinchem: Diarree, wat doe je ermee, 16 april FTO Huisartsen UWI Doetinchem, 19 mei Medische staf Doetinchem Mexicaanse griep, 26 augustus FTO Huisartsen: License to Kill voorschrijfgedrag AB in de huisartspraktijk Doetinchem, 14 september Onderwijs arts-assistenten ZGV Ede Werkmechanismes Antibiotica 11 november Clinic Huisartsen regio ZGV Ede Onderwerpen Q-koorts en H1N1 epidemie, 18 november Nascholing Post-academisch onderwijs: MRSA in de Achterhoek, 2 februari Transmissiedag Infectieziekten: kinderen en Infectieziekten, 17 maart VMS Voorkomen van ziekenhuisinfecties na een operatie, 26 maart Post-academisch onderwijs SDD op de IC, 03 april Wetenschappelijke voorjaarsvergadering NVMM, 21/22 april Tuderculose avond Spittaal Ziekenhuis Zutphen: extra-pulmonale TBC, 23 april ECCMID Helsinki 16/19 mei Microsymposium, Nijmegen: Influenza A H1N1 uit Mexico, 8 juni Roche Symposium; Tijd voor keuzes Utrecht, 16 juni Basismodule reizigersadvisering voor huisartsen NSPOH, 19/20 november Microsymposium Nijmegen: : kunstmateriaal orthopedische infecties, 7 december Bijzonderheden Jurylid Infectie Preventie Prijs VHIG
14
Mw. dr. A.J. van Griethuysen, arts-microbioloog Aandachtsgebieden Bacteriologie, mycologie, automatisering Nevenfuncties Plaatsvervangend opleider Secretaris maatschap Voorzitter bibliotheekcommissie Ziekenhuis Rijnstate Lid Leescommissie Artikel van het Jaar Ziekenhuis Rijnstate Lid Centrale Opleidingscommissie Lid ICT klankbordgroep Alysis Lid Regionaal Financieel Collectief Lid pre-en postanalyse werkgroep KCHL / MIL Lid Antibioticumcommissie Lid Wateroverleg Ziekenhuis Rijnstate Lid IC commissie Lid VITEK gebruikersgroep “samenstelling VITEK-2 kaart voor resistentiebepaling Gramnegatieve staven” Contactpersoon ISIS Presentaties Huisartsen Nascholing 28 mei. “Help een uitslag……leren interpreteren: Urineweginfectie; een eenvoudige diagnose? Nijhuis Roel, Bosboom Ron, van Griethuysen Arjanne, Postma, Bent, van Zwet Ton. A DNA micro-array for rapid detection of TEM, SHV and CTX-M extended spectrum beta-lactamases (ESBLs): Comparison with phenotypic confirmatory methods; Oral presentation. European Meeting on Molecular Diagnostics (EMMD) Scheveningen. Van Iersel Marianne, van Griethuysen Arjanne, Mattijssen Vera. Hoe rode vlekjes een stamceltransplantatie uitstelden. Klinische hematologische dag Nederlandse Vereniging voor Haematologie, Amersfoort. 1 oktober 2009. Publicaties Van Iersel MB, van Griethuysen AJ, Mattijssen EJM. Infectieziekten in beeld. Mycobacterium chelonae.Tijdschrift voor infectieziekten. 2009;4(3):112 en 119. Nascholing NVAMM Symposium. Infectiepreventie, paniek onder controle, 12 februari Amsterdam Voorjaarsvergadering NVMM, Premeeting workshop Lean Microbiology: future or fiction, 20 april Papendal Voorjaarsvergadering NVMM, 21 april Papendal Opleidersdag OOR-ON nieuwe wegen in het opleiden, 15 mei Nijmegen ESPID, 9-13 juni, Brussel Nederlandse Tuberculose Diagnostiek dagen, 25-26 juni RIVM Bilthoven Opleiden van de AIOS in de klinische praktijk, 25 september en 10 november, Arnhem ISISweb workshop en ISIS-AR deelnemersdag, 12 november 2009, RIVM Bilthoven Najaarsvergadering NVMM/VIZ, 24 november Zeist
15
Mw. dr. E.G. van Lochem, medisch immunoloog Aandachtsgebieden Immunologie Kwaliteit/CCKL accreditatie Nevenfuncties Voorzitter maatschap Voorzitter aandachtsgebied Immunologie ziekenhuis Rijnstate / Velp Lid Stafbestuur Vereniging Medische Staf Rijnstate/Velp/Zevenaar Lid Kwaliteitscommissie ziekenhuis Rijnstate/Velp/Zevenaar Lid werkgroep opleidingen Federatie Medisch Laboratorium Specialisten Lid bestuur SKML sectie ICD Presentaties Immunologie – longstation, 5 januari, Arnhem HIV masterclass verpleegkundigen – 15 januari, Utrecht ANA-ENA diagnostiek – 12 maart Maatschap Reumatologie, Arnhem Afweerstoornissen - DOO-immunologie 25 maart, Arnhem Coeliakie diagnostiek – Huisartsensymposium, 28 mei, Arnhem Translational medicine: Cytokines in Jicht – 4 oktober, RIO congres Egmond aan Zee Immuniteit: het hoe, wat en wanneer van vaccinatie – 6 oktober, MMM symposium, Ede TBC-IGRA diagnostiek - Regionaal TBC overleg, 7 oktober, Velp HIV werkconferentie – 2 november, Arnhem Serologie bij reumatoïde artritis – 27 november, Huisartsenlunch ZGV Ede Nascholing International Congress on Coeliac Disease – 6-9 april, Amsterdam ISSUE symposium - 2 november, Utrecht FMLS symposium 12 november, Nijmegen EMID Congress – 17-20 november, Cascais, Portugal SKML nabespreking, RA en systeemziekten – 24 november, Utrecht
16
Mw. dr. E.M. Mascini, arts-microbioloog Aandachtsgebieden Hygiëne & Infectiepreventie Ziekenhuis Zevenaar Openbare gezondheidszorg Nevenfuncties Voorzitter Infectiecommissie Ziekenhuis Rijnstate / Velp / Zevenaar Lid Klachtencommissie ziekenhuis Rijnstate / Velp Lid Antibioticumcommissie Lid Tuberculosecommissie Lid Watercommissie (tot 1 juli) Lid IC Commissie Rijnstate (tot 1 december) Interne auditor Ziekenhuis Rijnstate Lid Werkgroep ZIEN Lid Adviesraad van de opleiding tot ziekenhuishygiënist, AAIDF, Breda Lid NVMM werkgroep Hygiëne en Infectiepreventie Lid NVMM/VHIG werkgroep Kwaliteitsrichtlijn Infectiepreventie in Ziekenhuizen Presentaties FTO Urineweginfecties, verpleeghuis Zevenaar, 19 januari Mexicaanse griep, pandemie of hype? Wetenschappelijke stafvergadering, 16 juni Influenza vaccinatie van medewerkers in de zorg, op diverse data in oktober/november voor medische staf Rijnstate/Velp, IC, SEH, arts-assistenten Influenza vaccinatie, NVIC, de Reehorst, 20 november Mysteries rond clusters van kraamvrouwenkoorts, afstudeersymposium AAIDF, Breda, 10 december Publicaties De Smet AM, Kluytmans JA, Cooper BS, Mascini EM, Benus RF, van der Werf TS et al. Decontamination of the Digestive Tract and Oropharynx in ICU Patients. 2009. New Engl J Med 360:20-31. Nascholing Voorjaarsvergadering NVMM, Papendal, 21-22 april ECCMID, Helsinki, 16-19 mei Nascholing Alysis specialisten-huisartsen, 28 mei Nederlandse Tuberculose Diagnostiek dagen, RIVM, 25-26 juni Landelijke COM-dag, Academiegebouw, Utrecht, 22 september Bijeenkomsten NVMM Werkgroep Hygiene en Infectiepreventie, Utrecht, 15 januari, 4 juni, 2 november Bijzonderheden Hygiëne audit huisartspraktijk, Velp, 1 april
17
Mw. dr. M.K.E. Nohlmans-Paulssen, arts-microbioloog Aandachtsgebieden Medisch manager Bacteriologie Infectieserologie Ziekenhuishygiëne Lyme borreliose Nevenfuncties Voorzitter infectiecommissie Voorzitter antibioticumcommissie Lid watercommissie Lid diverse werkgroepen binnen Medisch Coördinerend Diagnostisch Centrum GV Plaatsvervangend arts-microbioloog Ziekenhuis Rivierenland , Tiel Reizigersgeneeskundige Travel Clinic VIVRE Nascholing 22-2 tm 6-3-2009 Tropical Medicine, Uganda Nederlandse Tuberculose Diagnostiek dagen, RIVM, 25-26 juni
18
Dr. B. Postma, arts-microbioloog Aandachtsgebieden Professioneel manager MML Slingeland Ziekenhuis Moleculaire diagnostiek Nevenfuncties Reizigersgeneeskundige Travel Clinic Vivre ZGV Lid antibioticumcommissie Slingeland Ziekenhuis Lid stuurgroep kwaliteitszorg Slingeland Ziekenhuis Presentaties Infecties met veterinaire MRSA. Symposium “MRSA in de achterhoek”, 2 februari Snelle MRSA diagnostiek. Nederlandse Intensivistendagen, 12 februari European Meeting on Molecular Diagnostics (EMMD) Scheveningen. A DNA micro-array for rapid detection of TEM, SHV and CTX-M extended spectrum beta-lactamases (ESBLs): Comparison with phenotypic confirmatory methods; Oral presentation. Nijhuis Roel, Bosboom Ron, Van Griethuijsen Arjanne, Postma, Bent, Van Zwet Ton Publicaties Case report of an unexpected combination of tropical microorganisms causing severe illness. Bank, Ivan MD, PhD; Jansen, Casper MD; Postma, Bent MD, PhD; Geelhoed-Duijvestijn, Petronella H.L.M. MD, PhD; Meijssen, Maarten A.C. MD, PhD. Infectious Diseases in Clinical Practice: January 2009 - Volume 17 - Issue 1 - pp 52-54 Nascholing MRSA in de Achterhoek, 2 februari Nederlandse Intensivistendagen 2009, 11 en 12 februari 1st Conference on Immunocompromised Traveller, Maastricht, 26 en 27 maart Virale infecties in de neonatale periode, UMC Utrecht, 2 april Wetenschappelijke Voorjaarsvergadering NVMM 2009, 21 en 22 april Mythen, Missers & Maatwerk + Meesterwerk, Infectieuze Bedreigingen, 6 oktober Najaarsvergadering VIZ/NVMM, 24 november
19
Dr. MA Schouten, arts-microbioloog Aandachtsgebieden Parasitologie Reizigersgeneeskunde Website Ziekenhuis Rivierenland Nevenfuncties Voorzitter infectiecommissie Tiel Voorzitter antibioticumcommissie Tiel Lid Tuberculose commissie Tiel Reizigersgeneeskundige Travel Clinic VIVRE Penningmeester maatschap Lid Algemene Visitatiecommissie NVMM ad hoc Organisatie jaarlijks MMM congres Lidmaatschappen verenigingen Lid NVMM werkgroep Klinische Parasitologie Lid werkgroep Dientamoeba fragilis Lid Ned Ver voor Tropische Geneeskunde NvMM ESCMID Presentaties Preventie van nosocomiale transmissie Influenza, ZRT, 15 januari Internet and computer programs for diagnosis of infectious tropical diseases, Voorjaarsvergadering NVMM, Papendal, 21 april Dialyse en infecties, dialyse verpleegkundigen ZGV, 11 mei Presentatie AB commissie, Staf ZRT, Tiel, 14 mei Microbiologie en infecties, Nascholing NIVAZ, Ede, 25 juni Infecties op de IC , nascholing IC verpleegkundigen, Ede, 4 november Medewerkers zorg en influenza vaccinatie, ZGV, Ede, 9 november Infecties op de IC , nascholing IC verpleegkundigen, Ede, 17 november Sepsis quiz, NVIC infectiedagen, Ede, 19 november Publicaties Presentaties Nederlandse Intensivisten dagen, 12 februari 2009, Abstract 25 Epidemiology of fungal infections in critically ill patients: consequences for antimycotic prescriptions. MC van Rijk, E de Jong, DHT Tjan, L Nohlmans, MA Schouten, ARH van Zanten. Case report 21 Achromobacter xylosoxidans bacteremia in a critically ill patient caused by ritual washing. MAW van Iperen, MA Schouten, ARH van Zanten Nascholing Diverse data: Management development voor medisch specialisten Tropical Medicine, Uganda, 22 februari t/m 6 maart First conference on Immunocompromised Traveller, Maastricht, 26 en 27 maart Voorjaarsvergadering NVMM, Papendal, 21 en 22 april PREZIES evaluatiebijeenkomst Prevalentieonderzoek, CBO, UTRECHT, 23 uni Congres infectieuze bedreigingen, MMM, Ede (organisatie, voorzitter, spreker), 6 oktober NVIC infectiedagen, NVIC, Ede, 19 en 20 november
20
Mw. dr. C.M.A Swanink, arts-microbioloog Aandachtsgebieden Virologie Serologie Opleiding Nevenfuncties Lid Antibioticumcommissie Lid Commissie Medisch Onderwijs en Kwaliteit Lid Centrale Opleidingscommissie Secretaris SKML-bestuur sectie Virologie Lid NVMM werkgroep Klinische Virologie Lid NVMM commissie Nascholing Lid Algemene Visitatiecommissie ad hoc Herziening Richtlijn Varicella Presentaties Microbiologie: diagnostische mogelijkheden en beperkingen bij pulmonale infecties. NVALT cursus infectieziekten 23 januari 2009, Utrecht. Virale bedreigingen: influenza pandemie. NVALT cursus infectieziekten 23 januari 2009, Utrecht. Diagnostiek en behandeling van virale infecties. Cursus infectie en afweer in de kindergeneeskunde. 17 januari 2009, Lunteren. Mexicaanse griep: pandemie of hype. Wetenschappelijke staf Alysis, 16 juni 2009. Van Leer C, Wensing AM, van Leeuwen JP, Zandbergen EG, Swanink CM. Clostridium glycolicum isolated from a patient with otogenic brain abscesses. Voorjaarsvergadering Medische Microbiologie, 22 april 2009, Papendal. Publicaties Van Leer C, Wensing AM, van Leeuwen JP, Zandbergen EG, Swanink CM. Clostridium glycolicum isolated from a patient with otogenic brain abscesses. J Clin Microbiol. 2009 Feb;47(2):511-3. Epub 2008 Dec 24. Gisolf EH, van den Berg JP, Richter C, Swanink CM, van Zwet AA. Vaker detecteerbare HIVRNA-concentraties in bloed dat is afgenomen in PPT-buizen bij HIV-positieve patiënten tijdens antiretrovirale therapie Tijdschr Infect 2009; 4:159-160. Nascholing Immune compromised traveller 26 + 27 maart Maastricht Voorjaarsvergadering NVMM, 22 april Papendal Influenza A H1N1 uit Mexico, 8 juni Nijmegen ESPID, 9-13 juni, Brussel Behandeling van patiënten met HIV/AIDS, 17 september Utrecht Opleiden van de AIOS in de klinische praktijk, 25/9 en 10/11 Arnhem NWKV-vergadering, 6 oktober Leiden NCHIV, 24 november Amsterdam HIV-Masterclass, 17/9, 22/10, 26/11 Utrecht Infectieziektensymposium XIV, 3 december Amsterdam
21
Dr. A.A. van Zwet, arts-microbioloog Aandachtsgebieden Moleculaire diagnostiek Management (Specialist manager) Parasitologie Nevenfuncties Eerste consulent kindergeneeskunde Rijnstate Eerste consulent orthopedie Rijnstate Lid van de Algemene Visitatie Commissie van de NVMM Lid van de Werkgroep Moleculaire Diagnostiek Infectieziekten van de NVMM Presentaties Huisartsen Nascholing 28 mei. “Interpreteren en nieuwe dingen leren”; het fecesonderzoek European Congres of Clinical Microbiology and Infectious Diseases (ECCMID); Helsinki. A molecular assay detecting quinolone resistance in Neisseria gonorrhoeae: Treatment with ciprofloxacin can still be a option; Poster. Nijhuis Roel, Slotboom Brenda, Van Zwet Ton. European Meeting on Molecular Diagnostics (EMMD) Scheveningen. A DNA micro-array for rapid detection of TEM, SHV and CTX-M extended spectrum beta-lactamases (ESBLs): Comparison with phenotypic confirmatory methods; Oral presentation. Nijhuis Roel, Bosboom Ron, Van Griethuijsen Arjanne, Postma, Bent, Van Zwet Ton Nascholing Voorjaarsvergadering NVMM, Papendal, 21-22 april ECCMID, Helsinki, 16-19 mei Bijeenkomsten WMDI: 27 januari en 26 mei
22
