jaarverslag
lustrumjaar 2012 Stichting Diva Dichtbij
Inhoud Samenvatting
4
Wat vooraf ging
5
Doelstellingen
6
Activiteiten en resultaten Optredens voor 8.850 mensen Minder afhankelijk van fondsen Nieuwe doelgroepen Verschuiving bestaande doelgroepen Speciale optredens Grote herhalingsvraag Verdieping van het vak Meerwaarde Diva Dichtbij Betere kwaliteit begeleidingsmuziek Nieuwe aanpak werving Diva’s Nieuwe Diva's en Divo's Workshop voor koren, het vervolg
7 7 7 7 8 8 8 9 9 10 10 11 11
Viering 1 lustrum Workshops Lustrumborrel
12 12 12
Het bureau Verbouwing kantoor Gebruik relatiebeheersysteem Ad hoc samenwerking
14 14 14 14
Dank aan onze sponsors en vrijwilligers En dank aan onze donateurs
15 15
In kleine stappen naar bredere financiering Investering in contactennetwerk Samen DivaDaalders sparen: gemengd beeld
16 16 16
Publiciteit Gedrukte media Radio en televisie Digitale nieuwsbrief Internet
18 18 18 18 18
Financiën Inkomsten en uitgaven Verschuivingen in de financiering Hogere efficiency Hogere kosten werving en training (professionele kwaliteit) Per saldo financieel weer een goed jaar
20 20 21 21 21 21
e
2
Met dank aan fondsen
21
Onze plannen voor 2013
23
Bijlage 1: Optredens in 2012
25
Bijlage 2: Bestuur, bureau en uitvoering
28
Bijlage 3: Werkwijze Diva Dichtbij
29
Bijlage 4: Meerwaarde en bijzondere momenten Diva Dichtbij Meerwaarde algemeen Bijzondere momenten
30 30 31
De foto’s van onze lustrumborrel in dit jaarverslag zijn gemaakt door Harrie Ligtvoet. 3
Samenvatting Vijf jaar na de start staat Stichting Diva Dichtbij stevig op de kaart. In 2012 traden we ruim 250 keer op. Zeker zo veelzeggend is het aantal kwetsbare mensen dat onze Diva's en Divo's bereikten: 8.850. We zijn blij dat we voor zo veel mensen iets konden betekenen. We vierden ons eerste lustrum met workshops en met een lustrumborrel. Op die manier wilden iets terug doen voor alle mensen die zich betrokken hebben getoond bij Diva Dichtbij en samen hebben gezorgd hebben dat we konden groeien en floreren. In 2012 bereidden we ons met trainingen voor op een verbreding in doelgroepen. Voor het eerst verzorgden we ook optredens voor ouderen met een psychiatrische achtergrond en volwassenen met een verstandelijke beperking. Meer in het algemeen investeerden we veel in de verdieping van ons vak, vanuit de overtuiging dat we juist met de zeer hoge kwaliteit van onze optredens een belangrijk verschil maken. Ook financieel verliep 2012 goed. Zeer positief is dat we de kosten per optreden wisten te verlagen en dat de inkomsten uit sponsoring en donaties sterk groeiden.
Als je oud en behoeftig bent en niet meer zelfstandig naar het theater kunt, is daar altijd nog Diva Dichtbij. De Diva’s van de door Pieternel van Amelsvoort opgerichte stichting weten met hun zangvoorstellingen die diepe gevoelslaag te raken die, als je in een zorg-‐ of verpleeghuis woont, nog maar zelden wordt aangeraakt. “Mooi zingen, ja. Maar je moet ook werkelijk contact kunnen maken.” ‘Jouw lot is ook het mijne’, artikel in VolZin Magazine, 16 maart 2012
4
Wat vooraf ging 2007
2008
2009
2010
2011
2012
Pieternel van Amelsvoort richt Stichting Diva Dichtbij op. Ze zingt dan al een jaar ‘aan de rand van het bed’ van langdurig zieken. De doelstelling van Stichting Diva Dichtbij: ‘Door middel van muziek, theater en andere kunstvormen, mensen met een ziekte of anderszins kwetsbare mensen bijstaan en hun situatie in gelukkiger en gezonder perspectief helpen plaatsen’. Stichting Diva Dichtbij is een serieuze kanshebber voor de Zorgvernieuwingsprijs. Dat resulteert in een ambitieus pilotproject voor 2008 en 2009 dat door zeven fondsen wordt gefinancierd en waarin Diva Dichtbij 90 optredens verzorgt, in twintig verschillende verpleeghuizen. Er is nog steeds veel media-‐aandacht voor Diva Dichtbij en Pieternel van Amelsvoort is een jaar lang Betere Wereldvrouw voor weekblad Margriet. We zetten stappen naar een meer uitgewerkte organisatie. Een concretisering van het concept Diva Dichtbij is daar een onderdeel van, net als het aantrekken en opleiden van nieuwe Diva’s. Eind 2009 zijn er vier Diva’s en één Divo actief. Ze verzorgen dit jaar 117 optredens. De behoefte aan een professionele organisatie groeit. Begin 2010 treedt er een nieuw type bestuur aan. Diva Dichtbij ontwikkelt een strategie gericht op een solide organisatie, financiële continuïteit en groei. In 2010 zijn er 138 optredens. Dankzij de investeringen in de organisatie van 2010 komen we in 2011 echt op stoom. We groeien door naar 207 optredens voor ongeveer 7.500 mensen, dat doen we met 6 Diva’s en één Divo. Daarnaast zetten we de eerste lijnen uit om financieel minder afhankelijk te worden van fondsen. We vieren ons eerste lustrum. Onze 'Wat is dit prachtig'. Een begeleidster in Zorgcentrum bekendheid groeit, net als de waardering Avondlicht kijkt geboeid wat de voorstelling van theatergroep Diva Dichtbij losmaakt bij cliënten op de voor onze optredens. Eén van de Diva's gesloten afdeling. Er wordt enthousiast meegezongen met neemt afscheid en we werven twee liedjes als 'Onder moeders paraplu' en 'Treintje ging uit nieuwe Diva's en een nieuwe Divo. Onze rijden'. De dames en heren kennen het nog goed, het maakt herinneringen l os. En dat is nou precies de bedoeling, een Diva's en Divo's verzorgen 253 optredens, glimlach breekt door. ruimt 20% meer dan in 2011. Dedemvaartse Courant, 6 oktober 2012
5
Doelstellingen Ook in 2012 was onze belangrijkste doel: het verzorgen van optredens voor mensen die zelf niet meer naar een theater of concertzaal kunnen gaan. Daarbij werkten we aan een aantal specifieke doelstellingen: • verzorgen van minstens 200 optredens met financiële steun van vermogensfondsen of tegen directe kosten • verder groeien met hulp van donateurs en sponsoren • verder verbeteren van de kwaliteit van de optredens • verbetering bij het selecteren van nieuwe Diva’s • uitbreiden doelgroep met mensen met een psychiatrische achtergrond of een verstandelijke beperking • uitvoeren en afronden van het project Samen DivaDaalders sparen • ontwikkelen vervolg op Samen DivaDaalders sparen • vieren eerste lustrum • meer bekendheid genereren over ons werk en de effecten ervan voor langdurig zieken Door persoonlijke omstandigheden van directeur Pieternel van Amelsvoort trad er in de eerste helft van het jaar wat vertraging op bij het werken aan deze doelstellingen. Desondanks waren de doelstellingen aan het eind van het jaar vrijwel volledig gerealiseerd.
6
Activiteiten en resultaten
Optredens voor 8.850 mensen Het hele jaar door bleven er veel aanvragen voor optredens binnenkomen. Opvallend was de enorme hausse aan aanvragen na de zomer. Het gevaar dreigde dat we niet aan alle aanvragen konden voldoen. Dat was aanleiding om het aantal Diva's uit te breiden. Ons uitgangspunt is namelijk dat een Diva (gemiddeld) maximaal één keer per week optreedt. Hiermee voorkomen we dat de optredens ‘routine’ worden. In 2012 verzorgden we in totaal 253 optredens, een groei van ruim 20% ten opzichte van 2011. We bereikten daarmee zo’n 8.850 mensen.
Minder afhankelijk van fondsen Bij de oprichting van Diva Dichtbij werden alle optredens nog gefinancierd met bijdragen van fondsen. Dat aandeel daalt geleidelijk. In 2012 bedroeg het 46% (2011: 55%). Dit betekent dat we er beter in slagen om de financiering van de optredens op eigen kracht te realiseren. Desondanks zijn de fondsen nog steeds onze grootste financieringsbron. Op de tweede plaats (30%) staan de betalingen door de huizen zelf, in de vorm van eigen bijdragen of een volledige betaling (‘uitkoop’).
Nieuwe doelgroepen In 2012 startten we met een pilotproject om ook ouderen met een psychiatrische achtergrond en volwassenen met een verstandelijke beperking te bereiken. Dit project begon in januari, met een training voor onze Diva's en Divo's. Deze tweedaagse training, verzorgd door Linde Löbert, liet ons indringend ervaren wat verschillende aandoeningen kunnen betekenen voor je belevingswereld. In augustus versterkten we onze achtergrond met een inleiding over verschillende psychiatrische ziektebeelden door Evert Hendriksen. Aan het eind van het jaar waren al onze Diva’s en Divo’s in staat optredens te verzorgen voor volwassenen met een verstandelijke beperking. De helft van onze Diva’s (drie Diva's en een Divo) kon toen ook optreden voor de psychiatrische doelgroep. Het aantal aanvragen vanuit de nieuwe doelgroepen kwam in de loop van het jaar langzaam maar zeker op gang. Het aantal aanvragen vanuit de psychiatrie was het grootst. Helaas zijn juist daar extreem weinig financiële middelen beschikbaar voor een eigen bijdrage in de kosten. Dankzij bijdragen van het VSB-‐fonds en CZ-‐fonds aan dit project, leverde dat in 2012 geen problemen op. Medio 2013 evalueren we onze focus op de nieuwe doelgroepen. Op basis daarvan bekijken we hoe we ermee door kunnen gaan.
7
Verschuiving bestaande doelgroepen Net als het voorgaande jaar traden we in 2012 het meest op voor mensen met een psychogeriatrische achtergrond. Het aandeel optredens voor mensen met (uitsluitend) een somatische aandoening daalde opnieuw. We vinden dit jammer. Want juist ook mensen met een somatische aandoening kunnen zo genieten – en nagenieten – van onze optredens. Het lijkt een vergeten groep te blijven, ondanks onze pogingen hier verandering in te brengen. Tegenover deze negatieve ontwikkeling staat de ‘opkomst’ van nieuwe doelgroepen: mensen met gerontopsychiatrische problematiek en volwassenen met een verstandelijke beperking.
Speciale optredens Dit jaar was er voor het eerst een benefietconcert voor Diva Dichtbij, georganiseerd door wandelclub Tiop in Hummelo. Daarnaast waren er incidenteel optredens in familieverband, voor revalidatieafdelingen en voor vakantieverblijven voor zieken. Er waren ook weer een paar bijzondere optredens voor symposia en congressen, zoals bij het 55-‐jarig jubileum feest van het Skanfonds, een congres vanuit Zorgbelang, een symposium voor verpleegkundigen van Vilans en de beurzendag van het VSB-‐fonds.
Grote herhalingsvraag De 'herhalingsvraag' was opnieuw groot. We horen regelmatig dat bewoners, familie of personeel vragen wanneer we terugkomen en dat ze zich verheugen op onze komst. Deze voorpret geven de optredens nog meer waarde. Meerdere verpleeghuizen hebben een soort abonnement op onze optredens, variërend van een jaarlijks optreden op een vaste datum tot tien optredens per jaar. In een aantal huizen treedt één van onze Diva's vier, vijf of zes keer op voor dezelfde bewonersgroep. Daar is Diva Dichtbij inmiddels onderdeel van de cultuur. Andere huizen verdelen de optredens zo dat elke bewoner eenmaal per jaar een Diva ontmoet. Zeker in de huizen waar we vaker komen, hebben onze optredens een positieve invloed op de algehele sfeer. Regelmatig zien we dat het ons lukt om ook medewerkers inspiratie te bieden en dat zij onze manier van werken ook in hun eigen bejegening, werkhouding en interactie toepassen. De verbetering van de leefbaarheid in verpleeghuizen is een extra meerwaarde van onze optredens. 8
Verdieping van het vak In 2012 maakte het VSBfonds het voor het derde jaar op rij mogelijk onze Diva’s te trainen en nieuwe Diva’s te werven en op te leiden. Dankzij die steun hebben we steeds aandacht kunnen houden voor de ontwikkeling en verdieping van ons vak en is ons het gelukt een concept met te ontwikkelen met een grote kwaliteit. Steeds meer merken we dat we juist door deze kwaliteit blijven groeien omdat wordt herkend hoe groot de meerwaarde van onze optredens is. We zijn dan ook intens dankbaar dat het VSBfonds ook voor de komende drie jaar dit mogelijk blijft maken. Dit jaar hadden we voor het eerst een tweedaagse training om ons verder te ontwikkelen in het vak van 'Diva Dichtbij'. Een belangrijk effect was dat de Diva's en Divo's elkaar veel beter leerden kennen. Dit versterkte de onderlinge band en de band met de stichting. Gezien de positieve ervaringen werd besloten voortaan ieder jaar een tweedaagse training te organiseren. Ook organiseerden we een intervisiedag, waar de Diva’s Lukt het om al zingend contact te maken met diep dementerende ouderen? “Soms wel, maar het is zeker niet en Divo's de gelegenheid hadden ervaringen uit te eenvoudig. Ik probeer subtiele veranderingen in de gaten te wisselen. In aanvulling hierop werden alle Diva's en houden. Dan merk ik bijvoorbeeld dat iemand op een andere manier gaat ademen of van gezichtsuitdrukking verandert. Divo's één of twee keer tijdens een optreden gecoacht, Daar speel ik op in. Ik heb wel eens meegemaakt dat een door Linde Löbert. vrouw haar kleinzoon na een optreden weer herkende. Het komt ook voor dat mensen die jarenlang niet hebben gesproken, plotseling meezingen. Ongelofelijk. Het enige wat Dankzij Fonds Sluyterman van Loo en het RCOAK kregen ik doe, is mezelf en mijn stem inzetten.” onze Diva’s de kans de dementiesimulator IntoD'mentia te bezoeken. Dat was bijzonder. We beleefden zelf wat Pieternel van Amelsvoort in ‘Jouw lot is ook het mijne’, artikel in VolZin Magazine, 16 maart 2012 het met ons deed. Het is zeer bevreemdend als de koelkast op de verkeerde plek zit, dat de radio niet reageert zoals je verwacht en de voordeur verwisseld lijkt met de deur naar het toilet. Op iedere Diva had het een ander effect. De uitwisseling van onze ervaringen was erg interessant. Het droeg bij aan ons begrip voor de soms vreemde reacties van dementerenden tijdens onze optredens.
Meerwaarde Diva Dichtbij In de loop van 2012 hebben we onze evaluatieformulieren voor de verpleeghuizen aangepast. We wilden graag weten waarom zij ons steeds opnieuw uitnodigen voor een optreden en vroegen daarom naar de meerwaarde van onze optredens. Daar zijn heel veel indrukwekkende reacties op gekomen. Bijvoorbeeld: Alle cliënten hebben genoten. De combi van luisteren en kijken, ervaren en aangeraakt worden (fysiek en mentaal) op een integere en heel respectvolle wijze, was overweldigend. Op onze vraag naar bijzondere momenten, kregen we ook veel reacties, zoals: Bewoner die meezong terwijl 9
wij dachten dat ze amper op ons reageerde. Playbackte ze met een a capella gezongen liedje mee. Meer van deze reacties staan in Bijlage 4. De reacties in de evaluatieformulieren maken ons duidelijk dat we op de goede weg zitten en dat juist de hoge kwaliteit die we nastreven het verschil maakt. Dit wordt herkend en op waarde geschat. Maar ook de keerzijde daarvan blijkt duidelijk uit de reacties: “We vinden het optreden van de Diva’s heel waardevol voor onze cliënten, maar ook erg kostbaar, dus zonder subsidie is het voor ons niet haalbaar.” Dit maakt duidelijk dat wij met recht als een goed doel zijn aangemerkt en dat aanvullende financiering in de toekomst noodzakelijk zal blijven.
Betere kwaliteit begeleidingsmuziek We hielden alle geluidsdragers met begeleidingsmuziek tegen het licht. Een aantal ervan werd opnieuw ingespeeld. De andere geluidsdragers zijn gestandaardiseerd door onze nieuwe geluidstechnicus Ron Kesteloo. Het geluidsniveau van de verschillende geluidsdragers is nu uniform, zodat we tijdens de optredens minder aan de volumeknop hoeven te draaien.
Nieuwe aanpak werving Diva’s In de loop van de jaren is het vak Diva Dichtbij steeds verder ontwikkeld. Het vraagt om een zeldzame combinatie van talenten en hoewel het energie oplevert, kost het ook veel energie. In 2012 leidde dit er voor het eerst toe dat een Diva besloot te stoppen omdat het te veel van haar vergde. Mede daarom kozen we voor een nieuwe wervingsaanpak. Voorafgaand aan de gebruikelijke audities, organiseerden we workshops om mensen kennis te laten maken met onze werkwijze. Onze oproep voor deze workshops via de website van het Theater Instituut Nederland leverde ruim 70 reacties op. Dit leidde uiteindelijk tot drie workshops van ongeveer 18 personen. Voor deze workshops, tegen kostprijs, was vooraf niet geselecteerd. De deelnemers aan de workshops waren onder de indruk van de inhoud. Daarmee was het ook een waardevolle ervaring voor de mensen die niet werden geselecteerd voor een auditie. Uit de workshops selecteerden we twaalf kandidaten voor een auditie. Daarvan vroegen we er vier om een tweede auditie te doen, in de vorm van een optreden voor de doelgroep. Dat leverde drie zeer geschikte kandidaten op.
10
Nieuwe Diva's en Divo's Begin 2012 versterkten Paul Walthaus en Martine Salomons ons team van Diva’s en Divo’s. Ze draaiden direct het hele jaar volop mee en ze oogstten veel enthousiaste reacties. Een derde aanwinst is Carla Oudshoorn. Zij rondt begin 2013 haar opleiding tot Diva Dichtbij af en zal vanaf dat moment zelfstandig optreden. Wanneer verdere uitbreiding nodig is, kunnen we een beroep doen op twee kandidaten die al geschikt bevonden zijn.
Workshop voor koren, het vervolg In 2011 verzorgden we een workshop voor drie koren die aan een project deelnamen waarbij ze zouden gaan optreden in huiskamers van verpleeghuizen. Die optredens vonden plaats in 2012 en waren heel bijzonder. De koorleden bleven eerst als groep in de hoek van de huiskamers staan en vanaf het tweede of derde lied gingen één of twee koorleden naar de mensen toe om dichtbij te zingen. Het effect was redelijk vergelijkbaar met dat van onze optredens. Voor de koorleden was het net zo bijzonder als voor de bewoners. De koren hebben aangegeven dat ze hun project een vervolg willen geven willen. Wij zijn graag bereid daar een bijdrage aan te leveren.
Viswijven, scheepslieden, ketelbinkies, landrotten en haaibaaien; allemaal hebben ze ‘voet aan wal’ gezet in de dorpskerk. Ze maakten met elkaar dat Hummelo zondag 22 april even aan zee lag en het benefietconcert voor de de stichting D iva Dichtbij tot een groot succes werd. Aan het eind van de middag kon een cheque van € 877,-‐-‐ overhandigd worden, dat besteed gaat worden aan D iva-‐optredens in verpleeghuizen in Huizen en in Hummelo. Contact, 27 april 2012
11
Viering 1e lustrum Met de viering van ons eerste lustrum wilden iets terug doen voor alle mensen die zich betrokken hebben getoond bij Diva Dichtbij. We organiseerden workshops en een lustrumborrel.
Workshops
In juni organiseerden we een aantal workshops ‘zingend contact maken’ om mensen kennis te laten maken met onze werkwijze, zowel voor professionals als voor amateurzangers. In de amateurgroep bevonden zich met name activiteitenbegeleiders en geestelijk verzorgers die graag zongen. Ze zochten handvatten om voor hun bewoners te zingen. Zij reageerden heel enthousiast op de workshop, op hoe je kunt afstemmen op een ander en vooral hoe het is om zelf benaderd te worden door iemand die zingt. Het was voor een aantal van hen een eye-‐opener dat je ook te snel of te dichtbij kunt komen. Diverse deelnemers vroegen om een vervolg. Zodra daar binnen onze organisatie ruimte voor is, zullen we dit oppakken. We gebruikten de workshops voor professionals ook als onderdeel in het selectieproces voor nieuwe Diva’s. De professionals waren onder de indruk van de intensiteit en diepgang van de workshop en vonden deze zeer de moeite waard, ook wanneer zij niet in aanmerking kwamen voor een auditie. Zo ontdekten zij bijvoorbeeld de waarde van het oogcontact met je publiek. Een aantal kwam daar later nog bij ons op terug, dat ze dit nu ook in ‘gewone’ optredens toepasten. Ook ontdekten de deelnemers dat een minieme verandering het verschil kan maken tussen ‘ja, ik wil contact’ en ‘nee, ik wil geen contact’. Om zingend contact te maken is het nodig dat mensen zich open en kwetsbaar durven opstellen. Het was heel bijzonder hoe dit in elke groep ontstond en hoe de deelnemers daar na afloop ook hun complimenten over maakten. Voor ons waren deze workshops een bevestiging dat we binnen Diva Dichtbij in de afgelopen vijf jaar werkelijk een nieuw vak gestalte hebben gegeven, en dat we daar al zover in zijn dat we het kunnen overdragen.
Lustrumborrel
In november nodigden we iedereen uit die zich in de eerste vijf jaar voor ons had ingezet: alle vrijwilligers, donateurs, fondsen, sponsoren, bestuursleden, medewerkers en ook de contactpersonen van de locaties waar we hebben opgetreden. Eindelijk was er gelegenheid om iedereen die Diva Dichtbij een warm hart toedraagt eens te bedanken.
12
Het werd een grandioze bijeenkomst. Het begon al direct met een kippenvelmoment, toen Pieternel ‘Ich weiss es wird einmal ein Wunder geschehen’ inzette. Vanuit het publiek vielen de aanwezige Diva’s en Divo één voor één in om met hun prachtstemmen gezamenlijk het lied te eindigen. Aan de piano zaten, voor deze ene keer live, de vaste pianisten van Diva Dichtbij: Ani Avramova en Bert van den Brink. Eén van de speciale gasten was Gerrit Schelling van stichting Mijnsheerenland, waar het idee van Diva Dichtbij ontstaan is. Speciaal voor het lustrum kwam hij over uit Frankrijk. Pieternel zong ‘Parlez-‐moi d'amour’ voor hem, terwijl hij haar in een wals meevoerde. De toon was gezet, de sfeer kon niet meer stuk. Iedereen voelde zich opgetild door de energie van Diva Dichtbij, waarin menselijke warmte en aandacht centraal staat. Bij wijze van eerbetoon aan de gasten brachten de vijf aanwezige Diva's een dwarsdoorsnede van het Diva Dichtbij repertoire ten gehore. Ze wisten het publiek te verleiden om mee te zingen en een dansje te wagen. Tussen de muzikale bedrijven door wandelde Gerdien Heerink, voorzitter van Stichting Diva Dichtbij, in de vorm van een vraaggesprek met Pieternel door de vijfjarige geschiedenis van Diva Dichtbij. Ook wandelclub TIOP werd in het zonnetje gezet. De wandelaars werden uitgeroepen tot donateur van het jaar 2012. Het werd een onvergetelijke middag, die toepasselijk werd afgesloten met een door iedereen meegezongen 'We'll meet again'. Divo Paul Walthuis verzorgde een swingende toegift met ‘Sway’ van Michael Bublé. Pieternel: "Je kon voelen hoe sterk de stichting is geworden dankzij de betrokkenheid van zo veel mensen. Ik voel het als gebundelde takken, die kun je niet breken! Het geeft enorm veel vertrouwen voor de toekomst van Diva Dichtbij.”
13
Het bureau Met de stijging van het aantal optredens werd het ook drukker op het bureau. Daar werken nu drie (parttime) betaalde krachten: • Pieternel van Amelsvoort (directie, zakelijke en artistieke leiding) • Alies Helmink-‐Minkhorst (planning en productie optredens, secretariële ondersteuning) • Leida Wenneker (boekhouding)
Verbouwing kantoor Op het kantoor vond een kleine verbouwing plaats. Twee kamers en een deel van de overloop werden samengevoegd tot een ruime kamer met drie werkplekken.
Gebruik relatiebeheersysteem In 2011 namen we het relatiebeheersysteem e-‐Tapestry in gebruik, een systeem dat is toegespitst op goede doelen. In de loop van 2012 zijn we het systeem intensiever gaan gebruiken. Langzaamaan krijgt het een centrale rol bij de planning van optredens, bij het onderhouden van ons relatie-‐ en persbestand en bij het verzenden van nieuwsbrieven en mailings.
„De individuele benadering van een D iva werkt erg goed”, zegt activiteitenbegeleidster Nellie de Groot van de Norbertushof. „Die maakt contact mogelijk. De mensen pakken mimiek goed op. Bij sommigen vind ik het echt verrassend dat ze mee gaan zingen. Ze herkennen de liedjes. Ik zie aan hun gezichten dat ze genieten.” Voor de leefgroep van dementerenden is het een primeur, legt haar collega Gertie Vink uit: „Het is zo mooi, als je de ogen open ziet gaan of als een glimlach verschijnt. Aan kleine dingen zie je hoe ze genieten. Ze voelen dat z e op een speciale manier bij het zingen worden betrokken. Wegener kranten, 23 juni 2012
Ad hoc samenwerking In 2012 zetten we onze samenwerking voort met onder meer met ActiZ, LOC, 4hetleven en Universiteit Utrecht. Er ontstonden nieuwe samenwerkingsverbanden met Gouden Dagen, het Nationaal Ouderen Fonds en Kracht van Beleving. Het betreffen op dit moment geen intensieve samenwerkingsverbanden, maar al deze contacten hebben wezenlijk bijgedragen aan de ontwikkelingen binnen Diva Dichtbij.
14
Dank aan onze sponsors en vrijwilligers Opnieuw werd ons werk gesteund door tal van sponsoren. Sponsoring in natura leverde ons omgerekend een bedrag op van € 11.627, ongeveer even veel als in 2011.De bijdrage van vrijwilligers bedroeg omgerekend € 8.476 (2011: € 5146). Sponsoring in geld was in 2012 goed voor € 1.954,–. We bedanken: • Kees van Schagen voor zijn strategisch advies en hulp bij het opstellen van een sponsorplan; • KroeseWevers accountants voor de gratis adviesgesprekken en de herstructurering van ons boekhoudkundig rekeningschema; • Tap Tromp van Hoff notarissen voor een gratis adviesgesprek; • Frontis voor het maken van een advertentie; • Jan Beesems voor het schrijven van teksten, het bijhouden van de website en het adviseren over onze communicatie; • Visualweb (bouw website), Harrie Ligtvoet (fotografie), Sandra Derksen (grafisch ontwerp), Focuz TV (zendtijd) Therapeutenwinkel (kantoorartikelen), Calimex (bruikleen boxen), Martin Schlief (ICT-‐ondersteuning), Sander van Riel (catalogus begeleidingsmuziek), Frank Limburg (jaarrekening), Paulien Steverink (schoonmaak kantoor), Sanne Heerink (handleiding en opstart Twitter), Evert Hendriksen (inleiding in psychiatrie) en verschillende mensen die ons hielpen bij o.a. de workshops, de lustrumborrel en de tweedaagse training. • Wonion, dat een optreden sponsorde voor haar huurders in Schuylenburgh in Silvolde; • Lionsclub Rheden die een optreden sponsorde voor bewoners van Rhederhof.
En dank aan onze donateurs
Het bedrag aan 'kleine' donaties groeide flink: van € 3.425,-‐ in 2011 naar € 6.224,-‐ in 2012 (waarvan € 888,– via het benefietconcert). We besteedden deze donaties aan optredens in o.a. Doetinchem, Huizen, Hummelo (Hyndendaal). We hebben nog een bedrag gereserveerd voor twee optredens in 2013, in Den Haag (De Strijp). Via het project ‘samen DivaDaalders sparen’ werd nog eens € 2.848,-‐ extra bijeengebracht. Ook kregen we in 2012 twee grote eenmalige giften, samen € 20.000,–. Dit geld willen we gedeeltelijk besteden aan optredens en gedeeltelijk benutten voor het opbouwen van een bredere financiering door sponsoren en donateurs.
15
In kleine stappen naar bredere financiering Diva Dichtbij is nog sterk afhankelijk van de financiële steun van fondsen. Voorlopig zal die afhankelijkheid blijven, verwachten we. We blijven er wel naar streven die afhankelijkheid te verminderen. In 2012 zetten we diverse stappen in het kader van dat streven. Maar het waren kleine stappen en echte resultaten zijn pas op langere termijn te verwachten. Dat heeft ook te maken met de economische crisis. Die maakt dat met name bedrijven erg terughoudend zijn met sponsoring.
Investering in contactennetwerk We staken in 2012 veel energie in het onderhouden en opbouwen van een netwerk van contacten met potentiële sponsoren. We verwachten dat deze investering in de toekomst rendement op gaat leveren.
Samen DivaDaalders sparen: gemengd beeld In 2012 hebben we het oriënterende project ‘samen DivaDaalders sparen’ succesvol afgerond. De primaire doelstellingen zijn gehaald. Op vijf locaties werd een spaaractie gestart. Op al die locaties was de opbrengst groot genoeg om een optreden te financieren. Alle locaties willen doorgaan met het sparen voor vervolgoptredens. We hebben ondervonden dat het sparen staat of valt met een goede trekker binnen de organisatie. In alle gevallen was dat een creatieve medewerker die zelf actief dingen verzon om gelden te genereren. Het is lastig gebleken om de betrokkenheid bij cultureel aanbod vanuit bewoners en familie te vergroten. Dat was ook een doelstelling van het project. Op één locatie is een zus van een inmiddels overleden bewoner actief geworden om het project voort te zetten. Onze ambities om eigen regie te stimuleren zijn nog niet voldoende gerealiseerd binnen dit project. We blijven daarom in gesprek met ActiZ, LOC, NOF en Gouden Dagen om hier aandacht voor te houden en mogelijkheden om hierin vorderingen te maken aan te grijpen. De bedragen die binnenkomen blijven beperkt. Het is slechts op één locatie gelukt om de volledige uitkoopsom voor een optreden te sparen, al lukte het daar dan ook direct voor twee optredens. In totaal werd € 5.558,-‐ gespaard tijdens het gehele project. Dit zijn giften die anders niet zouden zijn binnengekomen. Er is dus wel degelijk sprake van een nieuwe geldstroom. Vanuit dit perspectief is het Premieplan van het Nationaal Ouderen Fonds (NOF) een ideale opvolger. Binnen het Premieplan kan het gespaarde bedrag worden verdubbeld. Zowel NOF als Diva Dichtbij zullen zich inspannen om hier bekendheid aan te geven. Het lijkt een haalbaar streven om 50% van de uitkoopsom van een optreden (uitkoop is € 575,00) te sparen. Zo komt het zelf financieren van een optreden binnen bereik. Wij willen dat om die reden blijven aanbieden. 16
Het leuke van DivaDaalders sparen is dat het relatief eenvoudig te realiseren is en dat een activiteitenbegeleidster dit kan opzetten en beheren zonder dat, indien ze daar de vrijheid toe heeft, ze steun van raad van bestuur of management moet zoeken. Voor het Premieplan lijkt dit eveneens van toepassing. De toekomst moet leren hoe dit gaat verlopen. Het is een constructie die voor ons minder extra werk meebrengt. Dat is positief. De vraag is wel of het even succesvol zal zijn omdat er minder onderling contact nodig is. In tegenstelling tot het project ‘samen DivaDaalders sparen’, is geen budget om dat te stimuleren. De aanbevelingen uit het project, zoals het ontwikkelen van een dvd om aan families te laten zien wat de meerwaarde is, laten we op dit moment rusten. Ze passen niet binnen de kaders van het Premieplan en vereisen extra investeringen. Wel handhaven we de internetspaarpagina op onze website, zonder aanpassingen. In een vervolgproject zou deze spaarpagina verder ontwikkeld moeten worden. Voor we besluiten tot een vervolgproject willen we eerst zien wat er ‘vanzelf’ gebeurt. We zullen wel de sociale media inzetten als communicatiekanaal voor de spaaracties zodra wij van huizen horen dat ze gestart zijn met het Premieplan.
17
Publiciteit
Gedrukte media Ook in 2012 wisten we regelmatig de krant te halen. Zo verscheen er in juni een paginagroot artikel over Diva Dichtbij in verschillende dagbladen van Wegener. Ook diverse regionale dag-‐ en weekbladen publiceerden weer artikelen, veelal naar aanleiding van een optreden in de buurt. Trots zijn we ook op de publicatie over de effecten van onze optredens in het wetenschappelijk tijdschrift Patient Education and Counseling. Andere publicaties die extra vermeldenswaardig zijn: het 2-‐pagina artikel over Diva Dichtbij in de kersteditie van het magazine van private bank Insinger de Beaufort en de prachtige reportage in VolZin, magazine voor zinvol leven. Intimate live music performances are an inexpensive, non-‐invasive, feasible way to improve a deteriorating quality of life for persons suffering from dementia. This form of supplementary care may also alleviate the task of caregivers. The intimate live music performances have a positive effect on human contact, care relationships, positive emotions and negative emotions, especially for the mild dementia group. They lead to improved human contact, better communication, more positive and less negative emotions, and an improved relationship between caregiver and receiver. Nursing homes should make more use of intimate live music performances as forms of complementary care. – Patient Education and Counseling, Volume 89, Issue 3
Radio en televisie De NCRV maakte een televisiereportage over Pieternel en Diva Dichtbij. Die werd in januari uitgezonden in het programma Altijd Wat. In november kwam Diva Dichtbij uitgebreid aan bod in een uitzending van Focuz TV. Ook hier kwam Pieternel van Amelsvoort aan het woord over 'haar' organisatie Diva Dichtbij. Ook was Pieternel in 2012 te gast bij verschillende radioprogramma's.
Digitale nieuwsbrief We verstuurden in 2012 vier keer een digitale nieuwsbrief, naar ruim 800 geïnteresseerden. Daarmee houden wij hen op de hoogte van de belangrijkste ontwikkelingen.
Internet Onze internetsite trok in 2012 opnieuw meer bezoek. De site werd ruim 9.000 keer bezocht, door 4.800 unieke bezoekers. Dat is een groei van 20% ten opzichte van 2011. Ongeveer de helft van de bezoekers vindt onze site via een zoekmachine. Ruim een derde van de bezoeken is ‘direct verkeer’. Dat wil zeggen dat de bezoeker het adres van de site kent. De overige bezoeken zijn ‘verwijzingsverkeer’. Dat wil zeggen: via een link op een andere website. 18
Sinds april hebben we een Diva Dichtbij Twitter-‐account. Inmiddels hebben we 90 volgers. We verstuurden ongeveer 200 tweets.
19
Financiën
Inkomsten en uitgaven bedragen in euro’s 2012 2011 (253 optredens) (207 optredens) De inkomsten: Vergoedingen voor optredens Subsidies van vermogensfondsen voor optredens
66.085 94.813
54.581 59.544
Donaties, sponsoring, vrijwilligerswerk*
49.521
20.977
Vergoedingen workshops prof. kwaliteit
3.933
Subsidies van vermogensfondsen voor professionele kwaliteit
19.100
19.100
Subsidies vermogensfondsen pilot nieuwe doelgroepen
30.500
2.849
29.519
25.217
30.828
Inkomsten Samen DivaDaalders Sparen Uit reserveringen opgenomen Totaal
292.018
214.549
De uitgaven en reserveringen:
Productie, gage en reiskosten, apparatuur, banden en kostuums
106.817
96.127
Professionele kwaliteit: werving en training Diva’s
27.246
21.010
Uitvoering pilot nieuwe doelgroepen
16.704
Uitvoering Samen DivaDaalders sparen
11.991
16.978
Communicatie en PR
18.264
20.403
Algemene kosten
38.116
34.059
219.138
188.577
Totaal
Aan algemene reserve toegevoegd Reserveringen komend jaar (doorlopende projecten) Toegevoegd aan voorzieningen (vervanging kostuums & apparatuur) Bestemmingsfondsen (o.a. doorlopende projecten) Totaal uitgaven en reserveringen Verschil (afronding)
2.050
7.772
18.200
2.688
68.144 292.020
214.549
2
* In dit jaarverslag is de economische waarde van in natura ontvangen diensten in deze post opgenomen.
20
Verschuivingen in de financiering De inkomsten uit sponsoring en donaties zijn verdubbeld ten opzichte van 2012. Dat is vooral veroorzaakt door twee grote anonieme donaties aan het eind van 2012, samen € 20.000,-‐. Maar ook afgezien daarvan groeiden de inkomsten uit donaties en sponsoring: met 39%. We hopen dat we in 2013 deze tendens zullen kunnen voortzetten. In het overzicht van onze inkomsten is de bijdrage van fondsen hoger dan in 2011. Een belangrijke verklaring hiervoor is dat we bijdragen van fondsen uit 2010 overhevelden naar 2011. Het bedrag ‘bijdrage van fondsen’ geeft dus een wat vertekend beeld. In 2012 zijn niet alle bijdragen van fondsen volledig benut. Zo ontvingen we van het Skanfonds een garantiebijdrage die ons de mogelijkheid bood het jaar te starten. Van dit bedrag is een groot deel niet nodig geweest. We zullen het Skanfonds vragen of we in 2013 het restant mogen benutten op dezelfde voorwaarden als in 2012. Zo niet, dan storten we het bedrag terug.
Hogere efficiency De vergoedingen voor de optredens hielden gelijke tred met de toename van het aantal optredens. Beiden stegen met ongeveer 20%. Er werden weliswaar minder optredens verkocht tegen uitkoopsom maar de eigen bijdrage van gesubsidieerde optredens steeg en dat maakte het verschil bijna goed. Terwijl we 20% meer optredens realiseerden, stegen de kosten van de optredens met slechts 11%. Dat betekent efficiencywinst.. De algemene kosten bleven ongeveer gelijk. Ook dit duidt op een toename van de efficiency. De kosten voor communicatie en PR daalden licht, de overige algemene kosten stegen licht. In 2013 is het waarschijnlijk een uitbreiding van het bureau-‐personeel noodzakelijk. Dat kan, door de geringe omvang van de organisatie, leiden tot een tijdelijke terugval in de efficiency.
Hogere kosten werving en training (professionele kwaliteit) De kosten voor professionele kwaliteit (werving en training van onze Diva’s) waren aanzienlijk hoger dan in 2011. Deze tendens was ook al in 2011 zichtbaar. Het heeft te maken met een nieuwe manier van werving, die intensiever is. Daar staat tegenover dat we inkomsten hadden uit de selectieworkshops en dat er nog twee potentiële Diva’s over zijn uit deze selectie. Deze kunnen eventueel in 2013 (of 2014) het Diva-‐team versterken zonder dat we daar wervingskosten voor hoeven te maken. De wervingskosten zouden om die reden in 2013 lager kunnen uitvallen dan in 2012.
Per saldo financieel weer een goed jaar
Alles bij elkaar was 2012 ook financieel een goed jaar. Het kantoor wordt nu bemand door professionele krachten met een aantal vrijwilligers daar omheen. De continuïteit en efficiency zijn hierdoor verbeterd.
Met dank aan fondsen We bedanken de volgende fondsen voor hun ondersteuning in 2012, zonder hen was het niet mogelijk geweest dit fantastische resultaat te realiseren. 21
• • • • • • •
VSB fonds Stichting Sluyterman van Loo RCOAK Rabobank Foundation SkanFonds CZ fonds Fonds DBL
• Sint Laurensfonds • Stichting Senioren ondersteunen senioren • Stichting Het Vierkerkenhuis • W.J.O. de Vries fonds, Ars Donandi • Ludovica stichting
• • • • • •
Stichting Joyce Tol fonds M.A.O.C. gravin van Bylandt Stichting Hélène de Montigny Stichting Arnhemse Stichting Bijzondere Noden Stichting Krijt hulpfonds een anoniem fonds
22
Onze plannen voor 2013 We willen in 2013 blijven groeien om maximaal te kunnen voldoen aan de vraag naar optredens. Daartoe zullen we veel energie steken in het werven van sponsors en donateurs. We zijn van plan hiervoor een stagiair aan te trekken, die zich volledig richt op het organiseren van acties en een fundament legt voor structurele fondsenwerving. Door samenwerking met Gouden Dagen hopen we dat het aandeel van de optredens tegen uitkoopsom zal toenemen. Ook hopen we op een ruime deelname van verpleeghuizen aan het Premieplan van het Nationaal Ouderen Fonds. Dat kan een goede opvolger zijn van het ‘Samen DivaDaalders sparen’. Daarnaast verwachten we dat we ook wat vaker volledig gratis optredens zullen kunnen aanbieden die gefinancierd zijn door sponsoren en donateurs. Om onze bekendheid verder te vergroten en de interactie met betrokkenen, starten we in 2013 met een Facebook-‐account.
23
Bijlagen
24
Bijlage 1: Optredens in 2012
Algemene optredens In 2012 verzorgden we één of meer optredens op onderstaande locaties. Aldenhorst
Mill
Eerdbrand
Eindhoven
Amandelbloesem
Wormerveer
Eldenstaete
Arnhem
Anbarg, het
Etten-‐Leur
Elsendonck
Boxmeer
Anholt
Assen
Eschpoort
Enschede
Appelgaard
Margraten
Eugeria
Almelo
Avondlicht
Dedemsvaart
Gelders Hof
Dieren
Beekdelle, de
Warnsveld
Gereia
Oldenzaal
Berkumstede
Zwolle
Gertrudis
Ulft
Bertus Bliekhuis
Hoek van Holland
GGZ Breburg
Etten-‐Leur
Bleerinck, de
Emmen
Gulden Huis
Den Haag
Bloemenhof 1, de
Den Dolder
Hartkamp, de
Raalte
Bloemenhof 2, de
Den Dolder
Heemhof
Apeldoorn
Bolder , de
Huizen
Herbergier Gees
Gees
Boomgaard, de
Rheden
Herbergier Tilburg
Tilburg
Bosgoed
Lunteren
Herinckhave
Hengelo
Breede Vliet
Hoogvliet
Hessegracht, de
Doesburg
Brug, de
Den Haag
Hoppensteijn
Rotterdam
Brunswijck
Eindhoven
Hospice Mariaweide
Venlo
Buurstede
Oosterhout
Huize Loon
Overloon
Buurstede 15 en 17
Oosterhout
Hullen, de
Roden
Catharinenberg
Oisterwijk
Hydendael
Hummelo
Cornelia, Dagb./Vliedberg
Zierikzee
Jozefzorg
Tilburg
Cornelia, Hoge Duin
Zierikzee
Krönnenzommer
Hellendoorn
Cornelia, Zandplaat
Zierikzee
Leeuweriksweide
Zutphen
De Gouden Leeuw Groep
Laag Keppel/Zelhem
Leythenrode
Leiderdorp
Den Es
Varsseveld
Linde, de
Wezep
Den Ooiman
Doetinchem
Lindendael
Hoorn
Diemzicht
Didam
Lisidunahof
Leusden
Dierenriem
Hellevoetsluis
Looborch, de
Zeist
Diessenplas
Holten
Lookant
Wanroij
Dijkhuis, het
Bathmen
Maartenshof
Cuijk
Dongepark
Dongen
Madeleine
Boxmeer
Duinstede
Wassenaar
Marene, de
Haps
Duynsberg, de
Tilburg
Mariaoord
Rosmalen 25
Meeuwenhof
Hoogvliet
Sonnevanck
Harderwijk
Mondriaan
Heerlen
Sorghvliet
Andijk
Mondriaan
Maastircht
St. Barbara
Ede
Nassau Odijckhof
Driebergen
St. Elisabeth
Doesburg
Nicolaas
Lutjebroek
St. Elisabeth
Delden
Nieuw Graswijk
Assen
St. Petrus
Boekel
Nieuwe Plantage, de
Rotterdam
Stadzicht
Rotterdam
Nieuw Rijsenburgh
Sommelsdijk
Sterrenlanden
Dordrecht
Nijevelt
Nijmegen
St. Sint Annaklooster
Eindhoven
Norbertushof
Gennep
St. Solance Zorg
Heino
Oldenhove
Losser
St. Welzijn Ouderen
Hazerwoude
Olmenhof, de
Amstelveen
Stichtse Hof
Laren
Oosterheem
Oosterhout
Swerfrust
Middelburg
Op 't Hoogveld
St. Anthonis
Swinhove
Zwijndrecht
Oranjehof
Buren
t Ronde Sant
Ridderkerk
Oudshoorn
Alphen aan den Rijn
Tertzio
Elst
Pleinen, de
Ede
Tobiashuis
Den Haag
Poort van Wijk
Cothen
Tonckenshuys
Zuidwolde
Posten, de
Enschede
Twee Bruggen, de
Rotterdam
Prinsenhof
Rotterdam
Vijf Havens, de
Rotterdam
Pronsweide
Winterwijk
Villa de Horsting
Laag Soeren
Reyerheem
Ridderkerk
Villa Marianna
Appeldoorn
Rhederhof
Rheden
Villa Zeist
Zeist
Rikker en Meddo
Winterswijk
Voord, de
Elburg
Sammersbrug
Den Haag
Waerthove
Sliedrecht
Schiehoven-‐Wilgenplas
Rotterdam
Walraven
Bennekom
Schittering, de
Haps
Weidesteyn
Hoogeveen
Schuylenburgh
Silvolde
Weijdehof
Almelo
Sevagram
Heerlen
Wellen, de
Oss
Sint Jozef
Weerselo
Wilberthof
Berghem
Smeetsland
Rotterdam
Woolde, het
Hengelo
Sonneburgh
Rotterdam
Zonnehuis, het
Beekbergen
26
Optredens binnen het project 'Samen DivaDaalders sparen' Poort van Wijk
Cothen
Florence Gulden Huis, 2x dubbel optreden
Den Haag
De Schittering
Haps
Villa de Horsting
Laag Soeren
Villa Marianna
Apeldoorn
Overige optredens Besloten familie optredens
3
Benefiet
1
Congressen, symposia en workshops CZ en Zorgbelang, Zorgbelang Gelderland
Utrecht
Villa Hooghe Heide
Amersfoort
VSB Beurzendag
Amerongen
SKAN-‐Fonds, Paushuis
Utrecht
Gehandicapten Platform Stichtse Vecht
Breukelen
De Nieuwe Zorgmedewerker, Vilans
Driebergen
Workshop De Gruitpoort, SAK
Doetinchem
Lustrum Diva Dichtbij
Velp
27
Bijlage 2: Bestuur, bureau en uitvoering Bestuur Het bestuur van Stichting Diva Dichtbij bestaat uit: • Gerdien Heerink, voorzitter • Frank Ippel, secretaris, PR en communicatie • Dirk Wolsink, penningmeester • Hetty Top, lid • Ingrid Damen, lid
Bureau Het bureau van Stichting Diva Dichtbij werd in 2012 bemand door: • Pieternel van Amelsvoort, initiatiefneemster, drijvende kracht, Diva en directeur • Alies Helmink-‐Minkhorst • Leida Wenneker
Diva's en Divo's • • • • • • • • •
Anja Blom Anjo de Bruin Gaudia Schillings Hans Langhout Ivette van Laar Martine Salomons Paul Walthaus Pieternel van Amelsvoort Saskia van Engeland
28
Bijlage 3: Werkwijze Diva Dichtbij Voorbereiding en nazorg Een medewerker van Diva Dichtbij bespreekt met een activiteitenbegeleider de situatie en de behoeftes in het betreffende verpleeghuis. Aandachtspunten daarbij zijn de culturele achtergrond van de bewoners, individuele mensen en hun wensen, specifieke onderwerpen en actuele situaties. Op basis hiervan wordt een draaiboek gemaakt en levert Diva Dichtbij digitaal een poster en persbericht aan om het optreden aan te kondigen. Diva Dichtbij geeft de activiteitenbegeleider informatie over het karakter van het programma en mogelijkheden om de bewoners erop voor te bereiden. Diva Dichtbij vraagt de activiteitenbegeleider om, samen met verzorgenden, na afloop van het optreden wat extra aandacht te hebben voor bewoners waar dat nodig is. Ook wordt de medewerkers van het verpleeghuis gevraagd een evaluatieformulier in te vullen. Deze evaluaties worden benut voor kwaliteitsverbetering en doorgestuurd naar de Diva die het betreffende optreden heeft verzorgd. Tevens kan het verpleeghuis via het formulier vragen om een vervolgoptreden.
Het optreden zelf Tijdens het optreden blijft een activiteitenbegeleider aanwezig en waar mogelijk ook een verzorgende. Bewoners zitten niet achter tafels, maar in een kring. Bij binnenkomst zet de Diva een muziekje aan en begroet ze iedereen persoonlijk. Alles gebeurt in een informele en intieme sfeer. Tussen de liederen en gedichten in kan een gesprekje ontstaan. Halverwege het programma komt serieuzer gedeelte aan bod. Daarna is de sfeer al snel weer lichtvoetig en maken bewoners (al dan niet in een rolstoel) een dansje met de Diva. Tot slot deelt de Diva als aandenken een ansichtkaart met haar foto uit. Een optreden duurt per huiskamer een ongeveer drie kwartier. Bij mensen die niet naar de huiskamer kunnen komen, gaat de Diva persoonlijk langs. Zo trekt de Diva van (huis)kamer naar (huis)kamer.
29
Bijlage 4: Meerwaarde en bijzondere momenten Diva Dichtbij Omdat iedereen het zo op eigen wijze formuleert voegen we hier een uitgebreide greep uit de reacties in de evaluatieformulieren die we ontvingen.
Meerwaarde algemeen • • • •
•
• • •
• • • • • • • • • •
• • • • •
Verzorgenden, bewoners en familie tegelijk aanspreken op hun mens-‐zijn. Veel familie en medewerkers vragen regelmatig: “komen ze weer?”. Alle cliënten hebben genoten. De combi van luisteren en kijken, ervaren en aangeraakt worden (fysiek en mentaal) op een integere en heel respectvolle wijze, was overweldigend. Op een vakkundige wijze wordt de muziek bij de mensen gebracht. De door de Diva gebruikte middelen [zoals een muziekkar] en de rust waarmee de muziek opgezocht wordt… Al pratend zoekt de Diva het nummer dat zij gaat zingen waardoor zij de bewoners “meeneemt” en haar zien zingen is een extra dimensie. Wij vinden het echt geweldig en zijn blij met jullie. Met alle zintuigen intens genieten. Emoties: ontroering, bewogen, huilen, lachen. Herkenning, spontaan meezingen, plezier, blijdschap, volledige betrokkenheid bij het drie kwartier durende optreden (is heel lang voor dementerende ouderen!) maar ook cliënten die onderling contact maken. Rust, ingetogenheid, speelsheid. Rustgevende en tevreden werking na afloop. Groot inlevingsvermogen in de cliënten, bejegening en benadering hierop perfect aangepast, zeer integer, respectvol, in hun waarde laten. Prachtige wijze van presenteren, prachtige stem, mooie kleding (hebben onze cliënten ook enorm van genoten), speciaal repertoire afgestemd op onze cliënten, inspelend op wensen van cliënten. Sfeerbepalend en -‐verhogend. Juist bewoners die anders moeilijk te benaderen zijn, kunnen door haar empathie en rustige aanwezigheid, persoonlijke aandacht krijgen en soms ook hun emoties laten gaan. Uitstraling, aandacht, zang en aanraking, in 1 woord geweldig. Bewoners (dementerend) lopen met de ansichtkaarten van de Diva’s rond, in handtas of op rollator. Sluit heel goed aan bij het reminisceren Ruimte om je emoties te uiten (ook voor “gezonde partner”) Vele zintuigen worden geprikkeld. Door zang, dans, kleur van de kleding en muziekapparaat. Verschillende genres van muziek, die weer in kunnen spelen op de individuele bewoner Sociale contacten kunnen aangescherpt worden als het in groepsverband aangeboden wordt. mensen (dementerend) komen uit hun isolement en gaan reageren, ook degenen die normaal helemaal in zichzelf opgesloten zitten de mensen (ziekte van Huntington) genieten enorm van de leuke middag en kijken steeds weer uit naar de volgende. Ze beginnen al te stralen zodra de Divo of Diva binnenkomt! Ook is het een moment waarop emoties loskomen en verwerkt kunnen worden. 1 Bewoner is normaal erg op zichzelf en houdt niet zo van het groepsgebeuren, maar door de muziek heeft hij echt genoten. De mensen waren vrolijk en alert Cliënten van de groep die normaal gesproken onrustig worden bij verandering die tijdens het optreden meezongen/dingen vroegen. De cliënten waren rustig, hadden een zachte gelaatsuitdrukking, een aantal cliënten een glimlach, enkelen werden emotioneel. Mensen reageren individueel heel bijzonder op het gezongen lied. 30
• • • • • • • • • • • • • • • • • • •
• •
Bijzonder is dat iedereen erbij wordt betrokken en er op die manier door geroerd raakt. Vader en moeder praten er nog steeds over. Bewoners hebben een onvergetelijke middag, indien mogelijk hebben ze ook een bijzonder verhaal te vertellen aan partner of familie. Ervaring; Bijzonder, intiem, ontroerend, waardevol, humorvol, prachtige zang mensen waren geboeid en ontroerd en kalm. Genoten zichtbaar en straalden. Mensen die in zichzelf gekeerd zijn, genoten zichtbaar. Warm, dichtbij contact. Liedjes die echt bekend zijn. Een van onze gasten wilde in eerste instantie niet mee, dhr. zit veel te slapen maar hij was tijdens het optreden zeer alert en vond het erg leuk. De gasten waren het gehele optreden heel rustig en vol aandacht. De intensiteit van contact tussen de Diva en de verschillende bewoners. De emotie, de mooie contacten die de Diva en Divo maakten en hun prachtige stem. Repertoire goed gekozen. Wat ik het meest bijzonder vind, is het genieten van alle mensen. Ontroering bij de mensen, reacties van mensen waar eigenlijk geen reacties meer zijn over het algemeen Dit was voor ons een privé optreden van mijn moeder, naast meerwaarde voor de instelling nu ook een waardevolle herinnering voor later voor de kinderen. Het uit het wereldje halen van de cliënten en ze zien opbloeien, is de meerwaarde. Je ziet weer even de oude persoon die ze in betere dagen zijn geweest. Het is moeilijk te verwoorden, maar je ziet mensen open gaan tijdens het zingen en contact maken door de Diva. Je ziet hoeveel het met de mensen doet en eigenlijk geniet iedereen ervan. Ook de mensen waar je vooraf je bedenkingen bij hebt. één bewoonster vindt muziekactiviteiten normaal maar een herrie. Nu zat ze non-‐verbaal helemaal in de wereld van het optreden. Het is zo ongelofelijk zintuigelijk, iedereen wordt zo geraakt en de Diva is een geweldige persoonlijkheid. Heel bijzonder vond ik om te zien dat velen haar maanden later nog herkenden, ook in een vergevorderd stadium van dementie. De individuele bezoeken waren ook deze keer weer zeer bijzonder vertederend en welkom. De goede sfeer waarin het gebeurt en de voorwaarden eromheen zijn goed en inmiddels goed opgepakt/ geworteld in de organisatie van het verpleeghuis. De meerwaarde is de ‘dichtbijheid’ waardoor er unieke gevoelsmomenten ontstaan en intimiteit.
Bijzondere momenten • • • • • • • • •
het spontane dansen op de gang van enkele bewoners. Het moment waarin spontaan bewoners erbij kwamen staan en er een geweldige fijne sfeer ontstond. Bewoners die intens geroerd raakten en dit ook uitten. Bewoners die meedansten of de tweede stem meezongen hun reactie was overweldigend. De Divo heeft voor bewoner een speciaal lied gezongen in haar eigen taal. Dit was een bijzonder moment omdat mevrouw daarna de vertaling van het lied gaf. Ze was hierdoor ontroerd van geluk. Teveel om op te noemen. Bewoner die meezong terwijl wij dachten dat ze amper op ons reageerde. Playbackte ze met een a capella gezongen liedje mee. Ik heb een meneer echt zien lachen, met z’n ogen en mond. het dansen van enkele bewoners in de rolstoel. een bewoonster die eigenlijk nooit reageert en nu heel duidelijk contact had met de Diva. 31
• • • • • •
Dat een bewoner spontaan ging dansen en haar man mij doorgaf dat zijn vrouw zeer blij was. Hij kwam kort na het optreden op bezoek. Er woont een mevrouw in bij ons die vroeger opera heeft gezongen en heel kritisch is, ze begon spontaan te zingen een bijzondere verassing! 1 bewoner van ons was de vorige keer erg ontroerd door een lied dat de Divo voor haar zong. Ze wilde het nu graag weer horen en dat is gebeurd. Ze vond het geweldig. Bij het ‘Avé Maria’ en We’ll meet again van Vera Lynn: kippenvel en geëmotioneerde reacties van cliënten. Cliënte die eigen tekst op de melodie van een bestaand lied begon te zingen. Cliënte die normaal gesproken geen non-‐verbale reacties geeft en uiterst apathisch is begon bij Vera Lynn mee te zingen.
32
