Verpleeghuis De Lichtenberg Utrechtseweg 293, 3818 EH Amersfoort
[email protected] Tel. 033-4696205
JAARVERSLAG 2011
Locatiecliëntenraad Verpleeghuis De Lichtenberg
Versie 1.1-definitief
20 maart 2012
Inhoudsopgave 1
Inleiding ........................................................................................................................................... 3
2
Locatiecliëntenraad ......................................................................................................................... 4
3
2.1
Wat is de cliëntenraad?........................................................................................................... 4
2.2
Werkwijze van de cliëntenraad ............................................................................................... 4
2.3
Wie vormen de cliëntenraad? ................................................................................................. 4
2.4
Relatie met andere cliëntenraden........................................................................................... 5
2.5
Samenstelling van de cliëntenraad in 2011............................................................................. 5
Activiteiten ...................................................................................................................................... 6 3.1
Vergaderingen in 2011 ............................................................................................................ 6
3.2
Vergaderonderwerpen in 2011 ............................................................................................... 6
3.3
Algemene vergadering in 2011.............................................................................................. 12
3.4
Bijeenkomsten bezocht door leden van de cliëntenraad in 2011......................................... 13
4
Gevraagde en ongevraagde adviezen in 2011 .............................................................................. 14
5
De afdelingen in 2011.................................................................................................................... 15 5.1
Lindenhof............................................................................................................................... 15
5.2
Berkenhof .............................................................................................................................. 15
5.3
Eikenhof................................................................................................................................. 15
5.4
Klein Amersfoort/Myosotis ................................................................................................... 16
5.5
Dagcentrum........................................................................................................................... 17
6
Financieel verslag 2011 ................................................................................................................. 18
7
Slotwoord ...................................................................................................................................... 19
2
1 Inleiding Naast het werkplan is het jaarverslag een middel om met de achterban (de cliënten en de contactpersonen) te communiceren. Het werkplan blikt een jaar vooruit, het jaarverslag geeft een terugblik op het werk van het afgelopen jaar. In het REGLEMENT LOCATIECLIËNTENRAAD BEWEGING 3.0 staat dit beschreven onder Artikel 16. Daarin is vermeld onder sub 1 dat de cliëntenraad het werkplan jaarlijks uiterlijk drie maanden voor het einde van het kalenderjaar vaststelt. En tevens, onder sub 2: dat de cliëntenraad binnen drie maanden na afloop van het kalenderjaar een verslag vaststelt van zijn werkzaamheden in het afgelopen jaar. Tenslotte dienen beide door de algemene vergadering te worden vastgesteld (Art. 16.3). In Art. 16.4 staat dat het Werkplan en het Jaarverslag ter kennis gebracht worden aan de cliënten en de zorgaanbieder.
3
2 Locatiecliëntenraad 2.1 Wat is de cliëntenraad? De Locatiecliëntenraad van het verpleeghuis De Lichtenberg is ingesteld door de zorgaanbieder van het verpleeghuis in 1997, nadat de Wet Medezeggenschap Cliënten in Zorginstellingen (W.M.C.Z.) van kracht is geworden, om de belangen van de bewoners (cliënten) te behartigen. Daarom heeft de cliëntenraad gevraagd en ongevraagd adviesrecht voor vrijwel alle belangrijke besluiten die de leiding van de zorginstelling wil nemen. Dat betekent dat de cliëntenraad rechtstreeks invloed kan uitoefenen op de besluitvorming van de zorginstelling. Dit is belangrijk, omdat cliënten vaak zelf niet (meer) in staat zijn om hun eigen belangen te behartigen. De plaats van de cliëntenraad in de organisatie is een andere dan die van de medewerkers. De cliëntenraadsleden zijn niet in dienst van de zorginstelling, zij vormen de medezeggenschap namens de cliënten, en doen dit op vrijwillige basis. De status van de locatiecliëntenraad is tweeledig: 1. De cliëntenraad moet de cliënten van de zorginstelling vertegenwoordigen en hun belangen behartigen. 2. De cliëntenraad voert overleg met en verstrekt (gevraagd en ongevraagd) advies aan (de leiding van) de zorginstelling.
2.2 Werkwijze van de cliëntenraad De cliëntenraad voert geregeld overleg met de leiding van het verpleeghuis over alles wat de zorg voor de cliënten beïnvloedt, zoals voorgenomen besluiten, beslissingen, veranderingen of verbeteringen in de aanpak van de geleverde zorg. Zo ontstaat er een belangrijke wisselwerking in het overleg over nieuw plannen en noodzakelijke veranderingen aan de ene kant, en de wensen en verlangens van de cliënten aan de andere kant. Daarnaast vertegenwoordigen de individuele leden van de cliëntenraad meestal ook een afdeling waarmee zij verbonden zijn, bijvoorbeeld omdat een familielid van hen daar woont die zij regelmatig bezoeken. Op deze manier hebben zij ook een goed beeld van de dagelijkse praktijk van de zorg voor de bewoners van het verpleeghuis. De cliëntenraad heeft ook een eigen identiteit in die zin dat de cliëntenraad een eigen geluid laat horen, een eigen mening kan vormen en een eigen zienswijze heeft op wat “zorg” in feite behoort te zijn. Kortom de cliëntenraad wil een gelijkwaardige gesprekspartner voor de zorginstelling zijn. De leden worden gekozen voor een bepaalde termijn (3 jaar), zijn onafhankelijk, kiezen een eigen voorzitter uit hun midden, evenals een secretaris/penningmeester, hebben een eigen budget, een eigen verslaglegging en een eigen archief. Het cliëntenraadswerk geschiedt op vrijwillige basis. De zorginstelling verschaft alle nodige faciliteiten om dit werk mogelijk te maken, zoals een vergaderruimte, een ruimte voor opslag van het archief en een medewerker voor ambtelijke ondersteuning, zoals het notuleren van vergaderingen, het ontvangen van de post voor de cliëntenraad, het maken van afspraken, e.d. De cliëntenraadsleden ontvangen een vergoeding van € 250 per jaar.
2.3 Wie vormen de cliëntenraad? In principe zou de cliëntenraad moeten worden samengesteld uit de cliënten zelf, maar In de praktijk van het verpleeghuis betekent het meestal dat het de vertegenwoordigers (familieleden, contactpersonen) zijn, die tot de cliëntenraad toetreden. Zij kunnen persoonlijk benaderd worden, maar ook tijdens een Algemene Vergadering worden gekozen. 4
De cliëntenraad bestaat uit minimaal 4 en maximaal 9 leden. De leden worden gekozen voor 3 jaar; zij zijn direct herkiesbaar en kunnen nog twee keer herkozen worden, zodat de maximale termijn 9 jaar bedraagt. Helaas blijkt in de praktijk dat de meeste leden niet gedurende hun eerste termijn lid blijven, meestal, omdat hun familielid is komen te overlijden. Dit heeft grote invloed op de samenstelling, de stabiliteit en de werkwijze van de cliëntenraad. Of: het is een grote zorg! De cliëntenraad van het verpleeghuis De Lichtenberg streeft er naar alle afdelingen gelijkwaardig te vertegenwoordigen. De cliëntenraad kiest uit zijn midden een voorzitter, een secretaris en een penningmeester. In de praktijk worden de functies van secretaris en penningmeester door één lid vervuld.
2.4 Relatie met andere cliëntenraden Verpleeghuis De Lichtenberg is onderdeel van zorginstelling Beweging 3.0. Ook de andere verpleeghuizen en verzorgingshuizen van Beweging 3.0 kennen een locatiecliëntenraad. De verpleeghuizen vielen tot 2011 onder de divisie Verpleging en Behandeling (V&B), de verzorgingshuizen onder de divisie Wonen en Zorg (W&Z). Daarnaast zijn er nog de twee divisies Thuiszorg en Maatschappelijke zorg en Dienstverlening (MZD). Voor elke divisie is ook een Divisiecliëntenraad ingesteld, die zich bezig houdt met belangen die gemeenschappelijk zijn voor de gehele divisie. In het jaar 2011 werd besloten beide intramurale divisies: V&B en W&Z samen te voegen tot één divisie Intramurale Zorg. Ondanks het samengaan van de beide intramurale divisies blijven de divisiecliëntenraden voor alsnog bestaan. Wel zullen zij dikwijls gezamenlijk vergaderen. Daarnaast is er voor geheel Beweging 3.0 een Centrale Cliëntenraad. In de Centrale Cliënten Raad gaat het om het strategisch beleid: waar willen we met onze organisatie naar toe? Moeten we (nog) groter worden? Moeten we nog andere vormen van zorg bieden? Het is toekomstgericht, het hangt samen met uitbreiden, nieuwbouw, andere vormen van financieren, en dergelijke. De locatiecliëntenraden zijn het meest opkomend voor de directe dagelijkse belangen van de cliënten. De cliëntenraadsleden van de verpleeg- en verzorgingshuizen hebben direct contact met de cliënten; zij hebben ook verwanten die in de verpleeg- en verzorgingshuizen verblijven.
2.5 Samenstelling van de cliëntenraad in 2011 Dagelijks Bestuur:
Harold Beumer (voorzitter; vertegenwoordiger Klein Amersfoort & Myosotis)
Hans ter Beek (secretaris/penningmeester; vertegenwoordiger Lindenhof))
Leden:
Ria Vermeer (vertegenwoordiger Lindenhof)
Dick van den Bergh (vertegenwoordiger Berkenhof)
Diny Rebergen (vertegenwoordiger Berkenhof)
Peter Laseur (vertegenwoordiger Dagcentrum & Klein Amersfoort)
Henk Bakker (vertegenwoordiger Klein Amersfoort; kwaliteit van organisatie)
Afvaardiging naar Divisiecliëntenraad Verpleging en Behandeling: Vanuit iedere locatiecliëntenraad worden twee leden, bij voorkeur de voorzitter en de secretaris, afgevaardigd naar de divisiecliëntenraad. In 2011 waren dat Harold Beumer en Hans ter Beek.
5
3 Activiteiten 3.1 Vergaderingen in 2011 De cliëntenraad vergadert met een ritme van 1 x per maand, uitgezonderd in de zomermaanden juli en augustus. De vergaderingen kunnen besloten zijn, er kunnen gasten zijn en de vergaderingen kunnen worden gehouden in het bijzijn van de locatiemanager; deze laatste vergaderingen noemen we overlegvergaderingen. In 2011 werd er vergaderd op: 18 januari, 8 februari, 8 maart, 12 april, 10 mei, 14 juni, 13 september, 11 oktober, 8 november en 13 december.
3.2 Vergaderonderwerpen in 2011 Niet alle onderwerpen die besproken worden leiden tot een advies. Het gaat er vaak om aandacht te besteden aan een probleem of toestand, om zaken te signaleren, waarin de cliëntenraad zich moet verdiepen, kortom: om te overleggen. Besproken werden de volgende onderwerpen: De algemene vergadering van 16 april 2011 De algemene vergadering is bij uitstek de ontmoetingsplek van de cliëntenraad met zijn achterban. Op de algemene vergadering worden nieuwe cliëntenraadsleden gekozen, wordt verantwoording afgelegd over het gevoerde beleid, wordt verslag gedaan van de activiteiten, middels het overleggen van het jaarverslag 2010 en het financieel jaarverslag 2010. De plannen voor het nieuwe jaar zijn vastgelegd in het werkplan 2011. De uitrit van het verpleeghuis – Utrechtseweg Hiermee is de cliëntenraad al sinds 1998 bezig. Telkens strandden de pogingen op ambtelijke standpunten. Het zou wellicht meegenomen worden met de renovatie van de Stichtse Rotonde en de aansluiting van de Utrechtseweg daarop. De afgelopen 2 jaren heeft de cliëntenraad hierover opnieuw actie gevoerd. De voortekenen op verbetering zijn tot dusverre hoopgevend. In 2010 heeft ons nieuwe lid Dick van den Bergh zich er opnieuw mee bezig gehouden. Er is meer duidelijkheid over. Het probleem is het mogelijke gevaar, dat ontstaat, wanneer er op de drukknop gedrukt wordt, en er niets aan komt. Binnenkort gaat men de weg renoveren, mede in verband met het plaatsen van verkeerslichten bij Zon en Schild, 1 km verderop richting Soesterberg. Toch bleek de materie weerbarstiger te zijn dan we dachten en is er nog niets veranderd, behalve dat er een paar maal sprake was van een bijna aanrijding en zelfs een echte aanrijding. Dit onderwerp blijft de aandacht houden van de cliëntenraad. (Ver)bouwplannen Myosotis en Dagbehandeling Tot de belangrijkste gebeurtenissen in 2011 rekenen we de twee verbouwingen die plaatsvonden. Ruimte op de begane grond die voorheen werd gebruikt door de administratie stond leeg sinds deze administratieve taken binnen Beweging 3.0 werden gecentraliseerd. Dit bood mogelijkheid om het dagcentrum (gevestigd op een verdieping) te verplaatsen naar de begane grond, waardoor cliënten van het dagcentrum voortaan gebruik zouden kunnen maken van het terras en de binnentuin. De ruimte die voorheen gebruikt werd door het dagcentrum, zou dan een nieuwe bestemming kunnen krijgen. In september 2010 heeft de locatiemanager Annelies Dam een aanvraag ingediend bij het Zorgkantoor voor een extra afdeling met 14 bedden: de TLC (Tender Loving Care) afdeling. Het verpleeghuis had een lange wachtlijst voor PG-bedden. Het Zorgkantoor heeft toestemming gegeven voor deze uitbreiding met 14 bedden; de aanvraag werd doorgestuurd naar VWS en VWS heeft 6
positief besloten. De naam van deze afdeling is Myosotis, dat is de wetenschappelijke naam voor Vergeet-mij-nietje! De TLC-afdeling is heel belangrijk om passende zorg te kunnen bieden aan bewoners in een gevorderd stadium van dementie, die door hun ziekte langdurig op bed moeten blijven. In de loop van de verbouwing is besloten om de afdeling ook nog een andere bestemming erbij te geven: palliatieve zorg voor cliënten in de laatste levensfase. In 2011 is het verpleeghuis met verbouwplannen gestart. Twee leden van de cliëntenraad, Harold Beumer en Peter Laseur, waren nauw bij deze plannen betrokken. Namens het verpleeghuis werd de bouw en de organisatie die dat met zich mee bracht gecoördineerd door Saskia den Hartog. De bouwtekeningen werden opgehangen in de verbindingssluis tussen het Grand Café en de afdelingen en er verscheen regelmatig een Bouwbrief, getiteld “Ruis en Gruis”. De bewoners van de afdelingen werden gewaarschuwd voor geluidsoverlast vanwege deze bouw. Eerst werd het souterrain geschikt gemaakt voor de cliënten van het dagcentrum. Er kwamen drie grote huiskamers en de cliënten konden vrij, zonder begeleiding in de besloten binnentuin wandelen. Dit was kort na de zomer klaar. Daarna werden de vertrekken waar het dagcentrum gezeten had onder handen genomen. Dit gedeelte ligt tussen de somatische afdelingen van het verpleeghuis en de PG-afdeling in. Dit werd in december al officieel en daadwerkelijk in gebruik genomen. Het bestaat nu uit twee afdelingen van 7 bedden en alle voorzieningen die voor het verblijf noodzakelijk zijn: de nieuwe afdeling Myosotis. Stervensbegeleiding en Mortuarium Voor de nabestaanden is de dag van het sterven heel belangrijk. De wijze waarop deze plaats vindt blijft de nabestaanden heel lang bij en een goed verloop is belangrijk voor een goed rouwproces. Naast de eerste dag van het wonen in het verpleeghuis is de laatste dag opnieuw een dag die de grootste indruk achter laat en dikwijls bepalend is voor de waardering voor het verblijf in het verpleeghuis. De cliëntenraad heeft er dikwijls voor gepleit, dat de wensen van de familie aangaande het overlijden en opbaren zo veel mogelijk gehonoreerd moeten worden. Mocht dit betekenen dat de familie er de voorkeur aan geeft het stervensproces, het stervensuur en het opbaren in de eigen kamer en op het eigen bed van de bewoner te laten plaatsvinden, dan zou dat mogelijk gemaakt moeten worden. De locatiemanager Annelies Dam heeft de cliëntenraad laten weten, dat het beleid zo is, dat er zo spoedig mogelijk na het komen wonen in het verpleeghuis afspraken worden gemaakt hoe te handelen bij overlijden. In de cliëntenraad is de plaats van het mortuarium al jaren een bespreekpunt geweest. De cliëntenraad is vanzelfsprekend blij dat er een mortuarium is. Maar tegelijk beseft de raad, dat de plaats voor een bezoek aan de familie niet optimaal is. Het mortuarium bevindt zich in het souterrain, aan een gang die loopt naar de facilitaire afdelingen en de keuken/het personeelsrestaurant. Het liefst zag de cliëntenraad dat het mortuarium op de begane grond zou komen en dat van daaruit de uitvaart kon plaatsvinden. Tijdens de recente verbouwing in de herfst van dit jaar heeft ook het mortuarium een kleine opknapbeurt gekregen, waardoor de uitstraling heel sfeervol is geworden. Ditzelfde geldt voor de gang waaraan het mortuarium ligt. Speciale aandacht gaat bovendien uit naar de stervensbegeleiding, eveneens in samenspraak met de familie. Dit is per persoon verschillend en op individuele gronden wordt een plan opgesteld. Het MDO (Multi-Disciplinair Overleg) en Zorgleefplan Het MDO bestaat al heel lang en wordt tweemaal per jaar gevoerd. Aanvankelijk ging het louter over de lichamelijke gezondheid en betrof het overleg tussen de verschillende disciplines, waarmee de cliënt te maken had: verpleeghuisarts, fysiotherapeut, afdelingsmanager, persoonlijke begeleider 7
(EVV-er). Nu worden daar alle vier de domeinen bij betrokken: Gezondheid/zorg, Contacten, Omgeving en Activiteiten. Nu de Zorg Zwaarte Pakketten (ZZP's) helemaal zijn ingevoerd, is het beleid erop gericht om de zorg die via het ZZP is toegekend te vertalen in het zorgleefplan. Dit is voor iedere cliënt een persoonlijke neerslag van wensen over alle vier domeinen. Bij het Zorgplanoverleg zijn aanwezig: de cliënt, de contactpersoon van de cliënt, de persoonlijke begeleider van de cliënt (EVV-er) en de verpleeghuisarts. Het is de bedoeling dit overleg minimaal 1x per jaar te voeren. In 2011 verscheen de notitie "Multidisciplinair Zorgleefplan Overleg (ZO)". Hierin staat omschreven hoe het verpleeghuis de zorgbesprekingen met de cliënten wil voeren. Deze nieuwe vorm van werken is in de tweede helft van 2011 daadwerkelijk van start gegaan. De BHV (BedrijfsHulpVerlening) Dit is een onderwerp waaraan men niet zo gauw aan denkt, zolang alles goed gaat. De cliëntenraad heeft bij de locatiemanager geïnformeerd, hoe de BHV is geregeld. Of er regelmatig brand- en ontruimingsoefeningen worden gehouden en of de medewerkers getraind worden. Tot tevredenheid en geruststelling van de cliëntenraad wordt dit inderdaad gedaan. Er zit een groot leeraspect in! De CQ-index (Cliënttevredenheidsonderzoek) CQ staat voor Customer & Quality. De regering wil regelmatig (eenmaal per 2 jaar) de kwaliteit van de zorg meten. Dit doet zij door middel van een enquête. Daarvoor zijn speciale onafhankelijke onderzoeksbureaus in het leven geroepen. De vragen zijn gestandaardiseerd. De onderzoekers gaan er van uit dat de meeste cliënten zelf mondig genoeg zijn om te zeggen wat zij er van vinden. De cliëntenraad is van mening dat dit niet zo is. Daarvoor zijn de vragen dikwijls te ver van de realiteit van het dagelijkse bestaan van de cliënten verwijderd. Ook andere cliëntenraden denken er zo over, zoals blijkt bij het Regionaal Overleg Cliëntenraden (ROC), dat tweemaal per jaar wordt gehouden. Maar het CQ-onderzoek is verplicht en de hele zorginstelling doet hieraan mee, dus ook het verpleeghuis. De uitslagen van het CQ-onderzoek in oktober/november 2009 werden bekend in het voorjaar van 2010. Op de Algemene Vergadering van 17 april 2010 heeft de locatiemanager Annelies Dam in haar presentatie de uitslagen bekend gemaakt. Daarbij viel op dat van de cliënten op de PG-afdeling (Klein Amersfoort) lang niet alle contactpersonen een enquêteformulier hadden ontvangen, waarbij niet duidelijk was welk selectiecriterium daaraan ten grondslag lag. Op de somatische afdelingen Lindenhof en Berkenhof (elk 33 cliënten) werden in totaal slechts 13 cliënten bevraagd. Dat is ongeveer 20 %. De cliëntenraad heeft hierop gewezen en er op aangedrongen dat dit proces de volgende keer beter en duidelijker zou worden uitgevoerd. In aansluiting op deze presentatie werd er een lijst van speerpunten aangeboden, waaraan de komende jaren gewerkt zou moeten worden:
Maaltijden
Bekendheid evaluatiegesprekken over de zorg (MDO)
Bekendheid met contactpersonen
Aandacht en tijd voor de cliënt
Hoeveelheid zichtbaar personeel
Inrichting van de kamer
Activiteiten en uitstapjes
Informatie rond het levenseinde 8
De cliëntenraad heeft samen met de locatiemanager besproken dat ook nog op een andere manier de cliënttevredenheid onderzocht zou worden. Een manier die dichter bij de directe beleving van de cliënten aansluit dan het toch wat formele CQ-onderzoek. Het zou kunnen gaan om huiskamergesprekken over een aantal onderwerpen. Deze hebben intussen plaats gevonden op de afdelingen Berkenhof en Lindenhof. De cliëntenraad is enthousiast over de respons van de bewoners en wil dit graag in 2012 continueren. Besproken werden de dagelijkse zaken, maar het bespreken van de onderwerpen bleek belangrijker dan eventuele conclusies. In oktober en november 2011 is er weer een CQ-index gehouden, dit jaar door een ander onderzoeksbureau. De uitslagen komen in het voorjaar van 2012. Het rolstoelonderhoud Het cliëntenraadslid Dick van den Bergh heeft geconstateerd dat er dikwijls rolstoelen defect zijn of met zachte of lege banden staan. De cliëntenraad heeft hierover vragen gesteld. Er is nu een protocol opgesteld voor medewerkers hoe te handelen. Doel hiervan is dat defecten direct gemeld worden bij de reparateur en dat de bandenspanning op niveau gehouden wordt. De begroting 2011 VPH De Lichtenberg De cliëntenraad bespreekt elk jaar de begroting van het verpleeghuis. Het uitgangspunt van het begrotingsbeleid is: Eigen Broek Ophouden (EBO-systeem). Gelukkig is het verpleeghuis niet in de rode cijfers terecht gekomen, mede doordat er weinig ziekteverzuim was. De schoonmaak Er wordt veel geklaagd over de schoonmaak, soms terecht, soms niet. De cliëntenraad wil de diverse afspraken met de schoonmakers in kaart brengen (moet de familie de persoonlijke spullen schoonhouden? En wat als dat niet gebeurt?). Is er een vaste schoonmaker in dienst van de zorginstelling en zo ja: wat is zijn taakstelling? Is de schoonmaak helemaal of gedeeltelijk uitbesteed aan een extern bedrijf? En zo ja: wat zijn de afspraken? Het is heel lastig om alles schoon te houden, maar dagelijks worden de vloeren gereinigd, ook op de kamers van de bewoners. Een probleem dat zich daarbij voordoet is dat vanwege de persoonlijke spullen van de bewoners het niet eenvoudig is om de vloeren goed schoon te maken. Nog moeilijker en zeer tijdrovend is het schoonmaken (afstoffen) van de “snuisterijen”, allerlei kleine spulletjes die in de kamers worden opgesteld. Het beleid van het verpleeghuis is dan ook, dat dit een taak is voor de familie. De cliëntenraad gaat hierin mee en vindt het zijn taak om met de familie hierover in gesprek te gaan. Wellicht is het benoemen van deze moeilijkheden een eerste stap naar begrip voor de problemen die het schoon houden met zich meebrengt. Maar los hiervan moeten vloeren, ramen, bedden, nachtkastjes, kledingkasten, wastafels, badkamers, toiletten en algemene ruimtes adequaat schoongemaakt worden. Gesprek met de afdelingmanagers Eén keer per jaar overlegt de cliëntenraad met de afdelingmanagers. Al sinds begin 2010 heeft het management er voor gekozen, dat er per afdeling een duidelijke leidinggevende is. De oude naam clustermanager is gewijzigd in afdelingsmanager. In 2011 was het overleg met de afdelingsmanagers op 8 november. Aanwezig waren Marieke Swart (Klein Amersfoort), Frank Schneiderberg (Berkenhof) en Hilde Bellaard, die vanaf december t/m mei 2012 Marieke Swart (vanwege zwangerschapsverlof) zal vervangen. 9
Wegens ziekte waren de afdelingmanagers van Lindenhof en Eikenhof verhinderd. Voor de afdeling Lindenhof is een sollicitatieronde gehouden voor de aanstelling van een nieuwe afdelingsmanager voor de periode dat de huidige afdelingsmanager ziek is. Benoemd is Marjan Hendriksen, die m.i.v. 1 januari 2012 haar werk zal beginnen. Besproken werden de nieuwe inrichting van Dagbehandeling. Deze kwam door een korte verbouwing in het souterrain onder het Grand Café, waar voorheen kantoren waren gevestigd. Nu is er een uitloop naar de binnentuin, terwijl het niet mogelijk is de tuin en de afdeling te verlaten zonder begeleiding. Klein Amersfoort is vervolgens uitgebreid met de afdeling Myosotis (de wetenschappelijke naam van Vergeet-mij-nietje), die na een korte verbouwing op de plaats kwam waar het Dagcentrum voorheen was gehuisvest. Myosotis is een prachtige uitbreiding van de PGafdeling, bedoeld voor cliënten die niet meer in Klein Amersfoort goed verzorgd kunnen worden. Belangrijk was de bespreking van het onderwerp dagbehandeling. In alles blijkt dat het er steeds om gaat de cliënten het gevoel van thuis te geven. In het verpleeghuis bestaat de mogelijkheid om in elkaars gezelschap de maaltijden en allerlei activiteiten te genieten. Op de somatische afdelingen Berkenhof en Lindenhof heeft de cliëntenraad rond-de-tafelgesprekken gevoerd. Het werkplan Cliëntenraad 2012 Het werkplan is een belangrijk document, dat aan het eind van elk kalenderjaar wordt geschreven. Hierin staan alle gegevens die van belang zijn voor het werk van het komende jaar, zoals vergaderdata, samenstelling van de cliëntenraad. Maar het gaat natuurlijk in de eerste plaats om de onderwerpen, waar de cliëntenraad het in het komende kalenderjaar over wil hebben. Het werkplan en het jaarverslag zijn beide documenten die op de algemene vergadering aan de cliënten en hun contactpersonen/familie worden aangeboden. Het zorgleefplan In het zorgleefplan moet komen te staan hoe de dagen van de cliënt verlopen, welke medicatie en welke zorg hij krijgt. Hoe komen de vier domeinen uit het “KWALITEITSKADER VERANTWOORDE ZORG” in het zorgleefplan voor? Deze vier domeinen zijn:
Lichamelijk welbevinden
Woon- en leefsituatie
Participatie
Mentaal welbevinden
Bron: KWALITEITSKADER VERANTWOORDE ZORG (verbeterde versie, april 2010) De maaltijden De maaltijden vormen een vast punt in de dag, waarop de meeste cliënten zeer gesteld zijn. Het is tevens een sociaal gebeuren, wanneer cliënten tegelijkertijd in dezelfde ruimte de maaltijd gebruiken. Natuurlijk zijn er ook cliënten die het liefst op hun eigen tijd eten (wonen als thuis). Deze mogelijkheid moet blijven bestaan; het is het restaurantmodel. Over de kwaliteit van het eten (smaak, menu) wordt veel geklaagd, o.a. bij het cliënttevredenheidsonderzoek. De cliëntenraad wil onderzoeken hoe dit op de verschillende afdelingen toegaat. Tevens eten de leden van de cliëntenraad, voorafgaand aan de vergaderingen, een zelfde maaltijd zoals bewoners die ook op het menu hebben staan. Op deze manier kunnen wij ook zelf de kwaliteit van de maaltijden ervaren. 10
De activiteiten Hebben de cliënten overdag en ’s avonds nog iets te doen? Het is belangrijk om hier gericht onderzoek naar te doen, want er wordt veel over geklaagd, door familie, contactpersonen, medewerkers en cliëntenraadsleden. Sinds een jaar hebben we activiteiten voor iedereen, verzorgd door BURO DOEN! Niet iedere cliënt wil of kan daar aan meedoen. De cliëntenraad wil uitzoeken hoe dit zit. Zijn er op de afdelingen voldoende activiteiten voor de cliënten die niet naar de centraal georganiseerde activiteiten willen of kunnen? Dit laatste probleem speelt vooral op de PG-afdeling Klein Amersfoort, maar komt incidenteel ook voor op de somatische afdelingen. De activiteitenbegeleiding In januari 2009 ging Buro DOEN! van start. Hierover is in dat jaar veel te doen geweest. Maar een aanloopperiode gaat altijd gepaard met veel onwennigheid. Het grootste probleem bleek te zijn: het wegvallen of verminderen van activiteiten op de afdelingen, en het niet bezoeken van activiteiten elders. Het was nog geen klaterend succes geweest, maar evenmin een mislukking. Er is voornamelijk veel ervaring opgedaan om goed te kunnen bijsturen. Ook in 2010 ging Buro DOEN! door met het organiseren van activiteiten. De activiteiten werden ruim een maand van tevoren bekend gemaakt, zowel op affiches op de afdelingen en in de gangen, als in het Bewonersblad. En voor de cliënten nog eens apart op een A4-tje. Gaandeweg werd het besef duidelijk dat er meer activiteiten op de afdelingen moesten worden georganiseerd en minder er buiten. De meeste cliënten willen niet ergens anders heen voor iets dat ze zelf best leuk zouden vinden. Dat besef is in de loop van 2010 steeds duidelijker geworden. In november kwam de leiding van Buro DOEN! in andere handen en werd aan Saskia den Hartog gevraagd zich te belasten met het schrijven van een werkplan activiteitenbegeleiding 2011/2012. Het bewonersblad Het Bewonersblad is er steeds mooier uit gaan zien, met prachtige foto’s en afbeeldingen in kleur en actuele artikelen. Het heeft de huisstijl van Beweging 3.0. Er ligt een aantal losse exemplaren in de schappen en in het Grand Café. De wens van de cliëntenraad om het bewonersblad te bespreken met de bewoners, of zoals bij het kranten lezen, ook het bewonersblad te lezen is nog niet gerealiseerd, hoewel dit bij de huiskamergesprekken wel gebeurd is. Het bewonersblad blijkt door een aantal cliënten goed gelezen te worden. Het is een blad geworden, waarmee men voor de dag kan komen. Er staat ook een puzzel in, mededelingen, de agenda, wie er zijn overleden, kortom allerlei waar de bewoners van op de hoogte willen zijn. De website van Beweging 3.0 en het Familiekanaal Tweemaal per jaar spreekt de cliëntenraad over de website van Beweging 3.0 (www.beweging3.nl) en het Familiekanaal (lichtenberg.familiekanaal.nl). Is de informatie goed toegankelijk, volledig, juist en goed te begrijpen? Kunnen cliënten, hun familieleden en vrijwilligers voldoende relevante informatie op de website vinden? De cliëntenraad heeft op het Familiekanaal ook een eigen plaats waarop cliënten en hun familieleden door ons geïnformeerd worden. Onder andere vindt u hier onze jaarverslagen, werkplannen en andere stukken die jaarlijks op onze Algemene Vergadering worden besproken.
11
Het Grand Café De cliëntenraad heeft ideeën om een impuls te geven aan het Grand Café van het verpleeghuis De Lichtenberg. We zijn heel blij dat het Grand Café is uitgegroeid tot een succesvolle en goed gebruikte voorziening voor bewoners en familie. Een voorziening die we zeker niet zouden willen missen. Maar nu het Grand Café een tijd draait, is het misschien een goed moment om ook eens te evalueren. Wat gaat goed en wat kan beter? Met deze insteek is de cliëntenraad met Beweging 3.0 in gesprek. De rond-de-tafelgesprekken Op de (somatische) afdelingen Berkenhof en Lindenhof houdt de cliëntenraad regelmatig zogenaamde rond-de-tafelgesprekken met bewoners. In een gezellige en ontspannen sfeer praten we elke keer met bewoners over een bepaald aspect van het wonen in De Lichtenberg. Op deze manier ervaart de cliëntenraad wat er leeft onder de bewoners en hoe zij bijvoorbeeld denken over het eten, de verzorging, de activiteiten etc. De ontvangst van nieuwe bewoners Voor nieuwe bewoners en hun familie is de eerste dag, de dag van aankomst in verpleeghuis De Lichtenberg, vaak een spannend, ingrijpend en soms emotioneel moment. Daarom vinden wij het belangrijk dat nieuwe bewoners en hun familie bij aankomst en gedurende die hele dag, goed opgevangen en begeleid worden. De cliëntenraad wil graag dat er een gastheer/-vrouw komt die de nieuwe bewoners gedurende de dag van aankomst opvangt, begeleidt en wegwijs maakt in het verpleeghuis. Er moet voor die dag ook een draaiboek komen aan de hand waarvan de gastheer/vrouw de nieuwe bewoner en familie kan begeleiden.
3.3 Algemene vergadering in 2011 De cliëntenraad van het verpleeghuis De Lichtenberg houdt ieder jaar in april zijn Algemene Vergadering (jaarvergadering). Op de jaarvergadering of Algemene Vergadering legt de cliëntenraad verantwoording af aan de cliënten en hun vertegenwoordigers/contactpersonen over het gevoerde beleid van het afgelopen jaar. De cliëntenraad stelt zichzelf en andere genodigden voor, vertelt in het kort wat er in het vorig kalenderjaar gebeurd is en wat voor het huidige kalenderjaar de plannen zijn. In 2011 werd de algemene vergadering gehouden op zaterdagmiddag: 16 april van 15.00 – 17.00 uur in de Open Hof. Voor deze vergadering werden alle bewoners (cliënten) van het verpleeghuis en hun eerste contactpersonen uitgenodigd. De contactpersonen waren per brief uitgenodigd en velen waren gekomen. Ook veel cliënten waren aanwezig. De Open Hof zag er vanwege de vernieuwing van meubilair, kasten, lampen en gordijnen uitnodigend uit. Het programma bevatte: het voorstellen van de cliëntenraadsleden en van de locatiemanager. Een ieder vertelde in het kort wie hij was en wat hij deed. Daarna kwam de bespreking van het Jaarverslag en het financieel jaarverslag 2010 van de cliëntenraad. Ook het Verslag van de Algemene Vergadering van 17 april 2010 was aanwezig. Van te voren waren al deze stukken aan de aanwezigen uitgedeeld. Nadat de officiële onderwerpen waren behandeld: het werkplan 2011 en het jaarverslag 2010, beide voor de pauze, werd de vergadering na de pauze vervolgd met een inleiding over familieparticipatie in samenhang met activiteiten, ingeleid door Sjoukje Perk (maatschappelijk werker) en Saskia den Hartog (hoofd activiteitenbegeleiding/Buro Doen), waarna er een gesprek volgde over dit onderwerp. In de pauze was er iets te drinken, en gelegenheid om persoonlijke gesprekken te voeren.
12
3.4 Bijeenkomsten bezocht door leden van de cliëntenraad in 2011 Bijeenkomsten van alle cliëntenraden van Beweging 3.0 (31 maart en 3 november 2011) Het is een goede gewoonte geworden dat er twee maal per jaar een bijeenkomst is voor alle cliëntenraden van de hele zorginstelling Beweging 3.0. Deze vinden afwisselend plaats in één der huizen van de zorginstelling op een donderdag van 16.00 – 20.00 uur, inclusief een maaltijd. De bijeenkomsten van alle cliëntenraden van Beweging 3.0 hebben een samenbindend karakter; ze zijn bovendien op te vatten als scholing van de cliëntenraadsleden. De onderwerpen die besproken werden zijn o.a. de maaltijden en het beleid Rondom het levenseinde. Deze onderwerpen worden vervolgens in de maanden erna verder uitgewerkt en vinden hun neerslag in een notitie, waarna het in de huizen verder onderwerp van beleid wordt, zoals ook met het hierboven genoemde Zorgleefplanoverleg. Bijeenkomsten Regionaal Overleg Cliëntenraden (10 maart en 13 oktober 2011) Twee keer per jaar is er een ROC voor de regio Amersfoort. ROC staat voor Regionaal Overleg Cliëntenraden. Deze bijeenkomst is bestemd voor alle verpleeg- en verzorgingshuizen, evenals de thuiszorgorganisaties in een regio. Veel cliëntenraden zijn vertegenwoordigd door meestal 1 of 2 personen. De bijeenkomsten worden afwisselend in één der verpleeg- of verzorgingshuizen gehouden, op een donderdagmiddag van 14.00 – 16.30 uur. De agenda bevat de laatste nieuwtjes aan het front van de zorg, mededelingen van de vertegenwoordigde afdelingen en een inhoudelijk onderwerp. Dit laatste wordt grondig voorbereid door een lid van het LOC, (het Landelijk Overleg Cliëntenraden); voor de regio Amersfoort wordt dit gedaan door Truus van Keulen. Van de bijeenkomsten wordt een verslag gemaakt door één der aanwezigen, die zich daarvoor vrijwillig aanmeldt. De vergadering wordt meestal voorgezeten door de cliëntenraad van het huis, waar het ROC te gast is. In 2011 waren de volgende 2 bijeenkomsten: 10 maart 2011: Woonzorgcentrum De Lichtenberg te Amersfoort Onderwerp :
mini-workshop: “Samen-werken aan een nog betere cliëntenraad”
13 oktober 2011 :
Mgr. Blom Stichting te Amersfoort
Onderwerp: aanvullende diensten naast de AWBZ en de rol van de cliëntenraad.
13
4 Gevraagde en ongevraagde adviezen in 2011 De cliëntenraad heeft het recht voorstellen te doen over alle onderwerpen die voor de cliëntenraad van belang zijn. De cliëntenraad mag altijd advies uitbrengen, gevraagd en ongevraagd. Bovendien heeft de cliëntenraad verzwaard adviesrecht, ook wel instemmingsrecht genoemd. Het woord zegt het al: er dient instemming te zijn met de cliëntenraad over die onderwerpen, die het directe belang van alle cliënten raakt, zoals veiligheid, hygiëne, klachten, e.d. Het zal duidelijk zijn, dat het verzwaard adviesrecht een heel belangrijk recht is, dat slechts sporadisch wordt gebruikt. In 2011 heeft de cliëntenraad van het verpleeghuis De Lichtenberg de volgende gevraagde en ongevraagde adviezen gegeven. De adviezen worden altijd schriftelijk gegeven, meestal aan de locatiemanager. Voeding Dit is een belangrijk onderwerp, zowel voor de cliëntenraad en de cliënten, als voor het management. Het gaat daarbij om twee belangrijke kanten: 1. De kwaliteit van het voedsel en 2. De ambiance, dus hoe de tafels worden gedekt en hoe het eten wordt opgediend. Namens de cliëntenraad zit Ria Vermeer in het voedingspanel, samen met Marleen Verbree, afdelingsmanager van Lindenhof. Dit voedingspanel onderzoekt deze beide onderdelen. In de cliëntenraad is in 2011 besloten te onderzoeken of het mogelijk is de warme maaltijd te verhuizen van de middag (12.30 uur) naar de avond (17.30 uur). Argumenten die daar voor pleiten zijn vooral, dat de warme maaltijd in de middag te kort op het ontbijt volgt – sommige cliënten ontbijten vrij laat. Na de warme maaltijd willen veel cliënten een uurtje middagrust. De activiteiten van de middag kunnen dan op zijn vroegst om 14.30 uur beginnen, maar voor veel cliënten is dat nog te vroeg. Dit probleem is opgelost met een eenvoudige broodmaaltijd op het middaguur. Vacatures De cliëntenraad wordt altijd betrokken bij de sollicitaties voor nieuwe leidinggevenden. In 2011 hebben twee leden van de cliëntenraad een sollicitatiegesprek gevoerd met Marjan Hendriksen, die solliciteerde naar de tijdelijke functie afdelingsmanager Lindenhof, in verband met de langdurige ziekte van Marleen Verbree.
14
5 De afdelingen in 2011 De vertegenwoordigers van de afdelingen “lopen geregeld rond” op de afdeling. Zij doen indrukken op over de werkwijze, het omgaan met elkaar en voeren gesprekken met cliënten, medewerkers en leidinggevenden. Hierover rapporteren zij weer in de maandelijkse cliëntenraadsvergaderingen. Hieronder volgt per afdeling een kort verslag van de belangrijkste ontwikkelingen in 2011.
5.1 Lindenhof Het belangrijkste feit was de langdurige ziekte van de afdelingsmanager Marleen Verbree. In 2011 is deze functie tijdelijk waargenomen door Willy van Twittert, die als teamleider al werkzaam was op Lindenhof. Wegens persoonlijke omstandigheden kon zij dit niet langer combineren met werk en opleiding. Voor 2012 is tijdelijk benoemd Marjan Hendriksen. Op Lindenhof heeft de cliëntenraad 1 keer per 6 weken huiskamergesprekken gevoerd. Daarbij kwamen ter sprake: de vier domeinen van het zorgleefplan en de jaarlijkse feesten, zoals Palmpasen, Goede Vrijdag en Pasen, Hemelvaart en Pinksteren. Ook de kwaliteit van de maaltijd werd besproken. Afgezien van het inhoudelijk aspect bleek vooral het met elkaar in de kring zitten en een onderwerp bespreken al een geweldig positieve uitstraling te hebben.
5.2 Berkenhof Samen met de nieuwe afdelingsmanager van afdeling Berkenhof, de heer Frank Schneiderberg en de activiteitenbegeleidster Loes Weijtens, is in het voorjaar van 2011 gestart met het houden van zogenaamde ‘rond de tafel’ gesprekken met bewoners en hun familie of bezoek. Tijdens deze gesprekken hebben we het over het reilen en zeilen op de afdeling; wat gaat goed, wat niet en wat en hoe kan het beter. Ook worden thema’s besproken en bewoners en familie gevraagd naar hun mening over iets wat belangrijk is. Ook wordt er informatie gegeven of worden er vragen gesteld over onderwerpen waar de verpleging/zorg of de cliëntenraad mee bezig is. Alles wordt uiteraard serieus behandeld en zo nodig verwerkt of afgewikkeld. In totaal zijn er in 2011 vijf van deze gesprekken geweest, waarbij de opkomst wel wisselend was, mede afhankelijk van het tijdstip en de activiteit die er bij werd georganiseerd. De besproken onderwerpen waren:
schoonmaak van de kamer;
afhandeling van kleding en het wassen daarvan;
indeling van de woonkamer;
muziek op gewenste sterkte;
het tijdstip van de warme maaltijd;
aandacht voor wensen rond het afscheid van een medebewoner;
gezamenlijke activiteiten op de afdeling;
uitjes met familie.
De gesprekken zijn steeds gecombineerd met een activiteit, zoals pannenkoeken of poffertjes bakken, bloemstukjes maken voor het voorjaar of de kerst of gezamenlijk de warme avondmaaltijd gebruiken. Deze vorm van overleg met elkaar bevalt goed, dus ook in 2012 zal dit worden voortgezet.
5.3 Eikenhof In het Bewonersblad van februari 2012 heeft de afdelingsmanager Sep van den Boom het volgende over deze afdeling geschreven: 15
“Afdeling Eikenhof is een boeiende afdeling binnen het verpleeghuis De Lichtenberg. De cliënten wonen er niet maar ze verblijven hier altijd tijdelijk. Dat komt omdat de reden van opname het revalideren is. De cliënten komen meestal vanuit het ziekenhuis. Daar hebben ze vaak een operatie gehad, maar zijn nog niet in staat om naar huis te gaan. Veel voorkomend zijn cliënten die een heupoperatie gehad hebben en nog moeten leren lopen. Ook opname direct van huis is mogelijk. Het kan zijn dat iemand ernstig verzwakt is door ziekte en een aantal weken ondersteuning nodig heeft bij het weer opknappen. Per week worden er 2 tot 3 cliënten opgenomen die gemiddeld 2 maanden bij ons verblijven. Sinds kort kunnen ook cliënten met ernstige longproblemen op Eikenhof terecht. Door de grote diversiteit van de cliënten is het voor medewerkers prettig om er te werken. Er valt veel te leren. Nieuwe ontwikkelingen op gebied van verzorging van wonden vaak als eerste op deze afdeling toegepast. Zo zijn we op dit moment aan het experimenteren met een nieuwe wijze van het gebruik van zuurstof. Als het op deze afdeling goed gaat gaan we het ook op andere afdelingen toepassen. Een methode die voor cliënten prettiger en betrouwbaarder is. De cliënten kunnen in het algemeen goed aangeven wat ze willen. Als ze het ergens niet mee eens zijn krijgt de zuster het direct te horen. Dat is prettig want daar leren we met zijn allen van.” In een persoonlijk gesprek van Hans ter Beek met Sep van den Boom kwamen nog de volgende belangrijke feiten aan de orde: Iedere twee maanden is er een “soos”: een gesprek met zo veel mogelijk cliënten van de afdeling. Hans ter Beek was is ook uitgenodigd de soos bij te wonen. De afdelingsmanager stelt vragen aan de groep aanwezige cliënten, waarop een gesprek volgt. Over ieder onderwerp kan gediscussieerd worden, maar ook met iedere cliënt kan een gesprek gevoerd worden over zijn specifieke omstandigheden. Over het algemeen vonden de cliënten het verblijf in het verpleeghuis een mooie tussenoplossing, zolang zij nog niet naar huis konden. Er is hier revalidatie, persoonlijke aandacht, er zijn lotgenoten met dezelfde problematiek. Over de verpleging, de bejegening, de hulp en het medeleven waren de cliënten heel positief. Een opvallend verschil met de cliënten van de somatische afdeling is, dat deze cliënten goed kunnen observeren en onder woorden kunnen brengen hoe het hun bevalt. Er was steekhoudende kritiek op de kwaliteit van de maaltijden. Daarbij werden 3 categorieën genoemd: diversiteit, kwaliteit, kwantiteit. Er is te weinig keuze (diversiteit), de groente is doodgekookt, en er is vrijwel alleen de keuze tussen gekookte aardappelen of aardappelpuree (kwaliteit); geen rijst, macaroni, spaghetti, e.d. Kwantiteit: Vaak van het één te weinig (kippenpootjes) of van het andere teveel (broccoli). Ten aanzien van de broodmaaltijd: zelfbediening is belangrijk, maar laat het dan wel hygiënisch gebeuren. "De pedicure: waarom moeten sommige cliënten een eigen bijdrage betalen?" was de algemene vraag. Het bleek veel onzekerheid te geven en een gevoel van onrechtvaardigheid. Sep gaf aan, dat indien de pedicure de behandeling doet vanwege medische noodzaak (bijvoorbeeld diabetici), dan wordt dit betaald uit de AWBZ, maar indien er geen medische noodzaak is dan betaalt men zelf.
5.4 Klein Amersfoort/Myosotis Klein Amersfoort heeft het afgelopen jaar veel wijzigingen ondergaan. Enerzijds door personele wijzigingen anderzijds door verbouwingen. Doordat het dagcentrum op een nieuwe locatie is gekomen, is er ruimte vrijgekomen om een afdeling Myosotis te creëren waar mensen opgenomen kunnen worden, die enerzijds nog maar kort 16
te leven hebben en anderzijds de bedlegerige cliënten van Klein Amersfoort. Het voordeel hiervan is dat aan deze mensen beter aangepaste zorg kan worden verleend. Op verzoek van het zorgkantoor zijn er bovendien nu op Klein Amersfoort 2 crisisbedden gecreëerd. Na een aanvankelijk rustige start kan gesteld worden, dat deze nieuwe afdeling Myosotis aan zijn behoefte voldoet. Voor de contactpersonen was er in het voorjaar een voorlichtingsavond. Deze werd zeer druk bezocht. Gezien het grote verloop van de cliënten zou het aan te bevelen om vaker per jaar dergelijke bijeenkomsten te houden.
5.5 Dagcentrum Ook het Dagcentrum heeft na een verbouwing een wijziging ondergaan. Op de eerste plaats heeft de teamleider vrij plotseling afscheid genomen en worden haar taken nu door de andere medewerksters waargenomen. Op de tweede plaats door de verhuizing. De bezoekers van het dagcentrum hebben nu een prachtig centrum, bestaande uit drie huiskamers teruggekregen, waar zij zich prima op hun gemak voelen. Na wat aanpassingsproblemen, loopt nu alles naar wens.
17
6 Financieel verslag 2011 Budget 2011: € 1.000,00 Uitgaven: Abonnement tijdschrift Zorg & Zeggenschap – 8 x € 45,00 =
€ 360,00
Kosten secretariaat ( kopieerpapier, cartridges, cassettes)
€ 30,00
Portokosten
€
Lief en leed (bloemen, boekjes)
€ 35,00 +
Totaal uitgaven
€ 430,90
Niet gebruikt budget
5,90
€ 569,10
NB: De zorginstelling betaalt het lidmaatschap van de cliëntenraad op het LOC (=Landelijke Organisatie Cliëntenraden) met als maatstaf € 10,00 per cliënt/per jaar. Er zijn 167 cliënten, dus dat komt neer op € 1.670,00 per jaar. De zorginstelling ontvangt 2 exemplaren van het tijdschrift Z0RG & ZEGGENSCHAP. Het tijdschrift ligt altijd ter inzage en ter lezing in het rek van de leestafel in het Grand Café. Amersfoort, december 2011 Hans ter Beek, secretaris/penningmeester
18
7 Slotwoord Dit jaarverslag is vastgesteld in de vergadering van 13 maart 2012.
19
