Jaarverslag IVN Veldhoven Eindhoven Vessem

Jaarverslag 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem

IVN instituut voor natuureducatie en duurzaamheid IVN draagt bij aan een duurzame samenleving door mensen te betrekken bij natuur, milieu, landschap en leefomgeving

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem

Inhoudsopgave

pagina

Voorwoord .................................................................................................................. 3 Samenvatting.............................................................................................................. 4 Bestuur ....................................................................................................................... 6 Jeugd-IVN................................................................................................................... 8 Scholenwerk ............................................................................................................. 10 Tentoonstelling ......................................................................................................... 11 Aerdmennekes ......................................................................................................... 13 Kinderdoemiddagen ................................................................................................. 14 Kinderfeestjes ........................................................................................................... 15 Publiek en Publiciteit ................................................................................................ 17 Cursussen ................................................................................................................ 18 Natuurpaden ............................................................................................................. 20 Landschap en Milieu ................................................................................................. 20 Vlindertuin................................................................................................................. 22 Kleine Landschapselementen................................................................................... 23 Wandelroute netwerk Eindhoven .............................................................................. 25 Vogels ...................................................................................................................... 26 Planten ..................................................................................................................... 27 Water ........................................................................................................................ 28 Vleermuizen.............................................................................................................. 30 Documentatiecentrum – D’n Aard............................................................................. 31 Ledenactiviteiten....................................................................................................... 33

Pagina 2


Voorwoord Voor u ligt de editie van 2013 van het door IVN Veldhoven Eindhoven Vessem uitgegeven jaaroverzicht. Deze uitgave geeft een globaal overzicht van de activiteiten van de afdeling Veldhoven Eindhoven Vessem. Het verslag geeft tevens een indruk van de vereniging en de daarbinnen actief zijnde werkgroepen. Het jaaroverzicht wordt aangeboden aan instanties, verenigingen en personen die een band met IVN Veldhoven Eindhoven Vessem onderhouden of die anderszins een relatie met onze afdeling hebben. Tevens is het digitaal beschikbaar via onze website. Het bestuur hoopt dat dit verslag voorziet in uw behoefte. Voor op- of aanmerkingen over de inhoud kunt u contact opnemen met het secretariaat van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem. Ook als u graag andere rubrieken in het verslag ziet opgenomen, laat het ons dan even weten.

Bestuur Voorzitter Secretaris Penningmeester Lid Lid Lid

Etje Hendrikx Gerard Lijten Paul Olijslagers Lia Verhagen Harrie Kesseler Anita Liebregts

van Aelstlaan 41 van Aelstlaan 65 Dreef 42 Zandoerleseweg 42 Ambachtslaan 13 Zandhagedis 12

5503 BC 5503 BC 5504 LC 5507 NV 5506 AD 5658 AT

Veldhoven Veldhoven Veldhoven Veldhoven Veldhoven Eindhoven

2300815 2540904 2541790 2051929 2532079 2521408

Coördinatie werkgroepen Jeugd-IVN Scholenwerk Tentoonstelling Aerdmennekes Kinder-doe-middagen Kinderfeestjes Publiek en Publiciteit Natuurpaden Cursussen Landschap en Milieu Vlindertuin Kleine Landschapselementen Wandelroutenetwerk Eindhoven Vogels Planten Water Vleermuizen Documentatiecentrum D’n Aard Ledenactiviteiten

Heine van Maar Marian Kesseler Etje Hendrikx Harrie Kesseler Anita Liebregts Etje Hendrikx Gerard Lijten Dré Verhagen Hetty Fokkens Peter Buijsman José van Lieshout Frans Boks Rien de Schipper Heine van Maar Lia Verhagen Tineke Lous Dré Verhagen Hans van der Leeuw Rein Kieviet Dré Verhagen

040-2534269 040-2532079 040-2300815 040-2532079 040-2521408 040-2300815 040-2540904 040-2051929 040-2543077 040-2554299 040-2538271 0497-518535 040-2439982 040-2534269 040-2051929 040-2544926 040-2051929 040-2535156 06-48564446 040-2051929

Adresgegevens post/bezoek: telefoon: website: email:

D’n Aard, Ariespad 5, 5503 EZ Veldhoven 040-2549279 (d’n Aard) / 040-2540904 of 06-20771867 (secretariaat) www.ivn.nl/vev [email protected]

Pagina 3


Samenvatting Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid IVN is een landelijke vereniging met 20.000 leden, die georganiseerd zijn in plaatselijke afdelingen. IVN Veldhoven Eindhoven Vessem is één van de 170 afdelingen met als werkgebied de gemeenten Veldhoven, Eindhoven en de voormalige gemeente Vessem (de kernen Vessem, Knegsel en Wintelre, welke inmiddels behoren tot de gemeente Eersel). De afdeling is in 2013 ontstaan na samenvoeging van de afdelingen Veldhoven-Vessem (opgericht in 1981) en Eindhoven (opgericht in 1966) en heeft 242 leden. Daarnaast zijn er 20 jeugdleden, 33 donateurs en 24 aangesloten scholen/BSO’s. Het doel is om door middel van educatieve activiteiten belangstelling te wekken voor natuur en milieu. Bovendien willen we de kennis bij het publiek hierover vergroten. Met diverse activiteiten zorgen wij voor bescherming en ontwikkeling van de natuur in ons werkgebied. Om het vele werk beter te kunnen uitvoeren en voor te bereiden is er in de afdeling een aantal werkgroepen ingesteld, die elk op hun manier een bijdrage leveren aan de natuur- en milieueducatie. Sommige doen dat direct gericht op één van de doelgroepen: jeugd, publiek of overheid & organisaties, andere hebben een meer ondersteunende of interne functie. Onderstaand schema geeft hiervan een overzicht.

Werkgroepen

Jeugd Jeugd-IVN Kinder-doe-middagen Scholenwerk Tentoonstellingen Kinderfeestjes Aerdmennekes

Publiek

Doelgroepen Overheid & organisaties

Leden

Publiek & publiciteit Natuurpaden Cursussen Vlindertuin Landschap & milieu Wandelroutenetwerk Ehv. Kleine landschapselementen Vogels Planten Water Vleermuizen Documentatiecentrum D'n Aard Ledenactiviteiten

Hieronder een beknopt overzicht van de belangrijkste activiteiten uit 2013, gerangschikt naar doelgroep. Op de volgende pagina’s vindt u, per werkgroep, een uitgebreidere beschrijving.

Jeugd • • • • • •

Twee-wekelijks met een eigen groep van 20 jeugdleden de natuur in Ondersteuning van 17 basisscholen en 3 BSO’s met natuurprojecten “in het veld” Interactieve tentoonstelling “Klimaatverandering: wat doe JIJ eraan?” in “de Verdieping” in het gemeentehuis met 840 geregistreerde bezoekers Natuur-georiënteerde kinderfeestjes in bezoekerscentrum Toterfout voor 220 kinderen en 57 ouders. Vier cycli van 6 woensdagmiddagactiviteiten voor jonge kinderen met hun (groot)ouders met 39 deelnemers Vier kinder-doe-middagen in het Heempark; hieraan namen 440 kinderen en ouders deel

Pagina 4

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem • •

Individuele maatschappelijke stages bij jeugd-IVN en vlindertuin Maatschappelijke stages voor 120 leerlingen in samenwerking met Sondervick College en ANWB

Publiek • • • • • • •

In totaal 43 wandel- en fietsexcursies met 900 deelnemers Er werden vijf cursussen gegeven (sterren 2x, amfibieën, vleermuizen, en braakballen), waaraan 50 mensen deelnamen Organisatie van de “Nacht van de Nacht”, samen met de gemeente Veldhoven, met 320 bezoekers Onderhoud van wandel/fietsroutes en medewerking aan het tot stand komen van diverse interactieve tochten voor het project “Geheimen van Veldhoven” Open dag van de vlindertuin bij ons verenigingsgebouw en deelname aan de landelijke Nachtvlindernacht, met totaal 118 bezoekers Inrichting van een natuur-educatieve tentoonstelling in bezoekerscentrum Toterfout Verhuur van een educatieve tentoonstelling aan NME-centrum in Oss met duizenden bezoekers

Overheid & organisaties • • • • • • • • • •

Onderhoud van kleine landschapselementen voor Natuurmonumenten, Brabants Landschap en de gemeenten Veldhoven en Eersel Samen met Natuurmonumenten werd weer de Natuurwerkdag in de Dommelbeemden georganiseerd met 45 deelnemers Betrokkenheid in de plannen op het gebied van ecologie en ruimtelijke ordening van de gemeente Veldhoven, waaronder Mobiliteit en Infrastructuur, Biodiversiteit, Aansluiting A67, Verbreding Kempenbaan Adviserende rol in diverse werkgroepen, waaronder Natte Natuurparels en Waterberging (Waterschap de Dommel), Wandelroutenetwerk en Dommelpadwandelroute (SRE) en Grenscorridor N69 (BMF) Zitting in commissie Landinrichting Wintelre-Oerle Ondersteuning van vrijwilligerswerk via een natuurclub bij RSZK Merefelt Deelname aan het provinciaal netwerk vleermuizen en steenmarters en tevens meldpunt voor de gemeente Veldhoven Participatie in Lokaal Toeristische Adviesraad Veldhoven Samenwerking met imkervereniging St. Ambrosius en Vogelwerkgroep de Kempen, o.a. via het bieden van huisvesting Regelmatige contacten met diverse organisaties zoals Geheimen van Veldhoven, Brabant Water, Brabantse Milieu Federatie, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, SOVON, Bosgroep Zuid

Natuurbescherming • • • • •

Winter- en broedvogelinventarisatie van het gebied rondom Knegsel, Steensel en Veldhoven west t.b.v. de nationale Vogelatlas Amfibieëninventarisatie van diverse poelen in de Dommelbeemden en in de bossen bij Toterfout Planteninventarisatie bij poelen in de Dommelbeemden, bij het Moerkotven en bij de Vlasroot Vleermuizeninventarisatie in Veldhoven en Vessem Advies vleermuizen Op Dreef

Pagina 5

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Publicaties 2013 • • •

“Broedvogelinventarisatie Vogelatlas Nederland van blok 51-53 in 2013”, Vogelwerkgroep IVN Veldhoven Eindhoven Vessem “Verslag 2013 - Vegetatiemonitoring De Vlasroot in Veldhoven”, Plantenwerkgroep IVN Veldhoven Eindhoven Vessem “Verslag 2013 Natuurmonumenten”, Waterwerkgroep IVN Veldhoven Eindhoven Vessem

Urenverantwoording IVN Veldhoven-Vessem zet zich in voor een duurzame samenleving door mensen te betrekken bij (lokale) natuur, landschap, milieu en leefomgeving. Al dat werk wordt uitgevoerd door een groep van circa 100 vrijwilligers, die hier jaarlijks vele uren in investeert, zoals te zien is in onderstaande tabel van de besteedde uren in 2013. werkgroep

aantal uren Bestuur 985 Jeugd-IVN 102 Scholenwerk 85 Tentoonstelling 456 Aerdmennekes 804 Kinderdoemiddagen 506 Kinderfeestjes 136 Vlindertuin 843 Planten 264 Vogels 1065 Subtotaal 5246

werkgroep Publiek en publiciteit Natuurpaden Cursussen Landschap en Milieu Kleine landschapselementen Wandelroutenetwerk Eindhoven Water Vleermuizen Leden D’n Aard / Documentatiecentrum Subtotaal Totaal

aantal uren 935 53 240 165 1516 270 225 120 235 342 4101 9347

Bestuur Net als vorig jaar heeft 2013 voor het bestuur vooral in het teken gestaan van het behoud van D’n Aard als verenigingsgebouw en van het samengaan met IVN Eindhoven. Hoewel er in 2012 al grote stappen gezet waren op beide fronten, bleven er nog tal van zaken af te handelen, zowel op juridisch en financieel gebied als rondom de feitelijke integratie.

IVN Veldhoven-Vessem is sinds 7 maart 2013 de trotse eigenaar van D’n Aard

Pagina 6

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Nadat eind 2012 de eerste gesprekken met de verantwoordelijke Veldhovense wethouder hadden plaats gevonden over de mogelijkheid D’n Aard aan te kopen, kwamen de plannen in januari in een stroomversnelling. Vanwege het relatief geringe vermogen van de vereniging en de onmogelijkheid om een hypotheek te krijgen, werd het plan opgevat om alleen het pand, zonder de ondergrond, te verwerven via een recht van opstal. Daarmee werd het aankoopbedrag aanzienlijk kleiner en kon daardoor gefinancierd worden vanuit de reserves en uit leningen bij leden. Die leningen worden in de komende jaren afgelost via toegezegde subsidies en doordat extra inkomsten worden gegenereerd uit activiteiten. Dat gebeurt o.a. door middel van het vragen van een (vrijwillige) gift tijdens publiekswandelingen en het organiseren van (zeer goed lopende) kinderfeestjes. Voordat de koop afgerond kon worden, moesten er echter nog een hele serie ambtelijke en juridische hordes worden genomen, zoals het begrijpen van en onderhandelen over de koopvoorwaarden, het opstellen van leningcontracten, het kadastraal splitsen van het perceel en het verkrijgen van toestemming tot aankoop door de ledenraad binnen de kaders van de statuten. Maar, op 7 maart was het dan zover en kon de akte van “vestiging van een recht van opstal” passeren bij de notaris. Vanaf dat moment was IVN Veldhoven-Vessem de trotse eigenaar van een eigen onderkomen en viel er een zware last van schouders van het bestuur.

Ondertekening van de koopakte bij de notaris Op 1 januari 2013 is IVN Eindhoven formeel ontbonden via een uitschrijving bij het Handelsregister. Het besluit daartoe was in mei 2012 al genomen door de ledenraad, waarbij het overgrote deel zich ook uitsprak voor samenvoeging met IVN Veldhoven-Vessem. Uiteindelijk hebben 49 leden en 14 donateurs de overstap gemaakt naar de nieuwe afdeling (in oprichting). Een beperkt aantal leden (12) koos er voor om zich aan te sluiten bij een andere afdeling of om het lidmaatschap te beëindigen. Vervolgens restte nog de formele goedkeuring van de samenvoeging door het Landelijk Bureau en de ledenraad van IVN Veldhoven-Vessem (een formaliteit), het kiezen van een nieuwe afdelingsnaam en het wijzigen van de statuten. Wat betreft de naam bleek dat lastiger dan vooraf ingeschat omdat een aantal leden vreesden voor verlies van hun identiteit. Om die reden is uiteindelijk gekozen voor het combineren van beide afdelingsnamen; uit praktisch oogpunt niet ideaal, maar acceptabel voor vrijwel alle leden.

Pagina 7

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Nadat de ledenraad opnieuw was bijeengekomen om de statutenwijziging goed te keuren, kon voor de tweede maal in 2013 de gang naar de notaris gemaakt worden om een akte te ondertekenen. Daarmee kwam een einde aan een hectisch en historisch jaar. In de tussentijd werd natuurlijk ook gewerkt aan de integratie van de twee verenigingen. De twee “Eindhovense” werkgroepen Kinder-doe-middagen en Onderhoud Wandelroutenetwerk zijn en blijven verbonden aan Eindhoven. Integratie beperkt zich daar tot het vinden van aansluiting bij het bestuur en bij de werkgroepen en leden uit Veldhoven/Vessem. Voor de werkgroep Publiekswandelingen ligt dat anders; die houdt zich bezig met de zelfde activiteiten als Publiek & publiciteit. Daar is dan ook een begin gemaakt om de werkgroepen samen te voegen. Voor 2014 is een gezamenlijk programma vastgesteld, waarbij het aantal wandelingen op Eindhovens grondgebied is uitgebreid met ondersteuning van Veldhovense gidsen. Daarnaast zijn ook de websites geïntegreerd en staan andere werkgroepen open om aan de natuur gerelateerde vragen vanuit het Eindhovense te voldoen.

Na de samenvoeging is het werkgebied verdubbeld

Jeugd-IVN IVN is de enige vereniging in Veldhoven en Vessem met een jeugd afdeling voor natuurbeleving. Kinderen die graag buiten in de natuur actief zijn, sluiten zich aan. Het aantal kinderen en jongeren bij het jeugd IVN bedraagt ongeveer 18. We draaien met één groep. De kinderen nemen vrienden en vriendinnen mee. De leiding bestaat uit 8 enthousiaste (volwassen) IVN-ers. We gaan telkens met twee personen in de leiding met de groep op stap. Activiteiten die goed bevallen houden we in het programma, voor de rest wisselen we af. Dit levert geen problemen op, met veel mensen ben je heel creatief. We gaan ervan uit dat de buitenactiviteiten worden voorbereid, bijvoorbeeld door voorwandelen, waarbij interessante plekken in de route vooraf worden bekeken. We maken gebruik van deskundigen van buiten onze leiding, dit kunnen specialisten van het IVN zijn of bijvoorbeeld een preparateur, een stenenspecialist, iemand van de sterrenwacht, een vogelaar, een veehouder, een bijenhouder enz.

Pagina 8

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Een greep uit de activiteiten in 2013 • • • • • • • • •

Tentoonstelling IVN Struintocht Waterdieren scheppen Nachtelijke activiteit muizen vangen Sterrenwacht Werken in het bosonderhoud. Insecten vangen Paddenstoelen Nachtzwaluwen en vleermuizen

De gemeenschappelijke kerstactiviteit in december bestaat uit een knutselavond in d’n Aard, het IVN gebouw. Van allerlei natuurmaterialen maken de kinderen versieringen voor de kerst. Aan het einde van het seizoen, in juni, houden we een slotdag met de hele groep. We zijn dit jaar naar Tiengemeten in Zuid-Holland gegaan, naar het door Natuurmonumenten aangelegde speelterrein met veel water, zand, takken enz. De kinderen hebben er zich heerlijk vermaakt.

Een beeld van de kerstactiviteit in D’n Aard, samen met de jeugdgroep van IVN Bergeijk-Eersel Sommige kinderen vinden het werken in het bosonderhoud leuk. Ze komen er extra keren voor terug. We hebben en stuk bos van de gemeente Veldhoven in het Dommeldal in onderhoud en er is al veel hout gerooid. Ook vaders hebben dit ontdekt en komen samen met de kinderen zagen en nemen dan het hout mee naar huis. Dit jaar hebben we afgezien van het meedoen aan de Roefeldag, omdat het samenviel met het IVN weekend. In 2014 gaan we zeker wel weer mee doen. Er begint zich een spin-off af te tekenen van de kinderfeestjes: dit jaar zijn er 3 leden bij gekomen, die kennis gemaakt hebben met het IVN tijdens een kinderfeestje. Heine en Etje (coördinatoren), Marja, Mado, Lucy, Paul, Mia en Jeannette

Pagina 9


Scholenwerk De scholenwerkgroep verzorgt twee maal per jaar een natuurproject voor leerlingen van de basisscholen en een aantal andere organisaties in onze regio. Er zijn zo’n 17 basisscholen uit Veldhoven en omgeving lid en een drietal buitenschoolse opvangorganisaties. Twee keer per jaar maakt de scholenwerkgroep een project voor kinderen uit de groepen 1 t/m 4 van de basisschool en één project voor kinderen uit de groepen 5 t/m 8. Deze projecten worden gepresenteerd op een avond voor de contactpersonen en andere geïnteresseerde mensen van scholen en organisaties. In 2013 is gekozen voor twee waterprojecten, mede om aan te sluiten bij het landelijke thema ‘Water’. De volgende projecten zijn gepresenteerd: • • • •

Voorjaarsproject onderbouw: Voorjaarsproject bovenbouw: Najaarsproject onderbouw: Najaarsproject bovenbouw:

Het raadsel van de Vlasroot Het raadsel van de Vlasroot Ga je mee naar de Dommel? Leven in het water

Veel scholen werken met projecten, die door ons zijn samengesteld (keuze uit meer dan 50 projecten). Een groot aantal projecten worden (ook door andere landelijke groepen) gedownload van onze website, waar ook eerdere projecten op staan. We hebben diverse leskisten en materialen die (uit)geleend kunnen worden. Alle scholen uit Eindhoven hebben onze projecten ontvangen. Dit jaar heeft één school in Eindhoven gebruik gemaakt van het herfstproject.

Een schoolklas aan het werk in het veld met een IVN-project Viel de belangstelling voor natuurprojecten in 2012 wat tegen, in 2013 merkten we dat er meer belangstelling was om met kinderen de natuur in te gaan. Na afloop hoorden we van de begeleiding dat de reacties van de kinderen erg positief waren. Er is materiaal uitgeleend voor de projecten “Het raadsel van de Vlasroot” en “Boswriemels”. Tevens hebben we 2x de GPS-en uitgeleend voor het project “De reus en klein Duimpje”.

Pagina 10

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem En er is een klas aan de slag gegaan met braakballen die ze van ons gekregen hebben. Voor de Eindhovense school hebben we met twee gidsen samen met de natuurouders ter plekke voorgewandeld. Ook is er voorgelopen met een leerkracht van een school uit Veldhoven die met alle kleuters het project “Geheimen in het bos” gedaan hebben. Etje (waarnemend coördinator), Jaco, Hetty, Jetty en Marian

Tentoonstelling De werkgroep De werkgroep bestaat dit jaar uit 8 leden. In de loop van het jaar hebben we van diverse IVN leden buiten de werkgroep extra hulp gehad. In januari hebben we de tentoonstelling 2013 ‘Klimaatverandering: wat doe JIJ eraan?’ opgebouwd in de Verdieping, de dependance van Museum ’t Oude Slot in het gemeentehuis. De rest van het jaar heeft de werkgroep gewerkt aan het corrigeren van de tentoonstelling ‘De beek: natuurverbinder’, ‘Winter: blijven of niet?’ en ‘De eik: bo(o)mvol leven’. We hebben een begin gemaakt met het brainstormen over een geheel nieuwe tentoonstelling over biodiversiteit, die in 2015 af moet zijn. Ook dit jaar zijn er weer tentoonstellingen uitgeleend: • •

‘De eik: bo(o)mvol leven’ heeft de eerste helft van het jaar opgesteld gestaan in Bezoekers-centrum Toterfout en is daarna uitgeleend aan de Elzenhoek in Oss. “Winter: blijven of niet?’ is in de tweede helft van het jaar opgesteld in bezoekerscentrum Toterfout.

Bezoekersaantallen

Bezoekersaantallen door de jaren heen

Tentoonstelling ‘Klimaatverandering: wat doe JIJ eraan?’ Deze tentoonstelling hebben we in 2008/2009 ontwikkeld. De tentoonstelling bestaat uit 2 delen, een informatiedeel en een keuzedeel: het maken van je eigen milieu-voetafdruk. Dit laatste deel was helemaal in orde en behoefde geen herziening. Omdat deze tentoonstelling in oktober uitgeleend zou worden aan NME centrum de Elzenhoek in Oss, moesten we veel eerder in het jaar de tentoonstelling nakijken, bijstellen en corrigeren. Een deel van de informatieborden bestond uit een overzicht van krantenberichten. Deze waren gedateerd en zijn weg gelaten. Dit gaf de ruimte om onderwerpen, die bij de evaluatie moeilijk bleken te zijn, wat verder uit te bouwen en te verduidelijken. Enkele onderwerpen zijn flink uitgebreid. De laatste jaren is veel geïnvesteerd

Pagina 11

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem in duurzaamheid, hetgeen heeft geleid tot allerlei alternatieve energiebronnen. Dit onderwerp is helemaal vernieuwd. In 2013 is de tentoonstelling bezocht door 30 groepen: ca. 840 kinderen en begeleiders.

Opbouw van de tentoonstelling ‘de Eik’ in Oss

Tentoonstelling ‘De beek: natuurverbinder’ We besluiten om in januari 2014 de tentoonstelling over de beek als natuurverbinder nog een keer terug te laten komen. In Veldhoven zijn verschillende beekdalen heringericht en het thema is dus weer actueel. De Gender in Veldhoven, de Dommel bij de Hogt, de Bruggenrijt in Zandoerle: overal is natuurherstel waar te nemen in de beekdalen. De tentoonstelling hoeft niet veel aangepast te worden. Er is een helemaal nieuwe ‘hoek’ gemaakt: Water op reis! Deze ringvormige hoek met 6 borden laat de kringloop van het water zien. Onderliggende thema’s zijn: • • • • • • •

Wat is water? IJsvorming Zout Wolken Neerslag Water en leven Water en de mens

De tentoonstelling bestaat nu uit 4 delen: • • • •

De geschiedenis van de beek met een aanvulling over de landinrichting Wintelre Oerle Het landschap van de beek Water op reis Het reconstructiespel

Pagina 12

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Uitleen van tentoonstellingen In 2013 hebben we verschillende tentoonstellingen uitgeleend. De Elzenhoek in Oss lijkt een vast adresje te worden voor de wisseltentoonstellingen. Het bezoekersaantal is daar enorm. Duizenden mensen komen er op bezoek in de kinderboerderij en bezoeken dan ook de tentoonstelling. In Bezoekerscentrum Toterfout staat altijd een wisseltentoonstelling. Elke tentoonstelling staat er ongeveer 6 maanden. Het bezoekersaantal is onbekend.

Overige activiteiten Naast heel hard werken, hebben we ook plezier in de werkgroep. Ons jaarlijkse uitje was op 6 augustus. We besloten naar het Watermuseum in Arnhem te gaan. Het paste mooi bij de tentoonstelling waar we mee aan het werk zijn. Het was een gezellige dag! We hebben aan aantal brainstormochtenden gehad over de nieuwste tentoonstelling over Biodiversiteit. Met een kerngroep van 4 personen hebben we plannen gemaakt, waar we in januari 2014 mee verder gaan. Etje (coördinator), Martin, Tjitte, Marja, Lucy, Mariëtte, Theo, Agnes, Paul en Joke

Aerdmennekes Het doel is zoveel mogelijk (groot)ouders met hun (klein)kinderen te interesseren voor de natuur d.m.v. wandelingen, filmpjes, spelletjes en knutselactiviteiten. In dit afgelopen jaar hebben we drie keer een serie van 6 woensdagmiddagen georganiseerd. Elke serie was geënt op het seizoen. De opkomst over alle middagen gezien was vrij constant, hoewel wat aan de lage kant naar ons gevoel, met 39 deelnemers. Er werd met veel enthousiasme deelgenomen zowel door de (klein)kinderen als de (groot)ouders.

Kinderen en ouders aan het werk met het maken van nestkastjes We vonden het echter, na een heel jaar op deze wijze gewerkt te hebben, geen goed idee om op deze voet verder te gaan, gezien de opkomst en het vele werk dat we in deze middagen gestoken hebben. Daarom is er gekozen voor een andere opzet. Vier maal per

Pagina 13

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem kalenderjaar, op een zondagmiddag, wordt er door onze groep een activiteit georganiseerd voor (groot)ouders en hun (klein)kind(eren). Hopelijk krijgen we dan een grotere respons. Harrie (coördinator), Rein, Hans, Paul, Thea, Dré en Jolanda (stagiaire)

Kinderdoemiddagen Terwijl we alweer volop bezig zijn met winterkoninkjes voor de winter-kinderdoemiddag, kijken we even terug naar het afgelopen jaar waarin we weer 4 kinderdoemiddagen organiseerden. Voor het 30ste jaar elk seizoen één; lente, zomer herfst en winter krijgen al samenwerkend aan de kinderdoemiddag een extra tintje. De verhalen die we gebruiken inspireren om elke keer weer anders naar buiten te gaan. De ene keer duikelen we in de wereld van de Kikkerkoning en kijken we diep in de gouden ogen van de groene kikkers. De andere keer staan we samen stil bij het prentenboek van Pissebed Fred en de oma van Bas die eigenlijk op een prachtige manier met natuureducatie bezig is. Ja, zo willen wij het ook voor de kinderdoemiddag en alle bezoekertjes met de groten die ze meebrengen!

Water heeft altijd een enorme aantrekkingskracht op kinderen

Vier keer kinderdoe en één keer XL Een witte januari-maand zorgde ervoor dat de kinderdoemiddag, die altijd buiten is (omdatwe-vinden-dat-natuureducatie-buiten-moet), naar binnen verhuisde. Want het wàs winter op 20 januari: het sneeuwde, alle wegen waren spekglad en daardoor waren er ook maar een paar bezoekertjes die luisterden naar het verhaal van de Uilskuikentjes. Mooi was dat die paar bezoekertjes dachten dat als ze maar genoeg braakballen zouden pluizen dat ze dan een hele muis mee naar huis konden nemen! In het voorjaar was er een heuse Kikkerkoning op bezoek in het Heempark én een heleboel kinderen die aan de slag gingen met allerlei koninklijke natuuractiviteiten en spelletjes. Ze aten van een gouden bordje en ze weten nu ook wat er kan gebeuren als je een kikker een kusje geeft!

Pagina 14


Aandachtige luisteraars bij het verhaal van de Kikkerkoning Milja Praagman schreef en tekende ‘Lieve Lieve’ en zorgde voor een gestippelde zomer. De kinderen mochten een diertjes-potje maken mèt een deksel en stippen. Ze zochten diertjes met-stippen-en-zonder en ze keken welk diertje het meest leek op Lieve. De zomer blijft een leuk kinderdoemiddagseizoen, maar jammer genoeg bijna altijd een matig-bezochte. In de herfstvakantie zorgde Pissebed Fred (van Imme Dros en Harrie Geelen) ervoor dat iedereen, klein en groot, door de knieën ging op zoek naar Fred en zijn ooms en tantes! De onvergetelijke hoofdrolspeler stuurde alle bezoekertjes nog een echte kaart met de post… groeten van Pissebed Fred. Zo’n kaart hang je natuurlijk boven je bed! Voor de 8+ kinderen organiseerden we weer een vleermuizentocht op Eikenburg. We zijn altijd superblij dat die elk jaar onder gevleugelde leiding staat van Leo Klok van Vleermuiswerkgroep Noord Brabant. Zoals altijd was ’t weer ‘volle bak’ en iedereen is dan letterlijk ondersteboven van deze diertjes, die zien met hun oren en aan hun tenen hangen om te slapen èn van Leo Klok die er écht ALLES van weet! In totaal waren er 440 deelnemers aan de kinderdoemiddagen in 2013.

Verjaardag! Voor de kinderdoemiddag-medewerkers organiseerden we in het voorjaar een evaluatieavond die startte met een avondwandeling door het Heempark onder leiding van heemparkgids Jacqueline van Heek. Onze 30ste verjaardag vierden we met een rondleiding door de Philips Fruittuin met na afloop een heerlijke pannenkoek en vooral ook weer ‘zinerin’ om samen de schouders te zetten onder nog veel meer kinderdoemiddagen! Petra en Anita (coördinatoren), Jeanne, Harrie, Carmen, Michiel, Elly, Jacqueline, Inge, Ruth, Hendra, Riet, Ger, Trudie, Barbara, Ankie, Caroline, Monique, Astrid, Trudy, Ans en Anke

Kinderfeestjes Na een voorzichtige start in 2012 met 2 feestjes in dat najaar, was 2013 een zeer succesvol jaar voor wat betreft kinderfeestjes: we hebben 26 kinderfeestjes ‘gedraaid’, met totaal 220

Pagina 15

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem kinderen en 57 volwassenen. Het aantal kinderen op een feestje is altijd onder de 10. De leeftijd van de kinderen varieert van 5 jaar tot 12 jaar. Heel af en toe zijn er oudere kinderen, omdat de groep dan op het speciaal onderwijs zit. De jarige krijgt een IVN-cadeautje in de vorm van een insectenhotel, een zoekkaart van solitaire bijen en wespen of één van vlinders, 3 zakjes zaad van insectenlokkende planten, foldertjes met informatie over het insectenhotel, het IVN, de IVN wandelingen en het Jeugd IVN. Soms komt een aanvraag binnen via onze eigen website maar over het algemeen komen de aanmeldingen binnen via Gasterij ’t Dorpsgenot in Zandoerle. Met hen hebben we afspraken gemaakt over de taakverdeling: zij verzorgen de catering in overleg met de ouders en wij bieden een educatief programma in de natuur rondom de gasterij van 2 uur. Bij slecht weer kunnen we uitwijken naar de gasterij en hebben we een binnenprogramma (uilenballen pluizen en een speurtocht binnen). In principe zijn de feestjes niet op het weekend , met uitzondering van het kappen in het bos. De meest gekozen thema’s zijn: • • • • •

Speurtocht aangepast aan het seizoen Diersporen (inclusief gipsafdrukken) Kriebelbeestjes zoeken Waterdiertjes (in de zomer en vroege herfst) en andere diertjes Uilenballen pluizen

Bijzondere feestjes: • • •

Kappen in het bos (een keer als test gedaan. Voor herhaling vatbaar: we gebruiken de data waarop het Jeugd IVN in de Dommelbeemden kapt.) Muizen zoeken (kan alleen in november en december) GPS wandeling: hier is veel vraag naar. Aanvankelijk hebben we het ook een aantal keren uitgevoerd, maar het bevalt ons niet. We proberen nu een GPS tocht te maken met opdrachten en een rugzakje met loeppotjes, zoekkaarten, spiegeltjes e.d. De ouders gaan dan alleen met de kinderen op pad, zonder gids.

Een enthousiaste Joep bekijkt een salamanderlarve

Pagina 16

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Vaak wordt gekozen voor het zoeken naar een schat: de kinderen krijgen bij de opdrachten onderweg puzzelstukjes, die samen een schatkaart vormen. Daarmee kunnen ze de, van te voren verstopte, schat vinden. De ouders verzorgen de inhoud van de schat. Wij hebben een echte schatkist waarin alles past, zodat het goed verstopt kan worden. Op het moment verzorgen we deze feestjes met 2 personen. We proberen om en om een feestje te gidsen, zodat het niet meer dan een keer per week is. Extra hulp is dus wel erg prettig. Spin-off: Tot nu toe zijn 3 kinderen na een feestje lid geworden van het jeugd IVN. Af en toe zien we dezelfde kinderen op meerdere feestjes, dus binnen vriendengroepjes vertelt het zich door. We hoeven geen extra reclame te maken! Etje (coördinator) en Lucy

Publiek en Publiciteit De werkgroep verzorgt de PR van de vereniging, het verenigingsblad “Praatkruid”, de coördinatie van de publieksactiviteiten en de publiciteit daarvan. Ze onderhoudt de website van de afdeling en schrijft aankondigingen en artikeltjes voor plaatsing in één van de regionale weekbladen. Zij maakt informatiefolders over de vereniging en staat met een standje op markten en beurzen.

Families trotseren de ijzige kou eind maart op het terrein van de Grote Beek Ook in 2013 vormden de publieksactiviteiten de basis van de werkgroep. Door de samenvoeging is het aantal vaste wandelingen op zondag en dinsdag dit jaar uitgebreid naar 35 met in totaal 644 deelnemers. Daarnaast werden er 8 wandelingen aangevraagd voor groepen (256 deelnemers) en werden er op verzoek 4 lezingen verzorgd voor 54 belangstellenden. Een bijzondere plaats wordt ingenomen door de Nacht van de Nacht, welke al weer voor de vijfde keer werd georganiseerd met hulp van 30 vrijwilligers. Mede vanwege het mooie weer trok dit evenement 320 bezoekers. En tenslotte werd er, samen met de ANWB, een opschoonactie bij de Vlasroot georganiseerd in het kader van maatschappelijke stages voor het Sondervickcollege. Daaraan namen 120 VMBO-leerlingen deel.

Pagina 17


Sondervick-leerlingen krijgen gereedschap uitgereikt bij de Vlasroot Samen met de activiteiten die door andere werkgroepen werden georganiseerd (Natuurwerkdag, Nachtvlindernacht, open dag vlindertuin, kinder-doe-middagen, tentoonstelling, cursussen en Aerdmennekes) werd een IVN-breed bereik van ruim 3200 gehaald. Een aantal om trots op te zijn! De nieuwe website is in de loop van het jaar gecompleteerd; alle relevante informatie van de oude IVN-server is overgeheveld evenals de IVN-pagina’s van de gemeenschappelijke website van KNNV en IVN Eindhoven. Gerard (coördinator), Maria, Peter, Wil, Wim, Hetty, Lucy, Etje, Harrie, Rein, Agnes, José, Tineke, Paul, Mieke, Erwin, Martien, Dré, Peter, Anita, Els

Cursussen In 2013 heeft de cursuswerkgroep diverse cursussen verzorgd, te weten een avond over braakballen, een amfibieëncursus en een vleermuizencursus, Eind januari hebben we een avond rond braakballen gehad. Cees Hillebrand heeft een presentatie gehouden over wat er in braakballen zit, hoe je braakballen van elkaar kunt onderscheiden, wat de voedselkeuze van de verschillende vogels is, in wat voor biotoop ze leven. Kortom, over alles wat kunnen we opmaken uit de inhoud van die braakballen. Vervolgens kreeg iedereen de gelegenheid om één of meer braakballen uit te pluizen en eens te zien wat je daar nu in kunt vinden. Er waren braakballen van verschillende soorten uilen voorhanden. Cees heeft tijdens het uitpluizen van de braakballen nog veel details verteld over de diverse botjes die in de braakballen gevonden werden. Er hebben 8 cursisten aan deze avond deelgenomen. We hebben ook een amfibieëncursus gehouden. Vanwege het lange koude voorjaar is deze cursus (veel) later gegeven dan gepland. Deze korte, praktische cursus werd op een locatie gegeven waar veel soorten amfibieën leven. Zodoende kregen alle cursisten de gelegenheid om de verschillende soorten amfibieën allemaal 'in het echt' te bekijken. Alle cursisten ontvingen het boekje “Amfibieën en reptielen in beeld” van de KNNV. Er hebben 5 cursisten aan deze cursus deelgenomen.

Pagina 18


Een loeppotje blijkt uitstekend geschikt om een kikker te bestuderen De vleermuizencursus zou bestaan uit 1 thema-avond en 1 excursie, maar er waren weinig aanmeldingen. In overleg met de leden van de vleermuizenwerkgroep èn met de cursisten hebben we de cursus op één avond gedaan. Eerst in d'n Aard een uitleg over de leefomgeving van de diverse soorten vleermuizen alsmede over de kenmerken en leefgewoonten van individuele soorten vleermuizen. Tijdens de excursie later op de avond ging men op zoek naar vleermuizen in Veldhoven, waarbij ook een bezoek werd gebracht aan een kraamkolonie. Deze opbouw van de avond bleek achteraf prima te bevallen. Er hebben 7 mensen aan deze cursus deelgenomen. Tevens is er begin 2013 weer een sterrencursus gegeven samen met IVN ValkenswaardWaalre. Aan het eind van 2013 is een regionale sterrencursus gegeven, waaraan ook de afdelingen Bergeijk-Eersel, Kempenland West en Valkenswaard-Waalre meegedaan hebben. De sterrencursus bestond uit 5 thema-avonden. Vast onderdeel van deze cursus is een bezoek aan de Jan Paagman sterrenwacht te Asten met het indrukwekkende Pieters planetarium. Tijdens deze praktische cursus komen aan de orde: hoe kun je je oriënteren aan de sterrenhemel, hoe kun je sterrenbeelden en planeten herkennen en waar en wanneer kun je deze hemellichamen vinden. Ook werd informatie gegeven over de bewegingen aan de hemel en diverse astronomische onderwerpen o.a. ons zonnestelsel, naamgeving van hemellichamen, sterontwikkeling, sterrenstelsels, zwarte gaten en kosmologische ontwikkelingen. Aan de eerste sterrencursus hebben 30 mensen deelgenomen. Voor 2014 staat o.m. een regionale schoolgidsencursus in de planning. In 2013 zijn we daarvoor meerdere keren met mensen van de cursuswerkgroepen van IVN Eersel-Bergeijk, IVN Kempenland West en IVN Valkenswaard-Waalre bij elkaar geweest. Tijdens deze bijeenkomsten hebben we samen de inhoud van de cursus “met de jeugd de natuur in” vastgesteld. In 2013 bestond onze cursuswerkgroep uit 7 mensen. De leden van de cursuswerkgroep hebben in totaal zo'n 240 uur besteed aan het geven en voorbereiden van de cursussen.

Pagina 19

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Hetty (coördinator), Dré, Marie-Louise, Harrie, Gerard, Tineke en Tjitte

Natuurpaden Dit jaar is door 4 leden 53 uur in het padenwerk gestoken. Alle wandelroutes zijn gecontroleerd en onderhouden. Op de route in de Zandoerlese Bossen en rondom het Grootmeer zijn palen verzet en toegevoegd en enkele plaatjes vervangen. Ook dit jaar is weer een gezinsfietstocht uitgezet en op de website aangeboden. De samenwerking met de Geheimen van Veldhoven over aanpassing van de wandelingen op Toterfout / Halfmijl en de Molenvelden met hun verbindingswegen heeft dit jaar nogal wat overleg en schrijfwerk opgeleverd. Op dit moment zijn de routes vastgesteld, de bewegwijzering is uitgezocht, QR-codes en de verhalen die er bij horen zijn gemaakt en de materialen zijn besteld. De uitvoering in het veld start binnenkort.

De bekende bordjes op Toterfout/Halfmijl worden binnenkort vervangen Dré (coördinator), Jan, Wim, Martien, Gerard en Jetty

Landschap en Milieu De werkgroep volgt de ontwikkelingen op het gebied van planologie die direct of indirect effect hebben op de lokale leefomgeving. Om vervolgens ook invloed op de plannen te kunnen uitoefenen wordt, zo mogelijk, zitting genomen in commissies, klankbordgroepen en andere overlegorganen. In andere gevallen wordt gebruik gemaakt van inspraakmogelijkheden zoals het indienen van zienswijzen. Om verschillende redenen staat de samenhang binnen de werkgroep al een tijd op een laag pitje. Daarom wordt zij, op ad-hoc basis, bijgestaan door het bestuur en leden van andere werkgroepen.

Pagina 20


Basisschoolleerlingen helpen mee een begin maken met de uitvoering van de landinrichting door het graven van de eerste paddenpoel •

• • • • • • •

Ine van Woensel is lid van de Landinrichtingscommissie Wintelre-Oerle. In de afgelopen drie jaar is, met ondersteuning van Dienst Landelijk Gebied (DLG) en het Kadaster, hard gewerkt om samen met vertegenwoordigers van landbouw, natuur, gemeenten en waterschap de maatregelen in het inrichtingsplan uit te werken. Het inrichtingsplan Wintelre-Oerle is het eerste in Noord-Brabant dat wordt uitgevoerd onder de Wet Inrichting Landelijk Gebied. Het ruim 1500 hectare grote gebied tussen Veldhoven en Eersel ondergaat de komende tijd de nodige veranderingen. Voor de gronden is er een wettelijke herverkaveling. De cultuurhistorische lijnbeplanting blijft behouden en wordt versterkt. Ook komen er poelen voor de natte ecologische verbindingszone van de beek de Bruggenrijt. In november is de uitvoering van start gegaan met het graven van een paddenpoel bij de Grote Aard. We nemen deel aan het overleg Grenscorridor N69 via de BMF. Daarvoor bezoeken we voorlichtingsavonden, spreken in en maken onze standpunten duidelijk via het indienen van zienswijzen. De werkgroep volgt en reageert via een klankbordgroep op de verbreding van de Kempenbaan en aansluiting op de A67 in Veldhoven. We nemen deel in de werkgroepen Natte Natuurparels en Waterberging (Run/Grootgoor) van Waterschap de Dommel. Er zijn regelmatige contacten met de Bosgroep Zuid en de gemeente Veldhoven over rooien van bomen en monitoring van de plantengroei in en rond de Vlasrootvennen, het Moerkotven, onderkomens van vleermuizen en stagewerk. Met ZLTO is er overleg geweest over een mussen- en zwaluwenproject op het boerenerf. Met Geheimen van Veldhoven, gemeente Veldhoven en Dwaaltuin worden plannen uitgewerkt i.v.m. wandelroutes in Halfmijl/Toterfout en de Molenvelden. Er is overleg met Natuurmonumenten i.v.m. studiedagen Dommelvallei en over poelenonderzoek.

Peter (coördinator), Ine, Rein, Heine, Dré, Etje en Gerard

Pagina 21


Vlindertuin In januari zijn wij weer begonnen met een gezamenlijke lunch, samen met de tentoonstellingswerkgroep. Tot half maart was het nog koud, er viel zelfs nog sneeuw. In deze wintermaanden hebben wij de naambordjes in orde gemaakt. Op 18 maart konden we eindelijk buiten werken. De maand april was ook nog fris. Dus, al met al een koud voorjaar, de planten kwamen laat te voorschijn. Pas eind juni zagen wij de eerste vlinders in de tuin: kleine vos en Jacobsvlinder. Op 29 april heeft de imker het bijenvolk weer in de tuin gezet. Het is een heel slecht jaar geweest voor de bijen, weinig of geen honing. Te koud. De imker heeft de bijen zelfs moeten bijvoeren met suikerwater anders hadden ze de zomer niet overleeft. In mei hebben wij een middag georganiseerd voor de mantelzorgers, maar de opkomst was helaas gering, er waren maar een viertal bezoekers. De open dag op 30 juni werd gelukkig wel druk bezocht; met 105 bezoekers was het af en toe zelfs aanschuiven in de tuin. In augustus hebben wij bezoek gehad van een tuingroep uit Eindhoven. Deze dames waren erg enthousiast en hadden deze middag een andere kijk gekregen op de tuin, die speciaal ingericht is om vlinders aan te trekken.

Drukte in de vlindertuin tijdens de open dag Wij hebben ook weer deelgenomen aan de nachtvlindernacht. Vlinders gelokt met licht, stroop en bier. De variatie in soorten was echter weer beperkt, vooral veel huismoeders. Daarom hebben wij er voor gekozen om volgend jaar in de Dommelbeemden te gaan staan, misschien trekken wij dan meer (soorten) vlinders aan. Dit jaar hebben wij twee leerlingen gehad van het Sondervick college voor een maatschappelijke stage. Verder heeft het tuingereedschap een andere plaats gekregen, het hangt nu in de (voormalige) bijkeuken. De volgende vlinders hebben wij op maandagmorgen gezien: gammauil (erg veel dit jaar), citroenvlinder, dagpauwoog, distelvlinder, kleine vos, blauwtje, atalanta, bont zandoogje, gehakkelde aurelia, koolwitje en koninginnenpage. De laatste met 3 stuks tegelijk, ook gezien dat ze eitjes aan het leggen waren, maar de rupsen waren onvindbaar. Maar ja, er zat een vogel op de uitkijk. Lekker smullen. José (coördinator), Corina, Lucy, Kees, Harrie, Hans, Paul, Thea, Dré, Lia en Joke

Pagina 22


Kleine Landschapselementen In de eerste week van 2013 hebben we met de werkgroep (dinsdagen zaterdaggroep samen) een Nieuwjaarsbijeenkomst gehouden in D’n Aard. Er zijn dit jaar enkele nieuwe leden bijgekomen. Het merendeel is geïnteresseerd geraakt door mee te doen aan een Natuurwerkdag.

Activiteiten In het voorjaar (januari-maart) is weer hakhoutbeheer uitgevoerd op een perceel van Brabants Landschap in de Spekdonken bij Vessem. Een houtsingel in weilanden langs de Kleine Beerze is vrijgemaakt van houtopslag. De restanten van het project Kunstland zijn opgeruimd. Op 5 maart is als begeleiding van de jeugdige deelnemers meegedaan aan NatureWise. Dit is een initiatief van de ANWB om door het land aan middelbare scholieren een Maatschappelijke stage aan te bieden in de natuur. Bij de Vlasroot kwamen 55 brugklassers om overtollige begroeiing rond het ven af te zetten. Snoeihout werd naar het pad gesleept en gereedgelegd voor afvoer. Er is gewerkt van 08.30-12.00 uur, met een half uurtje pauze. Begeleiding van de school, ANWB, IVN en KLE werd over 5 groepen verdeeld. Behalve ons gereedschap heeft ook Natuurmonumenten voor deze dag gereedschap beschikbaar gesteld.

Op hopen zetten van gemaaid riet rond een poel In de zomerperiode (juli-augustus) is de jaarlijkse maaibeurt aan de grafheuvels rond Veldhoven weer uitgevoerd. In totaal betreft het onderhoud achtentwintig grafheuvels plus de Molenberg. Enkele heuvels zijn twee keer gemaaid. Het vervangen van rotte palen is opgeschort i.v.m. verbod door de RCE (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed). In het najaar (oktober-december) is gewerkt in de Dommelbeemden. In een Startbijeenkomst zijn plannen voor het winterseizoen uitgelegd en is het belang van veilig werken benadrukt. Het wandelpad achter de Camping Volmolen is vrijgemaakt van overhangende takken en er is wat Amerikaanse vogelkers verwijderd. Langs het zandpad De Takkers is de berm geschoond. Samen met Natuurmonumenten (NM) is op de eerste zaterdag in november weer de Natuurwerkdag 2013 georganiseerd; er waren in totaal 45 deelnemers: 19 eigen mensen en

Pagina 23

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem 26 eenmalige inschrijvingen. Hiervan waren 8 jeugdige deelnemers. Rond een derde poel, gelegen in een bosperceel van de gemeente Veldhoven, is de overtollige begroeiing (bomen, struiken) verwijderd. Hierdoor kan er weer voldoende licht bij komen. Ook zijn er op die dag wilgen van NM geknot. Rond een poel onder een hoogspanningsmast is door enkele deelnemers gemaaid hooi op hopen gezet. Tot de jaarwisseling is het werk rond de poel afgerond en is er hakhoutbeheer gepleegd in de Dommelbeemden, op een bosperceel van NM aan de Nagelmekerseweg en nabij de Keersop. Met de boswachter van NM is op een dinsdagmiddag 3 december een ‘noodoefening’ gehouden.

Aan de natuurwerkdag werd door jong en oud deelgenomen

Jaarlijks uitstapje Voor het jaarlijkse uitje, samen met de partners van de leden, is eind april het museum “Terug in de tijd” in Horn bezocht. Na koffie met cake, was het bekijken van spullen en inrichting uit de 50-er jaren voor de groep een feest van herkenning. De dag is afgesloten met een Chinees buffet in D’n Aard.

Cijfers

Gewerkte zaterdagen Gewerkte dinsdagen Totaal Aantal actieve werkgroepleden Gemiddeld aanwezig per werkdag Gewerkte uren (incl. gasten) Deelname in dagdelen per lid Hoogste Laagste

seizoen 2012 2013 21 21 31 20 52 41 29 10.7 1674

35 9.7 1516

51 5

40 2

Pagina 24

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Object Uren Grafheuvels 174 Knotten 131 Hakhout 930 Poelen 165 Bermen 57 Overig 60 Totaal 1516

Werkzaamheden • Maaien van 28 grafheuvels plus Molenberg • Knotten van wilgen • Hakhoutbeheer • Vrijzetten • Hooien rond poelen en klein bermenonderhoud • O.a. Volmolenpad en administratie

Frans (coördinator), Martien, Cor, Jan, Mary, Jan, Wim, Ernst, Birgit, Ad, Gerard, Jan, Oege, Leo, Hans, Theo, Frank, Paul, Thea, Cees, Jacques, Lambert, Ab, Evert, Wim, Anneke, Marten, Johan, Sjaak, Henk en Jos

Wandelroutenetwerk Eindhoven De werkgroep telde in 2013 in totaal 14 leden. Er heeft één mutatie plaatsgevonden in de werkgroep. Op zich is het fijn dat het aantal mutaties per jaar niet te groot is, omdat het enige ervaring vereist om het werk efficiënt te doen. Per lid is een rayon van het wandelroute netwerk gecontroleerd op correctheid van de route. Sommigen controleren met een team van twee. Tijdens de controle worden kleine aanpassingen en herstel werkzaamheden gedaan, zoals het vervangen van routestickers. Daarnaast doen enkele werkgroepleden de wat grotere herstelwerkzaamheden, bijvoorbeeld het plaatsen of vervangen van een route knooppunt paal. De controle gebeurt twee maal per jaar en per keer wordt een rapport voor SRE gemaakt, die het totale onderhoud coördineert voor het hele netwerk van Zuid-Oost Brabant.

Het wandelnetwerk verlaagt de drempel voor menigeen om eens op een andere plek te genieten van de mooie natuur in Z-O Brabant In het najaar is een wandeling gemaakt langs de Dommel met de werkgroep. De totale urenbesteding is 270 uren geweest. Rien (coördinator), Anita, Neske, Steven, Fred, Kitty, Frans, Paul, Marja, Els, Andre, Jan, Eef, Jacqueline

Pagina 25


Vogels In 2013 heeft de vogelgroep van het IVN weer een inventarisatie uitgevoerd en een flink aantal vogelexcursies gehouden. De werkgroep kent geen vaste leden, maar staat open voor ieder IVN lid die actief wil zijn bij onderzoeken of genieten van vogels. We zijn met ongeveer 20 personen. In dit jaar hebben we eenmaal een werkgroepvergadering belegd om met elkaar de wensen voor het nieuwe seizoen door te spreken. Verder zien we elkaar voldoende tijdens de inventarisatierondes en de excursies. De vogelinventarisatie is uitgevoerd door ongeveer 12 enthousiaste vogelaars. In de winter 2012-2013 en het voorjaar van 2013 hebben we meegedaan aan het landelijke onderzoek van Sovon om in een telblok van 5 x 5 kilometer alle wintervogels en broedvogels in kaart te brengen. De resultaten voeren we in een landelijke databank. Na 3 jaar ontstaat op deze wijze een vogelatlas van heel Nederland. Het telgebied bestond uit Steensel, Knegsel, Veldhoven-west en omgeving. We hebben dit met veel plezier gedaan en vervolgen het komende jaar het onderzoek, maar dan in een nieuwe atlasblok. Het resultaat is te vinden op www.vogelatlas.nl.

Eén van de inventarisatiegroepjes aan het werk in het Klein Goor We hebben 7 excursies gehouden. Een greep uit de excursiedoelen: Zeeland, diverse gebieden in Brabant en een weekend naar noord Drenthe. Vanuit Drenthe bezochten we het Fochtelooerveen, het Bargerveen, het prachtige beekdal van de Drentse Aa en de Onlanden bij Groningen. Een bijzonder geslaagd weekend. We functioneren in Veldhoven als een laagdrempelige vogelgroep, waar iedereen, met en zonder kennis bij kan aansluiten. Het aantal deelnemers aan excursies en inventarisaties bedraagt in totaal ongeveer 200.

Pagina 26


Op zoek naar strandleeuweriken en ijsgorzen tijdens een excursie Voor het aanstaande jaar zullen 3 IVN excursies worden gehouden, waarbij we de doelen in onderling overleg zullen bepalen. Daarnaast zijn er enkele extra excursie activiteiten voor de inventarisatiegroep. En niet onbelangrijk, we gaan met 10 vogelaars een week naar noordSpanje in mei. De coördinator van de vogelgroep heeft contacten onderhouden met bestuur, andere vogelgroepen en met organisaties als Natuurmonumenten en de gemeenten. We hopen weer op een vogelrijk seizoen met veel kijkplezier. Heine (coördinator), Leo, Peter, Mado, Martin, Wil, Gerben, Peter, Theo, Jan, Tine, Gerard, Laura, Lambert, Hans, Erwin, Raoul, Ben en Ans

Planten De plantenwerkgroep bestaat uit 9 personen. Maar bij de wandelingen lopen vaak gasten mee. De winterwandeling op de Neterselse Heide, langs de Reusel, met koffie in De Bokkenrijder en bezoek aan de vogeltoren was een succes. Ook wandelden we dit jaar bij Eckart, een heel mooi nat gebied in Eindhoven. In het voorjaar zochten we naar speenkruid, bosanemonen en sleutelbloemen in De Mortelen. De wandeling door “de nieuwe natuur” bij knooppunt De Hogt langs de Dommel was zeer verrassend. De bermen zijn daar weliswaar ingezaaid, maar het zag er mooi uit, enorm veel soorten planten, bloemen en grassen. Spannend wat daar van over blijft. Evenals vorig jaar hebben we ons in de wintermaanden, aan de hand van de Floron streeplijsten, beziggehouden met rodelijst-soorten, Latijnse namen enz. De paddenstoelentocht in De Baest was ook weer leerzaam. Onze dagtocht was naar het Gerendal, naar de orchideeën, en naar de Kunderberg in Limburg. Dit was een gezellige dag met heel veel moois! De geplande lange GPS-wandeling ging vanwege het slechte weer niet door.

Pagina 27


Een wandeling tijdens de studiedag in Zuid-Limburg Samen met de waterwerkgroep hebben we de planten bij de poelen geïnventariseerd. Moerkotven en Vlasroot waren ook weer in het programma opgenomen. Bij het Moerkotven was gemaaid, maar dit ven hoeven we niet jaarlijks te inventariseren. De Vlasroot is wel geïnventariseerd. Heel voorzichtig wordt het aantal klokjesgentiaan groter. Het rapport daarvan is weer naar de bosgroep en gemeente gestuurd. Deze inventarisatie is een jaarlijks terugkerende bezigheid. De Moerputten bij Vlijmen is voor eenieder een aanrader met een onlangs gerestaureerde spoorbrug over een groot ven met veel flora en fauna, een mooie “knuppel”brug en veldjes bijzondere flora.

De spoorbrug in de Moerputten bij Vlijmen Lia (coördinator), Corina, Will, Mieke, Marian, Agnes, Frans, Mieke, Dré, Joke en Gerard

Water Na een rustige januari maand hebben we als werkgroep onze activiteiten in februari weer opgepakt met als eerste een wandeling langs de Kleine Beerze. In maart zijn alle materialen gecheckt en waar nodig gerepareerd. Onze eerste grote activiteit was de lezing van Peter Voorn over de Dommel voor alle leden. Hierbij waren 26 mensen aanwezig, waarbij twee van IVN Bergeijk-Eersel. Een deel onze van de werkgroep heeft in maart te Bergeijk een

Pagina 28

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem cursusavond over Libellen gevolgd. Gaby Bollen van Natuurmonumenten houdt ons op de hoogte van de activiteiten van andere waterwerkgroepen en cursussen. N.a.v. de lezing over de Dommel hebben we half augustus een excursie naar de Valkenswaardse visvijvers georganiseerd onder leiding van Peter Voorn, stafmedewerker bij Natuurmonumenten. Hieraan is door 15 mensen deelgenomen.

Kijken wat er gevangen is en leeft in de poel Op 23 maart zijn we begonnen met een verkenning van de te inventariseren poelen voor 2013, bij een gevoelstemperatuur van -10° Celsius. Door het koude voorjaar zijn we pas met inventariseren op 18 april begonnen en zelfs daarna een aantal keer afgezegd vanwege de kou. De poelen voor Natuurmonumenten, 13 stuks, voor dit jaar lagen langs de Nagelmekerse weg en in het gebied achter de Volmolencamping tot aan de Keersop. Alle poelen werden drie keer bezocht. Twee keer ter inventarisatie van salamanders met behulp van vallen en meting van de waterkwaliteit, 1x voor planten en insecteninventarisatie. Voor het meten van de waterkwaliteit werd gebruik gemaakt van de multimeter van het Waterschap, die we in bruikleen kregen. In augustus zijn de planten rond de poelen geïnventariseerd in samenwerking met de plantenwerkgroep. In november zijn de inventarisaties met Natuurmonumenten besproken en worden de uitkomsten door hen meegenomen in het onderhoud voor de des betreffende poel. Vanaf dit jaar gaan we zelf de waarnemingen invoeren op waarnemingen.nl, waardoor geen papieren verslag meer gemaakt hoeft te worden. Via waarnemingen.nl kunnen ook anderen gebruikmaken van onze gegevens, wat ook al gebeurd door o.a. het waterschap en hoeft Natuurmonumenten daar niet een andere vrijwilliger voor te zoeken. Voor ons is het leerzaam, omdat we daardoor nog meer specifieker leren kijken. Dit keer slechts enkele alpenwatersalamanders in 1 van de poelen waargenomen en verder veel hondsvis en zonnebaars. Op 6 en 7 juni hebben we 5 ijsvogels gezien bij de Keersop, waarschijnlijk een nest wat uitvloog. Wat planten betreft kwamen we o.a. groot blaasjeskruid, waterviolier, bosbies en waterbies en watergentiaan tegen en insecten o.a. beekrombout, platbuik, viervlek en diverse juffers.

Pagina 29


Op weg om te inventariseren Het Moerkotven is opnieuw geïnventariseerd, maar leverde geen salamanders op. In november hebben we deelgenomen aan twee studiedagen van Natuurmonumenten over de Dommelvallei tussen Eindhoven en de grens. Dit jaar bestond de werkgroep uit 12 leden. In het totaal werden er 225 uur gestoken in het inventarisatie werk, minder dan in 2012 omdat vanwege de kou een aantal keer is uitgevallen. Contacten en samenwerking waren er dit jaar met: Natuurmonumenten, Waterschap de Dommel en het IVN Bergeijk Plannen voor 2014: Inventariseren voor Natuurmonumenten op het Plateaux en aan de Waalrese kant van de Dommel. Tineke (coördinator), Dré, Etje, Gerry, Hans, Harrie, Jan, Kees, Lucy, Mieke, Paul, Thea.

Vleermuizen We bezochten ook dit jaar een aantal kraamkolonies in Veldhoven en in enkele wijken heeft inventarisatie plaatsgevonden. Ook is in een winterverblijf op Ter Vorsel het aantal overwinteraars geteld. In de maand mei is een voorlichtingsavond met excursie verzorgd. Er is getracht in Veldhoven Rosse vleermuizen op te sporen. Met de computer is geëxperimenteerd met de koppeling van opgenomen geluiden aan frequentiespectra en de interpretatie van de verkregen sonogrammen. Op de natuurmarkt in de wijk Gijzenrooi is vanuit een kraam voorlichting over vleermuizen gegeven.

Pagina 30


Op de natuurmarkt in Gijzenrooi werd informatie gegeven over vleermuizen Ook tijdens de nacht van de nacht is voorlichting gegeven over het leven van diverse soorten vleermuizen en de mogelijkheden om ze bescherming en beschutting te geven. Bij de bouw van de nieuwe Op Dreef-school is diverse keren met de uitvoerders overleg geweest over plaats en inrichting van een vleermuisonderkomen, met name als vervanging van de plaats waar al jaren een kraamkolonie dwergvleermuizen huist. Tevens zijn er contacten met het vleermuismeldpunt Noord-Brabant. Bij dit meldpunt komen ook steenmarterwaarnemingen binnen. Het IVN is ook gemeentelijk meldpunt voor vleermuizen. In dat kader hebben we dit jaar weer overlegd met een bedrijf in Veldhoven, omdat ze daar opnieuw dode vleermuizen vonden. Vermoedelijk gaat het om jonge dieren uit een kleine kraamkolonie. Ook is bij een bedrijf na melding van inpandige vleermuizen voorlichting gegeven. De werkgroep van 4 personen heeft 120 uur aan dit werk besteed. Dré (coördinator), José, Gerard en Martien

Documentatiecentrum – D’n Aard In maart 2013 werd het verenigingsgebouw van het IVN Veldhoven Vessem, D’n Aard, eigendom van de vereniging. Deskundigen onder ons hadden inmiddels vastgesteld dat het gebouw aan de buitenzijde weinig onderhoud vergde. Redelijk nieuw dak, aluminium kozijnen met dubbel glas en spouwmuur isolatie. De binnenzijde was echter op een aantal plaatsen gedateerd. De keuken met een aanrecht uit de jaren 80, gasgeiser en gaskookplaat. De elektrische installatie was nog in de oude kleuren en niet geheel volgens de huidige standaard aangelegd. In eerste instantie werd direct na de aankoop bekeken wat we met weinig middelen konden uitvoeren. De opslag van onze tentoonstellingsspullen was een probleem, dit kon opgelost worden door de zolder van onze opslagruimte uit te breiden. Op de beursvloer van 2012 kregen we een aantal vloerplaten en met de aankoop van enkele balken werd de zolder in maart 2013 uitgebreid. Alle tentoonstellingsspullen konden vanaf nu op de zolder onderdak vinden. Dit betekende dat er op de begane grond ruimte kwam voor de opslag van overige spullen die momenteel

Pagina 31

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem overal in kasten in het gebouw te vinden waren. Daarnaast werden alle verfmaterialen voor de veiligheid in een stalen kast opgeslagen en kon een kleine werkbank met gereedschapsrek gerealiseerd worden.

De oude keuken met verouderde inrichting Na de zomer werd duidelijk dat onze jaarlijkse tentoonstelling niet meer in “De Verdieping” kon worden opgesteld en dus in ons verenigingsgebouw zou moeten worden opgebouwd. In de Jan van de Werff zaal was ruimte genoeg als de hoek met het tuingereedschap uit de zaal zou worden verwijderd. In overleg met de vlindertuin werkgroep werd besloten om het gereedschap in de bijkeuken (achter de keuken) in te ruimen. Dit werd tijdens de grote poetsdag gerealiseerd.

Na een fikse opknapbeurt ziet de keuken er weer perfect uit

Pagina 32

Jaaroverzicht 2013 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Toe we toch bij de keuken bezig waren, besloot het bestuur om de keuken ook direct aan te pakken. We hadden een close-in boiler gekregen, deze kon de geiser vervangen. Na het maken van een voorstel werd de oude aanrecht, de geiser en de gaskookplaat verwijderd en vervangen door een nieuwe aanrecht met keukenkastjes. Aan de overzijde kwam een opstelling voor de koffie en thee apparatuur, een inductie kookplaat en een kleine oven. Tevens werd het plafond verlaagd en de elektrische installatie volgens de huidige standaard aangepast. Hans en Rein (coördinatoren), Etje, Harrie, Paul en Dré

Ledenactiviteiten Aan het jaarlijkse IVN-weekend, dit jaar van 14 t/m 16 juni in kampeerboerderij De Esrand in Sint Anthonis namen 21 personen deel. Voorbereiding, uitwerking en nazorg van 200 uur door 4 personen bracht de deelnemers op vrijdagvond een mooie presentatie over de Maasheggen door Marius Grutters.

Rustpauze bij een poel tijdens de wandeling in de Grote Slink Op zaterdag hadden wij ’s morgens een wandeling door het Maasheggengebied en ‘s middags een excursie naar de Vilt. Op zondag werd onder leiding van Maria van Bragt en Juul de Bont een prachtige wandeling gemaakt in de Grote Slink bij Oploo. Verder heeft de organisatie van de nieuwjaarsreceptie, de jaarvergadering, de catering en de fototentoonstelling de twee personen van de vaste groep 35 uur gekost. Met name de fototentoonstelling kan elk jaar rekenen op een aantal enthousiaste deelnemers. Dit jaar hebben 10 leden foto’s ingestuurd met als thema: Afval. De grote zaal van D’n Aard is er weer een jaar fraai mee aangekleed. Dré (coördinator), Will, Mieke, Agnes, José en Saskia

Pagina 33


De winnende foto van de fototentoonstelling 2013

Pagina 34


Deze pagina is bewust leeg

Pagina 35


IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Algemeen jaarverslag 2013 Eindredactie: Gerard Lijten [email protected] www.ivn.nl/vev

Pagina 36

Jaarverslag IVN Veldhoven Eindhoven Vessem

Recommend Documents