Jaarverslag IVN Veldhoven Eindhoven Vessem

Jaarverslag 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem

IVN instituut voor natuureducatie en duurzaamheid IVN draagt bij aan een duurzame samenleving door mensen te betrekken bij natuur, milieu, landschap en leefomgeving

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem

Inhoudsopgave

pagina

Voorwoord .................................................................................................................. 3 Samenvatting.............................................................................................................. 4 Bestuur ....................................................................................................................... 6 Jeugd-IVN................................................................................................................... 8 Scholenwerk ............................................................................................................... 9 Tentoonstelling ......................................................................................................... 11 Aerdmennekes ......................................................................................................... 14 Kinderdoemiddagen ................................................................................................. 15 Kinderfeestjes ........................................................................................................... 17 Publiek en Publiciteit ................................................................................................ 19 Cursussen ................................................................................................................ 20 Natuurpaden ............................................................................................................. 22 Landschap en Milieu ................................................................................................. 22 Vlindertuin................................................................................................................. 24 Kleine Landschapselementen................................................................................... 25 Wandelroutenetwerk Eindhoven ............................................................................... 27 Vogels ...................................................................................................................... 28 Planten ..................................................................................................................... 30 Water ........................................................................................................................ 31 Vleermuizen.............................................................................................................. 32 Documentatiecentrum – D’n Aard............................................................................. 33 Ledenactiviteiten....................................................................................................... 34

Pagina 2


Voorwoord Voor u ligt de editie van 2015 van het door IVN Veldhoven Eindhoven Vessem uitgegeven jaaroverzicht. Deze uitgave geeft een globaal overzicht van de activiteiten van de afdeling Veldhoven Eindhoven Vessem. Het verslag geeft tevens een indruk van de vereniging en de daarbinnen actief zijnde werkgroepen. Het jaaroverzicht wordt aangeboden aan instanties, verenigingen en personen die een band met IVN Veldhoven Eindhoven Vessem onderhouden of die anderszins een relatie met onze afdeling hebben. Tevens is het digitaal beschikbaar via onze website. Het bestuur hoopt dat dit verslag voorziet in uw behoefte. Voor op- of aanmerkingen over de inhoud kunt u contact opnemen met het secretariaat van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem. Ook als u graag andere rubrieken in het verslag ziet opgenomen, laat het ons dan even weten.

Bestuur Voorzitter Secretaris Penningmeester Lid Lid Lid

Etje Hendrikx Gerard Lijten Paul Olijslagers Thea den Otter Harrie Kesseler Anita Liebregts

van Aelstlaan 41 van Aelstlaan 65 Dreef 42 Bossebaan 53 Ambachtslaan 13 Zandhagedis 12

5503 BC 5503 BC 5504 LC 5503 KB 5506 AD 5658 AT

Veldhoven Veldhoven Veldhoven Veldhoven Veldhoven Eindhoven

2300815 2540904 2541790 2532913 2532079 2521408

Coördinatie werkgroepen Jeugd-IVN Scholenwerk Tentoonstelling Aerdmennekes Kinderdoemiddagen Kinderfeestjes Publiek en Publiciteit Natuurpaden Cursussen Landschap en Milieu Vlindertuin Kleine Landschapselementen Wandelroutenetwerk Eindhoven Vogels Planten Water Vleermuizen Documentatiecentrum D’n Aard Ledenactiviteiten

Heine van Maar Marian Kesseler Etje Hendrikx Paul Olijslagers Anita Liebregts Etje Hendrikx Gerard Lijten Dré Verhagen Hetty Fokkens Peter Buijsman José van Lieshout Thea den Otter Rien de Schipper Heine van Maar Lia Verhagen Tineke Lous Dré Verhagen Hans van der Leeuw Paul Olijslagers Dré Verhagen

040-2534269 040-2532079 040-2300815 040-2541790 040-2521408 040-2300815 040-2540904 040-2051929 040-2543077 040-2554299 040-2538271 040-2532913 040-2439982 040-2534269 040-2051929 040-2544926 040-2051929 040-2535156 040-2541790 040-2051929

Adresgegevens post/bezoek: telefoon: website: email:

D’n Aard, Ariespad 5, 5503 EZ Veldhoven 040-2549279 (d’n Aard) / 040-2540904 of 06-20771867 (secretariaat) www.ivn.nl/vev [email protected]

Pagina 3

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Overige gegevens Statutaire naam:

IVN, Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid, afdeling Veldhoven Eindhoven Vessem

Kamer van Koophandel:

40237708

RSIN-nummer:

809594675

IBAN:

NL33 INGB 0000 3920 82

Samenvatting Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid IVN is een landelijke vereniging met 20.000 leden, die georganiseerd zijn in plaatselijke afdelingen. IVN Veldhoven Eindhoven Vessem is één van de 170 afdelingen met als werkgebied de gemeenten Veldhoven, Eindhoven en de voormalige gemeente Vessem (de kernen Vessem, Knegsel en Wintelre, welke inmiddels behoren tot de gemeente Eersel). De afdeling is in 2013 ontstaan na samenvoeging van de afdelingen Veldhoven-Vessem (opgericht in 1981) en Eindhoven (opgericht in 1966) en heeft 243 leden. Daarnaast zijn er 19 jeugdleden, 26 donateurs en 27 aangesloten scholen/BSO’s. Het doel is om door middel van educatieve activiteiten belangstelling te wekken voor natuur en milieu. Bovendien willen we de kennis bij het publiek hierover vergroten. Met diverse activiteiten zorgen wij voor bescherming en ontwikkeling van de natuur in ons werkgebied. Om het vele werk beter te kunnen uitvoeren en voor te bereiden is er in de afdeling een aantal werkgroepen ingesteld, die elk op hun manier een bijdrage leveren aan de natuur- en milieueducatie. Sommige doen dat direct gericht op één van de doelgroepen: jeugd, publiek of overheid & organisaties, andere hebben een meer ondersteunende of interne functie. Onderstaand schema geeft hiervan een overzicht.

Werkgroepen

Jeugd Jeugd-IVN Kinder-doe-middagen Scholenwerk Tentoonstellingen Kinderfeestjes Aerdmennekes

Publiek

Doelgroepen Overheid & organisaties

Leden

Publiek & publiciteit Natuurpaden Cursussen Vlindertuin Landschap & milieu Wandelroutenetwerk Ehv. Kleine landschapselementen Vogels Planten Water Vleermuizen Documentatiecentrum D'n Aard Ledenactiviteiten

Hieronder een beknopt overzicht van de belangrijkste activiteiten uit 2015, gerangschikt naar doelgroep. Op de volgende pagina’s vindt u, per werkgroep, een uitgebreidere beschrijving.

Pagina 4

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Jeugd • • • • • • •

Twee-wekelijks met een eigen groep van 23 jeugdleden de natuur in Ondersteuning van 23 basisscholen en 3 BSO’s met natuurprojecten “in het veld” Interactieve tentoonstelling voor basisscholen “Over zand...,zand erover” in ons verenigingsgebouw D’n Aard met 952 geregistreerde bezoekers Natuur-georiënteerde kinderfeestjes in bezoekerscentrum Toterfout voor 133 kinderen en 38 ouders. Vier zondagmiddagactiviteiten voor jonge kinderen met hun (groot)ouders met 149 deelnemers Vier kinderdoemiddagen in het Heempark; hieraan namen 249 kinderen en ouders deel Individuele maatschappelijke stages bij jeugd-IVN en KLE

Publiek • • • • • • •

In totaal 41 wandelen fietsexcursies met 994 deelnemers Er werden vier cursussen gegeven (sterren, amfibieën en reptielen, planten, insecten), waaraan 75 mensen deelnamen Organisatie van de “Nacht van de Nacht”, samen met de gemeente Veldhoven, met 235 bezoekers Onderhoud van wandel/fietsroutes en medewerking aan het tot stand komen van de uitbreiding van het wandelroutenetwerk op het terrein van De Grote Beek Open dag van de vlindertuin bij ons verenigingsgebouw en deelname aan de landelijke Nachtvlindernacht, met totaal 59 bezoekers Uitbreiding van de natuur-educatieve tentoonstelling in bezoekerscentrum Toterfout Verhuur van een educatieve tentoonstelling aan IVN Leeuwarden met 1250 bezoekers

Overheid & organisaties • • • • • • • • • • • •

Onderhoud van kleine landschapselementen voor Natuurmonumenten, Brabants Landschap en de gemeente Veldhoven Samen met Natuurmonumenten werd weer de Natuurwerkdag in de Dommelbeemden georganiseerd met 45 deelnemers Organisatie van een natuurwerkweek voor groepen bij de Vlasroot, met deelname van 5 scholen en enkele leden van de lokale KBO, in totaal 284 vrijwilligers Betrokkenheid in de plannen op het gebied van ecologie en ruimtelijke ordening van de gemeente Veldhoven Regelmatige contacten met een stadsecoloog van de gemeente Eindhoven over natuur gerelateerde zaken in de stad Deelname aan verzet tegen keuze van de Westparallel in Grenscorridor N69 met BMF en Platform N69 Zitting in commissie Landinrichting Wintelre-Oerle Ondersteuning van vrijwilligerswerk via een natuurclub bij RSZK Merefelt Deelname aan het provinciaal netwerk vleermuizen en steenmarters en tevens meldpunt voor de gemeente Veldhoven Participatie in de Lokaal Toeristische Adviesraad Veldhoven Samenwerking met imkervereniging St. Ambrosius, Vogelwerkgroep de Kempen en KNNV afdeling Eindhoven, o.a. via het bieden van huisvesting Regelmatige contacten met diverse organisaties zoals Geheimen van Veldhoven, Brabant Water, Brabantse Milieu Federatie, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, SOVON, Bosgroep Zuid

Pagina 5

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Natuurbescherming • • • • •

Winter- en broedvogelinventarisatie van atlasblok 5146 in Geldrop en een deel van atlasblok 5726 in Soerendonk t.b.v. de nationale Vogelatlas Amfibieëninventarisatie van diverse poelen in Veldhoven (Dommelbeemden, Vlasroot en Toterfout) en Valkenswaard (Achterste Brug en Malpie) Planteninventarisatie langs de Bruggenrijt, het compensatiegebied aan de Heikantsebaan en bij de Vlasroot Vleermuizeninventarisatie in Veldhoven en Vessem Advies over vleermuizen bij enkele particulieren

Urenverantwoording IVN Veldhoven Eindhoven Vessem zet zich in voor een duurzame samenleving door mensen te betrekken bij (lokale) natuur, landschap, milieu en leefomgeving. Al dat werk wordt uitgevoerd door een groep van circa 100 vrijwilligers, die hier jaarlijks vele uren in investeert, zoals te zien is in onderstaande tabel van de besteedde uren in 2015. werkgroep

aantal uren Bestuur 680 Jeugd-IVN 200 Scholenwerk 85 Tentoonstelling 525 Aerdmennekes 100 Kinderdoemiddagen 423 Kinderfeestjes 68 Vlindertuin 1077 Planten 306 Vogels 925 Subtotaal 4389

werkgroep Publiek en publiciteit Natuurpaden Cursussen Landschap en Milieu Kleine landschapselementen Wandelroutenetwerk Eindhoven Water Vleermuizen Leden D’n Aard / Documentatiecentrum Subtotaal Totaal

aantal uren 910 113 207 95 1515 325 305 219 1135 164 4988 9377

Bestuur Als bestuur zijn wij enorm trots op al het fantastische werk dat door onze leden wordt gedaan om het belang van natuur onder de aandacht van het grote publiek te brengen. Gelukkig staan we daarin niet alleen. In 2015 werden twee van onze leden, onder meer voor hun IVNwerk, publiekelijk onderscheiden. Rein Kieviet ontving uit handen van burgemeester Jack Mikkers het lidmaatschap in de Orde van Oranje Nassau. De burgemeester van Eersel, Anja Thijs, reikte de Speld van Verdienste uit aan Lucy Géhéniau. Sinds 7 juli 2015 is het pand Ariespad 5 in Veldhoven, beter bekend als D’n Aard, geheel eigendom van IVN VEV. Op deze dag werden de laatste 3 leningen van € 1000 afgelost. Toen we in 2013 het gebouw van de gemeente Veldhoven konden kopen, moesten we € 43.000 lenen om de financiering rond te krijgen. Als vereniging kreeg je van geen enkele bank krediet, dus werden de leden gepolst en wat bleek, binnen enkele dagen hadden we dit bedrag binnen. Dertien leden waren bereid één of meerdere certificaten van € 1000 te kopen. Aan het eind van 2015 liep ook het subsidiecontract met de gemeente Veldhoven af. Bij de aankoop van D’n Aard is destijds overeengekomen dat het subsidiebedrag vanaf 2016 aanzienlijk verlaagd zou worden. Als bestuur hebben we het initiatief genomen om zelf met een goed onderbouwd voorstel te komen voor een nieuw subsidiebedrag. Dat voorstel is

Pagina 6

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem positief ontvangen en integraal overgenomen in de programmabegroting, waarna het gevraagde bedrag (€ 4000) officieel werd toegekend in december. De KNNV afdeling Eindhoven is inmiddels ruim een jaar gehuisvest in D’n Aard. Beide partijen zijn daar zeer tevreden over. De KNNV is graag in ons gebouw. Ze hebben veel meer vrijheden dan ze in het verleden gewend waren in het MEC en de roep om terug te keren naar Eindhoven neemt alsmaar af. Bovendien zijn beide landelijke koepelorganisaties verwikkeld in een proces om in de toekomst samen op te trekken of zelfs te fuseren tot één organisatie. Hoewel wij, als bestuur, een nauwe samenwerking toejuichen, vragen wij ons af of een fusie wenselijk is voor verenigingen die heel andere middelen gebruiken om het zelfde doel te bereiken: natuurbescherming. De KNNV (zoals wij die kennen) richt zich vooral op natuurstudie voor de eigen leden; IVN is een vereniging van vrijwilligers die publiek proberen te betrekken door middel van educatieve activiteiten.

Contactavond van coördinatoren van IVN- en KNNV-werkgroepen Het voormalige Milieu Educatie Centrum in Eindhoven was voor de financiering van natuurprojecten grotendeels afhankelijk van de stichting “Vrienden van het MEC”, die hiertoe sponsorgelden wierf bij bedrijven in de regio. Met de sluiting van het MEC, eind 2014, viel de basis weg onder de stichting en besloot men op zoek te gaan naar een andere invulling van de, nog ruimschoots, aanwezige fondsen en tevens naar een ander bestuur. Uiteindelijk heeft dat geleid tot voortzetting in de stichting “Stimulering Natuurprojecten Omgeving Eindhoven”, waarin onze vereniging is vertegenwoordigd via Rein Kieviet en Paul Olijslagers. De nieuwe stichting gaat natuurprojecten ondersteunen via de omliggende IVN-afdelingen. Op dinsdag 17 november organiseerde Theater de Schalm de allereerste editie van Pecha Kucha Veldhoven. Pecha Kucha is Japans voor “geroezemoes”, een wereldwijd fenomeen waarbij deelnemers in 6 minuten en 40 seconden (20 slides van 20 seconden) hun idee of passie delen met het publiek. Voor onze voorzitter was dat een weer eens een uitgelezen gelegenheid om de activiteiten van IVN (letterlijk) voor het voetlicht te brengen.

Pagina 7


Etje Hendrikx presenteert haar passie tijdens de eerste Pecha Kucha in Veldhoven (foto: Eindhovens Dagblad) Als PR-bonus koos de aanwezige verslaggever van het Eindhovens Dagblad ook nog eens de presentatie van Etje uit om een artikeltje te schrijven in de regionale editie van deze krant. Etje Hendrikx (voorzitter), Paul Olijslagers (penningmeester), Gerard Lijten (secretaris), Anita Liebregts, Thea den Otter, Harrie Kesseler

Jeugd-IVN Het IVN is de enige vereniging in Veldhoven, Eindhoven en Vessem met een jeugd afdeling voor natuurbeleving. In 2014 is IVN Eindhoven aangesloten met jeugd activiteiten zoals de kinderdoemiddagen. Kinderen die graag buiten in de natuur actief zijn, sluiten zich aan. Het aantal kinderen en jongeren bij het jeugd-IVN breidt de laatste jaren geleidelijk uit en bedraagt ongeveer 25. We draaien met één groep. Doordat veel kinderen lid zijn van allerlei verenigingen, komen ze niet bij iedere activiteit van het jeugd-IVN. De kinderen nemen vrienden en vriendinnen mee, die dan weer lid worden.

Jeugd-IVNers en leiding tijdens een uitstapje in de Beekse Bergen

Pagina 8

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem De leiding bestaat uit 7 enthousiaste IVN-ers. We gaan telkens met twee personen in de leiding met de groep op stap. Activiteiten die goed bevallen houden we in het programma, voor de rest wisselen we af. Dit levert geen problemen op, met veel mensen ben je heel creatief. We gaan ervan uit dat de buitenactiviteiten worden voorbereid, bijvoorbeeld door voorwandelen, waarbij interessante plekken in de route vooraf worden bekeken. We maken gebruik van deskundigen van buiten onze leiding, dit kunnen specialisten van het IVN zijn of bijvoorbeeld een preparateur, een stenenspecialist, iemand van de sterrenwacht, een vogelaar, een veehouder, een bijenhouder enz. Een greep uit de activiteiten in 2015: • • • • • • • • •

Tentoonstelling IVN Struintocht Waterdieren scheppen Nachtelijke activiteit muizen vangen Bezoek van een sterrenwacht Werken in het bosonderhoud. Insecten vangen Paddenstoelen Bezoek aan een biologische boer

De gemeenschappelijke kerstactiviteit in december bestaat uit een knutselavond in het gebouw. Van allerlei natuurmaterialen maken de kinderen versieringen voor de kerst. Aan het einde van het seizoen in juni houden we een slotdag met alle groepen samen. Dit jaar was het op de betreffende dag 36 graden, dus is de dag uitgesteld naar september. Het doel was de Beekse Bergen. De kinderen (en wij) hebben er zich heerlijk vermaakt. Sommige kinderen vinden het werken in het bosonderhoud leuk. Ze komen er extra keren voor terug. We hebben en stuk bos van de gemeente Veldhoven in het Dommeldal in onderhoud en er is al veel hout gerooid. Ook vaders hebben dit ontdekt en komen samen met de kinderen zagen en nemen dan het hout mee naar huis. Doordat we nu IVN Veldhoven Eindhoven Vessem zijn, zoeken we naar jeugd-IVN activiteiten in een grotere regio. We merken dat kinderen uit Eindhoven zich aansluiten. Heine van Maar en Etje Hendrikx (coördinatoren), Marja van den Berg, Mado Dalsem, Lucy Gehéniau, Paul Olijslagers, Mia Tops en Jeannette Wagelaar

Scholenwerk De scholenwerkgroep verzorgt tweemaal per jaar een natuurproject voor leerlingen van de basisscholen en van een aantal andere organisaties in onze regio. Er zijn zeventien scholen uit Veldhoven en omgeving lid, één school uit Hoogeloon, drie scholen uit Eindhoven en ook een tweetal BSO’s. Via een mail worden alle scholen (ook de niet-leden) op de hoogte gebracht van de dit jaar gekozen projecten. Twee keer per jaar maakt of bewerkt de scholenwerkgroep een project voor leerlingen uit de groepen 1 t/m 4 van de basisschool en een project voor de leerlingen van groep 5 t/m 8. Deze projecten worden gepresenteerd op de bijeenkomsten voor leerkrachten en contactpersonen en andere geïnteresseerden van de scholen en organisaties. Deze bijeenkomsten zijn in maart en september. In 2015 hebben we gekozen voor de volgende projecten: •

Voorjaarsproject schooljaar 2014-2015 o groep 1 t/m 4: Lieveheersbeestjes

Pagina 9

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem •

o groep 5 t/m 8: De natuurdetective Najaarsproject schooljaar 2015-2016 o groep 1 t/m 4: Klein Duimpje en de reuzen o groep 5 t/m 8: Groei mee met een boom

Eén van de foto’s uit het bovenbouwproject “Groei mee met een boom” De najaarsprojecten zijn zo gekozen, omdat ze een voorbereiding kunnen vormen op onze tentoonstelling van 2016: De eik- bo(o)mvol leven. Een aantal scholen werkt met projecten uit vorige jaren, die door de scholenwerkgroep zijn samengesteld (er is keuze uit meer dan vijftig projecten). De projecten kunnen worden gedownload van onze website. Ook andere landelijke groepen maken graag gebruik van onze projecten.

Twee leerlingen bezig met het project “Klein Duimpje en de reuzen”

Pagina 10

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem We hebben diverse leskisten en materialen die via Hetty Fokkens geleend kunnen worden. Vanuit de scholen was er ook in 2015 weer meer belangstelling voor de projectpresentaties. Een groep van een Eindhovense school is afgelopen november aan de slag gegaan met braakballen, die ze van ons hebben gekregen. Veel scholen hebben weinig of geen schoolgidsen meer, die activiteiten kunnen of willen begeleiden. Regelmatig wordt ons gevraagd of wij willen begeleiden. We beschouwen dat dan als een aangevraagde wandeling. De najaarsprojecten “Klein Duimpje en de reuzen” en “Groei mee met je boom” zijn beide opgenomen in Natuurlijk Leren: een boekje over natuur- en duurzaamheidseducatie in Eindhoven. Marian Kesseler (coördinator), Etje Hendrikx, Hetty Fokkens, Jaco van den Broek

Tentoonstelling Tentoonstelling voor de scholen: Over zand..., zand erover!!! In januari hebben we de tentoonstelling ‘Over zand..., zand erover!’ opgebouwd in d’n Aard. Een deel in de Jan van der Werfzaal en een deel in de hal. Deze tentoonstelling bestaat uit vier delen, die elk een ander aspect van de bodem belichten: • • • •

Geologie: over gesteenten, mineralen, steenkool en aardwarmte. Bodem en plant: waarom is de bodem belangrijk voor planten? Wat is het belang van planten voor de bodem? Bodem en dieren: over dieren die nesten maken in de grond. Hierbij hoort de ‘kruiphoek’. De bezoekers kruipen letterlijk onder de grond, om de nesten te bekijken met een zaklamp. Dood doet leven: over de afbraakprocessen in de grond rondom een kadaver van een ree

Bezoekers gaan “ondergronds” voor een inkijk in het dierenleven

Pagina 11

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem In totaal zijn er 34 groepen geweest: • • • •

Uit Veldhoven: Eigen Wijs (10 groepen), Zeelsterhof (8 groepen), Op Dreef (4 groepen), Brembocht (1 groep). Uit Eindhoven: De Driestam (4 groepen), De Bijenkorf (5 groepen) Uit Hoogeloon: De Vest (1 groep) Overig: een groep inburgerende buitenlandse dames via stichting EVA

Bezoekersaantallen door de jaren heen Schooljaar najaar 1999 2000 - 2001 2001 - 2002 2002 - 2003 2003 - 2004 2004 - 2005 2005 - 2006 2006 - 2007 2007 - 2008 2008 - 2009 2009 - 2010 2010 - 2011 Schooljaar 2011 - 2012 2012 - 2013 Schooljaar 2013 - 2014 2014 - 2015

Museum 't Oude Slot Wat leeft, beweegt Kies voor de toekomst! Beek, beemd, broek Over zand…, zand erover! De eik: b(o)omvol energie Winter:blijven of niet? Van jong tot ouder De beek: natuurverbinder De eik: b(o)omvol leven Klimaatverandering: wat doe JIJ eraan? Over zand…, zand erover! Winter: blijven of niet? de Verdieping, Gemeentehuis Veldhoven Van jong tot ouder Klimaatsverandering D'n Aard De beek: natuurverbinder Over zand..., zand erover!

Scholen Overig 2080

Totaal 656 2736

1682 2930 1715

456 217 306

1189 1268

320 609

1626 500 1203 326 Scholen 1100 840 Kinderen Begeleiders 712 172 764 188

2138 3147 2021 1300 960 1505 1877 1700 2126 1529

Totaal 884 952

In totaal bezochten 764 kinderen en 188 volwassenen de tentoonstelling. 7 vrijwilligers uit onze werkgroep hebben deze groepen begeleid. Ten opzichte van vorig jaar is er een lichte groei in het bezoekersaantal. In 2016 zal de tentoonstelling ‘De Eik: b(o)omvol leven’ in d’n Aard worden opgebouwd. Er is besloten deze open te stellen voor bezoekers na de ALV 2016.

Uitleen van tentoonstellingen Dit jaar hebben we de bodem-tentoonstelling, na het afbreken, helemaal gecontroleerd en gerepareerd, omdat IVN Noord uit Leeuwarden hem graag in december wilde lenen. Alleen de borden zijn uitgeleend. De kruiphoek is erg ingewikkeld om door derden te laten opzetten. Bovendien verwachtten ze vooral volwassenen. De tentoonstelling staat opgesteld in de Pop Up Store Leeuwarden. IVN Noord heeft er enkele borden bijgemaakt, die gaan over de bodems in Friesland. Ze hebben de tentoonstelling ook omgedoopt in: ‘Tot op de bodem!”. Het, door de organisatie, geschatte aantal bezoekers in Leeuwarden is 1250.

Uitbreiding van de permanente tentoonstelling in Bezoekerscentrum Toterfout In februari werd de werkgroep benaderd door Christ Schippers, eigenaar van Bezoekerscentrum Toterfout. Ze zijn van plan om in de winter van 2015 ook de bovenverdieping te gaan exploiteren. Ze zouden graag zien dat IVN VEV daar een permanente tentoonstelling zou kunnen maken, net als op de benedenverdieping. Iedereen was meteen enthousiast en wilde plannen werden gemaakt.

Pagina 12


Expositie 'Tot op de bodem' in winkelcentrum Zaailand Sinds woensdag 2 december is in de Pop Up Store Leeuwarden in winkelcentrum Zaailand in de drukke (winkel)maand december een tentoonstelling over de bodem ingericht.

Pop Up Store Voedsel, natuur, energie, wonen, drinkwater: alles begint bij de bodem. De bodem is daarmee het fundament van ons bestaan en de basis voor veel dingen die vaak als vanzelfsprekend gezien worden. Kom kijken, voelen en ervaren hoe het bijvoorbeeld zit met mineralen en steenkool, wortels en wortelstelsels en kleine en grote dieren die in de bodem leven. Maar ook archeologische vondsten uit Leeuwarden en Friesland zijn te bewonderen. De tentoonstelling is de hele maand december gratis toegankelijk tijdens winkelopeningstijden Aankondiging van de tentoonstelling “Tot op de bodem” in Leeuwarden Voordat we echt volop van start konden gaan, moesten de financiën geregeld worden. Uiteindelijk hebben we het RABO Coöperatiefonds Eindhoven Veldhoven bereid gevonden om een deel van de kosten op zich te nemen. Als co-financierder treedt Christ Schippers op. De totale begroting van € 2500 was daarmee gedekt en konden we in juni eindelijk van start gaan. Er is stevig gewerkt en begin december stond de tentoonstelling voor het grootste deel in het bezoekerscentrum. De laatste puntjes op de i moeten nog gezet worden en in januari 2016 zal het geheel feestelijk worden geopend.

Een beeld van de uitbreiding van de natuurwand in het bezoekerscentrum

Pagina 13

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Uren-belasting Opbouw tentoonstelling ‘Over zand..., zand erover!’: Controle voor uitleen Uitbreiding tentoonstelling Bezoekerscentrum Toterfout Totaal

30 uur 15 uur 480 uur 525 uur

Etje Hendrikx (coördinator), Tjitte Bakker, Marja Behage, Joke Verhallen, Agnes Kok, Els Bartels, Lucy Géhéniau, Paul Olijslagers, Theo Kampshof, Martin Oude Aarnikhof

Aerdmennekes We hadden dit jaar 4 bijeenkomsten, elk met een thema wat te maken had met het jaargetijde.

Natuurleuk winter 1 februari 2015 Op deze zondag waren er 30 kinderen en 25 volwassenen die eerst een verhaal kregen over hoe dieren de winter doorkomen. Daarna was het tijd voor actie, Er werden insectenonderkomens getimmerd, deels gevuld met hooi en rietstengels. Ook kon je voederplaatsen voor vogels maken, dennenkegels vullen met pindakaas en zaad, pinda’s rijgen. Al met al een goed geslaagde middag.

Natuurleuk lente 26 april 2015 Deze zondag stonden we met 4 IVN-gidsen te wachten op een, hopelijk, grote groep (groot)ouders en (klein)kinderen, die met ons op zoek zouden gaan naar sporen uit het heden en verleden. De beide voorgaande Natuurleuk activiteiten waren namelijk zeer druk bezocht. Ondanks het goede weer kwamen er echter slechts 7 (klein)kinderen met hun (groot)ouders opdagen. We struinden met de groep vanaf de grafheuvels bij Toterfout dwars door het bos, vonden konijnenholen, opgegeten vogels, slaapplaatsen van reeën, en nog veel meer. Bij de grafheuvel met de eik zat onze Aerdman Rein, die de kinderen alles vertelde over deze grafheuvels. Bij het Moerkotven konden de kinderen alpenwater- en kamsalamanders bekijken en vasthouden. Bij het eindpunt maakten we allen een kleine grafheuvel, stopten daar een kist in met sporen uit het heden en een door alle kinderen ondertekende oorkonde.

Pagina 14

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Kinderen èn ouders verbazen zich over een gevangen salamander

Natuurleuk zomer 12 juli 2015 Deze keer gingen de Aerdmennekes op zoek naar waterleven. Ongeveer 26 kinderen en 25 volwassenen verzamelden zich op de parkeerplaats bij ‘t Witven. Daarna liepen we met schepnetjes naar de brug over de Run. Hier werd door allen flink geschept, waterdiertjes werden in bakjes met water gedaan en de gidsen vertelden de kinderen welk diertje gevangen was. Na afloop kregen alle kinderen nog een IVN-zoekkaart en een button.

Natuurleuk herfst 8 november 2015 In de bossen van de Molenvelden hadden we met behulp van onze houten Aerdmennekes een wandeling uitgezet. Ongeveer 18 kinderen met ouders of grootouders hadden een leerzame middag met opdrachten en vragen die ze van de Aerdmennekes kregen. Op het eindpunt was er natuurlijk limonade, pompoensoep en worteltjescake. De gevangen beestjes werden gedetermineerd en de kinderen konden daar poppetjes van eikels en kastanjes maken.

Aan het eind van de herfstwandeling staat wat lekkers klaar Paul Olijslagers (coördinator), Harrie Kesseler, Hans van der Leeuw, Rein Kieviet en Dré Verhagen

Kinderdoemiddagen Ruth, er was eens … Lente werd het en met de eerste vlinders kwam ook het bericht dat Ruth de Jong was overleden. Tot in januari was Ruth betrokken bij de voorbereidingen voor de Kinderdoemiddag in het heempark. Honderdduizend koekjes en koeken heeft ze afgelopen 32 jaar voor ons gebakken. Wat was het mooi als Ruth verhalen vertelde onder de boom in het heempark. Wat was het bijzonder als we Ruth tijdens de voorbereidingen rond haar tafelthuis vertelde over haar bomenklim-avonturen. Als meisje zat ze samen met haar

Pagina 15

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem vriendinnen in de boom; allemaal in een grote mand van de apotheek van haar vader. Grote manden wilden we dan in de bomen in het heempark .. voor kwebbelende meisjes! We zijn verdrietig dat Ruth niet meer mee kan doen. Met Ruth nog steeds dicht bij ons vertelden weer mooie verhalen onder de boom … In januari sloten we aan bij de landelijke Tuinvogeltelling en kwamen de kinderen naar de vogeltjes in het heempark. En tellen, dat konden ze: 2 koolmezen, 6 eksters, ’n groene specht (én een groene-spechtenpoepje!), honderdduizend sijsjes, pimpelende mezen een overvliegende aalscholver, ’n roodborstje en een ijsvogel! En die vloog boven de Dommel als niemand keek! In het voorjaar vertelden we ‘t ‘Lelijke jonge eendje onder de verhalenboom; het sprookje van H.C. Andersen. Heel lang geleden vertelde hij zelf zijn verhalen en tijdens het vertellen knipte en knipte hij tot het sprookje klaar was en vouwde dan zijn papier open, en liet hij de figuurtjes uit het verhaal aan de kinderen zien. In het heempark knipten we en knipten we: heel veel eendjes! Zomer en de Graskabouter van Paul Biegel was in het heempark voor kikkers met een zere keel, zieke torretjes en duizendpoten met verstuikte enkels. Samen met de Graskabouter werden flesjes ‘meducijn’ gebrouwen met fluitenkruid en koekoeksbloemen. In het dierenziekenhuisje was het een drukte van belang! De mooiste bedjes werden gemaakt voor zieke lieveheersbeestjes en kleine spinnetjes.

In het heempark werd goed gezorgd voor “zieke” lieveheersbeestjes En in de herfst doe je natuurlijk je laarzen aan en kwamen de kinderen paddenstoelen zoeken, door de blaadjes stappen en een prachtig blader-lantaarntje maken. Onder de verhalenboom veegden Kikker en Pad (Arnold Lobel) bergen bladeren tot de wind kwam!

Pagina 16

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Al met al was het mooi, maar ook zoekend jaartje. De persberichtgeving door Genneper Parken viel weg en ook de altijd kinderdoe-aardige Zondagskrant en Trompetter verschenen niet meer, waarschijnlijk één van de redenen waardoor er minder bezoekertjes waren. Voor het komend jaar gaan we in elk geval de sociale media sterker inzetten. www.facebook.com/heemparkeindhoven. Op zondag 17 januari komt Snip naar het heempark. Snip is een vogel. Gewoon, met een snavel, twee pootjes en twee vleugels. Nou ja, helemaal gewoon is Snip nou ook weer niet …. Kom maar luisteren, kom maar eens meedoen! Petra van Leeuwen en Anita Liebregts (coördinatoren), Jeanne van Amesfoort, Harrie van Bijsterveld, Elly Gudden, Jacqueline van Heek, Inge Hillemans, Hendra de Koning - van Wijk, Riet Lambregts, Ger Matheussen, Trudie Ruiter, Barbara Stolte, Ankie van Vilsteren, Caroline van de Goor, Monique van Zon, Astrid van der Hulst, Trudy Mennen, Ans Verheyen en Anke Spijkers

Kinderfeestjes In 2015 zijn 17 kinderfeestjes ‘gedraaid door de werkgroep. In totaal bereikten we zo 133 kinderen en 38 volwassenen. De leeftijd van de kinderen varieerde van 5 jaar tot 10 jaar. Gemiddeld komen er tussen de 7 en 8 kinderen per feestje. De jarige krijgt een IVN-cadeautje in de vorm van een insectenhotel, een zoekkaart, 3 zakjes zaad van insectenlokkende planten, foldertjes met informatie over het insectenhotel, het IVN, de IVN wandelingen en het Jeugd IVN. Regelmatig zien we kinderen terug bij het Jeugd IVN of bij een NatuurLeuk activiteit.

Bij slecht weer kunnen er binnen braakballen worden uitgeplozen De aanmeldingen komen binnen via ons secretariaat of via Gasterij ’t Dorpsgenot in Zandoerle. Met hen hebben we afspraken gemaakt over de taakverdeling: zij verzorgen de catering in overleg met de ouders en wij bieden een educatief programma in de natuur rondom de Gasterij van 2 uur. Bij slecht weer kunnen we uitwijken naar de Gasterij en hebben we een binnenprogramma (uilenballen pluizen, een speurtocht binnen, een spel). De feestjes zijn niet in het weekend. Favoriete dagen zijn woensdag- en vrijdagmiddag. Tweemaal hebben we dit jaar een aanvraag gehad van een jarige die in 2013 ook door ons een feestje heeft laten organiseren. Jammer genoeg konden we maar voor één hiervan ook daadwerkelijk tot de realisatie van het tweede feestje komen. De meest gekozen thema’s zijn:

Pagina 17

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem • • • • • • •

Speurtocht aangepast aan het seizoen Diersporen Kriebelbeestjes zoeken Waterdiertjes (in de zomer en vroege herfst) en andere diertjes Uilenballen pluizen Muizen (heel af en toe alleen in november/ december) Vaak wordt gekozen voor het zoeken naar een schat: de kinderen krijgen bij de opdrachten onderweg puzzelstukjes, die samen een schatkaart vormen. Daarmee kunnen ze de van te voren verstopte schat vinden. De ouders verzorgen de inhoud van de schat. Wij hebben een echte schatkist waarin alles past, zodat het goed verstopt kan worden.

Een bosmuisje, rustig door het zachte rode licht van de zaklamp van de jarige Op het moment verzorgen we deze feestjes met 2 personen. We hebben dit jaar het verzoek gekregen om ook bij een andere uitbater kinderfeestjes te gaan verzorgen. Omdat de 2 werkgroepleden genoeg hebben aan het verzorgen van de feestjes bij Gasterij ’t Dorpsgenot, hebben we het afgehouden. Mochten twee anderen het leuk vinden om dit te gaan doen, dan zou het natuurlijk wel door kunnen gaan. We merken, dat we al meer routine krijgen. We hebben de spullen voor de diverse activiteiten in handzame kratjes in een eigen kast staan. Dat maakt dat we dit jaar veel minder tijd nodig hadden om alles te organiseren.

Pagina 18

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Aantal uren 17 feestjes, 1 uur voorbereiding 17 feestjes, 3 uur per feestje Totaal

17 uur 51 uur 68 uur

Etje Hendrikx (coördinator) en Lucy Géhéniau

Publiek en Publiciteit De werkgroep verzorgt de PR van de vereniging, het verenigingsblad “Praatkruid”, de coördinatie van de publieksactiviteiten en de publiciteit daarvan. Ze onderhoudt de website van de afdeling en schrijft aankondigingen en artikeltjes voor plaatsing in één van de regionale weekbladen. Zij maakt informatiefolders over de vereniging en staat af en toe met een standje op markten en beurzen.

Kinderen bekijken een pad tijdens de amfibieënwandeling bij het Grootmeer Ook in 2016 vormden de publieksactiviteiten de basis van de werkgroep. De vaste wandelingen op zondag en dinsdag trokken dit jaar in totaal 365 deelnemers. Daarnaast werden er 13 wandelingen aangevraagd voor groepen (248 deelnemers). Een bijzondere plaats wordt ingenomen door de Nacht van de Nacht, welke al weer voor de achtste keer werd georganiseerd met hulp van 28 vrijwilligers. Mede vanwege het mooie weer trok dit evenement toch weer 235 bezoekers, hoewel wat minder dan vorig jaar. Ook NL-Doet is inmiddels een vast onderdeel van de activiteiten, dit jaar met 39 enthousiaste vrijwilligers, onder wie een aantal werknemers van ASML en een grote groep GreenKids. Dit jaar werd er voor de tweede keer, een natuurwerkweek voor groepen georganiseerd bij de Vlasroot. Daaraan werd deelgenomen door leerlingen van het basis- en middelbaar onderwijs en door een aantal leden van de KBO. Al met al een groot succes: mooi en warm weer, 240 deelnemers, een 30-tal onderwijzers en ouders en 14 behulpzame IVN-ers. En tenslotte maakten een aantal leden reclame voor het IVN in de Veldhovense Bibliotheek tijdens Cult En Tumult. De keuze om een standje in te richten met een tafel vol kleurige en geurige bloemen en kruiden bleek een voltreffer; aan aandacht dan ook geen gebrek!

Pagina 19


De IVN-hoek van Cult en Tumult 2015 was een echte publiekstrekker Gerard Lijten (coördinator), Maria Baselmans, Peter Buijsman, Wil Dijkhuizen, Wim van Dooren, Hetty Fokkens, Lucy Gehéniau, Etje Hendrikx, Harrie Jenniskens, Rein Kieviet, Agnes Kok, José van Lieshout, Tineke Lous, Paul Olijslagers, Mieke van de Winkel , Erwin Rikkers, Martien van de Ven, Dré Verhagen, Anita Liebregts, Els van der Voort

Cursussen Sterrencursus In het vroege voorjaar is een sterrencursus gegeven in samenwerking met het IVN Valkenswaard-Waalre. Deze cursus bestaat uit 5 thema-avonden. Vast onderdeel van deze cursus is een bezoek aan de Jan Paagman sterrenwacht te Asten met het indrukwekkende Pieters planetarium. Tijdens deze praktische cursus komen aan de orde: hoe kun je je oriënteren aan de sterrenhemel, hoe kun je sterrenbeelden en planeten herkennen en waar en wanneer kun je deze hemellichamen vinden. Ook werd informatie gegeven over de bewegingen aan de hemel en diverse astronomische onderwerpen o.a. ons zonnestelsel, naamgeving van hemellichamen, sterontwikkeling, sterrenstelsels, zwarte gaten en kosmologische ontwikkelingen. De sterrencursus had 23 deelnemende cursisten. Tjitte Bakker heeft jarenlang meegewerkt aan de sterrencursus; de sterrencursus in 2015 was de laatste sterrencursus waaraan hij heeft meegewerkt.

Amfibieën- en reptielencursus Eind maart zijn we gestart met een amfibieën- en reptielencursus. Deze cursus bestond uit één cursusavond en twee excursies. Op de thema-avond zijn alle in De Kempen voorkomende amfibieën aan de orde gekomen. Bovendien was er een aparte presentatie over de gladde slang. Tijdens de eerste excursie zijn we naar het Grootmeer gegaan om daar o.m. het paddenscherm te bekijken en vervolgens zijn we nog naar een ander gebied gegaan. Daar hadden we in een grote poel een aantal vallen uitgezet en die bleken flink vol te zitten met heel veel verschillende amfibieën. De tweede excursie had als thema

Pagina 20

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem "boomkikkers". Deze excursie is vanwege het koude weer uitgesteld tot 11 juni - heel laat om nog boomkikkers te kunnen horen. Maar we hebben ze 's avonds tijdens ons bezoek aan landgoed De Valkenhorst wel gehoord. Deze tweede excursie werd gegeven door Mari de Bijl. Naast de boomkikkers hebben we nog heel veel mooie natuur onderweg gezien en gehoord. Aan deze cursus hebben 26 cursisten deelgenomen.

Plantencursus Verder hebben we eind mei en begin juni een plantencursus gegeven van 2 thema-avonden en 1 excursie naar de Dommelbeemden in Veldhoven. Op de thema-avonden kwamen voor de pauze allerlei plantenfamilies aan de orde en na de pauze konden de cursisten verschillende (bloem)planten van die plantenfamilies bekijken, voelen, ruiken en zelfs proeven. Tijdens de excursie zijn zo'n 40 verschillende soorten planten gezien en bekeken. Voor deze cursus hebben zich 12 cursisten opgegeven.

Insectencursus In september is er nog een insectencursus gegeven. Deze cursus bestond uit 3 themaavonden en 2 excursies. Op de thema-avonden zijn alle insectenfamilies de revue gepasseerd. De excursies gingen naar natuurtuin 't Loo in Bergeijk en naar de omgeving van de Genneper Watermolen in Eindhoven. We hebben tijdens de excursies heel veel soorten insecten gezien en die zijn (bijna allemaal) gefotografeerd. Deze foto's zijn vervolgens weer naar alle cursisten gestuurd, voorzien van de namen van de insecten. Aan deze cursus hebben 14 cursisten meegedaan.

Bezoek aan natuurtuin ’t Loo in Bergeijk tijdens de insectencursus

Regio Daarnaast is er regelmatig overleg geweest met 5 regionale IVN-afdelingen (IVN BergeijkEersel, IVN Cranendonck, IVN Kempenland West, IVN Valkenswaard-Waalre en IVN Veldhoven Eindhoven Vessem) over de opzet van een regionale cursus "Natuur in De Kempen" die we in 2016 willen gaan geven.

Pagina 21

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem In 2015 bestond onze cursuswerkgroep uit 5 mensen. De leden van de cursuswerkgroep hebben in totaal zo'n 207 uur besteed aan het geven en voorbereiden van de cursussen. Hetty Fokkens (coördinator), Dré Verhagen, Marie-Louise in ‘t Groen, Harrie Kesseler, Gerard Lijten, Tineke Lous en Tjitte Bakker

Natuurpaden Door de vier leden is dit jaar vooral gewerkt aan het opzetten van een wandelpad op het terrein van de GGzE (landgoed De Grote Beek) in Eindhoven. Samen met de coördinator van het wandelknooppuntennetwerk Eindhoven is een eerder ontworpen pad verder uitgewerkt en aangesloten op de bestaande knooppunten buiten het park. De oude palen zijn gedeeltelijk verwijderd of verplaatst en nieuwe palen zijn, na voorzien te zijn van de nodige verwijzingsplaatjes, op de nieuwe route geplaatst. Ook zijn er veel verwijzingsplaatjes geplakt en geschroefd.

De nieuwe wandelroute op De Grote Beek (© VisitBrabant.nl) Voor de opbouw van deze route is nauw samengewerkt met Anita Liebregts (Natuurrijk Eindhoven), VisitBrabant en de GGzE. Daarnaast is de fietsroute gecontroleerd en als GPS-route uitgewerkt en vonden er kleine aanpassingen en restauraties plaats aan de bestaande wandelroutes. Met inzet van enkele extra vrijwilligers is in totaal 113 uur gewerkt. Dré Verhagen (coördinator), Martien van de Ven, Gerard Verkuijlen en Jetty de Visser

Landschap en Milieu De werkgroep volgt de ontwikkelingen op het gebied van planologie die direct of indirect effect hebben op de lokale leefomgeving. Om vervolgens ook invloed op de plannen te kunnen uitoefenen wordt, zo mogelijk, zitting genomen in commissies, klankbordgroepen en

Pagina 22

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem andere overlegorganen. In andere gevallen wordt gebruik gemaakt van inspraakmogelijkheden zoals het indienen van zienswijzen. Om verschillende redenen staat de samenhang binnen de werkgroep al een tijd op een laag pitje. Daarom wordt zij, op ad-hoc basis, bijgestaan door het bestuur en leden van andere werkgroepen.

Onder toezicht van bestuurders planten kinderen bomen in Wintelre Het project “Wintelre-Oerle” is de eerste Brabantse landschapsinrichting onder de in 2006 ingevoerde wet WILG (Wet inrichting landelijk gebied). Binnen het project, dat bijna 6,6 miljoen euro kost, ruilden circa 400 grondeigenaren hun percelen. Onze vereniging wordt in de bestuurscommissie vertegenwoordigd door Ine van Woensel. Inmiddels is het project in de afrondende fase beland met het inplanten van de laatste plantvakken, het aanleggen van (deels recreatieve) schouwpaden en het behandelen van de nog resterende bezwaren tegen de “Lijst der Geldelijke Regelingen”. Al vele jaren verzetten wij ons tegen de geplande aanleg van de “Westparallel”, een verbinding tussen de N69 ten zuiden van Valkenswaard en de A67 ter hoogte van het tankstation/parkeerplaats “Oeienbosch”. Deze weg doet een grote aanslag op de natuur omdat deze is geprojecteerd in het beekdal van de Keersop en ook nog de Run kruist juist ten noorden van natuurgebied het Grootgoor. Daarnaast is het beoogde effect op afname van het doorgaand verkeer in Waalre en Valkenwaard minimaal en is er een, veel minder schadelijk, alternatief tracé met vergelijkbaar oplossend vermogen beschikbaar. In 2014 hebben we daarom, samen met andere organisaties, een zienswijze ingediend tegen het Provinciaal Inpassings Plan Nieuwe Verbinding Grenscorridor N69 en tegen het Bestemmingsplan Kempenbaan-West van de gemeente Veldhoven. Beide zienswijzen werden terzijde gelegd, naar onze overtuiging onterecht. Om die reden werd besloten om ons aan te sluiten bij een beroep van de Stichting Oplossing N69 Bewonersoverleg Dommelen bij de Raad van State. Deze zaak werd behandeld op 16 november 2015, maar de uitspraak wordt pas in de loop van 2016 verwacht. In 2015 is het regelmatig overleg met de gemeente Veldhoven in ere hersteld. Elk kwartaal worden actuele zaken besproken die te maken hebben met natuur, milieu en duurzaamheid. In dat kader zijn er ook contacten met de Bosgroep Zuid over, onder andere, het rooien van bomen, monitoring van de plantengroei in en rond de Vlasrootvennen, het Moerkotven,

Pagina 23

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem onderkomens van vleermuizen en stagewerk. Verder worden de coördinatoren op de stuurgroepvergaderingen bijgepraat door een stadsecoloog van de gemeente Eindhoven over natuur gerelateerde zaken in de stad. Peter Buijsman (coördinator), Ine van Woensel, Rein Kieviet, Heine van Maar, Dré Verhagen, Etje Hendrikx en Gerard Lijten

Vlindertuin Op 12 januari begon het seizoen 2015 met veel binnenwerk, want buiten was het voortdurend veel te koud. Er is gewerkt aan een mooie, nieuwe kleurenfolder. De naambordjes zijn gecontroleerd, gerestaureerd en bijbesteld. Ook de plantenmap van de vlindertuin moest bijgewerkt worden, want er verandert voortdurend wat in de perken. De insectentoren heeft een opknapbeurt gehad: het wilgendak is vervangen door een houten dak met singeltjes en de stapeling van de boomstammetjes is flink opgeschud. Ook de poorten zijn opgeknapt. In de tuin verschenen in februari de eerste sneeuwklokjes. In april konden we weer naar buiten en zijn vakken opnieuw ingeplant met o.a. Veronica spicata (Aarereprijs), erg aanlokkelijk voor insecten en vlinders. Om het bosperceel open en voldoende belicht te houden zijn een aantal bomen verwijderd. Het bijenvolk in onze tuin heeft weer gezorgd voor verschillende potjes heerlijke honing.

Ook veel interesse van fotografen tijdens de open dag in juli Naast de permanente openstelling van de vlindertuin hadden we dit jaar weer diverse publieksactiviteiten. Tijdens de open dag op 5 juli, dit jaar samen met de KNNV, ontvingen we 45 bezoekers. Het was, ondanks de wel erg zomerse dag, een geslaagde middag. Op 10 augustus is de Zonnebloem uit Eindhoven met 12 personen op bezoek geweest. De nachtvlindernacht op 11 september is voor het eerst gehouden op de Nagelmekerseweg. Er waren 14 mensen aanwezig. De lokmethode met licht leverde geen waarnemingen op, maar de smeermethode (stroop met bier) op boomstammen bracht ons 11 verschillende nachtvlinders.

Pagina 24


Determineren van de vangst tijdens de Nachtvlindernacht Verder hebben we het IVN en de Vlindertuin onder de aandacht gebracht op facebook middels een interview over de tuin. In het Veldhovens Weekblad hebben we een fotopagina over de tuin met haar bezoekers en vrijwilligers gehad. Dit jaar zagen we in de tuin de volgende vlinders: Icarusblauwtje, Gehakkelde Aurelia, Koolwitje, Knollewitje, Atalanta, Dagpauwoog, Kolibrievlinder, Distelvlinder, Citroentje. Tot slot dient vermeld te worden dat de bramen, courgettes, goudreinetten, kweeperen en koolplanten heerlijk smaakten. Wij hebben met 11 personen 1077 uur in de tuin gewerkt. José van Lieshout (coördinator), Corina Appelhof, Lucy Géhéniau, Kees van Hout, Harrie Kesseler, Hans van der Leeuw, Paul Olijslagers, Thea den Otter, Dré Verhagen, Lia Verhagen en Joke Verhallen

Kleine Landschapselementen Per januari 2015 is Frans Boks als coördinator gestopt. Hij blijft actief lid. Thea den Otter heeft het stokje van hem overgenomen. We hebben een goed verzorgde en gezellige nieuwjaarsbijeenkomst gehad met alle werkgroepen van het IVN. Vanaf januari zijn we met 33 KLE leden begonnen. Enkele leden hebben af moeten haken wegens omstandigheden. Eén persoon is overleden. Er zijn ook weer nieuwe leden bijgekomen zodat we in het naseizoen weer met 33 leden verder gaan. • • •

In begin januari hebben we gewerkt voor de gemeente Veldhoven aan de Antwerpsebaan. Hier is het herstel van het oude zandpad uitgevoerd en aan de houtwal zijn een aantal bomen gekapt. Daarna zijn we voor Brabants Landschap gaan werken in de “Spekdonken” in Vessem. We hebben daar geknot en hakhoutbeheer uitgevoerd. Enkele leden hebben in maart meegeholpen met NLdoet. Op deze dag hebben we een stuk van de Vlasroot in Veldhoven mee opgeschoond.

Pagina 25

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem • •

• •

•

• •

In de maanden juli en augustus hebben we 28 grafheuvels een maaibeurt gegeven plus de Molenberg. Er is een brief geschreven naar de Rijksdienst voor Cultuur en Erfgoed (RCE) over de paalkransen die steeds verder aan het rotten zijn. Hier is een reactie opgekomen. Zij hebben contact opgenomen met de gemeente Veldhoven. Er is een eerste bijeenkomst geweest met RCE, gemeente Veldhoven en KLE. Dit is verder nog in bewerking. In het naseizoen hebben we een openingsavond gehad voor de start van het nieuwe seizoen. Alles is weer besproken zoals; waar we gaan werken en hoe veilig te werken. Begin oktober zijn we voor Natuurmonumenten gaan werken in het Dommeldal achter de Volmolen. Een gedeelte van het wandelpad is weer vrij gemaakt van overhangende takken en wat vogelkers is verwijderd. Verder is de berm aan de Takkers weer geschoond. Hierna zijn we voor het Brabants Landschap gaan werken in de “Spekdonken” te Vessem. Voor het eerst zijn we hier in het najaar begonnen omdat het stuk bos veel te nat is in het voorseizoen. Dit is nu prima gegaan. Veel hakhout is er uit, enkele wilgen zijn geknot en langs de sloot is het opgeschoond. In december zijn we voor de gemeente Veldhoven gaan werken aan de Hoogeloonsedijk. Hier is het oude zandpad weer hersteld en op de houtwal zijn enkele bomen omgedaan. Half december zijn we in de “Dommelbeemden” gaan werken aan de Nagelmekerseweg. We zijn hier verder gegaan waar we op de natuurwerkdag ook gewerkt hebben. Het bos zijn we aan het uitdunnen en we zijn bezig met wilgen knotten in één van de singels en langs de sloot. Tussendoor zijn we nog ’n zaterdag even bezig geweest in het bos waar de hazelworm leeft. Hier is nog wat hakhout weggehaald zodat er flinke boomstronken neergelegd konden worden voor de hazelworm.

Wilgen knotten in de Dommelbeemden • •

In de Natuurwerkweek hebben verschillende KLE leden meegeholpen in de Vlasroot te Veldhoven. Op de natuurwerkdag hebben totaal 45 mensen meegewerkt, zowel kinderen, vaders, moeders en 18 KLE leden. Hier hebben we voor Natuurmonumenten gewerkt aan de Nagelmekerseweg in Veldhoven. Er is geknot, langs de poelen is hooi op hopen gezet en we zijn bezig geweest met het uitdunnen van een bosperceel.

Pagina 26


Jong en oud(er) aan het werk tijdens de Natuurwerkdag Helaas heeft er tijdens de werkzaamheden een ernstig ongeval plaatsgevonden. Een boom, die met de kettingzaag omgezaagd was, ging rollen toen de kruin bewerkt werd. De boom rolde tegen de persoon die met de kettingzaag bezig was. Hij brak zijn bovenbeen en heeft beschadigingen aan zijn knie. In zijn bovenbeen is een pin gezet. Drie coördinatoren hebben op 2 avonden een cursus gevolgd: Hulpverlening Geïsoleerde Arbeid, HGA. Eén persoon bij Natuurmonumenten en twee bij Brabants Landschap. Met het jaarlijks uitstapje zijn we in “de Liereman” in België geweest. Dit ligt in Oud Turnhout. Hier hebben we heerlijk kunnen wandelen in een mooi natuurgebied. Daarna hadden we onze jaarlijkse Chinese maaltijd in D’n Aard. Totaal gewerkte uren: 1515 uur (was 1796 uur in 2014) Thea den Otter (coördinator), Martien van Aaken, Cor Bakker, Gerard van Beek, Frans Boks, Johan Couwenberg, Mary Dahmen, Jan Dekker, Wim van Dooren, Ad van Dorst, Ellie Dresselaerts, Emile Falke, Ernst van Geffen, Sjaak van Gestel, Birgit van Hal, Ad van den Heuvel, Gerard Hofmans, Jan Kikkert, Leo Kuipers, Steven Luitjens, Theo Meeuwsen, Frank Meulensteen, Joost Muller, Paul Olijslagers, Sonja Schmidt, Jos Schuybroek, Jacques Smulders, Ab Stevels, Evert van Veldhuizen, Lia Verhagen, Wim Verrijp, Anneke de Voogd

Wandelroutenetwerk Eindhoven In twee controle rondes is het wandelnetwerk in de gemeente Eindhoven weer aan nadere inspecties onderworpen. Herstelwerk is uitgevoerd aan de bewegwijzering: overplakken van verbleekte stickers en de gevolgen van vandalisme ongedaan maken. Rond De Grote Beek (GGzE) zijn de routes aangepast om goed aan te sluiten op de vernieuwde routes op het terrein. Ook op sommige andere punten zijn voorstellen gedaan naar VisitBrabant, die het netwerk beheert. Neem eens een kijkje op de site: http://www.visitbrabant.nl/routes/wandelen daar is het hele wandelnetwerk te zien. Ook vind je er een link naar het meldpunt. Als je een

Pagina 27

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem keer iets ziet wat niet in orde lijkt te zijn, dan komt die melding bij ons (of bij de collega’s van omliggende netwerken) en moeten wij weer aan de slag om één en ander in orde te maken.

Pas geplaatste paal op de Groote Heide, tussen Eindhoven en Heeze Rien de Schipper (coördinator),Martien van de Ven, Steven Lucassen, Annie en Kees van Hout, Kitty Verbeek, Paul Olijslagers, Marja Rissenbeek, Els van de Voort, André de Jong, Jan Koning, Eef Berns, Jacqueline van Heek, Emil Falke

Vogels In 2015 heeft de vogelgroep van het IVN weer een inventarisatie uitgevoerd en een flink aantal vogelexcursies gehouden. De vogelwerkgroep kent geen vaste leden, maar staat open voor ieder IVN-lid dat actief wil zijn bij onderzoeken of genieten van vogels. We zijn met ongeveer 15 personen. In dit jaar hebben we eenmaal een werkgroepvergadering belegd om met elkaar de wensen voor het nieuwe seizoen door te spreken. Verder zien we elkaar voldoende tijdens de inventarisatierondes en de excursies. De vogelinventarisatie is uitgevoerd door ongeveer 12 enthousiaste vogelaars. In het voorjaar van 2015 hebben we voor het derde opeenvolgende jaar meegedaan aan het landelijke onderzoek van Sovon om in een telblok van 5 x 5 kilometer alle broedvogels in kaart te brengen. De resultaten voeren we in in een landelijke databank. Met deze gegevens ontstaat een vogelatlas van heel Nederland. Het telgebied lag tussen rondom Geldrop. Daar liggen mooie natuurgebieden zoals de Collse Zeggen, Gijzenrooi en het noordelijke deel van de Strabrechtsehei. Een prachtig gebied om te inventariseren. We vonden ongeveer 90 verschillende broedvogels, met als hoogtepunten wielewaal, wespendief, watersnip, houtsnip, boomvalk, spotvogel en blauwborst. Daarnaast hebben we Gerben ondersteund met het inventariseren van het blok rondom Soerendonk. We hebben dit met veel plezier gedaan.

Pagina 28


Heine noteert terwijl Jan en Lambert de omgeving afspeuren in Geldrop Er zijn 7 excursies gehouden. Een greep uit de excursiedoelen: de Maasvlakte, de Bleeke heide bij Chaam, het Reuseldal bij Moergestel, de Biesbosch, een zeevogelexcursie bij stormachtig weer bij Westkapelle en enkele halve-dag excursies naar de Strabrechtsehei en Sibbe in Limburg. De halve-dag excursie bevallen goed, er zijn veel deelnemers. Tijdens een lang weekend in zuid Zweden eind september bekeken we de spectaculaire vogeltrek. De verslagen van de weekenden en vogelweken staan op de site. We functioneren in Veldhoven als een laagdrempelige vogelgroep, waar iedereen, met en zonder kennis bij kan aansluiten. Het aantal deelnemers aan excursies en inventarisaties bedraagt in totaal ongeveer 200.

Veel belangstelling voor de fraaie excursiedag aan de Zeeuwse kust in augustus Voor het aanstaande jaar zullen we, naast het inventariseren op verzoek van Natuurmonumenten van de Hogt en de Veldhovense Dommelbeemden, 3 IVN excursies houden, waarbij we de doelen in onderling overleg zullen bepalen. Daarnaast zijn er enkele

Pagina 29

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem extra excursie activiteiten voor de inventarisatiegroep, zowel dagexcursies als halve-dag excursies. In juni gaan we met 6 deelnemers een week naar Spanje. De coördinator van de vogelgroep heeft contacten onderhouden met bestuur, andere vogelgroepen en met organisaties als Natuurmonumenten en de gemeenten. We hopen weer op een vogelrijk seizoen met veel kijkplezier. Heine van Maar (coördinator), Peter Buijsman, Mado Dalsem, Martin van Dam, Wil Dijkhuizen, Gerben Helmes, Peter Janssen, Theo Kampshof, Jan Koopsen, Tine Langerak, Gerard Lijten, Laura Noordam, Lambert Prüst, Hans Reitsma, Erwin Rikkers, Raoul Schaaf, en Ans de Zeeuw

Planten In 2015 bestond de plantenwerkgroep uit 12 personen. Samen hebben ze 306 uur in hun werkzaamheden gestoken, dat is inclusief voorbereiding, voorwandelen, rapportage en verslaglegging. • •

In de wintermaanden hielden wij ons weer bezig met streeplijsten. Hiernaast was er een lange winterwandeling en een foto-avond over IJsland. In maart konden we weer naar buiten voor een bomenwandeling. Een themawandeling onder leiding van Jan van Hout in Landgoed de Utrecht. Héél veel exotische naaldbomen zijn daar aangeplant en vormen een uitzonderlijk park.

De werkgroep op bomenexcursie in Landgoed de Utrecht • • • • •

In april maakten we een wandeling door de Mortelen. Bekend om zijn voorjaarbloeiers: bosanemoon, speenkruid, pinksterbloem en vele anderen. De poelen bij de Bruggenrijt bezochten we in mei. We inventariseerden een overvloed van waterminnende planten! De plantenwerkgroep verzorgde 1 avond en 1 excursie voor de Groencursus. Op zondag 14 juni stond er een wandeling langs de Kleine Beerze op het programma. Een prachtige wandeling met veel waterplanten. De rode lijst soort drijvende waterweegbree viel volop te bewonderen! De dagwandeling langs De Dommel, nabij Son, was zeer geslaagd. Mooi weer en een prachtig verrassend gebied.

Pagina 30

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem •

•

•

Op 7 juli werd het compensatiegebied aan de Heikantsebaan in Oerle geïnventariseerd. In tegenstelling tot vorig jaar stonden er weinig planten. Het gebied oogde dor en droog. Er groeide veel Jacobskruiskruid, vogelpootje en gras. Langs de weg troffen we wel weer grote bremraap! Ook dit jaar werd de Vlasroot weer geïnventariseerd. Floristen van KNNV boden welkome aanvulling. Het rapport wordt naar de bosgroep en gemeente Veldhoven gestuurd. In november werd daar een weeklang gesnoeid en gerooid. Leden van de plantenwerkgroep hebben daar meegeholpen. De paddenstoelenwandeling vond deze keer op de Oirschotse Heide plaats. Ondanks de droogte vele soorten in allerlei kleuren. Later in oktober vonden we op Toterfout en Halfmijl een grotere variatie. En vermoedelijk ook een wroetplaats van een wild zwijn.

Lia Verhagen en Will Colsters (coördinatoren), Tjerk Groeneveld, Mieke van den Hurk, Marian Kesseler, Agnes Kok, Joost Muller, Lilian Smits, Dré Verhagen Joke Verhallen, Gerard Verkuijlen

Water Voor het inventariseren in 2015 hadden we de beschikking over 4 professionele vallen, 1 van Natuurmonumenten, 2 geleende en de begin 2015 aangeschafte eigen val. Tevens konden we een lichtgewicht, middenmaat schepnet aanschaffen. Voor Natuurmonumenten hebben we dit jaar 9 poelen geïnventariseerd. Vier poelen bij de Achterste Brug (Valkenswaard), 3 bij de Malpie en 2 poelen bij de Nagelmekerseweg. Verder is er een nulmeting bij de nieuw aangelegde poelen in Zandoerle gedaan en is er geïnventariseerd bij de Grote en de Kleine Vlasroot. De poelen voor Natuurmonumenten zijn allemaal vier keer bezocht, die in Zandoerle 1x en de Vlasroot 2x. Halverwege het seizoen is ook de Gender (het stuk tussen Veldhoven dorp en het Máxima Medisch Centrum twee keer bezocht en 1x vallen uitgezet, op verzoek van de gemeente Veldhoven.

Even rust tijdens het inventariseren van poelen op de Plateaux Alle inventarisaties zijn op waarneming.nl ingevoerd, zodat iedere belanghebbende er gebruik van kan maken. Aan het einde van het seizoen is er een uitdraai ingeleverd bij Natuurmonumenten. Begin september hebben we weer genoten van de vrijwilligers dag van Natuurmonumenten met een prachtige wandeling door het Kempen Broek bij Weert. Op diverse plekken werden kamsalamanders waargenomen naast alpenwatersalamanders en kleine watersalamanders. Eind 2015/begin 2016 worden onze gegevens van de afgelopen jaren door Natuurmonumenten gebruikt bij het uitvoeren van een project voor

Pagina 31

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem duurzame instandhouding van de kamsalamander in het zuidelijke Dommeldal. Wat planten betreft, zijn we dit keer geen rode lijst soorten tegen gekomen

Enkele leden van de werkgroep op verkenning langs de Keersop De werkgroep bestond uit 12 actieve leden. In het totaal werd er 305 uur gestoken in het inventarisatie werk. Minder dan vorig jaar, omdat we met kleinere groepen geïnventariseerd hebben en zo bijna iedere week konden gaan. Contacten en samenwerking was er dit jaar met: Natuurmonumenten, Poelengroep Eindhoven en de gemeente Veldhoven. Plannen voor 2016: Inventariseren voor Natuurmonumenten in overleg en de nieuw gegraven poelen in Oerle/Wintelre, Nieuwe poelen bij het Haoneven (Steensel) en de Gender bij ASML. Tineke Lous (coördinaror), Anita Liebregts, Dré Verhagen, Etje Hendrikx, Gerry Dorrenstein, Hans van der Leeuw, Harrie Kesseler, Kees van Hout, Lucy Géhéniau, Mieke van de Winkel, Paul Olijslagers en Thea den Otter

Vleermuizen Dit jaar is op verzoek van de gemeente Veldhoven op enkele locaties, waar sloop van panden is gepland, gezocht naar mogelijke verblijfplaatsen van vleermuizen. Onderzoek naar de kraamkolonie bij de Rapportstraat leverde geen waarnemingen op. In Oerle is dit jaar veel inventarisatiewerk verricht. Dat leverde een schat aan gegevens op over verblijfplaatsen, vliegroutes en jachtgebieden van dwergvleermuizen, laatvliegers, rosse vleermuizen, watervleermuizen en grootoorvleermuizen. Tijdens de Nacht van de Nacht is weer voorlichting over het vleermuisleven gegeven. Ook op huize Merefelt is een lezing over vleermuizen verzorgd. Enkele keren hebben leden van de groep advies en hulp aan particulieren gegeven.

Pagina 32


Leegstaande schoolgebouwen werden onderzocht op verblijfplaatsen In totaal is de groep van 5 personen met extra ondersteuning van iemand uit Oerle 219 uur actief geweest. Dré Verhagen (coördinator), José van Lieshout, Gerard Lijten en Martien van de Ven

Documentatiecentrum – D’n Aard Documentatiecentrum Omdat de gelederen versterkt zijn met de KNNV en de Jan van de Werfzaal mede daardoor frequenter gebruikt wordt, en er hoge eisen aan de beamer gesteld werden, hebben we besloten de beamer, de computer én het projectiescherm te vervangen. De beamer is een apparaat met een hoog oplossend vermogen en het projectiescherm is één maatje groter en van betere kwaliteit dan het oude scherm.

Dré en Hans voeren de nieuwe aanwinsten in het computerbestand in

Pagina 33

Jaaroverzicht 2015 IVN Veldhoven Eindhoven Vessem De oude beamer is in de Haagwinde gemonteerd waardoor nu op twee locaties gelijktijdig van een computer met beamer gebruik gemaakt kan worden. Evenals de voorgaande jaren heeft de werkgroep de bibliotheek gecontroleerd op de aanwezigheid van de in ons bestand opgenomen boeken. Tot onze verbazing waren er een zestal boeken die de afgelopen jaren zoek waren plotseling weer terug en waren er negen boeken zonder vermelding in de uitleenagenda meegenomen. Wij zouden het bijzonder op prijs stellen dat wanneer leden een boek lenen ze dit in de uitleenagenda vermelden. Verder zijn er een aantal nieuwe boeken, werkstukken en andere documenten in de bibliotheek opgenomen. Aantal uren besteed aan documentatiecentrum en vervanging projectiesyteem: 54 uur. Hans van de Leeuw (coördinator), Harrie Kesseler en Dré Verhagen

D’n Aard Dit jaar is er weinig aan ons verenigingsgebouw opgeknapt of veranderd. Het bestuur heeft een oproep gedaan aan de vrijwilligers om een werkgroepje te formeren die de inrichting en aankleding van het gebouw gaan bekijken. Een viertal vrijwilligers hebben zich bereid gevonden en begin 2016 komt de groep bij elkaar. In juni is de put aan de vroegere ingang dicht gestraat, dit vanwege de vele peuken, die de hangjeugd hierin deponeerde. Daardoor was er risico van brandgevaar. In september is het gebouw van binnen en van buiten weer flink onder handen genomen. Betonnen balken buiten schoon gespoten, vloeren in de was gezet, ramen gewassen en zelfs de gordijnen in de grote zaal zijn schoon gemaakt. Voor de fototentoonstelling van november zijn nieuwe rails opgehangen zodat de fotolijsten beter verwisseld kunnen worden. Eind december is er contact geweest met een dakdekker, die een aanbieding zal maken voor het vervangen de gestolen loodslabben en een jaarlijks onderhoudscontract. Totaal aantal uren: Onderhoud door het jaar: 50 uur, poetsdag: 60 uur. Paul Olijslagers en Hans van de Leeuw (coördinatoren), Etje Hendrikx, Harrie Kesseler en Dré Verhagen

Ledenactiviteiten Het jaar begon met een gezellige nieuwjaarsborrel, waar ook weer een aantal leden een speldje en een insectenhotel kregen voor hun 25 jarig lidmaatschap. In het voorjaar werd de leden een avond over IJsland en een filmavond over Costa-Rica aangeboden. Ook was er voor de fotograferende leden een avond over macrofotografie. Het jaarlijkse weekend op 29, 30 en 31 mei was dit jaar in de omgeving van Lage Vuursche. Met 23 IVN-ers trokken we naar het Koos Vorrink huis van het NIVON in Lage Vuursche. Na een lekkere dikke pannenkoekenmaaltijd in diverse uitvoeringen nam om 20:00 uur Pieter Augustinus van IVN Eemland ons tijdens zijn lezing mee door het Eemland en het ontstaan daarvan. Zaterdag, mooi weer, werden we in Soest begroet door Martine en Tanneke van IVN Eemland die ons tijdens een wandeling van 16 km (die achteraf 19,7 km bleek te zijn) mee door de Korte- en Lange Duinen, de Stompert en de Eng. De avond werd ingezet met een voortreffelijke maaltijd, bereid door de deelnemers onder bezielende leiding van een enthousiaste kookstaf. Rond 22:00 uur gingen de “die-hards” nog op vleermuizenexcursie.

Pagina 34


Samen werken aan het avondmaal tijdens het IVN-weekend Zondagmorgen, bewolkt met wat neerslag, naar de Waaien van de Eem. Hans en Nelleke, ook weer van IVN Eemland, wandelden met ons door de weilanden van de Noordpolder. Na de lekkere lunch ging het in de regen weer huiswaarts na een geslaagd weekend.

De winnende foto van de fototentoonstelling 2015 door Kees van Hout Tot slot werd in november door 8 fotografen de grote zaal weer versierd met veertien lijsten vol fraaie foto’s. Het thema van 2015 was “berm en sloot”. De openingsavond werd weer een boeiende belevenis. Dré Verhagen (coördinator), Paul Olijslagers, Will Colsters, Mieke van den Hurk, Agnes Kok en Saskia van Vliet

Pagina 35


Het werkgebied van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem (Google Maps)

IVN Veldhoven Eindhoven Vessem Algemeen jaarverslag 2015 Eindredactie: Gerard Lijten [email protected] www.ivn.nl/vev

Pagina 36

Jaarverslag IVN Veldhoven Eindhoven Vessem

Recommend Documents