1
Jaarverslag 2015 (inclusief tweede helft 2014)
– Expositiecommissie Pictura –
Wim Jonkman, winnaar J.K. Egbertsprijs 2015
2
Inhoud Samenvatting 2015 Verslag seizoen 2014/15 1. Expositiecommissie 2. Tentoonstellingen en exposanten 3. Publiciteit, bezoekersaantallen en opbrengsten 4. Beleid
Verslag tweede helft 2015 1. Expositiecommissie 2. Tentoonstellingen en exposanten 3. Bezoekersaantallen en opbrengsten
3
Karakter Jaarverslag Het voorliggende verslag betreft het seizoen 2014/15 en de tweede helft van het jaar 2015. Omdat het bestuur van Pictura heeft besloten het begrotingsjaar en het verslagjaar van de expositiecommissie hetzelfde te laten zijn (januari t/m december) en er als gevolg daarvan over het eerste half jaar geen verslag zou zijn, is besloten het conceptjaarverslag over de periode 14/15 in zijn geheel op te nemen en te integreren in het jaarverslag 2015. De totale rapportage beslaat derhalve anderhalf jaar. Het jaarverslag 2015 heeft evenwel het karakter van een samenvatting. Voorliggend verslag wordt in mei 2016 door het stichtingsbestuur vastgesteld en in september tijdens de bijeenkomst van bestuur en donateurs. Met ingang van 2016 lopen jaarverslag van de expositiecommissie en begroting van Pictura gelijk op.
Samenstelling en eindredactie: Drs. K. Koops
Vastgesteld op de ALV xx september 2016
4
Samenvatting 2015 De onderstaande samenvatting betreft uitsluitend het verslagjaar 2015. In dit jaar hebben zich naast wijzigingen in het bestuur ook personele wijzigingen in de expositiecommissie voorgedaan. De commissie bestaat nu uit zeven leden, te weten de dames Van de Wal (secretaris) en Horneman-Ottens en de heren Koops (voorzitter), Jongs, Van der Veen, Hage en Boersma. Het pr-budget voor de expositiecommissie bedraagt vanaf 1 januari 2015 €3000,- per jaar. In de loop van 2014 is het uitnodigingsmateriaal versoberd, niet altijd wordt meer gebruik gemaakt van flyers. Met ingang van 2015 brengt Pictura tevens een digitale nieuwsbrief uit. Ook dit jaar sluiten de tentoonstellingen aan bij de ontwikkelingen in de beeldende kunst in Noord-Nederland, dan wel bij nationale en euregionale ontwikkelingen die daarmee verwant of daarop en reflectie zijn. Met deze exposities wil Pictura aandacht vragen voor de schilderkunst in brede zin, de geloofwaardigheid als kunstzinnig genootschap versterken en bestaand en nieuw publiek interesseren voor zijn activiteiten. Enerzijds kunnen kunstenaars zich aanmelden voor tentoonstellingen, anderzijds kan de expositiecommissie kunstenaars uitnodigen om te exposeren. Alle binnengekomen aanvragen en uitnodigingen worden verzameld en op een lijst geplaatst. Op basis van deze lijst wordt de tentoonstellingsplanning gemaakt. Pictura streeft ernaar in elk geval een jaar vooruit te plannen. Tijdens elke vergadering worden ter zake besluiten genomen. Tevens is besloten om aanvragende kunstenaars te bezoeken. Daaraan is, indien gewenst en nodig, invulling gegeven. Voor de tentoonstellingscondities zij verwezen naar de website van Pictura. Met ingang van het najaar 2014 wordt gepoogd de bestaande expositieruimtes anders te benutten, tenzij een expositie het gehele gebouw verlangt. De grote bovenzaal wordt gebruikt voor de hoofdexposities. De kleinere zalen op de begane grond, te weten de Overdiepkamer en de Van Houtenkamer, worden los daarvan verhuurd voor kleinere exposities.
5
Nieuw is het gebruik van de Egbertskamer als 'Witte doos.' Daarin worden onder een supervisie van een gastcurator nieuwe kunstontwikkelingen en experimenten getoond. Deze kunnen allerlei vormen aannemen, zelfs actieve kunstbeoefening. De bestuurskamer/Hazewinkelkamer en tuin kunnen apart of in samenhang met de andere ruimtes worden verhuurd of benut. In het jaar 2015 zijn er exposities van de volgende kunstenaars geweest: Witte Doos Dianne Bakker Jaap de Ruig Theo van Egeraat
11 januari – 8 februari 2015 1 maart – 12 april 2015 6 september – 18 oktober 2015
Deze exposities stonden onder het curatorschap van Flip Ekkers, van uitgeverij Philip Elchers. In 2106 wordt hij opgevolgd voor Han Steenbruggen, directeur van Museum Belvedère. Benedenverdieping Louie Barkov Rachel van Balen Blik naar Binnen
11 januari – 8 februari 2015 1 maart – 12 april 2015 1 maart – 12 april 2015
Aan de expositie ‘Blik naar Binnen’ deden 24 kunstenaars mee. Bovenzaal J.K. Egbertsprijs Collectie Gerard Muntinga / Eigenheid
11 januari – 8 februari 2015 1 maart – 12 april 2015
Deelnemers aan de J.K. Egbertsprijs waren Barend Blankert, Wim Jonkman, Joachim Nieuwhof, Martin Tissing en Olga Wiese. De winnaar van de J.K. Egbertsprijs 2015 werd Wim Jonkman. Het publiek koos voor Barend Blankert. Hij kreeg de publieksprijs en een expositie in 2016.
6
Hele gebouw Open Dagen Klassieke Academie Composita Colorita Eindexamen Klassieke Academie
16 februari – 23 februari 2014 19 april – 31 mei 2015 1 juni – 21 juni 2015
Aan de expositie Composita Colorita deden 12 kunstenaars mee. Aan de eindexamen expositie van de Klassieke Academie voor de Beeldende Kunst deden 11 kunstenaars mee. Aan alle exposities is in het Dagblad van het Noorden, dan wel in Het Gezinsblad of in andere media aandacht besteed. Bezoekersaantallen per expositie J.K. Egbertsprijs: Open Dagen KA: Eigenheid: Composita Colorita: Eindexamenexpositie KA: Groningse Aquarellen/5x5 e.a: Jan Steen en Vrienden:
353 255 582 650 350 880 (inclusief Museumdag (123)) 843
Totaal:
3913
Het bezoek aan de kleinere exposities is hierbij inbegrepen. Ook de bezoekersaantallen van de expositie in het Groninger Museum zijn niet meegerekend. N.B. Bovenop deze bezoekersaantallen komen de aanwezigen bij de openingen. Deze worden niet geteld, maar bij 6 tot 7 exposities gaat het om circa 1000 bezoekers per jaar.
7
Verkoopcijfers per expositie (exclusief boekenverkoop) J.K. Egbertsprijs: € 1079 Open Dagen KA: n.v.t. Eigenheid: € 895 Composita Colorita: € 950 Eindexamenexpositie KA: € 1500 Groningse Aquarellen: € 2550 5x5/van der Duyn € 1741 Jan Steen en vrienden: € 2200 Totaal:
€ 10915
Aan commissie is binnengekomen een bedrag van € 1564,60. Aan boeken is er verkocht bij exposities Eigenheid/Blik naar binnen en Jan Steen en vrienden € 277 (waarvan €55,50 aan commissie). De expositiecommissie heeft samen met het bestuur geïnvesteerd in het samenwerken met andere instellingen. Zo zijn er onder meer contacten gelegd met het Groninger Museum, Museum Belvedère in Heerenveen, Forma Aktua en de Stichting Van Diepen te Slochteren. Daaruit zijn enkele initiatieven voortgekomen. Zo is er in het najaar van 2014 een expositie in het prentenkabinet van het Groninger Museum geweest van aquarellen en tekeningen uit het erfgoed van Pictura. Met ingang van 2015 is besloten te investeren in relaties met regionale kunstenaars en kunstenaarsverenigingen. De laatste hebben daartoe een uitnodigingsbrief gehad. Contacten zijn gelegd met onder meer SOOS 050, Het Paleis, de Vrije Academie en De Biotoop te Haren, maar ook met kunstenaarsverenigingen in de regio. Het doel hierbij is nagaan of er expositiemogelijkheden gewenst zijn. Het bestuur van Pictura heeft besloten, in overleg met de expositiecommissie, na te gaan of de overgang naar een vrijwilligersorganisatie in combinatie met enige professionalisering tot de mogelijkheden behoort. Dit in relatie tot toekomstige ontwikkelingen. Voormalig bestuurssecretaris Carin van de Wal
8
heeft daartoe een opdracht gekregen. De uitkomsten daarvan zullen over enkele jaren effect krijgen. De streefdatum is 2020. Vermeldenswaard is nog dat vanuit geen enkel distributiepunt zoveel Kunstkranten worden verspreid als vanuit Pictura.
9
Seizoen 2014/15 1. Expositiecommissie 1.1. Opdracht De Expositiecommissie van Het Kunstlievend Genootschap Pictura programmeert, plant en organiseert jaarlijks exposities met werk van jong talent en gerenommeerde kunstenaars. Tevens verzorgt zij hiervoor de publiciteit. Dit seizoen met behulp van flyers, uitnodigingskaarten, affiches, persberichten, de website en Facebook. Met ingang van 2015 is het uitnodigingsmateriaal versoberd, niet altijd wordt meer gebruik gemaakt van flyers. Het pr-budget bedraagt vanaf 1 januari 2015 € 5000,- per jaar. Met ingang van 2015 brengt Pictura tevens een digitale nieuwsbrief uit. Enerzijds kunnen kunstenaars zich aanmelden voor tentoonstellingen, anderzijds kan de expositiecommissie kunstenaars uitnodigen om te exposeren. Alle binnengekomen aanvragen en uitnodigingen worden verzameld en op een lijst geplaatst. Op basis van deze lijst wordt de halfjaarlijkse tentoonstellingsplanning gemaakt. Pictura streeft ernaar een jaar vooruit te plannen. Tijdens elke vergadering worden besluiten genomen over wel of niet exposeren. Tevens is besloten om aanvragende kunstenaars vaker te bezoeken. Voor de tentoonstellingsvoorwaarden zij verwezen naar de website van Pictura. 1. 2. Samenstelling Leden Expositiecommissie seizoen 2014/15: Peter Boersma Beeldend kunstenaar en grafisch vormgever Margriet Dijk Adjunct-directeur Hoogeland Museum (secretaris) (tot 12 januari 2015) Herman van Hoogdalem Beeldend kunstenaar en docent Academie Minerva (tot 1 januari 2015)
10
Hans Hage Beeldend kunstenaar Stefanie Horneman-Ottens Beeldend kunstenaar/ galeriehouder (vanaf 1 april 2015) Albert Jongs Fotograaf (beheerder) Klaas Koops Beeldend kunstenaar/auteur (voorzitter) Hans van der Veen Voormalig docent beeldend vormgeving en kunstgeschiedenis Reitdiep College/beeldend kunstenaar en galeriehouder Rozemarijn van de Wal Cultuurhistorica (vanaf 1 mei 2015) Koos Dijksterhuis Voorzitter bestuur (tot 1 januari 2015) Carin van de Wal Secretaris bestuur/eigenaar bureau B.L.I.K Aan het begin van het seizoen is Hans Hage aangezocht en per 1 januari 2015 benoemd als opvolger van Herman van Hoogdalem. Hij is beeldend kunstenaar te Groningen. Margriet Dijk heeft in januari 2015 laten weten haar commissiewerk niet langer te kunnen combineren met haar werkzaamheden. Haar opvolgster als secretaris is Rozemarijn van de Wal. Verder is als lid toegetreden Stefanie Horneman-Ottens. Met de aanstelling van deze beide leden heeft een verjonging van de commissie plaatsgevonden. Bestuursvoorzitter Koos Dijksterhuis is met ingang van het seizoen geen lid meer van de commissie, wel woonde hij nog de commissievergaderingen bij. Vanaf 1
11
januari heeft hij zich laten vervangen door Carin van de Wal, secretaris van het bestuur. Nadat zij zich is gaan bezighouden met het plan Pictura 2020 is met ingang van 1 september 2015 besloten dat er geen bestuurslid meer bij de vergaderingen aanwezig is. Wel blijft de voorzitter van de expositiecommissie de bestuursvergaderingen bijwonen en worden vanaf die datum de notulen wederzijds uitgewisseld. 1.3. Taakverdeling Albert Jongs verzorgt mede de inrichting van de exposities en zorgt voor goed verloop van de tentoonstellingen. Klaas Koops doet de algemene coördinatie en zit de vergaderingen voor. Tevens woont hij als voorzitter van de expositiecommissie de bestuursvergaderingen bij. Voor het vormgeven van de publiciteit en de flyers is Peter Boersma verantwoordelijk. De secretaris verzorgt de verslaglegging van de vergaderingen, het bijhouden van de expositieplanningen en de correctie van pr-teksten. Alle leden onderhouden in onderling overleg de externe contacten en de contacten met de kunstenaars. De commissie heeft in 2014 6 keer vergaderd en wel op 19 augustus, 8 september, 16 september, 6 oktober, 20 oktober en 7 november. In 2015 waren er 11 vergaderingen en wel op 5 januari, 2 februari, 10 maart, 9 april, 12 mei, 9 juni, 9 juli , 8 september, 6 oktober, 11 november en 8 december. Dat was vaker dan gebruikelijk als gevolg van onvoorziene ontwikkelingen rond de planning van enkele exposities.
2. Tentoonstellingen en exposanten Ook in dit seizoen waren er grotere en enkele kleinere exposities. Bovendien is bij bepaalde exposities gewerkt met aparte verhuur van de benedenzalen. Tevens is de zogeheten 'Witte Doos' van start gegaan. Daarin wordt aandacht besteed aan experiment en kunstontwikkelingen. Tot de grotere exposities behoren die over het werk van Sam Drukker, de Werkman-expositie en de Egbertsprijs. De kleinere betreffen onder meer de
12
exposities van Cornelia Ott en de Open Dagen en de eindexamententoonstelling van de Klassieke Academie voor Beeldende Kunst. Tijdens sommige exposities zijn door de exposerende kunstenaars rondleidingen verzorgd 2.0. Groninger Museum (27 juni – 14 december 2014) Van 27 juni - 14 december 2014 was in het Groninger Museum een tentoonstelling te zien over het Kunstlievend Genootschap Pictura. Deze tentoonstelling werd ingericht in het prentenkabinet van het museum en toonde een greep uit de collectie werken Pictura die in het depot van het Groninger Museum zijn opgeslagen. Hieronder de tekst zoals deze op het tentoonstellingsbord stond: Op 5 maart 1832 werd in Groningen het Kunstlievend Genootschap Pictura formeel opgericht. Eerdere pogingen stammen uit 1812. De doelstelling was het bevorderen van de Nederlandse beeldende kunst. Dit werd onder andere nagestreefd door middel van prijsvragen. Kunstenaars uit het noorden en na 1841 ook uit de rest van het land werden uitgenodigd om werken binnen een bepaald thema in te sturen. Dit gebeurde anoniem met slechts vermelding van een motto om de objectiviteit van de beoordeling te waarborgen. De winnaar ontving een geldprijs en was verplicht een aquarel naar het bekroonde werk in te leveren voor de eigen collectie van Pictura. De laatste prijsvraag werd uitgeschreven in 1861. Door de jaren heen heeft Pictura een grote verzameling werken op papier aangelegd. Zo ontstond een gemêleerde collectie van ruime vertegenwoordiging van kunstenaars uit Groningen. Tevens organiseerde de vereniging kunstbeschouwingen waarbij kunstportefeuilles werden rondgestuurd. Dit gebeurde vaak in samenwerking met gelijksoortige verenigingen elders in het land. Lange tijd moest het genootschap voor deze kunstbeschouwingen panden huren. Vanaf 1894 werden hiervoor zalen in het Groninger Museum gebruikt. In 1934 betrok Pictura een eigen pand aan het Martinikerkhof waar het genootschap sindsdien gevestigd is.
13
Pictura heeft delen van haar kunstcollectie vanaf 1892 overgedragen aan het Groninger Museum. Op deze tentoonstelling was werk te zien van kunstenaars als Bruggink, De Hosson, Ensing, Koster en Lofvers, die bekend zijn dankzij collectie Pictura. 2.1. Historie en toekomst (7 september – 28 september 2014) Exposanten: Roberto Bourgonjen, Anja Lofvers, Marga Koens, Helene Wecke,Birgit Koopsen, Arjan Westerdiep, Manuel Remerie, Paul Top, Gea Koopman, Remco van Straten, Alina Dijk, Natalja Oosterbaan, Jelle van Vliet, Coen van Sloten, Irene Bruggemann, Manon Kolsteren, Menze Kwint, Jet Hidding, Hannah Liem, Lyanne Tonk en Rosanne Le Roy. De expositie en de bijbehorende uitgave zijn tot stand gekomen in het kader van het 150-jarig bestaan van het Kamerlingh Onnes en zijn voorloper, de Rijks HBS te Groningen. In 1981 kreeg het Kamerlingh Onnes zijn eerste examenklas voor het vak Tekenen. Nu, ruim dertig jaar later heeft het vak als Beeldend Vormgeven een plaats in het profiel Cultuur en Maatschappij. Kun je met dat vak iets of is het een pretvak? Dat was de vraag die deze expositie wilde beantwoorden. Om die reden keken oud-examenleerlingen van docent Hans van der Veen terug op hun loopbaan. Allen zijn zij inmiddels beroepsmatig bezig. De opening was op 7 september 2014 om 15.00 uur. Sacha Landkroon en Roberto Bourgonjen leverden aan deze opening een bijzondere bijdrage. 2.2. De essentie van het zelfportret (5 oktober – 16 november) Exposant: Cornelia Ott De Noord-Duitse Cornelia Ott maakt voornamelijk zelfportretten. Deze zijn ontstaan, zo zegt ze zelf, door een gebrek aan andere modellen. Uren brengt ze voor de spiegel door, wat zo confronterend kan zijn, dat ze soms maanden of zelfs jaren niet aan een portret werkt. Daarbij weet ze nooit waar een portret in het begin toe zal leiden.
14
Het resultaat is bij aanvang nooit zeker. Het uiteindelijke werk is een optelling van momenten in beeld, waarbij het getoonde juist weer een enkel, eeuwig portret laat zien. Tijdens het schilderen en tekenen vraagt Ott zich steeds af: 'Wat zal er gebeuren als ik dit toevoeg of dat juist laat?' Door de jaren heen verandert haar techniek, het gebruikte materiaal, maar ook de wijze waarop zij zichzelf ziet. Essentiëler kan een zelfportret bijna niet zijn. En dat liet de expositie zien. Deze is op zondag 5 oktober om 16.00 uur geopend. 2.3. Kleurruimte (5 oktober – 16 november) Exposant: Frank Hutchison Frank M. Hutchison toonde in de bovenzaal van Pictura een overzicht van werken uit de afgelopen twee decennia. In de periode tot 2004 maakte hij gepointilleerde schilderijen, voornamelijk landschappen. In weerwil van de schijn van realisme, gaat het hier om geconstrueerde beelden die zijn fascinatie voor de weergave van licht, kleur en ruimte laten zien. Vanaf 2005 werkt Hutchison met 3D-software, waarmee hij virtuele maquettes ontwerpt die het uitgangspunt vormen voor zijn schilderijen. Nog meer dan voorheen experimenteert Hutchison in deze artificiële sprookjes met de werking van licht en het effect hiervan op kleur en schaduw. De schilderijen in deze tentoonstelling laten zich karakteriseren als conceptueel en figuratief. Constante eigenschappen in het werk zijn een eigenzinnige en relativerende benadering van de vaak concrete en alledaagse onderwerpen. Hutchison schildert niet de werkelijkheid, maar een geconstrueerd idee van hoe die werkelijkheid eruit zou kúnnen zien. De expositie werd op zondag 5 oktober om 16.00 uur geopend.
15
2.4. Witte Doos Exposant 1 : Dominique Derks (5 oktober – 23 november 2014) Pictura’s ‘Witte Doos’ is nieuw en staat voor experiment, iets nieuws, een andere kijk, een verfrissende blik, dat wat komen gaat, iets opvallends of wellicht een ‘nou ja zeg!’, maar zeker zal de ‘Witte Doos’ verrassend zijn. De eerste die daaraan een invulling mocht geven, was de pas afgestudeerde Dominique Derks uit Groningen. Zij schildert portretten. Derks zegt zich te laten inspireren door mensen met fysiek zware beroepen, door vieze plaatsen, rare hobby´s en bejaarden. Volgens haar alles wat wars is van glamour en wellicht schoonheid. Gewone mensen, die dag in dag uit hetzelfde doen, maar juist die dingen doen, die anderen liever niet zouden doen. Zo verdiepte zij zich voor haar afstuderen aan de Academie Minerva in het slagersvak. Ze zocht contact met de slager in haar oude woonplaats Oosterwolde en liep mee met slagers in de stad Groningen. Deze 'doodnormale' mensen in hun dagelijkse routine legde ze vast op grote doeken. De grootte van het portret maakt het onmogelijk om de afgebeelde personen, die je anders over het hoofd zou zien, te negeren. De expositie is op zondag 5 oktober om 16.00 uur geopend. De exposities in de 'Witte doos' kregen in 2015 een vervolg. Flip Ekkers trad daarbij wederom op als gastcurator. Exposant 2: Dianne Bakker (11 januari – 8 februari 2015) Dianne Bakker (1958), afgestudeerd aan ABK Minerva, toonde haar project 'Het slachthuis.' Bakker verwierf met haar werk een aantal nominaties en prijzen. Van de expositie verscheen een folder, een gezamenlijke uitgave van Elchers en Pictura. Dit is voortgezet bij andere Witte doos-projecten. De expositie is op 11 januari 2015 geopend door Flip Ekkers.
16
Exposant 3: Jaap de Ruig (1 maart – 5 april 2015) David Vasile, een jonge Roemeense trechtermaker die de Ruig sinds 1991 kent, vroeg hem in 2010 of hij een fotocamera mocht lenen om zijn leven vast te leggen. Hij woont in een wijk met zo’n zevenduizend Roma, dus het leek me inderdaad interessant. Ik heb hem toen een digitale compactcamera gestuurd. Hij bleek talent te hebben en daarom heb ik ervoor gezorgd dat David enige jaren een maandhonorarium voor zijn foto’s kon ontvangen. In de loop van de tijd hebben we zo samen een archief van ongeveer zesduizend digitale foto’s opgebouwd. een selectie wordt opgenomen in het fotoboek (met een tekst van schrijfster Mariët Meester) dat mei 2015 verschijnt. In Pictura is als voorpremière een video-installatie te zien, waarin David bezig is met zijn traditionele ambacht: het vervaardigen van blikken trechters. De titel van de expositie is: What David sees/Wat David ziet. 2.5. Publiekslieveling (30 oktober – 16 november) Exposanten: Joost Schmidt, Nel Kamphuis, Willem Mook, Aukje Reitsma, Arie Otten, Jan Tromp, Cees Drubbel, Hans van Wouwe, Marten Siegers, Arjo Passchier, Ronald Soeliman, Wilma Pronk, Jannie Bruinsma, Theo Schouten, Liesbeth Honders, Brigitta Prechtl, Eric Bos, Rachel van Balen, Connie van Winssen, Hetty Boogholt, Hanneke van Limburg, Jeanette Turkenburg, Harrie Wever, Ria Neleman, Gwendolyn van Essen, Faye Postma, Johan Haantjes, Harriet Geertjes, Ariën de Groot en Bria Kromm Pictura gaf 30 kunstenaars de kans om zich te presenteren. Dit gebeurde in onze galerie en op Facebook. Daarna was het woord aan de bezoekers: Wie is De Publiekslieveling? Met dit doel heeft Pictura kunstenaars uitgedaagd twee kunstwerken in te sturen van elk maximaal 1 meter breed. De werken zijn boven elkaar gehangen in de bovenzaal van Pictura. Daarbij ging het om de samenhang tussen de werken: vormen ze een tweeluik, een contrast of juist een verrassing?
17
De expositie vond plaats van 30 oktober - 16 november. Stemmen kon in de galerie of digitaal via Facebook. Op 16 november om 16.00 uur maakte Hans van der Veen namens Pictura bekend wie De Publiekslieveling is geworden en wie €500,- en een presentatie in 2015 in Pictura won. Omdat er meer dan 30 deelnemers waren, is er gewerkt met een voorselectie. De kosten van het exposeren bedroegen €50,- per deelnemer. In geval van verkoop is 30% provisie gerekend. Winnares werd Rachel van Balen, tweede werd Theo Schouten en derde Liesbet Honders. De expositiecommissie beschouwt het experiment als zeer geslaagd, al waren er enige aanloopproblemen, onder meer met het ophangen en het stemmen. Rachel van Balen, geboren en getogen Stadjer, en de ‘Publiekslieveling’ van onze wedstrijd kreeg een eigen expositie aangeboden. Haar werk op de gezamenlijke expositie was geïnspireerd door een reis naar Australië. Juist door die reis kijkt ze nu met een veranderde blik naar haar eigen ‘oude’ omgeving: de stad Groningen. Ze toonde architectonische elementen die voor de stad treffend herkenbaar zijn. Het begon met het verwerken van foto’s in een serie gestileerde doekjes van 30x30 cm. Door dit te doen maakt ze zich deze elementen eigen en daardoor kon ze die fragmenten vervolgens op een meer vrije manier herinterpreteren. Rachel is geïnteresseerd in het spanningsveld tussen contrasten: zwart en wit, dag en nacht, twee- en drie dimensionaliteit, vlakken en details. Daartussen heen en weer switchend bevindt haar werk zich in een voortdurende staat van ontwikkeling. De expositie was te zien van 1 maart tot 12 april.
18
2.6. Minje, een eerbetoon aan de overleving (23 november 2014 – 4 januari 2015) Exposant: Sam Drukker 'Als het belangrijk is persoonlijk te zijn in je werk, dan moet het toch ook mogelijk zijn het jodendom als onderwerp te nemen.’ Minerva-alumnus Sam Drukker (Goes, 1957) heeft tien Joodse mannen geschilderd. Joodse mannen die de oorlog nog bewust hebben meegemaakt: een verdwijnende generatie heeft hij nog net op tijd vastgelegd. Het verstrijken van de tijd, gaf het project enige urgentie. In samenwerking met het Joods Maatschappelijk Werk zocht Drukker naar overlevenden van de oorlog. Het Jiddische woord ‘minje’ (minjan in het Hebreeuws) verwijst naar het minimumaantal van tien Joodse mannen, dat nodig is voor de Joodse gebedsdienst. Het staat symbool voor een gemeenschap, die bij vreugde en verdriet samenkomt en elkaar steunt. Sam Drukkers Minje laat zien hoe belangrijk het is bij een gemeenschap te horen. Zijn portrettenserie is een eerbetoon aan de Joodse traditie en aan ‘overleven’. Bij dit project is in samenwerking met het Joods Historisch Museum Amsterdam ook een boek uitgebracht waarin alle schilderijen en voorstudies zijn opgenomen. De expositie werd op zondag 23 november om 16.00 uur geopend door Mirjam Rotenstreich, auteur en dochter van één van de tien geportretteerde Minje mannen, Natan Rotenstreich (1912-2014). Zondag 14 december om 15.00 uur was er een lezing over het Minje project door Sam Drukker en één van de Minje mannen. Daarnaast was op de expositie te zien: East Bergholt East Bergholt is niet alleen de titel van de novelle van Marcel Möring uit 2013, maar ook de geboorteplaats van wellicht Engelands grootste landschapsschilder ooit, John Constable (1776-1837). Geïnspireerd door het verhaal van Möring en de erfenis van Constable, illustreerde Sam Drukker Mörings boek. Hij reisde hiervoor speciaal naar Engeland om de omgeving in tekeningen vast te leggen. De techniek die Drukker hiervoor gebruikte bestond uit luciferhoutjes, die hij in Oost-Indische inkt doopte. 22 van deze werken waren in Pictura te zien. Tevens was er ander schilder- en tekenwerk van Drukker te bewonderen.
19
2.7. J. K. Egbertsprijs * (11 januari – 8 februari 2015) Op 8 februari 2015 reikte juryvoorzitter Annabelle Birnie, directeur van het Drents Museum, namens het Kunstlievend Genootschap Pictura de J.K. Egbertsprijs 2015 uit. Schilder/beeldhouwer Klaas van Dijk was in 1977 de eerste winnaar van deze prijs. Daarna voltrok zich de uitreiking in onregelmatige tussenpozen. Aquarellist Franc van Oort ontving de prijs in 1982, Theo Leydekkers in 1983 vanwege zijn gemengde technieken. Willem Boudewijn Wolthuis was de vierde ontvanger, in 1984. In 1988 kreeg schilder Flip Gaasendam de prijs voor 1987 en Karel Buskes ontving hem in 1991. Nicolaas Ririmasse ontving de prijs in 1995. De achtste uitreiking voltrok zich in 2000 en wel aan Michael Buter. De J.K.Egbertsprijs 2007, en tot nu toe de laatste, is gegaan naar Annemarie Busschers voor haar typisch hedendaagse realistische schilderkunst. Met deze prijs vraagt Pictura aandacht voor de schilderkunst in brede zin, de geloofwaardigheid van Pictura als kunstzinnig genootschap versterken en nieuw publiek interesseren voor zijn activiteiten. Of er sprake zal zijn van een oeuvreof talentprijs moet uit de uitslag blijken. Aan de prijs is een bedrag verbonden van € 5000. Tijdens een bijeenkomst met genomineerden, jury, bestuur Pictura en pers werd tevens bekend gemaakt wie van hen de publieksprijs heeft gewonnen. Deze prijs betreft een tentoonstelling in Pictura. De bekendmaking was om 15.00 uur. De nominatie en jurering van de Egbertsprijs waren in handen van de expositiecommissie van Pictura. Deze jury stond onder leiding van een onafhankelijk voorzitter, Annabelle Birnie. Kandidaten zijn voorgedragen door de jury en een tweetal externe deskundigen, Geert Pruiksma en Oscar Venema. Uit 21 voorgedragen kunstenaars heeft de jury 5 genomineerden gekozen. Deze genomineerde kunstenaars waren in alfabetische volgorde: Barend Blankert, Wim Jonkman, Joachim Nieuwhof, Martin Tissing en Olga Wiese. De met de Egbertsprijs samenhangende expositie van genomineerden vond plaats van 11 januari tot 8 februari 2015 in de bovenzaal van Pictura te Groningen. Deze expositie werd geopend op zondag 11 januari om 16.00 uur in Pictura.
20
De winnaar van de J.K. Egbertsprijs 2015 werd Wim Jonkman. Het publiek koos voor Barend Blankert. Hij kreeg de publieksprijs. * In 1972 overleed mevrouw A. Egberts-Beijer. Zij liet testamentair vastleggen dat een deel van de nalatenschap van haar en haar man diende te worden aangewend voor een prijs, die moest worden uitgereikt aan een schilder die hiervoor naar het oordeel van het Kunstlievend Genootschap Pictura te Groningen in aanmerking komt. De prijs kreeg de naam van haar echtgenoot en is bedoeld ter aanmoediging van jong talent en als een oeuvreprijs voor werkzame kunstenaars. N.B. De winnaar van de J.K. Egberts-prijs 2007, Annemarie Busschers, kreeg in november 2015 voor haar schilderij Ageing als eerste de Van Lantschot Kunstprijs. Dit is een nieuwe prijs voor een hedendaagse kunstenaar die het beste de tijdgeest weet vast te leggen.
2.8. Messin' up your happy home! (11 januari – 8 februari 2015) Exposant: Louie Barkov Louie Barkov (1976) studeerde in 2003 af aan Minerva in Groningen. Deze veelzijdige kunstenaar maakt schilderijen, sculpturen, liedjes e.d. Ook heeft hij een eigen band. Barkov gebruikt voor zijn werk vaak restmaterialen en houdt van felle kleuren. Zijn werk was te zien op de benedenverdieping. De expositie werd op 11 januari geopend. 2.9. Open Dagen Klassieke Academie voor Beeldende kunst (16 - 23 februari 2014) Exposanten: Studenten Klassieke Academie De Open Dagen van de academie zijn gehouden op drie locaties in Groningen, één daarvan was Pictura. Geëxposeerd werden werken uit alle studiejaren van de Klassieke Academie te Groningen. De opening werd verricht op 16 februari om 16.00 uur door algemeen coördinator Tom S. Hageman.
21
2.10. Eigenheid (1 maart – 12 april 2015) Exposant: Collectie Gerard Muntinga De expositie betrof werk op papier van Groninger kunstenaars uit de periode 1920-1960 uit een particuliere collectie. Met werk van leden van de Ploeg en de groep Nu. De tentoonstelling bestond voor het merendeel uit niet eerder tentoongestelde tekeningen en gouaches. Van het grafisch werk in kleine oplage werden etsen, houtsneden en litho’s getoond. De getoonde collectie begon met een krijttekening uit 1920 van A.W. Kort en eindigde met een linosnede uit 1960 van Jan Loman. Accenten in de verzameling lagen op de etsen van Johan Dijkstra en Jan Wiegers, houtsneden van Jan van der Zee en de gouaches van Marten Klompien. De onderlinge invloeden en doorlopende lijnen, zo eigen aan het Groningse kunstleven in dit tijdvak, waren ook in de beperkte opzet van een privéverzameling op papier toch waar te nemen. Groninger kunst of kunst door Groninger kunstenaars? Het laatste moest het zijn, maar het viel op hoezeer de kunstenaars uit het gekozen tijdvak op elkaar en op de eigen omgeving waren betrokken. De twee kunstenaarsverenigingen Ploeg van 1918 en later de Groep Nu van 1959 boden de vorm, maar gaven tegelijkertijd ruimte aan ieders eigenheid. Vanaf begin jaren zestig voer ieder nog sterker zijn eigen koers. Het Westen met kunstcentrum Amsterdam was ver weg. Naast de betrokkenheid op elkaar bestond er tegelijkertijd een sterke internationale kunstoriëntatie. Wiegers’ introductie van het Kirchneriaanse expressionisme in de jaren twintig was daarbij de belangrijkste impuls. Een particuliere verzameling Gerard Muntinga (1943) kwam als geboren stadjer al vroeg in Groningen met ‘kunst’ in aanraking. Terugkijkend, was dat op lagere schoolleeftijd de kinderwerkplaats (voor vrije expressie) van Fie Werkman in Helpman. Het bezoek aan Albert Waalkens in Finsterwolde (‘koeien eruit, kunst erin’), waar de spraakmakende abstracten van Siep van den Berg in de stal getoond werden maakte indruk. Jannes de Vries was op het gymnasium zijn
22
tekenleraar en in de studententijd begeleidde Martin Tissing het tekengezelschap de Linetreckers waar hij op de vaste avond actief was. Thuis bij Jan van der Baan werd een eerste stadsaquarel aangeschaft. Marten Klompien wist ook hem duidelijk te maken dat zijn werk wel donker was maar niet somber. Hij tekende naar model bij de Vrije Tekenacademie Jan Koster in Pictura’s bovenzaal en publiceerde over Jan Wiegers en Simon Steenmeijer in de Ploegjaarboeken. De expositie werd op zondag 1 maart om 16.00 uur geopend door prof. dr. Siemon Reker, emeritus hoogleraar Groninger taal en cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen. Op vrijdag 13 maart om 15.30 uur gaf verzamelaar Gerard Muntinga een rondleiding. Vele zouden volgen. 2.11. Blik naar binnen (1 maart - 12 april 2015) Exposanten: Josefien Alkema, Eldert Ameling, Rosien Baris, Janna Bathoorn, Marchien Cordes, Geurt van Dijk, Annie van Dijken, Miriam Geerts, Albert Hazenberg, Edward Hölzel, Jaap van den Hoofdakker, Arne van Hulsen Dick Jalink, Wim Jonkman, Leen Kaldenberg, Marcia Krijgsman, Sam de Lange, Kunny Luchtenburg, Wout van Mullem, Fetze Pijlman, Jan Pitt, Rein Pol, Anne-Marie Schueler, Francine Schrikkema, Marjoleine de Vos en Aly van der Wal. Ter gelegenheid van zijn 25-jarig jubileum als boekbinder, ontwierp Wim Gremmen een object met drie panelen, dat door 24 professionele kunstenaars uit Groningen is gevuld. Voor dit project werkt Boekbindatelier Wim Gremmen (Stedum) samen met Museum het Behouden Blik uit Uithuizermeeden dat het koperen jubileum viert . Zo ontstond als vanzelf een lint aan kunstenaars tussen Stedum en Uithuizermeeden. Het boekbindatelier, het museum en de 24 kunstenaars gunden de kijker een bijzondere blik naar binnen. ‘Blik naar Binnen' is een object dat bestaat uit drie panelen van 15 x15 cm. Het object kan worden dichtgeklapt en opgeborgen in een doosje. Alle deelnemende kunstenaars hebben vijf van deze objecten gevuld. De meeste kunstenaars hebben daarvoor ook allemaal verschillende panelen gemaakt (15 in totaal). Zo
23
zijn unieke kunstwerken ontstaan, die er van buiten allemaal hetzelfde uitzien, maar eenmaal open tonen zij een eigen, unieke binnenwereld van de kunstenaar. De kunstwerken waren te zien op de expositie van kunstgenootschap Pictura. De opening is verricht door Andreas Blühm, directeur van het Groninger Museum. 2.12. Composita Colorita (19 april – 31 mei 2015) Exposanten: Karel Buskes, Christine van de Cingel, Alida Everts, Miriam Knibbeler, Harry Miedema, Hessel Miedema, Peter Miedema, Jet van Oosten, Dineke Oosting, Hinke Posthuma, Annemiek Vos en Fiona Zondervan. Deze tentoonstelling is ontstaan op initiatief van bovengenoemde kunstenaars. Deze 12 kunstenaars lieten zich, ieder op een eigen manier, inspireren door Hendrik Nicolaas Werkman in het kader van het Werkmanjaar. De expositie toont tekeningen, schilderijen, beelden en installaties, in combinatie met originele werken van Werkman. Dit heeft geresulteerd in een verrassende tentoonstelling. Tijdens de tentoonstelling zijn tevens bruiklenen uit particuliere collecties getoond, samen met boeken en druksels uit de Werkman drukkerij. Daarnaast gaf de Groningse uitgever Philip Elchers een presentatie van de door hem uitgegeven boeken, die een verbinding hebben met H.N. Werkman. De tentoonstelling werd geopend op 19 april om 16.00 uur door Han Steenbruggen, directeur/conservator van museum Belvedère te Heerenveen. De Groningse zanger Bert Hadders bracht een door hem gemaakt lied over Werkman ten gehore. Elke zondag om 15.00 uur werd er door de kunstenaars een rondleiding verzorgd.
24
2.13. Eindexamententoonstelling Klassieke Academie voor Beeldende Kunst (7 - 21 juni 2015) Exposanten: Aaltje van der Velde, Ada Brokaar, Christine Broersma, Ciska van der Meer, Gabriëlle Westra, Marianne Termaten, Marleen Bakker, Niklaus Peter, Randolph Algera, Titia Beukema en Trijntje Sporrel. Tentoonstelling van het afstudeerwerk van studenten van de Klassieke Academie voor Beeldende Kunst te Groningen, geopend in de Martinikapel door Rob Heijligers, projectleider van de Compagnons van Zuid & Oost Groningen. De opening vond plaats op zondag 7 juni, aanvang 14.30 uur. Locatie: Martinikapel, ingang Martinikerkhof . Vanaf 15.00 uur kon de tentoonstelling in Pictura worden bezocht.
25
3. Publiciteit, bezoekersaantallen en opbrengsten 3.1. Publiciteit Aan alle exposities is in het Dagblad van het Noorden, dan wel in Het Gezinsblad aandacht besteed. Pictura is vanaf november 2015 ook te volgen via Kunstspot, een site van het CBK Groningen. 3.2. Bezoekersaantallen Bezoekersaantal periode september 2012 - juli 2013: Dit aantal was inclusief de Nationale Monumentendag
3555
Bezoekersaantal periode september 2013 – juli 2014:
3172
Bezoekersaantallen per expositie (opening niet meegeteld): Historie en toekomst 350 De essentie van het zelfportret en Kleurruimte 356 Publiekslieveling 242 Minje en East Bergholt 570 J.K. Egbertsprijs 353 Open Dagen KA 255 Eigenheid 582 Composita Colorita 650 Eindexamenexpositie KA 350 Totaal:
3708
Het bezoek aan de kleinere exposities is hierbij inbegrepen. De monumentendag trok dit seizoen 173 bezoekers. In totaal 3881 bezoekers. Dat is bijna 20% meer dan het vorige seizoen en ook hoger dan het jaar daarvoor. N.B. De bezoekersaantallen van de expositie in het Groninger Museum zijn niet meegerekend.
26
3.3. Opbrengsten kunstverloop De tentoonstellende kunstenaars sluiten een contract met Pictura. Met ingang van 1 januari 2015 is het beleid rond hanggeld en commissie bijgesteld. Hiervoor zij verwezen naar de website. In de periode 13-14 is voor € 7115 aan werken verkocht. Die verkoop heeft €2238 aan commissiegelden opgebracht. In deze verslagperiode voor € 7224 aan schilderijen en beelden verkocht. Dat is ongeveer evenveel. Gespecificeerd naar expositie, exclusief boekenverkoop: Historie en toekomst De essentie van het zelfportret en Kleurruimte Publiekslieveling Minje en East Bergholt J.K. Egbertsprijs Open Dagen KA Eigenheid Composita Colorita Eindexamenexpositie KA
n.v.t. €1500 n.v.t. €2400 €1079 n.v.t. €895 €950 €400
Totaal:
€ 7224
Die verkoop heeft € 2396,30 aan commissiegelden opgebracht. Dat is ook ongeveer gelijk aan de vorige periode. Aan boeken is er verkocht bij expositie Drukker € 640,70 (commissie: € 128,14)
27
4. Beleid 4.1. Investering Het bestuur heeft besloten, in overleg met de expositiecommissie, na te gaan of de overgang naar een vrijwilligersorganisatie in combinatie met enige professionalisering tot de mogelijkheden behoort. Dit in relatie tot toekomstige ontwikkelingen, zie par. 4.2 en 4.3. Carin van de Wal heeft daartoe een opdracht gekregen. De uitkomsten daarvan zullen over enkele jaren volledig effect krijgen. 2020 is de streefdatum. 4.2. Indeling ruimtes Met ingang van het seizoen 2014/15 is gepoogd de bestaande expositieruimtes anders te benutten, tenzij een expositie het gehele gebouw verlangt. De grote zaal boven werd gebruikt voor de hoofdexposities. De kleinere zalen op de begane grond, te weten de Overdiepkamer en de Van Houtenkamer werden los daarvan verhuurd voor kleinere exposities. Nieuw is het gebruik van de Egbertskamer als 'Witte doos.' Daar worden onder supervisie van een gast-curator nieuwe kunstontwikkelingen en experimenten getoond. Dat kan allerlei vormen aannemen, ook actieve kunstbeoefening. Bestuurskamer/Hazewinkelkamer en tuin kunnen apart of in samenhang met de andere ruimtes worden verhuurd of benut. 4.3. Samenwerking In het vorige seizoen heeft de Expositiecommissie, samen met het bestuur geïnvesteerd in het samenwerken met andere instellingen. Zo zijn er contacten gelegd met het Groninger Museum, Belvedère in Heerenveen, de Van Diepen Stichting te Slochteren en Pulchri in Den Haag. Daaruit zijn de nodige contacten voortgekomen. Zo is er in het najaar van 2014 een expositie in het prentenkabinet van het Groninger Museum geweest van aquarellen en tekeningen uit het erfgoed van Pictura. Met ingang van het nieuwe seizoen is besloten te investeren in relaties met kunstenaars en kunstenaarsverenigingen. De laatste hebben daartoe een
28
uitnodigingsbrief gehad. Concreet zijn contacten gelegd met SOOS 0505, Het Paleis, de Vrije Academie en de Biotoop te Haren, maar ook met kunstenaarsverenigingen in de regio. Doel: nagaan of er expositiemogelijkheden zijn. Ook is contact gelegd met Forma Actua ten einde na te gaan of samenwerking op terreinen mogelijk is, bijvoorbeeld rond de donateurs, afstemming pr en subsidieverwerving.
Tweede helft 2015 1. Expositiecommissie De commissie vergaderde in deze periode op 8 september, 6 oktober, 10 november en 8 december 2015.
2. Tentoonstellingen en exposanten 2.1. Groningse Aquarellen (6 september – 18 oktober 2015) Exposant: Herbert van Zijll de Jong In deze expositie was een veertigtal werken te bewonderen van de in Glimmen woonachtige aquarellist Herbert van Zijll de Jong. De expositie toonde recent werk. De expressieve kracht van het medium is wat Van Zijll de Jong zo aantrekkelijk vindt aan aquarel. Belangrijk hierbij is ook zijn werkwijze ‘en plein air’. De expositie toonde een groot aantal Groningse landschappen, maar ook diverse landschappen elders in Europa, alsmede enkele stillevens. De expositie werd zondag 6 september om 16.00 uur geopend door Cees Pisuisse, voorzitter van de kunstcommissie van N.V. Nederlandse Gasunie, samen met de kunstenaar.
29
2.2. Notities. Een weerslag van een leven (6 september – 18 oktober 2015) Exposant: Willy van der Duyn Willy van der Duyn toonde schilderijen, objecten en houtsnedes. De inhoud en vorm van het werk weerspiegelen haar intuïtieve, associatieve werkwijze, waarbij beeld, vorm en gevoel samen komen. Het werk is autobiografisch en slaat als het ware een brug tussen de binnen- en buitenwereld. De organische kunstwerken komen tot stand door verschillende materialen te combineren en te mengen. Het resultaat zijn voorstellingen die zich bevinden tussen abstractie en figuratie. Willy van der Duyn heeft gestudeerd aan de kunstacademie Minerva te Groningen. Bij diverse kunstuitlenen in Nederland - waaronder het Scheepvaartmuseum te Groningen - is werk van haar te vinden. 2.3. 5x5 Small Art Expo (6 september – 18 oktober 2015) Exposanten: Aimée Terburg, Albert Westerhoff, Alvani Haverman, Aly van der Wal, André Schuch, Anette Ebert-Westerhuis, Angelique Esther Don, Angelique Esther Don, Anja Lofvers, Anja Nieuwold, Anke Wijnsma, Anna Mulder, Anna Rijkens, Anna Ehmen, Anne Marije de Boer, Anne Wine Jansen, Annelies M. Middel , Ans van Genderen, Arien de Groot , Arjen Geurts, Arnica Groen, Aukje Reitsma, Bas Leegstra, Baukje Schaafsma, Belén, Ben Hageman, Bernhard van Loon, Caroline Roessingh, Cees Drubbel, Chantal Breukers, Chretien Goos, Christien Kroon, Ciska Beens, Claudia C. ten Hoeve, Colien Langerwerf, Dette ten Doeschate, Dianne Bakker, Dirk Bruining, Doesjka Bramlage, Dorian Temming, Doris Schuck, Dymph van der Gun, Eduard Bezembinder, Ellen S. G. van der Deen, Ellen Vermeulen, Ellis op ‘t Landt, Elly Sloep, Els Schuch, Eric Setz, Erica Scheper, Esther IJssels, Esther van Casteren, Eva Kipp, Eva Lenis, Evelyn van Oosterhout, Faisel Saro, Flip Drukker, Flip Gaasendam, Frieda de Witte, Froukje Tolsma, Gabrielle Kroese, Geesien Postema, Greetje Mulder, Gretha Hengst, Gwendolyn van Essen, Hadewij Freeve, Hannah, Liem, Hans Eikelboom, Hans Hage, Hans van der Veen, Harm van der Meulen, Harriët Geertjes, Hector Ceferino Raphaela, Hennie DijkStel, Henriëtte Twilhaar, Henrike Scholten, Hester IJff, Hilda Groenesteyn, Hildegard Hamstra, Iet Bar, Ilse Brul, Ineke Smeets, Ineke van Dongen, Inge
30
Schenke, Ingeborg Entrop, Jaap de Jonge, Janke de Vries, Janne Heida, Janny Bruinsma, Jantina Koppert, Jessica Lelieveld, Jitske Rinsma, Jittie Wildeman, Joanna Paszkiewitz, Jolanda de Ridder, José Sprenkels, José Ververda, Josefien Alkema, Jozephina P. de Jong, Julia Gutweniger, Karen Behage, Katharina Anna Loidl, Kirsten Kampinga , Kitty Boon, Klaas Bil, Lena de Ruiter, Leonard Witte, Lieke Schouten, Lies van Dam, Lisa de Goey, Maja van Berkestijn, Manja van der Storm, Mara Piccione, Marga Bakker, Margit Thomas, Margriet Barends Margriet Diertens, Margriet Reinalda, Maria Visser, Marian Brugman, Marianne Plug, Mariëlle Gebben, Marit Dik, Marita Bullmann, Marja Hagenauw, Marja van Galen, Marjan Buning, Marjan Cornelius, Marjolijn Danhof, Marlies Hulzebos, Martin Horneman, Martine Munnik, Mathilde van Wijnen, Maya Vermeulen, Mea Markvoort, Menno Schreuder, Merel Kotterer, Mieke Fokkinga, Mirka, Nel Kamphuis, Nelleke Douma, Nes Holtslag, Nita Mocanu, Noor Schwankhaus, Peter Boersma, Petra Moerman, Pol Taverne, Puck Bramlage, Rachel van Balen, Ramon Eding, Remco Dikken, Reny Kramer, Ria Neleman, Rik Hagt, Rita de Wit, Rob Strick, Rosa Everts, Sabine Liedtke, Sander Wiersma, Šárka Zahálková, Sibrich Veenland, Sjimmie Veenhuis, Sjoerdsje de Boer, Sophie Bekkering, Stefanie Ottens, Tanja Isbarn, Theo van Egeraat, Tobi van Ringen, Trijn Romein, Trijnie Mohlmann, Udona Boerema, Victor van Loon, Vroon Rameckers, Wianda Keizer en Wouter Nijland. Ieder kunstwerk mocht niet groter zijn dan 5x5 cm. Dat was de voorwaarde die de expositiecommissie van Pictura stelde voor deze expositie. De expositie liet zien dat een groot aantal kunstenaars uit binnen- en buitenland zich niet laat intimideren door deze begrenzing. Het resultaat is een gevarieerde mix van disciplines en thematiek. De deelnemende kunstenaars toonden elk maximaal 5 werken. Maar liefst 160 kunstenaars deden aan deze expositie mee, onder andere afkomstig uit Roemenië, Oostenrijk en Spanje. In totaal zijn 700 werken ingeleverd en 650 geëxposeerd. Naar alle waarschijnlijkheid is het daarmee in de geschiedenis van Pictura de expositie met de meeste deelnemers en dat in de kleinste expositie ruimte! Mogelijk ook de expositie met de meeste verkoop; 80 werken zijn verkocht.
31
2.4. Witte doos Exposant 1: Theo van Egeraat (6 september – 18 oktober 2015) Flip Ekkers, curator van De Witte Doos, presenteerde als eerste beeldend kunstenaar van dit seizoen: Theo van Egeraat. Van Egeraat gaf de volgende toelichting op zijn expositie 'Jammerklacht': ‘Ik laat diverse beelden zien die allemaal als Piëta kunnen worden geïnterpreteerd. Mijn werk verbeeldt smart, zowel op religieus als op politiek en persoonlijk niveau. Daarnaast doet het een poging om vijandschap op te lossen. Niet alleen door de dood als onvermijdelijke meest betrouwbare ‘vriend’ weer te geven, maar ook door (natuurlijke) vijandschap in één beeld te verbinden.’ 2.5. De Gevleugelde Verbeelding. Jan Steen & Vrienden (25 oktober – 6 december 2015) Exposanten: Jan Steen, Herman van Hoogdalem, John Stoel, Koen van de Velden, Patricia Suer 'De Gevleugelde Verbeelding' verwijst naar één van de favoriete thema’s van Jan Steen (1938). In zijn werk gebruikt hij archetypische situaties, waarin mensen willen vliegen en dat niet kunnen. Het verhaal van Icarus is daarvan een voorbeeld en dus voor Jan een bron van inspiratie. Een ander thema in zijn werk betreft balans en evenwicht, de wankele basis waarop mensen zich proberen staande te houden. Deze thema’s heeft hij gestalte gegeven in bronzen beelden en tweedimensionaal werk. De vrienden van Jan, Herman van Hoogdalem, John Stoel, Patricia Suer en Koen van der Velden hebben hun kijk op hem weergegeven en één van hen combineerde zijn eigen werk met een vogelmens van de hand van Jan. Beeldend kunstenaar en ABK Miverva docent Herman van Hoogdalem (1956) houdt zich momenteel bezig met 'Het late strand' en 'Gezichten van dementie'. John Stoel (1940) is fotograaf. Hij werkte in opdracht aanvankelijk vooral op het terrein van industrie en publiciteit. Later kwamen zijn opdrachten voornamelijk uit de sector van de beeldende kunst. Naast werk in opdracht fotografeert hij
32
landschappen en structuren, vaak in series. Momenteel werkt hij aan een nieuwe serie 'Observaties onderweg'. Vanaf het jaar 2000 is Koen van der Velden (1951) bezig geweest met het ontwerpen en vervaardigen van lichtobjecten; binnen- en buitenobjecten. Deze zijn gemaakt van verschillende materialen zoals hout, glas, aluminium en polyester. De vormgeving; open en transparante delen, maatvoering en lijnenspel van zijn objecten ontstaan onder andere uit een fascinatie voor architectuur en zeevaart.Koens werk is voortdurend in ontwikkeling. Ontdekkingen leiden tot nieuwe vormen. In het verleden heeft hij, naast zijn werkzaamheden als illustrator en grafisch ontwerper, in opdracht ook bouwplaten gemaakt. Deze manier van werken met papier is hij gaan toepassen op het maken van kleinere papieren lichtobjecten voor binnen. Ook het ontwerpen van kleine bouwplaten valt daaronder.Daarnaast is hij zich steeds meer toe gaan leggen op het ontwerpen en uitvoeren van grotere papierobjecten. Patricia Suer (1957) maakt uit ijzeren plaat fantasievolle figuren, beelden en attributen. Hiermee speelt zij (solo) in haar theatervoorstellingen, waarbij de objecten als decor en de figuren als personages fungeren. Zij heeft zich als autodidact ontwikkeld tot een eigenzinnig kunstenaar die uit de losse pols ijzer klopt, buigt en zaagt tot prachtige figuratieve beelden. In voorstellingen en acts brengt ze haar creaties tot leven, daarbij speelt zij zelf vaak meerdere grappige, karikaturale personages; boeiend voor jong en oud! Een paar jaar geleden is zij, eigenlijk op verzoek van enthousiast publiek, begonnen met het exposeren van veelal nog 'in gebruik zijnde maskers, dieren en allerlei andere figuren en objecten. Zo leidt haar kunst twee levens: een actief leven in het (natuur)theater en een 'stilleven' in galerieën en tentoonstellingen. De expositie werd zondag 25 oktober om 16.00 uur geopend met een openingswoord van Geert Pruiksma, kunsthistoricus en een performance van Patricia Suer van Theater Suer.
33
OOG TV heeft een reportage gemaakt van de expositie. NOP Radio 1 heeft de expositie getipt als 'expo van de week.' Radio Noord besteedde ook aandacht aan de expositie van Jan Steen. 2.6. Overig De exposities, die op 13 december 2015 zijn begonnen, zijn niet in het jaarverslag 2015 opgenomen, omdat deze voor het grootste deel vallen in 2016. Dit betreft: Berookte Beelden & Verder van Ron Glasbeek en Maria Koijck. Ron Glasbeek (1952) studeerde in 1976 af aan Academie Minerva in Groningen. Hij is werkzaam als beeldend kunstenaar en creatief producent. Na een aantal solotentoonstellingen in het land is Glasbeek voor de expositie in Pictura de samenwerking aangegaan met Maria Koijck. Onder de titel Berookte Beelden maakte Ron de afgelopen jaren grisailles en werk in kleur met als thema verleden en heden van Roma en Sinti in Europa. De schilderijen laten een bitterzoet verhaal zien waarin de reislust en vrijheidsbehoefte van Sinti en Roma worden doorkruist door registratie, razzia’s en deportatie in de oorlog en het leven in de zigeunerkampen en -wijken na de oorlog. Verder bestond de expositie onder meer uit portretten van markante medewerkers van Noorderzon, die Ron dagelijks op het festival maakte, in het kader van het 25 jarig jubileum in 2015. Maria Koijck (1965) heeft enkele jaren theatervormgeving gedaan op Academie Minerva. Koijck werkt als ruimtelijk ontwerper en kunstenaar. Ze kreeg in 2009 de mogelijkheid om als fotograaf mee te gaan met de organisatie 'Save the children' naar de krottenwijken van Freetown in Sierra Leone. Na een bezoek aan het strand, waar ze een enorme berg plastic afval aantrof, werd ze zich bewust van haar missie. Sindsdien wijdt ze als 'community artist ' haar beeldend werk aan bewustzijnsontwikkeling over de consequenties van zwerfafval voor onze aarde. Tijdens deze tentoonstelling presenteert Koijck een drietal autonome beelden die aansluiten bij het werk van Ron. De expositie is op zondag 13 december om 16.00 uur geopend door algemeen directeur van Noorderzon Femke Eerland en toneelschrijver/kleinkunstenaar Jan Veldman.
34
Crypte aan Zee. Beeldend kunstenaar Annemarie Timmer en dichter en musicus Martin Tervoort zijn voor deze expositie de samenwerking aangegaan. Het resultaat is een interessant samenspel tussen beeldende kunst en het gesproken woord. Annemarie Timmer (1956) heeft gestudeerd aan de Academie voor Beeldende Kunsten Minerva en is aan de Rijksuniversiteit Groningen gepromoveerd op kunstkritiek. Sinds 1980 is Timmer werkzaam als beeldend kunstenaar. In haar tekeningen en schilderijen verwerkt Annemarie Timmer vaak indrukken van reizen en is een voorliefde voor de schemerige atmosfeer van middeleeuwse steden en gebouwen te ontdekken. Vooral crypten, kapellen en kerkhoven blijken fascinerende plekken, waar de tijd stilstaat en dynamiek geen rol speelt. Een ander thema in haar schilderwerk is het geabstraheerde landschap, vooral de kustlijn. Tenslotte zijn er de incidentele bevliegingen en fascinaties zoals die voor de vorm van een hoed. Martin Tervoort (1944) is een veelzijdig musicus en dichter. Als muzikant karakteriseert hij zichzelf als omnivoor. Tervoort heeft een voorliefde voor de jazz maar bevind zich tegelijk in het grensgebied met onder andere geïmproviseerde moderne muziek, alsook rock, blues, funk, soul en wereldmuziek. Sinds 2005 is Tervoort ook werkzaam als dichter en is hij – onder het pseudoniem Yde van Reide – onderdeel geworden van het Groninger dichters collectief WP99 waarin hij vooral inspiratie vind in de relatie tussen tekst en muziek. Witte Doos In de witte doos presenteerde curator Flip Ekkers curator zijn laatste gast: Evelyn van Oosterhout (1961). Zij heeft niet zo lang geleden 24 uur op de intensive care gelegen. De intensive care is de plek in het ziekenhuis waar de grens tussen hoop en vrees flinterdun is. Een mens zit er helemaal vast aan draden en infusen. Naar aanleiding daarvan heeft Evelyn een huiveringwekkende installatie gemaakt, zodat de toeschouwer zich een voorstelling kan maken van de smalle lijn tussen dood en leven in zo’n vervreemdende situatie. Een installatie met wasafgietsels van al haar lichaamsdelen die verbonden waren met de apparatuur.
35
3. Bezoekersaantallen en opbrengsten 3.1. Bezoekersaantallen Groningse Aquarellen Jan Steen en vrienden
800, inclusief Museumdag (123) 843
3.2. Opbrengsten Groningse Aquarellen 5x5 Willy van der Duyn Jan Steen en vrienden
€2550, commissie € 105 €1541, commissie € 308,30 €200, geen commissie €2200, geen commissie
