“Het is fijn dat er een organisatie is die zorgt voor wat afleiding als het je thuis even teveel wordt.“
Hoofdkantoor Stichting Informele Zorg Twente Deldenerstraat 59 Postbus 1117, 7550 BC Hengelo 074-291 42 24
[email protected] www.siztwente.nl Je kunt ons ook volgen op Facebook en Twitter.
Jaarverslag 2012
2|3
Voorwoord Steeds meer mantelzorgers maken gebruik van onze dienstverlening. Ook in 2012 zien we weer een stijging ten opzichte van de vorige jaren. De trend zet zich door. Met dezelfde hoeveelheid uren moet dat ergens gaan wringen. Dat is ook te zien: het aantal ingezette vrijwilligers en het totaal aantal uren vrijwillige thuishulp daalt. Toch is de inzet van vrijwillige thuishulp met name de oplossingsrichting voor de nabije toekomst. Met het gedeeltelijk wegvallen van langdurige (AWBZ) zorg zullen mantelzorgers meer zelf moeten doen en zullen vrijwilligers een invulling gaan geven aan dienstverlening die nu nog gefinancierde AWBZ zorg is. SIZ Twente bereid zich op deze nieuwe situatie voor door enerzijds de methoden te vernieuwen voor de ondersteuning van mantelzorgers en anderzijds in te zetten op een innovatie van de inzet van vrijwillige thuishulp. Vrijwilligers die andere vrijwilligers begeleiden en ex mantelzorgers die als vrijwilliger mantelzorgers goed kunnen steunen omdat ze ervaringsdeskundig zijn. Ook organisatorisch worden er nieuwe ontwikkelingen zichtbaar: het steeds nauwer en niet vrijblijvend samenwerken met lokale partners op het gebied van informele zorg. Daarin hebben we veel tijd geinvestreerd in 2012. Het resultaat daarvan leidt tot een nieuwe lokale samenwerkingsvorm warbinnen de informele zorg als geheel tussen de vraag en het
Inhoud
professionele aanbod gepositioneerd wordt. Eerst kijken naar eigen kracht, dan naar de omgeving: informele zorg, en pas als het niet anders kan een
Voorwoord 3 Directieverslag 4 Steunpunten Mantelzorg 8 Ondersteuning van jonge mantelzorgers in Twente 11 GGZ 13 Kerngegevens P&O 15 Raad van Toezicht 16 Balans 31 december 2012 17 Organogram SIZ Twente 18
professioneel aanbod inzetten. Organisatorisch levert dat vraagstukken op waarin we ons hebben te verdiepen de komende tijd. Gaan we nu toe naar het opgaan van de steunpunten in nieuwe gemeentelijke entiteiten of positioneren we ons als experts op het gebied van ondersteuning van belaste en zwaarbelaste mantelzorgers met een toch wat meer regionaal aanbod? “Tweemaal per week krijg ik een vrijwilliger die mijn zwaar demeterende echtgenoot gezelschap houdt zodat ik de wekelijkse boodschappen kan halen.“
Of wordt het een combinatie van beide? In snel tempo zullen we, geleid door de overheidsbesluiten in deze, het antwoord hierop moeten geven en implementeren.
Marcel Garritsen Directeur-bestuurder SIZ Twente Maart 2013
“Mantelzorgen en werken? Het voelt als jongleren met twintig ballen.“
4|5
Directieverslag In het achter ons liggende jaar 2012 heeft SIZ Twente zich verder voor-
zorgers die aankloppen voor ondersteuning complexer van aard zijn en
Dat is erg jammer omdat juist in de nabije toekomst de inzet van vrij-
bereid op de komende jaren. Op basis van ons meerjarenbeleidsplan
derhalve meer tijd vragen van de Consulent.
willigers een cruciale rol gaat spelen bij het zoeken naar compensatie
was daarvoor de lijn al ingezet. We zullen in de komende jaren te maken
voor het wegvallen van (een deel van) de professionele zorg. Daarom is
krijgen met een grote toeloop van mantelzorgers die ondersteuning
4901
strekt duidelijk: bij het wegvallen of versoberen van de professionele
Financieel gezien heeft SIZ Twente het in 2012 goed gedaan. De ingezette maatregelen hebben een gunstige uitwerking gehad. Eindelijk, na jaren
4000
Twente kan dat alleen als de mantelzorger adequaat ondersteund wordt.
steunen en dat vraagt een kort en effectief werkproces met een begin
5172
5532
5000
zorg zal de druk op de mantelzorger toenemen. Naar het idee van SIZ
proces te herontwerpen. We zullen meer mantelzorgers moeten onder-
Consulent uren inzet meer vrijwilligers te kunnen inzetten.
6000
punten van de overheid beter in beeld hebben. Want één ding is vol-
In 2012 is SIZ Twente bezig geweest om samen met Mezzo het primaire
SIZ Twente in 2012 druk op zoek gegaan naar methoden om met dezelfde
Ingeschreven mantelzorgers
vragen bij onze organisatie. Logisch, zeker nu we de beleidsuitgangs-
“We kunnen onze dochter met syndroom van Down niet zomaar overlaten aan een oppas. Daarom maken wij al 3 jaar gebruik van een vrijwilliger via SIZ Twente.“
3000
3296
van een negatief exploitatieresultaat, heeft SIZ Twente haar algemene
2671
reserves wat kunnen aanvullen. Nog niet tot gewenste niveau maar we zijn een flink stuk opgeschoten. Gewenst is een reserveniveau van 10%
2000
van de jaarlijkse subsidies ten behoeve van de Steunpunten Mantelzorg. 1000
en een eind. We gaan ons richten op de belaste en zwaarbelaste mantelzorgers. Daarvoor zal onze expertise en ervaring worden ingezet.
0
In overleg met de gemeenten in ons werkgebied zijn we aan de praat 2008
2009
2010
2011
2012
over het gewenste organisatiemodel in de nabije toekomst. Kunnen de
Dat betekent ook een scheiding aanbrengen in de groep ingeschreven
Wmo vorm en inhoud te geven. Daarom zijn we zelf, met extern geld,
locale Steunpunten Mantelzorg binnen SIZ Twente als geheel verder of
mantelzorgers. Hoeveel daarvan bedienen we met informatie door bij-
nieuwe ondersteuningsvormen aan het ontwikkelen en implementeren.
wordt er aangekoerst op het onderbrengen van de Steunpunten Mantel-
voorbeeld onze Nieuwsbrief, en met hoeveel mantelzorgers gaan we een
Dat doen we in projectvorm waarbij het uitdrukkelijk de bedoeling is
Dat kan niet anders dan te koste gaan van andere activiteiten binnen
zorg binnen locale, soms nieuwe entiteiten? Het antwoord is nog geens-
ondersteuningsproces in waarbij er een- of meerdere van de andere
om na de projectfase de ondersteuning in te passen in de reguliere
SIZ Twente. De meest opvallende daling is dan ook te zien in het aantal
zins duidelijk. Er zijn verschillende meningen en toekomstvisies bij de
basisfuncties mantelzorgondersteuning wordt ingezet.
werkzaamheden. Ontwikkelen en implementeren dus. En dan weer de
uren vrijwillige thuishulp. Een daling van net iets meer dan 4,5% ten
gemeenten. Voor SIZ Twente zou het handhaven van de huidige situatie
volgende. Zo raakt de ondersteuningskoffer van de Consulent steeds voller
opzichte van het jaar ervoor. Een logisch gevolg van het gegeven dat
het meest aan kansen bieden voor mantelzorgers in onze regio. Maar
met verschillende producten. De cursus: ‘De kunst van het zorgen en
iedere nieuwe mantelzorger tijd vraagt van de Consulent. Deze kan zijn
we zullen actief meedenken en mee bewegen met de gemeenten als
Dat kan zijn:
loslaten’ en ons ‘maatjesproject voor mantelzorgers van dementerenden’
of haar tijd maar een keer besteden en dus blijft er onvoldoende tijd over
opdrachtgevers.
•
Informatie
zijn daar voorbeelden van.
voor het werven, vinden, binden en inzetten van nieuwe vrijwilligers.
•
Advies en begeleiding
Het nieuwe adagium is daarbij: de inzet van de eigen kracht van
•
Emotionele ondersteuning
mantelzorgers. In alle SIZ Twente beleidsstukken staat dat het actief
•
Educatie
zijn als mantelzorger in zichzelf geen probleem is; het kan een probleem
•
Respijtzorg
gaan worden. Ziedaar ook gelijk onze opdracht: het voorkomen- en
80000
terugdringen van overbelasting. De projectontwikkeling vindt plaats
70000
binnen de ‘mantelzorgerij’ zodat de financieringsstromen voor de ont-
60000
wikkeling van nieuwe ondersteuningsvormen naast die van de exploitatie
50000
van de steunpunten strikt gescheiden gehouden worden.
40000
Doelstelling van SIZ Twente
30000
Het aanbieden van ondersteuning van mantelzorgers, met bijzondere aandacht voor (zwaar) belaste mantelzorgers door de basisfuncties mantelzorgondersteuning waaronder ook het inzetten van (intensieve)
•
Practische ondersteuning
Op basis daarvan willen we in de toekomst prestatieafspraken maken en verantwoording afleggen over die prestaties. Het geeft namelijk de
Al met al mogen we niet ontevreden zijn over 2012. Financieel hebben we het goed gedaan, we zijn flink aan het investeren in nieuwe metho-
Uren zorginzet door vrijwilligers
toegevoegde waarde aan van SIZ Twente want het meet de outcome
In aantallen uitgedrukt is 2012 wederom een jaar geweest waarin de
20000
(kwaliteit) meer dan output (volume).
aantallen bereikte mantelzorgers gestegen zijn met bijna 10%. Een
10000
Met het aanbieden van de basisfuncties kunnen we echter niet volstaan.
aanhoudende stijgende lijn dus, die we al heel lang kennen en voor-
Het is naar ons idee te weinig om echt de ‘compensatie’ binnen de
spellen. Ook is al eerder aangegeven dat de vragen van de mantel-
0
dieken en vormen van ondersteuning van mantelzorgers. Want die ondersteuning, daar blijft het steeds om gaan, hoe onzeker de toekomst
57071
2008
57043
2009
voor SIZ Twente en de overige welzijnsorganisaties ook moge zijn
61514 53026
2010
2011
50467
2012
binnen de Wmo ontwikkelingen. We blijven anticiperen op die toekomst.
thuishulp, uitgevoerd door vrijwilligers, kwalitatief en kwantitatief aansluitend op de voorkomende hulpvragen.
6|7
SIZ Twente wil daarmee naasten (mantelzorgers) bij hun zorg ondersteunen en/of deze zorg tijdelijk overnemen (respijtzorg), de eigen kracht van mantelzorgers versterken en hun sociale netwerken
• De ondersteuning van mantelzorgers op basis van de geformuleerde ondersteuningsfuncties.
• MEZZO
• Het maatjesproject voor mantelzorgers van dementerenden (Menzis
• MEE Twente
en Provincie Overijssel). In 2012 heeft de scholing van de eerste
• Provinciale (collega) organisaties
groep maatjes door medewerkers van Dimence plaatsgevonden. Zij
versterken: het voorzien in de behoefte aan ondersteuning van
vinden, binden, scholen en begeleiden van vrijwilligers als
• Platform Mantelzorg Overijssel (PMO)
zullen vanaf nu actief hun ervaringsdeskundigheid kunnen inzetten
mantelzorgers.
belangrijke vorm van mantelzorgondersteuning.
• Ambtenaren en wethouders van de gemeenten in ons werkgebied
bij mantelzorgers van dementerenden die behoefte hebben aan een
• Ketens dementie
1 op 1 contact met iemand die in dezelfde situatie heeft verkeerd.
• Het organiseren en inzetten van vrijwillige thuishulp, inclusief het
Zij onderhouden gedurende het gehele jaar contacten met professionele
• De Regio Twente
en vrijwillige hulpverleners en werken aan een samenhangend lokaal
Het werkgebied van SIZ Twente
aanbod van vrijwillige en professionele hulpverlening.
SIZ Twente is werkzaam en heeft Steunpunten Mantelzorg in
De financiële administratie
de regio Twente in de gemeenten:
• Het onderzoek naar de ondersteuningsbehoeften van mantelzorgers van dementerenden (Provincie Overijssel) De eerste individuele
In 2012 werd steeds meer contact gezocht en gevonden met professionele
interviews en groepsgesprekken (focusgesprekken) hebben plaats-
zorgaanbieders. De reden daarvan is gelegen in twee zaken:
gevonden. Met de uitkomsten daarvan worden de schriftelijke
• Het project; ‘Samen verder op weg’ is gestart in 2012 met als
enquêtes samengesteld.
• Almelo
• Hengelo
De financiële en salarisadministratie wordt uitgevoerd door
doelstelling een substantiële verbetering in de aansluiting van
• Borne
• Hof van Twente
Administratiekantoor Essink te Almelo. Door de samenwerking met
formele zorg op informele zorg
• Dinkelland
• Losser
Administratiekantoor Essink is de continuïteit in de financiële en
• Enschede
• Oldenzaal
salarisadministratie op een professionele wijze gewaarborgd.
• Haaksbergen
• Tubbergen
• De steeds verdergaande lokale samenwerking van het Steunpunt Mantelzorg met andere locaal actieve partijen waaronder ook
• De ontwikkeling van een werkproces gericht op de ondersteuning van belaste- en zwaarbelaste mantelzorgers (Mezzo). Een nieuwe methodiek is in 2012 beschreven. Deze is bijna gereed en staat op het punt om te worden geïmplementeerd.
zorgaanbieders
Respijtvoorzieningen
Omdat SIZ Twente een eerste prijs heeft gewonnen met de prijsvraag
In 2011 werd er regionaal en landelijk weinig aangeboden op het gebied
Organisatieontwikkeling en projecten: de Mantelzorgerij
‘Het beste idee van..’ welke was uitgeschreven door de Rabobank
van Respijtarrangementen. Na alle negatieve ontwikkelingen in 2010
De vorming binnen SIZ Twente van de Mantelzorgerij in 2011 heeft ons
Centraal Twente konden we in 2012 starten met de ontwikkeling van
In elk van de genoemde gemeenten is een Steunpunt Mantelzorg
(zowel landelijk als regionaal) zijn alle betrokken partijen uiterst voor-
in staat gesteld om nieuwe ondersteuningsvormen voor mantelzorgers
een Mantelzorgcafé in Hengelo. Dit is een respijtmogelijkheid waarbij
ingericht met één of meer Consulent(en) die per Steunpunt Mantelzorg
zichtig geworden en blijft de financiering een groot probleem. Dat ondanks
te ontwikkelen en te implementeren. Dat gebeurt bijna altijd in
mantelzorgers hun verzorgde op marktdagen in Hengelo in vertrouwde
de genoemde activiteiten uitvoert.
de mogelijkheden die zorgverzekeraars bieden op dit gebied. Met name
projectvorm met extra middelen.
handen achterlaten voor een paar uurtjes en zo zelf rustig hun inkopen
Menzis is erg actief met haar vergoedingen voor respijtmogelijkheden
kunnen doen op de markt of in de binnenstad van Hengelo.
Hoofdkantoor
voor mantelzorgers. Toch hebben we een tweetal arrangementen in 2011
Vanuit het hoofdkantoor in Hengelo wordt dagelijkse leiding gegeven
kunnen realiseren in de Zwanenhof. Georganiseerd door de Zwanenhof
Er zijn in 2012 projecten opgestart (of gecontinueerd) in
Het project; ‘Samen verder op weg’ is gestart in 2012 en heeft tot doel
en vindt de ondersteuning plaats (in de meest brede zin van het woord)
maar wel in samenwerking met SIZ Twente.
samenwerking en (mede) gefinancierd door bijvoorbeeld:
een verbetering van de aansluiting tussen de formele en informele
van de Consulenten die in de lokale Steunpunten Mantelzorg hun
•
De provincie Overijssel
zorg. Al in 2012 heeft dit geleid tot een deelname aan dit project van
werkzaamheden uitvoeren.
Voor de komende jaren is de hoop gevestigd op de verdere ontwikkeling
•
Menzis zorgverzekeraar
een viertal professionele zorgaanbieders uit het werkgebied van SIZ
Op het hoofdkantoor is naast de Directeur- bestuurder, de Manager
van OpKracht, de landelijke organisatie (voortkomend uit Mezzo) die
•
Mezzo
Twente. Het project heeft een looptijd van drie jaar en zal in 2015
Steunpunten en een Beleidsmedewerker P&O werkzaam. Een aantal
zich bezig houdt met respijtarrangementen voor mantelzorgers al of
•
Diverse fondsen
worden afgerond. Mogelijk kunnen dan de werkzaamheden regulier
Administratief Medewerkers, zowel in dienstverband als ook vrijwillig,
niet samen met de verzorgde.
gecontinueerd worden.Het project wordt uitgevoerd in samenwerking
ondersteunt vanuit Almelo de Consulenten.
met de Provincie Overijssel.
Samenwerking en externe contacten 2012
De volgende projecten zijn vanuit de Mantelzorgerij in 2012 gecontinueerd:
Lokale steunpunten
Naast de steeds meer toenemende lokale samenwerking door de Consu-
• De cursus: de kunst van het zorgen en loslaten (Menzis en Provincie
Vanuit de 10 Steunpunten Mantelzorg werken de Consulenten aan de
lenten met zowel professionele- als ook niet- professionele organisaties
Overijssel) Volgens planning is in 2012 weer een aantal mantel-
realisatie van de doelstellingen van de SIZ Twente binnen- en in
op het terrein van wonen, zorg en welzijn vinden er ook op bestuurlijk
zorgers in staat gesteld om deel te nemen aan deze intensieve cursus.
samenwerking met een lokaal netwerk. Zij zijn verantwoordelijk voor:
niveau overleggen plaats met een aantal organisaties, zoals:
De positie van de mantelzorger als individu staat hierin centraal.
Marcel Garritsen Directeur-bestuurder SIZ Twente Maart 2013
8|9
Steunpunten Mantelzorg Algemeen
geweest tot het verder uitwerken van een nieuwe methodiek. In de
vinden. In 2013 wordt er verder over nagedacht of deze dag alleen
Het jaar 2012 heeft in alle gemeenten vooral in het teken gestaan van
beleidsdag van oktober zijn de nieuwe methodiek en de ideeën rondom
centraal georganiseerd kan worden. Dit zal overlegd moeten worden
alle veranderingen rondom de AWBZ en de WMO en de transities waar-
het vrijwilligersbeleid gepresenteerd. E.e.a. krijgt in 2013 een vervolg.
met de verschillende gemeenten.
mee gemeenten te maken gaan krijgen. Binnen elk Steunpunt Mantelzorg hebben wij daar direct mee te maken gekregen. Overal wordt ook
In september heeft één van de consulenten een zomerschool gevolgd
gekeken naar een vorm van samenwerken op het gebied van welzijn
Netwerken
bij het Oranjefonds. Hier heeft zij een projectplan geschreven voor de
(“nulde” lijn). In elke gemeente waren we gesprekspartner maar het
In januari hebben we ons middels het tekenen van een
inzet van nachtvrijwilligers en inzet van coachende vrijwilligers.
uitgangspunt verschilt per gemeente. Zo zijn de Consulenten van het
convenant aangesloten bij de MS Keten. Verder hebben we
In 2013 kan er inhoud worden gegeven aan het plan.
Steunpunt Mantelzorg Enschede eind 2012 fysiek gesitueerd bij het
deel genomen aan de keten dementie en palliatieve zorg.
zorgloket. In Haaksbergen zijn ideeën om alle welzijnsorganisaties
Voor de effectiviteit en efficiëntie is ervoor gekozen de Administratieve
fysiek bij elkaar in 1 loket te plaatsen. Als schot voor de boeg hebben
In mei 2012 is de eindnotitie geschreven van het onderzoek
Medewerkers bij elkaar te plaatsen in Almelo. Dat is eind 2012 gereali-
we daar de Interkerkelijke Hulpdienst met zijn activiteiten overgenomen
vanuit het netwerk Palliatieve Zorg in samenwerking met de
seerd. Eind 2012 is er een vacature opgesteld om een aantal vrijwilligers
in het Steunpunt Mantelzorg Haaksbergen. In Hengelo zijn we betrok-
Stichting Leendert Vriel, Vrijwillige thuiszorg en Stichting
te werven voor de administratie. Deze vrijiwlligers zullen ook in Almelo
ken bij een samenwerkingsproject met Scala, Carint Reggeland, SWO en
Informele Zorg Twente. Doel van het onderzoek was om te
gevestigd worden.
SIZ Twente, dat in 2013 verder geïmplementeerd gaat worden. Almelo
beoordelen of de ondersteuning die mantel-zorgers krijgen in
ontwikkelt in samenwerking met ons en andere organisaties een dienst-
de palliatieve fase voldoende is. Daaruit is naar voren gekomen
Om ons nog duidelijker en eenduidiger te profileren, hebben we in 2012
verleningsmodel. Dit is een aantal voorbeelden van waar we in 2012
dat er voldoende ondersteuning is maar dat de informatie-
onze huisstijl en naam aangepast.
bij betrokken zijn geweest.
voorziening niet altijd optimaal is. In samenwerking met mensen die de sociale kaart van Twente beheren en in overleg
Ontwikkelingen binnen de Steunpunten Mantelzorg
met een aantal mensen van zorgloketten wordt naar oplossin-
Om ons aan te sluiten bij alle maatschappelijke ontwikkelingen hebben
gen gezocht. Deze acties lopen door in 2013.
wij onze visie en methode van werken aangepast. Zoals eerder benoemd zijn we ons gaan richten op belaste en zwaar belaste mantelzorgers en gaan we vrijwilligers op een andere manier in zetten.
Andere activiteiten Platform Mantelzorg Overijssel heeft in 2012 een kwaliteitsscan uitge-
In het voorjaar van 2012 is er een opleidingstraject geweest voor alle
voerd bij de mantelzorgers die ingeschreven staan bij SIZ Twente.
medewerkers binnen de organisatie. Het was een traject van 4 dagen,
Uitkomsten zijn positief te noemen. De enquête is via mail verstuurd
verspreid over vier maanden. De eerste dag is in de vorm gegoten van
naar de mensen. Opvallend is dat er in verhouding weinig mensen
een soort beleidsdag waarvoor alle medewerkers uitgenodigd waren.
digitaal te bereiken zijn. Oorzaken zijn dat veel mensen geen mailadres
Het vervolgtraject was voor de Consulenten. Scholingsthema’s waren:
of computer hebben. We hebben ook niet van iedereen een mailadres.
de nieuwe organisatievisie, organisatiecultuur, positie SIZ Twente nieuwe
Hierin hebben we dit jaar een slag weten te maken en van meer mensen
stijl, veranderende rol van de Consulenten, samenwerking met andere
een mailadres kunnen achterhalen.
organisaties, contacten met gemeenten en zorgloketten, imago en identiteit en netwerken. Aan het scholingstraject was ook een aantal inter-
Naast de lokale activiteiten van de dag van de mantelzorg, is deze dag
visiebijeenkomsten gekoppeld. Het scholingstraject heeft een positief
in 2012 voor het eerst ook centraal uitgevoerd met Menzis en Carint
effect gehad op de ontwikkeling van de organisatie en is een aanzet
Reggeland. Ervaringen zijn positief en zal in 2013 opnieuw gaan plaats-
Margot Hodes Manager Steunpunten Mantelzorg Maart 2013
“Mantelzorg verlenen doe ik met liefde, maar waardering hiervoor is belangrijk voor onze relatie.“
10 | 11
Ondersteuning van jonge mantelzorgers in Twente “Ik zorg al jaren voor mijn zus maar ik weet pas sinds kort dat ik mantelzorger ben.“
Veel kinderen en jongeren in Twente maken het mee: bij hen thuis is
Tijdens de individuele ondersteuning wordt zoveel mogelijk advies
iemand langdurig ziek. Bijvoorbeeld vanwege een lichamelijke of
gegeven aan gezinnen en gezocht naar praktische oplossingen of
psychische ziekte, een beperking of een ernstige verslaving. Het kan
inzet van het network of professionele hulp. Respijt is geboden door
om de vader of moeder gaan, een broer of zus of een ander inwonend
in 2012 15 keer een dagdeel in te vullen, waarbij jonge mantelzorgers
familielid zoals opa of oma. Deze kinderen en jongeren helpen dan mee
kunnen deelnemen aan lotgenotencontacten. Op deze momenten hebben
om het huishouden draaiende te houden. Dat gaat niet altijd zonder
de jmz-ers een onbezorgde tijd gehad en hadden ook de ouders
(kop)zorgen. Daarom beschikt SIZ Twente speciaal voor hen over twee
de handen even vrij om iets voor zichzelf of samen met de overige
Consulenten jonge mantelzorgers. In 2012 waren 64 uur per week
gezinsleden te gaan doen.
beschikbaar voor de ondersteuning van deze jonge en kwetsbare doelgroep. Verder werden zij ondersteund door een jaarstagiaire van
Het afgelopen jaar is het aanbod voor jonge mantelzorgers vernieuwd.
Saxion Hogeschool Enschede van de opleiding MWD/SPH.
Zo zijn er 16 vrijwilligers, die gezamenlijk met de Consulenten activi-
De uitvalsbasis was tot voor kort de gemeente Enschede, maar eind
teiten voor jonge mantelzorgers hebben georganiseerd en begeleid.
2012 zijn zij verhuisd naar het hoofdkantoor te Hengelo. Van hier uit
Deze vrijwilligers zijn geworven en getraind vanuit een gezamenlijk
worden de gemeenten binnen het werkgebied van SIZ Twente van nu af
project met de YMCA met steun van de provincie Overijssel. Onderdeel
aan dan ook bedient.
van dit project was o.a. dat een drietal leskoffers zijn ontwikkeld, waarbij voor drie leeftijdsniveaus themabijeenkomsten zijn ontwikkeld
Ook in 2012 hebben weer vele gezinnen gebruik gemaakt van het aan-
ieder gericht op een belangrijk knelpunt voor jonge mantelzorgers,
bod. Eind 2012 zijn er 880 jonge mantelzorgers in de leeftijd van 4 -
namelijk wat is jouw rol (Wie ben ik?), hoe ziet je netwerk er uit en
21 jaar ingeschreven. Dit betekent dat ruim 500 gezinnen in Twente de
hoe kun je deze inzetten (Facebook Reallife) en waar liggen jouw
focus hebben op de jonge mantelzorgers en de problematieken waar zij
grenzen (Comedy Central). Daarnaast is in 2012 hard gewerkt aan het
tegenaan lopen. In 2012 zijn de jonge mantelzorgers op basis van de
updaten van de website voor jonge mantelzorgers. Deze heeft een heel
zes basisfuncties bijgestaan. Informatieverstrekking vond plaats via
nieuw uiterlijk gekregen en is inhoudelijk aangepast. In november is
een informatiepakket bij nieuwe inschrijvingen en bij de reeds bekende
deze geheel vernieuwde website gelanceerd, waardoor jonge mantel-
gezinnen middels de nieuwsbrief en periodieke mailingen. Advies en
zorgers in Twente de organisatie nu ook weer online goed kunnen
begeleiding is ingevuld door het geven van drie brussencursussen, drie
vinden. Al met al is het dus een zeer vruchtbaar jaar voor de onder-
themabijeenkomsten en individuele ondersteuning van jonge mantel-
steuning van jonge mantelzorgers geweest!
zorgers en ouders. Tijdens al deze activiteiten (gericht op ontmoeting, ontspanning en uitwisseling) werd ruimte gemaakt voor emotionele steun. Bij elke activiteit is er ruimte gecreëerd om evt. ook individuele gesprekken te kunnen hebben met jonge mantelzorgers. Ook buiten de activiteiten om hebben de Consulenten veelvuldig contact met jonge mantelzorgers gehad via e-mail, telefoon of face-to-face. Educatie komt
Team jonge mantelzorgers
terug middels de brussencursus en de jmz-cursus, waarbij jonge mantel-
Mirjam van de Hoef &
zorgers leren om te gaan met hun rol als jmz-er en hun eigen grenzen
Wesley Elfers
in deze te leren ontdekken en aangeven.
Hengelo, 27 februari 2013
12 | 13
GGZ “PGB? Van de hoed en de rand weet ik pas sinds kort. Hoop dat ik ook in de toekomst met dit budget met plezier voor mijn moeder kan blijven zorgen.“
In 2012 is het aantal ingeschreven mantelzorgers GGZ licht toegenomen.
Deze Consulent heeft specifieke kennis van GGZ-problematiek en beschikt
De ondersteuning aan deze groep, vaak zwaar belaste mantelzorgers, heeft
over een breed GGZ-netwerk. In voorkomende gevallen kan zij mantel-
plaats gevonden vanuit de 10 regionale Steunpunten Mantelzorg. De Consu-
zorgers ‘warm’ door verwijzen naar de GGZ-hulpverlening. Hiertoe zijn er
lenten van de Steunpunten Mantelzorg hebben het afgelopen jaar indivi-
korte lijnen met professionals bij o.a. Dimence, Mediant, RIBW, Tactus en
duele ondersteuning geboden aan mensen die in hun omgeving te maken
Humanitas. De contacten hiervoor worden gelegd tijdens het Netwerk-
hadden met (ernstige) psychische problematiek. Eén van de belangrijkste
overleg GGZ, waarvan SIZ Twente voorzitter is.
zaken daarbij was het in kaart brengen van de problematiek. Herkenning en
Daarnaast is er regelmatig informative uitgewisseld met verschillende fa-
erkenning van de zorgen van deze doelgroep is van groot belang om over-
milieorganisaties binnen de GGZ, zoals Ypsilon, Labyrint in Perspectief,
belasting te voorkomen. Door de steeds verder ingevoerde extramuralisering
Nederlandse Vereniging voor Autisme en de Stichting Borderline. Relevante
van de zorg ervaren mantelzorgers een steeds groter wordende druk op het
informatie werd via de mail doorgestuurd naar de ingeschreven mantel-
systeem. Afstand nemen en grenzen stellen is nogal eens moeilijk omdat
zorgers en geplaatst op de website van SIZ Twente. Ook in de nieuwsbrief
de zorgvrager geen of onvoldoende ziekte-inzicht heeft.
van SIZ Twente, die 2x per jaar verschijnt, was ruimte en aandacht voor GGZ-problematiek.
Waarom is zorgen voor een familielid of vriend met psychische of
In 2012 werden twee regionale themabijeenkomsten gehouden voor
psychiatrische problemen één van de meest belastende vormen van
mantelzorgers GGZ. Tijdens deze avonden was er specifieke kennis-
mantelzorg? (SCP, 2009).
overdracht en de mogelijkheid om ervaringen uit te delen (lotgenotencontact). De opkomst op beide avonden was redelijk, maar beduidend
1
de zorg is doorgaans lang en intensief
minder dan voorgaande jaren. De avonden over autisme die door de
2
een psychiatrische stoornis is niet altijd zichtbaar voor de buitenwereld
Steunpunten Mantelzorg werden georganiseerd werden wel goed
3
mantelzorgers kunnen zich mede verantwoordelijk voelen voor het ontstaan van de ziekte en voelen zich daarover schuldig
bezocht. Tijdens deze avonden bleek dat mantelzorgers behoefte
familieleden vinden het vaak moeilijk om met anderen te praten en raken zo geïsoleerd
worden het komende jaar samen met de NVA (Nederlandse Vereniging
d e persoonlijkheid van de cliënt kan veranderen, wat ook zijn weerslag op de relatie heeft
een grote rol.
behandeling en opname zijn alleen mogelijk met instemming van de patiënt, maar niet alle patiënten hebben ziektebesef en –inzicht
ganiseerd in de Zwanenhof in Zenderen. Hier hebben 11 mantelzorgers
d e situatie van de patiënt kan plotseling verslechteren waardoor onmiddellijke actie is vereist; in ‘goede periodes’ blijft de angst voor terugval
het teken stond van loslaten, was er ruimte voor het delen van ervaringen,
4 5 6 7
8
hebben aan een lokale ontmoetingsgroep. De mogelijkheden hiertoe voor Autisme) nader onderzocht. De mantelzorgers zelf spelen hierin In oktober 2012 werd voor de derde keer een respijtweekend GGZ georaan deelgenomen (5 mannen en 6 vrouwen). Tijdens het weekend, dat in ontspanning en creatieve verwerkingsmethodes.
antelzorgers komen vaak in contact met een diversiteit aan m organisaties, zoals thuiszorg, GGZ-instellingen, politie, justitie en woningbouwvereniging.
Gerda Wessels De Consulenten zijn zich bewust van deze problematiek en hebben daar in hun gesprekken met mantelzorgers aandacht voor. Waar nodig en gewenst konden zij mantelzorgers door verwijzen naar de Consulent GGZ.
Consulent GGZ Almelo, maart 2013
14 | 15
Kerngegevens P&O Medewerkers Aantal
FTE
Medewerkers (totaal) per 01-01-2012
22
14,29
Medewerkers in dienst gegaan in 2012
2
1,39
Medewerkers uit dienst gegaan in 2012
1
0,5
Medewerkers (totaal) per 31-12-2012
22
15,07
Gemiddeld dienstverband
24,65 uur
0,69
Man/vrouw verhouding
13% man
87% vrouw
Gemiddelde leeftijd
47 jr (man)
49 jr (vrouw)
Stagiaires Aantal stagiaires
Totaal 25
11 MWD
3 ROC
1 MAS
9 SPH
1 verpleegkunde
MWD= Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, ROC= Regionaal opleidingscentrum Twente MBO, MAS= Maatschappelijke stage, SPH= Sociaal Pedagogische Hulpverlening
Ziekteverzuim Ziekteverzuim excl. zwangerschapsverlof
4,8
In het jaar 2012 is er vooral sprake van langdurig verzuim. Eén medewerker is vanaf 1-7-2011 ziek. Dit heeft grote invloed op de ziekteverzuimcijfers bij een kleine organisatie. Het ziekteverzuimcijfer van 2011 was 4,61.
Symposia/congressen
“Ik ben heel erg gek met mijn zoon maar de constante zorg voor hem is af en toe best zwaar. Gelukkig kunnen we rekenen op de steun van o.a. SIZ Twente.“
Aantal
Wat
Wanneer
1
Mantelzorgers binnenboord; Campagne onder verenigingen
10-12-2012
2
Bijeenkomst ontspoorde zorg
29-11-2012
3
Werkconferentie Movisie. Over 10 jaar ook goede (mantel)zorg
22-11-2012
11
Refereerbijeenkomst PGB door Per Saldo;
20-11-2012
Fleur Timmers Beleidsmedewerker P&O Maart 2013
Raad van Toezicht
16 | 17
Balans december 2012 (NA RESULTAATBESTEMMING)
De Raad van Toezicht (RvT) bestaat uit 6 leden en heeft in 2012 6 keer
• Door de onzekerheid over de toekomstige bijdragen van gemeenten,
vergaderd. De voorzitter en penningmeester hebben daarnaast voor elke
voert de RvT een terughoudend personeelsbeleid om daarmee de
vergadering een vooroverleg met de Directeur- bestuurder en Manager
structurele lasten zo laag mogelijk te houden.
Steunpunten en het hoofd van de financiële administratie. Ook zijn leden van de RvT aanwezig geweest op de jaarlijkse Beleidsdag voor
Een aantal andere onderwerpen in 2012
het voltallige personeel op 30 oktober.
•
Het PR-beleid van de stichting en het vernieuwen
e
12/31/2012
12/31/2011
e
12/31/2012
12/31/2011
1.353.694
1.256.166
27.544
74.984
1.381.238
1.331.150
972.922
905.875
7.951
9.589
321.605
424.627
1.302.478
1.340.091
78.760
-8.941
van de website
Op 31 december 2012 zag de samenstelling van de RvT er als volgt uit: •
Samenwerking SIZ Twente met andere organisaties
•
Afstemming takenpakket tussen Directeur- bestuurder
Dhr E.J. Krouwel
voorzitter
Dhr. J. Schutte
penningmeester
Dhr. S. Schutte
lid
Mw A. de Boer-Muurlink
lid
•
Aandacht voor het versoberen van de organisatie
Dhr J. de Boer
lid
•
De loonschaalconstructie van Directeur- bestuurder en Mana-
Mw. J. ter Hofte
lid
en Manager Steunpunten
ACTIVA Vaste activa Vlottende activa
BEDRIJFSOPBRENGSTEN 6.685
8.985
574.071
497.861
580.756
506.846
Subsidiegelden Overige baten
ger Steunpunten •
Rooster van aftreden van de RvT
Totaal activa
Totale bedrijfsopbrengsten
Hoofdonderwerpen in 2012 PASSIVA
• Veel aandacht is in 2012 besteed aan de nieuwe organisatiestructuur met aan de ene kant het team van Consulenten als de
Een drietal leden van de RvT is in 2012 herbenoemd. Daarbij is de op-
kernactiviteiten van de instelling en aan de andere kant de
merking gemaakt dat bij de eerstvolgende vacature een profiel zal wor-
Mantelzorgerij als broedplaats voor innovatie en nieuwe projecten.
den opgesteld met de gewenste competenties. Tegelijkertijd zullen we
Met name het (financieel) strikt gescheiden houden van beide
dan ook een inventarisatie maken van de overige profielen waaraan
onderdelen vergde veel tijd.
deze leden zullen moeten voldoen.
Eigen vermogen Kortlopende schulden
BEDRIJFSKOSTEN 88.912
10.152
491.844
496.694
Afschrijvingskosten Overige bedrijskosten
• Bezuinigingen bij de gemeenten hebben ook invloed op de inkomsten van de Stichting. Alhoewel dat in 2012 in praktische
Rest nog de opmerking dat de leden van de RvT voor hun werk geen en-
zin nog wel meeviel, is het denken in andere structuren van
kele vergoeding ontvangen en dat de leden van de RvT in 2012 geen
mantelzorgondersteuning door gemeenten met volstrekt verschil-
declaratie hebben ingediend voor een kilometervergoeding.
Totaal passiva
580.756
506.846
Totale bedrijfskosten Resultaat boekjaar
lende opplossingsrichtingen een nog spannender item dat direct raakt aan de fundamenten van de SIZ Twente zelf. Om die reden is de strategische koersbepaling een regelmatig terugkerend onderwerp geweest. • Omdat de Mantelzorgerij nogal wat meerjarige projecten heeft binnengehaald, is een flink bedrag aan voorschotgelden op de rekening gezet. In samenspraak met de financiële administratie
Evert Jan Krouwel,
en met de accountants zijn die bedragen op een verstandige wijze
voorzitter van de RvT
weggezet bij verschillende banken.
Personeelkosten
Organogram SIZ Twente
Raad van toezicht
PVT
Administratie
Directeur-bestuurder
Beleidsmedewerker P&O
Colofon Manager Steunpunten
Steunpunten
Mantelzorgerij
Teksten: Marcel Garritsen, Margot Hodes, Wesley Elfers, Gerda Wessels, Fleur Timmers, Evert-Jan Krouwel Ontwerp & realisatie: De Lijn Fotografie: Shutterstock Drukwerk: Gildeprint SIZ Twente © 2013
“Oma is geestelijk nog goed bij maar door haar lichamelijke beperking komt ze bijna de deur niet meer uit. Ik vind het leuk om één keer per week een stukje met haar te lopen of gewoon lekker te kletsen en een spelletje te doen.”
