Affiche GOP Limonades, ontwerp Jac. Jongert voor Wed. G. Oud, inv.nr. 9787
Jaarverslag 2015
Purmerends Museum 2015
2
Purmerends Museum 2015
Inhoudsopgave
Inleiding 1.0 1.10 1.20 1.30 1.40 1.50 1.6
De collectie Algemeen Collectiebeschrijving en digitalisering Fotograferen collectie en ADLIB Behoud en beheer Collectie-uitbreiding Bruikleen
2.0 2.10 2.20 2.30 2.40 2.50
Publiek Algemeen Publiciteit Samenstelling en omvang van het publiek Publieksactiviteiten Educatieve taken
3.0 3.10 3.20 3.30 3.40 3.50 3.60 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11
Bedrijfsvoering Herinrichting Museumregister Bedrijfsnoodplan Atlas van de Organisatie Entree Automatisering Website, responsief Beamer Beheer van het gebouw Opslagruimte Personeel en organisatie
Bijlage 1
Bestuursleden, medewerkers en vrijwilligers per 31 december 2015
Bijlage 2
Financieel overzicht 2015
3
Purmerends Museum 2015
Inleiding Hierbij presenteren wij het jaarverslag 2015. Hierin vindt u een mooi overzicht van de ontwikkelingen van de Stichting Purmerends Museum gedurende het verslagjaar. De collectie werd op diverse terreinen uitgebreid, zowel door aankopen als door diverse schenkingen. Er waren twee succesvolle exposities die zich mochten verheugen in een ruime belangstelling. Het fotograferen van de collectie en het verder digitaliseren heeft veel tijd en aandacht gekost. Ook is er weer veel tijd besteed aan educatie van de Purmerendse jeugd. En niet te vergeten de vele culturele activiteiten in de stad waar wij als museum een rol in hebben gespeeld. Wij zijn een klein museum, maar met een grote ambitie. In 2015 hebben wij deze ambitie verder beschreven en zijn we gestart met de voorbereidingen van een grote herinrichting van het museum om het modern en eigentijds te maken waarbij wij veel aandacht zullen besteden aan interactie. Wij hopen hiermee een breder publiek aan te trekken omdat wij een unieke collectie hebben, maar ook meer publiek uit eigen stad en omgeving omdat wij het verhaal van de geschiedenis van de regio vertellen. We hebben onze plannen inmiddels gepresenteerd en zullen komend jaar aan de slag gaan met de verdere uitwerking. Hierbij is van cruciaal belang of wij in staat zijn de benodigde financiële middelen te verwerven voor de uitvoering. Hiervoor is een fondsenwervingsplan in de maak dat wordt vervaardigd met externe ondersteuning. Op het plan zelf hebben wij zeer enthousiaste reacties ontvangen. Tot slot danken wij de Stichting Vrienden van het Purmerends museum die diverse aankopen mogelijk heeft gemaakt, onze beheerder-conservator en assistent beheerder-conservator die het geheel draaiende houden en spil, inspirator en motor zijn van ons museum en natuurlijk onze tientallen vrijwilligers die met zoveel enthousiasme zorgen dat onze bezoekers zich welkom voelen. Namens ons bestuur dank ik u voor uw belangstelling voor ons museum en wij hopen u in 2016 te ontmoeten.
Rina van Rooij voorzitter
4
Purmerends Museum 2015
1.
De collectie
1.1
Algemeen De collectie van het Purmerends Museum wordt jaarlijks op zowel actieve als passieve wijze uitgebreid. De actieve werving – via onder meer veilingen en de antiekhandel – betreft vooral aankopen uit het jaarlijks aankoopbudget en met behulp van gelden uit het fonds Stichting De Vrienden van het Purmerends Museum. De passieve verwerving betreft de stukken die het museum aangeboden krijgt via particulieren en handelaren. In een enkel geval gaat het om aankopen, maar merendeels om schenkingen en bruiklenen.
1.2
Collectiebeschrijving en digitalisering in ADLIB Alle aanwinsten zijn conform de opgestelde procedure geregistreerd en in Adlib-Standaard beschreven. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd door de beheerder-conservator. Een deel van het werk betreffende registratie, documentatie en onderzoek wordt door vrijwilligers uitgevoerd onder aansturing van de beheerder-conservator. In 2015 werd gewerkt aan de documentatie en de automatisering van de collectie derden van het Purmerends Jugendstil Aardewerk. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd door twee vrijwilligers, elk één dagdeel per week. In 2015 is er gewerkt aan de beschrijving van aankopen en schenkingen bestaande uit meerdere documenten en objecten. Hieraan werken twee vrijwilligers elk gedurende één dagdeel per week onder verantwoording van de beheerder-conservator.
1.3
Fotograferen collectie en ADLIB In 2015 is, na de plaatsing van de klimaatinstallatie in 2014, het fotograferen weer ter hand genomen. Er zijn ten behoeve van de collectiedocumentatie, de vastlegging van de collecties bij derden, voor en rondom tentoonstellingen, ruim 1600 (850) digitale foto’s gemaakt. Sinds met digitale fotografie wordt gewerkt (1999) brengt dat het aantal foto’s op ruim 33.290 (31.680). Er is in 2015 geen collectie specifiek speerpunt geweest. De bedoeling was collecties fotografisch te completeren en nieuwe aanwinsten en nieuw ontsloten collecties compleet te fotograferen. Een belangrijk resultaat echter is de voltooiing van de conversie van de Prentbriefkaartencollectie van Q&A naar ADLIB. Dit is in onderstaande tabel tot uitdrukking gebracht.
Prentbriefkaart uit de collectie, nr. 9540
5
Purmerends Museum 2015
Hieronder volgt het totaaloverzicht van alle collecties en de vorderingen:
Collectie
% % Aantal Aantal Gefoto- GefotoToeToe- gefotogefotoobjecten objecten grafeerd grafeerd name name grafeerd grafeerd 2014 2015 2014 2015 2014 2015
Archeologie, bodemvondsten
92
92
0
30
30
0
33%
33%
Arrensleden
13
13
0
13
13
0
100%
100%
1585
1676
91
1466
1552
86
92%
93%
251
285
34
174
213
39
69%
75%
1762
1827
65
1517
1563
46
86%
86%
360
360
0
282
284
2
78%
79%
1608
1652
44
624
684
60
39%
41%
977
1023
46
963
971
8
99%
94%
66
66
0
64
64
0
97%
97%
Boeken, brieven, documenten Collectie Jac. Jongert, J.J.P. Oud en Mart Stam Foto's, (glas)negatieven, dia's, lantaarnplaatjes Gereedschappen en instrumenten Huisraad, gebruiksvoorwerpen, gebouwinrichting, verlichting, textiel Munten, penningen, medailles Overig Jugendstil Aardewerk Overig sieraardewerk
106
106
0
80
80
0
75%
75%
Overig aardewerk
35
35
0
15
15
0
43%
43%
Prentbriefkaarten
89
1550
1461
78
1534
1456
88%
99%
Prentbriefkaarten in Q&A Prenten, tekeningen, schilderingen Purmerends Jugendstil Aardewerk Purmerends Jugendstil Aardewerk - fragment Vervalsingen Purmerends Jugendstil Aardewerk Ziekenhuiscollectie Collectie derden (aardewerk)
1459
--
--
1456
--
--
100%
--
491
491
0
357
357
0
73%
73%
535
535
0
524
524
0
98%
98%
248
248
0
243
243
0
98%
98%
2
2
0
2
2
0
100%
100%
326
326
0
326
326
0
100%
100%
1674
1696
22
1674
1695
21
100%
100%
Totaal eigen collectie In totaal (31-12-2015) zijn er 9.930 (8.189) objecten in ADLIB geregistreerd waarvan 8.100 (6.401) met foto’s: 8.100 (7.857) in percentages 82% (78%). Totaal inclusief collectie derden ADLIB bevat inclusief de collectie derden totaal 11.626 (9.863) objecten, waarvan 9.795 (9.531) zijn gefotografeerd: 84% (82%). De sprong in aantallen objecten in ADLIB is voor 1.459 stuks veroorzaakt door de overheveling van de Prentbriefkaarten naar ADLIB. 1.4
6
Behoud en beheer In 2014 is er in het museum apparatuur geplaatst die voor een stabieler binnenklimaat moet zorgen. Het jaar 2015 en met name de zomer gold als een testperiode, zie voor een toelichting op het klimaatproject § 3.9.1.
Purmerends Museum 2015
1.5
Collectie uitbreiding Het Purmerends Museum kan terugblikken op een jaar waarin een aantal stukken vanuit verschillende disciplines aan de collectie konden worden toegevoegd. Hieronder een greep uit de aanwinsten. De collectie Purmerends Jugendstil Aardewerk is versterkt met een aankoop uit een particuliere collectie. Het gaat om een vaas van de plateelbakkerij Jb Vet & Co, model 93/ decor 94, hoogte 21 cm x breedte 21 cm. Het betreft een bijzonder mooi stuk gedecoreerd met lineair florale motieven (roos en akelei) in blauw, okergeel en groen tegen een wit fond onder matglazuur. Merken op onderzijde geschilderd: PURMEREND, JV [ineen], drie-eenheid. [fabrieksmerk]. 93 [modelaanduiding]. 94 [decoraanduiding] (inv.nr.458). De aankoop kon worden gerealiseerd dankzij de steun van de Stichting De Vrienden van het Purmerends Museum. Via een schenking ontving het museum verschillende objecten die gerelateerd zijn aan de Eerste Nederlandse Pijprokersclub, waaronder een schotel de Gesellighe Dampkring, 17 april 1951 Purmerend (inv.nr. 9876) en een porseleinen pijp de Gesellighe Dampkring Purmerend Holland (inv.nr. 9877). Het affiche GOP Limonade naar een ontwerp Jac. Jongert kon in 2015 worden aangekocht ter versterking van de collectie Wed. G. Oud (inv.nr. 9787). Het gaat om een rechthoekig karton met een opdruk voor GOP LIMONADES in blauw, groen, oranje, goud en zwart tegen een lichte achtergrond. Centraal is een afbeelding van een fles vruchten limonadesiroop met rond om groen van planten. De fles staat op een rechthoek waarin in blauw de letters 'GOP LIMONADES'. Linksonder staat het signatuur van JAC. JONGERT. Naar aanleiding van de expositie over de Tweede Wereldoorlog ontving het museum diverse schenkingen, variërend van amateurtabak tot bonnen en stamkaarten van Purmerenders. Een bijzondere schenking betreft een speelgoedtrein, in de oorlog in Purmerend gemaakt door een vader voor zijn zoon (inv.nr. 10136).
7
Purmerends Museum 2015
Een zeer bijzondere schenking betreft een doopjurk met mutsje, kussenhoes en speldendoosje verpakt in de originele verpakking, een doos van Maison de Bonneterie. De doopjurk is afkomstig van de familie Frans MiddelhoffSmit en is hier generaties lang in gebruik geweest.
1.6
Bruikleen
In 2015 heeft het Purmerends Museum een walvisbot (onderkaak, inv.nr. 1111) in langdurig bruikleen afgestaan aan het Edams Museum ten behoeve van de vaste expositie aldaar.
8
Purmerends Museum 2015
2.
Publiek
2.1
Algemeen In 2015 heeft het Purmerends Museum het Cultuursnuffelmenu, een samenwerkingsverband tussen het Purmerends Museum en Theater De Purmaryn onder coördinatie van Joep van der Oord weer kunnen aanbieden. De in Purmerend bij het CPOW aangesloten basisscholen namen hier aan deel, evenals enkele scholen uit de regio, zoals Broek in Waterland en Middenbeemster. Het Purmerends Museum nam ook in 2015 actief deel aan het culturele leven in Purmerend, zoals Open Monumentendag en de Uitdagen. In samenwerking met Clup Welzijn en senioren kon een scholenproject voor de groepen 7/8 worden gerealiseerd bij de expositie Purmerend in de Tweede Wereldoorlog.
2.2
Publiciteit Het Purmerends Museum heeft een beperkt budget dat kan worden ingezet ten behoeve van de publiciteit. In 2015 is gekozen om rondom exposities te adverteren in landelijke magazines die verspreid worden via VVV kantoren, bibliotheken en beurzen. Hieronder vallen vooral specifieke museumkranten, magazines voor Vakantie en Vrije Tijd, 50+ magazines en speciale advertenties van de Stichting Museumkaart. Daarnaast is er regelmatig geadverteerd in de lokale huis-aanhuisbladen als Dagje Purmerend. Alle activiteiten zijn ook via deze kanalen middels persberichten over het voetlicht gebracht.
9
Purmerends Museum 2015
2.3
Samenstelling en omvang van het publiek De periode waarover het bezoek werd geregistreerd betrof 02-01-2015 t/m 31-12-2015 Het Purmerends Museum kent een zomer- en winteropening. Van 1 mei tot en met 31 oktober, di t/m zo is het museum 32 uur per week geopend, van 1 november tot en met 30 april, di t/m zo is het museum 18 uur per week geopend.
Bezoekers
Aantallen
Betalend bezoek Volwassenen Museumkaart Totaal betalend bezoek
982 1802 2784
Gratis bezoek Jeugd t/m 12 jaar Jeugd 13 t/m 17 jaar Donateurs, VHP, Rembrandt, ICOM Anders * Totaal gratis bezoek
1411 253 199 2819 4682
Totaal bezoek
7466
* O.m. Museumweekend, Open Monumentendag, Uitdagen
10
2.3.1
Betalend publiek De bezoekers met een museumkaart worden tot het betalend bezoek gerekend. Via de Stichting Museumkaart werd een vergoeding van 63% ontvangen. In verband met inkomstenderving vergoedde de gemeente Purmerend 50% van de entreekosten van € 4,00 voor 350 volwassen bezoekers op de Open Monumentendag.
2.3.2
Gratis publiek Sinds november 2000 hebben bezoekers t/m 17 jaar gratis toegang tot het museum. Ook het basisschoolproject en projecten voor het voortgezet onderwijs dragen bij aan een surplus van gratis bezoekers. Daarnaast handhaafde het museum de speciale gratis dagen: Museumweekend, Open Monumentendag en de Uitdagen.
2.3.3
VVV i-punt Het VVV i-punt is gevestigd in de hal van het Purmerends Museum. Ook in 2015 waren er veel mensen die met VVV gerelateerde vragen naar het museum kwamen, zie § 2.4.9.
Purmerends Museum 2015
2.4
Publieksactiviteiten In 2015 zijn er twee exposities en twee presentaties gehouden. De beheerder-conservator was verantwoordelijk voor de samenstelling en inrichting. Zij werd hierbij door vrijwilligers en de assistent beheerder-conservator ondersteund. De fotografische vastlegging van de exposities werd verzorgd door André Blokdijk.
2.4.1
Tijdelijke tentoonstellingen en presentaties
Purmerend in Oorlogstijd 21 maart tot en met 21 juni 2015 De periode 1940-1945 ligt verschillende generaties na aan het hart. Zowel voor ouderen die de tweede wereldoorlog hebben meegemaakt, als voor hun kinderen en (achter-)kleinkinderen, maken feiten en herinneringen aan de oorlog deel uit van hun leven. Jaarlijks herdenken wij nationaal en lokaal de slachtoffers, in het onderwijs wordt deze periode uitgebreid belicht en in de media komt de oorlog als thema regelmatig terug in documentaires en films. In 2015 was het 75 jaar geleden zijn dat de tweede wereldoorlog in Nederland begon en 70 jaar geleden dat de bevrijding gevierd kon worden. De oorlog was voor veel mensen een zware tijd die niemand nog eens zou hoeven mee maken. Voor het Purmerends Museum was dit reden genoeg om een tentoonstelling in te richten waarin de feiten over en herinneringen aan de oorlog in Purmerend centraal stonden. De tentoonstelling opende op 20 maart met een open inloop waar de Klezmerband optrad.
In de tentoonstelling draaide de film met de Bevrijdingsoptocht in Purmerend. Er waren verschillende bruiklenen, waaronder in de oorlog gemaakt kinderspeelgoed. Verschillende mensen vertelden hun (jeugd)herinneringen aan de oorlog op beeldmateriaal.
11
Purmerends Museum 2015
Collectie Eric Bijtelaar Objecten uit de Tweede Wereldoorlog, 21 maart tot en met 21 juni 2015 Gelijktijdig met de expositie was ook de presentatie ‘Objecten uit de Tweede Wereldoorlog’ te zien. Hierin waren voorwerpen opgenomen die Purmerender Eric Bijtelaar verzamelt om de herinneringen aan de oorlog over te kunnen dragen. Te zien waren onder meer uniformen, bodemvondsten en voorwerpen uit het dagelijks leven.
Scholenproject ‘Zo ga je met elkaar om’ Bij de expositie Purmerend in Oorlogstijd werd in samenwerking met Clup Welzijn een educatief programma voor kinderen ontwikkeld: Zo ga je met elkaar om; Kind zijn in de jaren '40. Dit programma was geschikt voor kinderen van de basisschool, groepen 7/8. Het programma was ook zelfstandig te volgen als leerzaam uitje met het gezin.
Het programma bestond uit twee onderdelen die begeleid werden vanuit Clup Welzijn en senioren die de oorlog hebben meegemaakt. 1. ontdekkingstocht (circa 30 minuten) Een ontdekkingstocht buiten, door het centrum van Purmerend. Deze wandeling ging langs plekken en gebouwen waar dingen gebeurd zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook in Purmerend kregen mensen rantsoenbonnen om eten en levensmiddelen te halen en was er heel weinig te eten in het laatste oorlogsjaar. Er doken mensen onder en helaas zijn er ook mensen gevangen genomen en zomaar doodgeschoten. En ook hier waren er landverraders en mensen in het verzet. De bevrijding werd net als overal uitbundig gevierd en ook in Purmerend wordt nog ieder jaar de oorlog herdacht.
Een leerzame speurtocht aan de hand van foto’s, verhalen en vragen over een stukje geschiedenis van Purmerend. 12
Purmerends Museum 2015
2. expositie (circa 30 minuten) In het museum werd de expositie te bezocht. Voor kinderen stonden er op verschillende plekken speciale kisten met daarop interessante voorwerpen of foto’s die te maken hadden met de Tweede Wereldoorlog. Bij de voorwerpen hingen tekstballonen met vragen om kinderen aan het denken te zetten, te prikkelen, te laten ontdekken en om ze bewuster te laten kijken. Zo was er een echte veldtelefoon uit het leger, kon je de taal van morse code’s ontdekken, kon je munten bekijken en vergelijken met een vergrootglas, kon je een oude knijpkat uitproberen, kon je een voedselblik dat ooit echt uit een vliegtuig is gegooid aanraken en kon je een oude film zien van het bevrijdingsfeest in Purmerend.
Senioren die de oorlog meemaakten, praatten in en om het museum met de jongeren over hun ervaringen.
13
Purmerends Museum 2015
Bloemen, Kennis & Kunst 24 juli tot en met 13 december 2015
Omstreeks 1900 kozen veel kunstenaars voor het afbeelden van bloemen. Hiermee symboliseerden zij gevoelens en denkbeelden, maar ook in een groter verband de geest van de tijd. Dit werd vormgegeven door de afzonderlijke bloem centraal te stellen. Tussen 1895-1904 maakten onder meer de Purmerendse plateelbakkerijen Wed. N.S.A Brantjes & Co, NV Haga, Jb Vet en L. Huisenga sieraardewerk waarop voor een groot deel bloemen als decoratie werden gebruikt. Tegelijk droeg ook de wetenschap haar steentje bij. De onderwijsplaat voor wetenschappelijke doeleinden beleefde zijn bloeiperiode in de jaren 1870-1920. Series platen waarop de bloem centraal stond, werden in enorme oplagen geproduceerd. In de tentoonstelling werden de onderwijsplaten gecombineerd met het sieraardewerk uit de eigen collectie.
Veemarkt Jan Hollenberg - Monique Honig, 24 juli t/m 13 december 2015 In de Felicitatieruimte was een presentatie ingericht met werk van beeldend kunstenaar Jan Hollenberg (1947) en Monique Honig (1961). In de zaal hingen zeven werken waarop met name paarden op de veemarkt van Purmerend waren verbeeld. In vitrines lagen de prachtige gefotografeerde portretten van boeren en handelaren die Monique Honig in 1996 op de Purmerendse veemarkt maakte. Zij werd vooral geïnspireerd door het verhaal achter de mens en de mimiek in de gezichten van de boeren en handelaren.
Schilderingen van Jan Hollenberg en fotoportretten van Monique Honig.
14
Purmerends Museum 2015
2.4.2
Museumweekend Op 18 en 19 april werd het museumweekend met veel activiteiten voor kinderen georganiseerd. Rondom het Purmerends Jugendstil Aardewerk waren er activiteiten zoals 'Een bloem op een stokje' en wat een 'Beestenboel'. Rond het kasteel van Purmerend werd zowel op zaterdag als zondag een toelichting op het Slot Purmersteijn bij de maquette en de schilderijen gegeven. Creatievelingen konden hier ook een stilleven samenstellen en op papier uitwerken. Voor kinderen en ouders werd het spannende Kamishibai verhaal over de Zeemeermin uit de Purmer voorgelezen. Het waren gezellige middagen met veel belangstelling. Het museum was geopend tussen 13.00-16.00 uur en de toegang was op beide dagen gratis. De overige dagen van de nationale museumweek, 20-26 april, golden de gewone toegangsprijzen.
2.4.3
Open Monumentendag De Open Monumentendag 2015 in Purmerend vond plaats op zaterdag 12 september. Het thema van de 29e Open Monumentendag was: ‘Kunst & Ambacht’. Het museum was geopend tussen 10-17 uur en fungeerde als tevens als informatiecentrum. In Purmerend waren er veel gratis openstellingen en activiteiten, binnen en buiten, georganiseerd door het Comité Open Monumentendag (COM) en de gemeente Purmerend. Er was een speciaal geschreven boekje met een wandeling binnen het thema Kunst & Ambacht. Deze was tijdens de Open Monumentendagen gratis verkrijgbaar bij het museum. In het Purmerends Museum waren de verschillende activiteiten georganiseerd. Cindy Rodermond gaf demonstraties boekbinden en glas graveren. Iedere bezoeker kon zelf een boekje maken, leuk voor jong en oud. Jolanda Hartog gaf demonstraties plateelschilderen. Iedere bezoeker kon een ontwerp maken voor een vaas. In de Jongert-Oudzaal kon een letter ontworpen en gekalligrafeerd worden en in het Open Depot was een presentatie van de collectie speculaasplanken. Lezing over Mart Sttam Op donderdag 10 september konden geïnteresseerden de lezing van Stef Jacobs over Mart Stam bijwonen. De lezing ‘Dichter van Staal en Glas’ werd gegeven op basis van de resultaten van het promotieonderzoek van Stef Jacobs. De beheerder-conservator maakt namens het Purmerends Museum deel uit van het Comité Open Monumentendag.
2.4.4
Facebookpagina Gemeente Purmerend De gemeente Purmerend heeft op 30 oktober 2013 een Facebook-pagina gerealiseerd waarin een tijdlijn van Purmerend is opgenomen. De beheerder-conservator neemt deel in de redactie en levert stukjes aan die de collectie van het Purmerends Museum belichten. https://www.facebook.com/tijdlijnpurmerend. Op verschillende momenten in het jaar zijn vanuit het Purmerends Museum informatie gedeeld.
2.4.5
Vitrine Historisch Platform In de Tiengemeenten werd voor de duur van de expositie ‘Purmerend in de Tweede Wereldoorlog’ de vitrine van het Historisch Platform ingericht met het thema Bevrijding. De inrichting werd verzorgd door de assistent beheerder-conservator.
15
Purmerends Museum 2015
2.4.6
Taxatiedagen Het Purmerends Museum organiseerde in samenwerking met de Munten en Postzegel Organisatie, behorend tot de branche- vereniging voor taxateurs, makelaars en veilinghouders in onroerende zaken drie taxatiedagen. Alle dagen waren zeer druk bezocht. 1. 2. 3.
Kunst en Curiosa vrijdag 24 april Munten en Penningen woensdag 1 augustus Kunst en Curiosa woensdag 28 oktober
2.4.7
Uitdagen Op 19 september nam het Purmerends Museum deel aan de ‘Uitdagen’ met vier speciaal op de jeugd gerichte activiteiten in het kader van ER WAS EENS… Met de Uitdagen openen de podia in Purmerend het nieuwe culturele seizoen in en rondom Theater de Purmaryn, Pop- en cultuurpodium P3, De Verbeelding en Bibliotheek Waterland.
2.4.8
Science café In 2015 bood het Purmerends Museum, boekhandel het Leesteken, de gelegenheid om gebruik te maken van het museum als locatie voor het Science café. 11 november, Caspar Janssen 17 november, Jan Brokken 9 december, Govert Schilling
2.4.9
VVV i-punt Sinds april 2013 is het VVV i-punt gevestigd in de hal van het Purmerends Museum. In 2015 bezochten 1629 mensen het i-punt. De meeste vragen betroffen regio-gerelateerde informatie over bezienswaardigheden, fiets- en wandeltochten. De vragen werden beantwoord via de baliemedewerkers van het museum. De informatiezuil was ook in 2015 alleen toegespitst op informatie in Purmerend. De folders m.b.t. de regio Laag-Holland in de door het museum gecreëerde zuil vonden veel aftrek.
2.5
Educatieve taken De educatieve programma's stonden in 2015 onder leiding van de beheerder-conservator. De inzet van vrijwilligers van het Purmerends Museum als museumdocent bij de uitvoering van de projecten en de begeleiding van de vele scholieren was wederom van groot belang. Op verschillende momenten gedurende 2015 werden er rondleidingen en activiteiten gerealiseerd voor leerlingen van het primair onderwijs en Spaanse leerlingen als gast van het Da Vincicollege. Met Club Welzijn werd het scholenproject ‘Zo ga je met elkaar om; Kind zijn in de jaren '40’ vormgegeven, zie § 2.4.1
16
Purmerends Museum 2015
2.5.1
Schoolbezoek Op 16 en 19 maart 2015 bracht de Marimba een bezoek aan het Purmerends Museum met vier kleutergroepen in het kader van een kunstproject op school. In de aardewerkzaal gingen de kinderen aan de slag met afbeeldingen van dieren op Haga vazen. Zij zochten naar details op het sieraardewerk en daarna naar de bijbehorende afbeelding. Op de tweede etage werd hen met behulp van de kamishibai het verhaal over de zeemeermin voorgelezen. In het open depot gingen de kleuters aan de slag met portrettekenen. Zij gebruikten hiervoor krijt op een leitje en portretteerden elkaar. Na afloop werd er een groepsfoto gemaakt. Het project werd voorbereid door de beheerder-conservator en begeleid door vrijwilligers van het museum. Reactie: Leerkrachten, ouders en kinderen vonden het een super leuke ervaring in het Purmerends museum. De klas in 3 groepen verdelen was een goede zet. Elk onderdeel sprak de kinderen aan. Ze deden ook goed mee. We hebben het nabesproken op school en vooral het slot Purmersteijn heeft indruk gemaakt, dat Purmerend dat dit toch heeft gehad, zo mooi en jammer dat het er niet meer is. Enkele opmerkingen n.a.v. van de vragen jullie begeleiders: Kennen jullie schilders: Ja, Vincent van God. Slot Purmersteijn: o, het kasteel heeft een aanhangbrug. Wat ontzettend leuk dat we mochten komen, het is voor herhaling vatbaar. Groeten van Martha Mantel. Basisschool de Marimba.
2.5.2
Cultuursnuffelmenu In de maanden oktober en november 2015 vond het Cultuur snuffelmenu plaats. Dit jaar stond het in het teken van ‘ER WAS EENS…’, want zo begint natuurlijk elk mooi verhaal. In het Purmerends Museum zijn heel veel voorwerpen te zien en daaraan kleven evenzoveel vertellingen. Tijdens het cultuursnuffelmenu maakten de kinderen spelenderwijs kennis met enkele van deze verhalen en daarmee de collectie van het museum en de geschiedenis van Purmerend. Er was eens een heel mooi kasteel… De kinderen maakten hier kennis met Slot Purmersteijn. Daar wonen deftige mensen, maar ze zijn wel een beetje vergeetachtig. De kinderen hielpen hen met behulp van keitjes hun avonturen te herinneren. Er was eens een boer met een paard… De kinderen maakten kennis met de lange geschiedenis van de veemarkt en bekeken samen filmbeelden met dieren op de markt. En dat paard, hoe zou het daarmee aflopen? Er was eens een… Hé, wat is dat nou voor raar ding? De kinderen maakten kennis met verschillende voorwerpen van lang geleden. Wat zou daar voor verhaal bij horen. De kinderen werden verdeeld in drie groepen die rouleerden. Bij de opdrachten ging het om goed kijken, luisteren, zoeken en taalvaardigheid. De fantasie werd volop aangesproken, evenals de motoriek. Het Cultuursnuffelmenu werd samengesteld door Jolanda Hartog en begeleid door de museumdocenten van het museum. In totaal kwamen er 831 kinderen op bezoek.
2.5.3
Spaanse leerlingen Op 13 en 20 april bezochten Spaanse leerlingen het Purmerends Museum in het kader van een uitwisselingsbezoek met het Da Vinci College. De Engelstalige rondleiding werd verzorgd door Dick Wijers. 17
Purmerends Museum 2015
3.
Herinrichting
Eerste concept ontwerp, Kloosterboerdecor, 2015
3.1
Bedrijfsvoering
In 2015 is een start gemaakt met de ontwikkeling van de herinrichtingsplannen van het Purmerends Museum. Begin 2015 is contact gezocht met Kloosterboer Decorbouw te Purmerend om te komen tot de eerste aanzet van een bidboek met conceptplannen en begroting ten behoeve van fondswerving voor de herinrichting. Het resultaat is een plan dat het gehele pand betreft minus de voorhal, Tijdelijke Expositieruimte, hal eerste etage, toiletten, Trouwzaal, Babsenkamer en Felicitatieruimte. Hierbinnen is een prioriteitstelling aangebracht, waarbij de herinrichting van de tweede etage voorop staat en de entreeruimte op de begane grond als tweede volgt. In 2015 is eveneens een fondswerver aangetrokken die in 2016 zal gaan helpen bij het verwerven van de benodigde gelden. Eind 2015 is gestart met de inhoudelijke bepaling van de herinrichting. Hiervoor is een werkgroep in het leven geroepen die de Geschiedenis van Purmerend in lijnen uitzet. De bijsturing van het plan, waaronder een toevoeging van de herinrichting van voorhal, de Tijdelijk Expositieruimte en Felicitatieruimte zal plaatsvinden in 2016, evenals de inhoudelijke uitwerking binnen het plan. 3.2
18
Museumregister Het doel van de museumregistratie is het zichtbaar maken, bewaken en verbeteren van de kwaliteit van de Nederlandse musea en daarmee het verantwoord beheer van het culturele erfgoed. Musea die op of boven de minimumstandaard functioneren, vervullen hun museale taak naar behoren en worden opgenomen in het Museumregister. Zij ontvangen het Certificaat Geregistreerd Museum. Op 23 november 1998 werd het Purmerends Museum opgenomen in het Museumregister en op 20 december 2010 is het museum conform de voorwaarden voor de tweede maal geijkt en opnieuw opgenomen. Vanaf 1 januari 2012 is het vernieuwde Museumregister ingegaan. In 2012 heeft de auditor van het Museumregister achterstanden opgelopen waardoor er ook in 2014 nog geen bezoek aan het Purmerends Museum heeft plaatsgevonden. In 2014 werd door de Nederlandse Museumvereniging aan de aangesloten musea meegedeeld dat ervaringen met het huidige systeem aantonen dat vereenvoudiging gewenst is. Het kwaliteitszorgsysteem vervalt
Purmerends Museum 2015
hierdoor. De verantwoordelijkheid en het initiatief voor het borgen van de vereiste kwaliteit ligt in het vervolg bij de musea zelf. Musea worden voortaan steekproefsgewijs getoetst aan de hand van de Museumnorm. Het jaar 2015 was een overgangsjaar. Reeds lopende registraties zijn zo veel mogelijk volgens de bestaande procedure afgerond, herijkingen worden uitgesteld. De 50% korting op de tarieven voor museumregistratie zijn ook nog in 2015 van toepassing gebleven. 3.3
Bedrijfsnoodplan In 2015 is gewerkt aan het actueel houden van het Bedrijfsnoodplan door de beheerderconservator. Dit plan kent een indeling naar Organisatie en Veiligheid, waaronder de RisicoInventarisatie en Evaluatie, een calamiteitenplan en een overzicht van de taken en verantwoordelijkheden met betrekking tot het beheer van de Kaasmarkt 20 in de Atlas van de Organisatie.
3.4
Atlas van de Organisatie De Atlas van de Organisatie heeft tot doel een duidelijke structuur binnen de organisatie zichtbaar te maken en verantwoording van de taakverdeling. Alle taken vanaf beleid tot administratie en van beheer-behoud tot educatie worden in kaart gebracht met benoeming van verantwoordelijkheden en de daarbij behorende personen. In 2015 werd de Atlas geactualiseerd door de beheerder-conservator.
3.5
Entree De entreeprijzen zijn in 2015 gelijk gebleven aan die van 2014. Het tarief vanaf 18 jaar is € 4,00. De regels voor gratis toegang bleven gehandhaafd.
3.6
Automatisering In 2015 is het museum met de automatisering overgestapt naar de cloud. De ICT ondersteuning is overgeheveld naar het bedrijf Technoberg die voor de uitvoering, ondersteuning en backup zorg draagt.
3.7
Website, responsief De website van het museum is op dit moment nog niet responsief. Daarom is in 2015 gekozen voor een tweede responsieve website op hoofdlijnen voor de mobiele telefoon met een link naar de volledige website van het museum: www.purmerendsmuseum.nl.
3.8
Beamer Ten behoeve van de Tijdelijke Expositieruimte is een professionele beamer met filmdoek aangeschaft. Hiermee is het voortaan mogelijk om op groot scherm beeldmateriaal te vertonen.
3.9
Beheer van het gebouw De gemeente is eigenaar van het pand en geeft de ruimten voor het museum om niet in gebruik. Het pand Kaasmarkt 20 valt onder het beheer van de afdeling Vastgoed. De beheerder-conservator wordt door verschillende gemeentelijke afdelingen op de hoogte gesteld van de werkzaamheden in en aan het gebouw en door de schoonmaakdienst Eurest (in 2015 is schoonmaakbedrijf Alcmaria vervangen door Eurest) om te bevorderen dat de museumfunctie zo min mogelijk wordt gehinderd. 19
Purmerends Museum 2015
In 2015 is in opdracht van de gemeente vervolgonderzoek gedaan naar het probleem in de vochthuishouding op de begane grond. De aanpak hiervan is gepland voor 2016. In 2015 is eveneens onderzoek gedaan naar de mogelijkheden tot verwijdering van de asbest in de cassetteplafonds van de begane grond en de eerste etage. De uitvoering hiervan wordt zo mogelijk in 2016 ter hand genomen. In november is de toren aan de buitenkant geschilderd. In het invalidentoilet is de alarmbedrading vervangen en in het tuimelraam op de tweede etage Leerlingenlab is het glas vervangen, omdat er vocht tussen zat. De firma EBD heeft in 2015 de noodverlichting vervangen. Het platje halverwege de 1e en 2e etage is in 2015 twee maal vrij gemaakt van duivenpoep. 3.9.1 Klimaatproject Eind 2014 werd het klimaatsysteem in het museum opgeleverd. Het systeem zou de klimaatschommelingen op twee manieren aanpakken: 1 bouwkundig: door de zolder aan de Kaasmarktkant te voorzien van vloerisolatie en door de zolder aan de achterzijde (Peperstraatzijde) te voorzien van een houten vloer met isolatie. 2 installatie: het verbeteren en aanbrengen van een klimaatinstallatie. Het NIAG maakte een Plan van Eisen op basis waarvan een bestek werd uitgewerkt waarvan de uitvoering kwam te liggen bij Spiering Installaties uit Velserbroek. 2015 heeft als testjaar gediend voor de klimaatinstallatie. Gedurende de zomer wanneer de temperatuur stijgt en de koeling via de ventilator convectoren in werking moet treden, werden er zeer veel problemen geregistreerd. Met name de pompjes zijn met grote regelmaat kapot of vervuild waardoor de apparatuur niet werkt. Ook zijn er bij een groot deel van de apparaten lekkages aangetroffen en is er witte aanslag en zelfs corrosie in de bakken geconstateerd. Door de opeenstapeling van problemen met de ventilator convectoren heeft de gemeente Purmerend een verlenging van de garantietermijn geëist en gekregen tot november 2016.
20
3.9.2
Armaturen In 2015 zou de vervanging van armaturen in de hal eerste etage, toiletblokken, pantry, door de firma EBD ter hand worden genomen. Dit is deels uitgesteld tot 2016 in verband met de aanwezigheid van asbest in de cassetteplafonds van de begane grond en de eerste etage.
3.9.3
Asbest Na de constatering van de aanwezigheid van asbest in de cassetteplafonds op de begane grond en de eerste etage heeft er begin 2015 een nader onderzoek plaatsgevonden. De verwijdering wordt in een planning opgenomen waarbij de uitvoering zo mogelijk in 2016 kan plaatsvinden.
3.9.4
Brandmeldinstallatie De firma EBD heeft in 2014 een kabel doorgetrokken in verband met de doormelding van de BMI naar de meterkast. De doormelding heeft betrekking op de zichtbaarheid van storing in het klimaatsysteem. Het betreft een aparte pijp naast de goot. In verband met de aanwezigheid van asbest in de cassetteplafonds wordt de aanleg van een bredere kabelgoot waarin ook de buis komt te liggen uitgesteld tot de verwijdering van de asbestplaten, zie § 3.9.3.
3.9.5
Vochtoverlast In oktober 2012 heeft de gemeente een inspectie uitgevoerd met een aannemer en een stukadoor i.v.m. toenemend vochtoverlast in de hal, de toiletblokken en de aardewerkzaal op de begane grond. Het is een blijvend probleem en moet daarom jaarlijks op de begroting voor Kaasmarkt 20 staan om te voorkomen dat de problematiek te veel uit de hand loopt. Eind 2013, begin 2014 is dit probleem deels aangepakt. De voegen aan de buitenzijde zijn een stukje uitgeboord en voorzien van nieuwe specie. In de hal en in de toiletblokken op de begane grond zijn de probleemzones tot op het steen afgebikt en opnieuw gestuct. In de aardewerkzaal is de vitrine aan de Kaasmarktzijde afgebroken door firma Viscon. Hier werd een compartiment
Purmerends Museum 2015
gemaakt waarachter de muur tot op het steen werd afgebikt en opnieuw werd gestuct en geschilderd. Helaas is hiermee het vochtprobleem niet verholpen. In de toiletblokken en de hal trekt het vocht weer door de nieuwe stuclaag heen. De voorhal is in zijn geheel nog steeds niet aangepakt. Zolang de lekkages vanuit het bordes niet zijn opgelost, is dit niet wenselijk. De vochtplekken in de hal bij de achter trap zullen begin 2016 worden aangepakt, het probleem hier werd veroorzaakt door een waterschade bij de buren aan het Waagplein. Het onderzoek naar het vochtprobleem zal begin 2016 afgerond zijn en naar wij hopen dat jaar nog worden aangepakt. De beheerder/conservator onderhoudt contact met de gemeente Purmerend i.v.m. de stappen die nog genomen moeten worden. 3.10
Opslagruimte In 2015 is gestart met de herinrichting van de opslagruimte/werkplaats aan de Flevostraat. Dit project waarbij naast een herindeling, geselecteerd wordt op wat wel en niet in de ruimte gehandhaafd blijft, wordt uitgevoerd door twee oud bestuursleden en zal medio 2016 worden afgerond.
3.11
Personeel en organisatie De Stichting Purmerends Museum hanteert in haar beleid het Bestuursmodel vastgelegd in de Code Cultural Governance. De Code Cultural Governance gaat over het besturen van culturele instellingen, het interne toezicht daarop en het afleggen van verantwoording over de plannen en de activiteiten van de instelling. In het Bestuurmodel is het totale bestuurlijk proces in handen van het bestuur. Het bestuur wordt in de uitvoering van het beleid ondersteund door werknemers en vrijwilligers. In 2015 waren er twee medewerkers in dienst. De beheerder/conservator voor 36 uur per week en de assistent beheerder/conservator voor 32 per week. Voor een deel van de educatieve taken werd een freelance medewerker ingehuurd. Het bestuur van het museum kende in 2015 één bestuurswissel. Het Purmerends Museum mocht in 2015 een beroep doen op 34 vrijwilligers.
3.11.1 ANBI De Stichting Purmerends Museum is een culturele Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) en kan gebruik maken van bepaalde belastingvoordelen bij erven, schenken en giften. Vanaf 1 januari 2012 geldt voor donateurs van culturele ANBI’s een extra giftenaftrek. 3.11.2 Overleg Het bestuur heeft in 2015 zeven keer vergaderd. Tussentijds overlegde het dagelijks bestuur en de beheerder-conservator enkele malen met het doel de agenda van de bestuursvergadering te ontlasten en de efficiëntie in dagelijks reilen en zeilen te bevorderen. In 2015 kwamen medewerkers en vrijwilligers enkele malen bijeen ter inleiding op de nieuwe tentoonstelling en lopende en komende zaken met elkaar te bespreken. De beheerder-conservator had in 2015 contact met de afdeling bevolking (rooster trouwerijen) en de servicedesk (o.m. wijziging bloktijden alarmsysteem). De secretaris van het stichtingsbestuur heeft in 2015 zes maal het Cultureel Overleg voor directeuren van culturele instellingen bijgewoond. Tijdens dit overleg – waarbij ook geregeld de gemeente aanschuift – worden de beleidsontwikkelingen binnen de culturele instellingen van Purmerend aan de orde gesteld. Een vertegenwoordiging vanuit het bestuur van de stichting Purmerends Museum vergaderde enkele malen met het bestuur van de Stichting de Vrienden van het Purmerends Museum.
21
Purmerends Museum 2015
3.11.3 Financiën Om op administratief gebied orde op zaken te stellen is er in 2015 overgestapt naar een ander administratiekantoor en accountantskantoor. Mede door hun toedoen is er nu helderheid gekomen in zaken die in het verleden zijn blijven liggen. Daarnaast is er aan de vrijwilligers meerdere keren, ook mede naar aanleiding van een aantal incidenten, instructie gegeven over de werkwijze met de kassa, de pinbetalingen, de verkoop van VVV-bonnen en de museumkaarten. Door een aantal bezuinigingen door te voeren en het aanspreken van de bestemmingsreserve kon er dit jaar fors geïnvesteerd worden in de ICT-faciliteiten en de verdere vernieuwing van de werkkamer van de conservator/beheerder. Met een grote bijdrage van de Stichting Fonds Purmerends Museum zijn we in staat gesteld om een professionele beamer aan te schaffen, waardoor het mogelijk was om dit jaar en ook in de toekomst haarscherpe films en dia’s te tonen bij de kortlopende tentoonstellingen. We beschouwen de gedane investeringen als het begin van een verregaande modernisering van het museum. Voor volgend noodzakelijke investeringen zullen we een beroep moeten gaan doen op fondsen, donaties, giften en bijdragen. Een eerste stap in die richting hebben we mede kunnen doen door de Stichting Vrienden van het Purmerends Museum. Zij hebben een eerste bijdrage geleverd in het tot stand komen van een herinrichtingsplan en een fondsenwervingsplan. Zie verder bijlage 2 3.11.4 VVV-bonnen en museumkaarten In 2015 is het assortiment VVV-bonnen gehandhaafd. Er zijn bonnen van € 5,00, € 10,00 en € 20,00 te koop. Het museum koopt de bonnen in via ATCB. Het museum verkoopt eveneens museumkaarten voor volwassenen en jongeren. De inkoop hiervan loopt via de Nederlandse Museumvereniging. 3.11.5 Activiteiten voor de Vrijwilligers Op 7 september vond het jaarlijkse vrijwilligersuitje plaats naar Rotterdam. Vrijwilligers coördinator Dick Wijers droeg zorg voor de organisatie in samenwerking met penningmeester Ed Bierhuizen. ‘s Ochtends werd de Van Nellefabriek bezocht en het schip de SS Rotterdam en na de lunch het nieuwe Markthal in het stadscentrum. Eind december werd de jaarlijkse kerstborrel georganiseerd waarbij alle vrijwilligers een attentie ontvingen als dank voor hun onbetaalbare inzet.
3.11.6 Open Cultuur Data Begin 2015 volgde de beheerder-conservator een Masterclass Open Cultuurdata. In de Masterclass werd aandacht besteed aan de mogelijkheden tot het vrijgeven van collectiedata waarbij werd ingegaan op de auteursrechtelijke aspecten van metadata en content en het toepassen van open content-licenties, als ook de technologische en beleidsaspecten van open data.
22
Purmerends Museum 2015
Bijlage 1: bestuursleden, medewerkers en vrijwilligers per 31 december 2015
6 bestuursleden. De penningmeester is belast met financieel- en personeelsbeheer. De financiële- en loonadministratie is werd in 2015 verzorgd door Waterland Accountants en Joost de Klerk, Administraties en Adviezen. 2 medewerkers in loondienst, 1 freelance positie voor educatie, samen 2,17 FTE. 34 vrijwilligers
Bestuur
Beheerder Conservator
Medewerker educatie (freelance)
Assistent Beheerder Conservator
Vrijwilligers
Bestuur
mevrouw R. van Rooij de heer E. Bierhuizen de heer Henk Lüken mevrouw E. Gutker de heer P. Koemeester de heer D. Weijers
voorzitter per 1 januari 2015 penningmeester per 18 februari 2014 secretaris per 18 februari 2014 bestuurslid per 22 oktober 2012 bestuurslid per 22 oktober 2012 bestuurslid per 11 februari 2013
Medewerkers
mevrouw S. van den Berg
mevrouw J. de Ruyter
beheerder-conservator sinds 1 januari 2000 assistent beheerder sinds 1 maart 2001
mevrouw A. van den Berg mevrouw J. Blekemolen de heer A. Blokdijk mevrouw A. den Boer de heer P. Brouwer mevrouw L. van den Corput de heer J. Dekkers mevrouw G. Diepgrond mevrouw B. Douwes mevrouw N. van Eeten de heer R. Egthuijsen de heer R. Feenstra mevrouw W. de Groot mevrouw M. van den Haak de heer H. Harmse mevrouw B. van Heteren mevrouw V. Hooyberg mevrouw T. van der Horst de heer C. van Ketel mevrouw Y. Klippel mevrouw N. Kluft
Vrijwilligers
juli 2009 augustus 2013 januari 2000 maart 2003 juli 2009 juni 1998 december 2012 oktober 2000 maart 2005 mei 2012 november 2006-december 2015 december 2015 september 2012 september 1995 juni 1996 oktober 2006 juli 2004 april 2009 september 1987-december 2015 oktober 2000 november 2006
23
Purmerends Museum 2015
Vrijwilligers
de heer J. Krijt de heer P. Knijn mevrouw C. Kudding de heer T. Kuijpers mevrouw M. Mulder mevrouw Th. Okhuijsen de heer M. Ott mevrouw P. Roosendaal mevrouw R. Ruijg mevrouw H. Rijskamp de heer L. Sely mevrouw G. Sinke mevrouw L. van der Vaart mevrouw G. Vernimmen mevrouw A. Vredenborg de heer P. de Vries mevrouw M. van der Vusse de heer P. van der Winden
(Neven)functies bestuur Rina van Rooij, voorzitter Bezoldigde Functie: Vestigingsmanager Wooncompagnie Onbezoldigde functies : Bestuurslid Stichting Purmerendse Voedselbank Bestuurslid Regionale Stichting WonenPlus Bestuurslid Algemeen Opvangcentrum Purmerend Ed Bierhuizen, penningmeester Bezoldigde functie: Freelance bewindvoerder/budgetbeheerder Onbezoldigde functie: Voorzitter Stichting Gilde Purmerend en Omstreken Henk Lüken, secretaris Onbezoldigde functies: Penningmeester Netwerk Amsterdamse Helden Voorzitter Afdeling PvdA Purmerend Els Gutker, bestuurslid Peter Koemeester, bestuurslid Bezoldigde functie: Senior Officer of Compliance bij GarantiBank International N.V. Dick Wijers, bestuurslid
24
mei 1992 november 2015 oktober 2000- december 2015 oktober 2000 augustus 1990 oktober 2006 juni 2011-december 2015 februari 2004 juni 2011 juni 2011 mei 1993 januari 2012 juni 2011 oktober 2000 mei 1993 december 2015 augustus 1999 juni 2011-december 2015
Purmerends Museum 2015
Bijlage 2: Financieel overzicht 2015 BALANS
31-12-2015
ACTIVA Vaste activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen Totaal activa
7.748 1.310 13.246 9.197 31.501
PASSIVA Eigen vermogen Schulden op lange termijn Schulden op korte termijn
1.226 6.500 23.775
Totaal passiva
25.001
RESULTATENREKENING Baten Entreegelden Donaties en giften Verkoop artikelen Doelsubsidies en bijdragen Subsidie Gemeente Purmerend Totaal baten
7.580 1.737 2.855 30.465 124.187 166.824
Lasten Personeelskosten Afschrijvingen Gebouw en inventaris Verzameling en bibliotheek Presentatie Algemene lasten Rentelasten en soortgelijke lasten Totaal lasten
92.553 2.453 40.748 3.576 11.390 29.840 343 180.903
Exploitatiesaldo
-14.079
25