jaarverslag 2014 Tafel van Vijf jaarverslag 2014 ten behoeve van Fonds Podiumkunsten

jaarverslag 2014

Tafel van Vijf jaarverslag 2014 ten behoeve van Fonds Podiumkunsten

1

Activiteitenverslag 2014

2014 is voor Tafel van Vijf een bijzonder en zeer succesvol jaar geweest: De Witt of Oranje is zowel als rock-‐opera als interdisciplinair project geslaagd in zijn opzet. Onze twee co-‐producenten, Theater aan het Spui en ArtEZ conservatorium Arnhem, waren uitermate tevreden met het resultaat. Ons beleid, waarin we ons richten op intensieve samenwerking met musea en theaters, werpt zijn vruchten af. Al onze schoolvoorstellingen zijn aangeboden in combinatie met museumbezoek. Onze belangrijkste partner daarin was het Rijksmuseum. De scholen zijn daar zeer lovend over. De vrije voorstellingen zijn aangeboden in zogenaamde De Witt- weekends met museumbezoek en lezingen. Het publiek heeft daar gretig gebruik van gemaakt.

Voorstellingen Met groot succes hebben we begin oktober de tweede voorstelling van ons vierluik over vrijheid&bevrijding/opstand&verzet gepresenteerd: De Witt of Oranje, een rockopera over het rampjaar 1672.

Er verschenen alleen maar 4 sterrenrecensies: Volkskrant ****De Witt of Oranje: een strak rockende voorstelling. [....] Met een band, acteurs, een twaalfkoppig koor en zangeres Lavalu op het podium is een spektakelshow onvermijdelijk. Het lukt ze om een duistere episode uit de Nederlandse geschiedenis als spannend muziektheater op te dienen. Het Parool **** Geschiedenisles die je op het puntje van je stoel houdt. Theaterkrant **** Prachtige, enerverende voorstelling.

De Witt of Oranje

Het is 1672. Nederland wordt van alle kanten aangevallen. Er is paniek, honger en angst. Johan de Witt, regeringsleider en diens rechterhand, broer Cornelis de Witt, krijgen de schuld. In het rumoer vindt Henk, knecht van Cornelis de Witt, de liefde van zijn leven: Gijsje. Zijn liefde verscheurt hem, want zij is fanatiek Oranjegezind en hij wil trouw zijn aan zijn meester. Als de prins van Oranje de macht grijpt, wordt er op beestachtige wijze afgerekend met de broers De Witt. Henk staat er midden in en verliest alles, behalve zichzelf. De Witt of Oranje is een spectaculaire rock-opera over dit dramatische moment in onze Vaderlandse geschiedenis: het rampjaar 1672, het jaar van de dodelijke strijd tussen de gebroeders De Witt en Willem III. De Witt of Oranje is waar gebeurd en komt heel dichtbij door dit verhaal, waarin liefde en trouw botsen op vrijheid en recht. En over de angst van een getergd volk dat een verlosser meent te zien in een jonge, populaire prins. Idee, tekst en spel: Herman van Baar | Tekstadvies: Liesbeth Coltof, Peer Wittenbols, Mirjam Koen | Regie: Mirjam Koen | Muziek: Susies Haarlok – Wessel Schrik, bas & electronica, Tjalling Schrik, percussie, Arthur Wagenaar, toetsen, Harald Austbo, cello | Spel: Chiem Vreeken | Spel, zang en koordirectie: Lavalu | koor: eindexamenklas 2015 ArtEZ: Alex Molenaar, Kira Kool, Annika Schima, Jens van der Meulen, Tom Jansen, Jens Oosterloo, Michelle Smit, Mirjam van Wijk, Ilse Tanis, Rosine Langbroek, Anne Ketelaar, Zoi Duister | decor en licht: Guus van Geffen | kostuums: Dieuweke van Reij | techniek: T.I.M. Group Tafel van Vijf jaarverslag 2014 ten behoeve van Fonds Podiumkunsten

2


3

http://www.volkskrant.nl/theater/de-witt-of-oranje-een-strak-rockendevoorstelling~a3763079/ De Witt of Oranje door Tafel van Vijf en Susies haarlok.

De Witt of Oranje: een strak rockende voorstelling Duistere periode uit vaderlandse geschiedenis vertaald naar spannend muziektheater. Door: VINCENT Kouters 7 oktober 2014 Wie denkt aan de gebroeders Johan en Cornelis de Witt, denkt waarschijnlijk aan dat ene schilderij van Jan de Baen. Van hun lijken omgekeerd opgehangen aan de schandpaal. Gelyncht door een boze menigte. Ze zijn gevild, hun buiken opengereten, hart en ingewanden eruit gehaald. Het schilderij (in het Rijksmuseum te zien) toont waartoe bang gemaakte mensen in staat zijn. Datzelfde willen Tafel van Vijf en Susies haarlok laten zien in De Witt of Oranje, een groots opgezette rockopera voor jongeren (en ouderen). Met een band, acteurs, een twaalfkoppig koor en zangeres Lavalu op het podium is een spektakelshow onvermijdelijk. Het lukt ze om een duistere episode uit de Nederlandse geschiedenis als spannend muziektheater op te dienen. De gebroeders De Witt regeerden met succes over het land. Toen kwam het jaar 1672 en ging alles mis. Zowel Engeland als Frankrijk verklaarden Nederland de oorlog. De jonge prins Willem van Oranje ziet gelegenheid de broers De Witt middels een haatcampagne af te schilderen als zondebokken. Van Oranje krijgt het volk achter zich en weet de macht te grijpen. Loyaliteit Als de politieke spanningen oplopen, wordt het liefdespaar verscheurd door hun loyaliteit Herman van Baar (van Tafel van Vijf) schreef een tekst waarin de bekende geschiedenisfeitjes worden gekoppeld aan een liefdesverhaal tussen twee jongelingen: Henk, het hulpje van Cornelis de Witt, en Gijsje, een overtuigd Orangist. Als de politieke spanningen oplopen, wordt het liefdespaar verscheurd door hun loyaliteit. Regisseur Mirjam Koen heeft een strak rockende voorstelling gemaakt. Met aan de ene kant de band, Susies haarlok, die een spervuur aan korte, opzwepende nummers speelt. Poprock, doordrenkt met orgel, klavecimbel, walsjes en een prominente rol voor de cello van Harald Austbø. Aan de andere kant staan de spelers: Herman van Baar als de sympathieke Cornelis de Witt. Mariëlle Woltring (ofwel Lavalu) is de soms wat al te hyperactieve Gijsje. En Austbø maakt een erg grappige karikatuur van ijdeltuit prins Willem van Oranje. En dan is er nog het koor, bestaande uit studenten van het ArtEZ Conservatorium. Met doorgecomponeerde liedjes stuwen ze deze aanstekelijke opera (of beter: musical) naar grote hoogten. Aan het einde verschijnt een projectie van het schilderij van Jan de Baen. Om te laten zien wat kennelijk zelfs in het theater niet na te bootsen valt: de gruwel van een bang en boos volk. Tafel van Vijf jaarverslag 2014 ten behoeve van Fonds Podiumkunsten

4

http://www.theaterkrant.nl/recensie/de-‐witt-‐oranje/ De Witt of Oranje Tafel van Vijf

Muziektheater -‐ 14 oktober 2014 -‐ Machine 3, Dordrecht ★★★★☆

Een rockopera over een historisch rampjaar doorLoek Zonneveld gezien 14 oktober 2014 Behalve de beroemde spreekwoordelijke drieslag redeloos, radeloos, reddeloos, is Hollands Rampjaar 1672 ook een tijd geweest van verraad en massahysterie. Er is nu een rockopera over gemaakt. Voor pubers en andere jong gebleven volwassenen. Ik ben dol op schoolvoorstellingen. Officiële premières van jeugdtheater zijn vaak vervreemdende bijeenkomsten, met vrienden en bekenden, het vertrouwde gezelschapje schorrie-morrie van de schrijvende pers en de luidruchtig afwezige doelgroep die vertegenwoordigd wordt door een treurig plukje kinderen. Schoolvoorstellingen echter zijn de gladiatoren-arena’s van het toneel. Met massaal oplichtende telefoons, sissende schoolmeesters, opvallend veel zaalwachten, even strategisch als zinloos over de tribune verspreidde relschoppers en klieren (‘divide et impera’). En op het toneel de onverschrokken helden van het vak, liters zweet door de bilnaad en een groot gevoel van triomf en bevrediging als je ze stil speelt. Nergens is de magische werking van toneel en theater zinderender tastbaar dan in de schoolvoorstelling. In Machine3 van het Dordrechtse Energiehuis zijn ze met driehonderd of meer (altijd slecht geweest in schatten van aantallen) en ze willen de performers met huid en haar verscheuren – publiek is een veelkoppig en vraatzuchtig monster, Wim Sonneveld zei het al. Laat de voorstelling daar nu toevallig ook over gaan: Tafel van Vijf speelt De Witt of Oranje, een muziektheaterproductie met een handvol toneelspelers/zangers, een koor


5

(studenten uit Arnhem) en de muziekformatie Susies Haarlok. Regie voert Mirjam Koen. Een historische aanleiding om de voorstelling te maken is er eigenlijk niet – het Rampjaar 1672 ligt 342 jaar achter ons, een nongetal – een thematische aanleiding is er des te meer. Het Rampjaar ging, aldus de titel van een recente studie over het fenomeen, over Gedrukte chaos – georganiseerd populisme met een gruwelijke politieke moord als nominaal resultaat.

Schrijver Herman van Baar koos de minst bekende van de twee politieke gebroeders De Witt, Cornelis, niet de staatsman maar de militaire strateeg, de rauwdouwer, de schaker op het bord van de internationale politiek, door Van Baar persoonlijk vertolkt. In zijn slagschaduw ontwikkelt zich een mooie maar niet goed aflopende liefdesgeschiedenis tussen zijn knecht Henk (een sterke rol van Chiem Vreeken) en de oranjegezinde Gijsje, een watervlugge vertolking van zangeres en liedjesschrijfster Lavalu. Aan de overkant van de geschiedenis staat de in eigenwaan en egoïsme gedrenkte oranjeprins Willem III, gespeeld door Harald Austbö, de cellist van Susies Haarlok, een mooi acterende musicus die zodoende een slimme en enerverende verbindende schakel vormt tussen het toneelspel en de muziek. Die muziek zit boordevol moderne en klassieke elementen en vondsten waarmee op het toneel de verbeelding van massahysterie, opruiing en populisme als een soort geluidswal steen voor steen wordt opgebouwd. De dubbele moord op de gebroeders De Witt wordt niet getoond maar verteld, gezongen; parallel daaraan sterft de prille liefde tussen de aan zijn politieke broodheer loyale Henk en de zwangere, in de massa meegezogen Gijsje. Het koor zingt een Latijns requiem. Thuis gekomen zocht ik naar de prachtige epiloogzin waarmee de historici Jan en Annie Romein dit drama in hun Erflaters van onze beschaving uitluidden: ‘Met moeite werd de volgende dag een timmerman gevonden voor de doodskisten. In diepe donkerte en fluisterstilte, als gold het een misdrijf en geen daad van piëteit die vanzelf sprak, werd het deerlijk verminkte overschot van de twee mannen aan de zwijgende aarde toevertrouwd.’ Prachtige, enerverende voorstelling!

-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐ Ook de scholen waren enthousiast: -‐ Mijn kinderen waren erg onder de indruk, maar zij niet alleen. Wat een prachtig, gruwelijk verhaal en wat geweldig geschreven, gespeeld en gezongen. Het eind van de voorstelling pakte me echt bij de strot. Echt indrukwekkend gedaan. Yepuh Schoones, adjunct directeur Nicolaas Maes, Amsterdam (po). -‐ Prachtig, goed te volgen door voorafgaand een rondleiding door het Rijksmuseum. Tekst iets te lastig te volgen voor onze leerlingen(vmbo) maar voldoende vermaak en vertier. Leerlingen hebben zich ook geweldig gedragen, dat zegt genoeg, zelf genoten. Ellen ten Broek, leerkracht Clucius College Schagen, vmbo -‐ Waanzinnig goede voorstelling over Gebroeders de Witt en het rampjaar 1672. Tweedeklas leerlingen van gymnasium Amstelveen College waren verwonderd over dit belangrijke hoofdstuk uit vaderlandse geschiedenis. Huub Brinkhof, leerkracht Amstelveen College, gymnasium - Ik wilde jullie nog hartelijk danken voor de interessante rondleiding in het Rijksmuseum en de mooie voorstelling van de Tafel van Vijf. Onze leerlingen (en docenten) hebben een geweldige dag beleefd! Sonja Siddre en Hanke Jansen, leerkrachten Coornhert Lyceum, Haarlem - De reacties op De Witt of Oranje zijn heel positief. Een geweldig concept: een leuke dag én informatief. Iedereen is heel enthousiast. Mevrouw De Ruiter, rector 4e Gymnasium, Amsterdam Tafel van Vijf jaarverslag 2014 ten behoeve van Fonds Podiumkunsten

6

Evenals samenwerkingspartners en collega’s: -‐ We zijn heel trots! Annemies Broekgaarden, Annemiek Pronk en Liesbeth Sparks, afdeling educatie, Rijksmuseum -‐ Met grote intensiteit gespeeld, gezongen en gemusiceerd. Het knalde van het toneel. Alles klopte ! Han Heemskerk (65+), Vrienden van De Witt - Fantastisch actuele inhoud. Mooi verteld en gespeeld, en erg aanstekelijk gedaan. Heleen Verburg, toneelschrijfster. -‐ Wat een tempo en wat een gave muzikale keuzes. Prachtige kostuums, fijne humor, goeie zangers en zangeressen. Lucas Dols, musicus Het staartje van de tournee van Mama Moesa, onze voorstelling uit het vorige seizoen gebaseerd op het Exodus verhaal, viel in de maand januari 2014. We hebben nog 12 voorstellingen gespeeld: in Amersfoort, Houten, Zwolle en 9 voorstellingen in Amsterdam, waarvan 1 vrije voorstelling.

Mama Moesa

Bij Mama Moesa hebben we succesvol samengewerkt met het Joods Historisch Museum en Arkade voor de schoolvoorstellingen. Rondom de vrije voorstelling in Amsterdam is de speurtocht Mozes in de Stad georganiseerd met verschillende Amsterdamse musea.

Kwalitatieve resultaten Het lukt ons met De Witt of Oranje zalen vol pubers van verschillende scholen, leeftijd en niveau (po, vmbo, havo/vwo, gymnasium) anderhalf uur lang geboeid te laten kijken. Dat is een bijzondere prestatie en daar zijn we trots op. De geschiedenis komt voor hen tot leven in een verhaal over populisme, recht&vrijheid. De koppeling van de voorstelling aan museumbezoek versterkt die beleving dusdanig dat ze a.h.w. ondergedompeld worden in een historische situatie. Veel scholieren, maar ook regulier publiek noemen de voorstelling ‘indrukwekkend’. Dat heeft te maken met de schaal van de voorstelling (19 man op toneel), de impact van de muziek en de indringendheid van het einde van de voorstelling, waarin de moord op de gebroeders De Witt tot in detail wordt verteld, begeleid door een requiem. De voorstelling is een strak bouwwerk, in elkaar gezet door regisseur Mirjam Koen, waarin de relatief korte scènes elkaar snel opvolgen. Daardoor wordt het publiek het verhaal ingezogen. Een verhaal dat verschillende lijnen heeft: de opkomst van de jonge prins van Oranje, de ondergang van Cornelis de Witt en de liefdesrelatie tussen Gijsje, een fanatiek prinsgezind meisje, en Henk, de knecht van Cornelis de Witt. De voorstelling bevestigt dat een moderne vorm van oratorium voor een jong publiek mogelijk is. De vertellende kracht van de muziek, gebruikmakend van een koor komt bijvoorbeeld tot uiting in de proloog waarin de politieke situatie wordt geduid en in het slot requiem. Daarnaast is er solo zang, vooral van Gijsje, die de emotionaliteit vertegenwoordigt. Tafel van Vijf jaarverslag 2014 ten behoeve van Fonds Podiumkunsten

7

We streefden naar volledige integratie van de muziek en de musici in het verhaal. Ook dat is gelukt. Drie van de musici hebben een rol. De cellist, Harald Austbo, speelt de prins van Oranje. Hij doet dat virtuoos. Geen moment zit de cello de rol in de weg, integendeel: de prins en de cello zijn één. Ook de bassist, Wessel Schrik, speelt een opzienbarende rol in de voorstelling. Hij geeft stem aan alle pamfletten, die het volk ophitsen. Hij doet dat zo cynisch en flamboyant, dat de scholieren met hem weglopen. Dat de drummer tegen het einde een woordeloze misdadiger speelt, die het verhaal zijn beslissende wending geeft is helemaal top voor ons publiek. Co-productie met ArtEZ conservatorium Arnhem Tafel van Vijf heeft voor het eerst samengewerkt met het hoger onderwijs. Het ArtEZ conservatorium in Arnhem heeft haar hele eindexamenklas 2015 muziektheater (12 studenten) de gelegenheid gegeven hun interne stage bij Tafel van Vijf te doen. Dat was geen sinecure, want het hele studieprogramma moest daarvoor worden omgegooid. We zijn ontzettend blij dat dat mogelijk is gebleken. De studenten hebben hun muzikale en theatrale bagage volledig ingezet en De Witt of Oranje daarmee naar een hoger plan getild. Samenwerkings projecten In de 3 steden waarop we ons hebben geconcentreerd, Amsterdam, Den Haag en Dordrecht, hebben we intensief samengewerkt met zowel musea als theaters. Alle drie de steden hebben een historische relatie met de gebroeders De Witt. In elke stad was een groot project rondom de schoolvoorstellingen. Daarnaast hebben we drie maal een De Witt-weekend georganiseerd rondom de vrije voorstellingen Amsterdam In Amsterdam hebben we intensief samengewerkt met het Rijksmuseum en Theater Bellevue. Er ontstond een intensieve driehoek, waarin steeds gegevens werden uitgewisseld over de stand van zaken, m.n. met betrekking tot de boekingen van de scholen. Uiteindelijk is het gelukt alle 20 voorstellingen, waarvan 2 vrije, vol te krijgen. Het Rijksmuseum heeft ons van begin af aan volledig gesteund in het bereiken van de scholen. Ook de boekingen voor de schoolvoorstellingen verliepen via het Rijksmuseum. Onze voorstelling werd opgenomen in hun educatieve jaaraanbod 2014/2015. Daarbij hoorde ook het maken van 2 filmpjes: 1 voor de publiciteit (gemaakt winter 2013/2014) en 1 voor de educatie (gemaakt zomer 2014). De filmpjes waren een groot succes, ook in Dordrecht en Den Haag en in combinatie met onze eigen ‘making of’ filmpjes. Het Rijksmuseum heeft samen met ons verschillende mailingen verzorgd. Allereerst hun jaaraanbod, dat naar 10.000 basis-‐ en middelbare scholen is gestuurd. Vervolgens stuurden we naar alle scholen in de regio groot Amsterdam (Haarlem, Zaanstreek, Almere, Utrecht) een poster en een ansichtkaart, waarop een suggestie voor een voorbereidingsles. Theater Bellevue heeft haar scholenbestand geactiveerd en persoonlijk benaderd. Ook konden wij via Bellevue deelnemen aan een speciale theater informatie dag voor het middelbaar onderwijs in Amsterdam. Tafel van Vijf jaarverslag 2014 ten behoeve van Fonds Podiumkunsten

8

Bij de vrije voorstellingen in Amsterdam boden we een speciale rondleiding door het Rijksmuseum aan en een lezing van Luc Panhuysen. De rondleidingen waren snel volgeboekt en ook de lezing is door veel mensen bezocht. De mensen die beide volgden en daarna de voorstelling zagen konden hun enthousiasme niet op: Een enorm mooie voorstelling afgelopen zaterdag. Hoe je ineens tot over je oren in de geschiedenis van Nederland verzeild kunt raken. Het Rijksmuseum bezocht en de inleiding meegekregen. Heerlijk alle verwijzingen die in het theaterstuk zaten en die we konden herleiden en staven aan de informatie. Wat een bijzondere tijd moet de gouden eeuw zijn geweest. Peter van Roosmalen, directeur architectuur centrum Twente, Enschede De samenwerking met deze beide partners is dermate succesvol dat zowel het Rijksmuseum als Theater Bellevue met ons blijven samenwerken. Den Haag In Den Haag hadden we een complexe samenwerking georganiseerd met Theater aan het Spui, het Haags Historisch Museum/de Gevangenpoort en ProDemos. We waren erg blij met het Theater aan het Spui als onze co-‐producent. Zij hebben ons gesteund bij de promotie en hebben ons hun grote zaal gegeven om te monteren en een serie voorstellingen te spelen inclusief de première. Jammer genoeg lukte het niet om 3 voorstellingen vol te krijgen; de derde voorstelling moest worden afgelast. De combinatie theater/museumbezoek past niet in het nieuwe gemeentelijke cultuurbeleid. In dat beleid worden scholen gesubsidieerd bij theaterbezoek via de nieuwe organisatie Cultuurschakel. Zodra dat bezoek echter wordt gecombineerd met museumbezoek vervalt die mogelijkheid. Daardoor ontstond er binnen de stad concurrentie binnen ons eigen product: alleen het voorstellingsbezoek (9 euro minus 5 euro subsidie/leerling) en de combinatie theater/museumbezoek voor 12,50 euro/leerling. Terwijl wij de voorstelling helemaal niet wilde aanbieden zonder museumbezoek. Het leidde ertoe dat de voorstellingen voor het gecombineerde product alleen bezocht zijn door scholen van buiten Den Haag. De verrassing daarbij was dat scholen bereid bleken van zeer ver te komen, zoals uit Zierikzee en Almelo. In het gecombineerde pakket werd een rondje Hofvijver aangeboden, waarbij de scholieren zowel De Gevangenpoort, het Haags Historisch Museum als het Binnenhof zagen. Het enthousiasme daarover was bijzonder groot: “Dat gevoel van “ooh” en “aaah” over dingen die ze zien, en waar ze langslopen vind ik om te koesteren. Dat gebeurd zo weinig meer, zoveel gaat via een scherm. Het is een vorm van ‘goud vinden’ voor de kinderen.” symposium In samenwerking met De vrienden van De Witt en Theater aan het Spui hebben we de dag na de première een symposium georganiseerd over ‘De Republiek aan de rand van de afgrond’ met als sprekers Hans Goedkoop en Luc Panhuysen. Hoewel de opkomst tegen viel (80 man), was het symposium zeer succesvol. De meeste deelnemers zagen daarna de voorstelling. Deze oudere doelgroep was bijzonder enthousiast over de combinatie voorstelling-‐symposium. Tafel van Vijf jaarverslag 2014 ten behoeve van Fonds Podiumkunsten

9

Ik vond het een bijzondere uitvoering, die je volledig opslokte! De verhaallijn, de onzichtbare en toch zo aanwezige Johan de Witt, de opgevoerde spanning en natuurlijk de spelers en zangers: jonge mensen met ambitie en motivatie om er een bijzondere vertoning van te maken Ik heb genoten en met mij vele anderen (zo te horen aan de reacties na afloop). Martin Driessen (65+), Vrienden van De Witt en vrijwilliger bij De Gevangenpoort. Zelf vond ik niet alleen de zorgvuldige verwoorde historische feiten die aan de orde kwamen, maar ook de fraaie muziek erg boeiend. Het is een hele prestatie om dat allemaal te kunnen bedenken en zo uit te voeren. Jan van Dam (65+), vice-‐voorzitter Vrienden van De Witt. Dordrecht De spil in de samenwerking met Dordrecht was Schouwburg Kunstmin in de persoon van Susan Duwel, programmeur. Zij heeft persoonlijk de scholen geronseld. Het Johan de Witt gymnasium kwam met al haar leerlingen en kocht daarmee 4 voorstellingen. Beide vrije voorstellingen waren goed vol. Het Dordrechts museum bood de scholieren een rondleiding aan. Bij de vrije voorstelling zijn ook speciale rondleidingen georganiseerd en een lezing van Luc Panhuysen.

Mama Moesa Mama Moesa is een voorstelling op de grens van theater en concert. De muziek draagt het verhaal. Het mastodontische Bijbelverhaal over Mozes is teruggebracht tot een muzikale vertelling van een uur, behapbaar voor kinderen vanaf 7 jaar met veelkleurige muziek van Oene van Geel, gepassioneerd vertolkt door Nadia Amin. Een muziektheater voorstelling waar de musici volledig geïntegreerd zijn in de handeling. Mama Moesa heeft veel aandacht gekregen, zowel in de pers als van het veld. De reacties zijn overwegend positief, al is er kritiek op de manier waarop het Bijbelverhaal wordt verteld. We hebben het verhaal in tact gelaten, omdat we de voorstelling ook voor Islamitische kinderen wilden spelen. Een moeder vertelt. Over hoe ze haar baby in een mandje aan de stroom van de rivier meegaf om te voorkomen dat de soldaten van de koning hem zouden doden. Over hoe een prinses hem vond en hem opvoedde tot prins Moesa. Over hoe prins Moesa zijn moeder terugvond toen hij ontdekte dat hij eigenlijk een slavenkind was. Dat hij moest vluchten, omdat hij een moord pleegde omwille van haar. Over hoe Moesa terugkwam en zijn volk bevrijdde en leidde op een lange, lange tocht naar het land van hun voorvaderen.


10

Onder leiding van Herman van Baar brengt muziektheatergezelschap Tafel van Vijf het mythische verhaal over Mozes. Een oeroud verhaal dat verschillende culturen al duizenden jaren verbindt. Idee, tekst en regie Herman van Baar Dramaturgie Renée Zonnevylle Compositie Oene van Geel Zang en spel Nadia Amin Altviool Oene van Geel Gitaar Mark Tuinstra Tabla Niti Ranjan Biswas Bas Marko Bonarius Toneelbeeld Renée Zonnevylle Lichtontwerp Hans Boer Techniek Muss BV Fotografie Stephan van Hesteren Publiciteitsbeeld Firma Lovelies Educatiefilm Saskia Habermann

Mama Moesa, het project Voor de schoolvoorstellingen van Mama Moesa hebben we intensief samengewerkt met Arkade en Het Joods Historisch Museum. We hebben gezamenlijk een plan ontwikkeld en uitgevoerd waarbij de kinderen de voorstelling en het museum bezoeken op één dag. Voorstellings-‐ en museumbezoek zijn ingebed in een serie van 6 lessen over vrijheid. Eén voorbereidende les, waarbij de poster van de voorstelling en de voorbereidende dvd van Tafel van Vijf centraal staan; daarna de voorstelling en het museum; vervolgens vier verwerkingslessen waarin aspecten van vrijheid en de noodzaak van regels aan de orde komen. Arkade heeft de onderwijskoepels ASKO, AMOS en KBA gevraagd de voorstellingen uit te kopen voor hun scholen. Dat is gelukt. De scholen zelf konden dus gratis naar de voorstelling. Arkade heeft in het overreden van de scholen een grote rol gespeeld, zowel door het informeren van schoolteams als van directies. De scholen boekten de lessenreeks inclusief voorstelling en museumbezoek bij Arkade. Het JHM had een rondleiding van een uur, waarin de kinderen eenvoudige kernbegrippen uit het Jodendom leerden die een relatie hebben met de figuur van Mozes, zoals Thora en matzes. Ze bezochten naast het kindermuseum ook de Portugese Synagoge. Bijna alle scholen maakten gebruik van de Cultuurbus. Die was helaas vaak te laat, waardoor het hele dagprogramma -‐ een nauw luisterend schema van doorschuivende groepen kinderen -‐ in duigen viel en de voorstelling vaak later begon dan gepland. Mozes in de Stad Voor de vrije voorstelling in Amsterdam op 12 januari 2014 zijn we een samenwerking aangegaan met plekken in de stad waar Mozes of zijn tijd tastbaar aanwezig zijn: het Joods Historisch Museum, het Bijbelsmuseum, het Koninklijk Paleis Amsterdam, het Allard Pierson museum, de Fatihmoskee en de Mozes en Aaronkerk. We hebben een speurtocht uitgezet langs al deze plekken. Kinderen en hun ouders konden daardoor Tafel van Vijf jaarverslag 2014 ten behoeve van Fonds Podiumkunsten

11

ontdekken dat Mozes ‘leeft’: op schilderingen in het Paleis en in de kerk, in voorwerpen in de musea en in de leegte van de moskee. Door de samenwerking was onze voorstelling te zien op de websites van al deze instellingen en bereikten we een groter publiek. Via de instellingen zijn ook publieksacties aangeboden. Het resultaat was een volle Doelenzaal, geen reguliere plek voor jeugdtheater.


12

Publieksaantallen


13

Totaal aantal voorstelling Totaal aantalvoorst. DWOO Totaal aantal voorst MM Totaal publiek Totaal publiek DWOO Totaal publiek MM

45 33 12 8898 6815 2083

Samenstelling publiek De voorstelling is geschikt voor iedereen vanaf 11 jaar. Opvallend in de samenstelling van de scholen was dat de voorstelling DWOO zowel voor basisscholen (groep 7&8) en voor middelbare scholen toegankelijk was. Middelbare scholen van alle niveaus zijn naar de voorstelling gekomen. Hiertussen zaten opvallend veel VMBO scholen. Hetgeen wij niet verwachtten in verband met de taligheid van de voorstelling. Voor de vrije voorstellingen richtten wij onze publiciteit vooral op volwassenen die zich inhoudelijk al met het thema verbonden voelde. Dit heeft goed gewerkt. Jongeren in de leeftijd 11-‐17 jaar komen weinig naar theater op eigen gelegenheid. De volwassenen die naar onze voorstelling zijn geweest, nemen dan wel vaak hun kinderen of kleinkinderen mee. Dat werd zeker op zondag veelvuldig gedaan.

Bestuur, directie en Cultural Governance

Tafel van Vijf is een kleine organisatie met een bestuur dat de dagelijkse leiding van de stichting heeft gedelegeerd aan de zakelijk leider en de artistiek leider (de directie). Al het personeel, ook de directie wordt projectmatig ingehuurd. De directie stelt het beleid op (missie, strategie, beleidsplan en begroting) dat vervolgens wordt vastgesteld en gecontroleerd door het bestuur. Het bestuur vergadert ongeveer vier keer per jaar volgens een vaste agenda. De directie doet verslag van het beleid, de activiteiten en financiën. Risicoanalyses worden opgesteld en besproken en de prestaties worden tegen het licht gehouden. Tussentijds worden de bestuursleden gevraagd en ongevraagd op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen van het beleid en de financiële situatie. Bestuursleden en directie zijn bekend met de Governance Code Cultuur. Deze wordt zoveel mogelijk in acht genomen en gehanteerd in relatie tot de omvang en aard van de organisatie.

Het bestuur

De bestuursleden zijn aangesteld op basis van hun ervaring en kwaliteiten binnen gewenste functiegebieden en hun betrokkenheid bij het werk van Tafel van Vijf. Ze worden aangesteld voor vier jaar en kunnen een tweede termijn besturen. Er is een rooster van aftreden. Alle leden werken onbezoldigd voor Tafel van Vijf. Op basis van de WNT is de stichting niet verplicht om verdere gegevens toe te lichten. De voorzitter is Hein Glaubitz, sector manager bij RMC Groot Klimmendaal. Hij was jarenlang manager van professionele orkesten als Holland Symfonia en de klassieke orkesten van het MCO. Daarnaast was hij 8 jaar bestuursvoorzitter van Holland Opera. Penningmeester is Anneke Wilms, projectadviseur bij vermogensfonds Stichting Instituut Gak. Ze is een ervaren controller en in haar dagelijks werk beoordeelt zij subsidieaanvragen. Secretaris is Peter van der Hoop, hoofd bedrijfsvoering van Musis Tafel van Vijf jaarverslag 2014 ten behoeve van Fonds Podiumkunsten

14

Sacrum / Schouwburg Arnhem. Hij begon in de kunsten als organisator van het Triple X festival in 1994. Hij werkte tien jaar als faculteitssecretaris dansopleidingen van de Theaterschool van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Daarna werd hij zakelijk leider van Felix Meritis, het Bijlmer Parktheater en het Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond. Hij was adviseur van het AFK, de Provincie Noord-‐Holland en het Fonds Podiumkunsten. Voorzitter, penningmeester en secretaris zijn aangetreden bij de oprichting van de stichting op 27 februari 2009 (voor die tijd ressorteerde Tafel van Vijf onder de stichting Via Rudolphi Theaterproducties.) In 2013 is Moustapha Baba toegetreden. Hij is oprichter van en mededirecteur bij Mexit. Dit bureau helpt organisaties bij het inzetten van diversiteit voor het behalen van de organisatiedoelstellingen. Moustapha is daarnaast actief als lid van de Raad van Toezicht van Kinderpostzegels Nederland. In al zijn werkzaamheden staat diversiteit en het verbinden van mensen centraal. Hieronder het rooster van aftreden. Op dit moment zijn wij op zoek naar een nieuw bestuurslid. toetreding einde eerste einde einde derde periode tweede periode periode voorzitter 2009 2013 2017 2021 secretaris 2009 2012 2016 2020 penningmeester 2009 2011 2015 2019

algemeen bestuurslid

2012

2016

2020

Directie De directie werd in 2014 gevormd door Herman van Baar, artistiek leider sinds 2005, en Michiel Schreuders zakelijk leider sinds 2014. Van Baar is verantwoordelijk voor het artistiek beleid, uitvoering en deels verkoop. Schreuders voor organisatie, verkoop en financiën. De bedrijfsvoering verloopt aan de hand van een beschrijving van de administratieve organisatie en interne controle. Karin van den Berg (voormalig zakelijk leider bij Tafel van Vijf) heeft de zakelijke leiding gedaan van de voorstellingen van Mama Moesa die in 2014 speelde. De overgang was intensief maar ging in zeer goede harmonie tussen oude en nieuwe zakelijke leiding.


15

Zakelijk verslag

Nieuwe organisatie Per 1 januari werd Michiel Schreuders onze nieuwe zakelijk leider. Zijn taak was dubbel zwaar. Hij moest én een nieuwe organisatie opzetten én de grootste productie die Tafel van Vijf ooit produceerde managen: De Witt of Oranje. Beide is hem zeer goed gelukt. Met het vertrek van Karin van den Berg als zakelijk leider bleek verlenging van onze relatie met Theaterbureau Via Rudolphi niet mogelijk. Niet omdat we dat niet wilden, maar omdat er geen expertise m.b.t. het jeugdtheater aanwezig was binnen dat bureau. Omdat Michiel reeds contacten had met Stip Theaterproducties, gespecialiseerd in jeugdtheater, hebben we ons bureau daar onder gebracht. Michiel heeft de boekhouding ondergebracht bij P&B (www.penbvaz.nl), de publiciteit bij Lonneke van Eden (www.bureautamtam.nl) en de productie bij Bjorn Janssen (www.lijn6.nl). De techniek bleef bij de Tim-‐group. Voor de verkoop van de voorstellingen vertrouwden we op de partners met wie we voor De Witt of Oranje samenwerkingen waren aangegaan: Het Rijksmuseum en Theater Bellevue in Amsterdam, Het Haags Historisch Museum/Gevangenpoort, Prodemos en Theater aan het Spui in Den Haag en Schouwburg Kunstmin en het Dordrechtsmuseum in Dordrecht. Met uitzondering van Schouwburg Kunstmin bleek het voor niemand mogelijk voldoende scholen te mobiliseren om de geplande voorstellingen vol te krijgen. In die voor Tafel van Vijf zeer risicovolle periode heeft Michiel speciale verkopers aangesteld, die persoonlijk de scholen zijn gaan bellen. Vooral door de inzet van Fay Boyer is het gelukt alle voorstellingen in Amsterdam vol te krijgen. Zij zal vanaf nu de verkoop aan de scholen op zich nemen. In het najaar zijn we een serie gesprekken begonnen met LA Group o.l.v. Stephen Hodes om onze positionering en marktstrategie voor de komende jaren helder te krijgen. Belangrijkste conclusie daaruit tot nu toe is dat Tafel van Vijf de weg die ze is ingeslagen met De Witt of Oranje moet voortzetten.

Exploitatieresultaat en financiële positie instelling

Het exploitatie resultaat heeft een positief saldo van € 19.377,-‐ Aangezien het Fonds Podiumkunsten het toegezegde subsidiebedrag (in 2013 105.000 euro en in 2014 157.500 euro) over de twee jaar heeft gemiddeld en in delen heeft voorgeschoten en er ook een paar andere fondsen ruim van te voren een groot voorschot hebben overgemaakt is de liquiditeit van de stichting erg sterk. Baten en lasten De publieksinkomsten zijn relatief laag. Dat is een tendens die in het hele theaterveld en zeker bij het jeugdtheater valt te bespeuren. De samenwerking met musea heeft inhoudelijk duidelijk zijn vruchten afgeworpen. Ook heeft de samenwerking met musea er voor gezorgd dat wij ons duidelijker kunnen profileren. Maar het heeft onze Tafel van Vijf jaarverslag 2014 ten behoeve van Fonds Podiumkunsten

16

inkomsten gedrukt, omdat de musea ook inkomsten moesten genereren uit De Witt of Oranje. De relatieve hoge rondleidingkosten, in combinatie met de kosten voor de zaal, maakten dat ons aandeel in de totale prijs die de scholen voor de combinatie rock-‐ opera/museumbezoek betaalden minder dan 50% was. De sponsorinkomsten zijn stabiel gebleven op € 10.000,-‐ wat een bijzondere prestatie is. Dit is te danken aan Herman van Baar die een flinke groep Tafelgenoten aan Tafel van Vijf blijvend wist te binden. Daarnaast is er een substantieel bedrag € 150.437,-‐ bij projectfondsen binnen gehaald. Ook dit mag een bijzondere prestatie heten. Wij zijn gesteund door 3 steden en 8 fondsen. Er zit een vertekening in de balans doordat er begin 2014 nog een serie voorstellingen van Mama Moesa is gespeeld. De voorstelling is in oktober 2013 in première gegaan en het grootste deel van het tournee was ook in dat jaar. De tour is geëindigd op 26 januari 2014. De Witt of Oranje was een enorm groot project voor Tafel van Vijf. Daarom was met enige voorzichtigheid herbegroot door Schreuders. Uiteindelijk waren er aan de inkomsten kant een aantal meevallers (zoals meer publieksinkomsten) en bij de uitgaven kant een paar meevallers waardoor we positief zijn uitgekomen. Percentage eigen inkomsten Het percentage eigen inkomsten staat in de begroting op 41,8 %. Doordat de musea onverwacht meer kosten met zich mee brachten heeft dit gedrukt om onze inkomsten. Omdat er niet veel meer gevraagd kon worden van de scholen waren er simpelweg meerdere partijen die van de taart moesten mee-‐eten. Doordat alle aanvragen bij projectfondsen zijn gehonoreerd zijn de eigen inkomsten uiteindelijk toch vrij hoog. Prestaties Fonds Podiumkunsten In de begrotingen gaan we uit van 35 voorstellingen per productie per jaar gemiddeld. De Witt of Oranje heeft 33 keer gespeeld. Doordat we ook Mama Moesa hebben gespeeld, komen wij op 45 voorstellingen totaal uit, ver boven de streefnorm van 35 voorstellingen. Van de arbeidsmarktgelden heeft Herman van Baar een cursus gedaan bij ‘For Everybody’, dat coaching geeft vanuit een holistische visie. Daar heeft hij ook verschillende keren adviesgesprekken gehad met Korrie de Vet.


17

Kwantitatieve prestaties In 2014 speelde Tafel van Vijf 45 voorstellingen voor in totaal 8898 toeschouwers. Het doel was om 35 voorstellingen van De Witt of Oranje te spelen. Er zijn er 2 uitgevallen i.v.m. gebrek aan belangstelling aan het begin van de toer. Vervolgens was de belangstelling in Amsterdam, na het verschijnen van de recensies, overweldigend en moesten nee verkopen. De Witt of Oranje werd in totaal voor 6815 toeschouwers gespeeld. Hiervan werden 18 voorstellingen in Amsterdam gespeeld waarvan 16 voor scholen in samenwerking met het Rijksmuseum. Mama Moesa werd in totaal 12 keer gespeeld voor 2083 toeschouwers. Hiervan waren er 9 schoolvoorstellingen in Amsterdam en 3 vrije voorstellingen. Spreiding In 2014 hebben wij De Witt of Oranje op drie plekken gespeeld: Amsterdam (18 x), Den Haag (9x) en Dordrecht (6x). Die keuze komt voort uit ons beleid waarbij we ‘Theater en Museum Ineen’ op één dag aanbieden. Het historische karakter van de voorstelling en het thema hebben ons doen samenwerken met Het Rijksmuseum (Amsterdam), Het Haags Historisch Museum (Den Haag) , Prodemos (Den Haag) en Dordrechts Museum. Doordat zowel het Rijksmuseum als ProDemos zich op het hele land richten en een landelijke uitstraling hebben zijn er scholen vanuit het hele land naar de voorstelling gekomen. Scholen kwamen o.a. uit Stadskanaal, Almelo, Zierikzee, Schagen, Amersfoort en Utrecht, naast scholen uit de regio’s rondom Amsterdam, Dordrecht en Den Haag: Haarlem, Overveen, Amstelveen, Uithoorn, Hoofddorp, Nieuw Vennep, Roelofarendsveen, Landsmeer, Baarn, Laren, Huizen en Rotterdam. (Zie onderstaande kaart van Nederland). Dat nuanceert het beeld van de publieksspreiding, want daar gaat het uiteindelijk om. Als we de herkomst van de scholen vertalen naar voorstellingen ín de regio, (inclusief Mama Moesa) speelden we in 2014 in alle regio’s en alle grote steden. (Noord 1; Oost 2; Midden 3; West 8; Zuid 1; A’dam 8; Rotterdam 1; Den Haag 8 en Utrecht 1.) Mama Moesa speelden we in Amersfoort, Houten en Zwolle.


18

fondsenwerving Alle aanvragen die we bij particuliere fondsen voor De Witt of Oranje hebben ingediend zijn gehonoreerd. We zijn ontzettend blij dat er vanuit de fondsen enthousiast is gereageerd op onze plannen. Waarschijnlijk heeft dat te maken met de actuele thematiek van populisme, als met de grote, kwalitatief sterke samenwerkingspartners. Uiteindelijk hebben we in totaal ruim 125.000 euro aan bijdragen van particuliere fondsen ontvangen. Daarbovenop gaf het Fonds Podiumkunsten extra subsidies voor het libretto en de compositie ter waarde van 19.500 euro. Tafel van Vijf jaarverslag 2014 ten behoeve van Fonds Podiumkunsten

19

Ten slotte

Tafel van Vijf is in 2014 doorgegroeid tot een gezelschap dat in staat blijkt grote voorstellingen te maken met een stevige impact. De scholenmarkt is open gebroken op een autonome manier, los van de gebruikelijke wegen zoals de skv’s. De naamsbekendheid van Tafel van Vijf met name in het voortgezet onderwijs is in één klap relatief groot. Wij gaan op deze ingeslagen weg door, met als vaste partners het Rijksmuseum en theater Bellevue. Met vriendelijke groet, Herman van Baar en Michiel Schreuders Tafel van Vijf


20

jaarverslag 2014 Tafel van Vijf jaarverslag 2014 ten behoeve van Fonds Podiumkunsten

Recommend Documents