Jaarverslag 2013 Vogelwerkgroep IVN De Oude IJsselstreek Algemeen Gerard Jansen is onze nieuwe voorzitter geworden en hij beheert voorlopig tevens de penningen. Het secretariaat is nu in handen van Rick Boerboom. Herman Obbink heeft als contactpersoon het IVN-bestuur vertegenwoordigd. Helaas is ons ook dit jaar een zeer gewaardeerd lid van de werkgroep ontvallen: Hermen van Ralen (zie IM in Verrekijker 2013/05). Slechts enkele maanden na het bekend worden van zijn ziekte, overleed hij op 59 jarige leeftijd. We zullen hem missen tijdens onze excursies en bij het samenstellen van ons jaarlijkse excursieprogramma. Voorts hebben we via democratische weg een eigen logo voor onze werkgroep gekozen uit een aantal inzendingen van onze leden. Rick Boerboom was de gelukkige winnaar. Ons eigen logo:
Leden, vergaderingen/-activiteiten Door de leden is er drie keer vergaderd. Dit gebeurde in het Streekhuus in Zelhem, op uitnodiging van Stichting Staring Advies. Er zijn waarnemingen (met foto’s) uitgewisseld. Maurice de Graaf heeft o.a. foto’s laten zien van de zee excursie die hij in november heeft gemaakt. In mei werd aansluitend aan de vergadering een gierzwaluwexcursie in Zelhem gehouden. Hier en daar werden hierbij ook in- en uitvliegende dieren gezien bij nestlocaties in huizen. Een deel van de woningen, waar jaar in - jaar uit gierzwaluwen broeden, zijn door ProWonen gesloopt. Ter compensatie zijn een aantal nestkasten opgehangen aan een naastgelegen pand. Deze lijken nog onbewoond. De kans van slagen is minimaal, aangezien de kasten verkeerd geplaatst zijn. Zowel in maart als november was er een lezing gepland. De eerste ging over steenuilen, door Bert Kwakkel. De tweede lezing is helaas niet doorgegaan. Ons ledenbestand telt momenteel 25 actieve leden, waarvan er gemiddeld 14 de vergaderingen bijwonen. We hebben 4 nieuwe leden mogen verwelkomen, maar er zijn er ook een paar afgevallen. Excursies Het afgelopen jaar hebben er 12 vogelexcursies op het programma gestaan (i.s.m. de VWG van KNNV-afd. Regio Doetinchem), toegankelijk voor IVN’ers en 1
KNNV’ers. Twee ervan zijn als publieksexcursie vermeld in het IVNJaarprogramma: een voorjaarswandeling in de Slangenburg (27 volwassenen, 1 kind) en een najaarsfiets-/wandeltocht in het Azewijnse Broek (slechts 2 deelnemers door gebrek aan PR). Bij eerstgenoemde is nog een middelste bonte specht gespot. Het aantal deelnemers per excursie varieerde van 2 tot 28 mensen, met een totaal aantal van 120. Bij de excursie naar de randmeren rondom Elburg en Kampen, eindelijk na drie jaar eens met goed weer, werden door 7 personen o.a. zeearend en klapekster gespot. Aan de excursie bij ’t Zand (Zelhem) deden 5 deelnemers mee, o.a. goudhaantjes en kuifmees gezien. We bezochten het Haaksbergerveen met 8 mensen, o.a. gezien/gehoord: rouwkwikstaart, blauwborst, gekraagde roodstaart, tapuit, roodborsttapuit, paapje, de 1e gierzwaluwen, bonte vliegenvanger en 3(!) rode wouwen die overvlogen. Verder hoorden we onze 1e rietzanger en kleine karekiet van dit jaar. In de Millingerwaard waren we met 6 personen. Het weer was frisjes en we zijn eerder teruggekeerd vanwege de regen. Gezien/gehoord o.a. bosrietzanger, zwarte stern, bergeenden, sprinkhaanzanger, paapje en zomertortel. De excursie naar de Weerribben was ondanks het koude, winderige weer ook een succes met maar liefst 17 deelnemers (4 fluisterboten vol!). We zagen/hoorden o.a. rietzangers, bruine kiekendief, purperreiger, wielewaal en boomvalken. Gierzwaluwen Zelhem: 15 deelnemers. In juni stond Meinerswijk op het programma, echter door de hoge waterstand werd uitgeweken naar landgoed Duno bij Doorwerth. De 9 deelnemers hoorden hier o.a. fluiters en veel jonge grote bonte spechten en zagen een mooie havik langs vliegen. Fietsvogeltocht Doetinchem-Doesburg in oktober; geen bijzonderheden, 8 deelnemers. Aan de excursie bij het Bergherbos namen 8 mensen deel en die zagen o.a. matkop en koperwiek. Opnieuw is er in september het traditionele Lauwersmeerweekend gehouden met 7 deelnemers. Deze werd ingekort door het slechte weer op zondag. Gezien werden o.a.: baardmannetjes, strandlopers (kleine, bonte en krombek) en diverse plevieren. 2
Projecten Midwinterwatervogeltelling; door een aantal leden is in januari watervogels geteld langs de Oude IJssel, Aa-Strang, Boven Slinge/Bielheimerbeek, Stroombroek en de zandwinplassen in ons werkgebied. De gegevens worden doorgegeven aan Sovon. De aantallen vielen een beetje tegen dit jaar. Roekentelling; de stand van zaken m.b.t. de aantallen broedparen in de diverse kolonies zijn door de leden verzameld en verwerkt. Er lijken meer (kleine) nestlocaties te komen in wijken in Doetinchem (De Huet en Dichteren). Aantal stabiel op ca. 1600 exemplaren. MUS; in het voorjaar hebben drie leden in hun postcodegebied de stadsvogels geteld voor Sovon. Afname grote bonte spechten, geen groene specht en geen grasmus meer. Van alle soorten helaas wat minder. Trekvogeltellingen; bij Elten (D) is in het najaar door enkele leden af en toe deelgenomen aan de bijna dagelijkse roofvogeltrektellingen, georganiseerd door VWG Arnhem. Slaapplaatstelling; bij de Slondeplas in Eldrik wordt het aantal grote zilverreigers geteld op een slaapplaats in de wintermaanden. Dit jaar gemiddeld 10 exemplaren aanwezig. Atlasblokproject: een aantal leden heeft een atlasblok geclaimd in dit landelijke project van Sovon. Het broedvogelonderzoek is afgerond. De resultaten vielen wat tegen, weinig bijzondere soorten in het telgebied. Enkele leuke waarnemingen betreffen houtsnip (3x! Heidenhoekse Vloed), appelvink, boomvalk, ijsvogel, zomertortel, raaf, 2x broedgeval middelste bonte specht (inclusief 3 jongen!) in de Slangenburg. Dit project wordt nog voortgezet in 2014. Jaar van de patrijs: de VWG heeft hier niet structureel aan meegewerkt. Een aantal leden heeft waarnemingen gedaan van de patrijs in ons werkgebied, zowel binnen als buiten het broedseizoen. Er zijn echter ook heel veel lege gebieden. Het lijkt ook in ons werkgebied slecht te gaan met de patrijs. Overige activiteiten o Op 21 maart is er een dialezing georganiseerd in het Streekhuus te Zelhem. Deze lezing over steenuilen (door Bert Kwakkel) was, behalve voor leden, ook voor overige belangstellenden 3
o o o
bedoeld en werd door zo’n 60 mensen bijgewoond. Er zal in het vervolg voor dit soort publieksactiviteiten een vrijwillige bijdrage worden gevraagd. In het najaar hebben we met een paar leden deelgenomen aan de Gelderse Sovondag in Lintelo en is men vertegenwoordigd geweest op de landelijke Sovon-dag in Ede. Een lid heeft gegidst voor 2 plaatselijke vogelexcursies van de IVNNatuurcursus. Gerbert Strang heeft de site (http://home.kpn.nl/gjc1/) in beheer en houdt de fenologielijst en bijzondere waarnemingen bij. De website heeft een directe link naar Waarneming.nl met alle vogelwaarnemingen uit ons werkgebied. Vogelwaarnemingen kunnen ook nog steeds worden doorgegeven via het mailadres:
[email protected] .
Bijzondere vogelwaarnemingen in ons werkgebied in 2013 Azewijnse Broek: een koereiger was in juli 1 dag te zien. Zowel in mei als in augustus was hier ook een kleine zilverreiger te bewonderen. In augustus en september werden een morinelplevier en zilverplevieren gemeld en begin november was er een zeldzame velduil aanwezig. Zwarte ooievaars werden op verschillende dagen gezien, o.a. bij ’s-Heerenberg, Gendringen en Doetinchem. Een vrouwtje ijseend was aanwezig van 1 januari tot half februari op Stroombroek, Braamt. Zowel in op de voorjaars- als op de najaarstrek kwamen er verscheidene kraanvogels over in het hele werkgebied. In mei werden een nachtegaal bij Eldrik, een grote karekiet bij Terborg en een Europese kanarie (langere tijd aanwezig) bij Wieken/Gendringen waargenomen. Begin juni werd een doortrekkende grauwe klauwier (foto: Maurice de Graaf) gezien in de Zumpe. Na de zomer kwam een invasie van kruisbekken op gang. In ons werkgebied soms grote groepen bij Montferland. Vanaf eind november verbleef een vrouwtje zwarte zee-eend op Stroombroek, Braamt. In 2013 hadden we minimaal 1 paartje blauwborst (foto: MdG) broedend in het Azewijnse Broek, 2 broedgevallen van de middelste bonte specht in de Slangenburg en opnieuw heeft een paartje bruine kiekendief gebroed bij het Wiekense Gat. 4
Voor 2014 In de planning: een vogellezing (door eigen leden). In de maak: Henk Roenhorst is bezig met het schrijven van een projectvoorstel voor het maken en ophangen van een aantal nestkasten, voor de Doetinchemse bossen. De definitieve versie zal naar de gemeente Doetinchem gestuurd worden. IJsvogelfonds: een aantal leden wil zich inzetten voor een damwand in Ulft, maar ook voor andere plekken in de Oude IJssel waar deze constructie aanwezig is. Dit t.b.v. ijsvogel, oeverzwaluw en grote gele kwikstaart. Ze gaan in overleg met het waterschap hierover en kijken ook of ze iets kunnen met de Hucht Bavelaerstichting (advies via Vogelbescherming Nederland). Projecten: Watervogeltelling, Roekentelling, MUS en het landelijke Atlasproject loopt nog door. Bij laatstgenoemde zal er nog aanvullend onderzoek gedaan worden m.b.t. sommige soorten (o.a. roofvogels en uilen). Door sluiting van het Streekhuus moeten we op zoek naar een nieuwe vergaderlocatie. Voorlopig kan men (tegen betaling) terecht in De Daele in Doetinchem. Tevens zoeken we nog iemand die de PR van onze werkgroep voor zijn/haar rekening wil nemen.
Kleine karekiet (foto: Dennis Rensen) 5
