jaarverslag 2012 Innovatieve technologieën

ja arver sl ag 2012

Innovatieve technologieën

1 Strukton Jaarverslag 2012

Jaarverslag 2012

Dit jaarverslag verschijnt alleen in digitale vorm. De pdf is te downloaden via www.strukton.nl/jaarverslag en is eveneens in het Engels beschikbaar. In gedrukte vorm publiceert Strukton een publieksverslag met de belangrijkste ontwikkelingen over 2012. Als u niet op onze verzendlijst staat, kunt u via internet het publieksverslag inzien of bestellen. Strukton Groep nv Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen Nederland Telefoon +31 (0)30 248 69 11 E-mail: [email protected] www.strukton.nl Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Utrecht onder nummer 30004006. 2 Strukton Jaarverslag 2012

Inhoudsopgave Bericht van de directie

4

Profiel 8 Overzicht Struktonbedrijven

10

Samenstelling bestuur

11

Kengetallen 12 De specialismen van Strukton

14

Financiële resultaten

17

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

22

Railsystemen 27 Civiele infrastructuur

34

Gebouwen 38 Corporate Governance

42

Risicobeheersing 45 Jaarrekening 50 Controleverklaring 122 Namen en adressen

124

Verklarende woordenlijst

130

Bijlage 1: Totstandkoming van het jaarverslag

132

Bijlage 2: GRI

133

Colofon 144


Bericht van de directie In 2012 heeft Strukton een redelijk resultaat geboekt, zeker in het licht van de huidige markt omstandigheden. Strukton verwacht dat het nog enkele jaren duurt voordat de markt een opleving vertoont. Mede daarom is in 2012 gekozen voor een meer internationale inzet van de specialismen die Strukton in huis heeft. Daarnaast kiest Strukton daar waar mogelijk voor een integrale aanpak van opdrachten. Dit sluit aan bij de ontwikkelingen in de markt, waar opdrachtgevers de hele zorg voor een project voor een lange periode willen overdragen.

Resultaat en omzet Strukton heeft een redelijk resultaat geboekt. Als gevolg van de marktomstandigheden is het operationeel resultaat lager uitgekomen dan in 2011. Het nettoresultaat is hoger dan in 2011 vanwege twee eenmalige baten. Het betreft de badwill inzake de acquisitie van wegenbouwer Ooms Nederland Holding bv en de belastingbate uit de formele liquidatie van een buitenlandse vestiging. De omzet was in 2012 iets hoger dan het jaar ervoor. Dit wordt in belangrijke mate veroorzaakt door de overname van de wegenbouwactiviteiten van Ooms Nederland Holding bv. Exclusief deze overname is de omzet licht gedaald. Een positieve invloed op de omzet is afkomstig van de projecten De Groene Loper bij de A2 in Maastricht en de A15 Maasvlakte-Vaanplein bij Rotterdam, die beide in 2012 ten volle tot uitvoering zijn gekomen. Strukton opereert in een nog altijd krimpende markt. Ook in andere sectoren wordt de recessie gevoeld, maar in de bouwsector is het effect nog groter, mede door de teruglopende overheidsbestedingen. Er wordt wel geïnvesteerd in infrastructuur, maar het is moeilijker om opdrachten te verwerven. Al heeft de sector de ambitie om de kwaliteit van de bieding het zwaarst te laten wegen, in de praktijk is vooral de prijs waarvoor het werk wordt aangeboden vaak nog doorslaggevend. De orderportefeuille is eind 2012 op nagenoeg hetzelfde niveau als in 2011. Strukton heeft in 2012 veel geïnvesteerd in aanbestedingen. Dat leverde meerdere successen op, waaronder de gunning van het project Meppelerdiepsluis (Civiele infrastructuur, zie pagina 37) en het samenwerkingsverband Bestevaer, een joint venture van het Zeeuwse Admiraal De Ruyter Ziekenhuis, Strukton Worksphere en Facilicom (Gebouwen, zie pagina 41). Daarnaast verwierf Strukton Rail nieuwe contracten voor het beheer en onderhoud van twee railnetwerken in Stockholm (Railsystemen, pagina 30).Strukton heeft in 2012 geen nieuwe pps-projecten aan zijn orderportefeuille kunnen toevoegen. Pure overmacht was de wending in de aanbesteding voor het project RegioTram Groningen, dat eind 2012, in de laatste fase van de aanbesteding, is stopgezet vanwege politieke ontwikkelingen. Strukton was een van de twee overgebleven partijen voor de opdracht en had maximale investeringen gedaan om de aanbesteding gegund te krijgen. Het spreekt voor zich dat deze investeringen drukken op het resultaat. Strukton hecht eraan het 4 Strukton Jaarverslag 2012

Bericht van de directie

belang van professioneel opdrachtgeverschap te benadrukken; dit is een randvoorwaarde om pps in de toekomst als realiseerbare contractvorm te behouden. De deelname aan een aanbesteding vergt een forse investering van mensen en middelen en daarom is het van groot belang te kunnen vertrouwen op de opdrachtgever, die op zijn beurt afhankelijk is van deelname van voldoende partijen. Door opdrachten van de markt te halen, zeker in een late fase van de aanbesteding, komt de deelname van opdrachtnemers onder druk te staan.

Aankopen In 2012 heeft Strukton meerdere aankopen gedaan. De acquisitie van wegenbouwer Ooms Nederland Holding bv is in 2011 voorbereid en werd begin 2012 van kracht. Deze wegenbouwer ontplooit zijn activiteiten in Noordwest- en Zuidwest-Nederland. In combinatie met de aankoop van Reef Infra in 2006, dat Oost-Nederland als werkgebied heeft, verstevigt Strukton Civiel zijn regionale positie én zijn positie in grote geïntegreerde infra-contracten en ketenintegratie. Om de landelijke dekking te voltooien, is Strukton in 2012 gestart met de overname van wegenbouwer Rasenberg, die actief is in het zuiden van Nederland, waarvoor begin 2013 definitieve overeenstemming is bereikt. Wegenbouwer Ooms droeg in 2012 direct al bij aan de winst en Strukton is dan ook zeer content met deze aankoop. Strukton Rail verwierf 50% van de aandelen van A1 Electronics. Deze specialistische onderneming werd in 2012 failliet verklaard. Strukton Rail besloot tot de verwerving van de aandelen vanwege het strategische belang van de onderdelen van A1 Electronics: diens printplaten en elektrische en elektronische componenten zijn toepasbaar in onder andere treinsystemen. Ook is een deel van bouwbedrijf Van Straten in Eindhoven aangekocht. Door deze doorstart is de continuïteit gegarandeerd van onder andere het project Internationale School Eindhoven, waar Strukton en Van Straten samen aan werken.

Markten In 2012 heeft Strukton een vervolg gegeven aan het bevorderen van de integraliteit van de onderneming. Dit is een logische stap die past bij de ontwikkelingen in de markt, waar opdrachtgevers vragen om totaaloplossingen en de hele zorg voor een project voor een lange periode willen overdragen. Strukton opereert in drie markten, te weten railsystemen, civiele infrastructuur en gebouwen. Door de integrale aanpak in combinatie met de inzet van innovatieve technologieën is Strukton in staat grote complexe werken uit te voeren. ■

Railsystemen In 2012 heeft Strukton Rail gestuurd op consolidatie en uniformering van de werkprocessen. Strukton Rail opereert in de Europese markt en de machines worden zelfs ingezet tot in Australië. In Nederland is het prijsniveau van de aanbestedingen op spooronderhoud nog nooit zo laag geweest. In deze markt blijft Strukton zich hard maken voor kwalitatief hoogwaardig spoor, vakmanschap en veiligheid op de lange termijn. In Zweden en België heeft Strukton Rail goed gepresteerd en ook Strukton Systems liet goede resultaten zien. De overdracht van 50% van de aandelen van Europool, moedermaatschappij van Eurailscout, aan het Franse spoorbedrijf SNCF biedt kansen op de Franse spoormarkt. De andere 50% is in eigendom gebleven van Strukton Rail. Daarnaast kijkt Strukton Rail naar mogelijkheden binnen internationale nichemarkten, onder andere op het gebied van assetmanagement, rolling stock en het Preventief Onderhoud- en Storingsdiagnosesysteem Strukton (POSS).


Internationale markten hebben baat bij niches van Strukton Rail, zoals het Preventief Onderhoud- en Storingsdiagnosesysteem Strukton (POSS).


■

■

Civiele infrastructuur De aankoop van wegenbouwer Ooms door Strukton Civiel zorgde voor een groeisprong. Daarnaast kwamen de projecten De Groene Loper bij de A2 in Maastricht en de A15 MaasvlakteVaanplein bij Rotterdam in uitvoering, waardoor de omzet van Strukton Civiel toenam met EUR 108 miljoen. De deelbedrijven van Strukton Civiel presteerden redelijk, waarbij vooral Terracon in positieve zin opviel. Ondanks grote inspanningen van Strukton Civiel en Strukton Integrale Projecten is in deze markt onvoldoende succes geboekt bij aanbestedingen. Een verdere focus moet gaan zorgen voor een succesvoller verloop. Ook wordt nadrukkelijker gekeken naar kansen in het buitenland, waar Strukton Civiel met zijn specialismen – onder andere afzinktechnieken, onderwaterbeton, fundatietechnieken en bitumenkennis – opdrachtgevers ten dienste kan zijn.

Gebouwen Strukton Worksphere en Strukton Bouw zijn in 2012 nog nauwer gaan samenwerken om het marktgebied gebouwen beter te kunnen bedienen. De klant wil de zorg voor zijn gebouw steeds vaker uitbesteden op basis van gecontracteerde prestaties en gedefinieerde functionaliteit en steeds minder op basis van nauwkeurig omschreven gedetailleerde bestekken. Strukton kan deze klant ontzorgen door verantwoordelijkheid te nemen voor het ontwerp, de realisatie (bouw en installaties) en het beheer en onderhoud (bouwkundig, installatietechnisch en energie). Ook de financiering kan Strukton voor zijn rekening nemen, door de financial managers van Strukton Integrale Projecten bij het project te betrekken. Hierdoor kan de klant zich concentreren op zijn primaire proces en is hij verzekerd van een veilige, comfortabele en duurzame werken verblijfsomgeving. Strukton Worksphere behaalde in 2012 een positief resultaat. De pps-projecten Dienst Uitvoering Onderwijs en Belastingdienst Groningen, de Kromhout Kazerne en het ministerie van Financiën zijn in de exploitatiefase en verlopen naar wens. De inspanningen voor aanbestedingen, waar Strukton Integrale Projecten zijn kennis heeft ingebracht, heeft geleid tot diverse nieuwe contracten. Strukton Bouw had een moeilijk jaar als gevolg van de voortdurende recessie.

Duurzaamheid Voor Strukton is maatschappelijk verantwoord ondernemen een vanzelfsprekende keuze binnen de bedrijfsvoering. Denken in levensduur zit in het DNA van het bedrijf, wat zich bijvoorbeeld uit in zorgvuldig omgaan met restmaterialen, verantwoord omgaan met energie en het bieden van een veilige werkomgeving. In projecten en aanbestedingen is er, mede op verzoek van de opdrachtgever, veel aandacht voor duurzaamheid. Doordat Strukton hoog scoort op de CO2-prestatieladder profiteert het van een gunningsvoordeel door de opdrachtgever. Daarnaast krijgt Strukton steeds meer verzoeken van opdrachtgevers voor het toepassen van duurzame innovaties.


Terwijl de klant zich concentreert op zijn primaire proces, neemt Strukton de regie over een comfortabele en duurzame werken verblijfsomgeving.


Vooruitblik Strukton zal in 2013, net als in voorgaande jaren, investeren in innovatieve technologieën om zich daarmee verder te onderscheiden. Kennisdeling is dan ook een belangrijk onderwerp binnen de organisatie. Een van de manieren om dat te doen, is het bundelen van kennis in de EMVIbibliotheek. In deze bibliotheek zijn alle documenten verzameld die we in de afgelopen jaren hebben ontwikkeld voor tenders met de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI), onder andere over omgevingsmanagement. Daarnaast heeft Strukton plannen voor de oprichting van een research- en ontwikkelcentrum in Twente. In dat centrum willen we nieuwe technieken ontwikkelen en bestaande technieken verder uitwerken, om zodoende ons innoverende en state-of-the-art karakter te bestendigen. Te denken valt aan het verder ontwikkelen van tractiesystemen en meettreinen en verkeers- en tunneltechnische installaties. In uitdagende marktomstandigheden is het extra belangrijk om je te onderscheiden. Het vergt veel veerkracht van de medewerkers om telkens weer dat stapje extra te zetten dat nodig is tijdens deze economisch moeilijke tijden. Ik waardeer hun loyaliteit en wil hen bedanken voor hun inzet, waarmee we positieve resultaten hebben bereikt. Samen met hen wil ik bouwen aan een beter bedrijf voor de toekomst.

Utrecht, 5 april 2013 Gerard Sanderink Directievoorzitter


Strukton zal in 2013 verder investeren in innovatieve technologieën.

Profiel Strukton biedt totaalconcepten op het gebied van infrastructuur en gebouwen met toepassing van specialistische technieken. Het doel is de eindgebruiker comfortabel te laten wonen, werken, reizen, leren en recreëren. Strukton is actief in drie markten: ■

Railsystemen: railinfrastructuur, spoorvoertuigen en mobiliteitsystemen (Strukton Rail)

■

Civiele infrastructuur: civiele infra (Strukton Civiel)

■

Gebouwen: ontwerp, realisatie (bouw en installaties) en beheer en onderhoud (bouwkundig, installatietechnisch en energie) (Strukton Bouw en Strukton Worksphere) Binnen elk van deze markten als ook marktoverstijgend werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessieprojecten, nieuwe concepten, eigen initiatieven en financierings oplossingen.

Visie Strukton denkt vanuit de functionaliteit en levensduur van gebouwen en infrastructurele werken. Dat verklaart de keuze voor integrale contractvormen die ruimte bieden aan kwaliteit, comfort en duurzaamheid. Voorbeelden van deze integrale contractvormen zijn design en build (db), design, build, finance, maintain en operate (dbfmo), Energy Service Company (ESCo) en prestatiegericht onderhoud (PGO).

Strategie De kracht van Strukton ligt in het volbrengen van complexe projecten in complexe omgevingen. Die kracht komt voort uit een integrale aanpak in combinatie met de inzet van innovatieve tech nologieën. Het streven is een nog hogere toegevoegde waarde te leveren en daarmee een onderscheidende positie in de markt te creëren. Voor opdrachtgevers moet duidelijk zijn dat ze op Strukton kunnen bouwen, een goede prijs-kwaliteitverhouding krijgen en trendsettende oplossingen mogen verwachten. De focus van Strukton ligt op mobiliteit, OV-knooppunten en doorgaande exploitatie. De strategische kernpunten zijn: • de mentaliteit van de medewerkers, want die bepaalt het onderscheidend vermogen van Strukton • het verbreden en verlengen van de keten • het doorontwikkelen van niches op de markt, zowel in Nederland als daarbuiten


Profiel

Mentaliteit Struktonmedewerkers zijn niet alleen vakinhoudelijk goed onderlegd, ze nemen ook zelf initiatieven om met innovatieve oplossingen te komen. Ze bekijken een vraag vanuit het perspectief van de opdrachtgever en brengen vervolgens nieuwe en duurzame concepten en oplossingen onder de aandacht.

MVO-beleid Strukton onderneemt maatschappelijk verantwoord en heeft hierin een voortrekkersrol binnen de sector. Strukton denkt in levensduur en kan veel betekenen voor klanten door bijvoorbeeld het verduurzamen van gebouwen en het bieden van werkgelegenheid in de regio (social return). Ook worden medewerkers aangespoord om steeds een bewuste afweging te maken tussen wat goed is voor mens, omgeving en bedrijf.

Bedrijfsopbrengsten 2012 Strukton realiseerde in 2012 met gemiddeld 5.873 medewerkers een omzet van EUR 1.354,3 miljoen.

■

■

■

■

■

■

■

■

■

Railsystemen Civiele infrastructuur Strukton Bouw Strukton Worksphere

€ 573,8 miljoen € 407,1 miljoen € 154,2 miljoen € 219,2 miljoen

Meer informatie over: Strukton en zijn markten: Financiële gang van zaken en jaarrekening: Risicomanagement en Corporate Governance: MVO-beleid van Strukton: Strukton als werkgever:


www.strukton.nl www.strukton.nl/jaarverslag www.strukton.nl (zie ‘Financiën en governance’) www.strukton.nl/mvo www.werkenbijstrukton.nl

Overzicht Struktonbedrijven ■

■

Strukton Rail

Strukton Civiel

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

Strukton Bouw

■

■

■

■

■

Strukton Worksphere

■

■

■

Strukton Integrale Projecten

■


■

Strukon Rail: Nederland, Duitsland, België, Zweden, Italië (40% belang in CLF)

Afvalbank Nederland Colijn DMI Geocon Grondbank Nederland Molhoek Ooms Civiel OTN Rasenberg Reef Infra Strukton Asset Management Civiel Strukton Civiel Projecten Strukton Civiel Zuid-Oost Strukton Civil International Strukton Engineering

Strukton Bouw & Onderhoud Strukton Bouw Projecten Strukton Van Straten Strukton Projectontwikkeling

Exploitatie Projecten Regio’s: Noordwest, Zuidwest, Zuid, Noordoost, Midden

Pps-projecten

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

Strukton Rail Equipment Strukton Rolling Stock Strukton Systems

Strukton Immersion Projects Strukton Industriebouw Strukton Infratechnieken Strukton Maatvoering en Monitoring Strukton Microtunneling Strukton Milieutechniek Strukton Parkeren Strukton Prefab Beton Strukton Sustainable Energy Strukton Verkeerstechnieken Tensa Terracon Funderingstechnieken Tubex Unihorn Van Rens Mobiliteit

Samenstelling bestuur ■

Directievoorzitter

Gerard Sanderink Directievoorzitter Nationaliteit Nederlandse Indiensttreding Oktober 2010 Nevenfuncties President-directeur Oranjewoud nv en directeur/eigenaar Centric

■

Groepsdirectie

Gerard Sanderink Erik Hermsen Aike Schoots Jos Hegeman

Strukton Groep Strukton Integrale Projecten Strukton Rail Strukton Civiel

Management markten

Aike Schoots Diederik Schonebaum Pieter Pijper Hijlke Huijzer Jos Hegeman Martijn Smitt Frank Bekooij Robert Bos

Railsystemen

Marinus Schimmel Ad Balm Geert Hoek

Gebouwen

■


Civiele infrastructuur

Kengetallen (bedragen in miljoenen euro’s) 2012 2011 2010 2009 2008 Bedrijfsopbrengsten

1.354,3

1.318,0

1.437,5

1.368,2

1.249,2

Operationeel resultaat (EBITDA)

45,6

55,3

57,6

37,0

55,9

Bedrijfsresultaat (EBIT)

19,5

24,1

(6,4)

8,8

29,0

Nettoresultaat

18,2

14,4

(15,5)

0,8

14,3

Kasstroom • Operationeel > Regulier

(13,1)

(10,6)

38,5

56,9

22,1

> Pps-projecten

(11,4)

(29,1)

(76,3)

(70,5)

(30,5)

(34,2)

13,0

(5,8)

(25,6)

(26,0)

• Investeringen

• Financieringen > Regulier > Pps-projecten • Koersverschil

Totale kasstroom

(8,9)

(9,2)

(9,4)

(4,3)

(20,1)

7,2

28,5

62,7

72,5

35,7

-

(0,1)

-

-

9,6

29,0

(18,8)

(0,1) (60,4)

(7,4)

Investeringen materiële vaste activa

21,3

19,7

16,7

18,3

25,8

Afschrijving / waardevermindering op vaste activa

22,0

27,4

64,0

28,2

26,9

Exclusief consolidatie (non-recourse) pps-projecten Balanstotaal

802,6

728,9

775,7

826,4

818,7

Geïnvesteerd vermogen

244,1

177,7

179,2

235,2

234,7

Netto kas (schuld)

(32,8)

16,3

0,4

(52,2)

(51,8)

Solvabiliteit (%)

26,3

26,6

23,1

22,1

22,3

Rendement op geïnvesteerd vermogen (%)

8,1

13,2

(3,6)

3,7

12,4

Orderportefeuille ultimo

1.946,0

1.985,0

2.065,0

1.858,0

1.639,0

Inclusief consolidatie (non) recourse pps-projecten

12

Balanstotaal

855,8

803,5

968,2

945,3

862,6

Totaal eigen vermogen / groepsvermogen

205,7

186,8

166,7

172,2

171,9

Geïnvesteerd vermogen

295,8

249,4

365,7

347,2

273,3

Netto kas (schuld)

(90,1)

(62,6)

(198,9)

(174,9)

(101,4)

Solvabiliteit (%)

24,0

23,2

17,2

18,2

19,9

Nettoresultaat in % gemiddeld eigen vermogen

9,3

8,1

(9,1)

0,5

8,1

Nettoresultaat in % van de bedrijfsopbrengsten

1,3

1,1

(1,1)

0,1

1,1

Strukton Jaarverslag 2012

Kengetallen (bedragen in miljoenen euro’s) 2012 2011 2010 2009 2008

Niet financiële indicatoren Gemiddeld aantal medewerkers *

5.873

5.906

6.159

6.232

5.962

Ziekteverzuim (%)

4,4

4,6

5,4

5,4

5,1

Ongevallen frequentie (IF-index)

7,0

7,5

8,4

8,7

9,0

Gemiddelde verzuimduur

18,0

29

25

21

24

Ongevallencijfer

9,3

10,3

15,1

12,6

16,2

Frequentiecijfer

0,5

0,6

0,8

0,7

0,9

Uitgaven management development en opleidingen

8,0

6,9

8,7

8,7

8,1

Medewerkers beoordeeld (%)

98,0

95,2

92,6

88,0

88,4

CO2 uitstoot (in tonnen) * * 51.294 41.836 48.017 45.859

-

Afval in tonnen * * * 8.125 - - - -

* Voor het gemiddeld aantal medewerkers is gekeken naar het hele bedrijf. De andere getallen hebben alleen betrekking op de 4.963 medewerkers in Nederland.

* * De toename van de uitstoot is veroorzaakt door de verwerving van nieuwe bedrijfsonderdelen. De absolute CO2-uitstoot is toegenomen, maar de reductiedoelstelling van 2% gerelateerd aan de omzet is ruimschoots gehaald. De emissie bevat scope 1 en 2, plus een deel van scope 3, namelijk woon-werkverkeer en vliegreizen. * * * Momenteel is 75% van de afvalstromen van Strukton Bouw, Strukton Civiel en Strukton Worksphere in kaart gebracht, exclusief het sloopafval. Van deze 75% is meer dan de helft gerecycled. Het is de ambitie om de afvalstromen van Strukton Rail, het sloopafval en de overige 25% eind 2014 volledig in beeld te hebben.

13

Strukton Jaarverslag 2012

De specialismen van Strukton

Metro in Toulouse

Railsystemen www.struktonrail.nl Kernactiviteiten

■

■

■

■

■

Specialismen

■

■

■

■

Markten

■

■

■

■

■


Onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van rail(systemen) Machines Spoorbeveiliging Data-acquisitie en -management Elektrische systemen in rollend materieel Tractiesystemen Energiesystemen Meettreinen Assetmanagement Railinfrabeheerders (primair in West-Europa) Vervoersbedrijven (gemeentelijk, regionaal, landelijk) Overheid (provincies en gemeenten) Industrie Materieelleveranciers en leasemaatschappijen


Capaciteitsuitbreiding en beheer van de A15 bij Rotterdam

Civiele infrastructuur www.struktonciviel.nl Kernactiviteiten

■

■

■

■

■

Specialismen

■

■

■

■

■

■

■

■

■

■

Markten

■

■

■

■

■

■


Ontwerp, realisatie, onderhoud en beheer van infrastructurele projecten Kunstwerken Wegenbouw Ondergronds bouwen Milieu en groene energie Afzinken Versterken van bruggen Fundatietechnieken Sluizen Parkeergarages Assetmanagement Tunneltechnische installaties Verkeersmanagement Bitumen Onderwatertechnieken Wegbeheerders Grote steden en overheidsorganen Industriële afnemers (opslag-, nuts- en afvalverwerkingsen waterbehandelingsbedrijven) Vervoersbedrijven (gemeentelijk, regionaal, landelijk) Railinfrabeheerders (primair in Nederland) Luchthavens


De Kromhout Kazerne in Utrecht is in de exploitatiefase.

Gebouwen www.strukton-gebouwen.nl Kernactiviteiten

■

■

■

■

Specialismen

■

■

■

■

Markten

■

■

■

■

■

■

■

■

■

Exploitatie Beheer en onderhoud (bouwkundig, installatietechnisch en energie) Realisatie (bouw en installaties) Projectontwikkeling en herontwikkeling Revitalisering Verduurzaming Innovatieve contractvormen zoals pps, dbfmo, ESCo (Energy Service Company) en maincontracting Onderhoudsprestatiecontracten Zorg Hotels Datacenters Onderwijs OV-knooppunten Woningcorporaties Laboratoria Industrie Kantoren

Strukton Integrale Projecten www.struktonpps.nl Binnen elk van deze markten als ook marktoverstijgend werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessieprojecten, nieuwe concepten, eigen initiatieven en financieringsoplossingen.


Financiële resultaten ■

Verbetering van het nettoresultaat naar EUR 18,2 miljoen (2011: EUR 14,4 miljoen)

■

Omzetstijging van 2,7% tot EUR 1.354 miljoen (2011: EUR 1.318 miljoen)

■

Operationeel resultaat van EUR 45,6 miljoen (2011: EUR 55,3 miljoen)

■

Dividendvoorstel: geen dividenduitkering

■

Verbetering van de solvabiliteit naar 24,0% (2011: 23,2%)

■

Orderportefeuille nagenoeg onveranderd op EUR 1,9 miljard (2011: EUR 2,0 miljard)

Gang van zaken Ondanks de moeilijke marktomstandigheden is de omzet in 2012 licht gestegen en is het nettoresultaat uitgekomen op EUR 18,2 miljoen. Met uitzondering van Strukton Bouw hebben alle werkmaatschappijen positief bijgedragen aan het resultaat.

Bedrijfsopbrengsten De omzet is in 2012 licht gestegen naar EUR 1.354,3 miloen. Met name in de markt civiele infrastructuur liet de omzet een stijging zien. Deze stijging is in belangrijke mate een gevolg van de overname van de wegenbouwactiviteiten van Ooms Nederland Holding bv. Een positieve invloed op de omzet is afkomstig van grote projecten De Groene Loper bij de A2 in Maastricht en de A15 Maasvlakte-Vaanplein bij Rotterdam, die beide in 2012 ten volle tot uitvoering zijn gekomen. Strukton heeft in de markt railsystemen zijn omzet in de verschillende activiteiten kunnen handhaven ofwel kunnen uitbreiden. Het staken van de activiteiten in Noorwegen is bijna geheel gecompenseerd door de stijging van de omzet bij de onderdelen Strukton Systems, Strukton Rolling Stock en Zweden. Per saldo is er in 2012 slechts een kleine afname van de totale omzet. De omzet van Strukton in de stagnerende markt gebouwen is gedaald. In deze markt zijn twee werkmaatschappijen actief en zowel bij Strukton Bouw als bij Strukton Worksphere is het volume van de activiteiten afgenomen. In 2011 waren de bedrijfsopbrengsten in de markt gebouwen incidenteel hoger door met name de verkoop van het 80% belang in Strukton Finance Holding. in EUR miljoen ■

■

■

■

Railsystemen Civiele infrastructuur Gebouwen: Bouw Worksphere Totaal


2012

2011

573,8 585,9 407,1 298,8 154,2 181,2 219,2 252,1 1.354,3 1.318,0


De orderportefeuille is nagenoeg onveranderd op een nog steeds hoog niveau van EUR 1,9 miljard. Voor de markten railsystemen en civiele infrastructuur is deze goed gevuld. In de markt gebouwen is de orderportefeuille van Strukton Worksphere goed gevuld, alleen voor Strukton Bouw is de orderportefeuille gedaald. Het aandeel in de orderportefeuille voor de uitvoering van de lang lopende pps-opdrachten bedraagt EUR 429,9 miljoen.

Resultaat Het operationeel resultaat (EBITDA) in 2012 was EUR 45,6 miljoen (2011: EUR 55,3 miljoen). Dit is gegeven de moeilijke marktomstandigheden een redelijke prestatie. Met uitzondering van de werkmaatschappij Strukton Bouw hebben de activiteiten van Strukton in alle drie de markten positief bijgedragen aan het operationeel resultaat.

Operationeel resultaat

■

■

■

■

in EUR miljoen

2012

2011

Railsystemen Civiele infrastructuur Gebouwen: Bouw Worksphere

27,8 27,0 18,2 10,1

Totaal

45,6 55,3

(5,5) 5,9 5,1 12,3

In de markt railsystemen heeft Strukton het operationeel resultaat uit 2011 kunnen verbeteren. Ondanks de toegenomen concurrentie in de Nederlandse markt is het resultaat op een gelijk niveau gebleven. Door een verdergaande differentiatie in de product-marktcombinaties en een groei van de resultaten in het buitenland is het operationeel resultaat in deze markt breed samengesteld. Strukton heeft in de markt civiele infrastructuur zijn operationeel resultaat in 2012 met ruim EUR 8,1 miljoen kunnen verbeteren ten opzichte van 2011. Nagenoeg alle bedrijfsonderdelen die actief zijn in deze markt hebben positief bijgedragen aan het operationeel resultaat. De acquisitie van Ooms Nederland Holding bv heeft bijgedragen tot een hoger operationeel resultaat. De acquisitie heeft tevens geleid tot een badwill, die is verantwoord in het operationeel resultaat van de markt civiele infrastructuur. In 2012 waren de resultaten in de markt gebouwen lager dan in 2011, dit mede omdat het resultaat in 2011 incidenteel hoger was door de verkoop van het 80% belang in Strukton Finance Holding (pps-projecten). Het verlies bij Strukton Bouw in 2012 is veroorzaakt door een afboeking op vastgoed en tegenvallers bij de uitvoering van projecten. In een moeilijke markt heeft Strukton Worksphere zijn operationeel resultaat kunnen handhaven. De combinatie van een landelijke spreiding van onderhoudscontracten en de uitvoering van (nieuw)bouwprojecten geeft een evenwichtige ontwikkeling van het resultaat. Gegeven de marktomstandigheden in 2012 zijn er bij de diverse bedrijfsonderdelen diverse kostenbesparingen en aanpassingen van het personeelsbestand doorgevoerd. Exclusief de acquisities in 2012 is het personeelsbestand met 311 medewerkers afgenomen. 18 Strukton Jaarverslag 2012


Bedrijfsresultaat

■

■

■

■

in EUR miljoen

2012

Operationeel resulaat Afschrijvingen Materieel Vast Actief Afschrijvingen Immaterieel Actief Bijzondere waardeverminderingen

45,6 55,3 (21,9) (21,0) (3,9) (3,8) (0,3) (6,4)

Bedrijfsresultaat

2011

19,5 24,1

In 2012 is een bedrijfsresultaat van EUR 19,5 miljoen gerealiseerd. De afschrijvingen op het Materieel en Immaterieel Actief in 2012 lagen op hetzelfde niveau als in 2011. In 2012 is slechts voor een beperkt bedrag van EUR 0,3 miljoen aan bijzondere waardeverminderingen geboekt. De post Immateriële Activa in de eindbalans van 2012 bedraagt EUR 39,6 miljoen. In 2012 is het financieel resultaat wederom verder verbeterd ten opzichte van het voorgaande jaar. Het financieel resultaat is met een last van EUR 4,7 miljoen 7,8% verbeterd ten opzichte van 2011 (EUR 5,1 miljoen last). Lagere financieringskosten, onder anderen door het aflopen van een lang lopende rente swap, hebben bijgedragen aan een dit betere financieel resultaat. In 2012 was sprake van een belastingbate van EUR 3,7 miljoen (2011: EUR 7,0 miljoen last). Deze belasting bate wordt in het bijzonder veroorzaakt door de definitieve (juridische) liquidatie van de holding van Strukton Rail in Noorwegen en het netto-effect van de gerealiseerde badwill op de acquisitie van Ooms Nederland Holding bv. Het nettoresultaat is in 2012, mede door deze twee incidentele posten, verbeterd en komt uit op EUR 18,2 miljoen (2011: EUR 14,4 miljoen).

Investeringen De investeringen in Materiële Vaste Activa bedroegen in 2012 EUR 21,3 miljoen (2011: EUR 19,7 miljoen). Dit betreft voornamelijk investeringen in de markten railsystemen en civiele infrastructuur.

Kasstroom en financiering De totale nettokasstroom was in 2012 EUR 60,4 miljoen negatief (2011: EUR 7,4 miljoen negatief ). Dit is voornamelijk veroorzaakt door het teruglopen van de voorfinanciering op grote infra structurele projecten, de verschillende acquisities, gedeeltelijke aflossing van de banklening en de investeringen in Materiële Vaste Activa. De kasstroom uit gewone bedrijfsvoering was in 2012 EUR 13,1 miljoen negatief (2011: EUR 10,6 miljoen negatief ). Het benodigde werkkapitaal is negatief beïnvloed door een lagere voorfinanciering op grote projecten en langere betalingstermijnen van opdrachtgevers.



De investeringkasstroom was in 2012 EUR 34,2 miljoen negatief (2011: EUR 13,0 miljoen positief ). Hierin is opgenomen de verkoop en verwerving van groepsmaatschappijen, per saldo voor een bedrag van EUR 12,2 miljoen negatief. In 2011 zijn er enkele desinvesteringen geweest, die hebben geleid tot een positieve investeringskasstroom in 2011. Ondanks de moeilijke marktomstandig heden blijft Strukton investeren. In december 2012 is een bedrag van EUR 7,5 miljoen vervroegd afgelost op de bankfinanciering. De financieringskasstroom liet per saldo een kasstroom zien van EUR 1,7 miljoen negatief. De mutaties van de opname en aflossing van de langlopende leningen hebben voornamelijk betrekking op de langlopende pps-projecten.

Acquisities en desinvesteringen Op 5 januari 2012 heeft Strukton Civiel een 100% belang verworven in Ooms Nederland Holding bv. Met deze transactie heeft Strukton Civiel de infra-activiteiten overgenomen van Ooms Avenhorn Groep bv. Hiermee versterkt Strukton de verbreding en verlenging van de activiteiten in de civiele infrastructuur. Bij Ooms Nederland Holding bv waren circa 350 medewerkers in dienst. De overnamesom bedroeg EUR 17,9 miljoen. De activiteiten zijn binnen Strukton voortgezet onder de naam Ooms Civiel bv. Op 8 oktober 2012 heeft Strukton Bouw activa en passiva overgenomen van Van Straten Bouw bv en Van Straten Beheer en Onderhoud bv. In het bijzonder ging het hierbij om de onderhoudsactiviteiten van Van Straten. De overnamesom bedroeg EUR 1,0 miljoen. Er zijn circa 60 medewerkers overgenomen van Van Straten en de activiteiten zijn binnen Strukton voortgezet onder de naam Strukton Van Straten bv. Op 5 december 2012 heeft Strukton Assets bv zijn 50% belang in DC16 bv verkocht aan BNC DC16 Holding bv. Deze verkoop lag in het verlengde van de in 2011 gerealiseerde verkoop van het 80% belang in Strukton Finance Holding bv. Door deze beide verkopen heeft Strukton zijn belang in de pps-projecten verlaagd en kapitaal vrijgemaakt om te investeren in nieuwe projecten. Op 19 september 2012 heeft Strukton Rail bv een joint venture overeenkomst gesloten met SNCF (Franse Spoorwegen) voor de samenwerking van Strukton Rail en SNCF in Eurailscout bv. Eurailscout bv is gespecialiseerd in de inspectie van de railinfrastructuur met behulp van speciale meet- en inspectietreinen. SNCF heeft hierbij het belang overgenomen van het Duitse spoorbedrijf CSG Knape GmbH. De uiteindelijke aandelentransactie heeft plaatsgevonden op 17 december 2012. Naast de hierboven vermelde acquisities hebben er in 2012 ook enkele kleine acquisities plaats gevonden waarvan de overnamesom per acquisitie kleiner is dan EUR 1 miljoen.



Op 7 januari 2013 heeft Strukton Civiel bv de infra-activiteiten van Rasenberg Holding bv overgenomen. Hierbij heeft Strukton Civiel bv een 100% belang verworven in Rasenberg Wegenbouw bv, Rasenberg Verkeer & Mobiliteit, Reanco bv en R.O.B. bv. De activiteiten zullen worden voortgezet onder de naam Rasenberg Infra bv. Daarnaast heeft Strukton Civiel door middel van een activa passiva transactie de milieuactiviteiten van Rasenberg Milieutechniek overgenomen. Deze activiteiten worden voortgezet onder de naam Strukton Milieutechniek. Op 9 januari 2013 heeft Strukton Civiel bv een 100% belang verworven in Unihorn India Pvt. Ltd. Hierbij is het belang overgenomen van Ooms Bouw & Ontwikkeling bv. De overnamesom bedroeg EUR 1,5 miljoen. Unihorn India Pvt. Ltd is een dienstverlener op het gebied van infrastructuur voor snelwegen en vliegvelden. Op een later tijdstip zullen de activiteiten van Unihorn India Pvt. Ltd worden ondergebracht in Antea Group, de buitenlandse advies- en ingenieursbureaus binnen de Oranjewoudgroep. Op 11 februari 2013 heeft Strukton Assets bv de aandelen in de SPC ISE bv (Internationale School Eindhoven) overgenomen van bv Projectmaatschappij Complan en Van Straten Groep bv en is hiermee 100% aandeelhouder geworden. De SPC ISE bv heeft op 15 december 2011 met de gemeente Eindhoven een DBFMO-overeenkomst gesloten voor het ontwerp, de bouw, de financiering en het dertigjarig onderhoud en beheer van de huisvesting voor de Internationale School Eindhoven. Strukton Rail heeft op 29 maart 2013 aangekondigd overeenstemming te hebben bereikt met Unieco SC over een uitbreiding van het belang van Strukton Rail in de Italiaanse spoorbouwer CLF SpA. Strukton Rail is sinds 1998 aandeelhouder en verhoogt zijn aandeel van 40% naar 60%. Unieco blijft met 40% de medeaandeelhouder. Tevens is overeengekomen dat Unieco een put-optie heeft om zijn resterende aandelenbelang, onder bepaalde condities, te verkopen aan Strukton Rail tussen de 2 en 5 jaar na effectuering van de koopovereenkomst. CLF-groep (Construzioni Linee Ferroviarie) realiseert onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van spoorsystemen. De omzet bedraagt circa EUR 120 mln en de CLF-groep heeft circa 500 medewerkers in dienst. De verplichting die samenhangt met de bovengenoemde overnames die in 2013 plaatsvinden, bedraagt circa EUR 38,3 mln.

Vermogenspositie De solvabiliteit van Strukton is in 2012 verbeterd. In 2012 bedroeg de solvabiliteit 24,0% (2011: 23,2%). Het eigen vermogen bedroeg eind 2012 EUR 205,7 miljoen (2011: EUR 186,8 miljoen). De vermogenspositie van Strukton is goed.


Maatschappelijk verantwoord ondernemen Strukton denkt vanuit levensduur, voor projecten, mens en natuur. Strukton is ervan overtuigd dat dit motto noodzakelijk is voor de continuïteit van de onderneming. Alleen vanuit deze basishouding is het nu en in de toekomst mogelijk om op een concurrerende en innovatieve wijze de vraagstukken van klanten op te lossen.

Strukton helpt zijn klanten in toenemende mate met de invulling van hun eigen duurzaamheidsdoelstellingen en denkt hierbij vanuit levensduur. Een goed voorbeeld is het verduurzamen van gebouwen, een markt waarin Strukton steeds meer de positie inneemt van thougth leader. Strukton heeft de campagne omarmd van oud-president Bill Clinton, ‘Geef en verander de wereld’, om dit streven te realiseren. De lancering van deze campagne vond plaats in september tijdens de Dutch Green Building Week, waarvan Strukton hoofdsponsor was. Tijdens deze week worden duurzame initiatieven in de bouw onder de aandacht gebracht. Het doel is om te laten zien welke belangrijke rol duurzame gebouwen spelen in gezondere, duurzamere gemeenschappen. Als hoofdsponsor organiseerde Strukton vijftien bijeenkomsten, verspreid over Nederland, om kennis over het revitaliseren en verduurzamen van gebouwen met klanten en andere belanghebbenden te delen. Strukton heeft hiermee inmiddels veel ervaring opgedaan, onder andere via de ESCo-formule (onderhouds en energieprestatiecontract) bij de Rotterdamse zwembaden, en vindt het belangrijk de opgedane ervaringen te delen.


Strukton helpt zijn klanten met de invulling van hun duurzaamheidsdoelstellingen.

Strukton denkt vanuit levensduur, voor projecten, mens en natuur.


Vijf duurzaamheidsprogramma’s In 2012 zijn belangrijke stappen gezet naar het verder verfijnen van maatschappelijk verantwoord ondernemen binnen het eigen bedrijf. Alle bestaande initiatieven, innovaties en projecten zijn gebundeld binnen vijf duurzaamheidsprogramma’s: Duurzame mobiliteit, Grondstofrecyling, ICT & Energiebesparing, Energiebesparing in eigen huis en Duurzame innovaties. ■

■

Programma 1: Duurzame mobiliteit Het programma ‘Duurzame mobiliteit’ raakt de grootste bron van Struktons CO2-uitstoot: het wagenpark. Het spreekt voor zich dat Strukton veel inspanningen levert om deze uitstoot te laten dalen. Een van die maatregelen is het programma e-Driver, waarmee in 2012 een pilot is gestart. e-Driver is een online cursusprogramma gericht op zowel veiligheid van de bestuurder en zijn passagiers als op zuinigheid in het verkeer. De pilot verliep zeer succesvol. De ruim 200 pilotdeelnemers realiseerden zonder al te grote inspanning in een half jaar tijd een besparing van 8%. Inmiddels volgen zo’n 1.800 medewerkers de trainingen van e-Driver. Een andere maatregel om de uitstoot van het wagenpark terug te dringen, is een aanpassing van de leaseregeling. Medewerkers zijn bij de keuze voor een nieuwe leaseauto verplicht om te kiezen voor een model dat op diesel rijdt. Naar schatting zal dat een energiebesparing opleveren van 15%. Vanaf 2013 wordt de leaseregeling nog verder aangepast en wordt de keuze voor een zuinigere auto nog aantrekkelijker. Ook de inzet van elektrische auto’s, het stimuleren van gebruik van openbaar vervoer en de campagne ‘Band op spanning’ maken deel uit van het programma ‘Duurzame mobiliteit’. Verder ziet Strukton dat steeds meer medewerkers gebruikmaken van videoconferencing. Dat scheelt een groot aantal gereden kilometers, zeker wanneer het vergaderingen betreft tussen medewerkers die verspreid over Nederland en daarbuiten werken. Met name bij Strukton Worksphere heeft videoconferencing een enorme vlucht genomen. In 2012 zijn voorbereidingen getroffen voor trainingen in Het Nieuwe Draaien. In deze trainingen, een variant op Het Nieuwe Rijden, leren machinisten van grondverzetmachines zuiniger om te gaan met hun werktuig. In 2013 is gestart met het geven van de trainingen. Het Nieuwe Draaien is een samenwerking tussen ketenpartners, Stichting Natuur en Milieu en BMWT, de branchevereniging voor mobiele werktuigen. Programma 2: Grondstofrecyling In het programma ‘Grondstofrecycling’ is een belangrijke rol weggelegd voor Afvalbank Nederland, het onderdeel van Strukton dat verantwoordelijk is voor de verwerking en het hergebruik van afvalstromen van Struktonprojecten. Strukton ziet afval als faalkosten en wil die uiteraard zo laag mogelijk houden. Vanuit dat oogpunt is het ook het meest optimaal om te voorkomen


De inzet van elektrische auto’s maakt deel uit van het programma ‘Duurzame mobiliteit’.

OPA-8 (open poreus asfalt) heeft een langere levensduur dan zoab.


dat afval ontstaat, dit zorgt tevens voor de minste milieubelasting. Als er toch afval ontstaat, dan hergebruikt Strukton dit, zoals is gedaan bij het project Dienst Uitvoering Onderwijs en Belastingdienst in Groningen. Het beton van de gesloopte kantoortorens heeft Strukton gebruikt voor de ondergrondse parkeergarage. Mocht hergebruik niet mogelijk zijn, dan biedt Strukton de afvalstoffen aan bij een verbrandinstallatie voor energieopwekking. De laatste optie is het storten van de afvalstoffen. In 2012 is het afval van 75% van de projecten via Afvalbank Nederland verwerkt. Verder is meer dan 50% van alle bouwen kantoorafval gescheiden en hergebruikt. Eveneens meer dan 50% van het vrijgekomen schone betonafval is hergebruikt in nieuwe projecten. Ook is voor alle projecten in kaart gebracht hoeveel en welke grondstoffen Strukton gebruikt. ■

■

■

Programma 3: ICT & Energiebesparing Binnen dit programma wordt gekeken naar mogelijkheden om energie te besparen bij ICTtoepassingen. Strukton heeft inmiddels veel kennis opgebouwd over het toepassen van innovatieve technieken om ICT-voorzieningen energiezuiniger te maken, zoals koeling van datacenters met water. Het spreekt voor zich dat Strukton deze technieken waar mogelijk ook in eigen huis toepast. Uit een inventarisatie in 2012 bleek dan ook dat Struktons eigen ICT-voorzieningen door reeds genomen maatregelen al zeer energiezuinig zijn geworden. Programma 4: Energiebesparing in eigen huis Via het programma ‘Energiebesparing in eigen huis’ verlaagt Strukton het energieverbruik van zijn kantoren en projectlocaties. Zo wordt gebruikgemaakt van ledverlichting en energiebesparende alternatieven voor bouwwarmte. Een deel van de gebouwen en projecten draaide in 2012 al op groene stroom en per 1 januari 2013 is Strukton volledig overgestapt op groene stroom. Programma 5: Duurzame innovaties Strukton is een innovatief bedrijf. Veel innovaties zijn gericht op duurzaamheid of hebben een duurzaamheidsaspect. Het programma ‘Duurzame innovaties’ bundelt deze innovaties. Hierbij gaat het zowel om technische innovaties als om procesinnovaties. Een voorbeeld van een technische innovatie is de toepassing van OPA-8: ‘open poreus asfalt’ met een steenslag tot 8 millimeter. Dit waterdoorlatende asfalt gaat langer mee en kan in één keer worden aangebracht. Samen met Rijkswaterstaat en collega-bouwbedrijven werkt Strukton aan optimalisatie van OPA-8. Verder kijkt Strukton onder de noemer ‘slim bouwen’ naar mogelijkheden om het bouwproces te optimaliseren, om doorlooptijden te verkorten en daarmee de overlast voor de klant en de eind gebruiker te minimaliseren.


Per 1 januari 2013 is Strukton volledig overgestapt op groene stroom.

In 2012 vonden er binnen Strukton in Nederland 66 ongevallen met verzuim plaats, tegenover 93 in 2011.


Veiligheid In 2012 ondertekende Strukton, samen met vijftien andere partijen, de intentieverklaring Governance Code ‘Veiligheid in de bouw’. De Governance Code is een vertrekpunt voor het verbeteren van de veiligheid op bouwprojecten en heeft als doel de veiligheid in de bouwsector te professionaliseren. Een initiatief dat naadloos aansluit op de ontwikkeling van de Governance Code is het project Partners in Veilig Bouwen, waarbij Strukton ook betrokken is. Dit project zoekt naar een handig en eenvoudig instrumentarium om de veilige samenwerking tussen de verschillende partijen op de bouwlocatie – ofwel de ketenintegratie – te verhogen. Hiermee worden ook minder grote bedrijven, die vaak werken in onderaanneming, betrokken in het streven de veiligheid in de bouw op een hoger plan te krijgen. Sinds 2011 is Strukton betrokken in een onderzoek van TNO naar kwartsstof. Deze stof, die in steen zit en vrijkomt bij onder andere boren en het slijpen van beton, tast op de lange termijn de longen aan. Omdat uit eerder onderzoek is gebleken dat onderaannemers vaker worden blootgesteld aan kwartsstof dan Struktons eigen medewerkers, zijn ook onderaannemers van Strukton in de scope betrokken. In 2012 heeft TNO een nulmeting verricht en een analyse gemaakt van de huidige kwartsstofbelasting. In 2013 zal TNO samen met Strukton zoeken naar interventies om de schadelijke invloed van kwartsstof te beperken of tegen te gaan. TNO zal vervolgens het effect van deze interventies meten. De resultaten van het onderzoek zijn van belang voor de hele Nederlandse bouwsector en zullen daarom aan alle belanghebbenden beschikbaar worden gesteld. Ook binnen Strukton zelf was in 2012 vanzelfsprekend veel aandacht voor veiligheid. Al een aantal jaar zet Strukton het bedrijfsbrede programma ‘Zero Accidents’ in om het belang van veiligheid onder de aandacht te brengen. In 2012 is helaas pijnlijk zichtbaar geworden hoe noodzakelijk dit is, voor de medewerkers van Strukton als ook voor de onderaannemers. Zo werd het bedrijf in april opgeschrikt door een tragisch ongeval aan het spoor bij Mühlheim in Duitsland. Het ongeval kostte aan drie mensen het leven: de machinist van een reizigerstrein, een medewerker van Strukton Rail in Duitsland en een spoorwerker die door Strukton Rail in Duitsland was ingehuurd. Ook raakte een aantal mensen gewond. In december sloeg het noodlot toe bij de nieuwbouw van de Internationale School Eindhoven. Bij dit tragische ongeval is onder de medewerkers van een onderaannemer één dodelijk slachtoffer gevallen en zijn drie mensen gewond geraakt.


Het bedrijfsbrede programma ‘Zero Accidents’ brengt het belang van veiligheid onder de aandacht.


Naast het bedrijfsbrede veiligheidsprogramma waren er in 2012 per werkmaatschappij verschillende initiatieven en mijlpalen op het gebied van veiligheid. Strukton Rail kwalificeerde zich in 2012 op trede 3 van de veiligheidsladder, een instrument van ProRail om het veiligheidsbewustzijn en bewust veilig handelen in bedrijven te meten en continu te verbeteren. Ook lanceerde Strukton Rail in 2012 de campagne Safety First, gericht op veiligheidsbewustzijn en veilig gedrag. Directie, projectmanagers en hoofduitvoerders bij Strukton Civiel volgden de Masterclass Safety, om te leren om medewerkers te motiveren om veilig te werken. In 2013 wordt een vervolg gegeven aan de masterclass, door middel van een veiligheidscampagne die voornamelijk is gericht op gedrag. Bij Strukton Worksphere evalueert de directie elk ongeval met verzuim persoonlijk. Evaluaties worden voor zover van toepassing ook gedeeld met fabrikanten. Dit leidde in 2012 tot een aanpassing van een bepaald type ladder, die zal worden uitgerust met rubberen poten om wegglijden te voorkomen. Strukton Bouw hanteerde in 2012, evenals in voorgaande jaren, de zogenaamde toolboxmeetings waar veiligheidsinstructies worden gegeven aan bouwplaatsmedewerkers. In 2012 vonden er binnen Strukton in Nederland 66 ongevallen met verzuim plaats, tegenover 93 in 2011. Deze enorme daling is vooral te danken aan het lage aantal ongevallen met verzuim bij Strukton Worksphere en Strukton Bouw, respectievelijk 7 en 2. Strukton Worksphere behaalde in 2012 de mijlpaal van 500 aaneengesloten dagen zonder ongeval met verzuim.

Diversiteit In de Wet Bestuur en Toezicht, die op 1 januari 2013 in werking is getreden, is de inspanningsverplichting opgenomen die aan grote vennootschappen oplegt dat de zetels van de Raad van Bestuur voor ten minste 30% bezet worden door vrouwen en ten minste voor 30% door mannen, voor zover deze zetels worden verdeeld over natuurlijke personen. Daar sprake is van één bestuurder, is een dergelijke verdeling niet mogelijk.


Strukton Rail kwalificeerde zich in 2012 op trede 3 van de veiligheidsladder van ProRail.

Railsystemen

In 2012 is de nieuwe werkplaats van Strukton Rail in Zutphen in gebruik genomen.

In 2012 heeft Strukton Rail een redelijk resultaat weten te realiseren, zeker in het licht van de lastige marktomstandigheden. In Zweden en België waren de resultaten goed. Strukton maakt zich hard voor verantwoord spooronderhoud waarbij de kwaliteit van het spoor op langere termijn gewaarborgd blijft.

Resultaat en marktsituatie Strukton Rail realiseerde een goede omzet, vrijwel gelijk aan 2011. De landen waarin Strukton Rail actief is, laten uiteenlopende resultaten en marktsituaties zien. In Nederland heeft Strukton Rail een positief resultaat geboekt, in een zeer spannende markt. Strukton Rail heeft zijn marktaandeel weten te verhogen, zowel in onderhoud als in projecten. In België zijn de resultaten uitstekend te noemen en is er sprake van een lichte groei in omzet en projecten. De werkzaamheden zijn in 2012 uitgebreid, met werk aan bovenleiding, seinwezen en kabel. In Duitsland heeft bij werkzaamheden aan het spoor bij Mühlheim een noodlottig ongeval plaatsgevonden, waarbij drie personen – de machinist van een reizigerstrein, een medewerker van Strukton Rail en een spoorwerker die door Strukton Rail was ingehuurd – om het leven zijn gekomen. Ook is een aantal personen gewond geraakt. Het ongeval heeft een grote impact op de organisatie. De Duitse autoriteiten onderzoeken de toedracht van het ongeluk. Strukton betreurt dit tragische ongeluk zeer. Zakelijk gezien heeft Strukton Rail in Duitsland een break-even resultaat behaald, in een zeer moeilijke markt. In Zweden en Denemarken zijn de resultaten goed en groeit de markt bovendien. Strukton Rail heeft hier een belangrijk deel van het krimpende volume op de Nederlandse markt kunnen compenseren. 27 Strukton Jaarverslag 2012

In Zweden en Denemarken heeft Strukton Rail een belangrijk deel van het krimpende volume op de Nederlandse markt kunnen compenseren.

in EUR miljoen

2012

2011

Bedrijfsopbrengsten Operationeel resultaat

573,8 585,9 27,8 27,0

Aantal medewerkers (ultimo)

3.009

3.146

Railsystemen

In Italië is sprake van een gering resultaat en Strukton Rail heeft zich in de krimpende Italiaanse markt goed staande weten te houden. Werken in Algerije en Venezuela – die onder Italië vallen – hebben de resultaten uit projecten in Italië zelf gecompenseerd. Bedrijfsonderdelen De resultaten van Strukton Systems waren positief. Op het gebied van energy solutions, monitoring en informatiesystemen heeft Strukton Systems een goed resultaat en groei gerealiseerd. Dit bedrijfsonderdeel werkt onder meer aan transformatieplatforms voor twee offshore windmolenparken: Riffgat en DanTysk. De bouw van een derde windmolenpark waarvoor Strukton Rail als preffered supplier was geselecteerd, gaat helaas door externe factoren vooralsnog niet door. Strukton Rolling Stock boekte in 2012 een licht negatief resultaat, vanwege een daling van het aantal opdrachten van NedTrain. De investeringen in diverse productontwikkelingen bieden echter een goed perspectief. Strukton Rolling Stock heeft de basis gelegd voor opdrachten in Zuid-Afrika, Maleisië, India en Brazilië. Eurailscout leverde in 2012 een break-even resultaat. In 2012 heeft Strukton Rail een 50% aandeel verworven in A1 Electronics. De andere helft blijft in handen van het huidige management. Het bedrijf heeft een gezonde bedrijfsstructuur en heeft altijd winstgevend geopereerd, maar werd door externe omstandigheden in 2012 failliet verklaard. Strukton Rail besloot de helft van de aandelen te verwerven, omdat de onderdelen van het bedrijf voor Strukton Systems en Strukton Rolling Stock van strategisch belang zijn. De printplaten en de elektrische en elektronische componenten van A1 Electronics worden in treinsystemen gebruikt. Door deze aankoop blijft de kwaliteit hiervan geborgd. Daarnaast heeft Strukton Rail Centric TSolve overgenomen, dat is gespecialiseerd in zeer hoogwaardige elektronica, embedded software en projectmanagement. Centric TSolve is per 1 januari 2013 overgegaan naar Strukton Rail en is onder de naam Strukton Embedded Solutions geplaatst onder Strukton Rolling Stock.

Strategie en visie De strategie om als Europees bedrijf bij te dragen aan aantrekkelijk treinverkeer en spoorvervoer, zowel binnen als buiten Europa, is in 2012 onverminderd voortgezet. In Zweden en België zijn groeimogelijkheden, evenals in Algerije, Marokko en Venezuela. De accenten in de strategie liggen op schaalhandhaving en -vergroting in de Europese landen waar Strukton Rail actief is, om daarmee ook de bezettingsgraad van de hoogmechanisch werkende productiemachines te garanderen. Voor de specialismen uit de bedrijfsonderdelen Strukton Systems, Strukton Rolling Stock, Strukton Rail Equipment en de deelneming Eurailscout wordt constant gekeken 28 Strukton Jaarverslag 2012

De printplaten en elektronische componenten van A1 Electronics worden gebruikt in treinsystemen.

Het project Sporen in Den Bosch omvat het gehele spoorsysteem, inclusief spoorbouw, bovenleiding, beveiliging, wisselverwarming, de stationskap en verlenging van de perrons.

Railsystemen

naar mogelijkheden wereldwijd. Strukton Rail heeft in 2012 samen met advies- en ingenieursbedrijf Movares het initiatief genomen om namens de hele spoorbranche een visie te ontwikkelen op het Nederlandse spoor. De essentie van de visie is dat er een simpel en robuust spoorsysteem moet komen op basis van een breed gedragen langetermijnvisie. Alleen op deze manier kan het spoor een wezenlijke bijdrage leveren aan een duurzaam en economisch vitaal Nederland. De toekomstvisie is besproken met de belangrijkste vertegenwoordigers van de spoorsector. Ook de vaste Kamercommissie heeft een toelichting ontvangen over de visie. Het spoor in Nederland behoort tot de drukst bereden trajecten ter wereld. Het is daarom van essentieel belang dat het spoor goed wordt onderhouden. Ondertussen is het prijsniveau van de aanbestedingen op spooronderhoud nog nooit zo laag geweest. In deze markt met grote prijsdruk blijft Strukton zich hard maken voor kwalitatief hoogwaardig spoor, vakmanschap en veiligheid op de lange termijn. Strukton is er een voorstander van dat spoorwerk gebeurt in gezonde concurrentie, die aanbieders dwingt efficiënt en innovatief te werk te gaan. Voor een kwalitatief goed spoor op lange termijn is niet alleen storingsherstel nodig, maar ook preventief onderhoud.

Voor een kwalitatief goed spoor op lange termijn is niet alleen storingsherstel nodig, maar ook preventief

Duurzaamheid Net als in voorgaande jaren wist Strukton Rail trede 5 op de CO2-prestatieladder te behouden. Op de pas geïntroduceerde veiligheidsladder heeft het bedrijf trede 3 gehaald. In 2012 heeft Strukton Rail een reductie van 4%, gerelateerd aan de geactiveerde productie, weten te realiseren op zijn CO2-footprint. Dit was mede dankzij een energiezuiniger autobeleid en de andere maatregelen uit het CO2-reductieprogramma. Strukton Rail was ook sectorbreed actief in diverse initiatieven, zoals de Dag van de Duurzaamheid, U15 en De Duurzame Leverancier.

Spooronderhoud en projecten ■

Nederland In 2012 heeft HanzaRailTeam, waarin Strukton Rail een van de combinanten was, de bovenbouw van de Hanzelijn opgeleverd. Deze vijftig kilometer lange dubbele spoorlijn tussen Lelystad en Zwolle is in december 2012 geopend door Koningin Beatrix. Het project is binnen planning en budget afgerond, naar volle tevredenheid van de opdrachtgever. In Zutphen heeft Strukton Rail de nieuwe werkplaats in gebruik genomen, samen met Arriva. Strukton Bouw nam de bouw van de werkplaats en de inrichting van het terrein voor zijn rekening; Strukton Rail legde het emplacement en het spoor in de werkplaats aan. Twee van de vijf sporen in


onderhoud.

Metro in Stockholm

Railsystemen

de werkplaats gebruikt Arriva voor treinonderhoud. De overige sporen gebruikt Strukton Rail voor eigen werkzaamheden. In het zuiden van Nederland is Strukton Rail gestart met het project Sporen in Den Bosch. Het project omvat het gehele spoorsysteem, inclusief spoorbouw, bovenleiding, beveiliging, wisselverwarming, de stationskap en verlenging van de perrons. Naar verwachting is de oplevering in de zomer van 2014. De aanbesteding voor het project RegioTram Groningen is helaas in 2012, in de laatste fase van de aanbesteding, stopgezet door politieke ontwikkelingen in de gemeente Groningen. Strukton, met Strukton Rail als deelbedrijf, was een van de twee overgebleven partijen voor de opdracht en had maximale investeringen gedaan om de aanbesteding gegund te krijgen. Het is dan ook zeer teleurstellend dat de opdracht van de markt is gehaald. ■

■

■

België De orderportefeuille voor 2013 en verder is goed gevuld. Strukton Rail werkt onder meer aan het vernieuwen van de bovenleiding bij Brussel en rondt dat werk in 2013 af. Een vervolgopdracht, het vernieuwen van de bovenleidingen van de Noord/Zuidlijn in Brussel, ligt in het verschiet; voor dat werk was Strukton Rail laagste aanbieder. Strukton Rail werkt verder tot circa 2015 aan het omvangrijke project Concentratie seinhuizen Belgische Spoorwegen, waarbij het aantal seinhuizen wordt teruggebracht van driehonderd naar dertig. Daarnaast was Strukton Rail laagste bieder voor het project Anderlecht–Ternat. Dit integrale werk behelst 29 kilometer nieuwe aanleg van spoor, bovenleiding en signalisatie. Ook was Strukton Rail laagste aanbieder voor de aanleg van tien kilometer nieuw spoor in Landegem. Duitsland In 2012 heeft Strukton Rail gewerkt aan diverse vernieuwingen van het spoor, die het uitvoerde met de hoogmechanische machines van Strukton. Een grote vernieuwing vond plaats rondom Stuttgart, waar de werkzaamheden in extreme kou zijn uitgevoerd. Het werk is naar tevredenheid van de opdrachtgever opgeleverd. Naast dit werk zitten er diverse kleinere werken in de orderportefeuille. Daarbij is een uitbreiding van activiteiten zichtbaar naar werken aan bovenleidingen. Zweden en Denemarken Een groot project in Zweden was de vernieuwing van 38 kilometer goederenspoorlijn tussen Storvik en Morshyttan. Daarnaast verwierf Strukton Rail nieuwe contracten voor het beheer en onderhoud van twee railnetwerken in Stockholm. Het eerste is de metro van Stockholm, Stockholms Tunnelbanan, met bijna 106 kilometer spoor en 105 stations. Ook onderhoudt en beheert Strukton Rail de Roslagsbanan. Dit betreft een smalspoornetwerk van 65 kilometer


Strukton Rail werkt onder meer aan het vernieuwen van de bovenleiding bij Brussel.

Dit is een van de vier ballastafvoerwagons die worden ingezet bij de vernieuwing van zo’n vierhonderd kilometer spoor in Australië.

Strukton Rail verricht diverse installatieen vernieuwingswerkzaamheden voor opdrachtgever Billiton in Australië.

Railsystemen

– gedeeltelijk dubbel spoor – en 39 stations. In dit contract krijgt Strukton Rail meer verantwoordelijkheid in de keten, van inspectie, meten en plannen tot en met de uitvoering. De contractduur is vijf tot negen jaar. De contracten zijn per januari 2013 ingegaan en hebben een totale waarde van EUR 340 miljoen. Daarnaast werkt Strukton Rail op diverse locaties in het land aan het onderhoud van het spoor, zoals op het traject Stockholm-Malmö en in het noorden van Zweden rondom Bastuträsk en Lulea. De marktontwikkeling in Zweden is positief en de nieuwe contracten zorgen voor een goede bezetting. In Denemarken werkt Strukton Rail in opdracht van Siemens en samen met Aarsleff aan het veiligheidssysteem Communication Based Train Control (CBTC), waarvan de techniek vergelijkbaar is met ERTMS. Een proefbaanvak is inmiddels gerealiseerd en in 2013 wordt het systeem verder uitgerold over de 170 kilometer lange dubbelsporige S-Bane. ■

■

Italië Ondanks dat de Italiaanse spoormarkt krimpt, heeft Strukton Rail diverse vernieuwingswerkzaamheden aangenomen, waaronder werken rondom Milaan, de bouw van het station GenuaBrignole en de bouw van een station voor de hogesnelheidstrein bij Bologna. Bij Genua en Foggia realiseert Strukton Rail een spoorverdubbeling en bij Venetië werkt het aan de vernieuwing van een groot opstelterrein. Bij Milaan, Turijn en Bologna wordt mechanisch onderhoud gedaan. Daarnaast worden vanuit Italië diverse onderhouds- en nieuwbouwwerken in Algerije, Marokko en Venezuela gerealiseerd. Australië Strukton Rail Equipment zet voor opdrachtgever Billiton vier ballastafvoerwagons in, bij de vernieuwing van zo’n vierhonderd kilometer spoor in Noord-West Australië. Ook verricht Strukton Rail hier diverse installatieen vernieuwingswerkzaamheden en leidt het personeel op om de hoogmechanische machines te gebruiken. Daarnaast draagt Strukton Rail aan Billiton zijn specialistische kennis over van het gebruik en onderhoud van een kettinghormachine, een complexe werktrein die al rijdend over het spoor het ballastbed uitgraaft, reinigt en vernieuwt. De werkzaamheden verlopen succesvol en naar grote tevredenheid van de opdrachtgever.


Vanuit Italië worden diverse onderhouds- en nieuwbouwwerken in Algerije, Marokko en Venezuela gerealiseerd.

Het windpark Riﬀgat zal vanaf de zomer van 2013 energie leveren aan het Duitse net.

Wissels monitoren via POSS op de tablet

Railsystemen

■

■

Strukton Systems In 2012 ging het werk aan de windmolenparken Riffgat en DanTysk onverminderd door. De Strukton Hollandia JointVenture, een samenwerking tussen Strukton Systems en Hollandia, voltooide in het najaar de installatie van de fundatie voor het offshore substation voor Riffgat. Begin 2013 zijn de 36 windturbines en het offshore schakelstation geïnstalleerd. Het windpark Riffgat, gelegen in de Noordzee vlakbij Schiermonnikoog en zo’n vijftien kilometer ten noordwesten van het Duitse eiland Borkum, zal volgens plan vanaf de zomer van 2013 energie leveren aan het Duitse net. Ook voor windmolenpark DanTysk, dat zeventig kilometer ten westen van het Duitse eiland Sylt komt te liggen, verlopen de werkzaamheden op schema. In 2012 is de productie van een aantal hoofdonderdelen, waaronder twee vermogenstransformatoren, afgerond en succesvol getest. Het offshore onderstation wordt in 2013 geïnstalleerd. In Nederland verrichtte Strukton Systems diverse werkzaamheden aan het spoor en aan stations, waaronder het station in Den Bosch en het emplacement in Zutphen. Ook werden 487 wissels voorzien van het Preventief Onderhoud- en Storingsdiagnosesysteem Strukton (POSS). Strukton Systems installeerde POSS eveneens op twee stations van de Turkse lightrailverbinding IstanbulUlasim. POSS monitort op de stations Otogar en Bahcelievler vier wissels. Beide stations liggen aan de lijn van Alsaray naar Atatürk Airport. Ook in Londen werd POSS geïnstalleerd, op de Docklands Light Railways, waar het een bijdrage levert aan een goedwerkend openbaarvervoerssysteem. Strukton Rolling Stock De werkzaamheden in India, voor opdrachtgever BHEL, zijn in volle gang. Er zijn inmiddels 15 locomotieven in gebruik door de opdrachtgever en er worden er in 2013 nog eens 15 uitgeleverd. Voor de Maleisische monorailbouwer Scomi heeft Strukton Rolling Stock 72 tractieomvormers geleverd, voor 12 nieuwe monorailtreinen in Kuala Lumpur. Zowel in Amsterdam als in het Franse Toulouse heeft Strukton Rolling Stock internationale aanbestedingen gewonnen, voor het vernieuwen van de boordnetsystemen van voertuigen. Een andere nieuwe grote opdracht is de levering van bestuurselektronica voor locomotieven in Zuid-Afrika.

Aan India zijn elektrische installaties voor 15 locomotieven geleverd en in 2013 komen er nog eens 15 bij.


Railsystemen

■

Eurailscout In 2012 heeft het Franse spoorbedrijf SNCF een 50%-aandeel genomen in Europool, de moedermaatschappij van Eurailscout. De andere helft is en blijft in handen van Strukton Rail, dat nu samen met SNCF de leiding heeft over Eurailscout. De toetreding van SNCF is een erkenning voor de kwaliteit van Strukton Rail en het onderstreept de strategische positie van Eurailscout. De joint venture opent voor Strukton Rail de deur naar het Franse spoornet en naar projecten waarin SNCF al actief is. Beide bedrijven zullen zoeken naar mogelijkheden om elkaar wederzijds te versterken. In Frankrijk zal de UFM 160 inspectiemeettrein met snelheden van 160 kilometer per uur inspectieritten gaan rijden. De UFM 160 meet de status van spoor, bovenleiding en enkele andere installaties op meerdere parameters. Op Nederlands grondgebied vond ook een belangrijke gebeurtenis plaats in 2012, namelijk de verlenging van de raamovereenkomst met ProRail, voor het meten en analyseren van de railinfrastructuur in Nederland. De overeenkomst is voor een periode van drie jaar, met een verlengingsoptie van twee keer één jaar. Behalve in Nederland is Eurailscout actief in onder meer Denemarken, Italië. Duitsland en Frankrijk. In Duitsland zijn proeven gedaan met het Switch Inspection & Measurement system (SIM), een meettrein die met zeven camera’s opnames maakt van de wissels op het spoor. Door deze werkwijze wordt de treinenloop niet gehinderd en de dienstregeling nauwelijks gestoord. Ook in Frankrijk, rondom Parijs, is een proef gedaan met de SIM-machine. De proeven zijn naar tevredenheid verlopen.


De toetreding van SNCF is een erkenning voor de kwaliteit van Strukton Rail en het onderstreept de strategische positie van Eurailscout.


De contouren van de dubbeldekstunnel in de A2 bij Maastricht zijn al goed zichtbaar.

In een concurrerende markt heeft Strukton Civiel in 2012 een redelijk resultaat behaald. Het jaar stond vooral in het teken van twee megaprojecten die volop in uitvoering kwamen: de Groene Loper bij de A2 in Maastricht en de A15 MaasvlakteVaanplein bij Rotterdam.

Resultaat Strukton Civiel wist in 2012 een omzet te realiseren van EUR 407 miljoen. Het operationeel resultaat (EBIT) kwam uit op EUR 10 miljoen. De orderportefeuille is stabiel, zowel wat betreft landelijke werken als op regionaal niveau. Er is daarmee een verbetering zichtbaar ten opzichte van 2011.

Strategie Een van de ambities van Strukton Civiel is het verkrijgen van landelijke dekking als wegenbouwer. Per januari 2012 is daarom wegenbouwer Ooms toegevoegd aan het bedrijf. Ooms is actief in het westen van Nederland. In combinatie met de aankoop van Reef Infra in 2006, dat zijn activiteiten ontplooit in het oosten, verstevigt Strukton Civiel zijn landelijke dekking in de wegenbouw. Ook krijgt het bedrijf dankzij de aankoop een betere positie in grote geïntegreerde infracontracten. In het verslagjaar is bovendien gestart met de verwerving van wegenbouwer Rasenberg in het zuiden van het land. Begin 2013 is over deze acquisitie definitieve overeenstemming bereikt. Beide acquisities zorgen ervoor dat Strukton Civiel in korte tijd aanzienlijk is gegroeid. Daarom is het nu tijd voor een pas op de plaats, zodat de nieuwe bedrijfsonderdelen op degelijke wijze in de bestaande organisatie kunnen worden ingebed. Strukton Civiel richt zich in zijn strategie op drie pijlers: grote complexe landelijke projecten, regionale en gemeentelijke opdrachten en opdrachten waarbij Strukton Civiel zijn specialistische kennis kan inzetten, zowel in Nederland als daarbuiten. 34 Strukton Jaarverslag 2012

Strukton Civiel zet zijn specialistische kennis zowel in Nederland in als ver daarbuiten.

in EUR miljoen

2012

2011

Bedrijfsopbrengsten Operationeel resultaat

407,1 298,8 18,2 10,1

Aantal medewerkers (ultimo)

1.347

941


Strukton Civiel streeft ernaar om binnen vijf jaar 20% van de omzet te realiseren in buitenlandse projecten. Tenderen op internationale civiele opdrachten gebeurt zeer gericht, waarbij met name in het Midden-Oosten kansen liggen. Ook zoekt Strukton Civiel naar mogelijkheden om met zijn specialismen opdrachtgevers in het buitenland ten dienste te zijn: de afzinktechnologie van Strukton Immersion Projects, de specialistische funderingstechnieken van deelbedrijf Terracon en de bitumenkennis van deelbedrijf Ooms. Verder volgt Strukton Civiel de leads die door zusterbedrijf Oranjewoud in gang worden gezet. Er is binnen Strukton Civiel in het buitenland veel aandacht voor het versterken van de commerciële attitude om klantenbinding te bevorderen en leads beter te benutten. Diepgaand begrip voor de wensen van de klant is een voorwaarde voor succes in tenders. Ook besteedt Strukton Civiel extra aandacht aan financiering, kwaliteitsplannen en risicobeheersplannen. Strukton Civiel opereert in een zeer concurrerende markt, met veel spelers en een beperkt aantal grote projecten per jaar. Daarnaast zal er een effect merkbaar zijn van de besparingen die de overheid heeft aangekondigd op het infrastructuurfonds. Uit dit onderdeel van de rijksbegroting worden rijkswegen en spoor- en waterprojecten betaald. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu spreekt over bezuinigingen van EUR 200 miljoen tot EUR 250 miljoen op dit fonds, tot en met 2020. De verwachting is dat projecten – zowel op rijkswegniveau als op provinciaal niveau – worden uitgesteld of geschrapt. De effecten voor Strukton Civiel zijn nog niet volledig duidelijk. De huidige conjunctuur vraagt een grote flexibiliteit van het personeel, bijvoorbeeld omdat medewerkers meer tijd kwijt zijn aan woon-werkverkeer, of periodes in het buitenland aan een opdracht werken. Het streven van de organisatie is de effecten van de recessie voor het personeelsbestand zo klein mogelijk te houden, door te werken met een vast team, aangevuld met een flexibele schil van onderaannemers. Op deze manier is het mogelijk fluctuaties in omzet zoveel mogelijk op te vangen. Het personeel is het belangrijkste kapitaal van de organisatie en ondanks de recessie kiest Strukton Civiel ervoor te blijven investeren in opleidingen en het versterken van de competenties van de medewerkers. Zo verzekert het bedrijf zich van competent personeel dat in staat is het specialistische en complexe werk uit te voeren.

Duurzaamheid Strukton is een van de initiatiefnemers van Green Deal Beton Concreet 1.0. Dit convenant, dat op 15 november 2012 werd ondertekend door bedrijven uit het MVO Netwerk Beton, is een vervolg op de Green Deal Beton uit 2011. Het doel is de betonketen te verduurzamen, tot 100% duurzaam in 2050. In 2012 hebben de ondertekenaars afspraken gemaakt over de korte termijn. Zo staat er in de Green Deal Beton Concreet 1.0 onder andere dat de partners waar mogelijk secundaire grondstoffen gebruiken om beton te maken en klinkerarme bindmiddelen en klinkerarm beton 35 Strukton Jaarverslag 2012

Ondanks de recessie kiest Strukton ervoor te blijven investeren in opleidingen en het versterken van de competenties van de medewerkers.

De nieuwe Botlekbrug wordt de grootste beweegbare brug in Europa.

Voor de Noord/Zuidlijn zijn in 2012 drie tunneldelen afgezonken in het IJ.


gebruiken. Strukton Civiel paste het gebruik van secundair beton als grondstof al toe in het project Dienst Uitvoering Onderwijs en Belastingdienst in Groningen. Het beton van de gesloopte kantoortorens heeft Strukton Civiel gebruikt voor de ondergrondse parkeergarage.

Projecten In 2012 kwamen twee grote pps-projecten in de uitvoeringsfase: het project De Groene Loper voor de A2 in Maastricht en het project A15 Maasvlakte-Vaanplein bij Rotterdam. In Maastricht werkt Strukton Civiel momenteel aan de eerste dubbellaagse tunnel voor personenauto’s en vrachtauto’s in Europa. De tunnel wordt ruim twee kilometer lang. De tunneltrein, die zich een weg baant door de grote bouwkuipen, is volop in gang. De werkzaamheden verlopen beheerst en in goed overleg met de opdrachtgever en de omgeving. Het doorgaand verkeer op de tijdelijke autoweg ondervindt minimale hinder van de werkzaamheden. Een bijzonder aspect aan de tunnel is dat de verkeerstechnische en tunneltechnische installaties worden ingebouwd volgens de pas geïntroduceerde landelijke tunnelstandaard. Deze nieuwe standaard is ontworpen om te komen tot een eenduidige aanpak in tunnels op het gebied van installaties, bediening, calamiteiten en ICT-besturing. De tunnel in Maastricht is een van de eerste projecten waar de landelijke tunnelstandaard wordt toegepast. Wanneer de tunnel gereed is, wordt het bovengrondse recreatieve lint voor voetgangsters en fietsers – de Groene Loper – verder ingericht en start de ontwikkeling van het vastgoed. In het westen van Nederland werkt Strukton Civiel samen met Strukton Integrale Projecten aan de verbreding van de A15 tussen de Maasvlakte en het Vaanplein. Een uitdagende factor bij dit project zijn de aanvullende eisen van de stakeholders, die een grote impact hebben op het ontwerpproces en de voortgang. In 2012 is de bouw gestart en er is begonnen met de bouw van de nieuwe Botlekbrug, de grootste beweegbare brug in Europa. De twee brugdelen, elk ter grootte van een voetbalveld, moeten in negentig seconden kunnen worden opgehesen. De ondergrondse leidingen en hoogspanningskabels, het doorgaande verkeer en de eisen van de stakeholders maken dit project, het grootste uit de geschiedenis van Rijkswaterstaat dat in één keer is aanbesteed, enorm complex. Een ander complex project is de aanleg van de Noord/Zuidlijn in Amsterdam, dat voor Strukton Civiel bestaat uit drie deelprojecten. Het eerste deelproject is de bouw van het metrostation en de aansluiting van de metrolijn op het Centraal Station. Die aansluiting is in 2012 gerealiseerd. Voor het tweede deelproject, de ondertunneling van het IJ, heeft Strukton in 2012 de drie tunneldelen afgezonken. Daarmee is Amsterdam-Noord verbonden met de rest van de stad. De werkzaamheden werden onder grote internationale belangstelling van geïnteresseerden, onder wie veel media, uitgevoerd. Het derde deelproject is de overkapping aan de achterzijde van het station, 36 Strukton Jaarverslag 2012

Strukton Civiel verbreedde ten zuiden van Utrecht het spoor en bouwde het nieuwe station Vaartsche Rijn.

Deelbedrijf Terracon heeft heiwerk in de Eemshaven voltooid, het grootste heiwerk dat Terracon ooit heeft verricht.


waarvoor Strukton Civiel in 2012 het tweede deel plaatste. De opdrachtgever heeft zijn tevredenheid uitgesproken over de voortgang en de samenwerking. De overlast voor de reizigers is zo beperkt mogelijk gebleven. In 2012 kreeg Strukton de renovatiewerkzaamheden aan de Waalbrug bij Ewijk in de A50 gegund. De werkzaamheden, die de levensduur van de brug met dertig jaar verlengen, zijn in het najaar gestart. Strukton Civiel zal de brug onder meer opvijzelen zodat de doorvaarthoogte voldoet aan de huidige scheepvaarteisen. Daarnaast voorziet Strukton Civiel de brug van HogeSterkteBeton. Bij Zutphen plaatste deelbedrijf Reef Infra een nieuwe brug over het Twentekanaal, als onderdeel van een nieuwe rondweg. De brug van maar liefst 117 meter is in de haven van Zutphen in elkaar gezet en vervolgens naar zijn definitieve bestemming gebracht en over het Twentekanaal geplaatst. De goede samenwerking met de opdrachtgever heeft mede bijgedragen aan een succesvolle afronding van dit project. Voor opdrachtgever ProRail heeft Strukton Civiel diverse opdrachten afgerond in 2012. In samenwerking met Strukton Bouw voltooide het de nieuwe overkapping van perrons 3, 4 en 5 op Utrecht Centraal Station. Ook de eerste fase van het project VleuGel is gereed: Strukton Civiel verbreedde ten zuiden van Utrecht het spoor en bouwde het nieuwe station Vaartsche Rijn. Strukton Infratechnieken schoof bij station Nijmegen Lent een tunnel in een spoordijk. Op dit moment wordt gewerkt aan de afbouw van het station. Deelbedrijf Ooms heeft in 2012 het levensduurverlengend en groot onderhoud aan de provinciale wegen van Zuid-Holland en Noord-Holland aangenomen. Het werk omvat de vernieuwing en het opknappen van kunstwerken en rustplaatsen (ook langs rijkswegen). Het werk in Zuid-Holland is inmiddels gestart, Noord-Holland volgt in 2013. Deelbedrijf Terracon heeft het heiwerk in de Eemshaven voltooid, het grootste heiwerk dat Terracon ooit heeft verricht. Het heiwerk werd uitgevoerd ten behoeve van de fundatie van de RWE-centrale en is goed verlopen. In 2012 heeft Strukton Civiel het contract voor de ombouw van de Meppelerdiepsluis gegund gekregen. Strukton Civiel werkt hiervoor samen met zusterbedrijf Oranjewoud. Het project past in de ambitie om meer sluizen te bouwen. De huidige sluis in het Meppelerdiep is een keersluis. In opdracht van Rijkswaterstaat bouwt Strukton Civiel deze om naar een schutsluis, die doorgang geeft aan grotere schepen. Hiermee is de scheepvaart op het Meppelerdiep, van oudsher een belangrijke verbinding tussen het IJsselmeer en Noord-Nederland, gegarandeerd van een betrouwbare doorvaart. Rijkswaterstaat stelt hoge eisen aan de doorgaande exploitatie. Strukton Civiel heeft in zijn ontwerp laten zien tegemoet te kunnen komen aan deze eisen.


In 2012 kreeg Strukton de renovatiewerkzaamheden aan de Waalbrug bij Ewijk in de A50 gegund. De levensduur van de brug wordt met dertig jaar verlengd.

Gebouwen

Het ROC van Twente, gevestigd in een ruim honderd jaar oude ijzergieterij.

In 2012 hebben Strukton Worksphere en Strukton Bouw de samenwerking verder geïntensiveerd. Hiermee speelt Strukton in op de wensen van de klant, die de totale zorg voor zijn gebouw uitbesteedt. Strukton neemt steeds vaker de rol van regisseur op zich.

Resultaat Strukton Worksphere heeft in 2012 een positief resultaat behaald, wat gezien de huidige markt een goede prestatie is. Er zijn wel grote verschillen zichtbaar tussen de regio’s. In Midden- en Zuid-Nederland zijn prima prestaties neergezet, terwijl het in de Randstad en in het noorden lastiger was goede prestaties te behalen. In voorgaande jaren was de markt al zeer moeilijk en in 2012 heeft de dalende lijn zich voortgezet. Op de utiliteitsmarkt is veel leegstand en dat terwijl inmiddels al een derde van deze markt is verdwenen. Strukton Bouw heeft eveneens veel last van de voortdurende recessie, wat leidde tot een teleurstellend resultaat. Het gevolg van de resultaten en de krimpende orderportefeuille is dat er helaas opnieuw kleine aanpassingen nodig waren in de organisatie. In zijn totaliteit is het aantal medewerkers echter toegenomen, door de overname van personeel van bouwbedrijf Van Straten in Eindhoven. Dit bouwbedrijf raakte in financiële moeilijkheden en door een deel van de activiteiten over te nemen, versterkt Strukton Bouw zijn positie in Eindhoven en omgeving. Daarnaast garandeert Strukton de continuïteit van onder andere het project Internationale School Eindhoven. Bij dit project is in december helaas een zeer tragisch ongeval gebeurd. Een medewerker van een onderaannemer kwam hierbij om het leven en drie personen raakten gewond. De organisatie is diep geraakt door dit voorval. De toedracht van het ongeluk wordt onderzocht door de Arbeidsinspectie.


Op de utiliteitsmarkt is veel leegstand en dat terwijl inmiddels al een derde van deze markt is verdwenen.

Strukton Bouw in EUR miljoen

Strukton Worksphere

2012 2011 2012 2011

Bedrijfsopbrengsten 154,2 181,2 219,2 252,1 Operationeel resultaat (5,5) 5,9 5,1 12,3 Aantal medewerkers (ultimo)

345

306

1.482

1.476

Gebouwen

Strategie De laatste jaren is in het marktgebied gebouwen een trendverschuiving zichtbaar, waarbij de nadruk niet meer ligt op nieuwbouw, maar op herstructurering en vernieuwing. Enerzijds wordt deze verschuiving veroorzaakt door de recessie, die leidt tot een groeiend aantal leegstaande kantoorpanden. Anderzijds zijn er maatschappelijke ontwikkelingen die de trend in de hand werken. Reorganisaties bij bedrijven, al dan niet in combinatie met de overstap naar Het Nieuwe Werken, vergen een ander soort huisvesting. Ook in de cure- en caremarkt is een kentering zichtbaar. Ouderen blijven zo lang mogelijk thuis wonen en maken bejaardentehuizen daarmee steeds meer overbodig. Zij hebben echter wel aangepaste woonruimte nodig. Strukton Worksphere en Strukton Bouw spelen hierop in door revitaliseringsconcepten aan te bieden, waarbij vanuit een levensduurbenadering naar vastgoed wordt gekeken. Gebouwen worden aangepast aan de huidige eisen voor comfort en indeling en worden bovendien veel energiezuiniger. Beide werkmaatschappijen hebben hier inmiddels veel ervaring mee opgedaan. Zo heeft Strukton Worksphere via een Energy Service Company (ESCo) negen Rotterdamse zwembaden verduurzaamd en revitaliseerden Strukton Worksphere en Strukton Bouw gezamenlijk het Provinciehuis in Utrecht. In 2012 hebben beide bedrijfsonderdelen veel geïnvesteerd in het verfijnen van deze formule. Strukton Worksphere en Strukton Bouw zetten hun bewezen ervaring kracht bij met de omarming van de campagne van oud-president Bill Clinton. Hij schreef het boek ‘Geef en verander de wereld’, waarin hij gebouwen aanwijst als de grote vervuilers, die 50% tot 70% van de CO2uitstoot veroorzaken. Hij pleit dan ook voor het energiezuinig maken van kantoren. Strukton Worksphere en Strukton Bouw hebben in 2012 diverse lezingen georganiseerd om het belang hiervan te benadrukken en hun kennis op dit vlak over het voetlicht te brengen. Strukton acteert daarin steeds meer in de rol van regisseur. De trend in de markt is om als opdrachtgever niet meer al het onderhoud onder te brengen bij verschillende partijen, maar het uit te besteden aan één partij die de regie voert. De samenwerkings- en contractvormen bij revitalisering bieden die mogelijkheid. Zowel Strukton Worksphere als Strukton Bouw kiezen ervoor om vanuit hun regionale vestigingen de klant te bedienen. De voordelen hiervan zijn evident: het aanspreekpunt voor de klant zit dichtbij, terwijl hij tegelijkertijd wel profiteert van de expertise van het hele bedrijf.


Gebouwen worden aangepast aan de huidige eisen voor comfort en worden bovendien veel energiezuiniger.

De Kromhout Kazerne in Utrecht is een pps-project.

De warmte-koude-installatie bij het ministerie van Financiën

Gebouwen

Duurzaamheid In 2012 was Strukton Worksphere betrokken bij de lancering van het ESCoNetwerk, een initiatief van Agentschap NL en ketenpartijen in de bouwsector. Dit netwerk is een onafhankelijk platform voor publieke en private partijen, met als doel betere beslissingen rondom Energy Service Companies (ESCo’s) te stimuleren door optimale communicatie en informatievoorziening. Het ESCoNetwerk onderzoekt mogelijkheden voor businesscases en ondersteunt opdrachtgevers bij het formuleren van de aanbestedingseisen, onder andere op het gebied van duurzaamheid. De lancering van de Clinton-campagne vond plaats tijdens de Dutch Green Building Week in september, waarvan Strukton in 2012 hoofdsponsor was en dat ook in 2013 zal zijn. Op 16 januari 2013 heeft Strukton Worksphere zijn zelfverklaring NEN-ISO 26000 gepubliceerd op het publicatieplatform van NEN. Hiermee is Strukton Worksphere in Nederland het eerste installatieen bouwbedrijf met deze publicatie.

Projecten In samenwerking met Strukton Integrale Projecten, dat verantwoordelijk is voor het spcmanagement, doet Strukton Worksphere de exploitatie en het onderhoud van diverse ppsprojecten, zoals de Kromhout Kazerne in Utrecht, het ministerie van Financiën in Den Haag en de Dienst Uitvoering Onderwijs en Belastingdienst in Groningen. In Groningen werkt Strukton Bouw samen met Strukton Civiel aan de aanleg van de parkeergarage, de stadstuin en het paviljoen. Een nieuw pps-project is de Internationale School in Eindhoven, dat van kazerne wordt omgebouwd tot school. Bij deze werkzaamheden zijn Strukton Worksphere, Strukton Bouw en Strukton Integrale Projecten betrokken. Andere gezamenlijke projecten zijn het Provinciehuis in Utrecht – in 2013 krijgen werkzaamheden voor dit project een vervolg –, de bouw van een hoogwaardig trainings- en nazorgcentrum De Nieuwe Basis in Doorn en de werkzaamheden aan station Den Haag Centraal. Dit laatste project is zeer complex vanwege de doorgaande exploitatie.


Een nieuw pps-project is de Internationale School in Eindhoven, dat van kazerne wordt omgebouwd tot school.

Gebouwen

In november 2012 tekende Strukton Worksphere een raamovereenkomst met het Máxima Medisch Centrum (Eindhoven/Veldhoven) voor een strategisch partnerschap. Het resultaat is een structurele samenwerking, die leidt tot grote gezamenlijke voordelen, zoals een hoog niveau van dienstverlening en een gewaarborgde continuïteit tegen de laagst mogelijke uitvoering- en organisatiekosten. Een bijzonder aspect aan de samenwerking is dat de geest van het partnerschap richtinggevend is. De overeenkomst dient als stimulans om de samenwerking steeds meer diepgang te geven en elkaars kwaliteiten blijvend te benutten. Een andere innovatieve samenwerking is die tussen Strukton Worksphere, facilitaire dienstverlener Facilicom en het Zeeuwse Admiraal De Ruyter Ziekenhuis. De drie partijen tekenden in 2012 een intentieverklaring voor een joint venture. Onder de naam Bestevaer zullen Strukton Worksphere en Facilicom samen met de facilitair medewerkers van het ziekenhuis alle facilitaire diensten verzorgen. De samenwerking levert een efficiencybesparing op van 10%. Strukton Bouw voltooide diverse projecten in 2012, zoals het Ziggo Dome, de aanpassingen aan de perrons 3, 4 en 5 op station Utrecht Centraal, de NieuweVoorstad in Nijmegen en het Fletcher Hotel, beide in Amsterdam, en de werkplaats in Zutphen voor Strukton Rail en Arriva. Een van de projecten in uitvoering is Spoorzone Delft, waar Strukton Bouw de afwerking van een perron, de ondergrondse fietsenstalling en de mezzanine realiseert. De dichtbebouwde omgeving brengt extra technische uitdagingen met zich mee. Een ander lopend project is de bouw van een mega-apotheek in Gorinchem voor het Erasmus Medisch Centrum. In deze apotheek zullen medicijnen worden geproduceerd voor het Erasmus Medisch Centrum en mogelijk ook voor andere ziekenhuizen. Nieuw in de orderportefeuille is de realisatie van een zijperron op station Deventer, om de toenemende reizigersgroei aan te kunnen. De opdracht maakt deel uit van het project Spoorzone Deventer en wordt uitgevoerd door Strukton Bouw en Strukton Rail. Het contract is in 2012 getekend en de werkzaamheden zijn gestart in januari 2013.


Samenwerking levert voor het Zeeuwse Admiraal De Ruyter Ziekenhuis een efficiencybesparing op van 10%.

Corporate Governance Goed ondernemerschap, integer handelen, respect, toezicht, transparante verslaggeving en het afleggen van verantwoording: deze aspecten vormen de belangrijkste leidraad voor het corporategovernancebeleid van Strukton.

Corporate Governance wordt voor Strukton bepaald door de wetgeving, rechtspraak en codes of best practice van de landen waarin Strukton zijn activiteiten ontplooit. Strukton volgt vrijwillig de voor Strukton relevante onderwerpen op het gebied van best practices en zoekt daarbij aansluiting bij de Nederlandse Corporate Governance Code. Strukton Groep nv is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht. De vennootschap wordt bestuurd door de directievoorzitter. Oranjewoud nv houdt 100% van de aandelen in Strukton Groep nv.

Directie De directievoorzitter is eindverantwoordelijk voor de gehele onderneming. Hij is verantwoordelijk voor het bestuur van het bedrijf. De directievoorzitter ontwikkelt en stelt de visie vast, evenals de daaruit voortvloeiende missie, strategie en doelstellingen. De directies van de bedrijfsonder delen zijn verantwoordelijk voor de formulering en uitvoering van de strategie van hun werkmaatschappij. De verantwoordelijkheid voor het bestuur en de dagelijkse beslissingen bij de bedrijfs onderdelen ligt eveneens bij de statutaire directie van de bedrijfsonderdelen. De directievoorzitters van de bedrijfsonderdelen vormen tezamen met de directievoorzitter van Strukton Groep de Groepsraad. Deze raad heeft een beleidsvoorbereidende taak en adviseert de directievoorzitter. De directievoorzitter is verantwoordelijk voor een transparant bestuur van de onderneming. Hiertoe is een directiereglement opgesteld dat is goedgekeurd door de aandeelhouder. Bij de vervulling van zijn taken richt de directievoorzitter zich op de belangen van de vennootschap. De directievoorzitter verschaft regelmatig informatie en middelen aan de aandeelhouder en zijn Raad van Commissarissen die nodig zijn voor een goede taakuitoefening. Eén keer per jaar doet de directievoorzitter verslag in de aandeelhoudersvergadering over de resultaten van het afgelopen verslagjaar.

Benoeming en beloning van de directievoorzitter Bij Strukton benoemt de aandeelhouder de bestuurders. Het huidige bestuur van de onderneming wordt gevormd door de heer G.P. Sanderink. Hij is per 29 oktober 2010 als voorzitter aangesteld. Hij is tevens president-directeur van Oranjewoud nv. De aandeelhouder stelt de beloning van de bestuurders vast op basis van een advies van de Raad van Commissarissen.


Corporate Governance

Raad van Commissarissen Strukton Groep nv heeft geen eigen Raad van Commissarissen. Op het niveau van de aandeel houder Oranjewoud nv is een onafhankelijke Raad van Commissarissen aangesteld die is belast met het toezicht op de Raad van Bestuur van Oranjewoud nv, het gevoerde beleid en de algemene zaken in de vennootschap en de met haar verbonden ondernemingen, alsmede het adviseren van de Raad van Bestuur van Oranjewoud nv. Gezien de omvang en relevantie van Strukton Groep binnen het Oranjewoudconcern vindt er regelmatig overleg plaats tussen de directievoorzitter en de Raad van Commissarissen van Oranjewoud nv.

Belangenverstrengeling en transacties tussen verbonden partijen De Raad van Commissarissen van Oranjewoud nv is verantwoordelijk voor het oplossen van eventuele tegenstrijdige belangen tussen de vennootschap enerzijds en de Raad van Bestuur van Oranjewoud nv, de Raad van Commissarissen, de directie van Strukton Groep en de externe accountant anderzijds. Alle besluiten tot het aangaan van transacties, waarbij sprake is van mogelijke belangenverstrengeling met de directievoorzitter of van een lid van de Raad van Commissarissen, die voor de onderneming en/of de directievoorzitter van materiële betekenis is, vergen de goedkeuring van de Raad van Commissarissen. De directievoorzitter dient direct aan de aandeelhouder en de voorzitter van de Raad van Commissarissen (en aan de andere leden van de directie, als het een lid van de directie betreft) melding te maken van elke belangenverstrengeling of potentiële belangenverstrengeling van betekenis voor de onderneming en/of hemzelf en dient daarbij alle relevante informatie te verschaffen. Transacties met de aandeelhouder zijn vooralsnog beperkt en vinden plaats op marktconforme condities.

Accountant De externe accountant wordt benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Sinds de overname door Oranjewoud nv in 2010 is Ernst & Young benoemd als externe accountant. Eenmaal per vier jaar beoordeelt de directievoorzitter het functioneren van de externe accountant. De conclusies hiervan worden aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders meegedeeld. De externe accountant woont de vergaderingen van de directievoorzitter met de aandeelhouder bij waarin het verslag van de externe accountant over de controle van de jaarrekening wordt besproken en waarin de vaststelling van de jaarrekening wordt behandeld. Tevens woont hij de vergadering over de halfjaarcijfers bij. De directievoorzitter heeft al een aantal jaren geleden maatregelen genomen ter waarborging van de objectiviteit en onafhankelijkheid van de accountant, door een beperking aan te brengen in de overige aan de controlerend accountant uit te besteden werkzaamheden.


Corporate Governance

Betrekkingen met externe belanghebbenden Gezien het belang en de positie van de onderneming publiceert Strukton regelmatig zijn resultaten en belangrijke gebeurtenissen via persberichten en publicaties op zijn website.

Reglementen Strukton kent verschillende reglementen die de kaders aangeven voor het functioneren van de verschillende organen en die inhoud geven aan binnen Strukton geldende regels. Informatie over de verschillende bestuursorganen, reglementen en de gedragscode die geldt voor de medewerkers van Strukton, is te vinden op www.strukton.nl onder ‘Financiën en Governance’. De regelingen worden van tijd tot tijd getoetst en zo nodig aangepast. Het betreft: • Statuten • Gedragscode inclusief klokkenluidersregeling (procedure voor het omgaan met een vermoeden van ongewenst gedrag) • Personalia directievoorzitter


Risicobeheersing Strukton heeft net als andere ondernemingen te maken met diverse commerciële, operationele en financiële risico’s. Deze risico’s zijn inherent aan de bedrijfsactiviteiten. De onderneming probeert ze te beperken door een systematische benadering van deze risico’s, zowel op strategisch als operationeel niveau.

Strukton identificeert en volgt risico’s binnen de onderneming op een gestructureerde wijze. Om doublures, inconsistenties en lacunes bij bestaande activiteiten op het gebied van risicomanagement en interne beheersing te identificeren en weg te nemen, maakt Strukton gebruik van het raamwerk van de Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO). In 2012 zijn de verschillende risico’s opnieuw in kaart gebracht en gewogen. De belangrijkste thema’s met betrekking tot ondernemingsrisico’s en strategische doelstellingen zijn in dit hoofdstuk opgenomen.

Veiligheid Dit betreft het risico dat operationele activiteiten leiden tot ongelukken, letselschade en reputatieverlies of dat ze worden uitgevoerd in strijd met arbovoorschriften. Alle werknemers hebben toegang tot de systemen voor Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden en Milieu (KAM). De KAMsystemen worden regelmatig getoetst door externe geaccrediteerde en certificerende instanties. Preventie heeft binnen Strukton de hoogste prioriteit. In het veiligheidsbeleid is ook aandacht voor menselijk gedrag als risicofactor (awareness). Zorgvuldige voorbereiding van werkzaam heden, analyse van bijna-ongevallen en toolboxmeetings moeten dit risico minimaliseren. In het hoofdstuk Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen wordt nader ingegaan op veiligheid binnen Strukton.

Inkoopbeleid opdrachtgevers Strukton heeft diverse grote opdrachtgevers. Ongeveer 14% van de omzet is afkomstig uit de Nederlandse railmarkt. Deze markt kenmerkt zich als een monopsonie. De laatste jaren is het marktvolume afgenomen dat wordt gegenereerd door ProRail – de belangrijkste opdrachtgever op deze markt. ProRail steunt actief nieuwe partijen in hun pogingen toe te treden tot deze technisch en logistiek complexe markt. Strukton heeft als marktleider te kampen met de consequenties van dit beleid. Om toch concurrerend te blijven, is Strukton continu alert op het marktconform houden van zijn organisatieomvang en kwaliteitspropositie.


Risicobeheersing

Aanbestedingskosten Strukton krijgt een aanzienlijk deel van zijn omzet door middel van openbare aanbestedingen. Vanwege de toenemende complexiteit van een aantal van deze aanbestedingen (in het bijzonder die projecten die op een d&c- of dbfmo-basis worden aanbesteed) stijgen de aanbestedingskosten. De vergoeding van de opdrachtgever voor deze kosten is veelal slechts beperkt. In het geval dat Strukton niet succesvol is bij deze aanbestedingen is het bedrijf niet in staat de gemaakte kosten te terug te verdienen. Een kritische selectie van de te maken aanbestedingen maakt onderdeel uit van de bedrijfsvoering.

Belangenverstrengeling Als gevolg van de overname door Oranjewoud nv in 2010 bestaat er het risico dat Strukton wordt gediskwalificeerd voor aanbestedingen indien het Advies- en ingenieursbureau Oranjewoud betrokken blijkt te zijn geweest in het voortraject van een aanbesteding. Er zijn diverse afspraken gemaakt om te voorkomen dat beide partijen onverenigbare rollen vervullen voor dezelfde opdracht. Voor de uitvoering hiervan wordt in Nederland de notitie Scheiding van Belangen van Rijkswaterstaat gehanteerd.

Uitvoering en ontwerp Strukton voert doorgaans op projectmatige basis werk uit voor derden. De complexiteit en omvang van de werken – en daarmee ook de orderomvang – kunnen aanzienlijk variëren. In lijn met de strategie van de onderneming dingen bedrijfsonderdelen regelmatig mee naar complexe projecten, waarbij naast uitvoeringsrisico’s ook ontwerprisico’s een rol spelen. Al naar gelang de contractvorm kunnen door verkeerde inschattingen verliezen en negatieve kasstromen optreden. Daarom hecht Strukton grote waarde aan het structureel toepassen van procedures, zowel tijdens de verwervingsfase als tijdens de uitvoeringsfase. Bij ontwerprisico’s wordt grote waarde toegekend aan reviews van derden. Daarnaast heeft Strukton een verzekering afgesloten voor ontwerpfouten.

Vaste prijzen Strukton acteert veelal in een omgeving waarbij opdrachtgevers risico’s wensen over te hevelen in ruil voor een vaste prijs. Strukton accepteert alleen die risico’s die het zelf kan managen. Deze risico’s kunnen verliezen en negatieve kasstromen genereren. Als onderdeel van zijn projectbewakingsmethodiek beschikt Strukton al jaren over een geavanceerd systeem om risico’s te identificeren en te kwantificeren. Dit geldt zowel voor de verwervings- als de uitvoeringsfase. In deze periode van potentieel fluctuerende grondstofprijzen is Strukton terughoudend met het nemen van inflatierisico’s. Bij langlopende projecten is een adequate indexatieregeling een belangrijk aandachtspunt.


Risicobeheersing

Arbeidsmarkt Om succesvol te kunnen opereren, heeft Strukton de juiste medewerkers met de juiste competenties en passie nodig. De aanhoudende krapte op specifieke delen van de arbeidsmarkt maakt het lastig om voldoende geschikte mensen te werven. Daarom investeert Strukton in zijn positie als preferente werkgever, met name door het scheppen van een aantrekkelijke werkomgeving waarin mensen de mogelijkheid krijgen hun talenten optimaal te ontplooien.

Recessie De gevolgen van de recessie zullen ook in 2013 en daarna duidelijk merkbaar zijn voor de bouwsector. Overheid en bedrijven investeren minder. Strukton is voor een groot deel van zijn omzet afhankelijk van opdrachten die door (semi-)publieke overheden worden aanbesteed. Vertragingen in politieke besluitvorming en aanpassingen in investeringsbudgetten van overheden zijn van invloed op de opdrachtverlening. Om een breed maatschappelijk draagvlak te creëren, besteedt Strukton tijdens de voorbereidingen veel aandacht aan informatievoorziening en voorlichting. Strukton houdt de ontwikkeling van de orderportefeuille en het niveau van de bedrijvigheid in relatie tot de omvang van de organisatie scherp in de gaten, zodat tijdig passende maatregelen kunnen worden genomen. Bij betalingsrisico’s – waar geregeld aanvullende zekerheden worden gevraagd – en de transfer van risico’s in de keten naar onderaannemers en leveranciers, is extra waakzaamheid geboden ten aanzien van solvabiliteit. Om de kwetsbaarheid voor conjunctuurschommelingen te beperken, streeft Strukton naar een situatie waarin langlopende en repeterende opdrachten een substantieel deel van de omzet uitmaken.

Bezettingsgraad Strukton is een kapitaalintensieve onderneming die, vooral op het gebied van railsystemen, een groot en gespecialiseerd materieelpark beheert. Dit materieel is veelal eigendom van Strukton. De kosten hiervan worden afgeschreven over de economische levensduur van het materieel. Wanneer Strukton onvoldoende in staat is het materieel in te zetten tegen dekkende tarieven, heeft dit weliswaar niet direct een kasuitstroom tot gevolg, maar wordt het resultaat van Strukton wel nadelig beïnvloed. Daarnaast heeft een groot deel van de Struktonmedewerkers een vast dienstverband. Als deze mensen niet tegen dekkende tarieven worden ingezet op lopende projecten, bijvoorbeeld omdat er onvoldoende werk is, heeft dit een negatief effect op de winstgevendheid en de kasstroom van de onderneming. Strukton Rail vangt dit op door internationale expansie in de Europese markt en door materieel en medewerkers internationaal in te zetten. Grote investeringen worden in enkele gevallen gedeeld met partners. Bovendien wordt binnen heel Strukton het risico van onderbezetting beperkt door het continu streven naar een vergroting van het aandeel van nietprojectgebonden activiteiten. De lifecyclegerichte benadering die binnen alle Struktonbedrijven terugkomt, past daarin.


Risicobeheersing

Beschikbare kredietfaciliteiten Strukton heeft per verslagdatum de beschikking over EUR 97,5 miljoen aan kredietfaciliteiten. De financieringsbehoefte van de onderneming wordt met een grote regelmaat geprognosticeerd en de aanwending van deze faciliteit wordt zeer regelmatig gevolgd. In de financieringsdocumentatie zijn diverse convenanten opgenomen die vooral te maken hebben met het kasgenerend vermogen van de onderneming. Ook deze worden met een grote regelmaat getoetst. De investeringsverplichtingen en stortingsverplichtingen die Strukton heeft uit hoofde van lopende investeringsprogramma’s, projecten en pps-belangen, worden in deze financieringsbehoefte meegenomen. Vanwege het projectmatige karakter van de onderneming kunnen eenmalige negatieve projectresultaten zowel de financieringsbehoefte als de convenanten beïnvloeden. Dit risico wordt beperkt door een sterke sturing op procesbeheersing en door een vergroting van het aandeel van niet-projectgebonden activiteiten. Daarnaast streeft Strukton ernaar de nettoschuld van de onderneming op korte termijn verder te reduceren en daarmee de leningen af te lossen.

Interne beheerssystemen De directie is verantwoordelijk voor het interne risicobeheersings- en controlesysteem van de onderneming en voor de beoordeling van de effectiviteit ervan. Het systeem is gericht op beheersing van risico’s die met de bedrijfsactiviteiten en de realisatie van bedrijfsdoelstellingen samenhangen. Ook bewaakt het de effectiviteit en efficiency van bedrijfsprocessen en de consistentie van de administratieve processen. Het kader voor risicobeheersing is in de hele groep geïmplementeerd. De verantwoordelijkheid voor het beheerssysteem ligt primair bij de bedrijfsonderdelen zelf. Risicobeoordelingen zijn een integraal onderdeel van de jaarlijkse planning- en controlecyclus van de onderneming, die elk jaar met de aandeelhouder wordt besproken. Het risicobeheersings- en controlesysteem van de financiële verslaglegging is gebaseerd op de Strukton Gedragscode. Duidelijke boekhoudkundige regels zijn vastgelegd in het Strukton Reporting Manual en in een standaard-rapportagestructuur. Jaarlijks verricht de externe accountant controlewerkzaamheden gericht op het verstrekken van een verklaring bij de jaarrekening. De externe accountant wordt benoemd door de aandeelhouders. Elk jaar stelt de aandeelhouder in overleg met de directievoorzitter de activiteiten vast waarmee de voor de accountantsverklaring vereiste werkzaamheden worden uitgebreid. Dit kunnen specifieke risico’s, bedrijfsprocessen of locaties zijn waar de directievoorzitter of de aandeelhouder een grotere diepgang gewenst acht. Aanbevelingen uit externe controlewerkzaamheden op elk niveau worden gerapporteerd aan en opgevolgd door de directievoorzitter.

Risicobeheersingskader Relevante onderdelen van het risicobeheersingkader zijn onder andere de geldende gedragsregels, het directiereglement, de volmachtregeling, de procedure voor machtigingsaanvragen van complexe en omvangrijke projecten, de planning- en controlecyclus en de rapportages hierover.


Risicobeheersing

Gedragsregels De klokkenluidersregeling stelt medewerkers in staat (vermeende) onregelmatigheden binnen de onderneming te melden bij de vertrouwenspersoon of de directie. De regels van goed gedrag staan op www.strukton.nl en omvatten tevens de zogenoemde klokkenluidersregeling.

Directiereglement en vertegenwoordigingsbevoegdheid Voor zowel de directievoorzitter als de directies van de bedrijfsonderdelen geldt een directiereglement. Naast de nodige aandacht voor taken, verantwoordelijkheden en te verkrijgen goedkeuringen is hierin ook de vertegenwoordigingsbevoegdheid vastgelegd. Vertegenwoordigingsbevoegdheid, onder meer voor de ondertekening van documenten, berust bij ieder van de leden van de directie afzonderlijk, alsmede bij andere daartoe door de directie benoemde functionarissen, met inachtneming van beperkingen zoals gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel.

Rapportagestructuur De rapportagestructuur binnen Strukton is in lijn met de aansturing van de afzonderlijke bedrijfsonderdelen. De verantwoordelijkheid voor de invoering en het waarborgen van de effectiviteit van controles ligt bij de directievoorzitter. Het succes van deze controles wordt gemeten door zelfbeoordeling door de directies van de bedrijfsonderdelen en door het regelmatig vaststellen van de toereikendheid van het interne beheerssysteem.

Conclusie Op basis van voornoemde systemen, de aangebrachte kaders en de daarbij behorende rapportagestructuur is het risicobeheersings- en controlesysteem naar onze mening adequaat opgezet en heeft dit in het boekjaar naar behoren gefunctioneerd. De directie is dan ook van mening dat de financiële verantwoording geen materiële onjuistheden bevat. Er zijn op dit moment geen indicaties dat het risicobeheersings- en controlesysteem in 2013 niet naar behoren zal functioneren.

Utrecht, 5 april 2013

Directievoorzitter Gerard Sanderink


ja arver sl ag 2012

Jaar rekening


Inhoudsopgave Geconsolideerde balans 52 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 53 Geconsolideerd overzicht totaalresultaat 54 Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen 55 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 56 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 57 Grondslagen voor financiële verslaggeving 57 Belangrijkste schattingen en beoordelingen in de geconsolideerde jaarrekening 71 Financieel risicobeheer 74 1. Materiële vaste activa 76 2. Immateriële activa 78 3. Vastgoedbeleggingen 81 4. Deelnemingen 82 5. Overige financiële vaste activa 83 6. Uitgestelde belastingvorderingen en verplichtingen 84 7. Voorraden 85 8. Handels- en overige vorderingen 85 9. Onderhanden werken 85 10. Liquide middelen 86 11. Eigen vermogen 86 12. Achtergestelde leningen 87 13. Langlopende schulden 87 14. Voorzieningen 88 15. Handels- en overige schulden 92 16. Bedrijfsopbrengsten en operationeel resultaat 92 17. Kosten van gronden hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk 93 18. Lonen, salarissen en sociale lasten 93 19. Overige bedrijfskosten 93 20. Financiële baten en lasten 93 21. Belastingen 94 22. Personeelsbestand 94 23. Financiële instrumenten 95 24. Kasstroomoverzicht 100 25. Niet in de balans opgenomen verplichtingen en gestelde zekerheden 100 26. Transacties met verbonden partijen 101 27. Gebeurtenissen na balansdatum 102 28. Dienstverlening uit hoofde van concessies en pps 103 29. Activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop 104 30. Acquisities 104 31. Joint ventures 108 32. Gesegmenteerde informatie 109 33. Overzicht van de belangrijkste groepsmaatschappijen en deelnemingen 111 Enkelvoudige balans 115 Enkelvoudige winst-en-verliesrekening 116 Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 117 Overige gegevens 121 Controleverklaring 122 51 Strukton Jaarverslag 2012

Geconsolideerde balans (x EUR 1.000) Activa Toelichting 31-12-2012 31-12-2011 Vaste activa Materiële vaste activa

(1)

128.427

108.018

Immateriële activa

(2)

39.563

42.234

Vastgoedbeleggingen

(3)

9.583

4.038

Deelnemingen

(4)

32.951

32.891

Overige financiële vaste activa

(5)

62.163

82.271

Uitgestelde belastingvorderingen

(6)

9.960

3.546

282.647

272.998

Vlottende activa Voorraden

(7)

35.368

29.263

Handels- en overige vorderingen

(8)

331.522

288.825

Onderhanden werken

(9)

123.807

106.771

Winstbelastingvorderingen Liquide middelen

(10)

2.477

813

79.952

104.816

573.126

530.488

Totaal activa

855.773

803.486

Passiva Eigen vermogen Geplaatst kapitaal

2.269

2.269

Agioreserve 10.000 10.000 Overige reserves

175.184

160.178

Onverdeeld resultaat

18.212

14.362

Totaal eigen vermogen

(11)

205.665

186.809

Langlopende verplichtingen Achtergestelde leningen

(12)

2.005

2.664

Langlopende schulden

(13)

72.101

138.925

Voorzieningen

(14)

25.045

18.015

(6)

7.373

6.382

Uitgestelde belastingverplichtingen

106.524

165.986

Kortlopende verplichtingen (15)

418.622

360.804

Schulden aan kredietinstellingen

Handels- en overige schulden

39.191

3.762

Onderhanden werken

(9)

82.087

80.111

Verschuldigde winstbelasting

1.223

4.244

Voorzieningen

2.461

1.770

(14)

543.584

450.691

Totaal passiva


855.773

803.486

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening (x EUR 1.000) Toelichting 2012 2011 Bedrijfsopbrengsten

(16)

1.354.293

Kosten van gronden hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk (17)

674.065

666.623

Lonen, salarissen en sociale lasten

(18)

387.109

371.726

Overige bedrijfskosten

(19)

247.540

224.350

Totaal bedrijfskosten

1.308.714

1.317.976

1.262.699

Operationeel resultaat (EBITDA)

(16)

45.579

55.277

Afschrijving immateriële en materiële vaste activa

(1)(2)

25.822

24.841

(1)(2)

234

6.352

Bijzondere waardeverminderingen van immateriële en materiële vaste activa

26.056

31.193

Bedrijfsresultaat (EBIT)

19.523

24.084

Financiële baten

(20)

7.000

17.011

Financiële lasten

(20)

11.690

22.097

(4.690)

(5.086)

Resultaat deelnemingen

(4)

(282)

2.365

Resultaat voor belastingen (EBT)

14.551

21.363

Belastingen

(3.661)

7.001

(21)

Resultaat na belastingen

18.212

14.362

Toe te rekenen aan: Aandeelhouders van de moedermaatschappij

18.212

14.362

Minderheidsbelang

-

-


18.212

14.362


Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat (x EUR 1.000) Toelichting 2012 2011 Resultaat na belastingen

18.212

14.362

Mutaties in reële waarde van derivaten voor hedge accounting

(11)

3.784

9.242

Winstbelasting effect

(999)

(2.311)

2.785 6.931 Koersverschillen vreemde valuta

(11)

749

53

Winstbelasting effect - Niet-gerealiseerde resultaten geassocieerde deelnemingen

749

-

53

551

Winstbelasting effect - - 551 Mutatie actuariële reserve

(3.699)

(2.424)

Winstbelasting effect 959 640 (2.740) (1.784) Overige mutaties

(150)

(14)

Winstbelasting effect -

(150)

(14)

644

5.737

Niet-gerealiseerde resultaten

Totaalresultaat over de verslagperiode

18.856

20.099

Toe te rekenen aan: Aandeelhouders van de moedermaatschappij

18.856

20.099

Minderheidsbelang

-

-

De mutaties in de reële waarde van derivaten voor hedge accounting betreffen voornamelijk de invloed vanuit joint ventures.


Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen (x EUR 1.000)

Toe-

lichting

Reserve

Wettelijke

Afdekkings-

Actuariële

Ingehouden

Onverdeeld

Totaal

en gestort omrekenings-

Geplaatst

Agioreserve

reserve

reserve

reserves

winsten

resultaat

eigen

kapitaal verschillen deelnemingen vermogen

Eigen vermogen per 1 januari 2011

(11)

2.269

10.000

1.280

612 (16.562)

(717) 185.314 (15.486) 166.710

Winstbestemming 2010

-

-

-

-

-

-

(15.486)

15.486

-


-

-

-


-

-

53

- -

53

-

-

-

-

14.362

100

6.831

(1.784)

537

-

100

6.831

(1.784)

537

14.362

14.362 5.737

Totaal resultaat over de verslagperiode

20.099

Agiostorting - - - - - - - - Uitgekeerd dividend - - - - - - - - Eigen vermogen per 31 december 2011

Toe-

lichting

2.269

Geplaatst

10.000

Agioreserve

1.333

712 ( 9.731)

(2.501)

170.365

14.362 186.809

Reserve

Wettelijke

Afdekkings-

Actuariële

Ingehouden

Onverdeeld

Totaal


reserve

reserve

reserves

winsten

resultaat

eigen


Eigen vermogen per 1 januari 2012

(11)

2.269

10.000

1.333

712

(9.731)

(2.501)

170.365

14.362 186.809


-

-

-

-

-

-

14.362 (14.362)

-


-

-

-

-

-

-

-

18.212 18.212


-

-

749

46

2.785

(2.740)

(196)

-

- -

749

46

2.785

(2.740)

(196)

18.212

644

Totaal resultaat over de verslagperiode

18.856

Agiostorting - - - - - - - - Uitgekeerd dividend - - - - - - - - Eigen vermogen per 31 december 2012


2.269

10.000

2.082

758

(6.946)

(5.241)

184.531

18.212 205.665

Geconsolideerd kasstroomoverzicht (x EUR 1.000) Toelichting 2012 2011 Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat na belastingen 18.212 14.362 Mutaties zonder kasstroom: Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 26.056 31.193 Ineffectiviteit renteswaps (42) 85 Mutaties in voorzieningen 827 2.033 Resultaat geassocieerde deelnemingen 282 (2.365) 27.123 30.946 Uitgekeerd dividend geassocieerde deelnemingen 400 800 Interestbaten en -lasten 9.122 16.070 Vennootschapsbelasting (3.661) 7.001 Ontvangen rente 3.773 8.143 Betaalde rente (10.109) (7.331) Betaalde vennootschapsbelasting (5.477) (3.908) Resultaat op verkoop pps-projecten 137 (12.415) Resultaat op verkoop materiële vaste activa - (6.064) Badwill verwerving groepsmaatschappij (6.898) Mutaties in werkkapitaal: Voorraden (6.106) (5.443) Vorderingen (44.140) (9.104) Onderhanden werken (9) (14.257) (22.707) Kortlopende schulden, exclusief kredietinstellingen 18.821 (20.944) Kasstroom uit gewone bedrijfsvoering (13.060) (10.594) Pps-vorderingen (11.437) (29.077) Kasstroom uit operationele activiteiten (24.497) (39.671) Kasstroom aangewend voor investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële activa (83) (678) Investeringen in materiële vaste activa (21.155) (18.756) Verwervingen / verkoop van groepsmaatschappijen (12.187) 15.765 Verwervingen / verkoop van deelnemingen (731) (435) Desinvesteringen van materiële vaste activa, inclusief overige mutaties 160 17.514 Overige mutaties van belangen in deelnemingen - Afname / toename overige financiële vaste activa (196) (436) Kasstroom aangewend voor investeringsactiviteiten (34.192) 12.974 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Opgenomen achtergestelde leningen 703 Aflossingen achtergestelde leningen 0 Opgenomen leningen op lange termijn 16.479 52.401 Aflossingen leningen op lange termijn (18.770) (34.807) Uitgekeerd dividend - Agiostorting - Overige mutaties (88) 1.702 Kasstroom uit financieringsactiviteiten (1.676) 19.296 Recapitulatie kasstroom Uit operationele activiteiten (24.497) (39.671) Uit investeringsactiviteiten (34.192) 12.974 Uit financieringsactiviteiten (1.676) 19.296 Totale netto kasstroom (60.365) (7.401) Liquiditeiten primo 101.052 108.408 Liquiditeiten ultimo 40.761 101.052 Koersverschillen (74) (45) Mutatie liquiditeiten (24) ( 60.365) (7.401)


Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Grondslagen voor financiële verslaggeving ■

■

■

Verslaggevende entiteit Strukton Groep nv is een houdstermaatschappij, die direct of indirect deelnemingen bezit in een aantal ondernemingen die gezamenlijk bekend staan als Strukton. Strukton Groep nv is statutair gevestigd te Maarssen en feitelijk gevestigd in Utrecht. De geconsolideerde jaarrekening van de vennootschap over 2012 omvat de vennootschap en haar dochterondernemingen (tezamen te noemen de ‘Groep’) en de belangen van de Groep in geassocieerde deelnemingen en entiteiten waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend. Strukton is actief in de markten railsystemen, civiele infrastructuur en gebouwen. Een overzicht van de belangrijkste groepsmaatschappijen en deelnemingen is opgenomen in paragraaf 33; hierin is aangegeven welke maatschappijen in de consolidatie zijn betrokken. Voor een aantal groepsmaatschappijen zijn aansprakelijkheidsverklaringen gedeponeerd. Per 31 december 2012 bezit Oranjewoud nv alle aandelen van Strukton Groep nv.

Overeenstemmingsverklaring De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS), zoals aanvaard binnen de Europese Unie (EU-IFRS). De geconsolideerde jaarrekening is op 5 april 2013 opgemaakt door de directie en zal ter vaststelling worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 5 april 2013.

Gehanteerde grondslagen bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening De geconsolideerde jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, die fungeert als de functionele valuta van de vennootschap. Alle financiële informatie in euro’s is afgerond op het dichtstbijzijnde duizendtal. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld op basis van historische kosten, tenzij anders vermeld. De hierna uiteengezette grondslagen voor financiële verslaggeving zijn consistent toegepast voor de gepresenteerde perioden in deze geconsolideerde jaarrekening, met uitzondering van de nieuwe standaarden en interpretaties die met ingang van 1 januari 2012 effectief zijn geworden en vanaf dit moment zijn toegepast. Deze wijzigingen in de grondslagen voor financiële verslaggeving zijn toegelicht op pagina 68. De financiële gegevens van Strukton Groep nv zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat, gebruikmakend van artikel 2:402 BW, is volstaan met een verkorte winst-en-verliesrekening in de vennootschappelijke jaarrekening.


Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

■

Grondslagen voor consolidatie Dochterondernemingen (integrale consolidatie) Dochterondernemingen zijn die entiteiten, waarover de vennootschap beslissende zeggenschap heeft. Er is sprake van zeggenschap, indien de Groep de mogelijkheid heeft om direct of indirect, het financiële en operationele beleid van een entiteit te bepalen, teneinde voordelen te verkrijgen uit de activiteiten van de entiteit. De jaarrekeningen van dochterondernemingen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datum waarop voor het eerst sprake is van zeggenschap, tot aan het moment waarop deze eindigt. Joint ventures (proportionele consolidatie) Joint ventures zijn die entiteiten, waarover de Groep gezamenlijk met derden zeggenschap heeft, en waarbij deze zeggenschap in een overeenkomst is vastgelegd. De geconsolideerde jaarrekening omvat het evenredige aandeel van de Groep in de activa, verplichtingen, opbrengsten en kosten van de joint ventures, waarbij de posten regel voor regel met posten van soortgelijke aard worden gecombineerd, vanaf de datum waarop voor het eerst gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend tot aan de datum waarop deze eindigt. Geassocieerde deelnemingen (equity methode) Geassocieerde deelnemingen zijn die entiteiten waarin de Groep invloed van betekenis heeft op het financiële en operationele beleid, maar waarover zij geen beslissende zeggenschap heeft. De geconsolideerde jaarrekening omvat het aandeel van de Groep in het totaalresultaat van niet geconsolideerde investeringen volgens de ‘equity’ methode, na correctie van de grondslagen in overeenstemming met de grondslagen van de Groep, vanaf de datum waarop de Groep voor het eerst invloed van betekenis heeft, tot aan de datum waarop voor het laatst sprake is van invloed van betekenis. Deelnemingen zonder invloed van betekenis Deelnemingen zonder invloed van betekenis worden gewaardeerd tegen reële waarde. Indien de reële waarde niet op betrouwbare wijze kan worden bepaald, vindt waardering plaats tegen kostprijs. Eliminatie van transacties bij consolidatie Intragroepssaldi en eventuele niet-gerealiseerde winsten en verliezen op transacties binnen de Groep of baten en lasten uit dergelijke transacties worden bij de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening geëlimineerd. Niet gerealiseerde winsten en verliezen uit hoofde van transacties met deelnemingen en entiteiten, waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend, worden geëlimineerd naar rato van het belang dat de Groep in de entiteit heeft.

■

Vreemde valuta Transacties in vreemde valuta Transacties luidend in vreemde valuta worden in euro’s omgerekend tegen de geldende wisselkoers op transactiedatum. In vreemde valuta luidende monetaire activa en verplichtingen worden per balansdatum in euro’s omgerekend, tegen de op die datum geldende wisselkoers. De bij omrekening optredende valutakoersverschillen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Niet-monetaire activa en verplichtingen die in een vreemde valuta luiden en op basis van historische kosten worden gewaardeerd, worden omgerekend tegen de wisselkoers op transactiedatum.



Jaarrekening van buitenlandse activiteiten De activa en verplichtingen van buitenlandse activiteiten worden in euro’s omgerekend tegen de geldende koers per balansdatum. Valutaverschillen die uit deze omrekening voortvloeien, worden direct in de reserve omrekeningsverschillen van het eigen vermogen opgenomen. Omrekeningsverschillen worden bij gehele of gedeeltelijke afstoting van buitenlandse dochterondernemingen, joint ventures en deelnemingen overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening. De opbrengsten en kosten van buitenlandse activiteiten worden in euro’s omgerekend tegen de koers die de wisselkoers op de transactiedatum benadert. ■

Afgeleide financiële instrumenten De Groep maakt gebruik van interest rate swaps en inflatieswaps om de rente- en inflatierisico’s uit hoofde van concern- en projectfinancieringen af te dekken. De interest rate swaps en inflatieswaps worden gewaardeerd tegen reële waarde. Deze is gelijk aan de contante waarde van de verwachte kasstromen. Voor de afgesloten interest rate swaps en inflatieswaps wordt hedge accounting toegepast. De verandering van de reële waarde van de interest rate swaps en inflatieswaps, die dienen ter afdekking van renterisico’s en inflatierisico’s uit hoofde van toekomstige interestbetalingen en te ontvangen indexatiebetalingen, worden rechtstreeks opgenomen in het eigen vermogen, voor zover de hedge als effectief kan worden gekenmerkt. De in het eigen vermogen uitgestelde bedragen worden overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening op het moment dat de afgedekte toekomstige rentecoupons en afgedekte toekomstige indexatiebetalingen in het resultaat worden verantwoord. Voor het deel waarvan de hedge effectiviteit niet kan worden aangetoond, wordt de waardeverandering onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Wanneer de interest rate swap wordt verkocht of beëindigd, of wanneer de hedgerelatie niet meer effectief is, blijft de cumulatieve winst of het cumulatieve verlies op dat moment in het eigen vermogen opgenomen, tenzij niet langer verwacht wordt dat de oorspronkelijk afgedekte toekomstige kasstromen zullen plaatsvinden. Op dat moment worden de in het eigen vermogen uitgestelde resultaten onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening verantwoord.

■

Materiële vaste activa Opname en waardering Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen. De kostprijs van zelfvervaardigde activa omvatten materiaalkosten, directe arbeidskosten, een redelijk deel van de indirecte productiekosten en – voor zover relevant – de geschatte kosten van de ontmantelings- en verwijderingskosten van het actief en de herstelkosten van de locatie waar de activa zich bevinden. Aangeschafte software, die onlosmakelijk verbonden is aan de functionaliteit van de daarmee samenhangende apparatuur, wordt geactiveerd als onderdeel van de betreffende apparatuur. Wanneer materiële vaste activa bestaan uit onderdelen met een ongelijke gebruiksduur, worden deze als afzonderlijke componenten onder de materiële vaste activa opgenomen. Kosten na eerste opname De kostprijs van de vervanging van een deel van een materieel vast actief wordt in de boekwaarde van dat actief opgenomen indien het waarschijnlijk is, dat de toekomstige economische voordelen met betrekking tot het actief aan de Groep zullen toekomen en de kostprijs van het actief betrouwbaar kan worden bepaald. De kosten van het dagelijks onderhoud van materiële vaste activa worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt.



Afschrijvingen Afschrijvingen worden ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht volgens de lineaire methode, op basis van de geschatte gebruiksduur van ieder onderdeel van een materieel vast actief. Over ieder bestanddeel van een materieel vast actief met een substantiële kostprijs in relatie tot de totale kostprijs van het actief wordt afzonderlijk afgeschreven met uitzondering van: • Terreinen. Op terreinen wordt niet afgeschreven (met uitzondering van terreinverharding); • Activa in constructie. Activa in constructie worden gewaardeerd tegen gemaakte kosten. Afschrijvings methoden, gebruiksduur en restwaarde worden op de rapportagedatum opnieuw beoordeeld. Geleasde activa ‘Groep als lessee’ Leaseovereenkomsten waarbij de Groep vrijwel alle aan het eigendom verbonden risico’s en voordelen op zich neemt, worden geclassificeerd als financiële leases. Bij de eerste opname wordt het geleasde actief gewaardeerd op de reële waarde of de contante waarde van de minimale leasebetalingen, afhankelijk van welke lager is. Na de eerste opname geschiedt de verwerking in overeenstemming met de van toepassing zijnde grondslag. Overige leases betreft operationele leaseovereenkomsten waarvan de geleasde activa niet in de balans van de Groep worden opgenomen.

■

Immateriële activa Goodwill Alle bedrijfscombinaties worden administratief verwerkt via toepassing van de overnamemethode. Goodwill ontstaat bij de overname van dochterondernemingen en joint ventures. Goodwill komt overeen met het verschil tussen de kostprijs van de overname en de reële waarde van de overgenomen identificeerbare activa en passiva, op het moment van aankoop. Jaarlijks wordt getoetst of sprake is van bijzondere waardeverminderingen. Negatieve goodwill die bij een overname ontstaat, wordt direct in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Overige immateriële activa Overige immateriële activa betreffen immateriële activa, die ontstaan zijn als gevolg van overnames die verwerkt zijn als bedrijfscombinaties (IFRS 3) en software, octrooien en licenties. Bij de activering van software met zowel materiële als immateriële kenmerken wordt vastgesteld welke van deze twee elementen het meest bepalend is. Afhankelijk hiervan wordt de software als materieel vast actief of als immaterieel actief geclassificeerd. De overige door de Groep verworven immateriële activa, met een eindige gebruiksduur, worden gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met cumulatieve amortisatie en cumulatieve bijzondere waardeverminderings verliezen. Uitgaven na eerste opname Uitgaven na eerste opname voor geactiveerde immateriële activa worden uitsluitend geactiveerd wanneer hierdoor de toekomstige economische voordelen, die zijn besloten in het specifieke actief waarop zij betrekking hebben, toenemen. Alle overige uitgaven, inclusief intern gegenereerde goodwill en handelsmerken, worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen wanneer zij worden gemaakt. Amortisatie De amortisatie geschiedt lineair ten laste van de winst-en-verliesrekening op basis van de geschatte gebruiksduur van de immateriële activa, behoudens goodwill en immateriële activa ontstaan als gevolg van een overname, vanaf de datum dat deze beschikbaar zijn voor gebruik.



■

Vastgoedbeleggingen Opname en waardering Een vastgoedbelegging is een actief dat wordt aangehouden om huuropbrengsten of een waardestijging, of beide, te realiseren. Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen. Wanneer een vastgoedbelegging voor eigen gebruik wordt aangewend, wordt het gepresenteerd als materiële vaste activa. De reële waarde van de vastgoedbeleggingen wordt in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening vermeld. De reële waarde wordt gebaseerd op de marktwaarde, zijnde het geschatte bedrag waarvoor een onroerende zaak op de waarderingsdatum kan worden verhandeld tussen een koper en een verkoper, die ter zake goed zijn geïnformeerd en tot een transactie bereid en onafhankelijk zijn, waarbij de partijen voorzichtig en zonder dwang optreden. Afschrijving vastgoedbeleggingen Afschrijvingen worden ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht volgens de lineaire methode, op basis van de geschatte gebruiksduur van ieder onderdeel. Afschrijvingspercentages komen overeen met die van de categorieën van materiële vaste activa. Afschrijvingsmethoden, gebruiksduur en restwaarde worden op de rapportagedatum opnieuw beoordeeld.

■

■

Pps-vorderingen Pps-vorderingen betreffen de van publieke organen (overheden) nog te ontvangen concessievergoedingen in verband met pps-concessieprojecten. De pps-vorderingen worden verantwoord als financiële vaste activa. Bij de eerste verwerking in de geconsolideerde jaarrekening worden de pps-vorderingen gewaardeerd tegen reële waarde en daarna tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve rentemethode. Er wordt gebruik gemaakt van een rente die (nagenoeg) overeenkomt met de rente (na afdekking) van de bijbehorende nonrecourse pps-lening.

Voorraden De voorraden worden opgenomen tegen kostprijs of netto-opbrengstwaarde, indien deze lager is. De netto-opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs in het kader van de normale bedrijfsvoering, verminderd met de geschatte kosten van voltooiing en de verkoopkosten. De kostprijs van de voorraden is gebaseerd op de gemiddelde inkoopprijzen respectievelijk kostprijzen en omvat de uitgaven gedaan bij verwerving van de voorraden en daarop betrekking hebbende inkoopkosten. De kostprijs van voorraden gereed product omvat een redelijk deel van de indirecte kosten op basis van de normale productiecapaciteit.



■

■

■

■

■

Onderhanden werken Onderhanden werken betreffen de bruto nog in rekening te brengen bedragen voor tot de verslagdatum uitgevoerde contractwerkzaamheden die nog van klanten moeten worden geïnd. Deze post wordt gewaardeerd tegen kostprijs, plus tot dan toe opgenomen winst, verminderd met gefactureerde termijnen en opgenomen verliezen. De kostprijs omvat alle uitgaven die rechtstreeks verband houden met specifieke projecten en een toerekening van de gemaakte vaste en variabele indirecte kosten in verband met de contractactiviteiten van de Groep, op basis van de normale productiecapaciteit. Projecten worden in de balans gepresenteerd als vordering op, dan wel schuld aan de opdrachtgever, uit hoofde van het contract. Er is sprake van een vordering indien het bedrag van de gemaakte kosten (inclusief het verantwoorde resultaat) hoger is dan het bedrag van de gefactureerde termijnen. Indien het bedrag van de gemaakte kosten (inclusief het verantwoorde resultaat) lager is dan de gefactureerde termijnen, is sprake van een schuld.

Handels- en overige vorderingen Handels- en overige vorderingen worden aanvankelijk opgenomen tegen reële waarde en daarna gewaardeerd op basis van geamortiseerde kostprijs, op basis van de effectieve rentemethode.

Liquide middelen Het bedrag aan liquide middelen omvat banktegoeden, deposito’s en kassaldi.

Vaste activa aangehouden voor verkoop Vaste activa (of groepen activa en verplichtingen die worden afgestoten) waarvan de boekwaarde naar verwachting hoofdzakelijk via een verkooptransactie zal worden gerealiseerd en niet door het voortgezette gebruik ervan, worden aangemerkt als ‘voor verkoop aangehouden’. Direct voorafgaand aan deze classificatie worden de activa (of de componenten van een groep activa die wordt afgestoten) geherwaardeerd in overeenstemming met de grondslagen voor de financiële verslaggeving van de Groep. Hierna worden de activa (of een groep af te stoten activa) gewaardeerd op basis van de boekwaarde, of, indien deze lager is, de reële waarde (minus verkoopkosten). Een bijzonder waardeverminderingsverlies op een groep af te stoten activa wordt in eerste instantie toegerekend aan goodwill en vervolgens naar rato aan de resterende activa en verplichtingen. Bijzondere waardeverminderingsverliezen die voortvloeien uit de initiële classificatie worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen.

Bijzondere waardeverminderingen Financiële activa Een financieel actief wordt geacht onderhevig te zijn aan een bijzondere waardevermindering, indien er objectieve aanwijzingen zijn dat één of meerdere gebeurtenissen een negatief effect hebben gehad op de verwachte toekomstige kasstromen van dat actief. Een bijzonder waardeverminderingsverlies met betrekking tot een op geamortiseerde kostprijs gewaardeerd financieel actief, wordt berekend als het verschil tussen de boekwaarde en de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen, gedisconteerd tegen de oorspronkelijke effectieve rente. Alle bijzondere waardeverminderingsverliezen worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen.



Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt teruggenomen, indien de terugname objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis, die zich heeft voorgedaan nadat dit bijzondere waardeverminderingsverlies werd genomen. Bij financiële activa die tegen geamortiseerde kostprijs worden gewaardeerd komt de terugname ten gunste van de winst-en-verliesrekening. Betreft het voor verkoop beschikbare financieel actief aandelen, dan wordt de terugname rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt. Niet-financiële activa De boekwaarde van de niet-financiële activa van de Groep, uitgezonderd voorraden en uitgestelde belastingvorderingen, wordt per iedere verslagdatum opnieuw bezien om te bepalen of er aanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen. Indien dergelijke aanwijzingen bestaan, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief. Van goodwill en immateriële activa met een onbepaalbare gebruiksduur of die nog niet gebruiksklaar zijn, wordt op iedere verslagdatum een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde. Er wordt een bijzonder waardeverminderingsverlies opgenomen, wanneer de boekwaarde van een actief of de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort, hoger is dan de realiseerbare waarde. Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Voor een actief of een kasstroomgenererende eenheid is de realiseerbare waarde gelijk aan de hoogste van de bedrijfswaarde of de reële waarde minus verkoopkosten. Bij het bepalen van de bedrijfswaarde wordt de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen berekend met behulp van een disconteringsvoet, die een afspiegeling is van zowel de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld, als van de specifieke risico’s met betrekking tot het actief. Met betrekking tot goodwill worden (met uitzondering van goodwill inbegrepen in de boekwaarde van geassocieerde deelnemingen) bijzondere waardeverminderingsverliezen niet teruggenomen. Voor andere activa worden in voorgaande perioden opgenomen bijzondere waardeverminderingsverliezen bij elke verslagdatum beoordeeld op indicaties van afname van het genomen verlies of niet langer bestaan van dat verlies. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt teruggenomen, als de schattingen zijn veranderd aan de hand waarvan de realiseerbare waarde was bepaald. Een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt uitsluitend teruggenomen, voor zover de boekwaarde van het actief niet hoger is dan de boekwaarde na aftrek van afschrijvingen of amortisatie, die zou zijn bepaald als geen bijzonder waardeverminderingsverlies was opgenomen.

■

Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van de moedermaatschappij Reserves De reserves bestaan uit een agioreserve, reserve omrekeningsverschillen, een wettelijke reserve deelnemingen, een afdekkingsreserve en een actuariële reserve. De agioreserve betreft een reserve die is ontstaan door additionele vermogensstortingen door de aandeel houder. De reserve omrekeningsverschillen omvat alle valutakoersverschillen, die ontstaan door de omrekening van de netto-investering van de Groep in buitenlandse dochterondernemingen. De wettelijke reserve deelnemingen bestaat uit niet uitgekeerde resultaten van deelnemingen, waarvan uitkering niet zonder beperking kan worden bewerkstelligd. De afdekkingsreserve bestaat uit de cumulatieve mutatie in de reële waarde van dekkingsinstrumenten, wanneer de afgedekte transactie nog niet heeft plaatsgevonden of de afgedekte positie nog niet is beëindigd. Voor de cumulatieve mutatie van de reële waarde van pensioenverplichtingen ten gevolge van wijzigingen in de actuariële uitgangspunten wordt een actuariële reserve gevormd.



Ingehouden winsten De ingehouden winsten betreffen de cumulatieve resultaten uit voorgaande boekjaren onder vermindering van uitgekeerde dividenden.

■

■

Achtergestelde leningen Een lening wordt geclassificeerd als achtergestelde lening, indien sprake is van achterstelling ten opzichte van alle overige verantwoorde schulden. Achtergestelde leningen worden bij eerste verwerking in de jaarrekening gewaardeerd tegen reële waarde (onder aftrek van transactiekosten) en daarna tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode.

Langlopende schulden De langlopende schulden bestaan uit schulden financiering vastgoedprojecten, schulden financiering publiekprivate samenwerkingsprojecten, bankfinancieringen, financiële derivaten (langlopende deel) en overige langlopende schulden. Schulden financiering vastgoedprojecten De schulden financiering vastgoedprojecten, schulden financiering publiek-private samenwerkingsprojecten, bankfinancieringen en overige langlopende schulden worden bij eerste verwerking in de geconsolideerde jaarrekening gewaardeerd tegen reële waarde (onder aftrek van transactiekosten) en daarna tegen geamortiseerde kostprijs, met behulp van de effectieve rentemethode.

■

Voorzieningen Een voorziening wordt in de balans opgenomen wanneer de Groep een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden en waarvan een betrouwbare schatting kan worden gemaakt en het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen nodig is. Voorzieningen worden bepaald door de verwachte toekomstige kasstromen contant te maken. De disconteringsvoet die wordt gehanteerd, is een disconteringsvoet vóór belasting die een afspiegeling is van de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld en van de specifieke risico’s met betrekking tot de verplichting. Reorganisatievoorzieningen Een voorziening voor reorganisatie wordt opgenomen, indien een gedetailleerd formeel reorganisatieplan is goedgekeurd en bij de betrokkenen een geldige verwachting is gewekt dat de reorganisatie zal worden doorgevoerd, door met de uitvoering van het plan te beginnen of door de belangrijkste kenmerken ervan mee te delen aan de betrokkenen. Personeelsbeloningen a. Toegezegde bijdrageregelingen: Voor toegezegde bijdrageregelingen betaalt de Groep – op verplichte, contractuele of vrijwillige basis – premies aan pensioenfondsen of verzekeringsmaatschappijen. Behalve de betaling van premies heeft de Groep geen verdere verplichtingen. Verplichtingen in verband met bijdragen aan pensioenregelingen op basis van toegezegde bijdragen, worden als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen, wanneer de bijdragen zijn verschuldigd.



b. Toegezegde pensioenregelingen: Toegezegde pensioenregelingen zijn alle andere regelingen inzake vergoedingen na uitdiensttreding, dan toegezegde bijdrageregelingen. De nettoverplichting van de Groep uit hoofde van toegezegde pensioenregelingen wordt voor iedere regeling afzonderlijk berekend door een schatting te maken van de pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd, in ruil voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden. Van deze pensioenaanspraken wordt de contante waarde bepaald en de reële waarde van de fondsbeleggingen wordt hierop in mindering gebracht. De disconteringsvoet is het rendement per balansdatum van hoogwaardige ondernemingsobligaties, waarvan de looptijd de termijn van de verplichtingen van de Groep benadert. De berekening wordt uitgevoerd door een erkende actuaris volgens de ‘projected unit credit’-methode. Deze methode houdt rekening met toekomstige salarisstijgingen als gevolg van carrièrekansen van werknemers en algemene loonontwikkelingen, inclusief inflatiecorrectie. Wanneer de pensioenaanspraken uit hoofde van een regeling worden verbeterd, wordt het gedeelte van de verbeterde pensioenaanspraken dat betrekking heeft op de verstreken diensttijd van werknemers, lineair als last in de winst-en-verliesrekening opgenomen over de gemiddelde periode, totdat de pensioenaanspraken onvoorwaardelijk worden. Voor zover de aanspraken onmiddellijk onvoorwaardelijk worden, wordt de last onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening opgenomen. De Groep neemt alle actuariële winsten en verliezen in verband met toegezegd pensioenregelingen onmiddellijk op onder de niet-gerealiseerde resultaten. Wanneer de fondsbeleggingen de verplichtingen overtreffen, wordt de opname van het actief beperkt tot een bedrag dat maximaal gelijk is aan het saldo van eventuele niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd en de contante waarde van eventuele toekomstige terugstortingen door het fonds of lagere toekomstige pensioenpremies. c. Overige langetermijnpersoneelsbeloningen: De nettoverplichting van de Groep voor langetermijnpersoneelsbeloningen, met uitzondering van pensioen regelingen, is het bedrag van de toekomstige aanspraken – zoals bijvoorbeeld jubileumuitkeringen, bonussen en gratificaties – dat werknemers in ruil voor hun diensten hebben verdiend in de verslagperiode en voorgaande perioden. De verplichtingen worden berekend met behulp van de ‘projected unit credit’-methode en worden gedisconteerd tot de contante waarde. De disconteringsvoet is het rendement per balansdatum van hoogwaardige ondernemingsobligaties, waarvan de looptijd de termijn van verplichtingen van de Groep benadert. Eventuele actuariële winsten of verliezen worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen inde periode waarin deze zich voordoen. Garantieverplichtingen Een garantievoorziening wordt opgenomen, indien de onderliggende projecten of diensten zijn verkocht en opgeleverd. Deze voorziening wordt opgenomen voor kosten die noodzakelijk gemaakt moeten worden om gebreken, die blijken na de oplevering maar tijdens de garantieperiode, op te heffen. De voorziening is gebaseerd op de beste schatting van de uitgaande kasstroom. Overige voorzieningen De overige voorzieningen bestaan uit voorzieningen voor specifieke garanties afgegeven bij de verkoop van deelnemingen, risico’s voor gerechtelijke procedures tegen Strukton Groep nv en/of zijn werkmaatschappijen, afvloeiingsregelingen en overige relatief kleine risico’s.



■

■

Handels- en overige schulden, schulden aan kredietinstellingen en verschuldigde winstbelasting Handels- en overige schulden en schulden aan kredietinstellingen worden aanvankelijk opgenomen tegen reële waarde en daarna gewaardeerd op basis van geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode. Verschuldigde winstbelasting wordt opgenomen tegen nominale waarde. Bedrijfsopbrengsten Projecten in opdracht van derden De opbrengsten en lasten in de winst-en-verliesrekening worden verwerkt naar rato van het stadium van voltooiing van het project, op basis van een betrouwbare schatting van het resultaat van het betreffende onderhanden project. Onder de opbrengsten wordt verstaan het in het contract overeengekomen bedrag, meer- en minderwerk als gevolg van wijzigingen in de overeenkomst, claims en prestatievergoedingen, voor zover het waarschijnlijk is dat deze tot opbrengsten zullen leiden en betrouwbaar kunnen worden bepaald. De aan een project toe te wijzen rentelasten zijn een onderdeel van de kosten. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van de verhouding geboekte kosten ten opzichte van de totaal te verwachten kosten. Indien de resultaten van een project niet betrouwbaar kunnen worden geschat, worden opbrengsten slechts opgenomen voor zover de contractkosten naar alle waarschijnlijkheid verhaalbaar zullen zijn. Verwachte verliezen op projecten worden onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Service- en onderhoudscontracten Opbrengsten uit hoofde van service- en onderhoudscontracten worden in de winst-en-verliesrekening opgenomen naar rato van het stadium van voltooiing van de transactie op verslagdatum. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van beoordelingen van de verrichte werkzaamheden. Omzet uit verkoop van goederen uit voorraad De verkoop van goederen uit voorraad betreft voornamelijk verkoop van geprefabriceerde betontoepassingen. Opbrengsten van verkoop uit voorraad worden in de winst-en-verliesrekening verantwoord, wanneer belangrijke risico’s en voordelen van eigendom aan de koper zijn overgedragen, de inning van de verschuldigde vergoeding waarschijnlijk is, de hiermee verband houdende kosten of eventuele retouren van goederen betrouwbaar kunnen worden ingeschat en er geen sprake is van aanhoudende managementbetrokkenheid bij de goederen. Concessies Tijdens de operationele fase bestaan de opbrengsten van concessiemanagement uit: • de reële waarde van de levering van contractueel overeengekomen diensten; • de rentebaten gerelateerd aan de investering in het project. Opbrengsten worden verantwoord op het moment dat de hieraan gerelateerde diensten worden geleverd. Rente wordt verantwoord als financiële bate in de periode waarop deze betrekking heeft. Overige Overige bedrijfsopbrengsten betreffen onder andere transactieresultaten deelnemingen, transactieresultaten vastgoed en transactieresultaten materiële vaste activa. Transactieresultaten worden verantwoord wanneer de belangrijke risico’s en voordelen van eigendom aan de koper zijn overgedragen, de inning van de verschuldigde vergoeding waarschijnlijk is, de hiermee verband houdende kosten betrouwbaar kunnen worden ingeschat en er geen sprake is van aanhoudende managementbetrokkenheid bij de betreffende activa.



■

Lasten Leasebetalingen uit hoofde van operationele leasing Leasebetalingen uit hoofde van operationele leasing worden lineair over de leaseperiode in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Publieke-private samenwerking (concessies) De offertekosten voor publiek-private samenwerking worden, tot het moment dat het waarschijnlijk is dat het contract wordt verkregen, in de winst-en-verliesrekening verwerkt als kosten. Vanaf het moment dat het waarschijnlijk is dat het contract wordt verkregen worden de kosten geactiveerd. Het moment dat het waarschijnlijk is dat het contract wordt verkregen is in de praktijk over het algemeen gelijk aan het moment van preferred bidder. Indien op het moment van ‘Financial Close’ een (voorlopig) ontwerp wordt opgeleverd, wordt hiervoor een opbrengst verantwoord onder aftrek van de geactiveerde kosten. Deze opbrengst is tussen contractpartijen overeengekomen en vertegenwoordigt de reële waarde van hetgeen dat is opgeleverd. Financiële baten en lasten Financiële baten omvatten de rentebaten op geïnvesteerde gelden, valutakoerswinsten, winsten op afdekkingsinstrumenten die in de winst-en-verliesrekening worden opgenomen en resultaten uit beleggingen. Resultaten uit beleggingen worden verantwoord op het moment dat het recht van betaling wordt gevestigd. Financiële lasten omvatten de rentelasten op opgenomen gelden, de oprenting van voorzieningen, valutakoersverliezen, bijzondere waardeverminderingsverliezen op financiële activa en verliezen op afdekkingsinstrumenten die in de winst-en-verliesrekening worden opgenomen. Financieringsbaten en -lasten die rechtstreeks zijn toe te rekenen aan de verwerving, bouw of productie van een in aanmerking komend actief worden geactiveerd als onderdeel van de kosten van dat actief gedurende de periode dat het actief in vervaardiging is.

■

■

■

Operationele segmenten De Groep past IFRS 8 Operationele segmenten toe.

Overheidssubsidies Overheidssubsidies worden opgenomen als met redelijke zekerheid kan worden gesteld dat de entiteit de aan de subsidies gekoppelde voorwaarden zal vervullen en dat de subsidies zullen worden ontvangen. De overheidssubsidies worden in mindering gebracht op de daarmee verband houdende lasten.

Winstbelasting Winstbelasting omvat de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en uitgestelde winstbelastingen. De winstbelasting wordt in de winst-en-verliesrekening opgenomen, behoudens voor zover deze betrekking heeft op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen, in welk geval de belasting in het eigen vermogen wordt verwerkt. De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting is de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare winst over het boekjaar, berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgesteld op verslagdatum, dan wel waartoe materieel al op verslagdatum is besloten, en eventuele correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting.



Uitgestelde belastingverplichtingen worden verwerkt op basis van de balansmethode, waarbij een voorziening wordt getroffen voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen ten behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaarde van die posten. Uitgestelde belastingverplichtingen worden niet verwerkt voor de volgende tijdelijke verschillen: de eerste opname van goodwill, de eerste opname van activa of verplichtingen in een transactie die geen bedrijfscombinatie betreffen en noch de commerciële noch de fiscale winst beïnvloeden, en verschillen die verband houden met investeringen in dochterondernemingen en entiteiten waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt uitgeoefend voor zover zij in de voorzienbare toekomst waarschijnlijk niet zullen worden afgewikkeld. Uitgestelde belastingverplichtingen worden gewaardeerd met behulp van de belastingtarieven die naar verwachting van toepassing zullen zijn bij terugname van de tijdelijke verschillen, op basis van de wetten die per verslagdatum zijn vastgesteld of materieel zijn vastgesteld. Er wordt uitsluitend een uitgestelde belastingvordering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie van het tijdelijke verschil kunnen worden aangewend. Uitgestelde belastingvorderingen worden per iedere verslagdatum herzien en verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat het daarmee samenhangende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd. Additionele winstbelastingen naar aanleiding van dividenduitkeringen worden op hetzelfde moment opgenomen als de verplichting tot uitkering van het desbetreffende dividend. Strukton Groep nv vormt met het merendeel van haar 100% binnenlandse dochterondernemingen een zelfstandige fiscale eenheid.

■

■

Beëindigde bedrijfsactiviteiten Een beëindigde bedrijfsactiviteit is een onderdeel van de activiteiten van de Groep, die een afzonderlijke belangrijke bedrijfsactiviteit of een afzonderlijk belangrijk geografisch bedrijfsgebied vertegenwoordigt en is verkocht of voor verkoop wordt aangehouden. Een beëindigde bedrijfsactiviteit kan ook een dochteronderneming zijn, die uitsluitend is overgenomen met de bedoeling te worden doorverkocht. Classificatie als beëindigde bedrijfsactiviteit geschiedt bij afstoting of, zodra de bedrijfsactiviteit voldoet aan de criteria voor classificatie als aangehouden voor verkoop. Wanneer een activiteit wordt aangemerkt als een beëindigde bedrijfsactiviteit, worden de vergelijkende cijfers in de winst-en-verliesrekening herzien alsof de activiteit vanaf het begin van de vergelijkingsperiode is beëindigd.

Wijziging in de grondslagen voor financiële verslaggeving De gehanteerde verslaggevingsstandaarden zijn consistent aan de gehanteerde verslaggevingsstandaarden in boekjaar 2011 met uitzondering van de volgende nieuwe standaarden en interpretaties die sinds 2012 van toepassing zijn: IFRS 7 – Financiële instrumenten: informatieverschaffing Een wijziging die aanvullende informatie vereist ten aanzien van financiële instrumenten die niet meer in de balans worden opgenomen maar waarover de onderneming nog wel risico loopt. De wijziging is van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 juli 2011. Betreffende wijziging heeft geen effect gehad op de jaarrekening van 2012 aangezien de Groep dergelijke financiële instrumenten niet heeft.



■

Nog niet toegepaste standaarden en interpretaties De volgende standaarden en interpretaties die in 2012 nog niet verplicht van toepassing waren, zijn in deze jaarrekening niet toegepast: Amendement op IAS 1 – Presentatie van het overzicht totaalresultaat Deze wijziging heeft betrekking op het separaat presenteren van items die mogelijk kunnen worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening in toekomstige perioden en items die nooit kunnen worden geherclassificeerd naar de winst-en-verliesrekening. Het amendement heeft alleen betrekking op presentatie en heeft daarom geen impact op de financiële positie van de Groep. Het amendement is van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 juli 2012 en zal daarom voor de eerste keer worden toegepast in 2013. Amendement op IAS 12 – Winstbelastingen Het amendement geeft opheldering omtrent de waardering van latente belastingverplichtingen of -vorderingen op vastgoedbeleggingen die ontstaan bij wijzigingen van de reële waarde. De richtlijn introduceert het weerlegbare vermoeden dat de waardering van de latente belastingverplichting of -vordering moet worden gebaseerd op de waarde bij verkoop van de vastgoedbelegging. Het amendement is van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2012. IAS 19 – Personeelsbeloningen (herzien) De IASB heeft meerdere amendementen uitgegeven op IAS 19. Een belangrijke wijziging is dat het uitstellen van actuariële resultaten niet langer is toegestaan. Daarnaast dient de disconteringsvoet die wordt gehanteerd bij de berekening van de in het boekjaar toe te kennen aanspraken gelijk te zijn aan de interest rate die gehanteerd wordt op de berekening van het verwachte rendement op beleggingen. Bij Strukton Railinfra AB (Zweden) en Strukton Rail nv (België) dient onder IAS 19R rekening te worden gehouden met een extra belasting op alle toekomstige pensioenopbouw. De herziene standaard is van toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2013. Wanneer IAS 19R op de jaarrekening 2012 zou zijn toegepast zou dit hebben geleid tot een pensioenvoorziening die EUR 1,9 mln hoger is dan de berekende pensioenvoorziening op basis van de bestaande IAS 19. Het verschil heeft met name betrekking op de pensioenvoorziening bij Strukton Railinfra AB (Zweden). IAS 28 – Investeringen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures Als gevolg van de nieuwe IFRS 11, joint arrangements en IFRS 12 toelichting van belangen in deelnemingen, is de naamgeving van IAS 28 gewijzigd van ‘belangen in geassocieerde deelnemingen’ naar ‘belangen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures’. De richtlijn beschrijft naast de toepassing van de ‘equity methode’ bij belangen in geassocieerde deelnemingen ook de toepassing van de ‘equity methode’ bij belangen in joint ventures. De herziene standaard is van toepassing op boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2013. IFRS 10 – Geconsolideerde jaarrekening Dit betreft een nieuwe standaard die onder andere een herziene definitie geeft van het begrip ‘zeggenschap’. De standaard is verplicht van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2014. IFRS 11 – Gezamenlijke activiteiten IFRS 11 vervangt IAS 31, belangen in joint ventures en SIC 13, entiteiten waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend. Dit betreft een nieuwe standaard die voorschriften bevat ten aanzien van de verantwoording van gezamenlijke activiteiten onder gezamenlijke zeggenschap. IFRS 11 heeft de mogelijkheid om proportionele consolidatie toe te passen bij entiteiten waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend (jointly controlled entities), aangepast. Entiteiten waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend en die voldoen aan de definitie van een ‘joint venture’ mogen niet langer proportioneel worden geconsolideerd maar worden op basis van de ‘equity methode’ verantwoord. De standaard is verplicht van toepassing op boekjaren



die aanvangen op of na 1 januari 2014. De nieuwe standaard zal impact hebben op de hoogte van de bedrijfsopbrengsten, balanstotaal, EBITDA, EBITA en EBIT. Aangezien de richtlijn pas in 2014 verplicht van toepassing is, is het vooralsnog niet mogelijk om een realistische inschatting te maken van de impact op de financiële positie van 2013 (vergelijkende cijfers) en 2014. IFRS 12 – Toelichting op belangen in deelnemingen IFRS 12 behandelt alle toelichtingen die voorheen verspreid waren opgenomen in IAS 27, IAS 31 en IAS 28. Deze toelichtingen hebben betrekking op belangen in joint arrangements, geassocieerde deelnemingen en groepsmaatschappijen. Er bestaan een aantal nieuwe toelichtingsvereisten maar deze hebben geen impact op de financiële positie van de Groep. De standaard is van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2014. IFRS 13 - Reële waarde bepaling IFRS 13 betreft een nieuwe standaard welke voorschriften bevat omtrent de bepaling van de reële waarde van zowel financiële als niet-financiële posten. De standaard is van toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2013. Deze wijziging heeft geen significante invloed op de geconsolideerde jaarrekening van de Groep. Verbeteringen van IFRS In mei 2012 heeft de IASB wijzigingen en verbeteringen in IFRS gepubliceerd, hoofdzakelijk bedoeld ter verwijdering van inconsequenties en ter verduidelijking. De wijzigingen en verbeteringen die mogelijk consequenties voor de Groep zouden kunnen hebben zijn: • IAS 1 – Presentatie van de jaarrekening; Deze verbetering verduidelijkt het verschil tussen vrijwillige additionele informatie over de vergelijkende periode en de vereiste additionele informatie over de vergelijkende periode; • IAS 16 – Materiële vaste activa; Deze verbetering verduidelijkt dat belangrijke reserveonderdelen en onderhoudsapparatuur die aan de definitie van materiële vaste activa voldoen niet als voorraad moeten worden verantwoord. Bovenstaande wijzigingen voortkomend uit verbeteringen hebben geen effect op de resultaten en financiële positie van de Groep.

■

Grondslagen geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De in overnames begrepen voorraden, vorderingen, schulden, voorzieningen en schulden aan kredietinstellingen worden in het kasstroomoverzicht onder de investeringsactiviteiten verwerkt. Ontvangsten uit hoofde van interest, dividend en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Transacties waarbij geen ruil van kasmiddelen plaatsvindt, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. Bankschulden die direct opeisbaar zijn en die een integraal onderdeel uitmaken van het cash management systeem van de onderneming worden onder de liquide middelen opgenomen in de kasstroomoverzichten.


Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Belangrijkste schattingen en beoordelingen in de geconsolideerde jaarrekening De opstelling van de geconsolideerde jaarrekening vereist dat de directie oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De schattingen en hiermee verbonden veronderstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en verschillende andere factoren die gegeven de omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden verwerkt in de periode waarin de schatting wordt herzien, dan wel in toekomstige perioden indien de herziening betrekking heeft op toekomstige perioden. De belangrijkste elementen van schattingsonzekerheden zijn de volgende: ■

■

Resultaatname op projecten Zodra een betrouwbare schatting kan worden gemaakt van het resultaat op een project, worden de opbrengsten en lasten in de winst-en-verliesrekening verwerkt naar rato van het stadium van voltooiing van het project. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van de verhouding geboekte kosten ten opzichte van de totaal te verwachten kosten. Verliesvoorzieningen op projecten worden genomen indien het waarschijnlijk is dat de kosten hoger zijn dan de opbrengsten van een project. Per project wordt dit periodiek beoordeeld door de projectverantwoordelijke en het management. Deze beoordeling vindt plaats op basis van de projectadministratie, het projectbewakingssysteem, projectdossiers en kennis en ervaringen van betrokkenen. Inherent aan dit proces is dat inschattingen worden gemaakt. Met name voor langdurige projecten bestaat het risico dat de werkelijkheid afwijkt van de inschattingen. Uit het verleden is gebleken dat de inschattingen waarop de hoogte van de projectvoorziening is gebaseerd, over het algemeen voldoende betrouwbaar zijn.

Onderhanden projecten Het onderhanden werk van projecten omvat naast de geboekte kosten en verzonden termijnen per project ook de tussentijds gerealiseerde winst dan wel de getroffen verliesvoorziening. Zowel deze winst als dit verlies zijn gebaseerd op een schatting van het uiteindelijke resultaat per project, de prognose einde werk.



Genoemde resultaatschatting is met meer onzekerheid omgeven naarmate bijvoorbeeld: • de overeengekomen contractvorm meer risico’s voor de aannemer inhoudt. Bij een design & construct-contract neemt de aannemer immers ook het ontwerprisico voor zijn rekening. Bij een DBMO-contract komt hier de verantwoordelijkheid voor het onderhoud en exploitatie bij; • het contract zich nog in een vroege fase van ontwerp of uitvoering bevindt. Bij het uitwerken van een voorlopig ontwerp naar een definitief ontwerp kunnen aanzienlijke afwijkingen van het voorlopig ontwerp blijken (omdat een aanvankelijke oplossing bij nader inzien niet mogelijk blijkt te zijn, of omdat de grondcondities beter of slechter zijn dan verwacht, of omdat de dialoog met stakeholders veel gecompliceerder is en dus meer kost dan vooraf is aangenomen). Ook tijdens de uitvoeringsfase kunnen tal van risico’s blijken die voor rekening van de aannemer komen. Genoemde afwijkingen kunnen overigens positief en negatief zijn. ■

■

■

■

■

■

Prestatievergoedingen en claims op projecten Bonussen op projecten worden opgenomen indien het project voldoende vergevorderd is, het bedrag van de bonus betrouwbaar kan worden vastgesteld en het waarschijnlijk is dat aan de gespecificeerde prestatiestandaarden zal worden voldaan of dat deze zullen worden overschreden. Claims worden verantwoord indien onderhandelingen tussen partijen zodanig gevorderd zijn dat het waarschijnlijk is dat de tegenpartij de claim zal accepteren en het bedrag van de claim op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld. Reorganisatievoorziening De verantwoorde reorganisatievoorziening is gebaseerd op een gedetailleerd formeel reorganisatieplan. Opname van een reorganisatievoorziening vindt alleen plaats indien een betrouwbare schatting kan worden gemaakt. Garantieverplichtingen De voorziening voor garantieverplichtingen is gebaseerd op specifieke claims waarbij mogelijke uitkomsten worden gewogen op basis van de beste schatting dat deze zich voordoen. Voorziening dubieuze debiteuren De voorziening dubieuze debiteuren wordt op statische wijze bepaald op basis van een individuele beoordeling van uitstaande vorderingen waarbij per vordering op objectieve wijze een inschatting wordt gemaakt van het risico op oninbaarheid. Deze inschatting is gebaseerd op ervaringen uit het verleden, informatie over de des betreffende debiteur bij betrokkenen, correspondentie etc. Toegezegde pensioenregelingen en personeelsbeloningen De belangrijkste actuariële uitgangspunten die ten grondslag liggen aan de verantwoorde pensioenverplichtingen en overige personeelsbeloningen zijn in de toelichting op de desbetreffende posten opgenomen. Vastgoedbeleggingen De voornaamste uitgangspunten voor bepaling van eventuele bijzondere waardeverminderingsverliezen van de vastgoedbeleggingen zijn opgenomen in de toelichting op betreffende post.



■

■

Immateriële activa Jaarlijks worden impairmenttests uitgevoerd op de goodwill. Op basis van de opgestelde businessplannen voor de komende vijf jaar wordt gekeken naar de te verwachten kasstromen per bedrijfsonderdeel. Voor elk bedrijfs onderdeel wordt op basis van een representatieve ‘peer group’ een ‘weighted average cost of capital’ (wacc) vastgesteld. De verwachte kasstromen en de wacc vormen de basis voor de ‘discounted cashflow methode’ om de goodwill te testen. De Groep heeft hiervoor een standaard model ontwikkeld. Bijzondere waardeverminderingen Teneinde vast te kunnen stellen of sprake is van een bijzonder waardeverminderingsverlies op activa is het noodzakelijk een schatting te maken van de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde van een actief of kasstroomgenererende eenheid is gelijk aan de hoogste van de bedrijfswaarde en de reële waarde minus verkoopkosten. Indien mogelijk, wordt de reële waarde minus verkoopkosten bepaald aan de hand van een bindende verkoopovereenkomst in een transactie tussen onafhankelijke partijen op zakelijke en objectieve grondslag. Als geen bindende verkoopovereenkomst bestaat maar het actief op een actieve markt wordt verhandeld, is de reële waarde minus verkoopkosten gelijk aan de marktprijs van het actief verminderd met de kosten van de vervreemding. Als er voor een actief geen bindende verkoopovereenkomst is, noch een actieve markt, wordt de reële waarde minus verkoopkosten gebaseerd op de best beschikbare informatie om te komen tot het bedrag dat op balansdatum zou kunnen worden verkregen uit de vervreemding van het actief in een transactie tussen terzake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijn de partijen die onafhankelijk zijn, na aftrek van de kosten van vervreemding. Bij de bepaling van deze waarde wordt rekening gehouden met de resultaten van recente transacties voor soortgelijke activa binnen dezelfde bedrijfstak. Bij bepaling van de bedrijfswaarde wordt de contante waarde van geschatte toekomstige kasstromen berekend met behulp van een disconteringsvoet die een afspiegeling is van zowel de actuele marktrente als van de specifieke risico’s met betrekking tot het actief. De kasstroomprognoses worden gebaseerd op redelijke en gefundeerde veronderstellingen die de beste inschatting door het management vertegenwoordigen van de economische omstandigheden die gedurende de resterende gebruiksduur van het actief zullen bestaan.


Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Financieel risicobeheer De Groep hanteert een beleid dat erop is gericht huidige en toekomstige risico’s zoveel mogelijk te beperken en te beheersen en de financiële kosten te minimaliseren. Dit gebeurt door middel van algemene beheersmaatregelen, zoals interne procedures en instructies en specifieke maatregelen die zijn gericht op de beheersing van nader omschreven risico’s. De financiële risico’s van de Groep betreffen voornamelijk kredietrisico’s, renterisico’s, valutarisico’s, liquiditeitsrisico’s en inflatierisico’s. Het risico van schommelingen in wisselkoersen en rente wordt afgedekt met behulp van uiteenlopende derivaten waardoor risico’s waaraan de primaire financiële instrumenten onderhevig zijn, worden overgedragen aan andere contractpartijen. Rente en valutarisico’s worden grotendeels centraal beheerd.

■

■

■

Kredietrisico Het merendeel van de opdrachtgevers bestaat uit publieke organisaties (overheden) waardoor het kredietrisico minimaal is. Bij leveringen aan private opdrachtgevers, hoger dan een bepaald bedrag, wordt ook het krediet risico in de contractbeoordeling betrokken. Daarenboven worden opdrachten naar voortgang van de projecten (vooruit) gefactureerd. De beschikbare liquiditeiten zijn ondergebracht bij kredietwaardige bancaire instellingen.

Renterisico Kredieten met een variabele rente zijn blootgesteld aan het risico van verandering in kasstromen ten gevolge van rentewijzigingen. Het beleid van de Groep is erop gericht om langlopende financieringen tegen een vaste rente af te sluiten. Om dit te bewerkstelligen worden renteswaps afgesloten. Het renterisico met betrekking tot de financiering van de langlopende pps-projecten wordt altijd afgedekt met behulp van renteswaps.

Valutarisico Het merendeel van de activiteiten van de Groep vindt plaats in het eurogebied. Incidentele posities in vreemde valuta worden afgedekt met valutatermijncontracten. Het vreemdevalutarisico op het eigen vermogen van buitenlandse dochters en de aan deze dochters verstrekte langlopende leningen, het zogenaamde translatierisico, wordt niet afgedekt.



■

Liquiditeitsrisico Het liquiditeitsrisico is het risico dat de Groep niet op het vereiste moment aan haar financiële verplichtingen kan voldoen. De uitgangspunten van het liquiditeitsbeheer zijn dat voldoende liquiditeitsruimte aanwezig is om te kunnen voldoen aan huidige en toekomstige financiële verplichtingen, in normale en bijzondere omstandigheden, zonder dat daarbij onaanvaardbare verliezen worden geleden of de reputatie van de Groep in gevaar komt. Met behulp van voortschrijdende liquiditeitsprognoses wordt vastgesteld of voldoende liquiditeit beschikbaar is. Bij langlopende contracten wordt veelal aan opdrachtgevers om termijnbetalingen gevraagd voor de financiering van de projectkosten. De liquiditeitsruimte is gewaarborgd door een gecommitteerde faciliteit van EUR 87,5 mln (2011: EUR 95,0 mln). Deze faciliteit bestaat uit een lening van EUR 37,5 mln (2011: EUR 45,0 mln) en een rekening courant faciliteit van EUR 50,0 mln (2011: EUR 50,0 mln). Daarnaast is er een aanvullende rekening courant faciliteit van EUR 10,0 mln (2011: EUR 10,0 mln). Van deze rekening courant faciliteiten is EUR 39,2 mln opgenomen (2011: EUR 3,8 mln). Van de lening is EUR 37,5 mln opgenomen (2011: EUR 45,0 mln). Per ultimo 2012 beschikt de Groep over EUR 79,9 mln aan liquide middelen (2011: EUR 104,8 mln). De bestaande faciliteit van EUR 37,5 mln aan lening en EUR 50 mln aan rekening courant eindigt per 1 augustus 2013. Derhalve is de lening van EUR 37,5 mln als kortlopend onder de handelsen overige schulden verantwoord. Strukton is in overleg met de banken over de voortzetting van de faciliteit. Dit proces verloopt voortvarend. De verwachting is dat het proces van herfinanciering in de loop van het tweede kwartaal 2013 wordt afgerond. Voor de hierboven vermelde gecommitteerde financiering zijn financiële convenanten van toepassing. Per 31 december 2012 voldoet de Groep aan deze financiële convenanten. Aan de banken zijn zekerheden verstrekt voor de totstandkoming van de faciliteit. Dit betekent dat het merendeel van de activa (minimaal 55%) van de Groep is verpand aan de banken die de gecommitteerde faciliteit hebben verstrekt. Daarnaast zijn de aandelen van de werkmaatschappijen Strukton Worksphere bv en Strukton Rail bv in zekerheid gegeven aan deze banken.

■

■

Inflatierisico In langlopende contracten worden veelal indexeringen opgenomen naar de opdrachtgever. Incidenteel wordt het inflatierisico gehedged door middel van een inflatieswap.

Kapitaalbeheer Het beleid van de directie is gericht op de handhaving van een sterke vermogenspositie waarmee het vertrouwen van opdrachtgevers, crediteuren en de markten kan worden behouden en de toekomstige ontwikkeling van de bedrijfsactiviteiten kan worden zeker gesteld. Kapitaal bestaat uit geplaatst en gestort kapitaal, ingehouden winsten, agioreserve, afdekkingsreserve, reserve omrekeningsverschillen, wettelijke reserve deelnemingen en een actuariële reserve. De directie streeft naar een solvabiliteit van ten minste 25,0%, exclusief de pps-projecten (2011: 25,0%). In 2012 bedroeg de solvabiliteit, exclusief de pps-projecten, 26,3% (2011: 26,6%).


Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening (x EUR 1.000) 1. Materiële vaste activa

Terreinen Bedrijfs- Machines en Ander Activa in gebouwen installaties materieel constructie

Totaal

Per 1 januari 2011 Kostprijs

6.654

49.637

211.387

21.056

6.816

295.550

Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde

689

23.049

136.435

13.735

-

173.908

5.965

26.588

74.952

7.321

6.816

121.642

2011 Boekwaarde 1 januari Inconsolidatie via bedrijfscombinaties Investeringen Desinvesteringen Bijzondere waardeverminderingen

5.965

26.588

74.952

7.321

6.816

121.642

-

-

-

-

-

-

-

213

11.393

2.091

6.018

19.715

1.470

4.422

5.222

336

-

11.450

-

274

-

-

-

274

24

1.766

17.499

1.758

-

21.047

Valutakoersverschillen

-

-

32

-

35

67

Deconsolidatie

-

-

-

-

-

-

Afschrijvingen

Overige mutaties Boekwaarde 31 december

- 4.471

3 20.342

20 63.676

(4) 7.314

(654)

(635)

12.215

108.018

Per 31 december 2011 Kostprijs

5.184

40.767

198.004

21.739

12.215

277.909

713

20.425

134.328

14.425

-

169.891

4.471

20.342

63.676

7.314

12.215

108.018


2012 Boekwaarde 1 januari

4.471

20.342

63.676

7.314

12.215

108.018

Inconsolidatie via bedrijfscombinaties

1.281

9.742

8.445

1.938

16

21.422

Investeringen

-

11.067

15.416

3.778

(8.944)

21.317

Desinvesteringen

-

-

783

497

-

1.280

Bijzondere waardeverminderingen Afschrijvingen

-

-

234

-

-

234

23

2.229

17.020

2.476

-

21.748


-

-

246

-

88

334

Deconsolidatie

-

-

335

-

-

335

Overige mutaties Boekwaarde 31 december

-

-

767

213

(47)

933

5.729

38.922

70.178

10.270

3.328

128.427


6.465

60.143

242.049

36.326

3.328

348.311

736

21.221

171.871

5.729

38.922

70.178

26.056

-

219.884

10.270

3.328

128.427


In 2012 is voor een bedrag van EUR 21,4 mln aan activa ingeconsolideerd. Dit betreft voornamelijk de activa ten gevolge van de acquisitie Ooms Nederland Holding bv.


Onder ‘machines en installaties’ zijn begrepen: • Machines en installaties ten behoeve van de productie; • Materieel ten behoeve van de uitvoering van werken; • Kantoorinventarissen, computerinstallaties, telefooninstallaties en dergelijke. De post ‘activa in constructie’ bestaat in hoofdzaak uit termijnbetalingen voor de verwerving van materieel dat nog niet in gebruik is genomen. Materiële vaste activa gefinancierd door middel van financiële lease-overeenkomsten, hebben een boekwaarde van EUR 2,7 mln (2011: nihil) en betreffen machines en installaties. De met de lease-overeenkomsten samenhangende betalingsverplichtingen zijn opgenomen onder de kortlopende en langlopende schulden. Strukton Groep heeft niet het juridische eigendom van deze activa. De desinvesteringen in 2011 hebben voornamelijk betrekking op de verkoop van activa van Strukton Materieel bv. De investeringen in 2012 hebben voornamelijk betrekking op de segmenten railsystemen en civiele infrastructuur. Het merendeel van het materieel vast actief is als zekerheid voor banken en/of andere verschaffers van vreemd vermogen gesteld. Deze zekerheidsstelling heeft plaatsgevonden in het kader van de gecommitteerde faciliteit van de banken. Daarnaast is specifiek voor een bedrag van EUR 4,1 mln (2011: EUR 7,8 mln) hypothecair verpand. De afschrijvingstermijnen zijn gebaseerd op de verwachte levensduur. • Fundering / Ruwbouw / Overig 50 jaar • Dak / Warmte / Ventilatie 15 jaar • Kozijnen / Gevels / Gas / Electra / Liften 25 jaar • Machines en Installaties 5 jaar • Ander Materieel 5 jaar


2. Immateriële activa

Goodwill Overige Totaal immateriële activa

Per 1 januari 2011 Kostprijs

81.403

48.597

130.000

Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen

44.954

33.653

78.607

Boekwaarde

36.449

14.944

51.393


36.449

14.944

51.393


-

-

-

Investeringen

-

678

678

Desinvesteringen Bijzondere waardeverminderingen Afschrijvingen Valutakoersverschillen Overige mutaties Boekwaarde 31 december

-

-

-

6.078

-

6.078

-

3.794

3.794

35

-

35

-

-

-

30.406

11.828

42.234


81.438

49.275

130.713


51.032

37.447

88.479

Boekwaarde

30.406

11.828

42.234


30.406

11.828

42.234


-

967

967

Investeringen

-

97

97

Desinvesteringen

-

-

-

Bijzondere waardeverminderingen

-

-

-

-

3.986

3.986

214

-

214

Afschrijvingen Valutakoersverschillen Overige mutaties Boekwaarde 31 december

-

37

37

30.620

8.943

39.563


81.652

50.376

132.028


51.032

41.433

92.465

Boekwaarde

30.620

8.943

39.563


Het merendeel van de overige immateriële activa wordt afgeschreven over een periode van één tot vijf jaar. De afschrijving in 2012 van EUR 4,0 mln heeft voornamelijk betrekking op het bedrijfssegment Strukton Worksphere. De Groep waardeert haar immateriële activa in overeenstemming met IAS 38 en IFRS 3. De Groep verricht overeenkomstig IAS 36 een impairmenttest op de geactiveerde goodwill bij kasstroomgenererende eenheden. De waarderingsmethodiek betreft de ‘discounted cashflow’-methode, waarbij wordt uitgegaan van een oneindige levensduur. De kasstromen zijn gebaseerd op de door de desbetreffende eenheid opgestelde businessplannen voor een periode van vijf jaar. Uitgangspunt hierbij is stabilisatie en een beperkte groei in deelsegmenten. De gehanteerde businessplannen zijn exclusief acquisities. Per kasstroomgenererende eenheid is een disconteringsvoet (‘weighted average cost of capital’ (wacc)) vastgesteld overeenkomstig een representatieve ‘peer groep’. In de prognose is rekening gehouden met cashflows voor belasting. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een bruto wacc (pre tax wacc). In overeenstemming met IAS 36.44 is in de prognosejaren geabstraheerd van uitbreidingsinvesteringen. In 2012 hebben er geen bijzondere waardeverminderingen van goodwill plaatsgevonden. De stijging van de goodwill in Zweden wordt veroorzaakt door koersverschillen. Goodwill per kasstroomgenererende eenheid Strukton Worksphere Strukton Rail AB

Land

2012

2011

Nederland 20.999 20.999 Zweden

5.638

5.424

Colijn

Nederland 3.830 3.830

Grondbank Nederland

Nederland 153 153

30.620 30.406


De belangrijkste veronderstellingen en de wijze van kwantificeren per kasstroomgenerende eenheid zijn: Strukton Worksphere De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen binnen Nederland. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een bruto wacc van 15,8% (2011: 15,8%). In de businessplanperiode is uitgegaan van een beperkte groei. In de restwaarde periode is geen verdere groei opgenomen. Aan het einde van de businessplanperiode wordt een omzet verwacht van EUR 310 mln. De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering op de goodwill voor Strukton Worksphere doorgevoerd. Bij onwaarschijnlijke verandering in de belangrijkste variabelen is nog geen sprake van een bijzondere waardevermindering. Strukton Rail AB (Zweden) De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen binnen Zweden. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een bruto wacc van 19,0% (2011: 19,0%). In de businessperiode is uitgegaan van een verdere groei. In de restwaardeperiode is geen verdere groei opgenomen. Aan het einde van de businessplanperiode wordt een omzet verwacht van EUR 155 mln. De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering op de goodwill voor Strukton Rail AB doorgevoerd. Bij onwaarschijnlijke verandering in de belangrijkste variabelen is nog geen sprake van een bijzondere waardevermindering. Strukton Rail AS (Noorwegen) De activiteiten van Strukton Rail AS zijn per 5 januari 2012 beëindigd. Dit betekent dat de aanwezige goodwill van EUR 6,1 mln is afgeboekt in 2011. Colijn / Grondbank Nederland De toets is uitgevoerd op toekomstige kasstromen. De kasstromen zijn verdisconteerd tegen een bruto wacc van 18,4% (2011: 18,4%). In de businessplanperiode is uitgegaan van een beperkte groei. In de restwaardeperiode is geen verdere groei opgenomen. De uitkomst van de berekening van de realiseerbare waarde ligt boven de boekwaarde van de onderneming inclusief de daarin opgenomen goodwill. De Groep heeft derhalve in dit boekjaar geen bijzondere waardevermindering op de goodwill voor Colijn en Grondbank Nederland doorgevoerd. Bij onwaarschijnlijke verandering in de belangrijkste variabelen is nog geen sprake van een bijzondere waardevermindering.


3. Vastgoedbeleggingen

2012 2011

Per 1 januari Kostprijs Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde

4.038

4.038

-

-

4.038

4.038

Mutaties boekjaar Boekwaarde 1 januari

4.038

4.038


-

-

Investeringen

-

-

Desinvesteringen

-

-

Bijzondere waardeverminderingen

-

-

88

-

Afschrijvingen Valutakoersverschillen Deconsolidatie

- -

-

Overige mutaties

5.633

-

Boekwaarde 31 december

9.583

4.038

Per 31 december Kostprijs Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde

9.671

4.038

88

-

9.583

4.038

De reële waarde van vastgoedbeleggingen bedraagt per 31 december 2012 EUR 9,6 mln (2011: EUR 4,0 mln). Deze waarde is op onafhankelijke wijze bepaald met inschakeling van erkende deskundigen. De post overige mutaties betreft een herclassificatie van vordering naar vastgoedbelegging. Een vordering uit een failliete boedel is omgezet naar een vastgoedbelegging. De exploitatie van de vastgoedbelegging vindt plaats in een joint venture waarin de Groep een 50%-belang heeft en in een 100%-dochtermaatschappij. De Groep ontvangt jaarlijks EUR 0,6 mln voor de exploitatie (2011: EUR 0,03 mln). De afschrijvingstermijnen zijn gebaseerd op de verwachte gebruiksduur. • Fundering / Ruwbouw / Overig 50 jaar • Dak / Warmte / Ventilatie 15 jaar • Kozijnen / Gevels / Gas / Elektra / Liften 25 jaar


4. Deelnemingen

De Groep heeft investeringen in (niet-beursgenoteerde) geassocieerde deelnemingen: In 2012 heeft de Groep een 40%-belang in Construzioni Linee Ferroviarie S.p.A. in Bologna (Italië) (2011: 40%). Daarnaast heeft de Groep belangen in enkele kleine vennootschappen.

Activa Verplichtingen Saldo Bedrijfs- Resultaat opbrengsten

2011 Construzioni Linee Ferroviarie S.p.A. Overige

60.706 -

29.662 -

31.044 1.847

38.429

2.494

-

(129)

32.891

2.365

2012 Construzioni Linee Ferroviarie S.p.A. Overige

60.622 -

30.122 -

30.500 2.451

45.484

(143)

-

(139)

32.951

(282)

Bij Construzioni Linee Ferroviarie S.p.A. is sprake van een wettelijke reserve. Gegeven het 40%-belang bedraagt deze reserve in 2012 EUR 0,4 mln (2011: EUR 0,4 mln). Het resultaat in 2012 van EUR 0,3 mln negatief (2011: EUR 2,4 mln positief ) is het resultaat na belasting. Per 1 januari Koersverschillen Uitbreiding

2012 2011 32.891

31.006

11

2

731

435

Resultaat lopend jaar

(282)

2.365

Uitgekeerd dividend

415

800

15

(117)

32.951

32.891

Overige mutaties Per 31 december

De uitbreiding van EUR 0,7 mln betreft de acquisitie van BAG bv en de oprichting van het bedrijf Unifer S.r.l. in Italië.


5. Overige financiële vaste activa

Per 1 januari 2011 Investeringen Desinvesteringen Inconsolidatie via bedrijfscombinaties Verstrekte leningen Aflossingen leningen

Langlopende Pps- Beleggingen Financiële vorderingen vorderingen derivaten

20.332

166.727

5.492

1.498

Totaal

194.049

-

37.810

542

-

38.352

9.250

131.141

1.164

-

141.555

-

-

-

-

2.781

-

-

2.182

-

4.963

539

18.837

3.490

-

22.866


- - - - -

Deconsolidatie

- - - - -

Oprenting

-

Mutatie reële waarde

-

Overige mutaties

-

Per 31 december 2011

13.324

10.104

-

-

10.104

-

551

(1.327)

(776)

-

-

-

-

64.663

4.113

171

82.271

Per 1 januari 2012 Investeringen Desinvesteringen Inconsolidatie via bedrijfscombinaties

13.324

64.663

4.113

171

82.271

-

13.324

-

-

13.324

-

30.043

-

-

30.043

26

-

-

-

26

Verstrekte leningen

614

-

-

-

614

Aflossingen leningen

570

7.912

-

-

8.482


- - - - -

Deconsolidatie

- - - - -

Oprenting

-

4.295

-

-

4.295

Mutatie reële waarde

-

-

-

158

158

Overige mutaties Per 31 december 2012

-

-

-

-

-

13.394

44.327

4.113

329

62.163

De pps-vorderingen betreffen nog te ontvangen vergoedingen uit hoofde van concessieovereenkomsten in Nederland. De desinvestering van de pps-vorderingen in 2012 betreft voornamelijk de verkoop van het 50%-belang in DC16 bv. De looptijd van de diverse pps-vorderingen is ca. 25 jaar. Het merendeel heeft een looptijd langer dan vijf jaar. Het rentepercentage van deze pps-vorderingen bedraagt gemiddeld ca. 5% (2011: 5%). Onder de langlopende vorderingen is EUR 1,6 mln opgenomen inzake achtergestelde leningen van de aandeelhouders van de special purpose companies door de special purpose companies waarin de pps-projecten worden uitgevoerd (2011: EUR 2,6 mln). Onder de beleggingen zijn de belangen in Voestalpine Railpro bv (10%), Defluent bv (2%) en Safire bv (1%) verantwoord.


6. Uitgestelde belastingvorderingen en verplichtingen De uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen zijn als volgt te specificeren naar de betreffende rubrieken:

Vorderingen Verplichtingen Saldo 2012 2011 2012 2011 2012 2011

Materiële vaste activa

-

-

3.071

3.152

(3.071)

(3.152)

Immateriële activa

-

-

3.847

2.681

(3.847)

(2.681)

Onderhanden werken

-

-

-

344

-

(344)

2.305

3.204

69

43

2.236

3.161

7.098

261

-

-

7.098

261

Jubileumverplichting

145

49

-

-

145

49

Indexatieverplichting

308

-

-

-

308

-

Financiële derivaten Fiscale waarde van opgenomen voorwaartse verliesverrekening

Overige Totaal

104

32

386

162

(282)

(130)

9.960

3.546

7.373

6.382

2.587

(2.836)

Saldo per Opgenomen Opgenomen in Overige Saldo per Mutaties 2011 inzake het saldo 01-01-11 in belasting- niet-gerealiseerde mutaties 31-12-11 van belastingvorderingen en -verplichtingen: last 2011 resultaten


(2.472)

Immateriële activa

(3.536)

Onderhanden werken

(339)

Financiële derivaten Jubileumverplichting

(680)

-

-

(3.152)

855

-

-

(2.681)

(5)

-

-

(344)

5.537

(69)

(2.307)

-

3.161

153

(104)

-

-

49

Overige

45

(175)

-

-

(130)

(612)

(178)

(2.307)

-

(3.097)

Fiscale waarde van opgenomen voorwaartse verliesverrekening

1.810

(1.549)

-

-

261

1.810

(1.549)

-

-

261

Totaal

1.198

(1.727)

(2.307)

-

(2.836)

Saldo per Opgenomen Opgenomen in Overige Saldo per 01-01-12 in belasting- niet-gerealiseerde mutaties 31-12-12 van belastingvorderingen en -verplichtingen: last 2012 resultaten Mutaties 2012 inzake het saldo


(3.152)

81

-

-

(3.071)

Immateriële activa

(2.681)

(1.166)

-

-

(3.847)

Onderhanden werken

(344)

344

-

-

-

Financiële derivaten

3.161

74

(999)

-

2.236

Jubileumverplichting

49

96

-

-

145

Indexatieverplichting

-

(9)

129

188

308

Overige

(130)

(3.097)

(152) (732)

(870)

188

(4.511)

(282)

Fiscale waarde van opgenomen voorwaartse verliesverrekening

261

6.837

-

-

7.098

261

6.837

-

-

7.098

Totaal

(2.836)

6.105

(870)

188

2.587


Het fiscale resultaat van de fiscale eenheid Strukton in Nederland heeft geleid tot een fiscale waardering van opgenomen voorwaartse verliesverrekening van EUR 6,1 mln. De voornaamste oorzaak hiervan is de liquidatie van Strukton Railinfra AS in Noorwegen. Daarnaast is bij de dochter Europool in 2012 een actieve belastinglatentie van EUR 0,7 mln geherrubriceerd van vordering naar belastinglatentie. De Nederlandse uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen zijn gewaardeerd tegen het geldende tarief van 25,0%.

7. Voorraden 31-12-2012 31-12-2011 Grond- en hulpstoffen

5.785

3.743

Gereed product

1.379

670

Handelsgoederen

4.289

4.379

Vastgoed

23.915

20.471

35.368

29.263

Het niet verkochte deel van vastgoedprojecten die reeds in uitvoering zijn genomen, is in 2012 gestegen met EUR 3,4 mln (2011: afname EUR 5,4 mln). Het niet verkochte deel van vastgoed betreft grondposities en gemaakte kosten voor vastgoedprojecten in uitvoering.

8. Handels- en overige vorderingen 31-12-2012 31-12-2011 Debiteuren Vorderingen op verbonden partijen Overige vorderingen en overlopende activa

252.453

209.459

128

42

78.941

79.324

331.522

288.825

De overige vorderingen en overlopende activa betreffen voor een groot deel nog te declareren termijnen voor onderhanden werken. Zie voor debiteurenrisico paragraaf 23.

9. Onderhanden werken 31-12-2012 31-12-2011 Kosten verminderd met voorzieningen voor verliezen en risico’s en vermeerderd met naar rato van de voortgang genomen winsten

2.333.342

1.954.671

Af: gedeclareerde termijnen

2.291.622

1.928.011

41.720

26.660

123.807

106.771

Negatief saldo onderhanden werken

82.087

80.111

41.720

26.660

Het saldo onderhanden werken is als volgt samengesteld: Positief saldo onderhanden werken

Het positief saldo onderhanden werken bestaat uit alle onderhanden projecten waarvan de gemaakte kosten plus de opgenomen winst, minus de opgenomen verliezen groter zijn dan de gedeclareerde termijnen. Het positief saldo onderhanden werken is verantwoord onder vlottende activa. Het negatief saldo onderhanden werken bestaat uit alle onderhanden projecten waarvan de gemaakte kosten plus de opgenomen winst, minus de opgenomen verliezen kleiner zijn dan de gedeclareerde termijnen. Het negatief saldo onderhanden werken is verantwoord onder kortlopende verplichtingen. In totaal is in 2012 EUR 1,4 mln (2011: EUR 5,7 mln) rente geactiveerd. Grote langlopende projecten worden in de meeste gevallen voorgefinancierd waardoor de gedeclareerde termijnen op deze projecten groter zijn dan de gemaakte kosten. Het positief saldo onderhanden werken bestaat voornamelijk uit kortlopende projecten.


10. Liquide middelen 31-12-2012 31-12-2011 Bank- en kastegoeden

79.952

Direct opvraagbare deposito’s

104.816

-

-

79.952

104.816

In de liquide middelen zijn begrepen geldmiddelen van bouwcombinaties ad EUR 19,3 mln (2011: EUR 22,1 mln) en geldmiddelen die zijn ontvangen op geblokkeerde rekeningen ad EUR 1,8 mln (2011: EUR 1,9 mln). Deze geldmiddelen staan niet ter vrije beschikking van de onderneming. De geldmiddelen opgenomen in bouwcombinaties betreffen geldmiddelen in samenwerkingsverbanden waarbij contractueel is vastgelegd dat niet vrij mag worden beschikt over de liquide middelen. De geldmiddelen ontvangen op geblokkeerde rekeningen betreffen met name de in het kader van de Wet ketenaansprakelijkheid aan te houden G-rekeningen. De overige liquide middelen staan volledig ter vrije beschikking. 11. Eigen vermogen Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van de moedermaatschappij:

Geplaatst

Reserve

Wettelijke

Afdekkings-

Actuariële

Ingehouden

Onverdeeld

Totaal


Agioreserve

reserve

reserve

reserves

winsten

resultaat

eigen


2011 Per 1 januari 2011

2.269

10.000

1.280


-

-

-

612 (16.562) -

-

(717) -

185.314 (15.486) (15.486)

15.486

166.710 -

Resultaat na belastingen - - - - - - - 14.362 14.362 Niet-gerealiseerde resultaten

-

-

53

100

6.831

(1.784)

537

-

5.737

Agiostorting - - - - - - - - Uitgekeerd dividend - - - - - - - - Per 31 december 2011

2.269

10.000

1.333

712

(9.731)

(2.501)

170.365 14.362 186.809

Per 1 januari 2012

2.269

10.000

1.333

712

(9.731)

(2.501)

170.365


-

-

-

-

-

-


-

-

-

-

-


-

-

2.785 ( 2.740)

(196)

2012

- 749

- 46

14.362 186.809

14.362 (14.362) 18.212 -

18.212 644

Agiostorting - - - - - - - - Uitgekeerd dividend - - - - - - - - Per 31 december 2012

2.269

10.000

2.082

758

(6.946)

(5.241)

184.531

18.212 205.665

Geplaatst en gestort kapitaal Het maatschappelijk kapitaal van Strukton Groep nv bestaat in 2012 uit 500 gewone aandelen met een nominale waarde van EUR 4.538 per aandeel (2011: idem). Het geplaatst kapitaal van Strukton Groep nv bestaat in 2012 uit 500 gewone aandelen met een nominale waarde van EUR 4.538 per aandeel (2011: idem). Alle geplaatste aandelen zijn volgestort. Agioreserve Per overnamedatum van 29 oktober 2010 is door Oranjewoud nv een agiostorting gedaan van EUR 10 mln.


Reserve omrekeningsverschillen De reserve omrekeningsverschillen omvat alle valutaverschillen die ontstaan door de omrekening van de nettoinvestering van Strukton in buitenlandse dochterondernemingen. In 2012 is een bedrag van EUR 0,7 mln toegevoegd aan de reserve omrekeningsverschillen (2011: EUR 0,1 mln). Wettelijke reserve deelnemingen De gevormde wettelijke reserve betreft een wettelijke reserve inzake Construzione Linee Ferroviarie S.p.A. (Italië) en een wettelijke reserve inzake Strukton Rail nv (België). De wettelijke reserve inzake Construzione Linee Ferroviarie S.p.A. bedraagt EUR 0,4 mln (2011: EUR 0,4 mln). De wettelijke reserve inzake Strukton Rail nv bedraagt EUR 0,3 mln (2011: EUR 0,3 mln). Afdekkingsreserve De afdekkingsreserve bestaat uit de cumulatieve mutatie in de reële waarde van dekkingsinstrumenten wanneer de afgedekte transactie nog niet heeft plaatsgevonden of de afgedekte positie nog niet is beëindigd. In 2012 is de reserve verhoogd met een bedrag van EUR 2,8 mln (2011: verlaging EUR 6,9 mln). De verbetering is met name een gevolg van de verkoop van een 50%-belang in DC16 bv. Actuariële reserve De actuariële reserve bestaat uit de cumulatieve mutatie van de reële waarde van pensioenverplichtingen ten gevolge van wijzigingen in de actuariële uitgangspunten. De actuariële reserves zijn in 2012 met EUR 2,7 mln afgenomen (2011: afname EUR 1,8 mln). Deze afname wordt met name veroorzaakt door de verder gedaalde rente. Ingehouden winsten In 2012 is geen dividend uitgekeerd (2011: geen dividenduitkering).

12. Achtergestelde leningen 31-12-2012 31-12-2011 Special purpose companies voor pps-projecten Overige

1.574

2.664

431

-

2.005

2.664

De achtergestelde leningen hebben voornamelijk betrekking op de verstrekte achtergestelde leningen door de aandeelhouders van de special purpose companies aan de special purpose companies waarin de uitvoering van de pps-projecten plaatsvindt. Deze achtergestelde leningen zijn bij de desbetreffende special purpose companies achtergesteld t.o.v. de overige schuldeisers van de desbetreffende special purpose companies. De afname in 2012 is voornamelijk een gevolg van de verkoop van het 50%-belang in DC16 bv. De overige achtergestelde lening is het gevolg van de inconsolidatie van Ooms Nederland Holding bv.

13. Langlopende schulden 31-12-2012 31-12-2011 Schulden financiering vastgoedprojecten

4.070

7.802

Bankfinancieringen

4.140

47.660


9.220

12.162

Leaseverplichtingen

2.736

0

Non-recourse pps-financiering

44.154

64.242

Overige langlopende schulden

7.781

7.059

72.101

138.925

De afname van de langlopende schulden met EUR 66,8 mln is in belangrijke mate een gevolg van een aflossing van de banklening van EUR 7,5 mln en de afname van de non-recourse pps-financiering door de verkoop van het 50%-belang in DC16 bv. Daarnaast is de resterende banklening van EUR 37,5 mln onder de kortlopende schulden gereclassificeerd. De overige langlopende schulden betreffen onderhandse leningen.


Het aflossingsschema van de langlopende schulden is als volgt:

< 1 jaar

1-5 jaar

> 5 jaar

Totaal

-

7.802

-

7.802

2011 Schulden financiering vastgoedprojecten Bankfinancieringen

262 46.047 1.351 47.660


1.547

Leaseverplichtingen

3.286

7.329

12.162

- - - 0


785 8.045 55.412 64.242


-

2.594

- 65.180

7.059 71.151

7.059 138.925

2012 Schulden financiering vastgoedprojecten

4.070

Bankfinancieringen

-

-

4.070

429 1.730 1.981 4.140


70

Leaseverplichtingen

550

8.600

869 1.867


9.220

- 2.736

334 2.632 41.188 44.154


3.105

150

4.526

7.781

8.877

6.929

56.295

72.101

Van de totale schuld heeft EUR 56,3 mln (2011: EUR 71,2 mln) een looptijd langer dan vijf jaar. Voor meer informatie over de rente en valutarisico’s wordt verwezen naar paragraaf 23 ‘financiële instrumenten’ en de paragraaf ‘financieel risicobeheer’ in de grondslagen voor financiële verslaggeving. 14. Voorzieningen Samenvatting van de mutaties in 2012: Reorganisatie-

voorziening

Per 1 januari 2012

497

In-/deconsolidatie

-

Koersverschillen

-

Dotatie

Pensioen- Jubileum- Garantie- Overige voorziening verplichtingen verplichtingen voorzieningen

14.131

Totaal

3.541

307

1.309

19.785

-

-

1.559

604

2.163

549

-

-

-

549

-

4.808

1.265

418

112

6.603

339

-

393

-

340

1.072

Vrijval

-

-

-

-

672

672

Oprenting voorziening

-

-

-

-

-

-

Onttrekking

Overige mutaties Per 31 december 2012 Langlopend deel

-

-

-

13

137

150

158

19.488

4.413

2.297

1.150

27.506

-

19.488

4.037

1.276

244

25.045

Kortlopend deel

158

-

376

1.021

906

2.461

158

19.488

4.413

2.297

1.150

27.506

Bij de actuariële berekening van de jubileumverplichting is uitgegaan van een disconteringsvoet van 2,5% (2011: 4,5%). De inconsolidatie van de garantievoorziening van EUR 1,6 mln wordt veroorzaakt door de acquisitie van Ooms Nederland Holding bv. De overige voorzieningen bestaan uit voorzieningen voor risico’s voor gerechtelijke procedures tegen Strukton Groep nv en/of haar werkmaatschappijen, en overige relatief kleine risico’s.


Pensioenverplichtingen Voor het personeel van de werkmaatschappijen van Strukton Groep nv gelden de pensioenregelingen van de volgende pensioenfondsen met vermelding van de aantallen aangesloten actieven per 31 december 2012: • Bedrijfstakpensioenfonds Bouw (1.620) • Bedrijfstakpensioenfonds Betonproductie industrie (18) • Bedrijfstakpensioenfonds Metaal en Techniek (1.534) • Spoorwegpensioenfonds (2.164) • Groepsverzekering Zwitserleven (9) • Alecta pensioenverzekering plan Zweden ITP schema (213) • Alecta pensioenverzekering plan Zweden SAF-LO schema (386) • Axa pensioenverzekering Strukton Railinfra nv België (53) • Strukton Rail GmbH (54) De bovengenoemde eerste drie pensioenregelingen betreffen regelingen van bedrijfstakpensioenfondsen. In alle gevallen waarin sprake is van aansluiting bij bedrijfstakpensioenfondsen geldt dat groepsmaatschappijen, in het geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, geen verplichting hebben tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan het voldoen van toekomstige premies. Evenmin kunnen de groepsmaatschappijen rechten doen gelden op eventuele overschotten in de fondsen. Als gevolg hiervan zijn deze pensioenregelingen in deze jaarrekening verwerkt als toegezegde bijdrageregeling. Wat betreft de pensioenregeling voor de bedrijfstak spoorwegen, ondergebracht bij het spoorwegpensioenfonds, geldt dat in 2005 werkgevers en werknemersvertegenwoordigers in deze bedrijfstak overeenstemming hebben bereikt over een nieuwe pensioenregeling. Deze nieuwe regeling is op 31 december 2005 ingegaan. Deze regeling kwalificeert voor de financiële verantwoording als een toegezegde bijdrageregeling. Kenmerk van deze pensioenregeling is dat de onderneming in het kader van deze regeling zich heeft verplicht tot het betalen van een vooraf vastgestelde jaarlijkse premie. De onderneming heeft na betaling van de overeengekomen premie geen verplichting tot het betalen van aanvullende bedragen in geval sprake zou zijn van een tekort bij het pensioenfonds. Evenmin kunnen de groepsmaatschappijen rechten doen gelden op eventuele overschotten in de fondsen. De actuariële risico’s en de beleggingsrisico’s liggen bij het pensioenfonds en zijn deelnemers. De pensioenregeling ondergebracht bij Zwitserleven is gekwalificeerd als een toegezegde bijdrageregeling. De dekkingsgraad van de bedrijfstakpensioenfondsen is als volgt:

Pensioenvoorziening 31-12-2012 31-12-2011 Bedrijfstakpensioenfonds Bouw

105,7%

99,8%

Bedrijfstakpensioenfonds Betonproductie industrie

100,7%

95,2%

Bedrijfstakpensioenfonds Metaal en Techniek Spoorwegpensioenfonds


92,4%

88,5%

113,5%

113,0%

Voor een viertal pensioenregelingen die te kwalificeren zijn als een toegezegde pensioenregeling is een voorziening opgebouwd.

Pensioenvoorziening 31-12-2012 31-12-2011 Strukton Rail AB (Zweden) Strukton Railinfra nv (België) Strukton Rail GmbH (Duitsland) Reef Infra bv (Nederland)

16.809

12.576

674

318

774

562

1.231

675

19.488

14.131

De stijging van de pensioenvoorziening wordt voornamelijk veroorzaakt door de daling van de disconteringsvoet. De Alecta pensioenverzekering SAF-LO schema is een toegezegde pensioenregeling. Voor de acquisitie van Strukton Rail AB (voorheen Svensk Banproduktion) was de pensioenvoorziening ondergebracht bij een collectieve regeling voor de publieke sektor (ITP schema). Een deel van deze pensioenvoorziening is een toegezegde pensioenregeling. De contante waarde van deze verplichting is in de balans van de onderneming opgenomen. De stijging in 2012 van de pensioenvoorziening komt grotendeels voor rekening van de pensioenvoorziening in Zweden. De pensioenverzekering voor de medewerkers van Strukton Railinfra nv in België betreft een toegezegde pensioenregeling. Strukton Rail GmbH heeft een beperkte toegezegde pensioenregeling voor zijn medewerkers; hiervoor is een bedrag op de balans van de vennootschap voorzien van EUR 0,8 mln (2011: EUR 0,6 mln). Bij Reef Infra bv is een indexatieverplichting opgenomen voor de pensioenregeling. Deze is ondergebracht bij Nationale Nederlanden. In deze pensioenregeling worden geen nieuwe rechten meer opgebouwd. Het nadelige verschil tussen pensioenverplichtingen en pensioenvermogen is opgenomen onder de post pensioenvoorziening. De pensioenverplichtingen en pensioenvermogen zijn bepaald op basis van actuariële berekeningen die per 31 december zijn uitgevoerd. Uitgangspunten, samenstelling en het verloop van de pensioenverplichting en het pensioenvermogen met betrekking tot de toegezegde pensioenregelingen voor Strukton Rail AB (Zweden), Strukton Railinfra nv (België). Strukton Rail GmbH (Duitsland) en Reef Infra bv (Nederland) zijn hieronder weergegeven.

31-12-2012 31-12-2011 Uitgangspunten: Disconteringsvoet

2,5 - 3,5%

4,36%

Verwacht rendement op belegd vermogen lange termijn

3,50%

5,53%

Verwacht rendement op belegd vermogen komend jaar

-

-

Loonsomstijging

2,5 - 3,5%

2,8%

Pensioenstijging

1,00%

1,05%

2,0%

2,0%

Inflatie

De verwachte bijdrage aan de pensioenregeling in 2012 bedraagt EUR 0,4 mln. Een toewijzing van het belegd vermogen aan verschillende beleggingsinstrumenten, zoals aandelen, obligaties en vastgoed, is niet van toepassing. De pensioenvoorzieningen in België en Nederland zijn gefinancierd door middel van een verzekeringscontract. De pensioenvoorzieningen in Zweden en Duitsland worden niet extern gefinancierd en zijn verantwoord in de respectievelijke vennootschappen.


31-12-2012 31-12-2011

Samenstelling: 822

3.747

Pensioenverplichtingen (contante waarde)

Pensioenvermogen (reële waarde)

(20.310)

(17.878)

Nadelig verschil

(19.488)

(14.131)

Verloop: Pensioenvermogen op 1 januari Inconsolidatie Verwacht rendement op beleggingen Pensioenpremies Uitbetaalde pensioenen Actuariële winst of verlies op beleggingen Overige mutaties Pensioenvermogen op 31 december

3.747

3.848

- 32

198

260

257

(140)

(314)

4

(242)

(3.081)

-

822

3.747

Pensioenverplichtingen op 1 januari

17.878

14.560

-

-

In boekjaar toe te kennen aanspraken

940

711

Interestkosten

635

665

Inconsolidatie

Uitbetaalde pensioenen Actuariële winst of verlies op verplichtingen

(140)

(314)

3.530

2.141

Koersverschillen

548

114

Overige mutaties

(3.081)

1

Pensioenverplichtingen op 31 december

20.310

17.878

Actuariële resultaten op 1 januari Inconsolidatie Afschrijvingen actuariële resultaten Actuariële (winst) of verlies op verplichtingen Actuariële (winst) of verlies op beleggingen Koersmutaties Actuariele resultaten op 31 december

3.397

973

- -

-

3.530

2.141

(4)

242

174

41

7.097

3.397

2012 2011

Pensioenkosten componenten uit hoofde van toegezegde pensioenregelingen: In boekjaar toe te kennen aanspraken

940

711

Rentekosten

635

665

Verwacht rendement op beleggingen

(32)

(198)

-

-

1.543

1.178

Overige Totale pensioenkosten in de winst-en-verliesrekening

De post overige mutaties van EUR 3,1 mln bij pensioenvermogen en pensioenverplichtingen betreft een reclassificatie van de regeling bij Reef Infra bv. Hierbij gaat het om een gesloten regeling waarbij de verplichting is gebaseerd op het contant maken van de toekomstige indexatieverplichtingen.


15. Handels- en overige schulden 31-12-2012 31-12-2011 Schulden aan leveranciers Schulden aan verbonden partijen Belastingen en premies sociale verzekeringen Pensioenpremies

197.907

170.828

512

558

56.326

54.299

2.993

1.183

37.500

-

Overige schulden en overlopende passiva

123.384

133.936

418.622

360.804

Kortlopende bankschuld

De kortlopende bankschuld betreft een aflossingsverplichting van een lening. De overige schulden en overlopende passiva bestaan voor een groot deel uit nog te ontvangen facturen voor afgesloten werken en nog te betalen vakantiegelden en verschuldigde verlofdagen. 16. Bedrijfsopbrengsten en operationeel resultaat

Bedrijfsopbrengsten: 2012 2011 Railsystemen

573.815

585.873


407.069

298.809

Bouw

154.207

181.206

Technisch beheer en installatiemanagement

219.202

252.088

1.354.293

1.317.976

In de bedrijfsopbrengsten bij civiele infrastructuur is een bedrag van EUR 6,9 mln verantwoord als badwill op de acquisitie van Ooms Nederland Holding bv. Dit bedrag is met name ontstaan door de purchase price allocation van de overgenomen activa. De stijging van de bedrijfsopbrengsten wordt voornamelijk veroorzaakt door de stijging van bedrijfsopbrengsten bij civiele infrastructuur. In 2012 bedragen de bedrijfsopbrengsten in het buitenland EUR 229,7 mln (2011: EUR 232,1 mln). Uitsplitsing opbrengstcategorieën

2012

2011

Projecten in opdracht van derden

945.069

929.650

Serviceonderhoud en concessies

339.438

354.248

7.886

6.830

Omzet uit voorraad Overige

61.900 1.354.293

27.248 1.317.976

Het aandeel in de totale bedrijfsopbrengsten van service, onderhouden concessieopdrachten is in 2012 gestabiliseerd op 25,1% (2011: 26,9%). Operationeel resultaat (EBITDA)

2012

2011

Railsystemen

27.748

26.990


18.180

10.068

Bouw

(5.487)

5.918

5.138

12.301

45.579

55.277

Technisch beheer en installatiemanagement

De daling van het operationeel resultaat in 2012 wordt voornamelijk veroorzaakt door de daling van het operationeel resultaat bij de segmenten Bouw en Technisch beheer en installatiemanagement.


17. Kosten van gronden hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk

Kosten van gronden hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk betreffen direct aan het productieproces toe te wijzen externe kosten.

18. Lonen, salarissen en sociale lasten 2012 2011 Lonen en salarissen

305.024

297.246

Sociale lasten

51.537

47.364

Toegezegde bijdrageregelingen

28.422

25.554

1.543

1.178

Toegezegde pensioenregelingen Jubileumuitkeringen

583

384

387.109

371.726

De stijging van de lonen en salarissen en sociale lasten wordt voornamelijk veroorzaakt door de inconsolidatie van Ooms Nederland Holding bv. 19. Overige bedrijfskosten

In 2012 is er in totaal EUR 1,1 mln aan subsidies ontvangen. Van deze ontvangen subsidies is in 2012 EUR 1,1 mln ten gunste van het resultaat gebracht (2011: EUR 1,0 mln). Betreffende subsidies zijn in mindering gebracht op de kosten waarop de subsidie betrekking heeft. De kosten voor ‘research en development’ (exclusief opleidingskosten) bedroegen in 2012 EUR 0,6 mln (2011: EUR 0,5 mln).

20. Financiële baten en lasten 2012 2011 Financiële baten Rentebaten derden Rentebaten groepsmaatschappijen Oprenting financiële vaste activa Resultaat beleggingen Koerswinsten Mutatie derivaten

2.351

5.891

-

-

4.295

10.104

312

903

-

-

42

113

7.000

17.011

Financiële lasten Rentelasten derden

7.754

12.256

Rentelasten non-recourse pps-financiering

3.719

9.705

Rentelasten groepsmaatschappijen Koersverliezen Mutatie derivaten

-

-

217

136

-

-

11.690

22.097

Saldo financiële baten en lasten

(4.690)

(5.086)

Het saldo van de financiële baten en lasten is ten opzichte van 2011 met EUR 0,4 mln verbeterd. De oprenting van de financiële vaste activa en rentelasten van non-recourse pps-financiering zijn afgenomen door de verkoop van een 80% belang in Strukton Finance Holding in december 2011.


21. Belastingen 2012 2011 Acute belastingen

2.444

5.274

Latente belastingen

(6.105)

1.727

(3.661)

7.001

De verantwoorde vennootschapsbelasting wijkt af van het bedrag dat in theorie verschuldigd zou zijn bij hantering van het gewogen gemiddelde belastingtarief (25,0%) dat van toepassing is op de resultaten van de geconsolideerde vennootschappen. De afwijking is als volgt toe te lichten: 2012 2011

Resultaat vóór belastingen Nominale vennootschapsbelasting Nederlands tarief Effect van verschillende belastingtarieven in diverse landen Deelnemingsvrijstelling Bijzondere waardevermindering goodwill Badwill Afschrijving immateriële activa

14.551

21.363

3.638

5.341

240

(208)

(104)

(3.252)

-

1.520

(1.724)

-

935

838

Correctie met betrekking tot voorgaande jaren

(267)

785

Vrijval latentie t.g.v. purchase price allocation van acquisities

(949)

(854)

(5.828)

2.013

-

-

(Niet) compensabele verliezen Vrijval latentie als gevolg van tariefswijziging Overige inclusief niet-aftrekbare kosten Effectieve belastingdruk

399

818

(3.661)

7.001

Effectieve belastingdruk (%)

(25,2%)

32,8%

In 2012 is er een belastingbate. Deze belastingbate wordt in belangrijke mate veroorzaakt door een tweetal posten. Door de feitelijke liquidatie van Strukton Railinfra AS in Noorwegen in 2012 is een opgeofferd bedrag van EUR 24,6 mln ten laste gebracht van het fiscaal resultaat in Nederland. Dit heeft geleid tot een belastingbate van EUR 6,1 mln. Daarnaast is de gerealiseerde badwill van EUR 6,9 mln op de acquisitie van Ooms Nederland Holding bv een onbelaste opbrengst. De Groep beschikt eind 2012 in totaliteit over een bedrag van EUR 35,6 mln (2011: EUR 40,0 mln) aan niet gewaardeerde compensabele verliezen. 22. Personeelsbestand

In 2012 waren er gemiddeld 5.873 (2011: 5.906) medewerkers in dienst, waarvan 852 (2011: 943) in het buitenland. Personeelsaantallen (gemiddeld) 2012 2011

Nederland Buitenland

Totaal Nederland Buitenland

Totaal

Railsystemen

2.192

826

3.018

2.208

922

3.130


1.081

26

1.107

935

21

956

317

-

317

339

-

339

Technische beheer en installatiemanagement

Bouw

1.431

-

1.431

1.481

-

1.481

5.021

852

5.873

4.963

943

5.906

Ultimo 2012 bedraagt het aantal FTE’s 6.024 (2011: 5.868). Door de verschillende acquisities in 2012 is het personeels bestand toegenomen met 467 medewerkers. Per saldo is er aan het einde van het jaar een toename van het aantal mede werkers met 156. De verhouding man : vrouw is 90,7% : 9,3%


23. Financiële instrumenten Maximale kredietrisico

31-12-2012

31-12-2011

-

-

67.681

81.533

Financiële leasevorderingen Overige langlopende vorderingen Obligaties

- -

Deposito's

-

-

Debiteuren

252.581

209.501

Overige vorderingen

205.225

186.908

79.952

104.816

Geldmiddelen en kasequivalenten Voor afdekking gebruikte - renteswaps

53

- inflatieswaps

6

276

- valutatermijncontracten

165

-

-

605.768

582.929

Het merendeel (88%) van het maximale kredietrisico bestaat uit diverse kortlopende vorderingen en geldmiddelen (2011: 85%). Verdeling debiteuren

31-12-2012

31-12-2011

Nederland

188.393

144.712

Eurogebied

28.218

30.330

Overig Europa

31.799

33.778

Overige

4.171

681

252.581

209.501

Het merendeel (86%) van de openstaande handelsdebiteuren bevindt zich in het eurogebied (2011: 84%).

Ouderdomsoverzicht debiteuren Niet vervallen

31-12-2012

Bruto Voorzien

31-12-2011

Bruto Voorzien

150.685

-

155.000

1.516

Opeisbaar 31-60 dagen

68.907

-

29.845

40


10.173

139

12.439

233


16.453

1.196

7.283

955


6.781

385

4.991

3.085

Opeisbaar meer dan een jaar

4.096

2.794

6.450

678

257.095

4.514

216.008

6.507

252.581

209.501

Totaal

Netto vordering debiteuren

In 2012 is het aandeel van de opeisbare handelsdebiteuren gestegen naar 41,4% (2011: 28,2%).


Mutatie voorziening dubieuze debiteuren

2012

2011

Stand per 1 januari

6.507

2.257

Inconsolidatie

-

-

Toevoegingen

1.887

5.786

298

199

Vrijval

Verbruik

1.150

1.114

Deconsolidatie

3.758

-

Overige mutaties

1.326

(223)

Stand per 31 december

4.514

6.507

De post deconsolidatie van EUR 3,8 mln betreft de deconsolidatie van de balans van Strukton Rail AS in Noorwegen.

Liquiditeitsrisico Verplichtingen 31-12-2012 31-12-2011

Valuta

Nominale

Afloop-

Nominale Boekwaarde

Nominale Boekwaarde

rente datum waarde waarde

Langlopende verplichtingen Achtergestelde leningen EUR Bankfinanciering EUR Hypothecaire lening EUR Non-recourse pps-financiering EUR

12,00%

>2025

2.005

2.005

2.664

2.664

3,50% 2015/2021

4.140

4.140

47.660

47.660

2013

4.070

4.070

7.802

7.802

0,20% 2013/2034

44.154

44.154

64.242

64.242

2,2-3,2%

Financiële leaseverplichtingen EUR

-

- 2.736 2.736

0

0

Derivaten EUR - - - 9.220 - 12.162 Overige verplichtingen EUR

-

-

40.199

40.199

31.456

31.456

Subtotaal 97.304 106.524 153.824 165.986 Kortlopende verplichtingen Schuld kredietinstellingen EUR

2013

39.191

Overige verplichtingen EUR

2013

504.393

39.191

3.762

3.762

504.393 446.929 446.929

Subtotaal 543.584 543.584 450.691 450.691 Totaal 640.888 650.108 604.515 616.677

Het merendeel (84,8%) van de verplichtingen is kortlopend en bestaat uit diverse handelscrediteuren en schuld krediet instellingen (2011: 74,6%). In het kader van de bankfinanciering zijn zekerheden verstrekt aan de banken. Hierbij is het merendeel van de activa en de aandelen van een tweetal werkmaatschappijen verpand.


Boekwaarden en contractuele kasstromen 2012

Boekwaarde

Contractuele

<6 mnd

6-12 mnd

1-2 jaar

2-5 jaar

>5 jaar

kasstromen

Niet afgeleide financiële verplichtingen Achtergestelde leningen

2.005

8.501

120

Bankfinancieringen

4.140

4.700

Hypothecaire leningen

4.070

4.180


44.154

Financiële leaseverplichtingen

2.736

Crediteuren en overige schulden Schuld kredietinstellingen

120

241

722

7.298

275

275

966

1.083

2.101

55

4.125

-

-

-

45.503

230

192

686

2.295

42.100

2.736

434

434

869

999

-

472.215 472.216 236.108 188.886

47.222

-

-

-

-

-

39.191

40.661

20.575

20.086

Afgeleide financiële verplichtingen - - - - - - Voor afdekking gebruikte renteswaps

9.220

32.079

1.364

1.364

2.440

5.857

21.054

Valutatermijncontracten - - - - - - 2011

577.731 610.576 259.161 215.482

Boekwaarde

Contractuele

<6 mnd

6-12 mnd

52.424

1-2 jaar

10.956

2-5 jaar

72.553

>5 jaar

kasstromen

Niet afgeleide financiële verplichtingen Achtergestelde leningen

2.664

9.058

160

160

320

959

7.459

Bankfinancieringen

47.660

50.339

1.047

1.047

46.109

785

1.351

Hypothecaire leningen

7.802

8.270

117

117

8.036

-

-


64.242

67.158

422

417

3.236

7.671

55.412

Financiële leaseverplichtingen - - - - - - Crediteuren en overige schulden Schuld kredietinstellingen

452.218 452.218 226.109 180.887 3.762

4.044

2.069

1.975

45.222

-

-

-

-

-

Afgeleide financiële verplichtingen - - - - - - Voor afdekking gebruikte renteswaps

12.162

26.262

893

941

2.024

5.462

16.942

Valutatermijncontracten - - - - - -

590.510 617.349 230.817 185.544 104.947

14.877

81.164

Gegeven het beleid om de liquiditeits- en renterisico’s in te dekken, heeft de Groep diverse swaps afgesloten. Door de special purpose companies zijn rente- en inflatieswaps afgesloten voor de pps-projecten. De mutaties van deze rente- en inflatieswaps zijn bij de pps-projecten verantwoord. Deze pps-projecten zijn proportioneel in de jaarrekening verwerkt. In 2012 heeft de Groep een renteswap, die was afgesloten om een variabele rentedragende schuld om te zetten naar een vast rentedragende schuld niet verlengd. Voor bovengenoemde swaps vindt hedge-accounting plaats volgens het kasstroommodel.


Kasstromen ten gevolge van derivaten 2012

Boekwaarde

Verwachte

<6 mnd

6-12 mnd

1-2 jaar

2-5 jaar

>5 jaar

kasstromen

Renteswaps - - - - - - Activa - - - - - - Verplichtingen

(9.220)

(32.079)

(1.364)

(1.364)

(2.440)

(5.857)

(21.054)

Valutatermijncontracten - - - - - - Activa

-

-

-

-

-

-

-

Verplichtingen - - - - - - Inflatie swap - - - - - - Activa

276

81

2

2

4

11

62

Verplichtingen

-

-

-

-

-

-

-

Swaption - - - - - - Activa

53

-

-

-

-

-

-

Verplichtingen - - - - - -

(8.891)

(31.998)

(1.362)

(1.362)

(2.436)

(5.846)

(20.992)

2011

Boekwaarde

Verwachte

<6 mnd

6-12 mnd

1-2 jaar

2-5 jaar

>5 jaar

kasstromen

Renteswaps - - - - - - Activa - - - - - - Verplichtingen

(12.162)

(26.262)

(893)

(941)

(2.024)

(5.462)

(16.942)

Valutatermijncontracten - - - - - - Activa

-

-

-

-

-

-

-

Verplichtingen - - - - - - Inflatie swap - - - - - - Activa

171

85

2

2

4

12

65

Verplichtingen

-

-

-

-

-

-

-

Swaption - - - - - - Activa - - - - - - Verplichtingen - - - - - -


(11.991)

(26.177)

(891)

(939)

(2.020)

(5.450)

(16.877)

Vreemde valuta risico’s Het merendeel van de activiteiten van de Groep vindt plaats in het eurogebied. Voor de dochterbedrijven buiten het euro gebied geldt dat zij veelal handelen in de valuta van het desbetreffende land. Voor transacties in vreemde valuta is het beleid dat de nettopositie volledig wordt gehedged door middel van vreemde valuta contracten. Het translatierisico op het eigen vermogen en verstrekte leningen aan dochters buiten het eurogebied wordt niet ingedekt. Het valutarisico van de Groep beperkt zich tot de buitenlandse dochters, voornamelijk in Scandinavië, dit tot een bedrag van omgerekend EUR 14,2 mln (2011: EUR 25,5 mln).

Wisselkoersen

Gemiddelde koers

Spot rate op verslagdatum

2012 2011 2012 2011 DKK

0,134 0,134 0,134 0,135

NOK

0,134 0,128 0,136 0,129

SEK

0,115 0,111 0,115 0,112

GBP

1,233 1,152 1,232 1,200

Een toename van 10% van de euro ten opzichte van deze wisselkoersen per jaar ultimo zou het vermogen over de verslagperiode met EUR 1,4 mln hebben verlaagd (2011: EUR 2,6 mln). Een toename van 10% van de euro ten opzichte van deze wisselkoersen per jaareinde zou de winst over de verslagperiode met EUR 0,3 mln hebben verlaagd (2011: EUR 0,3 mln). Een afname met 10% van de euro ten opzichte van deze wisselkoersen per jaar ultimo zou een vergelijkbaar tegengesteld effect hebben gehad.

Renterisico 31-12-2012 31-12-2011

Boekwaarde Boekwaarde

Instrumenten met een vaste rente Financiële activa

44.327

64.663

Financiële verplichtingen

50.154

111.902

(5.827)

(47.239)

Instrumenten met een variabele rente Financiële activa

79.952

104.816

Financiële verplichtingen

82.766

14.228

(2.814)

90.588

Door een stijging van 100 basispunten in de rente zou het eigen vermogen en de winst over de verslagperiode met EUR 0,6 mln zijn afgenomen (2011: EUR 0,35 mln afname). Aangenomen wordt dat alle andere variabelen constant blijven. Een daling van 100 basispunten in de rente zou een vergelijkbaar maar tegengesteld effect hebben gehad. Rente- en inflatieswaps Een stijging van 100 basispunten in de rente betekent een mutatie van het financiële derivaat van positief EUR 3,0 mln (2011: EUR 15,2 mln). Nagenoeg het gehele bedrag van EUR 3,0 mln zal via het eigen vermogen verlopen. Een daling van 100 basispunten in de rente betekent een mutatie van het financiële derivaat van negatief EUR 3,5 mln (2011: EUR 6,3 mln). Nagenoeg het gehele bedrag van EUR 3,5 mln zal via het eigen vermogen verlopen. Boekwaarden versus reële waarden De in de balans opgenomen boekwaarden van financiële activa en verplichtingen wijken nagenoeg niet af van de reële waarden. De waardering van het financiële instrument derivaten is gebaseerd op de door de banken verstrekte gegevens en is getoetst met de vergelijkende cijfers uit de markt.


24. Kasstroomoverzicht 2012 2011 De uitsplitsing van de liquide middelen is als volgt: Liquide middelen

79.952

104.815


39.191

3.762

40.761

101.053

In het kasstroomoverzicht zijn de mutaties zonder kasstromen separaat zichtbaar gemaakt als onderdeel van de operationele kasstroom. Daarnaast zijn de ontvangen interest, betaalde interest en betaalde vennootschapsbelasting apart vermeld. De kasstroom is in 2012 negatief EUR 60,4 mln (2011: EUR 7,4 mln). Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het teruglopen van de voorfinanciering op grote infrastructurele projecten, acquisities en investeringen in materiële vaste activa. De langlopende vordering inzake de pps-concessieovereenkomsten is voor een bedrag van EUR 11,4 mln (2011: EUR 29,1 mln) verantwoord als een onderdeel van de operationele kasstroom. Exclusief deze langlopende pps-vordering bedraagt de kasstroom uit operationele activiteiten negatief EUR 13,1 mln (2011: EUR 10,6 mln). In de bedrijfsopbrengsten is een transactieresultaat van negatief EUR 0,1 mln verantwoord voor de verkoop van het 50%-belang in DC16 bv. In het kasstroom overzicht is bij verwerving/verkoop groepsmaatschappijen een netto kasuitstroom verantwoord van EUR 12,2 miljoen. Dit betreft onder andere de acquisitie van Ooms Nederland Holland bv en Van Straten bv. In de bedrijfsopbrengsten is een bedrag van EUR 6,9 mln aan badwill verantwoord op de verwerving van Ooms Nederland Holding bv. In de financieringskasstroom is een bedrag van EUR 7,5 mln (2011: EUR 15 mln) verantwoord als aflossing op de bank financiering van Strukton Groep nv. De opgenomen leningen betreffen voornamelijk de non-recource pps-financieringen.

25. Niet in de balans opgenomen verplichtingen en gestelde zekerheden

Voorwaardelijke verplichtingen Voorwaardelijke verplichtingen zijn verplichtingen die voortvloeien uit gebeurtenissen in het verleden en waarvan het bestaan alleen wordt bevestigd door het al dan niet plaatsvinden van een of meer onzekere toekomstige gebeurtenissen waarover de entiteit niet de volledige controle heeft. Indien het niet waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen vereist zal zijn om een verplichting af te wikkelen of indien het bedrag van de verplichting niet met voldoende betrouwbaarheid kan worden gewaardeerd, worden betreffende verplichtingen eveneens aangemerkt als voorwaardelijke verplichtingen. De voorwaardelijke verplichtingen betreffen afgegeven garanties en eventuele verplichtingen uit gerechtelijke procedures tegen Strukton Groep nv en/of haar werkmaatschappijen waarvan de omvang van de risico’s en eventuele verplichtingen die hieruit voortvloeien, niet met voldoende betrouwbaarheid kan worden gewaardeerd. Daarnaast is Strukton Groep nv hoofdelijk aansprakelijk voor alle schulden van vennootschappen onder firma (bouw combinaties) waarin zij rechtstreeks participeert. Deze aansprakelijkheid is beperkt tot de in de vennootschappen onder firma participerende groepsondernemingen. In de jaarrekening zijn geen verplichtingen terzake opgenomen. Door Strukton Groep nv zijn voor door werkmaatschappijen / deelnemingen opgenomen kredieten garanties afgegeven tot een bedrag van EUR 18,8 mln (ultimo 2011: EUR 13,7 mln). Per 31 december 2012 waren door bankiers garanties en bereidverklaringen afgegeven tot een bedrag van in totaal EUR 166,0 mln (ultimo 2011: EUR 165,2 mln). Deze garanties betreffen in hoofdzaak verplichtingen uit hoofde van onderhanden werken, onderhoudsverplichtingen inzake opgeleverde werken en investeringsverplichtingen. Voor vastgoedprojecten is voor een bedrag van EUR 4,1 mln (2011: EUR 7,8 mln) aan zekerheden gesteld ter dekking van opgenomen leningen.


Huur- en operationele leaseovereenkomsten en investeringsverplichtingen De huurverplichtingen betreffen langlopende huurcontracten van kantoorruimten. De operationele leaseverplichtingen betreffen voornamelijk de toekomstige termijnen in verband met de lease van personenauto’s, bestelauto’s en personenbusjes. De investeringsverplichtingen betreffen contractuele verbintenissen in verband met verwerving van materiële vaste activa. Huurverplichtingen 31-12-2012 31-12-2011 Korter dan 1 jaar

9.733

7.727

Langer dan 1 jaar en korter dan of gelijk aan 5 jaar

25.715

25.617

Langer dan 5 jaar

16.935

10.331

52.383

43.675

Korter dan 1 jaar

23.724

19.582

Langer dan 1 jaar en korter dan of gelijk aan 5 jaar

41.591

31.337

Langer dan 5 jaar

773

663

66.088

51.582

- verwerving van materiële vaste activa

681

4.711

681

4.711

Operationele leaseverplichtingen

Investeringsverplichtingen Contractuele verbintenissen in verband met:

26. Transacties met verbonden partijen

Identificatie Strukton Groep nv is sinds 29 oktober 2010 onderdeel van Oranjewoud nv. Oranjewoud nv bezit 100% van de aandelen van Strukton Groep nv. Per ultimo 2012 is Oranjewoud nv voor 93,44% in handen van Centric bv. De aandelen van Oranjewoud nv zijn genoteerd aan de officiële Markt van Euronext nv te Amsterdam. Vanaf de datum van overname zijn als nieuwe verbonden partijen aan te merken: Oranjewoud nv met haar dochterondernemingen, Centric bv met haar dochterondernemingen, de leden van de Raad van Commissarissen van Oranjewoud nv, de directie van Oranjewoud nv, de directie van Centric bv, Mafo bv en Stichting Administratiekantoor Centric bv van de heer G.P. Sanderink.


Transacties met commissarissen en managers op sleutelposities Tot de managers op sleutelposities behoren alle personen die bevoegd en verantwoordelijk zijn voor het plannen en het sturen van en het uitoefenen van zeggenschap over de activiteiten van de entiteit, hetzij op directe, hetzij op indirecte wijze. Het aantal managers op sleutelposities bedraagt 11 (2011: 14). De personeelsbeloning van managers op sleutelposities is als volgt samengesteld: 31-12-2012 31-12-2011 Korte termijn personeelsbeloningen Vergoedingen na uitdiensttreding Andere lange termijn personeelsbeloningen

3.203

4.536

538

750

-

-

3.741

5.286

In de personeelsbeloning is in 2012 een bedrag van EUR 0,4 mln aan pensioenlasten opgenomen (2011: EUR 0,7 mln). In de personeelsbeloning is een bedrag van EUR 0,2 mln meegenomen voor de crisisheffing. In 2012 kent Strukton Groep nv slechts één bestuurder (Ir. G.P. Sanderink). Strukton Groep nv betaald hiervoor een managementfee aan Centric bv. In 2011 bedroeg de bestuursvergoeding EUR 1.226.564. Strukton Groep nv heeft geen Raad van Commissarissen. Overige transacties met verbonden partijen Transacties met dochterondernemingen, geassocieerde deelnemingen en joint ventures worden op zakelijke gronden uitgevoerd tegen voorwaarden die vergelijkbaar zijn met transacties met derden. Aan Oranjewoud nv heeft in het boekjaar 2012 voor een bedrag van EUR 1,7 mln (2011: EUR 0,3 mln) aan leveringen plaatsgevonden. Aan Centric bv hebben in het boekjaar geen leveringen plaatsgevonden. Vanaf 29 oktober 2010 is de nv Nederlandse Spoorwegen geen verbonden partij meer. In 2012 is de verplichting aan de Nederlandse Spoorwegen van EUR 3,8 mln betreffende verschuldigde vennootschapsbelasting afgewikkeld. Per jaareinde bestaan de volgende openstaande vorderingen en verplichtingen als gevolg van transacties met verbonden partijen:

Mafo bv Oranjewoud nv

Centric bv

Vordering kortlopend

-

128

-

Schuld kortlopend

-

256

256

Leningen u/g

-

-

-

Leningen o/g

100

-

-

27. Gebeurtenissen na balansdatum

Op 7 januari 2013 heeft Strukton Civiel bv de infra activiteiten van Rasenberg Holding bv overgenomen. Hierbij heeft Strukton Civiel bv een 100%-belang verworven in Rasenberg Wegenbouw bv, Rasenberg Verkeer & Mobiliteit, Reanco bv en R.O.B. bv. Deze activiteiten zullen worden voorgezet onder de naam Rasenberg Infra bv. Daarnaast heeft Strukton Civiel door middel van een activa passiva transactie de milieu-activiteiten van Rasenberg Milieutechniek overgenomen. Deze activiteiten zullen worden voortgezet onder de naam Strukton Milieutechniek. De omzet van de overgenomen infra- en milieu activiteiten bedraagt circa EUR 80 mln.


Op 9 januari 2013 heeft Strukton Civiel bv een 100% belang verworven in Unihorn India Pvt. Ltd. Hierbij is het belang overgenomen van Ooms Bouw & Ontwikkeling bv. De overnamesom bedraagt EUR 1,5 mln. Unihorn India Pvt. Ltd. is een dienstverlener op het gebied van infrastructuur voor snelwegen en vliegvelden. Op een later tijdstip zullen de activiteiten van Unihorn India Pvt. Ltd. worden ondergebracht in de Antea Group, de buitenlandse advies- en ingenieurs bureaus binnen de Oranjewoud Groep. Op 11 februari 2013 heeft Strukton Assets bv de aandelen in SPC ISE bv overgenomen van bv Projectmaatschappij Complan en Van Straten Groep bv en daarmee een 100%-belang verworven. SPC ISE bv heeft op 15 december 2011 met de Gemeente Eindhoven een dbfmo-contract afgesloten voor het ontwerp, de bouw, de financiering en het 30 jarig onderhoud en beheer van de huisvesting voor de internationale school Eindhoven. SPC ISE bv heeft hiertoe, eveneens op 15 december 2011, een financieringovereenkomst gesloten met de nv Bank Nederlandse Gemeenten. Strukton Rail heeft op 29 maart 2013 aangekondigd overeenstemming te hebben bereikt met Unieco SC over een uitbreiding van het belang van Strukton Rail in de Italiaanse spoorbouwer CLF SpA. Strukton Rail is sinds 1998 aandeelhouder en verhoogt zijn aandeel van 40% naar 60%. Unieco blijft met 40% de medeaandeelhouder. Tevens is overeengekomen dat Unieco een put-optie heeft om zijn resterende aandelenbelang, onder bepaalde condities, te verkopen aan Strukton Rail tussen de 2 en 5 jaar na effectuering van de koopovereenkomst. CLF-groep (Construzioni Linee Ferroviarie) realiseert onderhoud, vernieuwing en nieuwbouw van spoorsystemen. De omzet bedraagt circa EUR 120 mln en de CLF-groep heeft circa 500 medewerkers in dienst. De met de bovengenoemde overnames samenhangende verplichting terzake aankopen van aandelen bedraagt circa EUR 38,3 mln.

28. Dienstverlening uit hoofde van concessies en pps

De groepsmaatschappijen van Strukton participeren in een zestal special purpose companies voor pps-concessie projecten. Deze vennootschappen hebben een concessieovereenkomst gesloten voor het leveren van diensten. Alle zes overeenkomsten zijn gebaseerd op een publiek-private samenwerking. Het gaat hierbij om zogenaamde dbfm(o)contracten (design, build, finance, maintain en operate). De vennootschappen waarover de Groep (gezamenlijk) beslissende zeggenschap kan uitoefenen, zijn (proportioneel) geconsolideerd. Indien de Groep geen gezamenlijke beslissende zeggenschap heeft, wordt de vennootschap als deelneming of belegging verantwoord. Voor alle zes concessieovereenkomsten geldt: • De concessievergoedingen zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van de installatie of accommodatie; • Voor zover de vergoeding betrekking heeft op het verrichten van (ondersteunende) diensten vindt verantwoording plaats naar rato van de levering van de diensten; • De concessieovereenkomst bevat indexatiebepalingen en kan op bepaalde aspecten op basis van een benchmark worden aangepast; • De Groep is zelf geen eigenaar van de installatie of accommodatie; • De volatiliteit van de opbrengsten en resultaten is beperkt; • De concessieovereenkomst bevat geen optie tot verlenging. Op 5 december 2012 heeft Strukton zijn 50%-belang in DC16 bv verkocht aan BNC DC16 Holding bv. Waterzuivering De Groep participeert voor 2% (2011: 2%) in Delfluent bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van een afvalwaterzuiveringsinstallatie Harnaschpolder voor de regio Haaglanden. De concessie is gestart in 2003 en heeft een looptijd tot 2033.


Schoolgebouw De Groep participeert voor 9% (2011: 9%) in Talentgroep Montaigne bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van een schoolgebouw voor het Montaigne Lyceum in Den Haag. De concessie is gestart in 2004 en heeft een looptijd tot 2034. Publieke gebouwen De Groep participeert voor 1% (2011: 1%) in Safire bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van het ministerie van Financiën in Den Haag. De concessie is gestart in 2006 en heeft een looptijd tot 2033. De Groep participeert voor 6% (2011: 6%) in DUO2 bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van de gezamenlijke huisvesting van de Dienst Uitvoering Onderwijs en de Belastingdienst in Groningen. De concessie is gestart in 2008 en heeft een looptijd tot 2031. De Groep participeert voor 8% (2011: 8%) in Komfort bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfmo-contract voor de bouw, onderhoud en beheer van de Kromhout Kazerne in Utrecht. De concessie is gestart in 2008 en heeft een looptijd tot 2035. De Groep participeert voor 4,8% (2011: 4,8%) in A-Lanes A15 bv. De concessieovereenkomst betreft een dbfm-contract voor de bouw en het onderhoud van duurzame infrastructuur oplossingen die op het A15 tracé Maasvlakte – Vaanplein garant zullen staan voor maximale verkeersdoorstroming en veiligheid zowel tijdens als na de bouw. De concessie is gestart in 2010 en heeft een looptijd tot 2035. De desbetreffende special purpose companies zijn non-recourse gefinancieerd. Aflossings- en rentegaranties zijn door de Groep niet afgegeven. Ultimo 2012 bedraagt de orderportefeuille van deze pps-projecten EUR 429,9 mln (2011: EUR 429,1 mln).

29. Activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop

In 2011 en 2012 zijn geen activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop.

30. Acquisities

Acquisities van nieuwe bedrijfscombinaties Strukton Civiel bv heeft op 5 januari 2012 een 100%-belang verworven in Ooms Nederland Holding bv. Deze overgenomen activiteiten van Ooms Avenhorn groep bv betreffen de grond-, wegen waterbouwactiviteiten, de Nederlandse consultancy activiteiten en een deel van de buitenlandse infra activiteiten. De effectieve overname datum is 1 januari 2012. Ooms Nederland Holding bv heeft circa 350 medewerkers in dienst. De overnamesom bedraagt EUR 17,9 mln. De activiteiten zullen worden voortgezet onder de naam Ooms Civiel bv. Deze overname past in de strategie van Strukton die zich richt op de verbreding en verlenging van de keten van de civiele infra activiteiten. Met deze overname verstevigt Strukton zijn infra activiteiten en zijn positie door het verkrijgen van landelijke dekking in deze markt.


Strukton Bouw heeft op 8 oktober 2012 activa en passiva overgenomen van Van Straten Bouw bv en Van Straten Beheer en Onderhoud bv. Het gaat hierbij met name om de onderhoudsactiviteiten van Van Straten. De overnamesom bedraagt EUR 1,0 mln. Er zijn circa 60 medewerkers van Van Straten overgenomen. De activiteiten zullen worden voortgezet onder de naam Strukton Van Straten bv. Deze overname past in de strategie van Strukton om de onderhoudsactiviteiten in het segment gebouwen uit te breiden. Strukton Rolling Stock bv heeft op 31 december 2012 een 100%-belang verworven in Centric T Solve bv. Centric T Solve bv is een 100% dochter van de gelieerde onderneming Centric bv. De activiteiten van Centric T Solve zullen worden voortgezet onder de naam van Strukton Embedded Software bv. De overnamesom is de boekwaarde en bedraagt EUR 0,2 mln. Centric T Solve bv heeft circa 25 medewerkers in dienst. De balans van Centric T Solve bestaat voornamelijk uit vorderingen en is van beperkte omvang. Er is derhalve geen purchase price allocation opgesteld. Het effect van de overname op de activa en verplichtingen van de Groep per overnamedatum en per acquisitie is op de volgende pagina weergegeven. Tevens zijn vermeld de bedrijfsopbrengsten en het nettoresultaat zoals verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening. De bedrijfsopbrengsten en de resultaten van de geacquireerde ondernemingen zijn verantwoord vanaf het moment van acquisitie. Boekwaarden voor de verwerving zijn op basis van de toepasselijke IFRS-standaarden direct voorafgaand aan de feitelijke acquisitie bepaald. Conform deze IFRS-standaarden zijn de waarden van de overgenomen activa en verplichtingen verantwoord op basis van de reële waarden. Deze opwaartse bijstelling op basis van reële waarden leidt in de komende jaren tot een hogere afschrijvingslast.


Ooms Nederland holding bv Immateriële activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

Reële waarde 916 21.260 26

Subtotaal vaste activa

22.202

Voorraden 2.428 Handels- en overige vorderingen Vorderingen Onderhanden Werken Belastingen en sociale lasten Liquide middelen

20.107 317 104 7.256

Subtotaal vlottende activa

30.212

Subtotaal activa

52.414

Voorzieningen 2.163

Langlopende verplichtingen

3.913

Handels- en overige schulden

11.973

Verbonden partijen

1.742

Schulden Onderhanden Werken

1.269

Belastingen en sociale lasten Overige schulden

582 5.998

21.564

Subtotaal passiva

27.640

Nettowaarde van activa en passiva

24.774

Aankoopprijs 17.876 Reële waarde activa en passiva op overnamedatum

24.774

Badwill bij aankoop

6.898

Betaald 16.050 Nog te betalen

1.826

Aanwezige liquide middelen

7.256

Uitstroom van kasmiddelen

(8.794)

Bedrijfsopbrengsten vanaf transactiedatum

125.578

Netto resultaat vanaf transactiedatum

1.647

De badwill, dat wil zeggen het verschil tussen de aankoopprijs en de reële waarde van de activa en verplichtingen op de overnamedatum is als bedrijfsopbrengsten verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Dit betekent dat er een bedrag van EUR 6,9 mln is verantwoord als badwill. Het merendeel van deze badwill wordt veroorzaakt door waardering van de materiële vaste activa op reële waarde. De opgestelde purchase price allocation is definitief.


Van Straten bv

Reële waarde

Immateriële activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

50 162 -

Subtotaal vaste activa

212

Voorraden - Handels- en overige vorderingen

1.243

Vorderingen Onderhanden Werken

-

Belastingen en sociale lasten

-

Liquide middelen

-

Subtotaal vlottende activa

1.243

Subtotaal activa

1.455

Voorzieningen -

Langlopende verplichtingen

-

Handels- en overige schulden Verbonden partijen Schulden Onderhanden Werken

- - 416

Belastingen en sociale lasten

-

Overige schulden

-

416

Subtotaal passiva

416

Nettowaarde van activa en passiva

1.039

Aankoopprijs 1.039 Reële waarde activa en passiva op overnamedatum

1.039

Goodwill/badwill bij aankoop

0

Betaald

1.039

Nog te betalen

-

Aanwezige liquide middelen

-

Uitstroom van kasmiddelen per 31-12-2012

(1.039)

Bedrijfsopbrengsten vanaf transactiedatum

4.055

Netto resultaat vanaf transactiedatum

(32)

De overnameprijs en de reële waarde van de activa en de verplichtingen zijn aan elkaar gelijk. De opgestelde purchase price allocation is definitief.


Acquisities van minderheidsbelangen en joint ventures Strukton Rail Reserve bv heeft op 3 augustus 2012 de activa en passiva overgenomen van A1 Electronics Netherlands bv. Hierbij is een joint venture gevormd met het managementteam. Strukton Rail bv heeft hierbij 50% van de aandelen uitgegeven aan het managementteam. De totale overnamesom bedraagt EUR 0,7 mln en is voor EUR 0,2 mln gefinancieerd door aandelenkapitaal en voor EUR 0,5 mln door leningen van de aandeelhouders. De activiteiten zullen worden voortgezet onder de naam A1 Electronics Netherlands bv. A1 Electronics Netherlands bv heeft circa 20 medewerkers in dienst en produceert printplaten voor de zware industrie en domotica. Strukton Rail gebruikt deze printplaten in onder andere treinsystemen. Grondbank Nederland bv een 100% dochter van Strukton Civiel, heeft op 30 juni 2012 een 20%-belang verworven in BAG bv. De activiteiten van BAG bv betreffen het inzamelen, opslaan en bewerken van afvalstoffen en deze aanwenden voor funderingsmateriaal in de wegenbouw. BAG bv heeft 12 medewerkers in dienst. De overnamesom bedraagt EUR o,3 mln. 31. Joint ventures

De activiteiten van de Groep worden gedeeltelijk uitgevoerd in joint ventures (tijdelijke en permanente). In de geconsolideerde jaarrekening zijn de volgende posten betrokken, die overeenkomen met het belang van de Groep in de opbrengsten, activa en verplichtingen van de afzonderlijke joint ventures: 2012 2011 Activa Vaste activa

74.205

87.310

Vlottende activa

212.610

166.325

286.815

253.635

95.108

87.180

Verplichtingen Langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen

183.623

132.252

278.731

219.432

Saldo van activa en verplichtingen

8.084

34.203

Opbrengsten

396.214

322.743

Kosten

395.075

315.724

1.139

7.019

De afname van de vaste activa wordt voornamelijk veroorzaakt door de verkoop van een 50%-belang in DC16 bv. De toename van de vlottende activa en de kortlopende verplichtingen wordt veroorzaakt door de stijging van het onderhanden werk van het pps-project A-Lanes A15.


32. Gesegmenteerde informatie

Strukton is actief in drie markten: railsystemen (Rail), civiele infrastructuur (Civiel) en gebouwen. Hierbij is de markt gebouwen onderverdeeld in de segmenten Bouw en Technisch Beheer en Installatiemanagement (TB/IM). Verdeling per segment 2011 Bedrijfsopbrengsten Tussen segmenten

Rail

Civiel

Bouw

TB/IM Eliminaties

Totaal

585.873 298.809 181.206 252.088 1.317.976 8.959 26.725 19.682 14.008 (69.374)

0

Afschrijvingen

16.172 3.427 469 979 21.047

Amortisatie

6.365

Bedrijfsresultaat

4.453 6.082 5.430 8.119 24.084

Financiële baten en lasten Resultaat deelnemingen Belastingen Nettoresultaat

(4.290)

559 (67)

19 3.203 10.146 1.100

(2.732)

(5.989)

3.268 0 0 0 3.268 8.789

114 (1.603) (299) 7.001

(5.357) 5.901 8.134 5.684 14.362

Totaal activa Totaal financiële actvia Totaal verplichtingen

331.977 166.049 161.672 210.587 (66.801) 803.484 34.296

8.408

44.573

51.611

(23.726)

115.162

229.929 103.875 121.643 227.885 (66.801) 616.531

Totaal investeringen

16.031

2.954

93

636

19.714

Aantal medewerkers

2012 Bedrijfsopbrengsten Tussen segmenten

3.146 941 306 1.476 5.869

Rail

Civiel

Bouw

TB/IM Eliminaties

Totaal

573.815 407.069 154.207 219.202 1.354.293 6.318 55.426 6.429 15.684 (83.857)

0

Afschrijvingen Amortisatie

14.270 6.635 360 805 22.070 11 1.062

17 2.896 3.986

Bedrijfsresultaat

13.467 10.483 (5.864) 1.436 19.522

Financiële baten en lasten

(2.526)

Resultaat deelnemingen

(1.723)

844

(1.285)

(4.690)

(281) (1) 0 0 (282)

Belastingen

(2.745) 1.014 (1.514) (416) (3.661)

Nettoresultaat

13.405 7.746 (3.506)

567 18.212


322.429 299.379 132.839 153.081 (51.955) 855.773 43.567 26.779 21.590 20.590 (17.412) 95.114 220.984 227.583 101.751 126.698 (26.909) 650.107


12.736 7.145 383 1.454 21.718

Aantal medewerkers

3.009 1.347 345 1.482 6.183

In 2012 is bij het segment Civiel een badwill van EUR 6,9 mln verantwoord betreffende acquisitie van Ooms Nederland Holding bv.


Geografisch verdeling 2011

Nederland Europa Europa Overige Totaal

Netto-omzet (extern)

1.085.885

EUR overige 52.382

179.460

249

1.317.976


665.190 67.195 70.936 82.805

32.089

268

508.942 47.647 59.942

163 803.484 -

115.162

- 616.531


2012

14.795

683

4.236

-

19.714

Nederland Europa Europa Overige Totaal

EUR overige Netto-omzet (extern)

1.159.545

50.940

143.555

252

1.354.292


726.415 71.136 58.103 63.057

31.768

289

551.807 53.273 44.900

119 855.773 -

95.114

127 650.107



16.526

285

4.506

-

21.317

33. Overzicht groepsmaatschappijen en deelnemingen/vof’s

Integraal in de consolidatie begrepen zijn de volgende maatschappijen: Naam Statutaire zetel

% Aandeel in het geplaatste kapitaal 2012


Strukton Rail bv Strukton Rail Regio bv * Strukton Rolling Stock bv Strukton Embedded Solutions bv (v/h Centric TSolve Strukton M&E bv * Strukton Systems bv Ecorail bv * Strukton Rail Materieel bv * Strukton Rail Consult bv * Strukton Rail Projects bv Strukton Railinfra Projecten bv * Strukton Rail International bv *

Utrecht Utrecht Utrecht

100 100 100

100 100 100

Utrecht Maarssen Utrecht Den Haag Den Bosch Utrecht Utrecht Maarssen Utrecht

100 100 100 100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100 100 100

Nova Gleisbau AG Strukton Rail NV Strukton Railinfra AB Strukton Rail AB Strukton Railinfra Nordic AB Strukton Railinfra AS Strukton Rail AS** Strukton Rail Holding A/S (DK) Strukton Rail A/S Strukton Railinfra GmbH Strukton Rail GmbH & Co KG Strukton Rail Verwaltungsgesellschaft mbH Strukton Systems VerwaltungsGmbH Strukton Systems GmbH & Ko.KG

Zürich (Zwi) Merelbeke (Bel) Stockholm (Zwe) Stockholm (Zwe) Stockholm (Zwe) Oslo (Nor) Oslo (Nor) Kopenhagen (Den) Kopenhagen (Den) Kassel (Dui) Kassel (Dui) Kassel (Dui) Kassel (Dui) Kassel (Dui)

100 100 100 100 100 - 100 100 100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Strukton Civiel bv Strukton Civiel Projecten bv Grondbank Nederland bv Strukton Asset Management Civiel bv Colijn Beheer bv Colijn Aannemersbedrijf bv Tensa bv Terracon Funderingstechniek bv Terracon International bv Terracon Spezialtiefbau GmbH Molhoek Aannemingsbedrijf bv Strukton Engineering bv Strukton Immersion Projects bv Strukton Infratechnieken bv Strukton Microtunneling bv Canor Benelux bv

Utrecht Utrecht Utrecht Utrecht Nieuwendijk Nieuwendijk Nieuwendijk Nieuwendijk Nieuwendijk Berlin (Dui) Nieuwendijk NB Utrecht Utrecht Utrecht Maarssen Utrecht

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100


Naam Statutaire zetel



Strukton Specialistische Technieken bv Onderwatertechniek Nederland bv Strukton Civil International bv Strukton Prefab Beton bv Strukton Verkeerstechnieken bv Adpa Holding bv Repa Infra bv Reef Beheer bv Reef Infra bv Reef Milieu bv Omtzigt Civiel/Milieu bv Reef Infra Netwerkbouw bv Reef GmbH Ooms Civiel bv Ooms Construction bv Ooms Materieel bv Ooms Transport bv Ooms Producten bv Ooms PMB bv Unihorn bv Unihorn Astana Unihorn PvT Ltd *** Unihorn CS, a.s. Strukton Milieutechniek bv Rasenberg Infra bv

Utrecht Utrecht Utrecht Maarssen Utrecht Deventer Deventer Oldenzaal Oldenzaal Oldenzaal Boskoop Oldenzaal Gronau (Dui) Scharwoude Scharwoude Scharwoude Scharwoude Scharwoude Scharwoude Avenhorn Astana (Kazachstan) New Delhi (India) Bratislava (Slowakije) Utrecht Utrecht

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Strukton Bouw bv Strukton Bouw & Onderhoud bv Strukton Avenue2 Onroerend Goed bv Strukton Groene Loper bv Strukton Heerderweg bv Strukton Van Straten bv Strukton Projectontwikkeling bv Strukton Vastgoedontwikkeling Noord bv Strukton Ezinger bv Strukton Peizerhoven bv Strukton Vastgoedontwikkeling Oost bv Strukton Vastgoedontwikkeling Oost II bv Strukton Ganzenmarkt bv Strukton Vastgoedontwikkeling West bv Strukton Vastgoedontwikkeling Zuid bv Vastgoedontwikkeling Beilen Oost bv Strukton Vastgoedontwikkeling Beheer bv Strukton Oost bv Strukton Alpha bv Strukton Beta bv Strukton Gamma bv Strukton Delta bv La Mondiale nv

Utrecht Maarssen Utrecht Utrecht Utrecht Eindhoven Utrecht Maarssen Utrecht Utrecht Maarssen Utrecht Utrecht Maarssen Maarssen Utrecht Maarssen Maarssen Maarssen Maarssen Maarssen Maarssen Kortrijk (Bel)

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100


Naam Statutaire zetel



C.V. Voorstadslaan Utrecht Strukton Bauprojekte GmbH & Co KG (i.l.) Bocholt (Dui) Strukton Bauprojekte VerwaltungsGmbH (i.l.) Bocholt (Dui)

100 - -

100 100 100

Strukton Services bv Strukton WorkSphere bv WorkSphere Beheer bv Strukton WorkSphere België bv ba

Utrecht Utrecht Utrecht Tongeren (Bel)

100 100 100 100

100 100 100 100

Strukton Integrale Projecten bv * Strukton Finance ESCo’s Holding bv RGG cluster zwembaden ESCo Invest bv Strukton Finance Holding België nv Strukton Assets bv Strukton Management bv * Strukton Vastgoedbeheer en Facility Management bv Servica bv Servica Advies bv Strukton Materieel bv * Strukton Vuka bv Strukton Elschot bv Parc Invest nv SIL nv

Maarssen Utrecht Utrecht Merelbeke (Bel) Utrecht Utrecht

100 100 100 100 100 100

100 100 100 100 100 100

Utrecht Utrecht De Meern Maarssen Maarssen Maarssen Gent (Bel) Gent (Bel)

100 100 100 100 100 100 - -

100 100 100 100 100 100 100 100

Gent (Bel) Maarssen Maarssen Rotterdam Rotterdam Utrecht Utrecht Nieuwegein Nieuwegein Nieuwegein Nieuwegein Maarssen Utrecht Almelo Gouda

50 20 20 9 9 6 6 6 6 4,8 4,8 50 50 50 63,67

50 20 20 9 9 6 6 6 6 4,8 4,8 50 50 100 -

Berlijn Maarssen Harmelen Weert Berlijn

14,29 50 50 50 50

14,29 50 50 50 50

Partieel zijn in de consolidatie de volgende maatschappijen begrepen: Profin bvba Strukton Finance bv Strukton Finance Holding bv TalentGroep Montaigne bv TalentGroep Montaigne Holding bv Duo2 Holding bv Duo2 bv Komfort Holding bv Komfort bv A-Lanes A15 Holding bv A-Lanes A15 bv Europool bv Eurailscout Inspection & Analysis bv A1 Electronics Netherlands bv Centric Automotive bv MGW Gleis- und WeichenbauGesellschaft mbH & Co. KG Microtunneling Equipment Exploitatie bv MT Piling bv DMI Nederland bv DMI Injektionstechnik GmbH


Naam Statutaire zetel DBS Spezialsanierungen GmbH ACH Beheer bv ACH Exploitatie bv Noordelijke Asfaltproduktie (NOAP) bv Nederlands Wegen Markeerbedrijf bv Nebeco bv Van Rens bv Aduco Holding bv *** Lareco Nederland bv Aduco Nederland bv Lareco Bornem nv Lareco GmbH Asfalt Productie Amsterdam (APA) bv Asfalt Productie Rotterdam Rijnmond (APRR) bv BituNed bv Palletteer bv La Linea Leiden Beheer bv La Linea Leiden cv Grondontwikkeling Beilen bv ISE Exploitatie bv SPC Management Services bv DC16 Holding bv **** DC16 bv **** A-Lanes Management Services bv Exploitatiemaatschappij DC16 bv



Berlijn Hengelo Hengelo Heerenveen Oosterwolde Ede Horst Haarlem Arnhem Ede Antwerpen (België) Wesel (Dui) Amsterdam

50 33 1/3 33 1/3 50 25 50 33 1/3 33 1/3 33 1/3 33 1/3 33 1/3 33 1/3 33 1/3

50 33 1/3 33 1/3 50 25 50 -

Rotterdam Reeuwijk Wervershoof Rotterdam Rotterdam Amsterdam Eindhoven Utrecht Nieuwegein Nieuwegein Nieuwegein Nieuwegein

25 50 50 50 50 50 34 33 1/3 0 0 25 50

50 50 50 19,3 33 1/3 50 50 25 50

Voor de met * gemerkte vennootschappen zijn door Strukton Groep nv aansprakelijkheidsverklaringen conform artikel 403 van Titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek afgegeven. ** in liquidatie *** Aduco Holding bv en Unihorn India zijn juridisch eigendom van Strukton. Het economisch eigendom en de zeggenschap berusten bij Ooms Avenhorn Groep nv. De vermelde vennootschappen zijn niet in de jaarrekening opgenomen. **** DC16 Holding bv en DC16 bv zijn op 5 december 2012 verkocht aan BNC DC16 Holding bv. Genoemde vennootschappen zijn derhalve economisch gezien gedeconsolideerd. De juridische overdracht heeft plaatsgevonden op 7 februari 2013.


Enkelvoudige balans vóór voorgestelde winstverdeling (x EUR 1.000) Activa Toelichting 31-12-2012 31-12-2011 Vaste activa Materiële vaste activa

(1)

15.719

15.957

Financiële vaste activa

(2)

310.546

267.366

326.265 283.323

Vlottende activa Vorderingen

(3)

5.673

8.376

Liquide middelen

(4)

590

40.396

6.263

48.772

332.528 332.095

Passiva

Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal

2.269

2.269

Agioreserve 10.000 10.000 Overige reserves

175.184

Onverdeeld resultaat

18.212

14.362

(5) 205.665

186.809

Totaal eigen vermogen

160.178

Voorzieningen

(6) 2.806 3.562

Langlopende schulden

(7)

15.921

78.776

Kortlopende schulden

(8)


108.136

62.948

332.528

332.095

Enkelvoudige winst-en-verliesrekening (x EUR 1.000) Toelichting 2012 2011 Totaal resultaat deelnemingen

6.063

(3.764)

Overige resultaten na belastingen

(9)

12.149

18.126



18.212

14.362

Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening

Strukton Groep nv is sinds 29 oktober 2010 onderdeel van Oranjewoud nv. Oranjewoud nv bezit 100% van de aandelen van Strukton Groep nv. Per ultimo 2012 is Oranjewoud nv voor 93,44% in handen van Centric bv. Waar in de enkelvoudige jaarrekening sprake is van verhoudingen met groepsmaatschappijen worden zowel verhoudingen tussen Strukton Groep nv en haar dochterondernemingen als verhoudingen met andere tot de Oranjewoud nv en Centric bv behorende groepsmaatschappijen en verwante ondernemingen bedoeld. Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De jaarrekening van Strukton Groep nv is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. De enkelvoudige jaar rekening van Strukton Groep nv wordt opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van titel 9, boek 2 Burgerlijk Wetboek. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de door artikel 2:362 lid 8 Burgerlijk Wetboek geboden mogelijkheid om in de enkelvoudige jaarrekening de grondslagen van waardering en resultaatbepaling toe te passen die in de geconsolideerde jaarrekening worden gehanteerd. De opgenomen groepsmaatschappijen zijn gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde volgens de grondslagen die gelden voor de geconsolideerde IFRS jaarrekening van Strukton Groep nv. De waardering van deelnemingen met invloed van betekenis geschiedt eveneens volgens deze waarderingsgrondslagen, vermeld in de geconsolideerde jaarrekening. Hetzelfde geldt voor de grondslagen voor de bepaling van het resultaat. Hierdoor zijn het eigen vermogen en het nettoresultaat van Strukton Groep nv gelijk aan die volgens de geconsolideerde jaarrekening. Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van de enkelvoudige jaarrekening zijn gelijk aan die voor de geconsolideerde jaarrekening. Indien geen nadere grondslagen zijn vermeld wordt verwezen naar de vermelde grondslagen in de geconsolideerde jaarrekening van Strukton Groep nv. Voor een juiste interpretatie van de enkelvoudige jaarrekening van Strukton Groep nv dient de geconsolideerde jaarrekening van Strukton Groep nv geraadpleegd te worden.


1. Materiële vaste activa Totaal

Terreinen Bedrijfs- Machines en gebouwen Installaties

Kostprijs 01-01-2012

2.250

26.019

2.081

30.350

Cumulatieve afschrijving

364

12.492

1.537

14.393

Boekwaarde 01-01-2012

1.886

13.527

544

15.957

Investeringen

-

1.003

-

1.003

Desinvesteringen

-

-

-

-

Afschrijvingen

19

1.039

183

1.241

Overige mutaties

-

-

-

-


1.867

13.491

361

15.719

Kostprijs 31-12-2012

2.250

27.022

2.081

31.353

Cumulatieve afschrijving

383

13.531

1.720

15.634


1.867

13.491

361

15.719

31-12-2012

31-12-2011

2. Financiële vaste activa

Deelnemingen in groepsmaatschappijen

172.187

121.884

Vorderingen op groepsmaatschappijen

128.816

142.151

Vorderingen op derden

125

125

Uitgestelde belasting vorderingen

6.468

256

307.596 264.416 Andere deelnemingen 2.950 2.950

310.546

267.366

Het verloop in 2012 van de financiële vaste activa is als volgt: Deelnemingen Vorderingen Vorderingen Uitgestelde Andere groepsmaat- groepsmaat- op derden belasting- deelnemingen schappijen schappijen vorderingen

Totaal

Per 1 januari 2012

121.884

142.151

125

256

2.950

267.366

Inconsolidatie

-

-

-

-

-

-

Uitbreiding

45.000

-

-

-

-

45.000

Vervreemding

-

-

-

(207)

-

(207)

Aandeel in resultaten

6.063

-

-

-

-

6.063

Dividenden

(250)

-

-

-

-

(250)

Verstrekte leningen

-

68.252

-

-

-

68.252

Aflossingen

-

(81.587)

-

-

-

(81.587)

Overige mutaties

(510)

-

-

6.419

-

5.909

Per 31 december 2012

172.187

128.816

125

6.468

2.950

310.546

De overige mutatie betreft voor een bedrag van EUR 6,1 mln aan geactiveerd compensabel verlies.


3. Vorderingen 31-12-2012

31-12-2011

Vorderingen op groepsmaatschappijen

4.949

1.875

Belastingen en sociale verzekeringen

-

-

Overige vorderingen en overlopende activa

724

6.501

5.673

8.376

4. Liquide middelen Deze liquide middelen staan ter vrije beschikking van de onderneming.

5. Eigen vermogen Het eigen vermogen is toegelicht in de geconsolideerde jaarrekening.

6. Voorzieningen Samenvatting van de mutaties in 2012 van de boekwaarde: Boekwaarde Dotatie Onttrekking Vrijval Overig Boekwaarde 01-01-2012 31-12-2012

Belastingvoorzieningen

3.210

-

439

-

-

2.771

Overige voorzieningen

352

-

-

317

-

35

3.562

-

439

317

-

2.806

7. Langlopende schulden 31-12-2012

31-12-2011

Langlopende leningen - 45.000 Schulden aan groepsmaatschappijen

15.921

33.776

Financiële derivaten - Overige - 15.921 78.776

De langlopende banklening is gereclassificeerd naar kortlopende schuld. De rente bedraagt 3,84%. 8. Kortlopende schulden 31-12-2012

31-12-2011


52.316

Schulden aan leveranciers

718

995

Schulden aan groepsmaatschappijen

261

32.161

Belastingen en sociale verzekeringen

14.772

18.521

Overige schulden en overlopende passiva

40.069

5.459

108.136

62.948

De toename van de kortlopende schulden in 2012 wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de banklening van EUR 37,5 mln als kortlopend is verantwoord.


5.812

9. Overige resultaten na belastingen 2012

2011

Overige resultaten na belastingen

12.149

18.126

In 2012 bedroeg de totale belastingbate EUR 6,6 mln (2011: EUR 1,2 mln last). Daarnaast bestaan de overige resultaten uit financiële baten en lasten en overheadkosten. Strukton Groep nv heeft met het merendeel van haar Nederlandse vennootschappen in 2012 een fiscale eenheid gevormd. Strukton Groep nv rekent de vennootschapsbelasting niet aan haar individuele dochterondernemingen door. Aangezien de financiële informatie met betrekking tot de honoraria van de accountant is opgenomen in de jaarrekening van Oranjewoud nv, is op grond van artikel 2:382a lid 3 BW vermelding achterwege gebleven.

10. Niet in de balans opgenomen verplichtingen en gestelde zekerheden

Door Strukton Groep nv zijn voor door werkmaatschappijen / deelnemingen opgenomen kredieten garanties afgegeven tot een bedrag van EUR 18,8 mln (ultimo 2011: EUR 13,7 mln). Per 31 december 2012 waren door bankiers garanties en bereidverklaringen afgegeven tot een bedrag van in totaal EUR 166,0 mln (ultimo 2011: EUR 165,2 mln). Deze garanties betreffen in hoofdzaak verplichtingen uit hoofde van onderhanden werken en onderhoudsverplichtingen inzake opgeleverde werken. Voor projecten is voor een bedrag van EUR 4,1 mln (2011: EUR 7,8 mln) aan zekerheden gesteld ter dekking van opgenomen leningen. Bezoldiging commissarissen en bestuurders Voor een overzicht van de bezoldiging van bestuurders en commissarissen wordt verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening.

Utrecht, 5 april 2013 Directievoorzitter ir. G.P. Sanderink


Overige gegevens Statutaire winstbestemming De statutaire bepalingen met betrekking tot de winstverdeling zijn opgenomen in artikel 33 van de statuten. Deze bepalingen komen erop neer dat de winst ter vrije beschikking van de Algemene vergadering van Aandeelhouders staat. Dividend voorstel Voorgesteld wordt aan de Algemene vergadering van Aandeelhouders om het uitkeren van dividend te passeren en het gehele resultaat toe te voegen aan de algemene reserves (2011: idem). Gebeurtenissen na balansdatum Voor de gebeurtenissen na balansdatum wordt verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening.


Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: De aandeelhouder van Strukton Groep nv Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag op pagina 50 t/m 120 opgenomen jaarrekening 2012 van Strukton Groep nv te Maarssen gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december 2012, de geconsolideerde winst-en-verliesrekening, het geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat, het geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen en het geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2012 en de toelichting waarin zijn opgenomen een overzicht van de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2012 en de enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2012 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Strukton Groep nv per 31 december 2012 en van het resultaat en de kasstromen over 2012 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.


Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Strukton Groep nv per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.

Utrecht, 5 april 2013

Ernst & Young Accountants LLP

w.g. drs. W.H. Kerst RA


Namen en adressen Strukton Groep nv

Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen Nederland T +31 (0)30 248 69 11

Directievoorzitter

ir. G.P. Sanderink

Groepsdirectie

G.P. Sanderink E.A. Hermsen A. Schoots J.J. Hegeman

Strukton Groep Strukton Integrale Projecten Strukton Rail Strukton Civiel

Management markten

A. Schoots D.K. Schonebaum

Railsystemen

J.J. Hegeman M. Smitt F.M. Bekooij G.R. Bos


M.H. Schimmel G.L.H. Hoek

Gebouwen

Samenstelling Centrale Ondernemingsraad (COR)


H. van der Meijden (voorzitter) M. Snijder (secretaris) J. Kooter (vice-voorzitter/vice-secretaris) J. Britsia J. Wendriks J. Reins P. Molendijk M. Wierda

Namen en adressen

Strukton Rail Strukton Rail Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 240 72 00 Directie ir. A. Schoots (voorzitter) ir. D.K. Schonebaum P.G. Pijper drs. H.P. Huijzer Strukton Rail Oost Wijchenseweg 20, Nijmegen Postbus 6879, 6537 TL Nijmegen T +31 (0)24 700 20 00 Directie ing. M.B.J. Maathuis Strukton Rail West De Corridor 4, 3621 ZB Breukelen T +31 (0)346 26 97 00 Directie ing. A.A. van Helmondt Strukton Rail Burgemeester Maenhautstraat 64, 9820 Merelbeke, België T +32 (0)9 210 79 10 Directie P. Vanhie Strukton Rail Uddvägen 7, 131 34 Nacka, Zweden T +46 (0)10 480 50 00 Directie R. Röder


Strukton Rail Forstfeldstrasse 5, 34123 Kassel Duitsland T +49 (0)561 570 47-0 Directie ir. P.H.M. de Haas Strukton Rail Production Support Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 240 78 00 Directie drs. T.G.M. Weerepas Strukton Systems Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 70 Welbergweg 60, Hengelo Postbus 258, 7550 AG Hengelo T +31 (0)74 255 88 00 De Corridor 2, 3621 ZB Breukelen T +31 (0)346 26 97 00 Kanaaldijk 18, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 240 79 50 Directie ing. P.A. van Seventer

Strukton Rolling Stock Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 98 Twekkeler Es 35, 7547 ST Enschede T +31 (0)53 480 05 80 Van Coulsterweg 11, 2952 CB Alblasserdam T +31 (0)78 683 38 60 Directie drs. G.A. Kwikkers Strukton Rail Equipment Veemarktweg 2a, Den Bosch Postbus 1281, 5200 BH Den Bosch T +31 (0)73 690 16 00 Technische Dienst Pollaan 44, 7202 BX Zutphen Postbus 4097, 7200 BB Zutphen T +31 (0)575 45 81 00 Lasafdeling Kantonnaleweg 1, 3542 DB Utrecht T +31 (0)30 248 65 51 Directie drs. J. Zeeman

Namen en adressen

Strukton Civiel Strukton Civiel Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Directie ir. J.J. Hegeman (voorzitter) ir. M. Smitt drs. F.M. Bekooij Msc. G.R. Bos Strukton Civiel Projecten Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Directie ir. J.J. Hegeman (voorzitter) ir. M. Smitt drs. F.M. Bekooij Strukton Infratechnieken Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 67 74 Directie H.J. Spoelstra Strukton Microtunneling Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 67 74 Directie H.J. Spoelstra Colijn Beheer Vierlinghstraat 17, Werkendam Postbus 66, 4250 DB Werkendam T +31 (0)183 40 10 11 Directie ing. S. Doornbos (voorzitter) ing. F.T. Huijer ir. P.H.K. Kastermans


Colijn Aannemersbedrijf Vierlinghstraat 17, Werkendam Postbus 66, 4250 DB Werkendam T +31 (0)183 40 10 11 Directie ing. F.T. Huijer Aannemingsbedrijf Molhoek Vierlinghstraat 17, Werkendam Postbus 66, 4250 DB Werkendam T +31 (0)183 30 15 36 Directie ing. F.T. Huijer Terracon Funderingstechniek / Terracon International Vierlinghstraat 17, Werkendam Postbus 49, 4250 DA Werkendam T +31 (0)183 40 13 11 T +31 (0)183 40 35 29 Directie ing. S. Doornbos ir. P.H.K. Kastermans Terracon Spezialtiefbau GmbH Tietzstraße 25, D-13509 Berlijn, Duitsland T +49 (0)30 417 44 23 3 Directie ing. S. Doornbos Reef Infra Kelvinstraat 1, Oldenzaal Postbus 355, 7570 AJ Oldenzaal T +31 (0)541 58 41 11 Directie ing. A.W.M. Siemes (voorzitter) A.Th.M. Derks

Strukton Immersion Projects Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Directie ir. M. Smitt drs. F.M. Bekooij Geocon Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Directie ir. M. Smitt drs. F.M. Bekooij Strukton Prefab Beton Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 62 86 Directie ing. J.A.P. van Stratum Strukton Milieutechniek Bredaseweg 26a, Terheijden Postbus 17, 4844 ZG Terheijden T +31 (0)76 596 05 00 Ir. D.J.M. Hillemans Grondbank Nederland 2e Daalsedijk 8 V, Utrecht Postbus 19172, 3501 DD Utrecht T +31 (0)30 296 64 85 Directie ir. J.E. van der Stelt Afvalbank Nederland 2e Daalsedijk 8 V, Utrecht Postbus 19172, 3501 DD Utrecht T +31 (0)30 296 64 85 Directie ir. J.E. van der Stelt

Namen en adressen

Strukton Civiel Strukton Industriebouw Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Bedrijfsleiding ing. P.H. van der Schaaf

Strukton Engineering Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 62 33 Directie ir. H.O. Moll

Ooms Producten bv Scharwoude 9, Scharwoude Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn T +31 (0)229 54 77 00 Directie Ing. K. Terpstra

Strukton Parkeren Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025,3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Bedrijfsleiding A. Bruins Slot

Strukton Sustainable Energy Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Directie J. Hegeman C. Raijmakers

Ooms PMB Scharwoude 9, Scharwoude Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn T +31 (0)229 54 77 00 Directie Ir. R.H. Smallegange

Strukton Civiel Zuid-Oost Edisonlaan 37, Weert Postbus 10113, 6000 GC Weert T +31 (0)495 65 77 77 Directie ing. R. van der Zweep Onderwater Techniek Nederland Edisonlaan 37, Weert Postbus 10113, 6000 GC Weert T +31 (0)495 65 77 77 Directie ing. R. van der Zweep DMI Nederland Edisonlaan 37, Weert Postbus 10113, 6000 GC Weert T +31 (0)495 65 77 77 Directie ing. R. van der Zweep DMI Injektionstechnik GmbH Warmensteinacher Straße 60 12349 Berlijn, Duitsland T +49 (0)30 417 44 23-40 Directie W.I. Münch ir. J.J. Hegeman


Tensa Vierlinghstraat 17, Werkendam Postbus 66, 4250 DB Werkendam T +31 (0)183 40 46 55 Directie ing. F.T. Huijer Tubex Vierlinghstraat 17, Werkendam Postbus 183, 4250 DD Werkendam T +31 (0)183 67 98 88 Directie ing. H. van der Waal (waarnemend) Ooms Civiel Scharwoude 9, Scharwoude Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn T +31 (0)229 54 77 00 Directie Ing. K. Terpstra (voorzitter) Dr. Ir. A.H. de Bondt Ooms Construction Scharwoude 9, Scharwoude Postbus 1, 1633 ZG Avenhorn T +31 (0)229 54 77 00 Directie Ing. K. Terpstra Ing. A. van Papeveld Ing. W.H. Hulshof

Unihorn Scharwoude 9, Scharwoude Postbus 58, 1633 ZH Avenhorn T +31 (0)229 54 78 50 Directie Ir. R.H. Smallegange Rasenberg Wegenbouw Rat Verleghstraat 120, Breda Postbus 2238, 4800 CE Breda T +31 (0)76 578 12 00 Directie C.P.J. van der Meijs (voorzitter) A.H.M. van Oosterhout C.P.F. van Eijk Strukton Civil International Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Directie ir. J.J. Hegeman drs. F.M. Bekooij A. Ruiter

Namen en adressen

Strukton Asset Management Civiel Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Directie ing. J.P. Reef

Strukton Verkeerstechnieken Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Directie A.F. Balm ir. J.J. Hegeman ing. I.P.C. Kuijf

Van Rens Mobiliteit Molenstraat 27a, Helvoirt Postbus 4, 5268 ZG Helvoirt Directie R. van Diessen

Strukton Bouw Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Statutaire directie M.H. Schimmel mba rm ir. G.L.H. Hoek RC

Strukton Bouw & Onderhoud Regio Noord Aarhusweg 4-2, Groningen Postbus 733, 9700 AS Groningen T +31 (0)50 314 07 20 Adjunct Directeur E.C. Fokkema

Strukton Van Straten Regio Zuid Hastelweg 218 5605 KN Eindhoven T +31 (0)40 259 76 59 Directie F. de Garde

Strukton Bouw & Onderhoud Regio Midden Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Adjunct Directeur A. Spithoven

Vestigingen Assen, Zwolle

Strukton Projectontwikkeling Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Statutaire directie M.H. Schimmel mba rm ir. G.L.H. Hoek RC

Strukton Bouw

Vestigingen Amsterdam, Utrecht

Strukton Bouw & Onderhoud Regio West Bokelweg 104, Schiedam Postbus 191, 3100 AD Schiedam 5600 AJ Eindhoven T +31 (0)10 477 00 77 Adjunct Directeur P. Verheul

Strukton Integrale Projecten Strukton Integrale Projecten Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 62 03 Directie E.A. Hermsen RA


Businessunit PPS Projecten Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 62 03 Directie ir. P.J.A. Peekel

Businessunit PPS Assets Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 62 03 Directie ir. E. G. Scholten

Namen en adressen

Strukton Worksphere Hoofdkantoor Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1830, 3600 BV Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Directie M.H. Schimmel mba rm (voorzitter) ir. G.L.H. Hoek RC ing. T. Hoefsloot H.J. van der Meulen Businessunits Exploitatie Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Directie ing. J.E.W. Winnubst Projecten Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 Directie A.F. Balm Cluster Noordwest Amsterdam Naritaweg 134, Amsterdam Postbus 56383, 1040 AJ Amsterdam T +31 (0)20 606 23 00 Directie F. Brand


Cluster Noordoost

Cluster Zuidwest

Leek Lelystraat 2, Leek Postbus 147, 9350 AC Leek T +31 (0)50 366 69 00 Directie L. Haan

Capelle a/d IJssel Ligusterbaan 2, Capelle a/d IJssel Postbus 436, 2900 AK Capelle a/d IJssel T +31 (0)10 258 28 00 Directie P.C. Verheul

Leeuwarden Archimedesweg 7, Leeuwarden Postbus 518, 8901 BH Leeuwarden T +31 (0)58 234 32 00 Directie L. Haan Deventer Maagdenburgstraat 26, Deventer Postbus 611, 7400 AP Deventer T +31 (0)570-683600 Directie L. Haan Cluster Midden Elst Industrieweg Oost 15C 6662 NE Elst T +31 (0)30 273 63 63 Directie ing. J. van Leeuwen Utrecht Kantonnaleweg 1 Geb. 40, Utrecht Postbus 1819, 3600 BV Maarssen T +31 (0)30 273 63 63 Directie ing. J. van Leeuwen

Cluster Zuid Eindhoven Sciencepark Eindhoven 5206, Son Postbus 356, 5600 AJ Eindhoven T +31 (0)40 282 56 00 Directie J.T. Lemmen Elsloo Business Park Stein 107, Elsloo Postbus 519, 6180 AA Elsloo T +31 (0)46 428 84 00 Directie J.T. Lemmen Breda Minervum 7020, Breda Postbus 9443, 4801 LK Breda T +31 (0)76 572 34 00 Directie J.T. Lemmen

Verklarende woordenlijst Afzinktechniek

techniek om tunnelelementen op de bodem neer te laten

Alliantiecontract schriftelijk vastgelegde overeenkomst van een samenwerkingsverband waarin partijen (opdrachtgever opdrachtnemer) participeren op basis van gelijkwaardigheid. Essentieel is dat de partners op gelijke voet samenwerken, teneinde gemeenschappelijke doelen te verwezenlijken en gemeenschappelijk voordeel te behalen. Winst of verlies wordt gedeeld en risico’s worden gezamenlijk gedragen. CO2-prestatieladder een instrument om bedrijven die deelnemen aan aanbestedingen te stimuleren tot CO2-bewust handelen in de eigen bedrijfsvoering en bij de uitvoering van projecten. De CO2-prestatieladder is een instrument van de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO) en wordt ingezet door ProRail, Rijkswaterstaat en steeds meer andere organisaties. COSO Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission dbfmo design, build, finance, maintain, operate – contractvorm waarbij de opdrachtgever het ontwerp, de realisatie, de financiering, het beheer en onderhoud en de facilitaire dienstverlening van een project langdurig bij een privaat consortium onderbrengt. EBIT (bedrijfsresultaat)

Earnings Before Interest and Tax (winst voor interest en belastingen)

EBITDA (operationeel resultaat)

Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and Amortisation (winst voor interest, afschrijvingen en belastingen)

ESCo

Energy Service Company

EUR

Euro

Frequentiecijfer

Totaal aantal dodelijke en ernstige ongevallen met verzuim > 3 dagen x 100.000 totaal aantal gewerkte uren

Geïnvesteerd vermogen eigen vermogen vermeerderd met ter beschikking gestelde leningen en het saldo van banktegoeden/opnames rekening-courant Gemiddelde verzuimduur het gemiddeld aantal dagen dat een medewerker verzuimt naar aanleiding van een ongeval GRI Global Reporting Initiative. Dit zijn internationale richtlijnen voor het rapporteren over mvo-aspecten. 130 Strukton Jaarverslag 2012

Verklarende woordenlijst

IF-index

1.000.000 x (aantal verzuimongevallen) aantal gewerkte uren

IFRS International Financial Reporting Standards (voorheen International Accounting Standards, IAS), per 1 januari 2005 de standaard internationale boekhoudregels voor het opstellen van jaarrekeningen voor alle beursgenoteerde ondernemingen binnen de Europese Unie. KAM

Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden & Milieu

Kernwaarden

de drie eigenschappen van de Struktonmentaliteit: inlevend, initiatief, innovatief

Lifecycle gerichte benadering

werkwijze waarbij de gehele levensduur van een gebouw, installatie of infrawerk in aanmerking wordt genomen

Monopsonie

een markt die door één koper wordt gedomineerd

MVO

maatschappelijk verantwoord ondernemen

Ongevallencijfer

Totaal aantal dodelijke en ernstige ongevallen met verzuim > 3 dagen x 1.000 gemiddeld aantal werknemers

Orderportefeuille

verworven maar nog uit te voeren werken

PGO

prestatiegericht onderhoud, een moderne contractvorm voor spooronderhoud

PMC

product-marktcombinatie

Pps

publiek-private samenwerking

Pps-project publiek-private samenwerking waarbij een overheidsinstelling het ontwerp, de realisatie, de financiering, het beheer en het onderhoud en vaak ook de facilitaire dienstverlening van een project langdurig bij een privaat consortium onderbrengt. Rendement op geïnvesteerd vermogen

bedrijfsresultaat (EBIT) ten opzichte van het gemiddeld geïnvesteerd vermogen

SPC-management

Special Purpose Company, ofwel het management van een pps-project

Veiligheidsladder een certificeerbare norm van ProRail om het veiligheidsbewustzijn en bewust veilig handelen in bedrijven te meten en continu te verbeteren Voorkeursinschrijver letterlijke vertaling van Preferred Bidder, de partij die als laatste over is in een selectietraject voor een opdracht Werkkapitaal vlottende activa exclusief vrije liquide middelen minus niet-rentedragende kortlopende verplichtingen


Bijlage 1 Totstandkoming van het jaarverslag Dit jaar kiest Strukton in zijn jaarverslag voor een verdere geïntegreerde verslaglegging volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative. Verantwoording over duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen maakt deel uit van dit jaarverslag.

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS), zoals aanvaard binnen de Europese Unie (EU-IFRS). Voor de niet-financiële indicatoren volgt Strukton de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI). Relevante onderwerpen uit de GRI-richtlijnen worden in dit jaarverslag expliciet benoemd. Dit jaarverslag is tot stand gekomen op basis van interviews met directieleden, persberichten en informatie op de websites van Strukton. De financiële gegevens zijn afkomstig uit de bedrijfssystemen van de werkmaatschappijen. Ook niet-financiële gegevens als CO2-uitstoot, hoeveelheid afval, ongevallencijfers en investeringen in opleidingen zijn afkomstig uit de bedrijfssystemen van de werkmaatschappijen. Het doel van het jaarverslag is verantwoording afleggen over de financiële en niet-financiële resultaten en de wijze van ondernemen.


Bijlage 2 GRI Het jaarverslag 2012 is het eerste geïntegreerde jaarverslag van Strukton Groep dat is opgesteld zowel volgens het IFRS als volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI G3.1). Strukton rapporteert op GRI-level C. Concreet betekent dit dat Strukton informatie verschaft over ten minste tien GRI-prestatie-indicatoren.

Volledig

• | Deels

| Niet

- | werkenbijstrukton.nl

WWW1 | strukton.nl/duurzaam WWW2| strukton.nl/over-ons WWW 3

Informatie over profiel 1. Strategie en analyse Profiel Beschrijving 1.1 Verklaring van hoogste leidinggevende van organisatie 1.2 Omschrijving van belangrijkste gevolgen, risico’s en kansen

2. Organisatieprofiel Profiel Beschrijving 2.1 Naam organisatie 2.2 Voornaamste merken, producten en/of diensten 2.3 Bedrijfsstructuur, inclusief belangrijkste afdelingen, werkmaatschappijen, dochtermaatschappijen en joint ventures 2.4 Locatie van hoofdkwartier organisatie 2.5 Aantal landen waar organisatie actief is en namen van landen met belangrijke activiteiten dan wel landen die met name relevant zijn voor de duurzaamheidsonderwerpen in dit verslag 2.6 Aard van de eigendom en rechtsvorm 2.7 Bediende markten (zoals geografische verdeling, bediende sectoren en soorten klanten/begunstigden) 2.8 Omvang van rapporterende organisatie 2.9 Belangrijke wijzigingen tijdens verslagperiode m.b.t. grootte, structuur of eigendom 2.10 Toegekende prijzen in verslagperiode


Gerapporteerd Vindplaats 6 22, 25, 42-46

• •

Gerapporteerd Vindplaats 2 10 10

• • • 2, 57 • 27-33 •

2, 57, 111-114 • 14-16, 109-110 • • 12-13 5, 104 • • WWW 3

GRI

Volledig

• | Deels

| Niet



3. Randvoorwaarden voor verslag Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats 3.1 Verslagperiode (bijv. financieel jaar of kalenderjaar) 2012 voor verstrekte informatie 3.2 Datum (eventuele) laatste verslag 08-05-12 3.3 Verslagcyclus (jaarlijks, tweejaarlijks etc.) jaarlijks 3.4 Contactpunt voor vragen over verslag of inhoud daarvan Corporate Communications 57-70, 132 3.5 Proces voor afbakening inhoud verslag 3.6 Grenzen van verslag (bijv. landen, afdelingen, dochtermaatschappijen, 57-58, 111-114 gehuurde faciliteiten, joint ventures, leveranciers). Gebruik GRI Boundary Protocol als richtsnoer. 3.7 Vermeld specifieke beperkingen aan omvang of grenzen van het verslag 13, 57-58, 114 (zie volledigheidsbeginsel voor toelichting op ‘omvang’) 3.8 Basis voor verslaglegging over joint ventures, dochtermaatschappijen, 57-58, 104, gehuurde faciliteiten, uitbestede werkzaamheden en overige bedrijven 111-114, 132 die aanzienlijke invloed hebben op vergelijkbaarheid van perioden en/of organisaties 3.9 Technieken voor meting van gegevens en de grondslagen voor 57-73 berekeningen, inclusief onderliggende aannames en technieken voor schattingen toegepast op de samenstelling van de Indicatoren en overige informatie in het verslag. Licht eventuele beslissingen om GRI Indicator Protocols niet toe te passen of er aanzienlijk van af te wijken, toe. 5, 13, 104 3.10 Toelichting op effect van eventuele aanpassing van informatie verstrekt in eerdere verslagen plus redenen voor aanpassing (bijv. fusies/acquisities, wijziging referentiejaren/-perioden, aard van activiteiten, meetmethoden) 3.11 Aanzienlijke wijzigingen in het verslag, vergeleken met eerdere 5, 13, 104 verslagleggingperiodes, m.b.t. omvang, grenzen of meetmethoden 3.12 Tabel met locatie van de diverse standaardinformatie in het verslag 133-143 3.13 Beleid en praktijk in kader van het bieden van externe zekerheid 122-123, 133 over het verslag

• • • • • • • •

• • • •

4. Bestuur, doelstellingen en verplichtingen Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats 4.1 Bestuursstructuur van de organisatie, inclusief commissies onder 11 het hoogste bestuursorgaan die verantwoordelijk zijn voor specifieke opdrachten, zoals strategie of toezicht op organisatie 4.2 Geef aan of voorzitter van hoogste bestuursorgaan ook directeur is 42-44 4.3 Voor organisaties met monistische bestuursstructuur: 11, 42-44 vermeld aantal leden van het hoogste bestuursorgaan die onafhankelijk zijn en/of niet met het dagelijks bestuur belast 4.4 Mechanismen voor aandeelhouders en werknemers om aanbevelingen 42-44 te doen of richting te geven aan hoogste bestuursorgaan

• • • •


GRI

Volledig

• | Deels

| Niet



-

4.5 Koppeling tussen vergoeding voor leden van hoogste bestuursorgaan, hoger management en leidinggevenden (inclusief vertrekregelingen) en prestaties van organisatie (inclusief op maatschappelijk en milieugebied) 4.6 Processen voor hoogste bestuursorgaan ter vermijding 43, 46, 49 van belangenconflicten 4.7 Proces voor bepaling van de kwalificaties en expertise van de leden van het hoogste bestuursorgaan om de strategie m.b.t. economische, milieuen maatschappelijke onderwerpen te begeleiden 4.8 Intern ontwikkelde missie of waarden, gedragscodes en principes 22-26, 44, 45 m.b.t. economische, milieuen maatschappelijke prestaties en de status van de tenuitvoerlegging ervan 4.9 Procedures van het hoogste bestuursorgaan voor het toezicht op 45-49 vaststelling en beheer van economische, milieuen maatschappelijke prestaties, inclusief ter zake doende risico’s en kansen, en de naleving van internationaal overeengekomen normen, gedragscodes en principes 4.10 Processen voor beoordeling van de prestaties van het hoogste bestuursorgaan, m.n. in verband met economische, milieuen maatschappelijke prestaties 4.11 Toelichting op of en hoe de organisatie omgaat met de aanpak van veiligheid 25-26 of de regels voor preventie 4.12 Extern ontwikkelde, door de organisatie onderschreven of ondersteunde, 6, 22-26, 29, handvesten, principes of initiatieven op economisch, milieu- 35, 40, 42 en maatschappelijk gebied 4.13 Lidmaatschap van organisaties (bijv. brancheorganisaties) en/of WWW2 nationale/internationale ideële organisaties waarin/-bij/-van/-aan de organisatie: * een bestuursfunctie heeft; * deel uitmaakt van projecten of commissies; * substantiële financiering verleent naast de gewone contributies; of * het lidmaatschap als strategisch belangrijk beschouwt 4.14 Lijst van door organisatie ingeschakelde stakeholdergroepen WWW2 4.15 Grondslag voor inventarisatie en selectie van stakeholders WWW2 die ingeschakeld worden 4.16 Aanpak van inschakeling van stakeholders, bijv. frequentie van inschakeling naar type en stakeholdergroep 4.17 Belangrijkste onderwerpen en zorgen die aan de orde zijn gekomen door inschakeling van stakeholders en hoe de organisatie heeft gereageerd op deze onderwerpen en zorgen, inclusief verslaglegging

• -

• • -

• • • • • -


GRI

Volledig

• | Deels

| Niet



Prestatie-indicatoren Economisch Prestaties op economisch gebied Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats EC1 Schepping en distributie van directe economische waarde, 51-56 zoals opbrengsten, exploitatiekosten, werknemersvergoedingen, donaties en andere gemeenschapsinvesteringen, niet-uitgekeerde winst en betalingen aan kapitaalverstrekkers en overheden EC2 Financiële gevolgen en overige risico’s en kansen voor activiteiten van de organisatie als gevolg van klimaatverandering EC3 Dekking van verplichtingen uit toegezegd-pensioenregeling van organisatie 89-91 EC4 Aanzienlijke financiële steun van overheid Geen

• -

• •

Aanwezigheid op markt Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats EC5 Orde van grootte van verhouding tussen standaardbeginsalaris en lokaal minimumloon bij belangrijke vestigingen EC6 Beleid, praktijken en verhouding van bestedingen bij lokale leveranciers bij belangrijke vestigingen EC7 Procedures voor lokale werving en percentage van hoger management uit lokale gemeenschap bij belangrijke vestigingen

-

Indirecte economische invloeden Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats EC8 Ontwikkeling en impact van investeringen in infrastructuur en diensten die voornamelijk in het algemeen belang verleend worden: commercieel, in natura of pro deo EC9 Besef van en omschrijving van aanzienlijke indirecte economische invloeden, inclusief de omvang ervan

-

Milieu Materialen Profiel Beschrijving EN1 Gebruikte materialen in gewicht of volume EN2 Percentage gerecyclede materialen die gebruikt worden


Gerapporteerd Vindplaats 13, 23-24

-

GRI

Volledig

• | Deels

| Niet



Energie Profiel Beschrijving EN3 Direct energieverbruik per primaire energiebron EN4 Indirect energieverbruik per primaire energiebron EN5 Bespaarde energie als gevolg van beter milieubeheer en hogere efficiency EN6 Initiatieven voor producten en diensten die energie-efficiënt zijn of gebaseerd op hernieuwbare energie en de daaruit voortvloeiende lagere energiebehoefte EN7 Initiatieven om indirect energieverbruik te verminderen plus de bereikte resultaten

Gerapporteerd Vindplaats WWW2 WWW2 23 WWW2

• • • •

•

WWW2

Water Profiel Beschrijving EN8 Totale onttrekking van water per bron EN9 Waterbronnen die door onttrekking van water aanzienlijk getroffen zijn EN10 Percentage en totale volume van gerecycled en hergebruikt water

Gerapporteerd Vindplaats

-

Naleving Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats EN11 Ligging en grootte van grond in eigendom of gepacht, beheerd in of grenzend aan beschermde gebieden en gebieden met een grote biodiversiteit buiten beschermde gebieden EN12 Omschrijving belangrijke effecten van activiteiten, producten en diensten op biodiversiteit in beschermde gebieden en in gebieden met een grote biodiversiteit daarbuiten EN13 Beschermde of in oude staat teruggebrachte habitats. EN14 Strategieën, maatregelen en toekomstplannen om effect op biodiversiteit te beheersen EN15 Aantal soorten voorkomend op de "IUCN Red List" en nationale milieubehoudlijst met habitats in gebieden die te lijden hebben onder bedrijfsactiviteiten, naar de mate van risico op uitsterven

-

Emissies. afvalwater en afval Profiel Beschrijving EN16 Totale directe en indirecte emissies van broeikasgassen naar gewicht EN17 Andere ter zake dienende indirecte emissies van broeikasgassen naar gewicht EN18 Initiatieven om emissies van broeikasgassen te verminderen en behaalde resultaten


Gerapporteerd Vindplaats 13 WWW2

• • •

WWW2

GRI

Volledig

• | Deels

| Niet



EN19 Emissies van ozonlaag afbrekende stoffen naar gewicht EN20 NOx, SOx en andere belangrijke luchtemissies naar soort en gewicht EN21 Totale hoeveelheid geloosd water naar kwaliteit en bestemming EN22 Totale gewicht van afval naar soort en verwijderingsmethode EN23 Totale aantal en volume van aanzienlijk(e) lekkages/verontreinigingen EN24 Gewicht van vervoerd, ingevoerd, uitgevoerd of behandeld afval dat gevaarlijk geacht wordt krachtens bijlagen I, II, III, en VIII van het Verdrag van Bazel, plus percentage van internationaal vervoerd afval EN25 Identiteit, grootte, beschermde status en biodiversiteit van waterlichamen en verwante habitats die te lijden hebben van geloosd en afvloeiend water van organisatie

- - -

• 13, •- Nul

WWW2

-

Producten en diensten Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats WWW2 EN26 Initiatieven om milieueffecten van producten en diensten te verminderen, plus mate van vermindering EN27 Percentage van verkochte producten en verpakking daarvan dat Geen verkoop van teruggewonnen wordt, per categorie verpakte producten

• •

Naleving Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats EN28 Hoogte van aanzienlijke boetes en totaal aantal niet-geldelijke sancties voor niet-naleving van milieuwetten en -voorschriften

-

Transport Profiel Beschrijving EN29 Milieueffecten van betekenis van het vervoer van producten en andere goederen en materialen die gebruikt worden voor bedrijfsactiviteiten, plus vervoer van werknemers

Gerapporteerd Vindplaats WWW2

Algemeen Profiel Beschrijving EN30 Totale kosten en investering om milieu te beschermen, naar soort



-

GRI

Volledig

• | Deels

| Niet



Maatschappelijk: werkpraktijken en fatsoenlijk en waardig werk Werkgelegenheid Profiel Beschrijving LA1 Totale omvang personeelsbestand naar soort werk, arbeidsovereenkomst en regio LA2 Totale aantal en percentage van personeelsverloop naar leeftijdsgroep, geslacht en regio LA3 Voordelen voor voltijdwerknemers die niet gelden voor tijdelijke of deeltijdwerknemers, naar belangrijkste bedrijfsactiviteiten

Gerapporteerd Vindplaats 13, 28, 35, 39

13, 28, 35, 39

-

Relaties tussen werknemers en management Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats LA4 Percentage werknemers gedekt door collectieve arbeidsovereenkomsten 100% (NL) LA5 Minimale kennisgevingsperiode(s) voor operationele wijzigingen van betekenis, inclusief of deze zijn gespecificeerd in cao’s

-

Gezondheid en veiligheid op het werk Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats LA6 Percentage van totale personeelsbestand dat vertegenwoordigd is in formele arbocommissies samengesteld uit managementen werknemersvertegenwoordigers die toezien op en adviseren inzake gezondheid en veiligheid op het werk LA7 Percentage letsels, beroepsziekten, verloren arbeidsdagen en absenteïsme, 13 plus aantal werkgerelateerde dodelijke ongevallen per regio LA8 Programma’s voor opleiding, onderwijs, counseling, preventie WWW1 en risicobeheersing om personeelsleden, hun familie of gemeenschapsleden te helpen m.b.t. ernstige ziekten LA9 Thema’s m.b.t. veiligheid & gezondheid in formele overeenkomsten 25 met vakbonden

-

•

Onderwijs en opleiding Profiel Beschrijving LA10 Gemiddeld aantal opleidingsuren per jaar per werknemer naar werknemerscategorie LA11 Programma’s voor beheer van vaardigheden en levenslang leren, voor ondersteuning van de doorgaande inzetbaarheid van werknemers en voor hulp bij beëindiging loopbaan LA12 Percentage werknemers dat regelmatig beoordeeld wordt op prestaties en loopbaanontwikkeling 139 Strukton Jaarverslag 2012

Gerapporteerd Vindplaats 13

•

WWW1

• 13

GRI

Volledig

• | Deels

| Niet



Diversiteit en gelijke kansen Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats LA13 Samenstelling van bestuursorganen en uitsplitsing per categorie van werknemers naar geslacht, leeftijd, lidmaatschap van minderheidsgroep en overige diversiteitsindicatoren LA14 Verhouding van basisloon van mannen en vrouwen naar werknemerscategorie

-

Maatschappelijk: mensenrechten Investeringen en wervingspraktijken Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats HR1 Percentage en totale aantal investeringsovereenkomsten van betekenis die artikelen over mensenrechten bevatten of doorgelicht zijn op mensenrechten HR2 Percentage belangrijke leveranciers en opdrachtnemers die doorgelicht zijn op mensenrechten en getroffen maatregelen HR3 Totaal aantal uren scholing over beleidsmaatregelen en procedures m.b.t. aspecten van mensenrechten die relevant zijn voor bedrijfsactiviteiten, met inbegrip van het percentage aldus geschoolde werknemers

-

Non-discriminatie Profiel Beschrijving HR4 Totaal aantal incidenten m.b.t discriminatie en getroffen maatregelen


-

Vrijheid van vereniging en collectieve onderhandelingen Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats HR5 Vastgestelde bedrijfsactiviteiten waarbij het recht van vrijheid van vereniging en collectieve onderhandelingen aanzienlijk risico loopt, plus maatregelen om deze rechten te handhaven

-

Kinderarbeid Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats HR6 Bedrijfsactiviteiten waarvan vastgesteld is dat ze kinderarbeid met zich mee kunnen brengen, plus maatregelen om kinderarbeid te helpen uitbannen

-


GRI

Volledig

• | Deels

| Niet



Gedwongen en verplichte arbeid Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats HR7 Bedrijfsactiviteiten waarvan vastgesteld is dat ze een aanzienlijk risico met zich meebrengen voor gedwongen of verplichte arbeid, plus maatregelen om die arbeid uit te bannen

-

Veiligheidspraktijken Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats HR8 Percentage veiligheidspersoneel dat geschoold is in beleid of procedures van organisatie m.b.t. aspecten van mensenrechten die relevant zijn voor bedrijfsactiviteiten

-

Rechten van inheemse bevolking Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats HR9 Totaal aantal schendingen van rechten van inheemse bevolking en getroffen maatregelen

-

Maatschappelijk: maatschappij Gemeenschap Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats SO1 Aard, reikwijdte en doeltreffendheid van programma’s en praktijken voor de beoordeling en het beheer van invloed van bedrijfsactiviteiten op gemeenschappen, inclusief vestiging, eigenlijke bedrijfsactiviteiten en vertrek

-

Corruptie Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats SO2 Percentage en totale aantal bedrijfsunits geanalyseerd op risico’s m.b.t. corruptie SO3 Percentage werknemers geschoold in beleid en procedures van organisatie tegen corruptie SO4 Getroffen maatregelen n.a.v. corruptiegevallen

-


GRI

Volledig

• | Deels

| Niet



Openbare orde Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats SO5 Standpunten betreffende publiek beleid en deelname aan WWW2 ontwikkeling er van, inclusief lobbyen SO6 Totale waarde van bijdragen - geldelijk en in natura - aan politieke partijen, politici en verwante instellingen, per land

-

Mededingingsverstorend gedrag Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats SO7 Totaal aantal rechtszaken i.v.m. mededingingsverstorend gedrag, kartelbestrijding en monopolistische praktijken

-

Naleving Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats SO8 Hoogte van belangrijke boetes en totaal aantal niet-geldelijke sancties voor niet-naleving van wetten en voorschriften

-

Maatschappelijk: verantwoordelijkheid voor producten Gezondheid en veiligheid van klanten Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats PR1 Levenscyclusstadia waarin effecten van producten en diensten op veiligheid 22-26 en gezondheid beoordeeld worden om verbeteringen aan te brengen en percentage belangrijke categorieën producten en diensten dat aan deze procedures is onderworpen PR2 Totale aantal gevallen van niet-naleving van voorschriften en vrijwillige codes m.b.t. effecten van producten en diensten op veiligheid en gezondheid tijdens de levenscyclus, naar soort uitkomsten

-


GRI

Volledig

• | Deels

| Niet



Keurmerken voor producten en diensten Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats PR3 Soort informatie over producten en diensten dat in procedures is voorgeschreven, plus percentage van belangrijke producten en diensten die aan deze informatievereisten moeten voldoen PR4 Totale aantal gevallen van niet-naleving van voorschriften plus vrijwillige codes m.b.t. informatie over en etikettering van producten en diensten, naar type uitkomsten PR5 Werkwijzen i.v.m. klanttevredenheid, inclusief uitkomsten van enquêtes naar klanttevredenheid

-

Publicitaire mededelingen Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats PR6 Programma’s voor naleving van wetgeving, normen en vrijwillige codes m.b.t. 42-44 publicitaire mededelingen, inclusief reclame, verkoopbevordering en sponsoring PR7 Totale aantal gevallen van niet-naleving van voorschriften en vrijwillige codes m.b.t. publicitaire mededelingen, inclusief reclame, verkoopbevordering en sponsoring, naar type uitkomsten

-

Klantprivacy Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats PR8 Totale aantal onderbouwde klachten over inbreuken op klantprivacy en kwijtraken van klantgegevens

-

Naleving Profiel Beschrijving Gerapporteerd Vindplaats PR9 Hoogte van belangrijke boetes voor niet-naleving van wetgeving en voorschriften m.b.t. levering en gebruik van producten en diensten

-


Colofon Strukton Groep nv Coördinatie en

Corporate Communications

eindredactie Tekst

Suus van Geffen, Utrecht

Ontwerp en vormgeving

AC+M, Maarssen

Fotografie André Roosenburg, Ge Dubbelman, Hans Beerens, Hein van den Heuvel,

Imre Csany, Jaap van Boven, Jannes Linders, Jildiz Kaptein, KieF photography, Mark van der Zouw, Ronald Tilleman, Ryno Quantz, Tjitske Sluis


www.strukton.nl


jaarverslag 2012 Innovatieve technologieën

Recommend Documents