Jaarverslag 2012 Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken
© copyright 2013 Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken Niets in deze uitgave mag worden verveelvoudigd en / of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken.
Inhoud
Inleiding
5
1. Organisatie en doelstellingen
7
2. Activiteiten
8
3. Marketing en Communicatie
16
4. Externe contacten
18
5. Personeel, Organisatie en Bedrijfsvoering
20
6. Feiten en cijfers
22
7. Bijlagen
25
Bijlage 1 – Feiten en cijfers Bijlage 2 – Jaarverslag Werkgroep Gemeentestichting 2012 Bijlage 3 – Jaarverslag Evangelie & Moslims 2012 Bijlage 4 – Instructie Synode Harderwijk 2011 Bijlage 5 – Bestuursverslag en Jaarrekening 2012
pagina 5 v. 38 | Jaarverslag 2012 Inleiding
Inleiding
Het jaar 2012 was voor Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken wel van een heel bijzonder karakter. Het was een jaar waarin de dienstverlening aan de kerken goede voortgang mocht hebben en verder kon worden uitgebouwd. Maar het was ook een jaar van bezinning op die dienstverlening, het aangaan van nieuwe samenwerkingsvormen en daarbij horende onzekerheid over toekomstige taken van medewerkers. Dat alles onder leiding van onze nieuwe directeur Marleen Oostland. De voorgaande drie jaren waren fusiejaren: DTEG (Deputaten Toerusting Evangeliserende Gemeente), SGO (Steunpunt Gemeenteopbouw), DEPIN (Deputaten Integratie mensen met beperkingen), ASE (Aanvullende Steunverlening Evangelisatie) werden ineengeschoven tot één nieuw deputaatschap met één centrum in het Gbouw in Zwolle. Dat vroeg veel tijd en aandacht, zorgvuldig personeelsbeleid, maar ook helderheid over de voordelen van deze fusieoperatie voor de dienstverlening aan de kerken. De Generale Synode van Harderwijk (2011) heeft deputaten OOG (Ondersteuning Ontwikkeling Gemeenten)/ Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken een duidelijke vraag meegegeven: maak duidelijk wat Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken betekent voor de ontwikkeling van de kerken. De achtergrond was mede een dalende trend in het aantal aan de kerken gefactureerde uren dienstverlening. Daarnaast heeft de Generale Synode de opdracht verstrekt om in de komende drie jaar de samenwerking tussen het Centrum, de Theologische Universiteit en Generaal Diaconaal Deputaatschap te intensiveren, waarbij tevens de Gereformeerde Hogeschool betrokken diende te worden. De uitdrukkelijke bedoeling hiervan is (toegepast) onderzoek en dienstverlening bij elkaar te brengen voor een sterkere dienstverlening aan de kerken. Aan deze twee aspecten: verantwoording en intensivering van verdere samenwerking, hebben deputaten en medewerkers van het Centrum in 2012 veel aandacht besteed. De resultaten reiken we u aan in dit jaarverslag. Van beide aspecten mogen we zeggen dat er sprake is van een positieve ontwikkeling. Meer dan in het verleden wordt door het Centrum verantwoording afgelegd van verdeling van inspanningen over aandachtsgebieden, concreet geleverde diensten en totaal aantal bestede uren. De cijfers laten onder andere een stijging zien van het aantal gefactureerde uren dienstverlening door het Centrum aan de kerken: een groei van 21% vergeleken met het voorgaande jaar. De inzet is erop gericht deze ontwikkeling verder uit te bouwen. In samenspraak met de Theologische Universiteit en de Gereformeerde Hogeschool is een businessplan ontwikkeld voor een nieuw op te richten Praktijkcentrum voor onderzoek en dienstverlening in de kerken. Het ligt in
pagina 6 v. 38 | Jaarverslag 2012 Inleiding
de bedoeling dat in 2013 dit nieuwe Praktijkcentrum van start gaat en dat de dienstverlening, zoals tot nu toe uitgevoerd in Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken, hierin wordt ondergebracht. Dankbaar en biddend gaan we het nieuwe jaar Anno Domini 2013 in, beseffend dat we de zegen van onze goede God in alle opzichten mogen vragen en verwachten. Jan van der Eijk Voorzitter deputaten OOG
pagina 7 v. 38 | Jaarverslag 2012 1. Organisatie en doelstellingen
1. Organisatie en doelstellingen
Met dit jaarverslag willen we laten zien wie we zijn en wat we doen. Wie onze partners zijn en waarom. Wat er terecht is gekomen van de plannen die we aan het begin van het jaar hebben gemaakt en hoe de organisatie in 2012 heeft gefunctioneerd. Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken is het uitvoeringsorgaan van het deputaatschap Ondersteuning Ontwikkeling Gemeenten (OOG) dat door de Generale Synode van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt is ingesteld. De opdracht is dat deputaten OOG en Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken zich bij hun werk richten op de groei van de gemeente ‘naar hem die het hoofd is: Christus’ (Efeziërs 4:15). De focus is daarbij gericht op:
– de uitdagingen waarvoor onze kerken staan op het gebeid van gemeentegroei, gemeentestichting en gemeentevitalisering;
– het actief ontwikkelen en uitdragen van adviezen, methodieken en materialen ter ondersteuning van de gemeenten;
– het inspelen op de vraag vanuit de gemeenten naar de diensten van het Centrum;
– het inschakelen en benutten van expertise aanwezig in kerken en aan de kerken gelieerde instellingen en deputaatschappen. Het Centrum richt haar werk in vanuit de werkvelden: Ambten & gemeente, Pastoraat & toerusting, Kinderen & jongeren, Evangelisatie, Kerkplanting. De adviseurs worden ondersteund door de directeur en stafmedewerkers. Twee vrijwilligers ondersteunen de staf en ongeveer dertig freelancers voeren werk uit in de kerk. In 2012 hebben vier stagiaires het Centrum als stageplaats gebruikt. In 2012 was de organisatie financieel gezond, de balans tussen inkomsten en uitgaven was goed. Waar mogelijk en nodig is samengewerkt met derden. Aan de hand van een jaarplan zijn de activiteiten uitgevoerd en met behulp van een planning-and-control-cyclus is tweemaandelijks geëvalueerd. Resultaten werden door de directeur met de deputaten OOG besproken en waar nodig werd beleid bijgesteld. Het Centrum houdt kantoor in het Gbouw te Zwolle. De ruimte wordt gehuurd van de Stichting Huisvesting Gereformeerde Organisaties die als doel heeft zo goedkoop mogelijk huisvesting te bieden aan kerkelijke organisaties.
pagina 8 v. 38 | Jaarverslag 2012 2. Activiteiten
2. Activiteiten
Inleiding In 2012 zijn weinig nieuwe producten ontwikkeld. Er is meer gekeken naar het bestaande aanbod en waar nodig is dat bijgesteld naar aanleiding van vragen/opmerkingen uit de kerken. Producten waar niet meer naar werd gevraagd zijn afgestoten. Het product ‘KerkSpiegel’ is doorontwikkeld met als doel een efficiënt en effectief middel te ontwikkelen waarmee kerken zichzelf kunnen spiegelen. Binnen de kerken wordt meestal gevraagd naar toerusting op maat. Door een gericht startgesprek en goed contact met de klant kunnen de adviseurs en freelancers daarop inspringen. Adviezen van de adviseurs leiden soms tot een gerichte vervolgvraag, maar meestal tot een door de kerk zelfstandig uit te voeren traject. Gaven van kerkleden worden ingezet om toe te rusten binnen de eigen gemeente. Binnen het Centrum werd daarom de cursus ‘Zorgen voor elkaars geloof’ zo herschreven dat de kerken deze cursus zelfstandig kunnen geven. Werkers in de kerk worden door adviseurs toegerust op maat of via bestaande cursussen (bijvoorbeeld kringleiderscursus). Ook toerusting door andere dienstverleners binnen en buiten het kerkverband wordt steeds meer normaal. Het Centrum heeft contacten met andere toerusters om samen te werken en uit te wisselen waar dat kan. Door adviseurs van het Centrum wordt regelmatig een workshop verzorgd op conferenties of symposia. Binnen de organisatie wordt gewerkt volgens een planning-and-controlcyclus. In januari werd een jaarplan vastgesteld, welke per kwartaal werd geëvalueerd met adviseurs en deputaten en indien nodig bijgesteld. In het jaarverslag worden de behaalde resultaten benoemd. Via evaluatie van geleverde diensten werd de kwaliteit gemeten. Ongeveer zestig procent van de klanten vulde een evaluatieformulier in. In 2012 gaf men aan dat de inzet van adviseurs en freelancers, en de kwaliteit van de geleverde diensten gemiddeld werden gewaardeerd met een 8,1 waar de waardering mogelijk is van één tot tien. De ingevulde evaluatielijsten werden besproken in het klantoverleg met adviseurs en freelancers, zodat productverbeteringen en verbeteringen ten aanzien van persoonlijk functioneren konden worden ingezet.
2.1 Ambten & gemeente Gemeentezijn
De activiteiten op de velden Ambten & gemeente en Pastoraat & toerusting vormen samen een takenpakket dat draait rondom gemeente-zijn: gemeenteopbouw, toerusting, training, beleids- en visievorming. Een deel van het werk op deze werkvelden bestaat uit toerusting op verzoek: een
pagina 9 v. 38 | Jaarverslag 2012 2. Activiteiten
meer of minder concrete hulpvraag van een classis of gemeente mondt uit in een cursus, training of adviesgesprek. Daarnaast wordt gewerkt aan de verbinding met partners binnen en buiten de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKv) en (her-)ontwikkelen van materiaal dat aansluit bij de vragen en ontwikkelingen binnen de kerken. In de afgelopen jaren zien we bij het werkveld Ambten & gemeente een daling in het aantal aanvragen. Echter het aantal bestede (uitvoerings-)uren is redelijk gelijk gebleven. De inhoud van die aanvragen lijkt dus meer tijd te vragen. We kunnen dit met name aantonen als we kijken naar het traject ‘KerkSpiegel’. Een intensieve, gemeentebrede inventarisatie en diverse gespreksavonden maken dat een aanvraag niet zonder meer is afgerond, maar een maandenlang bezinningstraject oplevert. Op het werkveld Pastoraat & toerusting zijn de aanvragen in de afgelopen jaren gestegen, maar de bestede uren wat afgenomen. Dit werkveld heeft een aantal cursussen die een gemeente zelfstandig kan uitvoeren. Ook namen de adviesvragen wat toe, waarbij een prettig gesprek of een verwijzende mail als (in ieder geval voorlopig) afdoende worden beschouwd. Hoogtepunten in 2012 waren het afronden van de eerste definitieve versie van de cursus ‘Samen in Gesprek’, de goedbezochte avonden rondom ‘Een kerkdienst die je leven verandert’ en het uitvoeren van de ‘KerkSpiegel’ in een aantal gemeenten. Er waren verdiepende contacten met de medewerkers van het Diaconaal Steunpunt, De Driehoek, Stichting Present, Dit Koningskind en verschillende organen binnen de Nederlands Gereformeerde Kerken. Hieronder volgt een meer omvattend overzicht van de voorgenomen en behaalde resultaten per werkveld. Ambten & gemeente
1. Toerusting op verzoek – naast de ‘KerkSpiegel’ was er toerusting aan verscheidene kerkenraden op het gebied van ambtelijke taken en gespreksvoering. Ook werden gemeenten begeleid in visieprocessen. Overige vragen gaan over de plaats van pastoraat in de gemeente of het vormen van kringen. 2. ‘KerkSpiegel’ inzetten en herzien – in het najaar van 2012 is de ‘KerkSpiegel’ grondig herzien door enkele medewerkers van het Centrum, met hulp van een vaste vrijwilliger. Doel van de herziening was een goed bruikbare, ‘complete’ versie van de ‘KerkSpiegel’. Getracht is om zoveel mogelijk een pakket te maken dat informatie en ondersteuning biedt van begin tot eind van het uitvoeren van de ‘KerkSpiegel’. 3. ‘Beamercursus’ – Deze cursus is niet als zodanig uitgevoerd, wel de nieuwe cursus ‘Kerk op de Kaart’ die in het najaar van 2012 is gegeven door freelancer Hans Havinga. Doel van de cursus is het ondersteunen in het ontwikkelen van een communicatieplan voor de gemeente. 4. Preeklezen – In 2013 willen we toerustingsdag(en) voor preeklezers organiseren. 5. Contacten met freelancers - zowel in april als in oktober van 2012 is een freelancersdag georganiseerd.
pagina 10 v. 38 | Jaarverslag 2012 2. Activiteiten
6. Bewegen vanuit het middelpunt - Dit is een gesprekspapier (van de hand van ds. Jacob Glas) voor vier bijeenkomsten waar een gemeente mee aan de slag kan in een kerkelijk jaar; op basis van het denken rond traditie, context en Bijbel bewegen we als gemeente rond het middelpunt, dat is Jezus Christus. Het product is gereedgemaakt voor de vermarkting in de kerken. 7. Werkorde in gemeenten – In 2012 is de Werkorde II door enkele medewerkers van het Centrum gelezen. Van het aanbod om te ondersteunen in de implementatie van de Werkorde in de GKv is door deputaten Herziening Kerkorde (nog) geen gebruik gemaakt. 8. ‘Gemeente en ambten’ herzien – in het najaar van 2012 is een voorstel gedaan voor de herziening van deze cursus. Deze zal begin 2013 afgerond zijn. 9. Groei en krimp – Een eerste gesprek is gevoerd met medewerkers van De Driehoek rondom deze thematiek. Begin 2013 schrijven we een projectplan. 10. Kritieke eredienst – In Zwolle en Rotterdam zijn in oktober twee goedbezochte avonden geweest rondom ‘Een kerkdienst die je leven verandert’. In december volgden vier blogs over liturgie. 11. Intranet Ambten & gemeente vullen – Jan Kuiper is als medewerker van de digitale bibliotheek bezig met een overzicht van wat er is, wat er mist en wat herzien moet worden. In 2013 buigen we ons hierover.
2.2 Pastoraat & toerusting 1. Toerusting op verzoek – dit waren onder meer de ‘Kringleiderscursus’, ‘Samen in Gesprek’, gemeenteavonden over Diversiteit, Pastoraat en Jong & oud in de kerk. 2. Workshops catecheten – samen met de auteurs van Geloof.nu werden in het najaar van 2012 twee workshops gegeven over catechese voor verstandelijk beperkte gemeenteleden. 3. Contacten met freelancers – zowel in april als in oktober van 2012 is een freelancersdag georganiseerd. 4. ‘Jong & Oud in de kerk’ doorontwikkelen – de laatste avonden ‘Jong & Oud in de kerk’ zijn uitgevoerd en goed bezocht. Van de beschikbare werkmap en dvd zijn een behoorlijk aantal exemplaren verkocht. Een nieuw artikel verscheen over ‘Dertigers in de kerk’. 5. Herzien cursus ‘Pastoraat voor gemeenteleden’ – de cursus is in de zomer van 2012 herzien en dit heeft geleid tot de zelfstandig uit te voeren cursus ‘Zorgen voor elkaars geloof’. 6. ‘Samen in Gesprek’ verder ontwikkelen tot een definitief eindproduct – in het voorjaar van 2012 was de eerste meer definitieve versie van de cursus af en werd een pilot uitgevoerd in een gemeente. 7. Mensen met beperkingen – In contacten met Dit Koningskind is een cursus voor ambtsdragers ontwikkeld door Dit Koningskind: ‘Toegerust in gesprek’. Een pilot is inmiddels gedraaid door dit Koningskind. De catechesemethode Geloof.nu werkt met beeldboeken voor mensen met beperkingen. In twee workshops is toerusting georganiseerd en afgenomen door catecheten in Zwolle en Rotterdam en omstreken. 8. Generieke kringleiderstraining – voornemen was om vanuit verschillende cursussen een nieuwe cursus op te zetten. We hebben besloten dit te laten vallen en in plaats daarvan maatwerk te leveren waar nodig.
pagina 11 v. 38 | Jaarverslag 2012 2. Activiteiten
9. Ondersteuning bij gemeenteprojecten – in de tweede helft van 2012 is hiertoe een projectplan geschreven. De eerste fase van dit plan is een klein onderzoek naar de behoefte aan ondersteuning bij projecten in gemeenten. De resultaten hiervan zullen begin 2013 beschikbaar zijn. Mensen met beperkingen
Relatie Dit Koningskind Er is contact onderhouden over de activiteiten van Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken en verwezen naar activiteiten van Dit Koningskind. De cursus ‘Toegerust in gesprek’ is door Dit Koningskind ontwikkeld mede met gelden van het Centrum. De cursus is als pilot door hen uitgevoerd in het najaar van 2012 en zal verder onder de aandacht van de kerken worden gebracht in 2013. Workshop Samen Geloven Voor de doelgroep catecheten die werken met mensen met beperkingen zijn twee workshops uitgevoerd in Zwolle en Rotterdam. Dit in samenwerking met Stichting Geloof.nu, die in de catechesemethode zogenaamde beeldboeken heeft ontwikkeld. Meeschrijven aan Handboek Catechese Voor 2013 wordt een Handboek voor catecheten geschreven onder projectleiding van uitgeverij Buijten & Schipperheijn te Amsterdam. Het Centrum heeft meegewerkt aan onderdelen van dit handboek die het werken met mensen met beperkingen raken. Advisering Met een paar concrete vragen van klanten heeft het Centrum informatie gegeven.
2.3 Kinderen & jongeren Over het geheel van 2012 genomen zien we bij het werkveld Kinderen & jongeren een stijging in het aantal aanvragen. We constateren dat er meer vraag is naar advies binnen het werkveld Kinderen & jongeren. We zien dat er geworsteld wordt met jongeren en jongvolwassenen die niks meer hebben met kerkverband en/of de kerk. Om de jongeren de kerk van de toekomst te laten worden, moet de kerk van vandaag zich daar (in elk geval deels) bij aansluiten. Als Centrum hebben wij plaatselijke gemeenten geholpen hier op in te spelen en hebben we geadviseerd welke processen en/of activiteiten daarvoor nodig zijn. Dit heeft niet geresulteerd in een grote stijging van het aantal activiteiten en of begeleiding van kerken, maar we zien wel dat de medewerkers op dit werkveld het afgelopen jaar als ‘loket’ hebben gediend waar de kerken, en vooral ook gemeenteleden, hun vragen konden stellen. Onze focus lag daarbij op het stimuleren en ondersteunen van kerken en gemeenteleden, waarbij we jeugdleiders, catecheten, jongerenwerkers en mentoren hebben geholpen hun kennis van de huidige tijd en eigen vaardigheden te vergroten en hun plaats binnen een gegeven structuur te doordenken. Dit onder andere
pagina 12 v. 38 | Jaarverslag 2012 2. Activiteiten
middels toerustingstrajecten van uitvoerenden en via beraadsweekenden van kerkenraden. Hoogtepunten in 2012 waren het afronden van de eerste definitieve versie van de catechesemethode ‘IK wil jou!’, de regioavonden van ‘In gesprek over seks’, het opzetten van een cursus over geloofsopvoeding ‘Lastige kinderen bestaan niet’ en verschillende praktische toerustingsavonden die we in kerken hebben gehouden over diverse onderwerpen. Er waren verdiepende contacten met de medewerkers van het Diaconaal Steunpunt, de Theologische Universiteit Kampen, Youth for Christ, Evangelische Hogeschool, Kinderwerk Timotheüs, Stichting Samen Leren Geloven, Nederlands Gereformeerd Jeugdwerk (NGK) en de Bond Gereformeerde Ouderverenigingen (BGO). Tevens is er contact gelegd met LEF, onderdeel van de Navigators, om actief mee te denken rondom het wegzetten van een nieuw concept binnen de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt ten aanzien van Learning Communities. Hieronder volgt een meer omvattend overzicht van de voorgenomen behaalde resultaten. 1. Diverse publicaties (37) over kinderen en jongeren op ons weblog www.centrumg.nl. 2. Twee artikelen in De Reformatie en een in de Gereformeerde Kerkbode 3. Onderzoek uitgevoerd met twee studenten ‘Waarom blijven jongeren bij de kerk?’ 4. 46 informatievragen zijn beantwoord. 5. Eén gemeenteavond. 6. Vier gemeentes die we hebben begeleid. 7. Elf uitvoeringen / trainingsdagen die we hebben verzorgd. 8. Drie regioavonden ‘In gesprek over seks’. 9. Vier trajecten met kerken waarin we op maat trainingen hebben aangeboden. 10. ‘Jong & Oud in de kerk’ doorontwikkelen – de laatste avonden ‘Jong & Oud in de kerk’ zijn uitgevoerd en goed bezocht. Van de beschikbare werkmap en dvd is een behoorlijk aantal exemplaren verkocht. Een nieuw artikel verscheen over ‘Dertigers in de kerk’. 11. Cursus over (geloofs)opvoeding ‘Lastige kinderen bestaan niet’ opgenomen in ons aanbod. 12. Gestart met het haalbaarheidsonderzoek voor de catecheseschool. 13. Om de herkenbaarheid van het Centrum te vergroten is veel uitvoering door medewerkers gedaan in plaats van door freelancers. 14. Meeschrijven Handboek Catechese.
2.4 Evangelisatie Evangelisatie
Voor het onderdeel evangelisatie is in 2012 1,4 fte gereserveerd. Het werk werd gepland in de drie onderdelen: bewegen, verbinden en doordenken.
pagina 13 v. 38 | Jaarverslag 2012 2. Activiteiten
– Bewegen: dienstverlening aan en direct contact met kerken zowel naar aanleiding van vragen gesteld door de kerken zelf, als follow up en acquisitie.
– Verbinden: hieronder vallen de ontwikkeling van het evangelisatiemagazine Zout, het bijwonen van symposia en congressen en het updaten van materialen.
– Doordenken: dit onderdeel bevat onder andere het ontwikkelen van nieuwe producten en het schrijven van artikelen en blogs. Ontwikkelingen binnen het werkveld
Het aantal vragen vanuit de kerken is in 2012 nagenoeg teruggekomen op het niveau van 2010. In dit aantal zijn echter ook de vragen per mail en telefoon opgenomen, die niet geleid hebben tot concrete uitvoering in de betreffende kerk. De meeste vragen hebben opnieuw betrekking gehad op het missionair bewustzijn, cursusmateriaal voor zoekersgroepen en toerusting voor het gesprek met niet- of andersgelovigen. De vraagsteller die bij het werkveld evangelisatie aanklopt, is doorgaans een evangelisatiecommissie. Deze commissie heeft vaak slechts een beperkt budget en is daardoor niet altijd in staat om de door ons voorgestelde dienstverlening af te nemen, of zij is afhankelijk van goedkeuring van de kerkenraad waardoor het lang kan duren voordat een traject van start kan gaan. Hierdoor leiden vragen niet altijd tot dienstverlening of kost het tijd voordat het tot dienstverlening komt. Zoals ook genoemd bij het werkveld kerkplanting hebben we in 2012 gesignaleerd dat er als het ware een middenveld is ontstaan tussen evangelisatie en kerkplanting in. We doelen daarbij op kerken die naast hun bestaande vorm van kerk-zijn nieuwe missionaire projecten starten. Zij werken op ‘twee sporen’: de traditionele kerkvorm blijft bestaan en daarnaast ontwikkelen ze nieuwe projecten speciaal gericht op zoekers, nietof andersgelovigen. Beleidsonderwerpen
Via Zout magazine hebben we in 2012 aandacht gevraagd voor de onderwerpen gemengde relaties (maart), missionaire identiteit (juni) en geloofsinwijding (november). Het nummer over gemengde relaties heeft veel extra publiciteit gekregen en we hebben daarbij aanvullende producten ontwikkeld om kerken een concreet handvat te bieden (onder andere een catechese-les en een gesprekspaper voor kerkenraden). Op het weblog hebben we een serie blogs gepubliceerd over de glossy MEER, alsmede een serie over het missionaire geloofsgesprek waarin de praktijkopdrachten van cursisten van Graag in Gesprek zijn verwerkt. In het najaar hebben we twee regioavonden ‘Kerk voor je buren’ georganiseerd. Met deze werkavonden hebben we kerkenraden en evangelisatiecommissies willen helpen in het proces van zoeken naar hun krachten en hoe zij die kunnen inzetten in hun omgeving. De beide avonden zijn (redelijk) goed bezocht en de deelnemers waren positief over de inhoud en uitwerking.
pagina 14 v. 38 | Jaarverslag 2012 2. Activiteiten
Ontwikkelingen rond producten
In 2012 hebben we een aantal gesprekken gevoerd met de IZB, vereniging voor zending in Nederland en de Christelijke Gereformeerde Kerken over de zoekerswebsites die zij in samenwerking hebben ontwikkeld. Dit heeft ertoe geleid dat Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken per 1 januari 2013 als officiële partner namens de GKV in dit project gaat participeren. We hebben hiermee een mooi nieuw product in huis om kerken te ondersteunen bij hun werk onder zoekers. Nieuw zijn de producten ‘Alleen gratis verkrijgbaar’ en ‘Op de grens van kerk en samenleving’. ‘Alleen gratis verkrijgbaar’ is een kleine brochure waarin het evangelie helder en met hedendaagse taal wordt uitgelegd. ‘Op de grens van kerk en samenleving’ betreft een afstudeerproject van twee studenten van de Christelijke Hogeschool Ede. Zij hebben een dvd gemaakt waarop kerkplanters aan het woord komen en vertellen over hun ontdekkingen die ook ingezet kunnen worden in ‘gevestigde kerken’. Bij de dvd hoort een boekje ‘gespreksstof’ waarmee kerkenraden en evangelisatiecommissies de informatie kunnen verwerken en toepassen. De cursus ‘Rootz’ (de jongerenvariant van EE4) bleken we in de praktijk lastig weg te kunnen zetten bij kerken. Dit heeft ons doen besluiten het product terug te leggen bij Evangelisatie & Recreatie (E&R) voor wie het destijds speciaal ontwikkeld is. E&R heeft in eerste instantie positief op dit aanbod gereageerd. De afwikkeling zal in 2013 plaatsvinden.
2.5 Kerkplanting Het afgelopen jaar is kerkplanting als onderdeel van het missionair werk voor het eerst apart gepland en werd er zo’n 0,4 fte aan gekoppeld in onze personele begroting. Het werk werd gepland in de drie onderdelen: bewegen, verbinden en doordenken.
– Bewegen: contacten met kerken inzake kerkplanting en kerkplanters zelf en daarnaast regelmatig contact met alle betrokkenen rondom Stroom. (Zie ontwikkelingen werkveld). Aan de Theologische Universiteit (TU) in Kampen en in kerken werd af en toe college kerkplanting / missionaire communicatie gegeven.
– Verbinden: overleggen met de Werkgroep Gemeentestichting, diverse kerkplant-coördinatoren uit diverse kerkgenootschappen, de TU (missionaire master)
– Doordenken: vier artikelen in kerkbladen, blogserie (acht delen) ‘Help, de kerk verdwijnt?’. In samenwerking met het Praktijkcentrum in oprichting werkten we mee aan onderzoeken naar aanleiding van diverse synodeopdrachten. Daarbinnen was ‘Kosten van Kerkplanting’ een Centrum-onderzoek dat veel tijd in beslag nam. Ook werd op afroep advies gegeven aan deputaten. Er was met zes studenten (TU, Vrije Universiteit en Christelijke Hogeschool Ede) contact over masterscripties of eindwerkstukken. Drie keer was dat in de vorm van meelezer.
pagina 15 v. 38 | Jaarverslag 2012 2. Activiteiten
Ontwikkelingen binnen het werkveld
De vragen vanuit de kerken werden diverser: ondersteuning van huiskerken, internationale kerken, kerken voor anderstaligen, verzelfstandiging van kerkplants, ‘Nederland zoekt’-model (kerkinnovatie), Total Church denken, missionaire kerken voor onbereikbare groepen, enzovoort. De grens tussen ‘gewone’ kerken en ‘kerkplants’ wordt diffuser door tussenliggende vormen en ontwikkelingen. Diverse kerkgenootschappen en parakerkelijke organisaties (Evangelische Alliantie bijvoorbeeld) zetten in 2011 en 2012 veel sterker dan voorheen in op kerkplanting / -innovatie. Er werd landelijk visie ontwikkeld en vertaald naar (grotere) budgetten, het aanstellen van landelijke begeleiders of het starten van kleine centra. Predikanten (ook in de GKv) gaan vaker missionaire studies volgen evenals kerkleden. Beleidsonderwerpen
De moeiten in het kerkverband met eerst De Aker (2011) en later Stroom (2012) – en de minder genoemde ontwikkelingen in onder meer Utrecht, Maastricht en Amstelveen - laten zien dat zelfstandig wordende kerkplants in de toekomst vaker een andere vorm en soms praxis zullen hebben dan andere kerken van het kerkverband. De samenwerking in het kerkverband komt onder spanning te staan op de vraag wat gereformeerd-zijn inhoudt. De lessen van kerkplanting voor gewone kerken zijn mondjesmaat vertaald (met name in doordenken). De toenemende diversiteit van kerkplantingen en –innovatie zullen de komende jaren veel vragen ter volgen en doordenken oproepen en mogelijk ook vragen om ondersteuning. Dit betreft de diversiteit van kerkvormen, de plek en vorm van het ambt en de sacramenten, interkerkelijke samenwerking, kinderdoop en opdragen, gemeentestructuren, en dergelijke. Onderzoek en studies naar kerkplantingseffecten en naar gereformeerde identiteit en bijbelse onderbouwing van kerkplanting zullen niet zorgen voor antwoorden, maar voor onderzoeksresultaten die vooral meer vragen en spanning zullen oproepen. Voor deputaten ontstaat zo de vraag of en hoe zij leiding wil geven aan het gesprek in het kerkverband en op de synode (faciliterend) of richtinggevend (coachend en sturend).
pagina 16 v. 38 | Jaarverslag 2012 3. Marketing en Communicatie
3. Marketing en Communicatie
Voor de communicatie van het Centrum werden verschillende middelen ingezet om de hoofddoelgroep, leden van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, te benaderen. Er is vooral geprobeerd om zo doelgroepgericht mogelijk te werk te gaan, door bijvoorbeeld missionair-gerichte activiteiten extra onder de aandacht te brengen bij evangelisatiecommissies, en jongerenactiviteiten bij jeugdleiders en jeugdouderlingen. Vaak is gekozen voor de strategie van informeren, bijvoorbeeld door mailingen en advertenties, maar ook voor dialogiseren, door middel van social media zoals Twitter, Facebook en het weblog.
Website In 2012 is de nieuwe website online gegaan. Met een nieuwe structuur, actuele content en een eigentijdse vormgeving zijn we als Centrum trots op het resultaat. Door aansprekende voorbeelden uit de praktijk op de homepage en een duidelijke structuur is er een belangrijke bijdrage geleverd aan het gezicht van het Centrum. Ook letterlijk, door de medewerkers met foto kort te introduceren, om zo meer te laten zien we zijn en waar we voor staan. Voor een overzicht van het aantal bezoekers, zie Hoofdstuk 6 Feiten en cijfers. Ook kwam het blad Zout uit, daarover is meer te lezen in hoofdstuk 2.4 Evangelisatie en hoofdstuk 6 Feiten en cijfers.
Social media Afgelopen jaar bleven we net als in 2011 actief op Twitter en Facebook. We laten zien wie we zijn en wat we doen. Ook blijven we zo op de hoogte van wat er leeft bij een deel van de doelgroep en kunnen verbindingen aangaan met mensen en organisaties. Daarnaast kwam er een weblog waarin we schrijven over de avonden die we geven, over ontwikkelingen op het werkveld of plaatsen we recensies over relevante boeken. Ook plaatsen we op het weblog materiaal waar de cursisten naar terug kunnen grijpen.
Publicaties Maandelijks verscheen de nieuwsbrief met daarin aandacht voor cursussen en trainingen op de werkvelden Ambten & gemeente, Pastoraat & toerusting, Kinderen & jongeren, Evangelisatie en Kerkplanting. Ook gerelateerde conferenties van andere organisaties werden in de nieuwsbrief voor het voetlicht gebracht. In mei kwam er een speciale editie met aandacht voor het kinder- en jongerenwerk.
pagina 17 v. 38 | Jaarverslag 2012 3. Marketing en Communicatie
Daarnaast publiceerden we in bladen als De Reformatie, De Gereformeerde Kerkbode, het Nederlands Dagblad, maar ook in de digitale GKV-Nieuwsbrief. Ook adverteerden we in diverse bladen. De diverse avonden, trainingen en cursussen werden onder de aandacht gebracht via mailingen, advertenties, social media, persberichten, de nieuwsbrief en de website. Naast dat we aanwezig waren in de kerken, zijn we ook paraat op conferenties/evenementen, zoals Total Church en de Schooldag van de Theologische Universiteit.
pagina 18 v. 38 | Jaarverslag 2012 4. Externe contacten
4. Externe contacten
Praktijkcentrum In juni 2012 heeft de Generale Synode goedkeuring verleend aan het voornemen van Centrum Dienstverlening Gereformeerd Kerken om samen met de Academie Theologie van de Gereformeerde Hogeschool te Zwolle en de afdeling Praktische Theologie van de Theologische Universiteit te Kampen één Praktijkcentrum in te richten op het gebied van praktische theologie, praktijkgericht onderzoek en dienstverlening. Bestuurders van deputaten OOG, de Theologische Universiteit en de Gereformeerde Hogeschool hebben de regie op zich genomen in een stuurgroep. Bij dit proces zijn Generaal Diaconale Deputaten als waarnemer betrokken. De stuurgroep heeft een projectroep ingesteld welke onder leiding van een projectleider de inrichting van het Praktijkcentrum voorbereid. Leden van de projectgroep zijn de directeur van Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken, de directeur van de Academie Theologie (GH) en de coördinator van de afdeling Praktische Theologie (TU). De projectgroep heeft een concept businessplan opgesteld, waarin de belangrijkste werkprocessen, structuren en producten van het Praktijkcentrum zijn beschreven. Het is de bedoeling om per 1 september 2013 te starten met de nieuwe organisatie. In 2012 is een begin gemaakt met inhoudelijke samenwerking tussen de vier betrokken organisaties. De samenwerking heeft in 2012 geresulteerd in het opzetten van zes onderzoeksprojecten. Adviseurs van het Centrum participeren in vier projecten. 1. Onderzoek gemeentestichtingsmethodieken
In vijf deelonderzoeken worden de bouwstenen verzameld over de identiteit, financiering en effectiviteit van gemeentestichtingsprojecten binnen de GKv. Op grond hiervan kan aan de Generale Synode 2014 een eerste aanzet aangeboden worden voor de beantwoording van strategische vragen die aan deputaten OOG gesteld zijn door de Generale Synode van 2008 en 2011. 2. Diversiteit
Doel van dit onderzoeksproject is het aanleveren van een cursus met bijbehorend materiaal voor de GKv. Op basis van uitvoerige consultatie van experts uit het werkveld van de kerken wordt een reëel en adequaat beeld verkregen van de bestaande en verwachte toekomstige verschilpunten in de GKv. Het gaat daarbij om punten waarop zowel a) de (theologische) inhoud, als b) de manier waarop met de verschillen moet worden omgegaan in de praktijk van het gemeenteleven, voor dusdanige problemen zorgt dat deze door de gemeente(leden) als ernstig worden beschouwd. De uitvoering staat gepland voor het voorjaar van 2013. De cursus en het cursusmateriaal zullen voor de zomer van 2013 aan de kerken worden aangeboden.
pagina 19 v. 38 | Jaarverslag 2012 4. Externe contacten
3. Haalbaarheidsonderzoek catecheseschool
De Generale Synode 2011 heeft deputaten OOG de opdracht gegeven ‘een haalbaarheidsonderzoek te laten verrichten naar de mogelijkheden voor de oprichting van een catechetenschool’. Dit onderzoek bevat een conceptuele verhelderingsfase en een uitvoeringsfase. De resultaten worden in de zomer van 2013 verwacht. 4. Behoeften in de kerk
Op basis van verschillende empirische onderzoeksmethoden wordt een adequaat en reëel beeld verkregen van de punten waarop het Praktijkcentrum zich in de toekomst kan richten. De uitkomsten van dit onderzoek zullen volgens planning na de zomer van 2013 kunnen worden gepresenteerd aan de stuurgroep.
Samenwerking binnen GBouw De directies van de hoofdhuurders van het Gbouw, Luisterpost Bralectah (LPB), Steunpunt Kerkenwerk (SKW), De Verre Naasten en Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken bespreken maandelijks de samenwerking op het gebied van huisvesting, ICT, enzovoort. Met de CGK, de PKN/IZB en LPB werkt het Centrum samen om de websites voor mensen die zoeken naar God en geloof goed te kunnen bedienen. De sites zijn er op gericht om lokale kerken te ondersteunen. Het project duurt drie jaar. Ook met betrekking tot de inrichting en redactie van de site ‘opkijken.nl’ werken de LPB en het Centrum samen. De site wordt ingericht voor werkers in de kerk en het project duurt een ruim een jaar. Met de Stichting Present is samengewerkt in een inspiratielab over het diaconale bewustzijn van de kerk. Medewerkers van het Centrum hebben het Diaconaal Steunpunt geholpen met de invulling van de landelijke diakendag. Maandelijks stemmen de adviseurs met de consulent van het Diaconaal Steunpunt de wederzijdse activiteiten af met als doel samen te werken waar dat kan. De diensten van de financiële stafmedewerker van het Centrum worden maandelijks ingehuurd door de LPB, SKW, VSE, enzovoort.
Samenwerking met andere partners Met Dit Koningskind heeft het Centrum samengewerkt op het gebied van productontwikkeling en afstemming van activiteiten. Het Centrum heeft aan Dit Koningskind gevraagd om een product te ontwikkelen waarmee de ambtsdragers en andere werkers in de kerk ondersteund worden opbouwend om te gaan met de talenten van mensen met een beperking in de kerk. Nieuw voor 2012 was de samenwerking met het Handboek Gereformeerde Kerken: rond de onderwerpen gemeenteleven en catechese is een enquête uitgevoerd, waarvan de resultaten gepubliceerd zijn in het handboek. Overige contacten staan beschreven bij de activiteiten per werkveld. Op de site van het Centrum (centrum-g.nl) staan de andere partners vermeld. Met deze partners zijn regelmatig activiteiten afgestemd.
pagina 20 v. 38 | Jaarverslag 2012 5. Personeel, Organisatie en Bedrijfsvoering
5. Personeel, Organisatie en Bedrijfsvoering
5.1 Opbouw interne organisatie Bij de start van het jaar werd door het team van adviseurs en ondersteuners een jaarplan gemaakt. Elk kwartaal werden met de directeur de resultaten van de voorgaande periode besproken, waar nodig werd het jaarplan bijgesteld. Aandachtspunt in de kwartaalbesprekingen waren ook de afgesproken verhoudingen van ‘bewegen, verbinden en doordenken’. De directeur evalueerde met de deputaten de resultaten uit het jaarplan en de hoofdzaken via een voortgangsverslag welke in de zeswekelijkse deputatenvergadering werd besproken. Via de maandelijkse teamoverleggen werd de interne gang van zaken besproken en waar nodig bijgesteld. Om ook verbonden te blijven met Christus in het dagelijkse werk en elkaar daarin op te bouwen werd maandelijks een lunchbijeenkomst gehouden waarin ruimte was voor bezinning en gebed. Wekelijks werd een klantoverleg bijgewoond door de adviseurs waar elke nieuwe aanvraag van kerken, alle uit te voeren activiteiten en alle evaluaties van uitgevoerde activiteiten werden besproken. Drie maanden na een activiteit was er overleg met de klant om te vragen naar het effect van de dienstverlening. Adviseurs maken zelfstandig per werkveld een jaarplan en zijn verantwoordelijk voor de activiteiten op dat werkveld. De directeur stelt het jaarplan vast, evalueert met de adviseurs en brengt verslag uit aan de deputaten.
5.2 Personeel In 2012 hebben in het team de volgende wijzigingen plaatsgevonden: Hanno Cramer was t/m 31 maart 2012 in dienst. Vanaf 1 mei kwam Marleen Oostland in dienst. Per 1 november ging Jannet de Jong van 24 uur naar 36 uur werken per week. Harold Meerveld was tijdelijk in dienst van 1 januari t/m 30 april. Daarnaast waren er vier stagiaires actief t/m juni, namelijk: Marith de VriesBlijdorp, Ewoud Holsappel, Jaap Burggraaf en Jeroen Leeuw. Qua scholing: Alize Kramer slaagde voor de cursus NIMA A-Communicatie. Door middel van jaargesprekken werd het functioneren van de werknemers gemonitord. Het ziekteverzuim is eind 2012 uitgekomen op 3,6%.
pagina 21 v. 38 | Jaarverslag 2012 5. Personeel, Organisatie en Bedrijfsvoering
5.3 Facilitair Ook in 2012 is overleg geweest met de Stichting Huisvesting Gereformeerde Organisaties (HGO) over de huisvesting.
5.4 Financieel Zie jaarrekening.
pagina 22 v. 38 | Jaarverslag 2012 6. Feiten en cijfers
6. Feiten en cijfers
De diensten die het Centrum verricht voor de kerken worden deels bekostigd uit de door de Generale Synode beschikbaar gestelde quota en deels door rechtstreekse betaling door de kerken die deze diensten afnemen. Onderstaand overzicht geeft het aantal rechtstreeks betaalde activiteiten aan op de verschillende werkvelden en de besteding in uren. 2012 Werkveld
Aantal activiteiten
Aantal uren
Ambten & gemeente
25
370
Kinderen & jongeren
16
131
Evangelisatie
20
190
Pastoraat & toerusting
20
131
Totaal
81
822
Werkveld
Aantal activiteiten
Aantal uren
Ambten & gemeente
26
283
Kinderen & jongeren
14
95
Evangelisatie
17
212
2011
Pastoraat & toerusting Totaal
6
88
63
678
2012 Werkveld
Deelnemersgelden
Ambten & gemeente
28.548
Kinderen & jongeren
8.965
Evangelisatie
15.920
Pastoraat & toerusting
8.263
Totaal
61.696
Vragen van klanten In 2012 zijn er 156 klantenvragen behandeld. CGK-kerken
2
GKv-kerken (incl. classis
146 (152)
en deputaten) NGK-kerken:
2
Organisaties:
5
PKN-kerken:
1
pagina 23 v. 38 | Jaarverslag 2012 6. Feiten en cijfers
Soorten vragen Begeleiding bij kerkelijke processen
23
Cursus op verzoek
49
Gemeenteavond verzorgen
11
Informatie over diensten en producten
131
Regioavonden
5
Vragen van studenten
5
81 vragen monden uit in betaalde dienstverlening. Besteding van uren Contacten met kerken, werken in de kerk
10.798 uren
69%
Verbinden van kerken, organisaties en
1.668 uren
11%
3.111 uren
20%
15.576 uren
100%
personen met elkaar Doordenken van vragen, producten en diensten Totaal
Evaluatieverslagen Bij betaalde diensten wordt aan de klant gevraagd een evaluatieformulier in te vullen. In ongeveer de helft van de gevallen vult de klant het formulier in. Resultaten zijn dat de klant tevreden tot zeer tevreden is over de geleverde diensten. Vooral de openheid, goede sfeer en betrokkenheid van de adviseurs/ freelancers wordt gewaardeerd. Aandachtspunten zijn; praktische en concrete ondersteuning (niet te veel theorie). Zelfreflectie adviseurs en freelancers; over het algemeen tevreden, aandachtspunt is goede afstemming met plaatselijke situatie.
Score evaluaties 2012, gem. 8,1 250 202 200 150 100 39
50 1
0
5
6
11
0 7
8
aantal respondenten
9
pagina 24 v. 38 | Jaarverslag 2012 6. Feiten en cijfers
pagina 25 v. 38 | Jaarverslag 2012 Bijlagen
Bijlagen
Bijlage 1 – Jaarverslag Werkgroep Gemeentestichting 2012 Bijlage 2 – Jaarverslag Evangelie & Moslims 2012 Bijlage 3 – Instructie Synode Harderwijk 2011 Bijlage 4 – Feiten en cijfers Bijlage 5 – Bestuursverslag en Jaarrekening 2012
pagina 27 v. 38 | Jaarverslag 2012 Bijlagen
Bijlage 1 – Jaarverslag Werkgroep Gemeentestichting 2012
Inleiding en samenvatting 2012 was een jaar waarin voor een aantal projecten en gemeentes de financiële steun in een afbouwfase is gekomen. Dat geldt voor de Akergemeente en Venlo. In Amsterdam ging Stroom op eigen benen verder en is het programma voortgaande gemeentestichting van start gegaan. Zowel in Maastricht als Lichtenvoorde wordt nagedacht over de toekomst van het missionaire werk en consequenties en mogelijkheden wanneer er geen, of minder landelijke financiering beschikbaar gesteld wordt. De ontwikkelingen in Amsterdam en Maastricht hebben veel extra overleggen en ook veel onzekerheid met zich meegebracht. Financieel verslag De GS (Generale Synode) heeft in 2012 aan deputaatschap OOG (Ondersteuning Ontwikkeling Gemeenten) € 342.000 aan quota verstrekt ten behoeve van landelijk ondersteunde evangelisatie- en gemeentestichtingsprojecten. In 2012 is in totaal € 269.000 aan de projecten betaald of voor projecten gereserveerd. Er is € 315.500 besteed aan toegekende bijdragen aan projecten. Daarnaast is in 2012 de retournering van bijdragen over voorgaande perioden verwerkt voor een bedrag van totaal € 51.500. Tot slot is aan een van de projecten € 5.000 ter beschikking gesteld voor begeleiding van het leiderschapsteam. De bijdragen aan de Oosterparkkerk in Amsterdam inzake Stroomprojecten zijn op balansdatum nog niet uitbetaald hangende een uitspraak van de PS (Particuliere Synode) over de voorwaarden rond de projectstructuur en inrichting. Ook over de toekenning van aanvullende steun aan de Stadshartkerk in Amstelveen heeft de PS nog niet positief beslist. Het saldo van het fonds gemeentestichting bedroeg op 1 januari 2012 € 96.076. Er is in 2012 aan quota ontvangen € 342.000. Ten laste van het fonds kwam in 2012 € 269.000 aan bijdragen en € 1.443 aan kosten van de Werkgroep Gemeentestichting, zodat het saldo van het fonds op 31 december 2012 € 167.633 bedraagt. VERBINDEN Vergaderingen en contact Er is vijf keer vergaderd in 2012 (8 februari, 18 april, 7 juni, 19 september, 28 november). Het jaarlijks overleg met deputaten OOG vond plaats op 21 juni. De verslagen van de vergaderingen geven een beeld van de ontwikkelingen en zaken die speelden. De gefinancierde projecten en gemeentes zijn in 2012 allemaal bezocht. Wanneer nodig was er tussentijds contact met de projecten over vragen of af te wikkelen zaken. Daarnaast was er binnen de werkgroep regelmatig telefonisch en per e-mail contact over diverse ontwikkelingen.
pagina 28 v. 38 | Jaarverslag 2012 Bijlagen
Ontwikkelingen binnen de werkgroep Er is in 2012 door de werkgroep de nodige inspanning geleverd om de ontwikkelingen rond de structuur van het programma Voortgaande Gemeentestichting in Amsterdam te ondersteunen, de complexe afwikkeling van financiën rond Stroom en Oosterparkkerk te regelen, de ontwikkelingen in Maastricht te volgen. De bij projecten geconstateerde knelpunten en onderliggende problematieken worden besproken, overdacht en vertaald naar heldere uitgangspunten en aanbevelingen voor moederkerken en classis(deputaten). De werkgroep is onderbezet en zou graag uitbreiden naar vijf deelnemers. De zoektocht naar een extra (financieel deskundig) lid heeft nog geen resultaat opgeleverd. Overige contacten De voorzitter neemt deel aan de Werkgroep Missionaire Gemeenschapsvorming (WMG) – een belangrijk en waardevolle netwerkorganisatie waar nagenoeg alle denominaties in vertegenwoordigd zijn waar pioniers, pionierende kerken en hun achterban vertegenwoordigd zijn. Andere werkgroepleden onderhouden eveneens netwerkcontacten met onder andere Nederland zoekt en Redeemer City to City en City tot City Europe. BEWEGEN Projectbezoeken en ontwikkelingen De landelijk ondersteunde projecten zijn in 2012 alle bezocht naar aanleiding van de ingediende jaarrapportages. In de meeste gevallen waren ook (afvaardigingen van) moederkerken, classes en PS daarbij aanwezig. Het project Licht is bezocht door de werkgroep en Centrum-adviseur. Bij dit project bestaat zorg over de levensvatbaarheid en zelfstandigheid op de korte termijn. Er wordt lokaal en in de regio nagedacht over de perspectieven voor de toekomst, ook voor de gemeentestichter zelf. De werkgroep houdt zich op de hoogte hiervan en adviseert waar nodig. Amsterdam is diverse malen bezocht onder andere voor een afstemming over de financiële afwikkeling van Stroom en inrichting van de financiën van het nieuwe programma, over de inrichting van een programmaraad en de verantwoordingstructuur. We hopen dat voor het programma een werkbare structuur ontstaat, waarin betrokkenheid van alle partijen vergroot wordt en de verantwoordingsdruk voor de werkers in het veld vermindert. Met Maastricht zijn er diverse (informele) contacten geweest om de ontwikkelingen rond de huiskerken te volgen,het nadenken over de financiële toekomst te stimuleren en de betrokkenheid bij het missionaire werk in de gemeente te verbreden. Er zijn geen nieuwe aanvragen binnengekomen voor aanvullende steun. DOORDENKEN Beleidsonderwerpen De problematiek in Amsterdam rond het toezicht op de voortgang van het project door de werkgroep en betrokkenheid van diverse geledingen heeft binnen de werkgroep geleid tot het scherper formuleren van taken, rollen en bevoegdheden, maar vooral ook verantwoordelijkheden, binnen de kerkelijke organen. Kern daarvan is dat de moederkerk de verantwoordelijkheid voor
pagina 29 v. 38 | Jaarverslag 2012 Bijlagen
het project draagt ten aanzien van de inhoudelijke ontwikkelingen en de begeleiding van gemeentestichters. Daarnaast vertegenwoordigt de moederkerk het project binnen de classis. Een punt van aandacht is de invulling van intervisie door de classis(deputaten). Op de vraag wat gereformeerd zijn inhoudt en wat dit betekent voor gemeentestichting is in 2012 veel in beweging gekomen. De werkgroep neemt kennis van diverse publicaties (bijvoorbeeld in De Reformatie, Nederlands Dagblad, vergadering classis Rotterdam) en onderzoeken (Marc van Leeuwen, Alrik Vos) en heeft ook zelf over dit onderwerp gedachten gevormd. We verwachten dat binnen het Praktijkcentrum dit onderwerp een verdere doordenking en ontwikkeling zal doormaken. Het is naar aanleiding van de ontwikkelingen rond de verzelfstandiging van Stroom duidelijk geworden dat deze fase spanning oproept binnen de kerken (GKv). Door Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken wordt de werkgroep geïnformeerd over diverse lopende onderzoeken op het gebied van gereformeerde identiteit en gemeentestichting. Uitwisseling van informatie tussen het Centrum en de werkgroep is niet planmatig vastgelegd, maar vindt plaats tijdens de bijeenkomsten of via email. Er vindt geen structurele uitwisseling van informatie plaats tussen projecten en Centrum/kerken. De werkgroep verstrekt – buiten de van haar gevraagde verantwoording - geen informatie over projecten aan derden. De informatieverstrekking in de media over projecten gaat buiten de werkgroep om. Congressen en bijeenkomsten Door de werkgroepleden zijn dit jaar geen congressen bezocht.
pagina 30 v. 38 | Jaarverslag 2012 Bijlagen
Bijlage 2 – Jaarverslag Evangelie & Moslims 2012
Hoop die het waard is om te delen Onze kerken zijn al meer dan 10 jaar één van de participanten van de Stichting Evangelie & Moslims. Samen met de GZB en de IZB (de gereformeerde zendings- en evangelisatie-organisatie binnen de PKN), de CGK en de NGK maken wij het werk van E&M mogelijk. Dat werk kent drie kerntaken: 1.. Motiveren en toerusten van gemeenteleden tot missionair werk onder moslims. 2.. Stimuleren en begeleiden van missionair werk onder moslims in Nederland. 3.. Ondersteunen en bemoedigen van gelovigen met een moslimachtergrond. Dit werk gebeurt al sinds 1978 en neemt in omvang alleen maar toe. In 2012 heeft E&M een nieuw beleidsplan opgesteld voor de periode 2013-2016 met als titel ‘Hoop die het waard is om te delen’ en als ondertitel ‘met medelanders van moslimachtergrond Jezus leren kennen en Hem volgen’. Dit beleidsplan is voor belangstellenden op te vragen bij het secretariaat van E&M:
[email protected]. Op de vernieuwde site www.evangeliemoslims.nl is veel extra informatie te vinden. Onze kerken collecteren jaarlijks één keer voor E&M. Door de goede opbrengst van de afgelopen jaren heeft E&M in de 1e helft van 2012 ook jaar een parttime medewerker uit onze kerken kunnen aanstellen, namelijk dominee Marten de Vries. Hij zal zich de komende drie jaar richten op de dialoog met hoger opgeleide moslims in het land, en ook binnen onze kerken meer voorlichting over het werk van E&M geven. Als deputaten willen we ervoor blijven zorgen, dat het werk van ‘Evangelie & Moslims’ binnen onze kerken steeds bekender wordt en blijft. Dat doen we door elke keer een samenvatting van het ‘Infobulletin’ aan de kerkbladen toe te sturen en studiedagen, conferenties en de jaarlijkse Zomerschool onder de aandacht te brengen. We zijn dankbaar, dat de kerken elk jaar weer het werk van E&M ook financieel mogelijk maken. Want moslims in Nederland hebben wel van Jezus gehoord als profeet onder Mohammed, maar kennen Hem nog niet als de enige Verlosser die mensen weer bij God kan brengen. Janneke Burger – Niemeijer & Ernst Leeftink deputaten Evangelie & Moslims
pagina 31 v. 38 | Jaarverslag 2012 Bijlagen
Bijlage 3 – Instructie Synode Harderwijk 2011
Instructie Ondersteuning Ontwikkeling Gemeenten Besluit 7 (OOG Algemeen/14 mei 2011): ten behoeve van de werkzaamheden van Deputaten de volgende instructie vast te stellen: Instructie Deputaatschap Ondersteuning Ontwikkeling Gemeenten 1. Algemeen a. Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken verder inrichten en aansturen volgens de gebruikelijke regels van goed bestuur; b. Deputaten OOG en het Centrum richten zich bij hun werk op de groei van de gemeente ‘naar hem die het hoofd is, Christus’ (Efeziërs 4:15); c. de focus is daarbij gericht op: - de uitdagingen waarvoor onze kerken staan op het gebied van gemeentegroei, gemeentestichting en gemeentevitalisering; - het actief ontwikkelen en uitdragen van adviezen, methodieken en materialen ter ondersteuning van de gemeenten; - het inspelen op de vraag uit de gemeenten naar de diensten van het Centrum; - het inschakelen en benutten van expertise aanwezig in de kerken en aan de kerken gelieerde instellingen en deputaatschappen. 2. Werkvelden de samenhang tussen activiteiten verhogen door het inrichten van de volgende werkvelden: a. ambt en gemeente; b. diaconaat; c. gemeentegroei; d. jeugd en jongeren; e. pastoraat en toerusting. 3. Stimuleren en ondersteunen van plaatselijke kerken a. de plaatselijke kerken op de genoemde werkvelden ondersteunen, adviseren en stimuleren in hun visievorming en gemeenteontwikkeling, met als beoogde doelgroepen, zowel in groepsverband als individueel: ambtsdragers, jeugdwerkers, kerkelijk werkers, gemeenteleden en anderen die pastoraal, diaconaal of missionair een taak vervullen in de gemeente; b. informatie- en adviespunt zijn voor speciale groepen binnen de gemeente (mensen met een beperking, jeugd en jongeren, toerusting m.b.t. huwelijk en relatievorming, ouderen);
pagina 32 v. 38 | Jaarverslag 2012 Bijlagen
c. ten behoeve van de plaatselijke kerken en de speciale doelgroepen binnen de gemeente diensten, activiteiten, materialen en producten ontwikkelen en vernieuwen, aansluitend bij de vraag uit de kerken en waar mogelijk in samenwerking met partners. 4. Communicatie a. jaarlijks een jaarverslag uitbrengen over de realisatie van de doelstellingen en de financiële resultaten; dit jaarverslag ter kennis brengen van de kerken; b. zo vaak als nodig met de kerken communiceren over ontwikkelingen op de werkvelden; c. onderzoek doen naar de mogelijkheid het blad Zout te verbreden tot een communicatiekanaal voor de gehele dienstverleningsketen voor de kerken, bij voorkeur in samenwerking met andere dienstverlenende deputaatschappen; uitgangspunt hierbij is budgettaire neutraliteit; d. actief werken aan de naamsbekendheid van Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken. 5. Samenwerking a. waar mogelijk en functioneel voor de uitvoering van de taak samenwerking zoeken met andere organisaties, zowel binnen als buiten de GKv, in ieder geval binnen de CGK en de NGK; b. goede afstemming zoeken met de andere dienstverlenende deputaatschappen, de TU Kampen en derde partijen, met name op het terrein van praktijkonderzoek, ondersteuning en toerusting in de kerkelijke werkvelden, zodat door samenwerking meer expertise en energie ontwikkeld worden die ten goede komen aan de kerken; c. stimuleren van toegepast onderzoek en de verwerking van studie- en onderzoeksresultaten in de ondersteuning van en de communicatie met de kerken; hiervoor uit de beschikbare middelen een bedrag van maximaal € 10.000,-- op jaarbasis bestemmen; d. ontwikkelen van programma’s en projecten om de plaats van kinderen, jongeren en jongvolwassenen in de gemeente te versterken; e. facilitaire medewerking verlenen aan deputaten E&M bij het innen van het vastgesteld quotum en overleggen met E&M over de wijze waarop beschikbaar materiaal binnen de kerken benut kan worden; f. ontwikkelen van programma’s en projecten ter ondersteuning van de positie van mensen met een beperking binnen de gemeente, waar gewenst in samenwerking met andere organisaties zoals Dit Koningskind; hiervoor uit de beschikbare middelen een bedrag van maximaal € 10.000,-- op jaarbasis bestemmen; g. blijven participeren in de redactie van de website www.homoindekerk.nl, met het doel materiaal uit de GKv, CGK en NGK toegankelijk te maken en langs die weg een pastorale handreiking te bieden aan de kerken; daarbij nemen deputaten OOG als uitgangspunt dat Gods Woord de seksuele omgang heeft verbonden aan de relatie man-vrouw binnen het huwelijk; zij zien erop toe dat dit uitgangspunt actief wordt gehanteerd en in het redactiestatuut en op de website kenbaar wordt gemaakt.
pagina 33 v. 38 | Jaarverslag 2012 Bijlagen
Besluit 5 (OOG Gemeentestichting/28 mei 2011): ten behoeve van de werkzaamheden van Deputaten de volgende instructie vast te stellen: Instructie Deputaatschap Ondersteuning Ontwikkeling Gemeenten onderdeel 6. Missionaire projecten a. toepassen van de criteria voor toezicht op bestaande projecten: visie, identiteit, leiderschap/ teamvorming, bereiken doelen, missionaire gerichtheid, financiën en plannen (Regeling aanvullende steun Gemeentestichting, hfdst. 4.5); b. toepassen van de criteria voor de aanvullende steunverlening: piramidale stelsel, maximering jaarlijkse bijdrage, duur van de steunverlening, besteding vrijvallende ruimte, kortdurende ondersteuning gemeenten (Regeling, hfdst. 5); c. toepassen van de criteria voor toekenning van aanvullende steun aan nieuwe projecten: meerjarenplanning (Regeling, hfdst. 4.2), draagvlak, doelstelling, leiderschap, verantwoordelijkheden, haalbaarheid, inzet op zelfstandigheid, randvoorwaarden, afwegingen (hfdst. 4.3), gevolgde procedure (hfdst. 4.4); d. afleggen van een jaarlijkse verantwoording door deputaten OOG aan deputaten F&B over de toekenning van projectbudgetten, op basis van de vastgestelde uitgangspunten voor de beoordeling van de financiële verslaggeving van de projecten; e. in nauwe samenwerking met deputaten GS11 en deputaten F&B binnen de gestelde kaders oplossingen zoeken voor concrete afstemmingsvraagstukken m.b.t. ondersteuning van gemeentestichtingsprojecten die deel worden van het reguliere kerkverband en daarmee binnen de verantwoordelijkheid van deputaten GS11 komen te vallen; f. handhaven van de gereformeerde identiteit als belangrijk criterium bij de ondersteuning van bestaande en nieuwe gemeentestichtingsprojecten. Kijk voor de Regelingen op www.centrum-g.nl
pagina 35 v. 38 | Jaarverslag 2012 Bijlagen
Bijlage 4 – Feiten en cijfers
pagina 36 v. 38 | Jaarverslag 2012 Bijlagen
pagina 37 v. 38 | Jaarverslag 2012 Bijlagen
Bijlage 5 – Bestuursverslag en Jaarrekening 2012
pagina 38 v. 38 | Jaarverslag 2012 Bijlagen
Colofon
© 2013 Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken Adres
Centrum Dienstverlening Gereformeerde kerken Burgemeester Vos de Waelstraat 2 Postbus 499 8000 AL Zwolle T. 038 – 42 70 400 F. 038 – 42 70 401 E.
[email protected] www.centrum-g.nl