Jaarverslag 2012 &

Jaarverslag 2012 & 2013


2

3


Inhoudsopgave I Voorwoord

8

II Kerngegevens over 2012 en 2013

10

BuitenGouds - ‘Ik ben zo blij je weer te zien’

11

1. Profiel van De Buitenwereld

12

1.1 Inleiding

13

1.2 Geschiedenis

14

1.3 Doelgroep

14

1.4 Langdurige begeleiding

16

1.5 Grenzen verleggen

16

1.6 Leeftijdscategorieën

18

1.6.1 Peuters

19

1.6.2 Kinderen van 4-16 jaar

19

1.6.3 Jongeren tussen 16 en 23 jaar

20

1.7 PGB en ZIN

20

BuitenZoet - Glunderen om een groene kaart

21

2. De Buitenwereld in de praktijk

22

2.1 Hoofdkantoor en locaties

23

2.2 Structuur en bestuur

26

2.3 Tijdelijke regiocoördinator

26

2.4 Maatstaven en aangeboden diensten

27

2.4.1 Gespecialiseerde begeleiding

27

2.4.2 Ambulante individuele begeleiding

28

2.4.3 Logeerhuis

28

2.4.4 Expertise

29

2.5 Samenwerkingspartners

29

2.6 Oudercommissie

29

2.7 Raad van Toezicht

30

2.7.1 Raad van Toezicht 2012 tot 1 april 2013

30

2.7.2 Raad van Toezicht vanaf 1 april 2013

31


4

BuitenLeids - Consequent zijn is soms moeilijk

33

3. Basisuitgangspunten en pedagogische visie

34

3.1 Basisuitgangspunten

35

3.2 Pedagogische visie

35

3.2.1 TEACCH

35

3.2.2 Geef me de 5!

37

Vraaggesprek met GZ-psycholoog Trudy Diteweg

38

4. Beleid 2012 en 2013

40

4.1 Inleiding

41

4.2 Toetreding tot de SWKGroep

41

4.3 Nieuwe organisatiestructuur

44

4.4 Uitstel transitie jeugdzorg

44

4.5 Cliënttevredenheidsonderzoek

45

4.6 Interne en externe audits

45

4.7 Zeer laag ziekteverzuim

46

4.8 Klachten

47

BuitenRode - Een duidelijk opgaande lijn

47

5. Vooruitblik

48

5.1 Definitieve transitie Jeugdzorg

49

5.2 Vaste koers

50

5.3 Nieuw indicatiesysteem

50

5.4 Methodische verdieping

51

5.5 Termijndoelen

52

BuitenHuis - Pizza bakken op een zaterdagmiddag

53

6. Financieel overzicht 2012 en 2013

54

6.1 Balans

55

6.2 Staat van baten en lasten

56

6.3 Kasstroom

57

6.4 Ontwikkeling opbrengsten

58

5


6.5 Aantal kinderen

59

6.6 Splitsing ZIN PGB

60

6.7 Medewerkers

66

6.8 Omzetverdeling

67

Oudercommissie - Denktank die niet hinderlijk volgt

68

III Nawoord

69

Colofon 71


6

7


I. Voorwoord De geur van vrijheid Op de muur van BuitenLeids, onze vestiging in Leiden, staat een gedicht van de Zuid-Afrikaanse Ingrid Jonker, met de regels “die kind … skreeu die geur van vryheid … in die lokasies van die omsingelde hart”. Hoewel de omstandigheden waarover Jonker schreef - de onderdrukking onder de apartheid in de jaren zestig - niet te vergelijken zijn met die van het Nederland van nu en de kinderen van De Buitenwereld, is de symboliek van haar woorden wel treffend. Een omsingeld hart, dat is ook het gevoel dat kinderen waar wij zorg voor dragen vaak hebben. En ze schreeuwen om vrijheid. De Buitenwereld wil die omsingeling zo veel mogelijk doorbreken en daar slagen we steeds beter in. In 2013 vierde de Buitenwereld haar eerste lustrum en we mogen zeggen dat er sinds de oprichting grote stappen zijn gezet. Kijk naar de blijheid van de kinderen die op onze locatie Buitenhuis in Kijkduin in het weekeinde pizza bakken. En de jongen in Gouda die tegen de groepsleidster zegt: “Ik ben zo blij je weer te zien.” De afgelopen twee jaar is De Buitenwereld gegroeid van vier naar vijf locaties en een logeerhuis, van 50 naar 70 medewerkers en hebben we nu 200 kinderen voor wie we zorgen, in 2012 waren dat er 113 en in 2013 150 kinderen. Daarnaast hebben wij nog 50 kinderen begeleid vanuit onze externe expertise. Belangrijke organisatorische stappen die we hebben gezet is onderdeel worden van de SWKGroep, in april 2013, en het werken vanuit twee organisatorische regio’s. Voor u ligt het geïntegreerde jaarverslag 2012/2013. Bij de opstelling hebben we dit keer gekozen voor een andere, meer journalistieke aanpak. Het resultaat is een verslag waarin u, naast alle gebruikelijke beleidsmatige en financiële gegevens, ook impressies van ons werk zult aantreffen.


8

De komende jaren staan ons grote veranderingen te wachten. De transitie in de jeugdzorg, zoals de Rijksoverheid die in 2015 doorvoert, zal verregaande gevolgen hebben voor ons werk. De zorg wordt de verantwoordelijkheid van de gemeenten, in plaats van de provincies en zorgkantoren. Wij blijven ondanks alle noodzakelijke aanpassingen vol vertrouwen dat we ons werk voor de kinderen op dezelfde wijze kunnen voortzetten. Voor hun ‘vrijheid’ in de buitenwereld. Marije Veen, Directeur De Buitenwereld, Berkel en Rodenrijs, 15 mei 2014

9


II Kerngegevens 2012 - 2013 2013

2012

Omzet

€ 1.261.578

€ 886.702

Resultaat na belasting

€ 76.545

€ 39.808

Aantal medewerkers

70

50

Aantal cliënten

150

113


10

BuitenGouds - ‘Ik ben zo blij je weer te zien’ “Soms haal ik kinderen op met ons busje en dan zegt er een: ‘Ik ben zo blij je weer te zien’. Dat geeft me een heel goed gevoel, daar doe je het voor”, zegt Rozanne van Schooneveld, die sinds 1 augustus 2013 als begeleidster werkt op BuitenGouds, de locatie in Gouda. “Het is niet altijd gemakkelijk om met kinderen te werken die autisme of ADHD hebben of een combinatie van beide. Maar het is voor mij ook een grote uitdaging.” De Buitenwereld heeft in Gouda twee lokalen ter beschikking van Het Avontuur, een school voor speciaal basisonderwijs (SBO). Rozanne (24) volgde een opleiding SociaalPedagogische Hulpverlening (SPH) aan de Hogeschool Rotterdam. Ze werkte voorheen bij Stek Jeugdhulp, een instelling voor hulpverlening bij opvoedproblemen, eveneens in Gouda. “De kinderen willen zoveel mogelijk houvast hebben. Als de groep bij elkaar is, geef ik op het bord de tijdsindeling aan volgens vijf bepalingen: wie, wat, waar, wanneer en hoe. ‘Geef me de 5’ noemen we dat. De kinderen willen structuur, duidelijkheid. Wij moeten consequent zijn, anders raken ze snel van slag. Dit principe hanteert De Buitenwereld op alle vestigingen.” Als een kind ’s middags bij ons komt, heeft het meestal al veel meegemaakt gedurende de dag. We willen het leuk maken voor de kinderen, maar ook samen met hen doelen bereiken.”

11


1 Profiel van De Buitenwereld Jaarverslag 2012 & 2013

12

1.1 Inleiding De zorg voor kinderen met een psychiatrische stoornis is een zorg van ons allen. Dit is de grondgedachte van De Buitenwereld, een innovatieve en dynamische zorginstelling in Zuid-Holland. De Buitenwereld is gericht op gespecialiseerde groepsbegeleiding van normaal tot hoogbegaafde kinderen van 4 tot en met 16 jaar met een psychiatrische stoornis en een IQ boven de zeventig. In 2014 is het leeftijdsinterval breder gemaakt: ook kinderen tussen de nul en 4 jaar en jongeren tussen de 16 en 23 jaar vallen nu onder het aandachts gebied. De groepsbegeleiders bij De Buitenwereld zijn professionele krachten met minimaal een hbo-opleiding. De Buitenwereld dient met haar werk een maatschappelijk belang: zij draagt bij aan het vergroten van de kansen op participatie van de cliënten - de kinderen - aan de samenleving. En zij faciliteert tevens een verbeterde deelname van de ouders van de cliënten aan het maatschappelijk proces. Voor de Buitenwereld is het gezin, het kind in relatie tot de ouders en andere gezinsleden, steeds de insteek van het werk. Door het gezin en het kind vroegtijdig en in nabijheid te helpen kunnen veelal grotere en duurdere vormen van hulpverlening worden voorkomen. Het doel is om het kind zoveel mogelijk in de eigen omgeving op te laten groeien. Bij De Buitenwereld is gespecialiseerde begeleiding het uitgangspunt en staat behandeling niet op de voorgrond De Buitenwereld heeft hierdoor een unieke plaats in de zorgketen. De Buitenwereld is aanvullend op veel zorgorgani saties en kan haar zorg opschalen en verzwaren waar nodig en afbouwen waar kan tot lichte zorg. De Buitenwereld vindt hierbij aansluiting bij zowel het voorliggend veld (scholen, kinderopvang, welzijn), als bij zwaardere inzet zoals behandeling van de GGZ. De Buitenwereld is actief in de regio’s Haaglanden, Rijnlanden en Midden-Holland. Het hoofdkantoor van De Buitenwereld is gevestigd in Berkel en Rodenrijs. In het gebouw van de SWKGroep waar De Buitenwereld onderdeel van is. De Buitenwereld heeft vijf locaties voor de groepsbegeleiding van kinderen: in Zoetermeer, Gouda, Leiden en Den Haag (twee vestigingen). Alle locaties hebben een regionale functie voor kinderen uit omliggende plaatsen.

13


1.2 Geschiedenis Het initiatief tot oprichting van De Buitenwereld werd genomen in 2007 in de regio Midden-Holland. In de wereld van de zorg bleek er een gebrek te bestaan aan gespecialiseerde begeleiding en groepsgewijze opvang van kinderen tussen de 4 en 16 jaar oud met een psychiatrische stoornis en een normaal tot bovengemiddeld IQ. Vooral aan langdurige groepsopvang voor een kind met een stoornis na schooltijd en in de vakanties bleek een gebrek te bestaan. De reguliere naschoolse opvang kon in deze niet voorzien, vanwege de specifieke behoeften van de kinderen, zo constateerde de oprichter, Marije Veen, in reactie op de vraag van ouders. En dat terwijl de ontwikkeling van deze kinderen en jeugdigen juist specifieke aandacht nodig heeft en gespecialiseerde groepsbegeleiding daarom zo nodig is. Begin 2008 werd de eerste locatie geopend in Waddinxveen, in nauwe samenwerking met De Jutters en met speciaalonderwijsscholen en zorginstellingen. Een half jaar later volgde de opening van locatie Zoetermeer in samenwerking met de Prof. Dr. Leo Kannerschool en weer een half jaar later twee locaties in Den Haag. Eind 2012 verhuisde de locatie in Waddinxveen naar Gouda. In maart 2013 heeft De Buitenwereld ook de deuren geopend van een vestiging in Leiden. Eind 2013 is de vestiging in Den Haag Loosduinen uitgebreid met een logeerhuis onder de naam BuitenHuis. De vijf locaties hebben naderhand namen gekregen die deels verwijzen naar de vestigingsplaatsen: BuitenZoet (Zoetermeer), BuitenGouds (Gouda), BuitenLeids (Leiden), BuitenRode (Den Haag, van Nijenrodestraat) en BuitenKinderen (Den Haag Loosduinen). BuitenHuis is de naam van het logeerhuis, waar het pand van BuitenKinderen in de weekeinden toe dient. De Buitenwereld heeft vanaf het begin een groot werkgebied gehad door haar locaties in de drie regio’s van Zuid-Holland, waar veertig tot zestig gemeenten onder ressorteren. Ook het aantal samenwerkingspartners in de jeugdzorg is groot. De Buitenwereld werkt vooral samen met het speciaal onderwijs, Jeugd-GGZ en andere jeugdhulpinstanties die veel kinderen verwijzen.

1.3 Doelgroep De Buitenwereld profileert zich in eerste instantie als een instelling voor buitenschoolse groepsbegeleiding bestemd voor kinderen van 4 tot en met 16 jaar met een psychiatrische stoornis. Veel kinderen met deze diagnose maakten in


14

het verleden gebruik van de reguliere naschoolse opvang. Maar dit bleek vaak niet de geëigende plek: door gedragsproblemen viel het kind nog al eens buiten de groep. En in veel gevallen moest de plaatsing in een reguliere instelling daarom worden beëindigd. Het opvangvraagstuk werd - en wordt - in deze situatie door ouders veelal opgelost door een individueel gespecialiseerde begeleider aan huis te laten komen. Ouders misten in dit opvangmodel de interactie van hun kind en velen zagen dit als een groot nadeel. Immers: een van de gedragskenmerken van veel kinderen met een psychiatrische stoornis is juist dat zij moeilijk contact kunnen leggen met andere kinderen en derhalve niet leren om samen te spelen en te werken. De Buitenwereld voorzag in deze behoefte en bracht de kinderen met een psychiatrische aandoening in groepsverband samen om hen en hun ouders te helpen. De zware druk op de ouders van een kind met een chronische psychiatrische stoornis moet niet worden onderschat. Ouders in het zorggebied moesten in veel gevallen hun dagindeling en werkafspraken aanpassen om hun kinderen te helpen. De Buitenwereld ontlastte vanaf het begin de ouders in een deel van hun dagelijkse taken en biedt hen sindsdien de mogelijkheid om gewoon te kunnen blijven werken. In de doelgroep is een differentiatie aan te brengen. De twee meest duidelijke kanten die we herkennen zijn de internaliserende problematiek en de externaliserende problematiek bij de kinderen. Bij de internaliserende kant zien we vooral kinderen met angst- en hechtingsproblematiek. Bij de externaliserende problematiek (agressief, normafwijkend gedrag) zien we kinderen met bijvoorbeeld ODD (oppositioneel-opstandige gedragsstoornis) die snel kunnen ontvlammen en agressief gedrag kunnen laten zien. De Buitenwereld is een instelling die in eerste instantie is gericht op kinderen met internaliserende problematiek. Deze kinderen kunnen goed in een kleine groep tot maximaal acht kinderen opgevangen worden en met voldoende begeleiding kan er gewerkt worden aan (kleine) doelen. Soms is het lastig een kind in te delen in deze categorieën, omdat er bijvoorbeeld overlap zit in de problematiek. Er wordt dan goed met ouders bekeken of De Buitenwereld wel passend is voor het kind. De doelgroep wordt in bredere zin ook wel aangeduid met de term cliënt - hiermee worden ook ouders en gezinnen bedoeld.

15


1.4 Langdurige begeleiding De expertise van De Buitenwereld ligt met name in het bieden van gespecialiseerde, langdurige begeleiding. Hierin wordt gebruik gemaakt van methodieken die oorspronkelijk zijn ontwikkeld voor behandeling van kinderen met een psychiatrische stoornis. De begeleiding richt zich echter niet op het behalen van behandeldoelen, dus het doelgericht en stapsgewijs beïnvloeden van het gedrag van het kind, maar primair op het bieden van een overzichtelijke, gestructureerde en geordende opvoedingssituatie, waarin aan voorwaarden wordt voldaan om het kind met een psychiatrische stoornis langdurig een ontspannen vrijetijdsbesteding binnen een groep te laten ervaren. In tweede instantie kan in deze begeleiding meer doelgericht aandacht worden besteed bij de cliënt aan het vergroten van sociale- en andere vaardigheden binnen de groepssituatie.

“De Buitenwereld heeft betrouwbare en betrokken medewerkers” (Ouder locatie Zoetermeer)

De begeleiding van De Buitenwereld stemt zich af op de vraag van de ouders en streeft een gezamenlijk afgestemde benadering na van het kind door ouders, school en eventueel andere betrokken hulpverleners voor het kind of gezin. Sinds de komst van De Buitenwereld kunnen ouders van deze kinderen deel blijven nemen aan het arbeidsproces buitenshuis, kunnen ze de andere kinderen binnen het gezin aandacht geven, of hebben ze zo de mogelijkheid om energie op te kunnen doen om de verzorging en opvoeding van het kind binnen het gezin vol te kunnen houden. De Buitenwereld is ook bedoeld voor kinderen die zijn uitbehandeld bij een instelling voor kinderen jeugdpsychiatrie of bij jeugdhulpverlening, maar aangewezen blijven op een specifieke aansturing. Zo ondersteunt De Buitenwereld deze overgang voor het kind en het gezin professioneel.

1.5 Grenzen verleggen Naast het aanbod van de buitenschoolse groepsbegeleiding, de individuele ambulante begeleiding en het logeren, heeft De Buitenwereld gaandeweg haar grenzen verlegd. Er wordt in 2014 een hulpaanbod ontwikkeld met een aantal modules voor verschillende leeftijdsgroepen die met name gericht zijn op preventie voor gezinnen met kinderen in de leeftijd van 0-23 jaar met een psychiatrische stoornis of ‘voorlopers’ daarvan voor de leeftijd van 4 jaar. Dit gebeurt


16

17


eventueel naast en in samenwerking met ouders, scholen, aanpalende instellingen voor welzijn, organisaties voor jeugdhulpverlening en GGZ en kinderpsychiatrie. De kracht van De Buitenwereld ligt verder met name in de preventieve uitwerking voor gezinnen met een kind met een stoornis. Door de opvang ervaren ouders en gezin dat zij weer ‘wat lucht’ krijgen. Dat geeft ook de motivatie om weer actief met het kind aan de slag te gaan. De Buitenwereld kan hierbij zo nodig aansluiten met een module ambulante begeleiding, gericht op het ondersteunen en versterken van de aanwezige krachten binnen het gezin. Uit de praktijk van de afgelopen vijf jaar blijkt dat ouders met de opvang en ondersteuning van De Buitenwereld veel beter in staat zijn om de zorg en opvoeding van hun kind met een stoornis langdurig vol te houden, binnen het gezin. Er hoeft daardoor minder snel een beroep gedaan te worden op zwaardere vormen van hulpverlening voor het kind of het gezin, zoals uithuisplaatsing naar een gespecialiseerde setting.

1.6 Leeftijdscategorieën De Buitenwereld maakt een onderverdeling naar drie leeftijdsgroepen: peuters tot 4 jaar, kinderen van 4 tot en met 16 jaar en de oudere jeugd, tot 23 jaar. Aan elke leeftijdsgroep kunnen dezelfde, maar op de leeftijd afgestemde modules geboden worden, apart of zo mogelijk in combinatie. De modules zijn: • gezinscoach bij de wijk- of sociale teams voor gezinnen waarin een kind probleemgedrag vertoont; • ambulante begeleiding van het individuele kind in de thuissituatie; • ambulante begeleiding van het gezin en de ouders in de omgang met het kind; • ambulante begeleiding van het individuele kind in de opvang- of schoolsituatie; • begeleiding in gespecialiseerde groepen van De Buitenwereld voor kinderen naschoolse opvang voor kinderen van 4 tot en met 16 jaar; • ‘alert for you’: kinderen met gedragsproblemen en (een vermoeden van een) stoornis, krijgen begeleiding en advies op de buitenschoolse opvang (BSO) of kinderopvang in de eigen wijk van het kind; • logeren: gezinnen op adem laten komen en de kinderen die komen logeren een zinvolle dagbesteding aanbieden met volop ontwikkelingsmogelijkheden.


18

1.6.1 Peuters Peuters tot 4 jaar is de jongste focusgroep van De Buitenwereld. Het gaat om kinderen bij wie de hechting verstoord verloopt als gevolg van psychiatrische problemen bij het kind, door problemen bij de ouders of in het gezin, of door een combinatie van factoren. Door factoren bij het kind, de ouder, of het gezin lukt het het kind niet om een veilige gehechtheidsrelatie te ontwikkelen met de ouder(s). Voortdurend wordt gezien dat zowel de ouder als het kind pogingen doen om contactmomenten met elkaar te hebben, maar het lukt niet of onvoldoende om een ‘match’ tussen ouder en kind tot stand te brengen. Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in het grenzeloos contact zoeken van het kind, ook met voor hem onbekende personen, het ontwijken van contact met de ouders of met anderen, angstig zijn voor contact, of in het voortdurend aantrekkenafstoten in het contact, de ouder voortdurend claimen, of problemen in het zelfstandig exploreren van de situatie van het kind. Een andere groep peuters betreft kinderen van wie de ouders zorgen ontwikkelen vanwege het feit dat ze het gevoel hebben geen grip te hebben of te krijgen op hun kind. Het kind luistert niet, de ouder heeft het gevoel geen contact met het kind te krijgen, het kind heeft bijzondere gewoontes, het kind heeft extreme woedeaanvallen, kortom, of het kind ontwikkelt zich aanwijsbaar anders dan het gemiddelde kind, terwijl nog niet precies duidelijk is wat er aan de hand is met het kind. Dit zijn mogelijke voortekenen van psychiatrische stoornissen zoals ADHD en autisme. 1.6.2 Kinderen van 4-16 jaar De Buitenwereld begeleidt kinderen van 4 tot en met 16 jaar die over het algemeen op een normaal tot hoog begaafd cognitief niveau functioneren en bij wie door een kinderpsychiater of GZ-psycholoog in het jaar voor aanvang van de begeleiding van De Buitenwereld een psychiatrische stoornis is gediagnosticeerd zoals autisme spectrum stoornissen, ADHD en hechtingsstoornissen. Vaak bezoeken zij een school voor bijzonder onderwijs, of een reguliere school met een zogenaamde ‘rugzak’. Ze zijn meestal niet in staat om zelfstandig hun eigen gedrag aan te sturen en af te stemmen op de situatie waarin zij zich bevinden en zij ervaren bijna voortdurend problemen in het reguleren van de eigen emoties. Dit gedrag dagelijks in goede banen leiden kost veel tijd en energie van ouders, leerkrachten en andere betrokkenen.

19


1.6.3 Jongeren tussen 16 en 23 jaar Het gaat hier om jongeren die midden in de puberteit zitten. Je ziet op deze leeftijd vaak angst en faalangst ontstaan, waardoor een groot deel van deze jongeren met een stoornis in een isolement kan komen. De Buitenwereld kan instappen met diverse vormen van hulpverlening, zoals gezinsbegeleiding, ouderbegeleiding, maatjesaanpak et cetera. Bij elke hulpvraag wordt gekeken naar een passend aanbod.

1.7 PGB en ZIN De financiering van De Buitenwereld werd het eerste jaar geheel voldaan door bijdragen van ouders uit het Persoonsgebonden Budget (PGB). Sinds april 2009 is De Buitenwereld ook in het bezit van de AWBZ-erkenning. Veel ouders zijn hier blij mee. Ze vinden het beheren van het PGB een grote verantwoordelijkheid en maken liever gebruik van de zorg in natura. Daarnaast is de zorg nu ook toegankelijk voor ouders met bijvoorbeeld schulden, die geen PGB mogen beheren. In 2009 had De Buitenwereld alleen nog afspraken met zorgkantoor CZ Haaglanden, voor de regio’s in Den Haag en Zoetermeer. In 2010 konden er ook afspraken worden gemaakt met zorgkantoor Midden-Holland voor het werkgebied Waddinxveen. In 2014 heeft De Buitenwereld productieafspraken met drie zorgkantoren: VGZ Midden Holland, CZ Haaglanden en Zorg en Zekerheid regio Rijnlanden. Sinds 2012 zit de verdeling op tachtig procent Zorg in Natura (ZIN) en twintig procent PGB. De ouders die nu nog voor PGB kiezen, doen dat heel bewust. Vaak omdat ze dan thuis ook particulier nog iemand kunnen inzetten vanuit het PGB. Ook het gebruik van een zorgboerderij in de weekenden kan vaak alleen nog uit het PGB worden bekostigd. Zover de bezuinigingen het toelaten, wil De Buitenwereld ouders de mogelijkheid geven om de zorg vanuit PGB of ZIN te financieren. Het innovatieve karakter van De Buitenwereld blijkt onder andere uit het feit dat zij al sinds 2008 in staat is om relatief betaalbare, effectieve en gespecialiseerde begeleiding te bieden aan kinderen met een psychiatrische stoornis. Deze groep was tot dan toe vooral aangewezen op de veel duurdere behandeling van onder andere de GGZ of individuele begeleiding in de thuissituatie waar geen interactie met andere kinderen is.


20

BuitenZoet - Glunderen om een groene kaart Lotte Zwijnenburg (23) werkt sinds november 2013 op de locatie BuitenZoet te Zoetermeer, waar De Buitenwereld zich gelukkig prijst een ongebruikte school te kunnen gebruiken. Er is veel ruimte. De ‘echte buitenwereld’ rondom het gebouw weet precies wat BuitenZoet is en vindt dat prima. Lotte heeft SPH gestudeerd aan de Hogeschool Rotterdam. “We hebben een kaartensysteem voor de kinderen, met groene, gele en rode kaarten die op het bord staan. Een kind dat zich goed gedraagt heeft standaard een groene kaart. Als een kind over de schreef gaat en ondanks waarschuwingen niet wil luisteren krijgt het een gele kaart. Een kind dat ondanks alles nog geen grip heeft op zijn/haar gedrag, krijgt uiteindelijk een rode kaart en wordt voor korte tijd naar een andere ruimte begeleid. Een rode kaart komt gelukkig niet zo vaak voor. Meestal heeft een gele kaart al het gewenste effect.” Terwijl Lotte haar verhaal doet krijgt een van de kinderen, onder toezicht van een andere begeleider, een gele kaart omdat hij niet ophoudt met schelden. En inderdaad, de jongen verandert meteen zijn gedrag. Hij glundert als hij na een minuut of tien terug mag naar de ‘groene status.’ “Dit helpt heel erg om kinderen zelfvertrouwen te geven, ze weten dat ze hier iets kunnen leren. Wat mij een goed gevoel geeft, is de dankbaarheid die ik ervaar bij ouders, als je hen kunt ontlasten.”

21


2 De Buitenwereld in de praktijk Jaarverslag 2012 & 2013

22

2.1 Hoofdkantoor en locaties Het hoofdkantoor van De Buitenwereld is gevestigd in Berkel en Rodenrijs, in het pand van de SWKGroep. De Buitenwereld richt zich per ultimo 2013 op drie gemeentelijke regio’s in Zuid-Holland: Haaglanden, Rijnlanden en Midden-Holland, waar zij de beschikking heeft over vijf locaties voor de opvang en begeleiding van kinderen: 1. Locatie Gouda: BuitenGouds De Buitenwereld is sinds eind december 2012 gehuisvest in SBO-school het Avontuur. Het betreft hier een nieuwbouwschool op de eerste etage boven een gezondheidscentrum. De SBO-school is voor speciaal onderwijs en geeft aan dezelfde doelgroep les als De Buitenwereld na schooltijd begeleidt. De Buitenwereld en het Avontuur hanteren dezelfde schoonmaak, BHV, ontruiming en veiligheidseisen door participatie in hetzelfde pand en door samenwerking. 2. Locatie Zoetermeer: BuitenZoet Locatie Zoetermeer is eind december 2012 verhuisd naar de Moerbeigaarde en is gehuisvest in onderwijshuisvesting van dr. Verwersschool. De Buitenwereld huurt twee lokalen in een dependance van de school. In het gebouw zijn ook leslokalen en is de buitenschoolse opvang van Kern Kinderopvang Zoetermeer gehuisvest, waarmee De Buitenwereld samenwerkt. 3. Locatie Den Haag, Loosduinen: BuitenKinderen In Den Haag zijn we huurder van Parnassia. BuitenKinderen dient ook als locatie voor overnachting van de kinderen, onder de naam BuitenHuis. 4. Locatie Den Haag, Benoordenhout: BuitenRode Sinds 1 oktober 2012 huren we in de Van Nijenrodestraat in Den Haag van Triodus Kinderopvang. 5. Locatie Leiden: BuitenLeids De Buitenwereld heeft huisvesting gevonden bij buurtcentra Libertas in Leiden-Zuid. De locatie is geopend per maart 2013.

“Mijn kinderen gaan met heel veel plezier naar De Buitenwereld. Zij zien het niet als iets wat moet, maar als iets wat mag.” (Ouder locatie Zoetermeer)

23


Organogram 2012

Locaties De Buitenwereld: Kuyperhoeve 9 2743 JM Waddinxveen Ad van Emmenesstraat 4-6 2553 NP Den Haag Doorniksestraat 28 2587 XM Den Haag

Raad van Toezicht

Willem Alexanderplantsoen 2 2713 VM Zoetermeer Bestuur Stichting

Directie

Coördinator managementondersteuning

Manager

Coördinator: Team Ad van Emmenesstraat


Coördinator: Team 1e Nederlandse Buitenschool

Coördinator: Team locatie Zoetermeer

Coördinator: Team locatie Waddinxveen

24

Orthopedagoog

Administratie / secretariaat Managementassistente

Organogram 2013

Regio A Gouda Mercatorsingel 90, 2803 ER Gouda

Regio B Den Haag Ad van Emmenesstraat 4-6 2553 NP Den Haag

Leiden Trix Terwindtstraat 4 2331 GW Leiden

Den Haag Van Nijenrodestraat 12-14 2597 RM Den Haag

Zoetermeer Moerbeigaarde 58-60 2723 AG Zoetermeer

Logeerhuis Den Haag Ad van Emmenesstraat 4-6 2553 NP Den Haag

Marketing & Communicatie Facilitair Personeelszaken / salaris Financiën Huisvesting

Raad van Bestuur

SWKFacet

Directeur

Coördinator Managementondersteuning

Ondernemingsraad

Oudercommissie Regiosecretaresse Regio A

GZ-Psycholoog/ gezinscoach

Gedragswetenschapper Regio A

Regiosecretaresse Regio B

Intern manager

Gedragswetenschapper Regio B

Regioplanner Regio A Senior BuitenGouds

Regioplanner Regio B Senior BuitenZoet

Senior BuitenLeids

Ambulant

Senior BuitenKinderen

25

Senior BuitenHuis

Senior BuitenRode

Ambulant


2.2 Structuur en bestuur De Buitenwereld is onderdeel van Stichting SWKGroep, een groep van vijftien organisaties binnen de kinderopvang buurtwerk en zorg. De SWKGroep is groot geworden met kinderopvang en welzijn en heeft nu met De Buitenwereld ook de zorg voor GGZ kind en jeugd in huis. Binnen de SWKGroep deelt De Buitenwereld de facilitaire diensten van de organisatie en geniet op die manier veel synergetische voordelen. Op bestuurlijk niveau is De Buitenwereld volledig autonoom, met een eigen beleid, theoretische kader en bestuur. De Buitenwereld wordt geleid door een directeur, die de gehele organisatie aanstuurt. Ze voert het beleid uit samen met een regiocoördinator voor de drie regio’s, een manager interne sturing, twee regio-gedragswetenschappers en een GZ-psycholoog. De directeur wordt gecontroleerd en geadviseerd door de Raad van Bestuur, de Ondernemingsraad en de oudercommissie. De bezetting van de staf op 31 december 2013 was als volgt: • directeur: Marije Veen • manager interne sturing: Fieke Verlaan • regiocoördinator: Art Touw.

2.3 Tijdelijke regiocoördinator De Buitenwereld maakt sinds december 2012 gebruik van de inzet van een tijdelijke regiocoördinator, om de directie te ondersteunen bij de komende overgang van AWBZ-financiering naar financiering door de gemeentes van de dienstverlening in 2015. Met deze inzet loopt De Buitenwereld vooruit op deze veranderingen. Behalve om de andere wijze van financiering gaat het bij de decentralisatie van de jeugdhulp om verbetering van de zorg aan de kinderen en de gezinnen. Daarom heeft de regiocoördinator ook een bijdrage geleverd aan de samenwerking met ketenpartners in de drie regio’s. Een goede relatie met de gemeentes in het werkgebied is van essentieel belang, voor De Buitenwereld én voor de ouders. In 2013 heeft de coördinator contact gelegd met alle gemeentes in drie regio’s. Omgekeerd hebben ook ambtenaren uit de gemeentes vier werkbezoeken afgelegd aan locaties van De Buitenwereld.


26

Mede door de ondersteuning van de regiocoördinator aan de directeur en haar inzet in de regio’s is de basis voor verdere samenwerking met gemeenten in 2014 gelegd. De Buitenwereld is opgenomen in de drie regionale transitiearrangementen en is een bekende en gewaardeerde partner in de regio’s Midden Holland, Holland Rijnland en Haaglanden. In 2014 wordt nog gewerkt aan de relatie met de nieuwe gemeentebesturen. Als de samenwerking met de gemeenten rond de nieuwe vormen van sturing en financiering goed verloopt, zal de functie van regiocoördinator weer worden opgeheven.

2.4 Maatstaven en aangeboden diensten De IQ-grens voor aanmelding bij De Buitenwereld is gesteld op zeventig. Echter, gezien de discrepanties in het IQ-profiel, is het lastig om deze grens altijd zo strikt te trekken. Soms krijgt De Buitenwereld aanmeldingen voor kinderen van andere organisaties, zoals De Banjaard of Ipse de Bruggen, waar kinderen in principe onder de LVGzorg (Licht Verstandelijk Gehandicapte) vallen. Uitgangspunt voor plaatsing bij De Buitenwereld is dat het kind moet passen binnen de groep qua cognitief en emotioneel functioneren en mee kan doen met de activiteiten. De Buitenwereld onderscheidt vier diensten, gericht op gespecialiseerde begeleiding. De Buitenwereld levert altijd maatwerk voor een kind in de betreffende situaties. 2.4.1 Gespecialiseerde begeleiding De gespecialiseerde begeleiding wordt geboden op vijf locaties in Zuid Holland die allen een regionale functie hebben. De begeleiding vindt plaats in kleine groepjes van maximaal acht kinderen, onder toezicht van deskundig personeel, na schooltijd en tijdens vakanties. Bij De Buitenwereld is gespecialiseerde begeleiding het uitgangspunt en staat behandeling dus niet op de voorgrond. Bepaalde behandelvormen zijn wel mogelijk (psycho-educatie, Sociale Vaardigheidstraining et cetera.) maar er wordt eerst bekeken of dit gedaan kan worden binnen de wellicht bestaande behandelcontacten van het kind. De gespecia liseerde opvang heeft een kwalitatief aanbod ontwikkeld dat een antwoord biedt op de vragen en behoeften van deze complexe doelgroep.

27


De Buitenwereld wordt regelmatig ingezet door de hulpverlening als laatste station voor een uithuisplaatsing of inzet dagbehandeling. Maar de opvang vanuit De Buitenwereld wordt ook ingezet als vervolg op een dagbehandeling. De Buitenwereld kan de begeleidingsdoelen overnemen van de dagbehandeling zodat deze gecontinueerd worden. Het automatiseren en herhalen van handelingen blijken succesfactoren te zijn voor deze kinderen. In de setting van De Buitenwereld kan aangereikt gedrag zo worden bestendigd. 2.4.2 Ambulante individuele begeleiding Als tweede dienst biedt De Buitenwereld sinds mei 2009 ambulante individuele begeleiding bij gezinnen thuis aan. Ouders willen soms dat de structuur die De Buitenwereld aanbiedt bij de gespecialiseerde dagbegeleiding ook thuis beschikbaar is voor hun kind. Medewerkers van De Buitenwereld komen in dat geval bij de gezinnen thuis, gedurende een afgebakende periode, om met het kind en de ouder(s) aan de slag te gaan. De doelstelling is gespecialiseerde begeleiding. Medewerkers die bij gezinnen thuis komen krijgen op hun beurt inhoudelijke begeleiding van de GZ-psycholoog. 2.4.3 Logeerhuis Kinderen uit de doelgroepen van De Buitenwereld kunnen in de weekenden en in de vakanties gebruik maken van het logeerhuis dat is gevestigd op de locatie Den Haag, Loosduinen onder de naam BuitenKinderen. In het logeerhuis ligt de nadruk op het aanbieden van activiteiten in de buitenlucht. Alle kinderen - en de kinderen van De Buitenwereld vaak in het bijzonder - vinden het prettig om buiten te zijn in de tuin, in een park of (kinder)-boerderij, een speeltuin of in de natuur. Zo ontstaan er als vanzelf op ontspannen wijze contactmomenten tussen de kinderen van de Buitenwereld met andere kinderen, met dieren en met de natuur. Daarnaast is er gelegenheid tot (vrij) spel, het spelen van gezelschaps- en fantasiespelen of computerspelletjes, alles gericht op ontwikkelingsmomenten.


28

2.4.4 Expertise Als vierde dienst zet De Buitenwereld extern ook haar expertise in. De Buitenwereld kan door reguliere kinderopvang organisaties, scholen en andere instellingen worden gevraagd om gedragsobservaties van kinderen te verrichten en teams te coachen hoe ze moeten omgaan met de geconstateerde gedragsproblemen. De Buitenwereld verricht geen psychiatrische diagnostiek/behandeling, maar zal de opdrachtgever praktische begeleidingstips geven zodat er gekeken kan worden of de opvang binnen de reguliere setting kan blijven bestaan. Als dit niet lukt is doorverwijzing naar De Buitenwereld een optie of wordt er binnen de keten gekeken welke zorg nog meer nodig is.

2.5 Samenwerkingspartners De belangrijkste samenwerkingspartners van De Buitenwereld zijn: • gemeenten in Zuid-Holland; • AWBZ-begeleidingsorganisaties; • (speciaal) onderwijs; • kinderopvang, welzijn/buurtwerk; • GGZ; • zorgboerderijen; • voorliggend veld.

2.6 Oudercommissie De Buitenwereld wil de ouders zoveel mogelijk bij de organisatie betrekken. Sinds december 2008 hebben we een officiële oudercommissie, waarin ouders van de verschillende locaties zitting hebben. De commissie komt zes tot zeven keer per jaar bij elkaar. Daarnaast organiseert zij minimaal een keer per jaar een ouderavond. De Buitenwereld probeert naast de ouders te staan in het verlenen van de zorg. Ouders vervullen een grote rol in het leven van een kind met een psychiatrische stoornis. Bij De Buitenwereld zien we ouders die heel betrokken zijn bij hun kind, maar tegelijkertijd vinden ze het ook zwaar en is hun leven vaak overbelast. De reactie van de ouders op de stoornis kan het leren omgaan hiermee en ook het beloop van de psychiatrische stoornis wel degelijk beïnvloeden. Zo kunnen er rond de problematiek van het kind patronen in de interactie tussen ouders en kind en/of binnen het gezin ontstaan, die belemmerend werken op de al zo moeilijke ontwikkeling van het kind en ook patronen die in

29


(chronische) gezinsconflicten kunnen resulteren. De ambulante begeleiding van De Buitenwereld probeert hier ouders in te begeleiden door hen praktische ‘handvatten’ aan te reiken. Elke ouder wil het beste voor zijn of haar kind, doch niet elke ouder is in staat dit beste ook altijd te leveren. Dat kan samenhangen met het gegeven dat relatief veel ouders van kinderen en jeugdigen uit de doelgroep: • zelf ook psychiatrische problemen hebben of problemen hebben in de relationele sfeer; • worstelen met de acceptatie van de diagnose van hun kind; • het gewoonweg niet (meer) op kunnen brengen om dagelijks op de proef te worden gesteld door het moeilijke gedrag van hun kind.

2.7 Raad van Toezicht 2.7.1 Raad van Toezicht 2012 tot 1 april 2013 De Buitenwereld beschikte tot 1 april 2013 over een zelfstandige Raad van Toezicht, die was ingesteld volgens de zorgbrede governance-code. De leden van de Raad van Toezicht hadden geen nevenfuncties die zouden kunnen conflicteren met hun lidmaatschap. Bij de samenstelling van de Raad van Toezicht werd zorgvuldig gekeken naar vertegenwoordiging van disciplines waarmee De Buitenwereld te maken had, uit beleidsmatige en juridische kring. Een GZ-psycholoog had zitting in de Raad als inhoudelijk deskundige. Alle leden van de Raad van Toezicht konden bogen op een jarenlange ervaring in hun respectieve disciplines. Het lidmaatschap van de Raad van Toezicht was onbezoldigd. In overleg en rekening houdende met de financiële positie van De Buitenwereld, zagen de leden van de Raad in 2012, maar ook in 2013 af van een onkostenvergoeding. Er was sprake van een actieve Raad van Toezicht die periodiek met directie in overleg was over meerjarenbeleid, strategisch beleid in de toekomst en het cliënt- en medewerkerstevredenheidsonderzoek. Maar ook de komende transitie in de jeugdzorg stond hoog op de agenda. De samenstelling van de Raad van Toezicht in 2012, tot en met 31 maart 2013 was als volgt: Naam

Functie

Beroep

Mr. M. Kosters

Voorzitter

Bedrijfsjurist

Dr. N. Romagnolo

Lid

Beleidsadviseur zorginkoop bij een zorginstelling

Dr. Y. M. Dijkxhoorn

Lid

GZ-psycholoog Universiteit Leiden


30

2.7.2 Raad van Toezicht vanaf 1 april 2013 Per 1 april 2013 maakt De Buitenwereld deel uit van de SWKGroep. De eigen Raad van Toezicht trad per 31 maart 2013 af en vanaf 1 april 2013 ressorteerde De Buitenwereld op toezichtgebied onder de Raad van Toezicht van de SWKGroep. De Raad van Toezicht van de SWKGroep had op 31 december 2013 de volgende samenstelling: Naam

Functie

Dhr. drs. J.P.P. (Jan) van Dort

Aftreden in

Herkies- Geboorte- Beroep baar jaar

Nevenfucties

Voorzitter 2016

Nee

1946

Adviseur, interim manager

• Voorzitter RvC De Kernen • Voorzitter rekenkamercommissie Vallei en Veluwerand • Voorzitter RvC Woningcorporatie Arcade

Mw. mr. J.P. (Jolande) van Loon

Vice2016 voorzitter

Nee

1966

Notaris

• Lid Kamer voor het Notariaat Rechtbank Den Haag (Arrondissementen Den Haag, Dordrecht en Rotterdam) • Lid Financiële Commissie Fonds Willem van Rede (Museum Boijmans) Rotterdam • Lid kernbestuur Stichting Diaconaal Centrum Pauluskerk Rotterdam

Dhr. P. (Peter) van Wingerden

Lid

2014

Ja

1961

Directeur

• Lid Raad van Advies Sport vereniging Victoria Rotterdam

Dhr. mr. J.D. (Jan) de Rooij

Lid

2016

Ja

1956

Advocaat

• Lid curatorium Rijnlands Lyceum

Dhr. drs. N.F.J. (Niels) van Loon

Lid

2016

Ja

1969

Programmamanager, interim manager

• Penningmeester Stichting De Vrije Mare

“De Buitenwereld is een wereld vol ontwikkeling” (Ouder uit de oudercommissie, locatie Leiden)

31


De honorering voor de leden van de Raad van Toezicht (inclusief eventuele BTW) bedraagt € 6.000 per jaar. De vergoeding voor de vicevoorzitter bedraagt € 7.500; de voorzitter ontvangt € 12.000. De Raad van Toezicht heeft in het verslagjaar vijf maal vergaderd en daarnaast een strategische sessie gehad met de Raad van Bestuur. Met toetreding van De Buitenwereld bij de SWKGroep, is in 2013 reeds gestart met werven van een Raad van Toezicht lid die zijn/haar expertise in de zorg heeft. De SWKGroep heeft contact gelegd met Elke Geraerts en op 11 februari 2014 is ze toegetreden tot de Raad van Toezicht van de SWKGroep. Elke Geraerts (1982) is doctor in de psychologie en oprichter van het Clinical Cognition Laboratory aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Elke is gepromoveerd op traumatische herinneringen en heeft veel expertise rondom kindermisbruik. Verder is ze partner bij Buysse-Geraerts, Better Minds at Work, gevestigd te Antwerpen. De belangrijkste besluiten en overleggen met de Raad van Toezicht betreffen de volgende onderwerpen: • jaarrapportage en jaarrekening • kwartaalrapportages 2013 • begroting 2014 • meerjarenplan 2014-2015 • onderzoek samenwerking/fusie met andere organisaties met een maatschappelijke doelstelling • naleving van diverse Governance Codes • aanpassing van de reglementen van de Raad van Toezicht en Raad van Bestuur van Stichting SWKGroep • statutenwijziging Stichting SWKGroep • overleg medezeggenschapsorgaan (Centrale Ondernemingsraad). Raad van Bestuur De heer drs. A.J. Doorneveld (1956) was op 31 december 2013 voorzitter van de Raad van Bestuur van Stichting SWKGroep. De heer drs. J.F. Boskma (1955) was op 31 december 2013 lid van de Raad van Bestuur van Stichting SWKGroep. De belangrijkste besluiten van de Raad van Bestuur zijn ter kennisname dan wel ter goedkeuring voorgelegd aan de Raad van Toezicht.


32

BuitenLeids - Consequent zijn is soms moeilijk Robbie* heeft vandaag helemaal geen zin in bezoek. Hij monstert de bezoeker even, op de locatie BuitenLeids in Leiden en gooit even later diens tas en jas woest op de grond. Tegen de begeleiders uit hij zich met enkele rake scheldwoorden. Begeleidster Katja van Dijkhuizen treedt samen met een andere medewerkster handelend op, volgens de gebruikelijke procedure. Robbie moet op de gekleurde stoel plaatsnemen, hetgeen hij na veel tegenstribbelen accepteert. Na vijf minuten is de jongen weer helemaal bijgedraaid, mag van zijn plek af en vraagt meteen ‘de juf’ keurig om hulp bij een knutsel klus. “Zo snel kunnen ze veranderen”, zegt Katja. “Heel belangrijk is dat we consequent blijven en bij ieder kind dezelfde handelingen toepassen. Dat lukt niet altijd, maar we doen ons best.” Katja (23) is een afgestudeerde orthopedagoog, die, voordat ze voor De Buitenwereld ging werken in juli 2013, hoofdzakelijk op academisch niveau naar kinderen keek. “Je ziet dat het in de praktijk vaak heel anders is dan in de boeken staat. Voor mij is dit heel leerzaam.” Katja hoopt dat ze in haar werk op termijn een ‘vertaalslag’ kan maken naar het schrijven van behandelplannen. “Zo kan ik een combinatie maken van wat ik in mijn studie hebt geleerd en wat ik hier zie bij De Buitenwereld.” *niet zijn echte naam

33


3 Basisuitgangspunten en pedagogische visie Jaarverslag 2012 & 2013

34

3.1 Basisuitgangspunten De Buitenwereld is van mening dat het gezin de beste mogelijkheden biedt aan kinderen om zich op alle gebieden gezond te kunnen ontwikkelen. Voor kinderen met een stoornis geldt over het algemeen dat er een groot appèl wordt gedaan op het uithoudings- en incasseringsvermogen en de draagkracht van ouders en overige gezinsleden. Met de juiste begeleiding, ondersteuning en advisering gericht op het verstevigen van de sterke krachten binnen het gezin, zijn veel gezinnen in staat ook het kind met een stoornis volledig binnen het gezin op te laten groeien. De Buitenwereld hanteert drie basisuitgangspunten: 1. De ouders zijn de regisseurs van de begeleiding: de hulpvraag van de ouder (of ouders) is leidend voor het begeleidingsplan. De ouder wordt door De Buitenwereld beschouwd als de ervaringsdeskundige met betrekking tot haar/zijn eigen kind. 2. Systeembenadering: ouders en de professionals moeten op één lijn komen wat betreft het kind. Bij de uitvoering van alle modules van De Buitenwereld wordt daarom gewerkt met zogenaamde begeleidingsvragen van ouders. De ouders zijn altijd betrokken bij de modules, ook wanneer deze niet in de thuissituatie uitgevoerd worden. De modules kunnen niet worden uitgevoerd zonder de handtekening van de ouders. Indien de module niet in de thuissituatie wordt uitgevoerd, organiseert de ambulant begeleider van De Buitenwereld gezamenlijke afstemmingsgesprekken met de ouders, de professional van de kinderopvang, school of andere hulpverleners betrokken bij het gezin. De begeleiding heeft een optimaal rendement wanneer alle opvoeders en betrokken partijen rondom het kind op één lijn zitten en overeenstemmen in de benadering van het kind, de ‘1gezin1plan’-aanpak. 3. De kinderen aan wie De Buitenwereld gespecialiseerde begeleiding biedt, worden waar mogelijk betrokken in de gang van zaken binnen hun begeleidingsmodule van De Buitenwereld.

3.2 Pedagogische visie De Buitenwereld laat zich inspireren door verscheidene theorieën, waar op pragmatische wijze mee op wordt gegaan. De belangrijkste twee zijn: TEACCH en ‘Geef me de 5’. 3.2.1 TEACCH Treatment and Education of Autistic and related Communication Handicapped Children (TEACCH) is een zogeheten

35


interventieprogramma voor de behandeling en begeleiding van personen met autisme. Maar ook kinderen met een andere psychiatrische stoornis reageren goed op de methode. De methodiek is opgebouwd in een zestal stappen, waarvan de eerste: het introduceren, het vertrouwd raken met de thematiek van autisme, de kern vormt. De zes stappen: 1. Wat autisme is en het vertrouwd raken met een werkelijkheid die eigenlijk niet invoelbaar is. 2. Het concreet en duidelijk vaststellen wat bij dit ene kind (dus verbijzondering) aan mogelijkheden zichtbaar zijn. 3. Het realiseren van aansluitende (dag)schema’s, ritmes, ordening en structuur voor dit ene kind. 4. De ondersteuners duidelijk maken wat ze aan kunnen treffen en hoe ze daar mee om moeten gaan; ook hier weer aansluitend bij de leefwereld van dit kind. 5. Het concreet structureren van afspraken, verantwoordelijkheden, praktische taken, (werk)schema’s en rollen. 6. Het gebruik maken van de bijzondere interesses van de cliënten zelf. Centraal is de gedachte dat voor elke persoon een afzonderlijke ondersteuningswijze kan worden gevonden, zonder de betrokkene vast te leggen in kant-en-klare structuren. Zo helpt TEACCH in zelfverwerkelijking van het kind. De zes stappen krijgen vorm in drie te onderscheiden fasen: 1. Het bieden van maximale veiligheid als basis. Dit heeft gevolgen voor ruimte, tijd, plaats en mate van concrete aanwezigheid en ondersteuning. 2. Dat wat de cliënt geleerd heeft, wordt stukje bij beetje uitgebreid naar aansluitende ruimten binnen de setting. 3. Dat wat de cliënt in de ene setting heeft geleerd, uitbreiden naar alternatieve leef/werkruimten. In deze fasen kan er voor ruimte, tijd, activiteiten en hanteren van beschikbare relaties individueel worden gekeken naar mogelijkheden. Het voornaamste doel van TEACCH is de optimale aanpassing van een kind, waarbij de begeleider zich richt op de individuele vaardigheden, interesses en behoeften van de persoon met autisme om zijn ontwikkeling te stimuleren en het onaangepast gedrag te reduceren. Hiervoor probeert men de omgeving waarin de methode wordt toegepast optimaal te structureren en staan visualisering en voorspelbaarheid centraal. TEACCH leert kinderen met een psychiatrische stoornis dingen die belangrijk zijn in het dagelijks leven. Hiermee kan het kind drie soorten vaardigheden leren: • communicatieve vaardigheden, zoals duidelijk maken wat hij/zij wil en aangeven het ergens niet mee eens te zijn; het kind leert ook goed naar een ander te luisteren;


36

• schoolse vaardigheden, zoals een rekenopdracht uitvoeren; dit krijgt vorm in de huiswerkbegeleiding op de gespecialiseerde dagbegeleiding; • het zelf indelen van vrije tijd; TEACCH leert het kind constructief en scheppend bezig te zijn, zoals met bouwstenen (Lego) en puzzels. 3.2.2 Geef me de 5 Geef me de 5 is een methode om mensen met een stoornis in het autismespectrum duidelijkheid en structuur te bieden en ze te leren zelfstandig te functioneren. De methode is ontwikkeld en geoctrooieerd door gedragsdeskundige autisme Colette de Bruin-Wanrooij en wordt geëxploiteerd door Geef me de 5 B.V. De methode heeft als uitgangspunt dat mensen met een autistische stoornis op drie gebieden onvoldoende ontwikkeld zijn: • executieve functies: het kunnen uitvoeren van taken; • centrale coherentie: het zien van de algehele samenhang; • theory of mind: het inlevingsvermogen. Als gevolg hiervan is de wereld voor iemand met een autistische stoornis onduidelijk en onvoorspelbaar. Geef me de 5 is erop gericht de wereld voor deze mensen te structureren met behulp van ‘kettingen’ van taken en roosters en door een bepaalde manier van communiceren. Er wordt heel veel gebruikgemaakt van afbeeldingen (pictogrammen). Met het structureren moet er duidelijkheid gegeven worden aan de vijf aspecten: • wat (moet er gebeuren)? • wanneer? • hoe? • waar? • wie? Uiteindelijk werkt de methode ernaartoe dat mensen met autisme zich kunnen ontwikkelen van persoonsafhankelijk, waarbij een vaste persoon voortdurend aansturing moet geven, via structuurafhankelijk, afhankelijkheid van opgestelde structuren, naar zelfstandigheid.

37


Intermezzo: vraaggesprek met GZ-psycholoog Trudy Diteweg Trudy Diteweg is verbonden aan De Buitenwereld als GZ-psycholoog. Ze schreef het Pedagogisch Beleidsplan 2014-2016 voor de instelling en meent door haar jarenlange ervaring in de hulpverlening altijd “een kritische blik” te hebben gehouden, “ook op De Buitenwereld, zo houd je iedereen scherp.” Een vraaggesprek.

De Buitenwereld richt zich alleen op de begeleiding van kinderen met een psychische stoornis, niet aan behandeling. Is die grens altijd duidelijk? Nee, het is soms een hele puzzel om te bepalen waar begeleiding ophoudt en behandeling begint. Bij elk kind is het heel belangrijk om van te voren te bepalen of begeleiding voldoende is, of dat er ook behandeling aan te pas moet komen. In dat laatste geval is De Buitenwereld niet de geëigende plek. Bij ons zorgen we ervoor dat ouders met hun kind en met het gezin zoveel als mogelijk een ’gewoon’ leven kunnen blijven leiden. Dat vereist een goede afstemming tussen school, De Buitenwereld en de ouders.


38

U bent kritisch zegt u, wat kan er nog verbeteren bij De Buitenwereld? De Buitenwereld is altijd heel innovatief geweest, maar de organisatie zal zich nog verder moeten positioneren in het huidige krachtenveld van de transitie van de jeugdzorg. Het hoofdproduct is dus specialistische begeleiding, geen behandeling en geen opvang. Wat is dat dan precies? Ook zullen de medewerkers van De Buitenwereld zich het ‘mentaliseren’ verder eigen moeten maken. Mentaliseren is het vermogen van mensen om zichzelf en anderen te kunnen begrijpen door innerlijke gedachten, gevoelens en verlangens, kortom via de mentale ervaringswereld. Kinderen leren hun eigen emoties en die van anderen te begrijpen en er woorden aan te geven doordat volwassenen die emoties spiegelen. Dat kan kinderen helpen om hun gevoelens en emoties te reguleren. Volwassenen kunnen zich, omdat ze het kind ‘in kunnen voelen’, in hun benadering verfijnd afstemmen op wat het kind nodig heeft. De Buitenwereld heeft nu vijf locaties. Is verdere uitbreiding mogelijk en zijn daar plannen voor? Ja, het concept van De Buitenwereld valt zeker uit te breiden, maar het moet wel goed aansluiten bij andere instellingen zoals jeugdhulpverlening en kinderpsychiatrie. Ik weet dat er in de regio Rotterdam grote behoefte is aan begeleiding van kinderen met een psychische stoornis, maar of wij daar tussen kunnen komen is vooralsnog de vraag. De transitie van de zorg gaat definitief door per 1 januari 2015. Hoe zal dit verlopen bij De Buitenwereld? De Buitenwereld is uniek in Nederland en staat relatief los van de bestaande zorgstructuur. Voor zover ik weet bestaat een instelling als de onze vrijwel nergens. Dit ‘out of the box-denken’ betekent dat De Buitenwereld niet zo gauw ergens van schrikt. We zijn hier heel flexibel, kunnen snel schakelen. De Buitenwereld zal zich vrij makkelijk kunnen schikken in de nieuwe situatie. Bij veel reguliere instellingen leidt de transitie tot grote onrust omdat ze bang zijn een deel van hun pakket te verliezen. Hier bij De Buitenwereld heerst een mentaliteit van ‘laat maar komen’. Het betekent niet dat we met alles klaar zijn. Er moet nog veel worden ontwikkeld, zoals het beleid en modules voor de 0 tot 4-jarigen en voor kinderen boven de 16. Is begeleiding á la De Buitenwereld noodzaak of luxe? Het blijft natuurlijk altijd de vraag welke groepen in de maatschappij het hardste zorg en geld nodig hebben. Wat ik het sterke punt van De Buitenwereld vind, is dat we verbindingen leggen tussen kind, ouders en school. Dit is een maatschappelijke noodzaak, want iedereen kan daardoor beter functioneren. Én De Buitenwereld levert de maatschappij geld op. We begeleiden kinderen die anders bij jeugdhulpverlening of jeugd-GGZ terecht zouden komen, tegen veel hogere kosten.

39


4 Beleid 2012/13 Jaarverslag 2012 & 2013

40

4.1 Inleiding 2012 en 2013 waren goede jaren voor De Buitenwereld, met een verdubbeling in omzet en aantal medewerkers. Van 35 medewerkers op 1 januari 2012 zijn we naar zestig medewerkers gegaan en twintig stagiaires op 31 december 2013. De Buitenwereld is in deze periode van relatief klein naar een middelgrote organisatie gegaan. De eerste stap tot groei en verdere professionalisering was het toetreden tot de SWKGroep. Daarnaast volgt De Buitenwereld per 1 januari 2013 de CAO GGZ en zijn alle arbeidscontracten hierop aangepast. De Buitenwereld vervult een belangrijke maatschappelijke functie en beschikt over een grote mate van doelmatigheid in de werkwijze. Het belang van het bestaan van De Buitenwereld blijkt onder meer uit de hoge waardering die naar voren komt in de cliënt- en medewerkersteveredenheidsonderzoeken. En het zeer lage ziekteverzuim is een reflectie van de goede arbeidsomstandigheden en een prettig sociaal klimaat. Nieuw in het aanbod van De Buitenwereld is de mogelijkheid voor kinderen om te logeren op een locatie. Dit initiatief was een reactie op Bureau Jeugdzorg Haaglandendat de noodklok had geluid bij het zorgkantoor in Den Haag over het feit dat er onvoldoende gecertificeerde logeerhuizen waren voor kinderen met een psychiatrische stoornis in de regio. Het zorgkantoor heeft vervolgens De Buitenwereld benaderd met de vraag of we dit knelpunt konden oplossen. De Buitenwereld was met haar groepsaanbod al gehuisvest in een voormalig logeerhuis van De Jutters, een zorg organisatie die werkzaam is in de zelfde branche. De Jutters bleek tevens bereid te helpen met het overhandigen van beleidsstukken voor een snelle start.

“Petje af voor de rust tijdens conflicten” (Ouder locatie Gouda)

4.2 Toetreding tot de SWKGroep De Buitenwereld zocht sinds de oprichting in januari 2008 steeds naar samenwerkingsverbanden in de zorg. Het bestuur begon in toenemende mate in te zien dat op deze manier een efficiëntieslag kon worden gemaakt, zonder de aard en de essentie van onze doelstelling: de opvang en begeleiding van kinderen, te hoeven veranderen.

41


In 2012 leidde dit tot een gesprek met de SWKGroep, een toonaangevende onderneming in kinderopvang en buurtwerk in Nederland, over integratie van De Buitenwereld. Per 1 april 2013 was de overgang van De Buitenwereld als onderdeel van de SWKGroep een feit en werd begonnen met systemen op elkaar af te stemmen en processen anders indelen. Stichting SWKGroep is een ambitieuze organisatie die bezig is met kinderopvang, onderwijs, zorg en welzijn voor kinderen, hun ouders, bewoners in de wijk en voor de branches. Vanuit deze visie ontwikkelde de organisatie eigentijdse concepten, die ook in praktijk worden gebracht. De SWKGroep is innovatief, kostenefficiënt, sociaal én gericht op kwaliteit en samenwerking. Alle organisaties binnen de SWKGroep hebben een maatschappelijke doelstelling, met een eigen bedrijfsnaam en unieke bedrijfskenmerken. Binnen de groep worden kennis, ervaring en netwerk gedeeld, terwijl de werkmaatschappijen uitgaan van hun eigen kracht. In praktische zin betekende toetreding van De Buitenwereld tot de SWKGroep dat SWKFacet, de dienstverlener achter de schermen van de organisatie, voortaan alle facilitaire zaken afhandelt, zoals financiën, personeelszaken en communicatie en marketing. Zo is De Buitenwereld bijvoorbeeld gestopt met een eigen vormgever en is gebruik gaan maken van de marketingcommunicatie afdeling van SWKFacet. Vanaf begin 2013 werkte De Buitenwereld al met de leveranciers van SWKFacet. De filosofie van SWKGroep is dat alle activiteiten ook in belangrijke mate als zelfstandige activiteit blijven opereren. Dit betekent dat de activiteiten van De Buitenwereld binnen de groep onveranderd zijn gebleven. De Buitenwereld blijft uitvoering geven aan de huidige activiteiten en de ontwikkeling van nieuwe locaties en nieuwe activiteiten voor de doelgroep. De SWKGroep is aandeelhouder geworden van De Buitenwereld BV en draagt zorg voor een verdere optimalisering van de backofficeprocessen van De Buitenwereld. De samenwerking van De Buitenwereld en de SWKGroep heeft geleid tot een nog efficiëntere bedrijfsvoering, tot een verdere innovatie en groeimogelijkheden van de activiteiten van De Buitenwereld.

“Bij De Buitenwereld zeggen ze wat ze doen en doen wat ze zeggen” (Ouder uit de oudercommissie, locatie Zoetermeer)


42

43


4.3 Nieuwe organisatiestructuur Toetreding tot de SWKGroep, in combinatie met een groeiende vraag naar onze specialistisch zorgaanbod, hadden consequenties voor de interne situatie van De Buitenwereld. Sommige locaties bleken in 2013 niet goed te functioneren, deels door onvoldoende kwaliteiten bij het personeel, maar ook doordat er te veel kleine contracten waren afgesloten, waardoor er weinig continuïteit was in de dienstverlening. Daarnaast was de managementlaag onvoldoende op alle taken voorbereid. Het leidde tot de situatie waarbij de directeur als ‘achtervang’ te vaak en te veel bij het runnen van locaties werd betrokken. Na een grondige analyse van alle processen, implementeerde De Buitenwereld met ingang van het nieuwe schooljaar, september 2013, een nieuwe organisatiestructuur. De Buitenwereld is sindsdien verdeeld in twee organisatorische regio’s: Haaglanden en Midden-Holland/Rijnlanden, met elk een eigen gedragswetenschapper die de locaties inhoudelijk aanstuurt. De locaties zijn allemaal ingericht met een eigen betrokken senior, die minimaal drie tot vier middagen meewerkt op de groep. De intern manager geeft leiding aan de seniors. In een latere fase wil De Buitenwereld voor beide regio’s een eigen regiomanager aanstellen, die naast het bedrijfsmatig aansturen van De Buitenwereld ook een sterke externe functie krijgen, gericht op de komende transitie, groei van De Buitenwereld en op relatiemanagement.

4.4 Uitstel transitie jeugdzorg In 2013 zou ook de veelbesproken transitie van de jeugdzorg naar de gemeenten worden ingezet met de nieuwe Jeugdwet, maar er kwam toch weer uitstel, naar 1 januari 2015. De Buitenwereld bereidde zich in 2013 alvast voor op de nieuwe situatie, met in het achterhoofd dat de bestaande situatie alsnog langer zou kunnen duren. In 2014 is De Buitenwereld alvast in proeftuinen gaan werken in de verschillende regio’s. De Buitenwereld heeft een regiocoÖrdinator aangesteld die sinds eind 2012 De Buitenwereld helpt bij alles wat op ons afkomt gezien de komend transitie. Samen met de directeur trekt hij samen op naar de gemeenten en zoekt samenwerking met andere zorg aanbieders om nu al de transformatie door te maken en innovatief en kostenbesparend te werken.


44

De transitie vereist veel tijd en geld van organisaties, door naar allerlei bijeenkomsten te gaan en proeftuinen op te starten waar nog geen financiering tegenover staat. Voor De Buitenwereld, als relatief kleine organisatie, betekent dit dat er veel tijd moet worden vrijgemaakt om actief te participeren in projecten.

4.5 Cliënttevredenheidsonderzoek In 2013 werd in samenwerking met KIWA (een onafhankelijke organisatie die hooggekwalificeerde certificering als haar kernactiviteit heeft) een vragenlijst ontwikkeld en afgenomen bij de ouders van de kinderen die begeleid worden door de Buitenwereld. Ouders gaven gemiddeld een 8,2 voor de groepsbegeleiding en een 8,4 voor de individuele begeleiding. Positieve waardering werd gegeven op de thema’s: informatie, keuzevrijheid, bejegening, veiligheid en totaalbeeld organisatie. Verbeterpunten bleken te liggen bij de bereikbaarheid, zelfstandigheid en verandering in functioneren. Er is voor de verbeterpunten een actieplan gekomen en besproken met de oudercommissie. Dit plan van aanpak is te lezen op het intranet van De Buitenwereld. De punten uit het actieplan zijn inmiddels opgepakt. In mei 2014 komt er weer een cliënttevredenheidsonderzoek. Vanuit zorgkantoor Zorg en Zekerheid is verzocht of De Buitenwereld de GGZ-jeugdthermometer wil afnemen. De andere twee zorgkantoren gaan hier ook mee akkoord.

4.6 Interne en externe audits In 2013 is een interne audit uitgevoerd door Nedcon Organisatieadvies uit Woerden, met als doel het functioneren van De Buitenwereld tegen het licht te houden, overeenkomstig de HKZ-ISO 9001 norm Geestelijke Gezondheidszorg versie 2009 (HKZ = Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector; ISO = Internationale Organisatie voor Standaardisatie). Consultant Marcel de Lange van Nedcon kwam na de audit tot de volgende conclusies: • het kwaliteitsdenken is nog meer toegenomen; • de teamgeest binnen De Buitenwereld loopt goed ‘na de gebruikelijke organisatie-hobbels’; • De Buitenwereld ziet ‘kwaliteitsborging’ niet als een taakverzwaring, maar als een verbetering en creatie van structuur;

45


• de verbeterformulieren zijn goed ingezet door iedereen; • de HKZ-certificering heeft ‘nog steeds een positieve bijdrage op de uitstraling van de organisatie en geeft ook weer een verdere impuls aan het HKZ-systeem en de organisatie in de toekomst’; • het bewust bezig zijn met het verbeteren van de organisatie blijft een stevig onderdeel; • het HKZ-systeem en de certificering hebben nog steeds een grote impact op het kwaliteitsmanagementsysteem; • de aandacht ligt nu verder op het in kaart brengen van de gevolgen voor de GGZ-organisatie; • TÜV Nederland heeft deze mening gedeeld tijdens de externe audit, voorjaar 2013.

4.7 Zeer laag ziekteverzuim Het managementteam van De Buitenwereld heeft in 2012 en 2013 het ziekteverzuim tot een minimum weten te beperken. Bovendien was er meer kortdurend dan langdurig ziekteverzuim. Het totale jaarpercentage ziekteverzuim in 2012 bedroeg 2,12 procent, waarbij geen onderscheid werd gemaakt in langdurig en kortdurend ziekteverzuim. In 2013 daalde het ziekteverzuim fors naar een jaargemiddelde van 0,94 procent. Ter vergelijking: volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) was het gemiddelde ziekteverzuim van de Nederlandse beroepsbevolking 4 procent in 2012 en 3,9 procent in 2013. In de gezondheids- en welzijnszorg, de sector waarin De Buitenwereld opereert, lagen deze cijfers nog aanzienlijk hoger: 5 procent (2012) en 4,8 procent (2013). De Buitenwereld slaagde er in 2012 en 2013 dus in ruim onder deze landelijke gemiddeldes te blijven. Belangrijk in de benadering is dat de manager interne sturing steeds intensief contact onderhield met medewerkers die zich ziek meldden. De manager bleef zo van het ziekteverloop op de hoogte om te zorgen voor een snelle en goede terugkeer. Bij sommige medewerkers werden de werkzaamheden tijdelijk aangepast, waardoor de medewerker sneller geheel of gedeeltelijk weer aan de slag kon. Het succes op het gebied van het ziekteverzuim vloeit in bredere zin voort uit de cultuur bij De Buitenwereld, waarbij het management veel in gesprek is met zijn medewerkers. Er is een nieuwe methodiek geïntroduceerd voor functioneringsgesprekken, namelijk de ‘360 graden-feedbackmethode’. Alle medewerkers zijn hierbij ingepland voor een functioneringsgesprek. Voor zaken omtrent functioneren die niet kunnen wachten, heeft het management tussendoor ook coaching-gesprekken met medewerkers.


46

4.8 Klachten In 2012 en 2013 kwamen er bij de directie van De Buitenwereld vijf respectievelijk zes klachten en/of verbetervoorstellen binnen van ouders. De klachten lagen in de sfeer van gebrekkige interne communicatie met ouders. Alle klachten zijn intern naar tevredenheid van de ouders opgelost.

BuitenRode - Een duidelijk opgaande lijn Mirjam van Wezel (36) is in de termen van De Buitenwereld “een oudgediende”. Vrijwel vanaf de oprichting van de stichting in 2009 werkt ze voor De Buitenwereld, eerst op de locatie in Loosduinen en sinds oktober 2012 op BuitenRode in Benoordenhout. “Ik werkte voorheen in de reguliere opvang, zeg maar met ‘normale kinderen’. Bewust heb ik de stap gezet naar dit werk. Werken met kinderen met een psychiatrische stoornis dwingt je om meer bewust te zijn van eigen handelen.” Mirjam vindt dat ze voor haar inspanningen is ‘beloond’, ze heeft in haar jaren bij De Buitenwereld een duidelijk opgaande lijn gezien in het gedrag van kinderen. “Ik weet waar ik het over heb, want er zijn kinderen die ik al vier jaar meemaak. Ik zie dat de verbale en fysieke agressie over de gehele linie is afgenomen. Ons beleid werpt zijn vruchten af.” Mirjam denkt ook vooruit, ziet waar nog ruimte is voor verbetering. “Ik wil meer uit activiteiten met de kinderen halen. Ik wil hun leren dat het bij een spel niet altijd om winnen of verliezen gaat. Dat samenwerken ook heel belangrijk is en dat moet hen helpen contacten te leggen met anderen. Want uiteindelijk moeten we hen voorbereiden op de echte buitenwereld, waar ze niet alleen zijn, maar met anderen moeten samenwerken, delen.”

47


5 Vooruitblik 2014/2015 Jaarverslag 2012 & 2013

48

5.1 Definitieve transitie jeugdzorg Zorgverzekeraars, provincies en zorgkantoren zijn tot eind 2014 verantwoordelijk voor de zorg voor jeugd. Dit gaat veranderen. Per 1 januari 2015 zal een nieuwe Wmo en een nieuwe Wjz (Jeugdwet) van kracht worden, overeenkomstig de plannen van de regering, waarin de verantwoordelijkheid bij de gemeenten moet komen te liggen. De Jeugdwet is in 2014 door zowel de Tweede als de Eerste Kamer goedgekeurd. De Wmo 2015 is wel door de Tweede Kamer aangenomen, maar bij het ter perse gaan van dit jaarverslag moest de wet nog wel door de senaat. Naar verwachting zal ook daar een meerderheid, nog vóór het zomerreces, de Wmo fiatteren. Dit betekent dat gemeenten vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk zijn voor de huidige provinciale (geïndiceerde) jeugdzorg, inclusief de jeugdbescherming en de jeugdreclassering, de jeugdzorgPlus (gesloten jeugdzorg), de geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen (jeugd-GGz) en de zorg voor jeugd met een licht verstandelijk beperking (jeugd-LVB). Alle bestaande regelingen gaan in één keer over naar gemeenten. Door de verschuiving van de jeugdzorg naar gemeenten wil het kabinet ervoor zorgen dat het jeugdzorgstelsel eenvoudiger wordt. Dat maakt een snellere en effectievere inzet van ondersteuning of hulp mogelijk. De jeugdzorg kan zo beter aansluiten bij de eigen kracht en de sociale netwerken van jeugdigen en hun ouders of verzorgers. Ook moet voorkomen worden dat ouders en jeugdigen verdwalen in het systeem. Het nieuwe stelsel kent door één wettelijk kader en één financieringssysteem voor de jeugdzorg meer doelmatigheid. Ook maakt het meer integrale zorg in geval van meervoudige problematiek beter mogelijk. Het nieuwe stelsel biedt hierdoor kansen voor vermindering van de regels en het tegengaan van bureaucratie. Doordat gemeenten minder budget krijgen, zullen zij de zorg anders willen organiseren en meer op hun budget gaan letten. De gemeenten willen de basiszorg regelen in Jeugd- en Gezinsteams (JGT’s). Bij deze wijkteams kunnen ouders terecht voor vragen over opvoeden, de ontwikkeling van hun kind en problemen in het gezin. Indien specialistische zorg noodzakelijk is, zal het JGT de ouder doorverwijzen. Ook de huisarts en de jeugdgezondheidsarts kunnen vanaf 2015 naar de specialistische zorg doorverwijzen. De gemeentes staan nu wel voor de complexe opdracht om in korte tijd vorm te geven aan deze nieuwe verantwoordelijkheden. Zijn ze voldoende op deze overgang voorbereid? Dat is de grote vraag, waarover de meningen uiteenlopen. “Gemeenten niet klaar voor jeugdzorg” kopte De Volkskrant op 5 maart 2014. De krant hield een enquête onder gemeentes waaruit bleek dat de helft van de gemeentes betwijfelt of zij alle kinderen in de jeugdzorg vanaf 2015 kunnen helpen met het geld dat het Rijk beschikbaar stelt. De overkoepelende Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) denkt daarentegen dat haar meeste leden er wel in zullen slagen de jeugdzorg op tijd te organiseren. De transitie van

49


provincie naar gemeente is ook een manier waarop de regering wil bezuinigen, want de gemeenten hebben in 2015 minder te verdelen dan nu het geval is. Veel gemeenten willen daarom bezuinigen op de jeugdzorg door vroegtijdig in te grijpen, schrijft De Volkskrant.

5.2 Vaste koers De Buitenwereld durft de uitdaging van de transitie wel aan. De organisatie kiest in deze roerige tijden voor een vaste koers voor de komende jaren. Zij wil de basis: de specialistische begeleiding, behouden en verstevigen. De Buitenwereld is nu al in staat om haar aanbod af te stemmen op de voorwaarden die na de transitie van de jeugdzorg in 2015 aan het aanbod voor jeugdigen gesteld worden, namelijk: • de ouders in de rol van regisseur van de begeleiding van hun kind; • het toewerken naar een situatie waarin het kind met een psychiatrisch probleem zo veel als mogelijk binnen het eigen gezin kan opgroeien en deel kan blijven uitmaken van het eigen gezin en de school; • het toewerken naar een situatie waarin geen beroep of een korter beroep gedaan hoeft te worden op duurdere vormen van hulpverlening. De Buitenwereld wil met de komende transitie naast gespecialiseerde (groeps-) aanbieder ook de beweging naar de voorkant van de zorg voor jeugdigen maken. Hiervoor is de inzet van de gezinscoach in het leven geroepen. Dit is een allround professional die in het voorliggend veld (passend onderwijs, CJG et cetera) de verbinding maakt en de gespecialiseerde begeleiding aan die voorkant inzet. Gezinnen krijgen zo sneller de hulp die ze nodig hebben.

“De Buitenwereld neemt ouders serieus” (Ouder locatie Zoetermeer)

5.3 Nieuw indicatiesysteem Een andere verandering in de jeugdhulpverlening waar De Buitenwereld zich nu al op voorbereidt, is het gegeven dat een kinderpsychiatrische diagnose niet automatisch meer leidt tot een indicatie voor zorg of behandeling. Het oude systeem, waarbij zorg en behandeling pas kon beginnen na afgifte van een indicatie van Bureau Jeugdzorg of het CIZ, komt na 2015 te vervallen.


50

Dat betekent voor de Buitenwereld dat zij, na de transitie van de jeugdzorg in 2015, een grotere groep kinderen en jeugdigen zowel met als zonder diagnose kan bedienen. De Buitenwereld plaatst zich daarom met haar gespecialiseerde aanbod steeds meer tussen de andere aanbieders van jeugdzorg in de verschillende regio’s. En richt zich hierbij mede flexibel op het in- en aanvullen in haar aanbod van de lacunes in de bestaande zorg in het licht van de transitie. De Buitenwereld zal zich met haar diensten in 2014 - 2016 richten op aansluiting bij: • jeugdzorginstanties; • passend onderwijs; • het preventieve veld door meer aan de ‘voorkant’ te gaan werken (met een gezinscoach), plek krijgen in de jeugd en gezinsteams en/of expertteams; • kinderopvang en welzijn, alert for you; • de specialistische zorg, GGZ et cetera, voor onze huidige diensten in het specialistisch veld, inzet van crisis bedden in het logeerhuis, achtervang zijn voor kinderen die uitbehandeld zijn in de GGZ; • de dienstverlening van de SWKGroep en de verbinding zoeken met de expertise van De Buitenwereld.

5.4 Methodische verdieping en ontwikkeling De specialistische begeleiding van De Buitenwereld heeft zich sinds het begin in 2008 ontwikkeld tot het bieden van een overzichtelijke, gestructureerde en geordende opvoedingssituatie. Daarin wordt aan voorwaarden voldaan om het kind met een psychiatrische stoornis langdurig een ontspannen vrijetijdsbesteding en ontwikkelingsmogelijkheden binnen een groep of binnen het gezin te laten ervaren. De Buitenwereld werkt sinds 2012 vanuit de methodieken TEACCH en Geef me de 5 als basis voor de specialistische begeleiding. De medewerkers zijn hier ondertussen in geschoold. De Buitenwereld is bezig haar specifieke werkwijze verder te definiëren en uit te werken in een begeleidingsschema. De Buitenwereld volgt alle wetenschappelijke ontwikkelingen op haar vakterrein nauwgezet. Als dynamische organisatie moeten we steeds vernieuwend bezig zijn.

51


De Buitenwereld investeert in innovatie en ontwikkeling. Een van de voorbeelden is Triple P, het Positief Pedagogisch Programma, afkomstig uit Australië. Triple P is laagdrempelig en heeft ten doel emotionele en gedragsproblemen bij kinderen te voorkomen door het bevorderen van competent ouderschap. De Buitenwereld onderzoekt of ook Triple P in de nabije toekomst deel kan uitmaken van theorie en praktijk van de organisatie, in samenwerking met jeugdzorgorganisaties als Cardea.

5.5 Termijndoelen De Buitenwereld beoogt een groei van haar activiteiten voor 2014-2016, ondanks het feit dat De Buitenwereld gebonden is aan productieafspraken met het zorgkantoor en afhankelijk is van de goodwill van het zorgkantoor voor wat betreft ruimte die hiervoor gereserveerd kan worden. De belangrijkste doelstellingen 2014- 2016, uit het meerjarenbeleid: • met minimaal drie andere jeugdzorginstellingen samenwerking en zorgarrangementen ontwikkelen; • verdere verbinding bewerkstelligen binnen de SWKGroep; • na de transitie per 1-1-2015 een plek verwerven binnen de jeugdketen en productieafspraken maken met alle betrokken gemeenten; • een goede naamsbekendheid opbouwen in Zuid-Holland; • uitbreiding van de doelgroep van de huidige 4 tot 16 jaar naar 0 tot 23 jaar, afhankelijk van de vraag; • uitbreiding van het werkgebied naar andere regio’s en steden in Zuid-Holland; De Buitenwereld streeft voor 2014-2016 naar officiële samenwerkingsovereenkomsten met de belangrijkste partners in de markt. De komende twee jaar zal De Buitenwereld de ketenpartners blijven opzoeken. Zeker met de transitie AWBZ naar Wmo is profileren in de keten en de samenwerking opzoeken essentieel. Samenwerking binnen de keten met andere partners zal gebaseerd zijn op de inhoud. Daar waar De Buitenwereld zelf niet over voldoende expertise beschikt voor bijzondere doelgroepen, zal zij samenwerking met andere instellingen zoeken ten behoeve van optimale zorg voor de cliënten. Anderzijds zal De Buitenwereld haar expertise aan andere instellingen aanbieden. Op deze wijze kan De Buitenwereld in een vroeg stadium inspelen op de vragen die de samenleving stelt.


52

BuitenHuis - Pizza bakken op een zaterdagmiddag Kim Verkade (29) heeft het even te druk voor bezoek van buitenaf. In het prachtig gelegen logeerhuis in Kijkduin, Den Haag, hebben twee jongens het tijdens het logeerweekeinde flink met elkaar aan de stok gekregen. Kim, de senior op de locatie, moet ingrijpen. En dat doet ze. De jongens worden gescheiden, de orde is voorlopig hersteld. De rest van de groep van tien kinderen is op deze druilige zaterdagmiddag in het BuitenHuis pizza’s aan het maken om ze daarna te gaan bakken. En later op te eten natuurlijk. Het is een vrolijke, ontspannen sfeer. Mariska* van 11 heeft geen zin in bakken. Ze wil een bordspel doen, met de bezoeker. “Kim, wil je ook meedoen”, vraagt Mariska. “Welk spel wil je doen dan lieverd”, zegt Mariska - het ‘lieverd’ is zo gemeend. Het wordt een kindervariant van Monopoly, met regels die Mariska een beetje ‘aanpast’. Kim vertelt intussen over zichzelf. Ze werkt sinds augustus 2013 voor De Buitenwereld, maar bouwde al een lange staat van dienst op in de buitenschoolse opvang (BSO). Werken in een organisatie die kinderen met een psychiatrische stoornis begeleidt, ligt haar goed. “Het is niet altijd makkelijk, maar we vinden altijd een oplossing voor moeilijke situaties.” Het spel is - bijna - afgelopen, Mariska wint. En Kim moet weer weg om de minicrisis van de twee jongens verder op te lossen. Het logeerhuis vult zich met de geur van pizza. *niet haar echte naam

53


6 Financieel overzicht 2012 en 2013 Jaarverslag 2012 & 2013

54

6.1 Balans

Bedragen in Euro ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa

31-dec-13

31-dec-12

47.124 47.124

24.622 4.366 28.988

Vlottende activa Overige vorderingen Liquide middelen Totaal vlottende activa

55.616 272.571 328.187

31.901 113.106 145.007

Totaal activa

375.311

173.995

31-dec-13

31-dec-12

4.707 4.707

18.000 75.693 93.693

4.000

28.782

366.604

51.520

375.311

173.995

PASSIVA Eigen vermogen Kapitaal Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen Totaal eigen vermogen Voorzieningen Kortlopende schulden (ten hoogste 1 jaar) Overige kortlopende schulden Totaal passiva

55


6.2 Staat van baten en lasten

Bedragen in Euro Bedrijfsopbrengsten: Niet-gebudgetteerde zorgprestaties Subsidies Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten: Personeelskosten Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten

2013

2012

316.279 945.299 1.261.578

385.510 496.968 881.702

858.172 56.119

537.190 9.383

295.013 1.209.304

282.197 828.770

52.274

52.932

176

-1.226

52.450

51.706

Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening


56

6.3 Kasstroom

Bedragen in Euro Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: afschrijvingen mutaties voorzieningen

2013

2012

52.274

52.932

56.119 -24.782

9.383 7.709 31.337

Veranderingen in vlottende middelen: vorderingen kortlopende schulden

-23.715 315.084

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest Buitengewoon resultaat

37.246 -9.981 291.369

27.265

322.706

97.289

176 -

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële en financiele vaste activa Overige investeringen in financiële vaste activa

-1.226 -110 176

-1.336

322.882

95.953

-54.677 4.366

Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen

57

17.092

-11.691 -4.366 -50.311

-16.057

272.571

79.896


6.4 Ontwikkeling opbrengsten 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 -

2010

2011

2012

niet gebudgetteerde zorgprestaties subsidies totaal bedrijfsopbrengsten


58

2013

6.5 Aantal kinderen 160

2013 2012

140 120 100 80 60 40 20 0

capaciteit

aantal kinderen in zorg

instroom

uitstroom

langdurige zorg

Groep PGB

Groep ZIN

Ambulant PGB

Ambulant ZIN

Vakantie PGB

80 60 40 20 0

59

Vakantie ZIN


6.6 Splitsing ZIN PGB

Gouda Gouda 2013 Groep PGB Groep ZIN Ambulant PGB Ambulant ZIN Vakantie PGB Vakantie zin

25 20 15 10 5 0

Groep PGB

Groep ZIN

Ambulant PGB

2013 2012


60

Ambulant ZIN

Vakantie PGB

Vakantie ZIN

Zoetermeer Zoetermeer 2013 Groep PGB Groep ZIN Ambulant PGB Ambulant ZIN Vakantie PGB Vakantie zin

25 20 15 10 5 0

Groep PGB

Groep ZIN

Ambulant PGB

Ambulant ZIN

Vakantie PGB

Vakantie ZIN

2013 2012

61


Den Haag BuitenRode Den Haag BuitenRode 2013 Groep PGB Groep ZIN Ambulant PGB Ambulant ZIN Vakantie PGB Vakantie zin

15 10 5 0

Groep PGB

Groep ZIN

Ambulant PGB

2013 2012


62

Ambulant ZIN

Vakantie PGB

Vakantie ZIN

Den Haag BuitenKinderen Den Haag BuitenKinderen 2013 Groep PGB Groep ZIN Ambulant PGB Ambulant ZIN Vakantie PGB Vakantie zin

15 10 5 0

Groep PGB

Groep ZIN

Ambulant PGB

Ambulant ZIN

Vakantie PGB

Vakantie ZIN

2013 2012

63


Leiden Leiden 2013 Groep PGB Groep ZIN Ambulant PGB Ambulant ZIN Vakantie PGB Vakantie zin

Den Haag LogeerHuis Logeerhuis 2013 PGB ZIN


64

Totaal Totaal 2013 Groep PGB Groep ZIN Ambulant PGB Ambulant ZIN Vakantie PGB Vakantie zin

65


6.7 Medewerkers 80

2013 2012

70 60 50 40 30 20 10 0

aantal vast

aantal tijdelijk

aantal stagiares

fte vast

fte tijdelijk

fte totaal

aantal totaal

20 10 0


66

6.8 Omzetverdeling

Omzet PGB Gouda Zoetermeer Den Haag BuitenRode Den Haag BuitenKinderen Leiden Den Haag BuitenHuis

Omzet ZIN Gouda Zoetermeer Den Haag BuitenRode Den Haag BuitenKinderen Leiden Den Haag BuitenHuis

Omzet totaal Gouda Zoetermeer Den Haag BuitenRode Den Haag BuitenKinderen Leiden Den Haag BuitenHuis

67


Oudercommissie: denktank die niet hinderlijk volgt Wat een efficiënte voorzitter is Désirée van der Heijden-Herber! Op een avondvergadering van de oudercommissie in Zoetermeer hamert ze er in anderhalf uur vlotjes een agenda van negen punten doorheen. En het gaat ook ergens over, zoals de plek van de ouders. Welke rol moet de commissie eigenlijk spelen? Activiteiten voor de kinderen organiseren bijvoorbeeld? “Asjeblieft niet”, zegt commissielid Daniëlle Pabbruwee. “Ik heb het al zwaar genoeg. De Buitenwereld is er juist om de ouders te ontlasten.” De zeven leden, onder wie twee bestuurders, komen tot de gezamenlijke slotsom dat de commissie niet te actief moet optreden, maar wel steeds alert dient te zijn zonder ‘hinderlijk te volgen’. Of zoals Désirée van der Heijden de discussie samenvat: “We zijn een denktank, we denken mee over beleid en activiteiten van De Buitenwereld. We agenderen zelf onderwerpen waar dat past, maar hebben over het algemeen een terughoudende rol. We proberen zichtbaar te zijn voor ouders, zonder dat te nadrukkelijk te doen.” De Buitenwereld vroeg aan ouders om in steekwoorden aan te geven wat hun ervaringen zijn. Deze zijn in dit jaarverslag als quotes verwerkt.

“De Buitenwereld is actief voor kind en gezinnen” (Ouder locatie Den Haag)


68

III Nawoord In januari 2014 benaderde Marije Veen mij met de vraag of ik een geïntegreerd jaarverslag voor De Buitenwereld over de jaren 2012 en 2013 wilde maken. Ik heb de opdracht met genoegen aanvaard omdat ik als journalist graag een breed palet van onderwerpen bestrijk. In een notendop mijn achtergrond: socioloog, afgestudeerd in ‘cultural studies’ aan de universiteiten van Groningen en Birmingham in 1986. Daarna 25 jaar werkzaam geweest in de dagbladen tijdschriftjournalistiek, veel door Azië en Afrika gereisd, vijf jaar in Zuid-Afrika gewoond en nu, sinds 2012 een eigen journalistieke bedrijf: EllO Publishing. Ik lever onder andere bijdrages aan dagbladen, websites en magazines, over uiteenlopende onderwerpen. Mijn invalshoek is altijd: ik wil doorgronden waar ik over schrijf, zonder een expert op elk terrein te hoeven worden. Zien, luisteren, praten, de geur opsnuiven van een bedrijf, instelling of sector. Voor het vergaren van voldoende inzicht over De Buitenwereld betekende dit: gesprekken voeren met de directie en beleidsbepalers, werkbezoeken afleggen aan de vijf locaties en vergaderingen bijwonen. Als journalist streef ik naar een zo groot mogelijke onpartijdigheid. Ik neem geen stelling en spreek gewoonlijk geen waardeoordeel uit. Toch wil ik hier, ten slotte, kwijt dat ik in de ervaring van vier maanden De Buitenwereld heb gezien als een gepassioneerde instelling, waarvoor ik veel bewondering heb. Begeleiders die vol toewijding met ‘hun’ kinderen omgaan, hen beschermen, maar ook corrigeren. En hen voorbereiden op het latere leven in de buitenwereld, een leven dat voor ‘normale’ mensen al niet altijd makkelijk is, laat staan voor kinderen met psychiatrische stoornissen. Ik hoop uit de grond van mijn hart dat er in onze samenleving voldoende ruimte blijft voor organisaties als De Buitenwereld. Lolke van der Heide, EllO Publishing, Leiden [email protected]

69



70

Colofon De Buitenwereld Spoorhaven 10-18 2651 AV Berkel en Rodenrijs [email protected] Tekst en samenstelling: Marije Veen, Trudy Diteweg en Lolke van der Heide Opmaak: Samantha Lakerveld

71


Spoorhaven 10 - 18 • 2651 AV Berkel en Rodenrijs

Jaarverslag 2012 &

Recommend Documents