Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
Jaarverslag 2011
I
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
INHOUDSOPGAVE
I Algemeen I.1 Inleiding I.2 Nieuwe WMO-nota I.3 Bezuinigingen I.4 De Kanteling I.5 Eigen kracht, sociaal netwerk en wijkaanpak I.6 Transitie van begeleiding en dagbesteding van AWBZ naar WMO
1 2 2 2 3 3
II Doel en taakstelling
4
III Samenstelling WMO-raad
5
!V Vergaderingen
7
V Contacten met en advies aan de gemeente Harderwijk en contacten in regionaal verband
8
VI Verdere activiteiten en contacten VI.1 Coördinatiegroep Wonen, Zorg en Welzijn VI.2 Thuishuis VI.3 VAC advies commissie Wonen VI.4 Zeewolde VI.5 Doelgroepen VI.5.a Senioren VI.5.b Mensen met een verstandelijke beperking VI.5.c Chronisch zieken en lichamelijk gehandicapten VI.5.d Jeugd en gezin VI.5.e OGGZ (mensen met psychosociale beperking) VI.5.f Mantelzorg
10 10 10 10 10 10 10 11 11 12 14 15
VII WMO-adviesteam
17
VIII Plaatselijke Werkgroep Toegankelijkheid (PWT) en scholenproject
19
IX Vooruitblik
22
II
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
I Algemeen I.1 inleiding "Weet u wat WMO betekent?" Vraag het 10 Harderwijkers en 8 van hen hebben geen flauw idee waar je het over hebt. Vreemd? Nee. Verontrustend? Nee. Jammer? Ja. Voor de meeste mensen geldt dat de Wet Maatschappelijke Ondersteuning hen niet rechtstreeks betreft. Zij zijn gezond en hebben in hun directe omgeving niemand die zorg of ondersteuning van anderen nodig heeft. Of misschien toch, maar wordt die ondersteuning als haast vanzelfsprekend geboden. De overheid komt niet in beeld. Dat geldt niet voor iedereen. Onze samenleving kent ook velen die door ziekte, gebrek of beperking hulp nodig hebben. Al bijna 45 jaar kennen we de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten), bedoeld voor mensen die door ziekte of gebrek langdurige zorg nodig hebben. Maar in de loop van de jaren is de AWBZ de kapstok geworden waar alle niet te verzekeren risico's onder vielen en stegen de kosten de pan uit. Toen in 2007 de WMO in werking trad werden de verantwoordelijkheid en uitvoering van delen van de AWBZ en enige andere wetten bij de gemeenten neergelegd. De eerste jaren werd de focus vooral gericht op individuele voorzieningen (hulp bij het huishouden, hulpmiddelen als rolstoelen en woningaanpassingen). Maar twee ontwikkelingen maken de WMO tot een wet die steeds meer mensen gaat raken. a. Delen worden uit de AWBZ gehaald en onder de WMO gebracht. Dit is al gebeurd met de zogenaamde pakketmaatregel waarbij de functie ondersteunende begeleiding van AWBZ naar WMO overgeheveld werden. Een veel grotere exercitie staat voor de deur, namelijk de overgang (transitie) van extramurale begeleiding (inclusief dagbesteding) van AWBZ naar WMO (in I.6 wordt hier nader op ingegaan). b. Het is minder vanzelfsprekend aan het worden om bij de gemeente aan te kloppen omdat je meent recht te hebben op een voorziening in het kader van de WMO. Er waait een andere politieke wind, al of niet veroorzaakt door de noodzaak tot bezuinigen. Deze en andere ontwikkelingen hebben het werk van de WMO-raad het afgelopen jaar in sterke mate bepaald. In het kort zal ik in dit hoofdstuk hier op ingaan.
1
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
I.2 Nieuwe WMO-nota Gemeenten dienen iedere 4 jaar een nieuwe WMO-nota op te stellen. Dat is geen overbodige luxe, want in de afgelopen jaren is zoveel veranderd dat de oude nota niet meer voldoet. De gemeente Harderwijk is hier al maanden volop mee bezig. De verwachting is dat dit proces in mei 2012 afgerond zal zijn. I.3 Bezuinigingen De economische tegenwind van de afgelopen jaren treft ook de gemeenten. Door meerdere oorzaken heeft de gemeente Harderwijk in 2011 een grote bezuinigingsslag moeten maken. Deze is ook niet aan beleid voorbij gegaan dat de WMO betreft. I.4 de Kanteling
Doel van de Kanteling Gemeenten stimuleren om de compensatieplicht op een nieuwe wijze vorm te geven, zodat mensen met een beperking betere kansen hebben om volwaardig mee te doen aan de samenleving, dat is het doel van project De Kanteling. Een gekantelde manier van werken vergt van gemeenten én burgers een nieuwe benadering: Gemeenten zullen meer tijd moeten nemen in het eerste gesprek met de klant. Het gesprek wordt meer vraagverhelderend, minder beoordelend. Gemeenten én burgers moeten afstappen van de standaard voorzieningenlijst en alle mogelijkheden verkennen om een hulpvraag op te lossen. Hierbij staan behoud van regie over het eigen leven en zelfredzaamheid voorop. Samen met de burger wordt vastgesteld wat het resultaat van de ondersteuning moet zijn en welke oplossingen daaraan bijdragen. Het gaat dan lang niet altijd om individuele voorzieningen, ook met algemeen aanbod kan het resultaat bereikt worden.
Het bovenstaande is een citaat van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Het uitgangspunt is duidelijk. Eerst kijken wat de burger zelf kan. Dan kijken of gebruik gemaakt kan worden van collectieve voorzieningen en pas in de laatste plaats wordt gedacht aan een individuele voorziening. Daar is het afgelopen jaar door de gemeente, samen met de omslag naar Welzijn Nieuwe Stijl (zie kader hoofdstuk IX), de nadruk op gelegd. De komende tijd gaat dit proces door. Meer vraaggericht werken en doen wat echt nodig is. Maar ook onderzoeken wat de burger zelf kan!
2
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
I.5 Eigen kracht, sociaal netwerk en wijkaanpak Deze begrippen komen voortdurend terug. Wat kan de burger zélf, eventueel ondersteund door mensen in zijn omgeving (mantelzorgers, vrijwilligers)? Hoe kan de samenleving ingericht worden om de kans dat mensen geïsoleerd raken zo klein mogelijk te maken? We moeten met elkaar vaststellen dat de verzorgingsstaat achter ons ligt. De eigen verantwoordelijkheid komt voorop te staan. Hulp zoek je in eerste instantie in de eigen omgeving. Pas als andere mogelijkheden niet voldoen of niet aanwezig zijn, komt de gemeente in beeld. Want uiteindelijk heeft deze de verantwoordelijkheid beperkingen van burgers zo te compenseren dat deze mee kunnen doen in de maatschappij. Dat is de kern van de WMO. I.6 Transitie van begeleiding en dagbesteding van AWBZ naar WMO Zo'n 165.000 mensen maken gebruik van deze functie uit de AWBZ. Daar gaat een bedrag van zo'n 2,2 miljard euro in om. Vanaf 2013 dienen nieuwe aanvragen bij de gemeenten neergelegd te worden. Vanaf 2014 zullen ook cliënten die nu al van deze functie gebruik maken bij de gemeenten moeten aankloppen. Twee feiten springen in het oog. De transitie is tegelijk een bezuiniging. Er wordt 5 % bezuinigd. Dit wordt - met een mooi woord - de efficiencykorting genoemd. Daarnaast is er een belangrijk principieel verschil. Waar onder de AWBZ de begeleiding voor mensen die positief geïndiceerd waren een recht was, heeft de gemeente een compensatieplicht. De burger kan hierdoor een bepaalde voorziening niet afdwingen. Als er andere (lees: minder dure, maar wel doeltreffende) mogelijkheden zijn mag de gemeente deze inzetten.
P. Voorbergen Voorzitter WMO-raad Harderwijk
De maatschappij is de optelsom van personen die allen van elkaar afhankelijk zijn Henry Miller (1891-1980)
3
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
II Doel en taakstelling De WMO verplicht de gemeente om beperkingen en belemmeringen in zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie te compenseren. De gemeente (formeel: het college van B&W + gemeenteraad) dient voorzieningen te treffen op het gebied van maatschappelijke ondersteuning om mensen met een beperking in staat te stellen: a. een huishouden te voeren, b. zich te verplaatsen in en om de woning, c. zich te verplaatsen per vervoermiddel, d. medemensen te ontmoeten en op basis daarvan sociale verbanden aan te gaan. (artikel 4 WMO). Ook verplicht de WMO de gemeente mensen met een beperking of hun vertegenwoordigers te betrekken bij de beleidsvoornemens. De gemeente beschouwt de WMO-raad als de rechtspersoon die optreedt namens de mensen met een beperking. Dit brengt voor de WMO-raad uiteraard de verplichting mee regelmatig contact te onderhouden met de achterban (de zorgvragers). In de statuten van de Stichting WMO-raad Harderwijk staat de doelstelling als volgt geformuleerd: De stichting heeft ten doel: 1. het bewerkstelligen dat belanghebbenden bij de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, hierna te noemen: WMO, vanuit onafhankelijke positie optimaal betrokken zijn bij de voorbereiding, vaststelling, uitvoering en evaluatie van het WMO-beleid, het bijdragen aan de totstandkoming of verbetering van het WMO-beleid. het, in algemene zin, behartigen van de belangen van de Harderwijkse zorgvragers, het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn.
2. De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door Burgemeester en Wethouders en gemeenteraad van Harderwijk gevraagd en ongevraagd van advies te dienen over alles wat rechtstreeks of zijdelings te maken heeft met de WMO.
4
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
III Samenstelling WMO-raad Op 31 december 2011 was de samenstelling van de WMO-raad als volgt (naam, functie, achterban):
Dr. P. Voorbergen Voorzitter Onafhankelijk
T. Broeders Secretaris Personen met een psychosociale beperking
M. van der Heijden Lid Senioren
H. Dijkstra notulist
M. van der Vegt Penningmeester Chronisch zieken
P. Raaijen Lid Personen met een lichamelijke beperking
P. Berkelaar Lid Jeugd en gezin
J. Schuurkamp Lid Mantelzorgers en vrijwilligers
J. Dur Lid per 1-1-2012 Senioren
H. Werner Lid Personen met een verstandelijke beperking
F. Rosema adviseur
5
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
Verdere bijzonderheden:
Sinds voorjaar 2011 worden de notulen verzorgd door mw. H. Dijkstra.
Dhr. Raaijen is ook voorzitter van de Plaatselijke Werkgroep Toegankelijkheid (zie hoofdstuk VIII).
Mw. Schuurkamp is ook voorzitter van de VAC Harderwijk adviescommissie Wonen; mw. Van der Vegt is secretaris van deze commissie.
In december 2011 heeft de heer Reidsma afscheid genomen van de WMO-raad. Hij wordt opgevolgd door de heer J. Dur.
Als adviseur, in het bijzonder voor de Plaatselijke Werkgroep Toegankelijkheid en de personen met een lichamelijke beperking, is de heer F. Rosema tijdens de vergaderingen aanwezig.
De Stichting WMO-raad Harderwijk is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 081.59061. Het bankrekeningnummer is Rabobank: 13.33.73.878. Postadres:
Postbus 600, 3840 AP Harderwijk of Laan 1940-1945 nummer 1, 3841 JA Harderwijk
E-mailadres:
[email protected]
6
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
IV Vergaderingen
De WMO-raad heeft in 2011 tien maal plenair vergaderd. Alle keren genoten we gastvrijheid in het stadhuis van Harderwijk. Diverse malen waren gasten aanwezig om de WMO-raad te informeren of om gezamenlijk van gedachten te wisselen. In de vergadering van april is met 3 ervaringsdeskundigen vanuit de geestelijke gezondheidszorg een gesprek gevoerd om te onderzoeken of het mogelijk is een klankbordgroep op te starten vanuit deze doelgroep. Dit heeft nog niet tot tastbare resultaten geleid. In dezelfde vergadering is kennis gemaakt met de heer Jan Peter Stolte, medewerker van MEEVeluwe. Informatie is uitgewisseld over de pakketmaatregel en de transitie van de extramurale begeleiding van AWBZ naar WMO die vanaf 2013 doorgevoerd wordt. Ook in de aprilvergadering is een gesprek gevoerd met mw. W. Vaartjes (gemeente) en de heer H. Bochove (taxibedrijf Bochove) over de problemen die zich (kunnen) voordoen met het regiovervoer. In mei waren de heren G. van Manen en A. Lotfolahian, beleidsambtenaren, in de vergadering aanwezig om te overleggen over de op handen zijnde bezuinigingen van de gemeente. In de vergadering van augustus heeft een kennismaking plaatsgevonden met mevrouw B. Does. Als beleidsambtenaar neemt zij (een deel van) het werk over van de heer Jeroen van Beugen die in mei met pensioen is gegaan. In december is afscheid genomen van Bob Reidsma. Hij stond aan de wieg van de WMO-raad Harderwijk en heeft vanaf op oprichting tot 2011 op uiterst consciëntieuze wijze het secretariaat voor zijn rekening genomen. Jarenlang heeft de WMO-raad dankbaar gebruik gemaakt van zijn juridische kennis en ervaring op het gebied van wet- en regelgeving. In de zelfde vergadering lichtte mw. T. Renee de notitie over het lokaal en regionaal gezondheidsbeleid toe.
7
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
V Contacten met en advies aan de gemeente Harderwijk en contacten in regionaal verband V.1. Overleg met de wethouder In 2011 heeft tweemaal formeel overleg met de wethouder plaatsgevonden. Tijdens de bijeenkomst van 23 maart is uitvoerig stil gestaan bij de bezuinigingen die de gemeente te wachten stonden. Ook het WMO-budget ontkwam niet aan deze bezuinigingen. De zorg is uitgesproken dat bezuinigingen bij welzijnsorganisaties het proces van de Kanteling, waarbij meer een beroep gedaan zal worden op mantelzorgers en vrijwilligers, onder druk zal zetten. De wethouder gaf wel aan, hoewel WMO-gelden formeel niet geoormerkt zijn, deze wel als zodanig te beschouwen. Voorts werd het proces van de Kanteling besproken. Dit vraagt een cultuuromslag zowel bij burgers , bij professionele organisaties, maar ook bij de medewerkers van de gemeente. Afgesproken is dat de WMO-raad nauw bij de ontwikkelingen op dit gebied betrokken wordt. Ook is van gedachten gewisseld over de decentralisatie (transitie) van begeleiding, over de Jeugdzorg die geheel "op het bordje" van de gemeente komt en de ontwikkelingen rondom Wajong en Werken naar Vermogen. Het tweede overleg werd gevoerd op 9 november. Stil gestaan is bij de bezuinigingen. De WMOraad sprak zijn teleurstelling uit over de wijze waarop de gemeente toch de gelden van de WMO bij de bezuinigingen betrokken heeft. Verder is ingegaan op de Startnotitie WMO die kort daarvoor verschenen was. Een ander onderwerp betrof de aanbesteding hulpmiddelen (ingaande 2012). Op basis van kwaliteit en prijs is deze
8
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
gegund aan de firma Welzorg. De gemeente benadrukte dat Welzorg na 2006 een ontwikkeling heeft doorgemaakt waardoor niet te verwachten valt dat de slechte ervaringen die velen in het verleden hadden met Welzorg, zich zullen herhalen. Er blijven twijfels, maar de WMO-raad is voor een fait accompli gesteld. De tijd zal het leren. V.2. Adviezen aan de gemeente De WMO-raad heeft in 2011 over de volgende zaken advies uitgebracht:
verordening verstrekking maatschappelijke ondersteuning gemeente Harderwijk 2011
besluit individuele verstrekkingen
kadernota bezuinigingen
aanbesteding hulpmiddelen
Evaluatie kwaliteitscontrole WMO op individuele voorzieningen
Evaluatie en startnotitie WMO-beleid
V.3. Regionale contacten en bijeenkomsten
Op 11 januari vond in Heerde een bijeenkomst voor gezamenlijke WMO-raden plaats met als onderwerp Huiselijk Geweld. Dit onderwerp wordt regionaal aangepakt, waarbij Apeldoorn centrumgemeente is. In maart is de definitieve nota vastgesteld door de gemeenteraad van Apeldoorn. De regionale notitie "De onmacht voorbij" heeft een verdere invulling op het niveau van de regio Noord-Veluwe met een bijeenkomst voor vertegenwoordigers van WMO-raden in mei.
Sociaal Debat. 2 maal hebben vertegenwoordigers van de WMO-raad deelgenomen aan regionale discussiebijeenkomsten. Op 26 januari werd gedebatteerd over de Regionale Sociale Agenda Noord-Veluwe. Op 24 oktober vond een discussiebijeenkomst plaats, bedoeld om visie te ontwikkelen ten aanzien van de begeleiding onder de WMO.
Op 9 november zijn de WMO-raden in de regio in gesprek gegaan met cliënten, cliëntvertegenwoordigers, gemeenten en zorginstellingen over enkele onderzoeken uitgevoerd door cliënten uit de GGZ en Maatschappelijke Zorg. Ook is de regionale beleidsnota Maatschappelijke Zorg 2012-2015 (Van Cliënt naar Burger) besproken.
9
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
VI Verdere activiteiten en contacten VI.1 Coördinatiegroep Wonen, Zorg en Welzijn De WMO-raad is vertegenwoordigd in de coördinatiegroep waarin naast de gemeente Harderwijk allerlei maatschappelijke organisaties vertegenwoordigd zijn. De coördinatiegroep bespreekt initiatieven en toekomstige ontwikkelingen op het gebied van wonen, zorg en welzijn.
VI.2 Thuishuis Eén van bovengenoemde initiatieven is de totstandkoming van het zogenaamd Thuishuis, een voorziening waar ouderen met een zorgvraag, zelfstandig kunnen wonen in een kleinschalige omgeving. De WMO-raad heeft zich laten informeren, is geïnteresseerd, maar ziet voor zichzelf geen rol hier actief in te participeren.
VI.3 VAC Adviescommissie Wonen De WMO-raad ontvangt de adviezen van de VAC aan de gemeente op het gebied van Wonen en loonomgeving en laat zich regelmatig informeren over ontwikkelingen op het grensvlak van wonen en zorg.
VI.4 Zeewolde De gemeenten Harderwijk en Zeewolde hebben een gezamenlijke back-office op het gebied van de WMO-voorzieningen. Dit brengt het streven met zich mee het beleid van beide gemeenten onderling af te stemmen. Voor de WMO-raden van beide gemeenten is het daarom nuttig samen te werken om hiermee zo mogelijk tot gezamenlijke adviezen te komen. In 2011 is hier een start mee gemaakt.
VI.5 Doelgroepen VI.5.a. senioren
10
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
Mw. M. van der Heijden en de heer S. Reidsma hadden in 2011 zitting in de WMO-raad voor de senioren, afgevaardigd door resp. de ANBO en de PCOB. Per 1 januari 2012 heeft dhr. J. Dur de plaats ingenomen van de heer Reidsma; hij is voorgedragen door de KBO. Door deze afvaardiging is er regelmatig contact met de ouderenbonden. Eventuele problemen die door de bonden gesignaleerd worden, kunnen als ondersteuning dienen voor adviezen die de WMO-raad aan de gemeente uitbrengt.
VI.5.b. mensen met een verstandelijke beperking Mw. H. Werner is lid van de WMO-raad met speciale aandacht voor de mensen met een verstandelijke beperking. Zij woont de vergaderingen bij van het WMO-adviesteam, bestaande uit vertegenwoordigers van de doelgroep. Voor verdere informatie zie hoofdstuk VII.
VI.5.c. chronisch zieken en lichamelijk gehandicapten
Werkgroep Astmafonds Vanuit de WMO-raad heeft Riet van der Vegt sinds 2009 een Werkgroep Noordwest Veluwe (Oldebroek tot Nijkerk en Zeewolde) van de patiëntenvereniging Astmafonds (binnenkort Longfonds) stevig neergezet. De werkgroep bestaat uit: Mw. Van der Vegt, coördinator Petra Winter, medewerker secretariaat Frans Meijer, aansturing Longpunt (zie verder) dat in december 2011 van start is gegaan Gerda van Dijk en Fré Rosema Alie van Ginkel heeft per september 2011 de werkgroep verlaten . Inlichtingen zijn verkrijgbaar bij de coördinator Riet van de Vegt, Plantage 14, 3841 EL Harderwijk tel. 0341-430017. e.mail:
[email protected]. Marcel Bos, verenigingsconsulent van het Astmafonds, biedt waar nodig ondersteuning aan de Werkgroepen in Gelderland en Utrecht.
Activiteiten Werkgroep Astmafonds o
De speerpunten van de Werkgroep zijn: Actieve leefstijl, en veel bewegen, gezond buitenmilieu (vooral ook de nadruk op kinderen), een gezond binnenmilieu, schone en veilige scholen, goede zorg, gezonde voeding (de nadruk op kinderen), stoppen met roken, WMO, achterstandsgroepen, het bevorderen van zelfmanagement en bovendien lotgenotencontact. De activiteiten zijn kortheidshalve: Ontmoeting + informeren = samen wijzer worden!
o
Voorts krijgt het stimuleren van zelfredzaamheid van chronisch zieken bij o.a. reuma, spierziekten veel aandacht.
11
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
o
Voor de Astma - Longpatiënten en COPD patiënten organiseerde de werkgroep wederom in 2011 in samenwerking met Atletiekvereniging Athlos 2 x een cursus “Lopen voor Lucht”. Ervaren trainers begeleiden het gehele programma. De voorbereiding voor 2012 is al in volle gang. Het is de bedoeling om ook in de vroege avond een wandelprogramma te starten.
o
Met medewerking van leerlingen van VMBO-school Het Spectrum is er wederom in 2011 een verzorgingsdag en een lunch door de leerlingen georganiseerd. De doelstelling is om patiënten achter de voordeur weg te halen. Voor de leerlingen was het een succesvol leerproces. In december 2011 is voor ernstige COPD - patiënten met hun Mantelzorgers een lunch georganiseerd in het St. Jansdalziekenhuis. Een ieder ging voldaan naar huis vergezeld van een ”verwentasje “ dat is samengesteld door de werkgroep NWVeluwe van het Astmafonds. De inhoud werd aangeboden door een aantal middenstanders uit Harderwijk en Hierden.
Chronische zieken In 2011 werd er hard gewerkt om een klankbordgroep voor chronische zieken te realiseren. Hiervoor is veel overleg geweest met andere organisaties. Verder is het de bedoeling om in 2012 te brainstormen over samenwerking met de Plaatselijke Werkgroep Toegankelijkheid (PWT).
COPD-Brigade In september 2011 is actie ondernomen voor het opzetten van een COPD-brigade. Het is de bedoeling in de moskee en buurthuizen de Marokkaanse en Turkse gemeenschap voorlichting te geven over “Gezonde longen” e.v.t. voeding, roken enz. Dit project moet wel in 2012 gerealiseerd worden/zijn.
Longpunt Op Wereld COPD-dag, 16 november, is in Ermelo (Salem) het 13e Longpunt van Nederland geopend, op feestelijke wijze en onder grote belangstelling. Dit longpunt is gerealiseerd met verenigde krachten van de gemeente Harderwijk (Welzijn en Onderwijs), St. Jansdal ziekenhuis Harderwijk, het behandelcentrum Salem in Ermelo, Icare afdeling Harderwijk, Zorggroep N-W Veluwe, Medicanus (samenwerkingsverband van huisartsen), het steunpunt Mantelzorg Harderwijk, de Stichting Welzijn Ouderen (SWO). Een longpunt is een ontmoetingsplek voor mensen met een chronische longziekte en hun omgeving. Het doel van een longpunt is het verhogen van levenskwaliteit door het bevorderen van lotgenotencontact en zelfmanagement. Ook wordt er aandacht besteed aan de rol van de mantelzorger die vaak onmisbaar is voor de patiënt.
VI.5.d. Jeugd en gezin
12
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
Pieter Berkelaar is namens de WMO-raad Harderwijk betrokken geweest bij de volgende activiteiten:
Jongerenplatform Tijdens een debatavond begin 2011 in de school ’t Slingerbos gaven bijna 50 jongeren aan dat ze wel interesse hadden in de oprichting van een Jongerenplatform. In de loop van het jaar verminderde het aantal jongeren dat zich daarvoor daadwerkelijk wilde inzetten. Het doel van het platform omschreven de jongeren als volgt: “De gemeente moet naar ons luisteren.” Maar vervolgens moet er ook echt wat gebeuren met de dingen die ze aandragen. Een voorbeeld. Ze vinden dat er voor jongeren onder de 18 jaar te weinig te beleven is in de binnenstad. Dus meer uitgaansgelegenheden voor de leeftijd van 15 tot 18 jaar. De officiële oprichting van het Jongerenplatform wordt in de loop van 2012 verwacht.
Wajong en de Wet werken naar vermogen Op 24 februari 2011 werd in Elst een symposium gehouden over het thema ‘Werkgevers en Wajongeren.’ Centraal stond de dialoog tussen de werkgevers en Wajongeren met als doel meer Wajongeren aan werk te helpen. Verschillende instanties en werkgevers vertellen hun ervaringen over dit heikele onderwerp. Tot 2010 gold er een inkomenszekerheid. Vanaf dat jaar is de vrijblijvendheid voorbij. Ook Wajongeren moeten werken naar vermogen. Het streven is om de Wet werken naar vermogen in te voeren op 1 januari 2013. Het is vooral vanwege de (financiёle) crisis dat deze wet wordt ingevoerd. Iedereen die kan werken moet naar vermogen meedoen. Voor mensen die alleen in een beschutte omgeving kunnen werken blijft de Wajong bestaan. Werkgevers krijgen ondersteuning om mensen met een arbeidsbeperking makkelijker in dienst te nemen: loondispensatie en alles moet eenvoudig en effectief zijn.
Gemeentelijk beleid De gemeenten krijgen vanaf 2013 meer vrijheid om mensen te laten instromen op de arbeidsmarkt via re-integratie. Hiervoor krijgen ze een re-integratiebudget. De gemeenten bieden ondersteuning aan iedereen die het echt nodig heeft en met deze ondersteuning wel kans maakt op de arbeidsmarkt. De ondersteuning sluit aan op de vraag van werkgevers. De gemeenten moeten hun beleid van de Wet werken naar vermogen vastleggen in een verordening. Voor de invoering van deze wet wordt eenmalig 400 miljoen euro verstrekt, uiteraard op voorwaarden.
Passend Onderwijs Voor ieder kind moet er een passende onderwijsplek zijn. Ook als het kind een handicap of gedragsproblemen heeft moet het met extra begeleiding en maatwerk naar het regulier onderwijs kunnen. Pas als het echt nodig is komt speciaal onderwijs in beeld. Scholen voor primair en voortgezet onderwijs krijgen een zorgplicht. Dit betekent dat de school verplicht is een kind dat extra zorg nodig heeft een zo goed mogelijke plek in het onderwijs te bieden. Dit houdt niet in dat elke school iedere leerling moet plaatsen. Maar de besturen in de regio zijn verantwoordelijk voor voldoende aanbod voor alle leerlingen. Deze samenwerking moet worden vastgelegd in een samenwerkingsverband. Het ‘rugzakje’ wordt afgeschaft, maar daar staat tegenover dat een deel van het budget voor zorgleerlingen rechtstreeks
13
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
naar de schoolbesturen gaat. Hierdoor kunnen de samenwerkingsverbanden meer maatwerk bieden aan leerlingen. Met de invoering van de Wet passend onderwijs wordt er een bezuiniging opgelegd van 300 miljoen euro: o.a. klassen worden 10 % groter en ongeveer 6000 ambulante begeleiders verdwijnen.
Centrum voor Jeugd en Gezin In de week van 10 t/m 16 oktober 2011 was de eerste Nationale Week van de Opvoeding. In dat kader heeft de gemeente Harderwijk, samen met het Centrum voor Jeugd en gezin en Welzijn Op Maat, een debat georganiseerd rondom het thema opvoeden. Dit debat met als titel ‘Allemaal opvoeders’, vond plaats op woensdagavond 12 oktober in de aula van het RSG Slingerbos. Het debat had tot doel een gesprek op gang te brengen tussen allerlei soorten opvoeders (ouders, buren, voetbalcoach) en professionals over het thema opvoeden en zodoende de inwoners van Harderwijk te motiveren tot meer betrokkenheid en verantwoordelijkheid waar het gaat om het creëren van een goed opgroei- en opvoedklimaat voor de kinderen die in Harderwijk wonen. Er waren die avond circa 40 deelnemers naar de debatavond gekomen. Voor het grootste deel waren dit professionals. Tevens waren leden van verschillende wijkteams aanwezig en enkele jongeren vanuit het Jongerenplatform in oprichting. De thema’s die aan de orde kwamen waren ‘alcoholmisbruik’ en ‘overlast door jongeren’. Waarschijnlijk zal deze avond een vervolg krijgen in 2012.
VI.5.e. OGGZ (mensen met een psychosociale beperking)
Participatie van mensen met een psychische stoornis In juli 2009 is de aftrapbijeenkomst “Participatie van mensen met een psychische stoornis” geweest. Een werkgroep werd in het leven geroepen bestaande uit vertegenwoordigers van de volgende organisaties: WMO-raad Harderwijk (Ton Broeders), Beschermd Wonen, Programma Lokale Versterking NW-Veluwe, Algemene Hulpdienst Harderwijk, Stichting Ontmoeting, Stichting Grip op je leven, Steunpunt Vrijwilligers Harderwijk, Stichting Welzijn Op Maat. Vanwege de ontwikkelingen op dit terrein in regioverband, achtten de ambtenaren het beter eerst deze ontwikkelingen af te wachten! Ook dit jaar is de eerder genoemde werkgroep niet meer bij elkaar geweest. Het lijkt er op dat e.e.a. wordt afgehandeld binnen het samenwerkingsverband RNV-gemeenten aangaande de beleidsnotitie “Maatschappelijke Zorg”. Slapend bestaan dus!
Inloopvoorziening voor kwetsbare burgers De werkgroep (SWO/WOM/MeeVeluwe/Indigo/Dagvoorzieningen OGGZ/Lokale Versterking/WMO-Raad/gemeente) is enkele keren bijeen geweest om te gaan onderzoeken of een inloopvoorziening voor mensen met een GGZ-achtergrond mogelijk is. Bij de inventarisatie van de gevolgen van de Pakketmaat-regel AWBZ is gebleken dat mensen de bestaande individuele begeleiding gaan verliezen en dat hiervoor een alternatief moet komen. Tevens werd onderzocht of het wellicht mogelijk is verbindingen te leggen tussen de inloopvoorziening voor kwetsbare burgers in de breedste zin van het woord en het Huiskamerproject voor kwetsbare ouderen dat in september 2010 inde wijk Drielanden is gestart. De
14
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
ambitie was om per januari 2012 het inloopvoorziening te starten. Het projectvoorstel is gereed maar in de laatste maanden van het jaar konden de betrokken partijen (WOM/ SWO/AHD) nog niet tot overeenstemming komen. In het eerste kwartaal van 2012 zal de gemeente een besluit nemen over deze voorziening voor de kwetsbare burgers.
Opstarten klankbordgroep-OGGZ: De WMO-raad ondersteunt het initiatief om een adviesteam-OGGZ samen te stellen. Slechts met één persoon zijn hierover enkele oriënterende gesprekken gevoerd. Heeft de aandacht!
VI.5.f. Mantelzorg
Mantelzorgsalons Mw. Schuurkamp, WMO-raadslid voor Mantelzorgers, heeft de volgende mantelzorgsalons bijgewoond: o
15 februari in de Aanleg. Het onderwerp van deze avond was ”Zorg voor jezelf, voorkom somberheid”. Wanneer er iemand ziek wordt, zijn er veel soorten van gevolgen: je bent beperkt, hebt minder energie, je bent afhankelijk, de intimiteit verandert, veel emoties komen los. Voor de partner betekent dit: omgaan met een veranderende situatie, zorg geven, een heel andere kijk op de toekomst.
o
21 april in Pinel te Ermelo. Het onderwerp was nu “De ander en ik”. De docente was Hinke Roodvoets, kleurentherapeute. Wat je niet in woorden kunt uitdrukken, kun je wel een kleur geven. Kleuren zijn een onderdeel van ons dagelijks leven en spelen een belangrijke rol in en om ons lichaam. Kleuren kunnen gevoelens en emoties losmaken.
o
21 juni in De Aanleg. Het onderwerp was deze keer PERSOONSGEBONDEN BUDGET en PER SALDO. Als u recht heeft op zorg kunt u deze “in natura” nemen of u kunt kiezen voor een PGB. Met een PGB koopt u zelf de hulp, begeleiding , hulpmiddelen of voorzieningen in. Soms geeft het ook mogelijkheden om mantelzorgers een financiële vergoeding te geven.
15
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
o
15 december in Pinel te Ermelo. Het onderwerp was “Mantelzorger zijn met een ( fulltime) baan”. Veel mensen vinden het niet nodig dat collega’s en leidinggevenden op de hoogte zijn van hun privéleven en hun mantelzorgtaak. Toch is het nuttig om dit wel te delen. Soms moet je verzuimen vanwege zorg, telefoontjes plegen onder werktijd .Daar moet begrip voor zijn. Voor werkgever én werknemer is het belangrijk dat werk en privé in evenwicht zijn. Er bestaan (wettelijke) verlofregelingen, maar er kunnen ook andere afspraken gemaakt worden binnen de CAO. In de praktijk gaat het immers om maatwerk.
Dag van de Mantelzorg Deze dag is gehouden op 12 november in de ROEF aan het Zuiderzeepad te Harderwijk. Het thema is “Opgroeien met zorg”. De mantelzorgconsulente Gerrie Faber heet iedereen van harte welkom. De dag wordt speciaal gehouden op een zaterdag, zodat ook jonge mantelzorgers deze dag kunnen meemaken. Op de ochtend en de middag waren er verschillende workshops, waar aan men kan deelnemen. Vanaf 12.30 u stond er een heerlijke lunch klaar. Voor sommige workshops was zoveel belangstelling, dat ze twee maal werden gegeven. (enkele scholieren hielpen hierbij als onderdeel van hun maatschappelijke stage). Het was een mooie “verwendag” voor de mantelzorgers geworden.
16
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
VII WMO-adviesteam Het was een druk jaar voor het adviesteam. Het adviesteam vergadert maandelijks, samen met de coach en de vertegenwoordiger van de WMO -raad. Het adviesteam nam afscheid van Janneke Schuurman en maakte kennis met de nieuwe coach, Cora Zijlstra van MEE Veluwe. De leden van de WMO-raad gingen op bezoek bij het adviesteam. Stef Harweg, van Zorgbelang Gelderland kwam praten over het werven van nieuwe leden. Het team stopte veel tijd in het maken van een flyer t.b.v. de voorlichtingsavonden. Zij gingen een presentatie voorbereiden voor mensen met een verstandelijke beperking van Careander en Community Support. Ook brachten zij een bezoek aan Club Interactief. Zij namen deel aan een Prokkel in het stadhuis. De film van dit gebeuren was te zien op HK13. Op 3 november volgden de leden van het team een cursus o.l.v. Stef Harweg van Zorgbelang Gelderland. De avond ging over de belangenbehartiging voor hun achterban. Het werd als zinvol ervaren en als leerzaam. Drie boekjes meegekregen als steun: Laat je stem horen( het belang van belangenbehartiging in gemeenten voor en door mensen met een verstandelijke beperking), wat doet een coach (bij cliëntenraden) en hoe kom je aan geld (voor een activiteit). Op 10 november ging men het WMO-spel spelen. Ook hiervoor waren uitnodigingen verstuurd en was de opkomst heel goed. Weer een leuke en leerzame avond. Tijdens de avond kwam naar voren dat er onduidelijkheid was over het veranderen van je telefoonnummer bij de regiotaxi en dat het afschaffen van de strippenkaart lastig is voor hen. De website moest aangepast. Ze bezochten en namen deel aan de verantwoordingsavond in het stadhuis op 17 november.
17
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
Vooruit blik op 2012. - Zorgen om de IQ maatregel. - Zorgen om het verlies van werk. - Vervoer is een lastig punt. Verzoek tot een voorlichting over de OV-chipkaart. Mee gestart in 2011 en de voortgang in 2012, dankzij extra inzet en financiële middelen van de gemeente komen er voorlichtingsavonden.
18
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
VIII Plaatselijke Werkgroep Toegankelijkheid (PWT) en Scholenproject Activiteiten PWT
Beoordeling van garages, gebouwen e.d.
In nauw overleg met de VAC- Harderwijk adviescommissie wonen zijn de bouwtekeningen van de nieuwe Houtwalgarage en de verbouwing bij het woon-en zorgcentrum Weideheem bestudeerd en becommentarieerd.
Verder is de Houtwalgarage geschouwd op de aanwezige voorzieningen en de bereikbaarheid. De hogere busjes kunnen niet parkeren in de Houtwalgarage maar dienen gebruik te maken van de overige parkeergelegenheden. Verder is de garage goed toegankelijk.
Het gehandicaptentoilet in de Academiestraat dat door vandalen is vernield. Geadviseerd is om gebruik te maken van cameratoezicht. Tot heden is hier nog geen verbetering in aangebracht zodat gevreesd wordt voor wederom vernieling.
Bij ijssalon Everto is op verzoek een advies uitgebracht over het aanpassen van de toegangsdeur van het toilet. Deur was te smal voor gebruikers van hulpmiddelen.
Wegen en straten in Harderwijk waren regelmatig onderwerp van gesprek met de ambtenaren van de gemeente. De vernieuwde bestrating in de Academiestraat met de daarbij behorende putjes voor het riool zijn te laag geplaatst en dienden naar boven te worden bijgesteld. Dit is toegezegd door de gemeente die in overleg zou treden met de stratenmaker.
De bestrating in de gehele binnenstad wordt aangepast en de PWT vond bij de gemeente een luisterend oor waar ook rekening werd gehouden met de inbreng van de PWT.
Het winkelcentrum Stadsdennen is verbouwd en mede op advies van de PWT zijn er bankjes aangebracht waar de bezoekers op kunnen plaatsnemen. Tevens is er advies uitgebracht en ook overgenomen m.b.t. de opritten voor gebruikers van een rolstoel, rollator of scootmobiel.
Samen met de VAC – Harderwijk Adviescommissie Wonen is een brief verzonden naar de gemeente om de slechte staat van de wegen/fietspaden in Hierden onder de aandacht te brengen. Enkele voorzieningen zijn reeds aangebracht en de komende tijd zullen meerdere wegen worden gerepareerd en onderhouden.
19
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
Er is een schouw uitgevoerd bij het winkelcentrum de Bogen waar geen of weinig voorzieningen voor gehandicapten zijn aangebracht. Inmiddels is er een tijdelijke oplossing, houten afrastering om de daar aanwezige waterpartij, aangebracht om te voorkomen dat de daar aanwezige voorbijgangers in het water vallen. Met de gemeente is overleg gaande over het ontbreken van (blinden) GELEIDELIJNEN van de bushalte naar de hoofdingang van het winkelcentrum op de locatie Triasplein. De inrichting van het Hortuspark liet wat te wensen over. Eerst is er snel gezorgd dat er borden werden geplaatst waarop staat dat het terrein verboden is voor honden. Later zijn er aanwijsborden op de straat getekend waarop staat aangegeven welk gedeelte bestemd is voor voetgangers en welk gedeelte voor de fietsers mag worden bereden.
Ook hebben we succes geboekt bij het bemiddelen bij individuele gevallen waarbij de hulp van de PWT is ingeroepen. Een gehandicaptenparkeerkaart die eerst was verstrekt voor 6 maanden en daarna opnieuw moest worden aangevraagd met de daarbij behorende kosten is omgezet in een reguliere gehandicaptenparkeerkaart voor vijf jaar wat gebruikelijk is. Voor 2012 staan wederom diverse gebouwen, objecten, instellingen e.d. op het programma om deze nader te bekijken (schouwen) en waar nodig van advies te dienen om veranderingen/ verbeteringen te bewerkstelligen. In 2011 is gestart met de voorbereidingen voor de Dag van de Toegankelijkheid op 14 april 2012. De Dag van de Toegankelijkheid (DVDT) en in oktober 2012 de Week van de Toegankelijkheid (WVDT) in 2012 zullen verder worden gebruikt om nog meer informatie te vergaren welke problemen zich voordoen bij het zich verplaatsen door onze binnenstad.
Het scholenproject De PWT begon 22 jaar geleden met het geven van voorlichting aan de basisscholen in de gemeente Harderwijk. In het begin was er nauwe samenwerking met de SWO en met ambtenaren van de gemeente om hier uitvoering aan te geven. Nu doet de PWT zelfstandig zaken met de basisscholen in Harderwijk. Het afgelopen jaar is de voorlichtingsfilm die wordt vertoond aangevuld met beelden over chronische ziekte en wel met een astmapatiëntje. De film is opgenomen in Harderwijk en Ermelo en mogelijk gemaakt door de WMO-raad Harderwijk.
20
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
De presentatie van de (vernieuwde) film werd gehouden in de Islamitische school Al Islaah waar de wethouder van welzijn en onderwijs de heer P. den Besten het eerste exemplaar in ontvangst mocht nemen van de voorzitter van de WMO-raad, dhr. P. Voorbergen. De voorzitter van de WMO-raad is tevens een van de voorlichters aan de basisscholen. Samen met mevrouw Coos Schuurkamp, ook lid van de WMO raad, nemen zij de voorlichting van de doven en slechthorenden voor hun rekening. De heer Gerrit Siermans draagt zorg voor de voorlichting over blinden en slechtzienden. Hij is zelf blind. De voorzitter van de PWT de heer Peter Raayen is vanaf het begin actief met de voorlichting over lichamelijke beperkingen. Hij is zelf een rolstoelgebruiker en weet als geen ander wat er allemaal nodig is om mee te doen in onze samenleving. De voorlichting aan de chronisch zieken met name de astmapatiënten wordt verzorgd door het WMO raadslid mevrouw Riet van der Vegt die dit samen doet met mevrouw Gerda van Dijk van de werkgroep NW-Veluwe van het Astmafonds. Mevrouw van der Vegt is tevens algemene reserve voor de overige doelgroepen Fré Rosema legt de contacten met de basisscholen die worden bezocht. Hij informeert de voorlichters wanneer zij waar worden verwacht om hun voorlichting te geven.
21
Jaarverslag 2011 WMO-raad Harderwijk
IX Vooruitblik In de inleiding is aangegeven dat de wereld van zorg en welzijn in een fase verkeert van grote veranderingen. De gemeente staat voor de uitdaging om allerlei nieuwe taken op zich te nemen, maar dit te moeten doen met minder financiële middelen. De wet Werken naar Vermogen, de overheveling van begeleiding van AWBZ naar gemeente, de gemeentelijk verantwoordelijkheid voor Welzijn Nieuwe Stijl kent acht bakens (kenmerken). Deze geven de jeugdzorg, als ook de Welzijn Nieuwe richting aan de kwaliteitsontwikkeling van de welzijnssector, en zijn daarmee ook voor gemeenten in hun rol als opdrachtgever Stijl zullen een belangrijke cultuuromslag relevant. De 8 bakens van Welzijn Nieuwe Stijl zijn: met zich meebrengen: meer verantwoordelijkheid voor de burger, een groter beroep op het sociale netwerk, minder (of latere) inzet van professionals,
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
8.
Gericht op de vraag achter de vraag; Gebaseerd op de eigen kracht van de burger; Direct er op af; Formeel en informeel in optimale verhouding; Doordachte balans van collectief en individueel Integraal werken Niet vrijblijvend, maar resultaatgericht; Gebaseerd op ruimte voor de professional.
geen vanzelfsprekend beroep op de gemeente.
Al deze ontwikkelingen vragen meer van de individuele burger en van de samenleving. Voegen we dit bij het gegeven dat de pensioenleeftijd omhoog gaat van 65 naar 67 jaar (of nog verder???) en tel je een en ander op, dan is de conclusie niet moeilijk dat deze omslag niet zonder slag of stoot plaats zal hebben. De gemeente Harderwijk staat - net als alle gemeenten in Nederland - voor de uitdaging om de samenleving zo in te richten dat iedere burger de maatschappelijke verantwoordelijkheid om samen te leven ook daadwerkelijk voelt. Welke middelen heeft de overheid hiertoe? Is zij hier eigenlijk wel toe in staat? Daarnaast moet de gemeente zorg dragen dat iedere burger in de gelegenheid is - ondanks een eventuele beperking - deel te nemen aan het maatschappelijk verkeer. Want dat is de kern van Wet Maatschappelijke Ondersteuning! Samen met de gemeente, samen met de maatschappelijke organisaties en de zorgaanbieders wil de WMO-raad bijdragen om de komende jaren te werken aan een maatschappij waar iedere burger zich "gedragen weet". 0-0-0-0-0-0-0-0-0
22