Jaarverslag 2011 Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam

Jaarverslag 2011

Jaarverslag 2011 Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam

INHOUD

VOORWOORD .................................................................................................................. 3 1. LEESWIJZER ................................................................................................................ 5 2. PROFIEL VAN DE ORGANISATIE...................................................................................... 6 2.1 Algemene identificatiegegevens .................................................................................... 6 2.2 Structuur van de organisatie ........................................................................................ 6 2.3 Kerninformatie...........................................................................................................10 2.3.1 Missie ....................................................................................................................10 2.3.2 Visie ......................................................................................................................10 2.3.3 Kernwaarden ..........................................................................................................11 2.3.4 Kernactiviteiten en nadere typering ...........................................................................12 2.4 Samenwerkingsrelaties ...............................................................................................14 3. BEDRIJFSVOERING ......................................................................................................15 3.1 Doelstellingen............................................................................................................15 3.2 Aansturing ................................................................................................................16 3.3 Toezicht....................................................................................................................18 4. BELEID, INSPANNINGEN, PRESTATIES ...........................................................................20 4.1. Kwaliteit van zorg .....................................................................................................20 4.1.1 Zorg en dienstverlening ...........................................................................................20 4.1.2 MCT Jeugd .............................................................................................................27 4.1.3 Inbewaringstellingen ...............................................................................................28 4.1.4 Suïcides .................................................................................................................28 4.1.5 Onderzoek..............................................................................................................29 4.1.6 Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector ...................................................31 4.1.7 Tevredenheid van patiënten en verwijzers ..................................................................32 4.2 Kwaliteit ten aanzien van medewerkers ........................................................................39 4.2.1 Personeelsplanning..................................................................................................39 4.2.2 Opleiding en bijscholing ...........................................................................................41 4.2.3 Medewerkerstevredenheid ........................................................................................49 4.2.4 Veiligheid ...............................................................................................................49 4.3 Ondersteunende processen en middelen .......................................................................51 4.3.1 ICT........................................................................................................................51 4.3.2. Zorgfinanciering .....................................................................................................51 4.3.3 Communicatie.........................................................................................................53 4.3.4 Samenleving en belanghebbenden ............................................................................55 5. FINANCIEEL JAARVERSLAG ...........................................................................................57 5.1 Kerncijfers Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam – Volwassenen .....................................58 5.2 Kerncijfers Mobiel Crisisteam Jeugd..............................................................................59 6. WIE IS WIE.................................................................................................................60

BIJLAGE COLOFON


2

VOORWOORD

Voor u ligt het Jaarverslag Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam 2011. In 2011 bestond de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam acht jaar. We kijken terug op een mooi eerste jaar als het nieuwe management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Ook in 2011 heeft de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam haar crisisfunctie bewezen, dit blijkt onder andere uit de tevredenheid van de ketenpartners en verwijzers. Dit hebben we niet in de laatste plaats te danken aan onze medewerkers die, afkomstig uit zowel Arkin als GGZ inGeest, samen een hecht team vormen en met elkaar hun kennis en expertise aanwenden om hèt verschil te maken voor de patiënt en de naastbetrokkenen om hen door een crisis heen te loodsen. Dat gaat gepaard met grote betrokkenheid en enthousiasme. Betrokkenheid en enthousiasme vinden we ook in de drie-eenheid die we vormen met de politie en Vangnet & Advies van de GGD binnen onze crisisketen. Iets waar Amsterdam terecht trots op is. Vanuit deze hechte samenwerking kijken we continu naar verbeterpunten waarbij we ons op dit moment concreet focussen op de mogelijkheid voor gespecialiseerd vervoer voor psychiatrische patiënten (de zogenaamde Psycholance).

In een snel veranderende omgeving, denk aan de marktwerking en financiering in de GGz, is het zowel uitdaging als belang om onze stedelijke crisisfunctie te bewaken en verder te ontwikkelen. Uiteraard in samenspraak met ketenpartners, verwijzers, financiers en last but not least de vertegenwoordigers van patiënten en hun naastbetrokkenen. In 2010 is een portfoliomanagement traject ingezet en in 2011 heeft dit een vervolg gekregen. Sterktes, zwaktes en de toegevoegde waarde voor de patiënt zijn opnieuw in kaart gebracht en met behulp van een confrontatiematrix zijn het centrale probleem en strategische aandachtspunten vastgesteld. Het meerjarenbeleid dat hieruit is voortgekomen wordt nader beschreven onder 4 ‘Beleid, inspanningen en prestaties’ en is er op gericht snel en flexibel in te kunnen spelen op veranderingen in de markt.

Uitdagingen voor 2012-2014 De Geestelijke Gezondheidszorg is volop in beweging. Vanuit de overheid worden verschillende bezuinigingsmaatregelen opgelegd, bovenop de invoering van de eigen bijdrage. Wat de gevolgen precies zullen zijn voor de patiënten en de Geestelijke Gezondheidszorg zal in 2012 blijken. De verwachting is dat patiënten zorg zullen uitstellen of mijden. Mogelijk leidt dit tot een toename van crisis bij patiënten en/of hun naastbetrokkenen en mogelijk komen deze patiënten in beeld bij de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Binnen de veranderende GGz-markt met nieuwe aanbieders zullen wij blijvend investeren in bestaande en nieuwe samenwerkingspartners om onze grootstedelijke crisisfunctie ook voor hen te kunnen (blijven) vervullen.


3

Inhoudelijk liggen er onder andere uitdagingen op het gebied van crisisinterventie bij jeugdigen. Anders dan volwassen patiënten verblijven jeugdigen nog wel lang in een politiecel in afwachting van beoordeling en plaatsing elders. Maar kinderen in crisis horen niet in een cel is onze overtuiging. In samenspraak met ketenpartners hopen wij hier een kwaliteitsslag in te kunnen maken.

Een andere uitdaging vinden we op het gebied van het ontwikkelen van opnamevervangende en crisis/dwang voorkomende behandelingen. Niet alleen een wens, maar ook een ‘must’ gezien de voortschrijdende beddenreductie in de GGz.

Op het gebied van financiering is 2012 een overgangsjaar richting 2013, het jaar van de prestatiebekostiging. Anders dan de spoedeisende hulp binnen de somatische gezondheidszorg voorziet de DBC-systematiek binnen de GGz vooralsnog niet in bekostiging van een beschikbaarheidsfunctie (ook wel brandweerfunctie genoemd). Een bizar onderscheid tussen de somatische en geestelijke gezondheidszorg dat helaas realiteit is. In overleg met de verschillende betrokken partijen zoeken wij naar een oplossing waarbij spoedeisende psychiatrische hulp bereikbaar en beschikbaar blijft.

Tot slot zijn er ontwikkelingen op het gebied van de nieuwe wet Verplichte GGz. Hoe deze wet er precies gaat uitzien wordt naar verwachting in 2012 duidelijk.

Kortom, ook komend jaar zien we voldoende uitdagingen voor de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam.

Ed van Leeuwen clustermanager bedrijfsvoering

Jeroen Zoeteman clustermanager behandelzaken


4

1. LEESWIJZER

Bij het opstellen van dit verslag zijn de richtlijnen uit het jaardocument Jaarverantwoording 2011, deel I Maatschappelijk verslag als leidraad genomen. Jaarverantwoording 2011 is een jaardocument dat is vastgesteld door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Hoofdstuk 2, ‘Profiel van de Organisatie’ informeert de lezer over de zorg en dienstverlening die de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam biedt en op welke wijze de organisatie is opgebouwd. De ‘Missie’, ‘Visie’ en ‘Kernwaarden’ geven weer waar de organisatie voor staat en waar zij naar streeft. Verder worden de kernactiviteiten en samenwerkingsrelaties belicht. Hoofdstuk 3, ‘Bestuur, toezicht, bedrijfsvoering’ informeert de lezer over het managementmodel dat de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam hanteert. Ook worden in dit hoofdstuk de gestelde doelen samengevat en wordt uitgelegd op welke wijze deze worden getoetst. Het vierde hoofdstuk ‘Beleid, inspanningen en prestaties’ is in drie onderdelen gesplitst, te weten Kwaliteit van Zorg, Kwaliteit ten aanzien van Medewerkers en Ondersteunende Processen en Middelen. In ‘Kwaliteit van Zorg’ wordt beschreven op welke wijze de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam kwalitatief hoogwaardige zorg nastreeft, wat de ontwikkelingen op het gebied van onderzoek zijn en hoe de tevredenheid onder patiënten, verwijzers en ketenpartners is. In ‘Kwaliteit ten aanzien van Medewerkers’ wordt uitgelegd hoe de medewerkers worden opgeleid en wat het afgelopen jaar is gedaan aan het motiveren van de medewerkers, hun veiligheid en (bij)scholing. In ‘Ondersteunende Processen en Middelen’ worden de ontwikkelingen op het gebied van automatisering, zorgfinanciering en communicatie beschreven.

Door het jaarverslag heen komen medewerkers van de samenwerkende organisaties en leden van de cliëntencommissie aan het woord. Zij geven een impressie van de dagelijkse praktijk of een bijzondere ervaring in 2011 in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam.

In het ‘Financieel Jaarverslag’ wordt een overzicht gegeven van de gerealiseerde productie in aantallen en geld. Ook worden andere relevante kerncijfers weergegeven. In het ‘Financieel Jaarverslag’ zijn de cijfers van de afgelopen vijf jaar opgenomen.

Tot slot zijn in de bijlage gegevens opgenomen waaruit is af te leiden hoe de organisatie loopt en wat de kenmerken zijn van de patiëntenpopulatie. Ook deze cijfers laten de ontwikkelingen van de afgelopen vijf jaar zien.


5

2. PROFIEL VAN DE ORGANISATIE

2.1 Algemene identificatiegegevens De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is onderdeel van Arkin en een samenwerkingsverband van Arkin en GGZ inGeest. Naam verslaggevende organisatie

Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam

Adres

Eerste Constantijn Huygensstraat 38

Postcode

1054 BR

Plaats

Amsterdam

Telefoonnummer

020 – 523 54 33

Identificatienummer Kamer van Koophandel

Arkin: 34310392

E-mailadres

[email protected] [email protected]

Internetpagina

www.ggzspa.nl

2.2 Structuur van de organisatie De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is onderdeel van Arkin en een samenwerkingsverband van Arkin en GGZ inGeest. Het clustermanagement van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam legt direct verantwoording af aan de directie BU Hoogintensief van Arkin en indirect aan de Raden van Bestuur van Arkin en GGZ inGeest (zie figuur 1 Vereenvoudigd organigram). De hulpverleners van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam zijn afkomstig uit deze twee Amsterdamse GGz instellingen.

Figuur 1 Vereenvoudigd organigram Raad van Bestuur Arkin

Raad van Bestuur GGZ inGeest

Staf

BU (1 van 3) Hoogintensieve Zorg

Cluster Acute Psychiatrie SPA MCT Jeugd ABT COW ABT Noord ABT OZO/Diemen

Circuit (1 van 7) Acute Psychiatrie

ABT ZNW Stedelijke kortdurende Crisisopvang Overige afdelingen

Overige afdelingen


6

De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam maakt onderscheid tussen Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) en Algemene Geestelijke Gezondheidszorg (AGGz). 45% van het aantal meldingen betreft OGGz consulten die 24 uur per dag, 7 dagen in de week binnenkomen via de politie en de GGD, Vangnet & Advies. 55% van het aantal meldingen betreft AGGz consulten die buiten kantooruren binnenkomen via verwijzers zoals huisartsen, EHBO posten en/of andere hulpverleningsinstanties.

Bij Openbare Geestelijke Gezondheidszorg zaken (OGGz) gaat het om gevallen waarbij patiënten de openbare orde verstoren, vermoedelijk als gevolg van een psychiatrische aandoening, en die via de politie en de GGD bij de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam terechtkomen. Bijna alle OGGz consulten worden in de Onderzoeksruimte van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam gedaan. Slechts een klein percentage vindt plaats op het politiebureau, dit betreft situaties waarvoor de strafrechtprocedure nog loopt. De OGGz consulten worden tijdens kantooruren afgehandeld door het Acuut Behandelteam Centrum/Oud-West. In geval van extreme drukte overdag kan het ABT Centrum/Oud-West om inzet van hulpverleners van GGz inGeest vragen. Buiten kantooruren handelt de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam ook Algemene Geestelijke Gezondheidszorg zaken (AGGz) af. Dit betreft doorverwijzingen vanuit huisartsen, EHBO posten en andere erkende verwijzers. Tijdens kantooruren worden de AGGz zaken met uitzondering van de jeugdhulpverleningszaken gedaan door de Acuut Behandelteams van de twee regionale GGz instellingen Arkin en GGZ inGeest. Het Mobiel Crisisteam Jeugd (MCT Jeugd), onderdeel van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam, wordt ingeschakeld bij alle meldingen van crises waarbij kinderen en jeugdigen betrokken zijn. Afhankelijk van het beleid worden patiënten ofwel opgenomen - eventueel met een maatregel ofwel krijgen zij een afspraak bij een van de Acuut Behandelteams in de verschillende regio’s gedurende kantooruren, ofwel worden zij terugverwezen naar hun vaste behandelaar of de verwijzer die de melding heeft gedaan (zie figuur 2 Crisiszorgketen op blz. 8).


7

Figuur 2 Crisiszorgketen Signaleren & Screenen

Interveniëren

Behandelen

ABT* (Arkin) Centrum/Oud-West, Noord en Oost/ZuidOost (incl. Diemen)

In 45% van de gevallen betreft het OGGz zaken. De politie signaleert en de GGD screent, 24 uur per dag, 7 dagen per week. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam biedt snelle crisisinterventie voor jeugdige en volwassen cliënten.

ABT* (GGZ inGeest) Zuid/Nieuw-West Verwijzers

Reguliere behandelaars Klinieken In 55% van de gevallen betreft het AGGz zaken, buiten kantooruren. Binnen kantooruren worden deze consulten door de regionale GGz instellingen verzorgd.

Verlenen van basisbehoefte Verrichten van onderzoek op basis van specialistische diagnostische kennis m.b.t. psychiatrische toestandsbeelden Vertalen van hulpvraag naar korte termijn behandelplan Verzorgen van opname met maatregel Voorkomen van opname Verzorgen vrijwillige opname Doorverwijzen voor behandeling ABT* Terugverwijzen naar reguliere behandelaar Terugverwijzen naar verwijzer

Jeugd hulpverlenings instanties

TOA** (onvrijwillige opname)

Stedelijke Kortdurende Crisisopvang -beddenhuis (GGZ inGeest) (vrijwillige opname)

* Acuut Behandelteam ** Tijdelijke Overbruggingsafdeling

Het Mobiel Crisisteam Jeugd maakt deel uit van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en biedt hulp aan gezinnen met kinderen en aan jeugdigen/kinderen in crisissituaties. Buiten Amsterdam en binnen het ROA gebied doet het MCT Jeugd alleen psychosociale crises en doen de regionale crisisdiensten de kinderpsychiatrie zelf. Binnen Amsterdam handelt het MCT Jeugd ook psychiatrische problematiek af. De meldingen voor het MCT Jeugd worden gescreend door Vangnet & Advies en vervolgens doorgeleid naar het MCT Jeugd. Daarnaast handelt het MCT Jeugd buiten kantoortijden jeugdhulpverleningszaken van Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam (BJAA), Raad voor de Kinderbescherming, Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) en de Kindertelefoon af. Ook voor Spirit en Altra, die beide een eigen bereikbaarheidsdienst buiten kantooruren hebben, biedt het MCT Jeugd ondersteuning in geval van crisissituaties binnen de leefgroepen. Daarnaast vervult het MCT Jeugd een achterwachtfunctie voor Spirit en Altra in geval van crisissituaties bij gezinnen die daar in ambulante zorg zijn. De jeugdhulpverleningszaken worden tijdens kantooruren door de bovengenoemde instellingen zelf afgehandeld tenzij sprake is van een psychiatrische crisis bij kinderen of jeugdigen, dan beoordeelt en verwijst het MCT Jeugd. Wel benaderen deze instanties het MCT Jeugd voor consultatie. Het gaat dan om vragen over verwijsmogelijkheden en inschatting van het type problematiek. De hulpverleners van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam doen IBS beoordelingen voor het MCT Jeugd. Figuur 3 op bladzijde 9 geeft de opbouw van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam schematisch weer.


8

Figuur 3 Schematische weergave opbouw Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam

ABT Centrum Oud-West

ABT Noord

MCT Jeugd

MCT Jeugd

ABT Zuid Nieuw-West

ABT Oost Zuid-Oost

Cliëntenparticipatie Iedere maand voert het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam overleg met de cliëntencommissie die bestaat uit drie leden afkomstig uit Arkin en GGz inGeest. Tijdens deze besprekingen informeren het management en de leden van de commissie elkaar aangaande patiëntgerelateerde ontwikkelingen. Bovendien wordt de haalbaarheid van initiatieven die de ervaring van de patiënten positief beïnvloeden, besproken.


9

2.3 Kerninformatie

2.3.1 Missie De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is een ambitieuze organisatie voor de acute psychiatrische gezondheidszorg voor de hele stad. Kenmerken in de bejegening van onze interne en externe klanten zijn gastvrijheid, deskundigheid, bereidwilligheid en veiligheid. We proberen op een zo professioneel, empatisch en doeltreffend mogelijke wijze een crisisinterventie te doen waarbij we psychiatrische zorg en psychosociale hulpverlening bieden. Het doel is om de continuïteit van zorg te waarborgen of zorg te initiëren. We vinden het belangrijk dat de omgeving, waaronder de eigen behandelaar indien aanwezig, hier zo veel mogelijk bij wordt betrokken omdat we van mening zijn dat deze systemische benadering een positieve invloed heeft op het functioneren van de patiënt, zijn/haar autonomie bevordert, het draagvlak van de omgeving vergroot en de overlast voor de maatschappij vermindert of wegneemt. We passen zo min mogelijk dwang en drang toe en houden rekening met de sociale en culturele achtergrond van de patiënt en de naastbetrokkenen. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is er op gericht om haar verwijzers als politie, GGD en huisartsen tevreden te houden. Begrip voor elkaars mogelijkheden en verantwoordelijkheden bevordert een effectieve samenwerking en lijdt tot efficiënte patiëntenzorg. Verder willen wij een goede buur zijn in het kader van beperking van mogelijke overlast en streven we naar een financieel gezonde organisatie.

2.3.2 Visie De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam wil hét GGz aanspreekpunt zijn op het gebied van acute psychiatrische zorg en psychosociale hulpverlening in een stedelijke context met betrekking tot Openbare en Algemene Geestelijke Gezondheidszorg.


10

2.3.3 Kernwaarden De kernwaarden van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam zijn: Niet ‘kletsen’ maar doen, discussie achteraf Iedereen is welkom 24/7 management Veiligheid & gastheerschap Duidelijk product en signatuur

In het contact en in de samenwerking met onze in- en externe klanten nemen we een ‘Can Do’ houding aan. Dit betekent dat bij vraagstukken waarbij de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam niet direct een antwoord heeft, wordt meegedacht over alternatieve oplossingen. De kernwaarden vormen het uitgangspunt in de werkwijze van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en in de contacten met patiënten, naastbetrokkenen, verwijzers, medewerkers en interne en externe samenwerkingspartners en helpen bij de realisatie van de gestelde doelen.

“Het werk bij de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam als cliëntbegeleider/portier valt of staat met medemenselijkheid. Als een patiënt wordt gebracht, in welke hoedanigheid dan ook, besmeurd met ontlasting, vervuild of stinkend, is het belangrijk dat je je altijd bewust bent dat het gaat om mensen zoals jij en ik en dat ieder persoon een respectvolle bejegening verdient ongeacht de omstandigheden. De kracht die je moet bezitten om dit werk goed te doen is dat je goed moet kunnen schakelen. Zijn er vier ruimtes in de Onderzoeksruimte bezet, dan heb je te maken met vier verschillende patiënten. In de ene ruimte kan een keihard gillende dame zitten die roept dat ze naar huis wil, in de andere ruimte een schizofrene meneer die heel angstig over de grond kruipt, een man met een ernstige persoonlijkheidsstoornis onder invloed van alcohol en drugs die dreigt je aan te vallen zodra je binnenkomt met de dokter, of een hoogbejaarde dementerende vrouw die haar huis zoekt. Het werk vraagt erom dat je continu je eigen benadering aanpast omdat geen enkel persoon hetzelfde is. Hierdoor kan dit werk op zijn tijd belastend zijn. Je staat continu bij alle gesprekken, je absorbeert dit maar je moet het aan het einde van je dienst ook van je af kunnen zetten. Je moet een groot empathisch vermogen hebben en tegelijkertijd moet je soms fysiek kunnen ingrijpen bij escalerende situaties, zoals een impulsdoorbraak (die vaak met veel agressie gepaard gaat.) Dit werk geeft mij voldoening en heeft mij gevormd en anders doen kijken naar mensen om me heen. Het heeft mij leren relativeren.”

Irvin Huisraad, cliëntbegeleider/portier


11

2.3.4 Kernactiviteiten en nadere typering

De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam biedt zorg aan mensen met acute problemen variërend van ernstige psychosociale problematiek tot zeer ernstige psychopathologie, al dan niet in combinatie met verslavingsproblematiek. De kerntaak is het op korte termijn uitvoeren van een consult op basis van specialistische diagnostische kennis met betrekking tot psychiatrische toestandsbeelden en psychosociale crises bij jeugdige en volwassen patiënten. Zo nodig wordt direct gestart met de behandeling. Het werkgebied strekt zich uit over Amsterdam, een stad met een eigen dynamiek en een grote verscheidenheid aan culturen waarbij factoren die met name in een grote stad aan de orde zijn een rol spelen, bijvoorbeeld een groot aantal allochtonen die een verhoogd risico op psychopathologie hebben die tot meer crisis leiden. Externe klanten van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam zijn patiënten, naastbetrokkenen en verwijzers.

Continuïteit van zorg Het crisiswerk dat overdag in de regio’s wordt gedaan bij de vier ABT’s, wordt buiten kantooruren voortgezet in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en andersom. Overdag wordt de zorg dicht in de buurt van de patiënt uitgevoerd. Buiten kantooruren wordt deze zorg op efficiënte wijze uitgevoerd vanuit één centrale plek voor de hele stad. Door de verbondenheid van de ABT’s/SPA kan de zorg die buiten kantooruren start direct de volgende dag in de regio worden voortgezet en flexibel worden omgegaan met wachtlijsten. Een crisis is na het eerste contact niet altijd meteen gestabiliseerd en/of de zorg kan door de vervolgbehandelaar niet altijd naadloos worden overgenomen. In een beperkt aantal vervolgcontacten kan tijdens kantooruren de crisiszorg door de regionale ABT’s worden afgerond waarna de patiënt kan worden overgedragen naar reguliere zorg. De Acuut Behandelteams en overige afdelingen van de Amsterdamse GGz instellingen kunnen een beroep doen op de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam om patiënten buiten kantooruren te zien en intensieve zorg te leveren en zo bijvoorbeeld een opname voorkomen.

Expertise De hulpverleners vanuit de ABT’s draaien diensten in de SPA en zo kan de expertise op het gebied van crisisinterventie, zorglogistiek en op het gebied van dwang en drang in de grote stad 24 uur per dag, 7 dagen in de week worden gewaarborgd. Door het bundelen van verschillende doelgroepen in psychiatrische en/of verslavingscrisis (ouderen, volwassenen en jeugd) in een grote stad, op het gebied van openbare en algemene geestelijke gezondheidszorg en in verschillende fasen (tijdens vervoer, op het politiebureau, in de onderzoeksruimte), ontstaat volume waarmee de hulpverleners van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam hun expertise verder kunnen ontwikkelen; niet alleen op het gebied van crisisinterventie maar ook op het gebied van dwang en drang en zorglogistiek.


12

Hiermee kan de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam uitgroeien tot expertisecentrum met een behandel-, consultatie- en opleidingsfunctie. Door samenwerkingsverbanden met gemeentelijke instanties en andere, al dan niet commerciële, (zorg)instellingen en in overleg met cliënten- en naastbetrokkenenorganisaties wil de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam haar expertise inzetten ten behoeve van patiënten die acute psychische en psychiatrische zorg, zo nodig in combinatie met verslavingszorg, behoeven.

Onderzoek De situatie in Amsterdam is uniek; een goed ontwikkelde GGz in een grote moderne stad die wordt aangeboden vanuit één organisatie! Dat is een positie die een schat aan informatie levert. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam vormt in combinatie met de Acuut Behandelteams een uniek voorportaal voor grootstedelijk OGGz en acute AGGz problematiek. De grote concentratie van crises op het gebied van psychiatrie in een grote stad vormt een ideale plek om onderzoek te doen binnen een grote populatie. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is daarmee een soort ‘thermometer’ voor de staat van de GGz in een grote moderne stad. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam kan verder fungeren als onderzoekscentrum op andere gebieden. De omvang van de populatie is voldoende groot om te kunnen bepalen of een bepaalde aanpak werkt of niet en de mate van invloed van bepaalde (stadse) invloeden bij psychiatrische en psychosociale crises.

“Bij mijn eerste huisbezoek als arts-assistent bij de crisisdienst werd ik met een collega acuut ingeroepen met betrekking tot een zorgmijdende patiënte. We belden aan maar we werden niet binnen gelaten. Ik probeerde door een raam contact te maken. Patiënte verscheen daar en het raam werd inderdaad geopend. Ik was er klaar voor om mijn gespreksvaardigheden zoals ik die had geleerd bij simulatie patiënten in te zetten. Daarnaast had ik het boek gelezen, Bemoeizorg van psychiater Tielens, met de wijze les dat je beter niet tegen een zorgmijdende patiënt kunt zeggen dat je je zorgen maakt. Ook de eerste vijf minuten training was gevolgd, dus wat ik nu ging zeggen was belangrijk. Ondanks al deze druk rees er een briljante formulering bij me op. Voor dat ik deze kon uitspreken, schreeuwde patiënte door het raam: ‘HIER’. En ze begon me haar interieur door het raam te overhandigen. Eerst een fluitketel, daarna onderdelen van het gasfornuis gevolgd door enkele schilderijen. In plaats van mijn geniale zin stamelde ik iets als: ‘euhm mevrouw, pas op’. Terwijl ik inwendig concludeerde dat ik nog veel te leren had, gooide ze de sleutels van haar huis door het raam naar buiten en riep ze ons toe dat we maar binnen moesten komen.

Lieke te Meerman, arts-assistent, Master in Addiction Medicine


13

2.4 Samenwerkingsrelaties

De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam werkt zeer nauw samen met de politie en GGD waar het gaat om patiënten die in het kader van de OGGz worden doorverwezen. De samenwerking met de Huisartsenposten Amsterdam, EHBO posten en andere erkende verwijzers richt zich op de AGGz. Vanwege de intensieve samenwerking tussen de twee GGz instellingen en de verwijzers en andere gemeentelijke instanties zijn het management en de medewerkers van de betrokken instanties zeer op elkaar gericht en vindt frequent gepland en ad hoc overleg plaats. Daarnaast onderhoudt de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam intensief contact met gemeentelijke instellingen, de rijksoverheid, branche organisaties, de Nederlandse zorgautoriteit en het zorgkantoor.


14

3. BEDRIJFSVOERING

3.1 Doelstellingen

De doelstellingen die door de gemeente Amsterdam bij de start van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam in het kader van de OGGz zijn gesteld, zijn ook in 2011 onveranderd van kracht: 1. Geen patiënten in politiecellen: mensen worden gezien in de Onderzoeksruimte. Uitsluitend mensen die een strafbaar feit hebben gepleegd, worden gezien op het politiebureau. 2. Regie crisisdiensten in één hand: de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is een samenwerkingsverband van de twee Amsterdamse GGz instellingen. 3. Maximaal aantal consulten op hetzelfde tijdstip: De bezetting van de hulpverleners is zodanig georganiseerd dat gedurende de dag meerdere consulten tegelijkertijd plaats kunnen hebben. Tijdstip

Aantal consulten tegelijkertijd

08:30 – 14:00 uur 14:00 – 22:00 uur 22:00 – 08:30 uur

2 4 3

Naast de doelstellingen die de gemeente Amsterdam heeft gesteld, heeft de Amsterdamse GGz zichzelf bij de start in 2003 ook een aantal doelen gesteld: 1. Goede (adequate) zorg voor patiënten: de patiënt wordt voorzien van basiszorg zoals eten, drinken, rust en zo snel mogelijk een consult met een hulpverlener. 2. Ondersteuning van de naastbetrokkenen: bij iedere patiënt wordt getracht in contact te komen met familie, vrienden of andere naastbetrokkenen. 3. Beoordeling en behandeling direct op elkaar laten aansluiten: na het consult wordt beleid bepaald en direct actie ondernomen om de behandeling in gang te zetten, bijvoorbeeld een afspraak bij een regionaal Acuut Behandelteam. Het beleid en de ondernomen actie wordt gedurende het ochtendrapport geëvalueerd en eventueel bijgesteld. 4. Snelle beschikbaarheid voor met name huisartsen en de EHBO posten: het protocol, opgesteld in samenwerking met Huisartsenposten Amsterdam, waarin criteria voor consultaanvragen door huisartsen, wordt gehanteerd. In dit protocol is ook de wijze van uitvoeren vastgelegd. 5. Beperking van belasting van de eigen hulpverleners wat betreft veiligheid: bij ieder consult is een portier aanwezig en bij huisbezoeken gaan de hulpverleners altijd in teams van twee. Bij vermoeden op gevaar wordt de politie ingeschakeld. 6. Doelmatig en doeltreffend omgaan met de beschikbare middelen: het registratie- en administratieproces is in samenwerking met de hulpverleners opgesteld en wordt altijd gevolgd.


15

3.2 Aansturing

De aansturing van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is georganiseerd volgens het duaal leiderschapsmodel waarbij de manager bedrijfsvoering en de manager behandelzaken integraal verantwoordelijk zijn en de manager behandelzaken medisch eindverantwoordelijk is. Met ingang van 1 maart 2011 wordt de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam door een nieuw managementteam aangestuurd. Ed van Leeuwen is clustermanager bedrijfsvoering. Jeroen Zoeteman is clustermanager behandelzaken. De manager behandelzaken is meewerkend lid van het psychiaterteam. In 2011 is binnen de ABT’s Centrum/Oud-West, Noord en Oost/Zuid-Oost/Diemen de bestaande teamstructuur geformaliseerd en heeft ieder ABT een eigen hoofd. Deze hoofden en de coördinator van het MCT Jeugd zijn de belangrijkste aanspreekpunten voor de medewerkers uit de teams die diensten draaien in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en vallen direct onder het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Het ABT Zuid/Nieuw-West heeft ook een eigen afdelingshoofd waarmee intensief wordt samengewerkt. Dit hoofd legt echter geen verantwoording af aan het managementteam van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Het team van B-verpleegkundigen en portiers valt direct onder het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam.

Binnen de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam wordt gebruik gemaakt van het zogenaamde procesmanagementmodel. Dit houdt in dat van de ketenpartners van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam (politie, GGD en GGz) 24 uur per dag, 7 dagen in de week een beslissingsbevoegde op managementniveau bereikbaar is voor de medewerkers van de eigen organisatie in geval van onvoorziene, complexe situaties of om problemen of grote meningsverschillen op te lossen. Ook Huisartsenposten Amsterdam neemt deel aan dit model. Het procesmanagementmodel zorgt ervoor dat problemen of meningsverschillen niet op de werkvloer hoeven worden opgelost. Medewerkers dragen de kwestie over aan de betreffende procesmanagers die vervolgens een beslissing nemen waarbij het uitgangspunt is: snelle en adequate zorg voor de patiënt, evaluatie vindt achteraf plaats. Het besluit wordt vervolgens teruggekoppeld naar de eigen teams ter verdere afhandeling. Op deze manier komt de samenwerking tussen de samenwerkende partijen op de werkvloer niet onder druk te staan en kunnen de hulpverleners zich richten op hun kerntaak.

Een voorwaarde om adequate zorg in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam te kunnen bieden, is voldoende beschikbare bedden. Hiervoor is bij de oprichting van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam de Tijdelijke Overbruggingsafdeling (TOA) ingericht. Uitgangspunt is dat de TOA altijd twee bedden beschikbaar heeft voor acute opnames vanuit de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Bij een dreigend tekort aan bedden heeft het procesmanagement van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam een mandaat om bedden vrij te maken binnen de IC’s van Amsterdam. Daarbij geldt het ‘Worst In Best Out’ (WIBO) principe.


16

De betreffende kliniek plaatst haar ‘beste’ patiënt op een alternatieve plek of zoekt een andere oplossing zodat voor de acute situatie een bed beschikbaar komt. De verantwoordelijkheid van de TOA is opgesplitst in een bedrijfsmatige en een inhoudelijke eindverantwoordelijkheid. Bedrijfsmatig valt de TOA onder het hoofd bedrijfsvoering van de kliniek Eerste Constantijn Huygensstraat terwijl de clustermanager behandelzaken van het cluster Acute Psychiatrie de medisch inhoudelijke eindverantwoordelijkheid draagt. De afspraken omtrent de aansturing en verantwoordelijkheden aangaande de TOA zijn door de clustermanager behandelzaken van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam, de coördinatoren van de TOA en het hoofd bedrijfsvoering kliniek Centrum/Oud-West in 2011 opnieuw afgestemd en door de betrokken directies vastgesteld.

Het MCT Jeugd heeft de beschikking over een aantal noodbedden bij Spirit en Altra. De coördinator MCT Jeugd zorgt ervoor dat het team van hulpverleners 24 uur per dag, 7 dagen in de week kunnen rekenen op ondersteuning en begeleiding.


17

3.3 Toezicht

Op frequente basis wordt met belanghebbende partijen de realisatie van de doelstellingen getoetst: -

Wekelijks vindt ‘procesmanagement overleg’ plaats tussen de procesmanagers van de crisiszorgketen (dit zijn de beslissingbevoegde sleutelfiguren van de GGD, politie, de verslavingszorg en de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam). Ook GGZ inGeest neemt deel aan dit overleg zodat casussen over heel Amsterdam en Amstelveen besproken kunnen worden. Ook nemen van tijd tot tijd afgevaardigden van andere organisaties waarmee in de crisiszorgketen wordt samengewerkt, deel aan dit overleg. Bijvoorbeeld Ambulance Amsterdam, Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie, Penitentiair Psychiatrisch Centrum, MCT Jeugd.

-

Iedere maand wordt de realisatie van de doelstellingen besproken tijdens het overleg van de twee GGz instellingen waarbij het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en het hoofd van Acuut Behandelteam Zuid/Nieuw-West aanwezig is.

-

Ieder kwartaal wordt de ontwikkeling en voortgang op gebied van financiën, organisatie en beleid besproken tijdens het formeel kwartaaloverleg met de Controller en de directie van de BU Hoogintensief.

-

Het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam had in 2011 twee keer per jaar overleg met de Raden van Bestuur van de samenwerkende GGz instellingen. Tijdens dit overleg is onder andere het jaarverslag vastgesteld. Vanwege de ontwikkelingen in de GGz op zorginhoudelijk en financieel gebied is afgesproken dat voor 2012 dit overleg op kwartaalbasis plaatsheeft.

Ten behoeve van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam worden verschillende rapportages gemaakt. Het doel van de rapportages is een duidelijk inzicht in de resultaten op dat moment, zodat kan worden bepaald of de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam de geplande hoge kwaliteit van zorg levert en hoe de werkelijk productie zich verhoudt tot de begrote productie. Op basis van deze rapportages kunnen de plannen zonodig worden bijgesteld.

Maandelijkse politierapportage De politie levert maandelijks een overzicht met het aantal overgebrachte personen en de regio’s van waaruit deze personen zijn overgebracht.

Maandbericht In het maandbericht zijn de productiecijfers in aantallen en geld opgenomen alsmede een overzicht van de kosten. Dit maandbericht geeft een actueel inzicht in de financiële situatie van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en wordt door het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam met de directie van de BU Hoogintensief besproken.


18

Kwartaalbericht Het kwartaalbericht geeft een overzicht van het verloop van de voor dat kwartaal geplande initiatieven en de productie in aantallen en geld. De kwartaalrapportage bespreekt het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam met de directie van de BU Hoogintensief.

Jaarverslag In het Jaarverslag Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam wordt uitgebreid verslag gedaan van de ontwikkelingen op het gebied van zorgen dienstverlening, organisatie en financiële restultaten. Alvorens dit verslag wordt gepubliceerd, wordt deze officieel vastgesteld door de Raden van Bestuur van Arkin en GGZ inGeest.

Tijd zat…

Tijdens mijn eerste patiëntencontact op de crisisdienst was ik in een moeizaam gesprek verwikkeld met Johan. Johan wilde dood. Moedeloos zat hij in de behandelkamer en zei: ‘soms heb je nergens meer voor te leven’. Hij wilde nog niet beslissen of hij er een eind aan ging maken. Hij zuchtte: ‘ ik weet het niet, dokter. Waarom zou ik nog verder gaan?’. Ik wist niet wat ik moest zeggen. Ieder antwoord leek mij potentieel dodelijk. Ik moest dit overleggen met de achterwacht en ik keek naar de muur. Er hing geen klok.

In deze tijden heb ik de tijd nodig. Voor Johan en voor mijn agenda. Maar ik had geen tijd. En Johan zijn geduld was op. Johan Cruijff zei ooit dat als je te laat bent, je moet zorgen dat je op tijd vertrekt. En ik wilde op tijd vertrekken dus stapte ik naar de manager met het verzoek om klokken in de behandelkamer. De GGz is groot en soms duren veranderingen langer dan je hoopt. Maar ik zette optimistisch in: ik hoopte dat er na drie maanden een klok zou hangen. ‘Expectations reduce joy.’

Er ging een week voorbij en Johan kwam voor een vervolggesprek bij mij. Hij wist het zeker. Hij wilde leven. Maar voor hoelang? Ik keek naar de muur en ik glimlachte. Er hing een klok. ‘Johan’ zei ik. ‘We hebben tijd zat’.

Joeri Tijdink, psychiater i.o.


19

4. BELEID, INSPANNINGEN, PRESTATIES

4.1. Kwaliteit van zorg

In de doelstellingen die bij de start van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam werden gesteld door de gemeente Amsterdam en de Amsterdamse GGz wordt de kwaliteit van zorg gewaarborgd. Onder kwaliteit van zorg wordt de inhoudelijke zorg, bereikbaarheid en snelheid verstaan. Het is belangrijk dat patiënten, naastbetrokkenen en verwijzers snel te woord worden gestaan zodat de mate van ernst van de aanmelding snel wordt bepaald, een consult snel kan worden uitgevoerd en, zo mogelijk in overleg met patiënt en naastbetrokkenen, een helder beleid kan worden afgesproken. Ook in situaties waarin de aanmelding niet leidt tot een crisisconsult wil de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam met de patiënt of verwijzer meedenken en pro-actief handelen om samen te komen tot een werkbare oplossing of suggestie.

4.1.1 Zorg en dienstverlening

Patiënten die in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam terechtkomen, zijn ofwel in crisis ofwel dreigen in crisis te raken. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam wil de patiënten en verwijzers zoveel mogelijk behulpzaam zijn. Uitgangspunt is dat de patiënt in (dreigende) crisis direct een beoordeling krijgt zodat het voor de patiënt zelf, de verwijzer en de eventueel naastbetrokkenen snel duidelijk is wat er aan de hand is en welke zorg kan worden georganiseerd. Wanneer een patiënt wordt overgebracht naar de Onderzoeksruimte volgen de hulpverleners het stroomschema ‘Dienstverleningsafspraken’. Deze afspraken vormen een belangrijk hulpmiddel bij het waarborgen van de kwaliteit van zorg. Hierin wordt het proces beschreven van het moment dat een patiënt bij de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam wordt binnen gebracht tot het moment dat deze de Onderzoeksruimte weer verlaat. Ook de taken en verantwoordelijkheden van de dienstdoenden zijn hierin vastgelegd. Doel van de Dienstverleningsafspraken is dat de dienstdoenden in een oogopslag zien in welke fase van het proces de patiënt zich bevindt, of het proces voorspoedig verloopt en wie eventueel kan worden aangesproken om de voortgang van het proces te bewaken zodat de patiënt niet langer dan nodig in de Onderzoeksruimte verblijft. Patiënten die door de politie naar de Onderzoeksruimte worden overgebracht, worden opgevangen door een professioneel team van portiers en B-verpleegkundigen. Door de kennis en expertise die dit vaste team over de jaren heeft opgebouwd, weten patiënten zich direct bij aankomst omringd door adequate zorg in een omgeving waar zij goed geïnformeerd worden, iets te eten en te drinken krijgen aangeboden en tot rust kunnen komen alvorens zij een consult krijgen terwijl de veiligheid door de portier gewaarborgd blijft.


20

De portier heeft een gecombineerde rol van gastheer en portier en heeft tot taak de patïent een welkom gevoel te geven maar ook duidelijk te maken dat hij verantwoordelijk is voor de veiligheid van patiënt en medewerkers. Zoals beschreven in de Dienstverleningsafspraken wordt de patiënt voor zover de situatie dat toelaat in de spreekkamer geplaatst. Als de patiënt te onrustig, onberekenbaar of agressief is, wordt de patiënt in een beveiligde kamer geplaatst. Deze ruimte is minimaal ingericht en afgesloten. Het besluit om een patiënt in een beveiligde kamer te plaatsen, wordt in het dossier onderbouwd met argumenten. Deze aanpak maakt onderdeel uit van de ‘eerste vijf minuten’ methode waarover meer op bladzijde 23.

De spreekkamers zijn voorzien van schuimmeubelen in vrolijke tinten. Deze meubels zijn in 2010 aangeschaft. De wens was om deze meubels ook in de beveiligde kamers te gebruiken maar daarvoor moest eerst getest worden of deze meubels hiervoor geschikt waren. In de loop van 2011 is gebleken dat de matrassen van schuim ook geschikt zijn voor gebruik in de beveiligde kamers. Deze matrassen zijn leverbaar in verschillende kleuren waardoor de beveiligde kamers ook een prettiger uitstraling krijgen en dat draagt bij aan het gevoel van een ‘warm welkom’ dat de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam wil uitstralen.

Over het algemeen hebben de meeste consultaanvragen tussen 14.00 uur en 22.00 uur plaats. Gedurende deze uren zijn negen hulpverleners (1 B-verpleegkundige, 3 spv’en, 3 artsassistenten, 1 psychiater en 1 psycholoog/orthopedagoog van het MCT Jeugd) en een portier aanwezig om zorg te verlenen. In geval van grote drukte hebben de consulten bij patiënten thuis op verzoek van huisartsen prioriteit boven de consulten die in de Onderzoeksruimte plaatshebben. Dit heeft te maken met de veiligheid en het gastheerschap die de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam in de Onderzoeksruimte kan waarborgen maar niet op locatie.

Bij de beoordeling spelen twee aspecten die de kwaliteit van zorg waarborgen een belangrijke rol. Het consult wordt volgens een vastomlijnd kader uitgevoerd. Binnen dit kader worden bepaalde onderwerpen consistent uitgevraagd en onderzocht. Daarnaast geven de expertise, ervaring en de betrokkenheid van de hulpverleners de uiteindelijke dimensie aan de zorg. De gehanteerde methodiek, kennis en vaardigheden worden beschreven in een tweetal praktische handboeken gericht op acute crisissituaties namelijk Praktijkboek Crisisinterventie, de kunst van het interveniëren in moeilijke behandelsituaties in de spoedeisende psychiatrie en psychotherapie, (2007 Oenen, FJ van, Bernardt, CML & Post, L van der) en het Handboek Spoedeisende Psychiatrie (2011 Achilles, RA, Beerthuis, RJ & Ewijk, WM van) waarvan in 2011 een 2e editie verscheen (zie ook Congressen, Symposia, Workshops & Publicaties op bladzijde 48).


21

De hulpverleners van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam beschikken over een grote verscheidenheid aan expertise, kennis en vaardigheden. Door de nauwe samenwerking tussen de verschillende disciplines maar ook doordat de teams voortdurend wisselen, kunnen de hulpverleners putten uit elkaars ervaring. Door de intensieve begeleiding van de psychiaterachterwacht wordt de kwaliteit van zorg gewaarborgd en het niveau van kennis en vaardigheden voortdurend ontwikkeld en verbeterd. De psychiater-achterwacht is op weekdagen van half negen ’s morgens tot tien uur ’s avonds fysiek aanwezig, daarna gaat de dienst over in een telefonische achterwacht dienst.

De psychiater is bovendien zoveel als mogelijk persoonlijk aanwezig bij de consulten. Omdat een crisissituatie een uitgelezen kans biedt om een verandering in functioneren tot stand te brengen, start de behandeling ook vanaf het eerste moment. Het betrekken van naastbetrokkenen bij de behandeling vormt een integraal onderdeel van de behandeling, ook wel systeembenadering genaamd. Binnen de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam zijn drie supervisoren systeemtherapie werkzaam die de behandelaren voortdurend ondersteunen en trainen in het toepassen van deze systeembenadering. (Ex-)patiënten en hun naastbetrokkenen die in zorg zijn bij Arkin of GGZ inGeest kunnen in geval van crisis buiten kantooruren direct bellen met de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Zij hoeven niet naar hun huisarts of behandelaar verwezen te worden. Op basis van het gesprek en de gegevens in het dossier kan het meldkamerpersoneel actie ondernemen en eventueel een consult inplannen. In september 2009 is actief gestart met deze werkwijze. In 2011 hadden gemiddeld 108 telefonische contacten met bekende patiënten of hun naastbetrokkenen buiten kantooruren per maand plaats. Ten opzichte van 2010 is dat gemiddelde met 10% gestegen.

Ochtendrapport Tijdens het dagelijkse ochtendrapport, waar alle disciplines zijn vertegenwoordigd, komt de casuïstiek en het beleid van alle consulten van de afgelopen 24 uur nogmaals aan bod. Het ochtendrapport is primair bedoeld om medische informatie met betrekking tot een patiënt / systeem over te dragen zodat de zorg kan worden gecontinueerd. Daarnaast vormen opleiding en cultuurvorming belangrijke aspecten. Medewerkers moeten zich veilig voelen om elkaar te bevragen over uitgevoerde consulten en genomen beslissingen. In 2011 heeft een evaluatie van de manier waarop het ochtendrapport wordt gevoerd, plaatsgehad. Uit een inventarisatie met de verschillende teams kwam naar voren dat de inbreng van casuïstiek op meer toegespitste wijze kan en dat het gevoel van veiligheid een aandachtspunt is. De manager behandelzaken heeft vervolgens samen met de opleider aangepaste richtlijnen geschreven om een kwaliteitsslag te kunnen maken. Daarin wordt de structuur beschreven die helpt om casuïstiek kort en krachtig in te brengen. Verder is er aandacht voor de rol van de voorzitters die het ochtendrapport zowel technisch als inhoudelijk leiden om het ochtendrapport korter en efficiënter te leiden en het gevoel van veiligheid te waarborgen. Zij worden hier in gecoached door de manager behandelzaken en opleider van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam.


22

Uiteindelijk is het doel het ochtendrapport dynamischer te maken en meer uitdaging te bieden om vragen te stellen en alternatieven te bespreken maar ook om de onderscheidende visie en het onderscheidende product dat de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam biedt, namelijk systemische crisisinterventie, steeds verder te verfijnen.

‘Eerste vijf minuten’ methode Volgens de ‘Eerste vijf minuten’ methode zijn de eerste vijf minuten van elk contact bepalend voor het verdere verloop. Het idee is dat steeds weer bewust wordt nagedacht over hoe een contactmoment wordt aangegaan. Hoe wordt de patiënt bejegend maar ook hoe gaan de hulpverleners onderling met elkaar om en hoe is de houding naar verwijzers. Een ‘Can do’ houding is een belangrijk aspect in de eerste vijf minuten die de toon zet voor het verdere contact en zijn weerslag heeft op de kwaliteit van zorg. Het belangrijkste doel van deze methodiek is een cultuuromslag te realiseren waarbij patiënten in een spreekkamer worden geplaatst in plaats van in de beveiligde kamer. Het is een hulpmiddel bij de bewustwording van het moment waarop misverstanden, mogelijke irritatie en vervolgens eventuele agressie begint en het helpt deze momenten te keren. In 2011 is deze werkwijze geëvalueerd. Aan de hand van nagespeelde situaties werd vastgesteld welke procedures in de Onderzoeksruimte voor verbetering vatbaar zijn. Het uitgangspunt om patiënten in een spreekkamer in plaats van een beveiligde kamer te plaatsen, houdt stand. In de praktijk worden in toenemende mate patiënten in een spreekkamer geplaatst. Reeds bij aanmelding wordt een inschatting gemaakt of patiënt in een spreekkamer kan verblijven en dit besluit wordt bij aankomst van de patient herzien door de portier, Bverpleegkundige en psychiater. Deze aanpak werkt in de praktijk naar tevredenheid. Een aandachtspunt dat naar voren kwam was om meer ‘rust’ in de meldkamer te betrachten en de onderlinge communicatie te verbeteren zodat de portier en de B-verpleegkundige meer tijd hebben om de patient adequaat te bejegenen waarbij informatievoorziening een grote rol speelt. Arts, SPV, psychiater, B-verpleegkundige en portier dienen elkaar voortdurend te informeren met betrekking tot datgene waarmee iedereen bezig is en hoe lang dat duurt. Dit is belangrijk omdat op deze manier patiënten gerichter kunnen worden geïnformeerd, bijvoorbeeld ten aanzien van de wachttijd voor een consult. Verder werd uitgebreid gesproken over de omgang met naastbetrokkenen. De informatie die zij kunnen geven is niet alleen van belang voor de psychiatrische beoordeling maar ook voor de manier waarop een patiënt het beste kan worden benaderd. De conclusie van de evaluatie was dat iedere situatie weer anders is en om een specifieke benadering vraagt waarbij de creativiteit en inlevingsvermogen en teamgeest van de hulpverleners het verschil kan maken in de ervaring die de patient heeft met de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Op basis van de evaluatie zijn afspraken gemaakt over de manier waarop de ‘Eerste vijf minuten’ methode verder ontwikkeld kan worden.


23

“Een jonge dame ligt al sinds vannacht in de beveiligde kamer, ze is bekend met autisme (Asperger) en heeft nog niets gedronken of gegeten. Ik heb dagdienst en ik wacht tot zij om een uur of 9 wakker wordt om haar vervolgens een ontbijt of iets te drinken aan te bieden. Er komt geen reactie en door de ervaring als cliëntbegeleider weet ik dat dit bij het ziektebeeld kan horen. Samen met de verpleegkundige probeer ik opnieuw contact te maken met haar. Het lukt niet en we halen de psychiater erbij. Deze lukt het ook niet contact te maken en daarna wordt contact met de behandelaar gezocht. De behandelaar komt samen met de moeder van de patiënt onze kant op. Bij aankomst gaat de behandelaar naar patiënt maar ook zonder resultaat. Het wordt nu toch wel zorgwekkend, ook omdat patiënte nu al geruime tijd niet drinkt. De behandelaar vertelt ons dat de moeder soms een liedje gaat zingen voor haar dochter en dat die daar vaak goed op reageert. Tja, maar volgens de regels mogen er geen bezoekers bij de patiënten in de Onderzoeksruimte... Maar wij vinden het noodzaak om deze keer van de regels af te wijken en dus laten we de moeder binnen en om er verder zo min mogelijk vreemden bij te hebben, blijf ik om het hoekje van de deur staan, klaar om assistentie te verlenen als het nodig is. Ik ben buiten beeld van moeder en haar kind en luister hoe zij een lied zingt voor haar dochter om haar weer in het hier en nu te krijgen. Met zoveel gevoel als de moeder voor haar dochter dit lied zingt… Dit doet wel iets met je. Het mooie van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is dat je met verschillende situaties mag en MOET anticiperen, een echte crisisdienst. Morgen weer een nieuwe dag!”

Willem Zevering, cliëntbegeleider/portier


24

Afname van politie assistentie Ook in 2011 is het overgrote deel van de patiënten eenmalig in contact gekomen met de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Voor velen is dit contact de eerste keer dat men in aanraking komt met de Geestelijke Gezondheidszorg. Het verloop en de bejegening van dit contact is mede bepalend voor het verdere verloop van de behandeling. De hulpverleners in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam zijn zich hiervan bewust en trachten de interventie zo voorspoedig mogelijk te laten verlopen en zo min mogelijk dwang en drang toe te passen. De portier/cliëntbegeleider heeft hierin een belangrijke rol. Enerzijds is het de taak van de portier/cliëntbegeleider om de veiligheid te waarborgen, anderzijds is het de taak om het verblijf zo prettig en soepel mogelijk te laten verlopen. De expertise die de afgelopen jaren is opgebouwd heeft zijn vruchten afgeworpen. Werd bij de start in 2003 nog in 14% van de gevallen waarbij de veiligheid moest worden gewaarborgd politie assistentie ingeroepen, in 2011 was dit nog maar 1%. Dit betekent enorme een winst in de bejegening van de patiënten in de Onderzoeksruimte, zie ook onderstaande grafiek.

Figuur 4 Aantal politie assistenties in de Onderzoeksruimte

Aantal politie assistenties in de Onderzoeksruimte 16% 14% 12% 10% 8%

A antal po litie assistenties

6% 4% 2% 0% 2004

2005

2006

2007

2008


2009

2010

2011

25

Ambulante vervolgzorg Het aanbod van ambulante patiënten met ernstige problematiek in Amsterdam is groot. Over het algemeen lukt het goed om vervolgzorg voor de patiënten te organiseren. Zeker in het geval dat patiënten in aanmerking komen voor voortgezette crisisbehandeling bij een van de vier regionale Acuut Behandelteams sluit de zorg direct en naadloos aan. De Acuut Behandelteams bieden korte intensieve behandeling van ongeveer drie maanden waarna de patiënt ofwel geen verdere zorg behoeft ofwel verwezen kan worden naar de huisarts ofwel geïndiceerd kan worden voor poliklinische vervolgzorg.

Klinische vervolgzorg In geval van een acute opname zorgt de Tijdelijke Overbruggingsafdeling (TOA) voor voldoende capaciteit. Deze afdeling is een essentieel onderdeel van de crisisketen omdat voor patiënten die acuut opgenomen moeten worden, hier altijd direct een bed beschikbaar is. In de TOA is intensieve en gespecialiseerde zorg beschikbaar. Deze zorg is een apart specialisme en het aantal medewerkers per patiënt is hoger dan gemiddeld. Over het algemeen verblijven patiënten tijdelijk op de TOA en wordt vandaaruit een opnameplek georganiseerd waar patienten gedurende hun verdere behandeling verblijven. Wanneer de bedden op de TOA vol dreigen te raken, zorgen het WIBO mandaat (zie ook 3.2 Aansturing) en afspraken met collega ziekenhuizen over opnameplekken er steeds weer voor dat de patiënten in ieder geval geplaatst kunnen worden en veelal ook in de eigen regio.

Voor patiënten waarbij verslavingsproblematiek voorop staat, is de afspraak gemaakt dat Jellinek dagelijks een bed vrijhoudt. Ook voor ouderen zijn afspraken gemaakt over directe beschikbaarheid van een bed. De sector verpleeg- en verzorgingshuizen heeft de inspanningsverplichting om patiënten van 65 jaar of ouder met psychogeriatrische beelden binnen 24 uur over te nemen na afgifte van een IBS.

Intensive Home Treatment Onder andere als gevolg van de bezuinigingen maar ook doordat onderzoek heeft uitgewezen dat het intensiveren van ambulante zorg kan leiden tot verminderde behoefte aan beddencapaciteit, was ambulantisering in de GGZ in 2011 een veel besproken onderwerp. Vanuit de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam worden veel opnames geïnitieerd. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is daarom ook intensief betrokken bij het ontwikkelen van alternatieve procedures en behandelmogelijkheden om opnames af te wenden of te verkorten en die aansluiten bij de problematiek, wensen en behoeften van patiënten van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam.


26

4.1.2 MCT Jeugd

Binnen de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam kan het Mobiel Crisisteam Jeugd 24 uur per dag, 7 dagen in de week worden ingeroepen om acute zorg en aandacht te bieden aan kinderen in beklemmende situaties. Afhankelijk of het kind zelf in (psychische) problemen is geraakt of dat het gaat om een crisis binnen de gezinssituatie, worden de hulpverlenersformaties, consultlocaties en verantwoordelijkheden vastgesteld. Het MCT Jeugd werkt nauw samen met verschillende jeugdzorg instanties die een beroep kunnen doen op de expertise van het team. Op deze manier wordt voor de kinderen en jeugdigen van 0 tot 23 jaar adequate zorg beter en sneller bereikbaar. Het MCT Jeugd is door haar werkwijze, expertise en toegankelijkheid centraal aanspreekpunt in de regio voor jeugdzorg buiten kantooruren. De samenwerking tussen het MCT Jeugd en de bereikbaarheidsdienst van BJAA is in 2011 geïntensiveerd; bij specifieke consulten zoals beoordeling gesloten plaatsing in een (justitiële) jeugdinstelling gaan zij nu samen op consult, waarbij het MCT Jeugd de beoordeling en aanvraag behandelt en het BJAA verantwoordelijk is voor de afhandeling van de gesloten plaatsing. Het MCT Jeugd heeft convenanten met diverse Amsterdamse speciaal onderwijs scholen die nog steeds tot wederzijdse tevredenheid leiden. De complexe, gevarieerde en vaak heftige problematiek waarmee het team van medewerkers veelal te maken krijgt, vraagt een grote deskundigheid, flexibiliteit en sterke teamgeest. De coördinator MCT Jeugd en de achterwacht zorgen 24 uur per dag, 7 dagen in de week voor ondersteuning op organisatorisch en inhoudelijk vlak. Voor kinderen met acute psychiatrische problematiek kan buiten kantoortijden contact worden opgenomen met de dienstdoende kinderpsychiater van de Bascule, bijvoorbeeld voor medicatie kwesties. In voorkomende gevallen kan het kind worden overgebracht naar de Bascule, gezien worden door de kinderpsychiater en eventueel opgenomen worden. In 2011 is met overige jeugd GGz instellingen van Amsterdam overeengekomen dat tijdens kantooruren een beroep kan worden gedaan op een kinderpsychiater. Met deze nieuwe afspraak kan het MCT Jeugd nu 24 uur per dag, 7 dagen in de week overleggen met een kinderen jeugd psychiater.

Op frequente basis overlegt de coördinator MCT Jeugd met de manager Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam om lopende zaken, knelpunten en andere ontwikkelingen te bespreken. De dienstdoende hulpverleners van het MCT Jeugd hebben dagelijks overleg ten behoeve van een soepele overdracht en waarin mogelijk terugkomende crisissituaties worden besproken. Een keer per week komt het voltallige team samen om ontwikkelingen en knelpunten te bespreken op organisatorisch en zorginhoudelijk niveau. Deze overleggen dragen bij aan het op pijl houden en verder ontwikkelen van de expertise binnen het MCT Jeugd.


27

4.1.3 Inbewaringstellingen

In 2011 werden 744 IBS’en in Amsterdam aangevraagd. 79% werd vanuit de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam gedaan en 19% door de Acuut Behandelteams. In 89% van de gevallen worden patiënten in de eigen regio opgenomen (52% op de TOA). Het percentage IBS aanvragen dat door de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam wordt aangevraagd geeft ten opzichte van het totaal aangevraagde IBS’en in Amsterdam, een stabiel beeld. Het totaal aantal IBS aanvragen in Amsterdam laat, evenals vorig jaar, een daling zien terwijl het aantal OGGz consulten het afgelopen jaar is gestegen. Het is moeilijk om de reden hiervan wetenschappelijk te onderzoeken. Mogelijk ligt de oorzaak in het toegenomen aantal aanvragen voor Rechterlijke Machtigingen waardoor patiënten op een bestaande (voorwaardelijke) machtiging zijn opgenomen. Ook zijn patiënten afgelopen jaar vaker vrijwillig op de TOA opgenomen waarvoor geen IBS hoefde te worden aangevraagd. Verder kan de verbeterde psychiatrische zorg in Amsterdam een rol spelen. Er zijn door de Amsterdamse GGz instellingen de afgelopen jaren grote inspanningen geleverd om psychiatrische patiënten in zorg te krijgen via bijvoorbeeld bemoeizorg ((Flexible) Assertive Community Treatment. De GGD speelt hierin ook een belangrijke regierol door vanuit de overlegstructuren patiënten aan te melden. Doordat deze mensen nu in zorg zijn, is een acute dwangopname relatief minder vaak nodig. Maar het is ook mogelijk dat de huidige daling in IBS aanvragen het gevolg is van een tijdelijke fluctuatie en dat deze niet structureel is.

Het besluit tot het aanvragen van een IBS is vaak complex en ingrijpend voor de patiënt. Nieuwe artsen worden dan ook uitgebreid geïnformeerd over de aanleiding, consequenties en procedures van een IBS aanvraag, zeker ook in het licht van de ambitie van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam om zo min mogelijk dwang en drang toe te passen.

4.1.4 Suïcides

In 2011 hebben twee suicides plaatsgehad bij patiënten die recent gezien waren door hulpverleners in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Bij een suïcidemelding gaat de eerste zorg uit naar de betrokken hulpverleners en de nabestaanden. De opvang en begeleiding van de betrokken hulpverlener helpt de juiste nazorg aan de nabestaanden te kunnen geven. Suïcides worden altijd direct door het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam gemeld bij de geneesheer-directeur van Arkin die het vervolgens meldt bij de suïcidecommissie. Deze commissie bestaat uit medewerkers van Arkin en de GGD en houdt een rapportage bij van meldingen en factoren die een rol gespeeld (kunnen) hebben bij de suïcide. Zo snel mogelijk na de suïcide vindt een nabespreking plaats met betrokken hulpverleners waarbij ook medewerkers van andere instanties als politie en GGD aanwezig zijn die betrokken waren bij de patiënt. Bij deze nabespreking wordt ook de suïcidecommissie uitgenodigd. Doel is


28

een platform te bieden aan medewerkers om hun ervaring omtrent deze ingrijpende gebeurtenis met elkaar te delen, lering te trekken uit het gebeurde en de kwaliteit van de zorg en de kwaliteit van de nazorg aan nabestaanden te verbeteren.

4.1.5 Onderzoek Onderzoek heeft een belangrijke plek binnen de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Medewerkers worden gemotiveerd en gefaciliteerd om onderzoek te doen omdat op basis van onderzoeksresultaten gerichte keuzes in beleid gemaakt kunnen worden die bijdragen aan de kwaliteit van zorg. Naast de lopende onderzoeken ‘wetenschappelijk onderzoek Crisisdienstonderzoek’, ‘onderzoek Cliëntenbelang Amsterdam’ en het ‘TOA onderzoek’ waarover hieronder meer, is in 2011 een groep samengesteld die ondersteuning biedt aan verschillende onderzoeken. Zo is bijvoorbeeld een onderzoeksplan geschreven om de effecten van systemische crisisinterventie te onderzoeken. Tot slot is in 2011 gestart met de voorbereidingen voor het publiceren van een maandelijkse GGz thermometer die inzicht geeft in de staat van de Amsterdamse GGz.

Wetenschappelijk Onderzoek Crisisdienstonderzoek Over het verloop en de resultaten van het Crisisdienstonderzoek wordt als sinds de start in 2004 in het jaarverslag van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam gerapporteerd. Aanleiding voor dit onderzoek destijds was de sterke stijging van het aantal gedwongen opnames in Amsterdam. Tussen 2004 en 2006 werden daarom 6000 crisisconsulten van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam onderzocht waarbij gekeken werd naar factoren die de kans op een opname met Inbewaringstelling bepalen bij patiënten die in een ernstige psychiatrische crisis met de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam in contact komt. Daarnaast werd bij 252 patiënten het verloop van de behandeling in de twee jaar (van 2004 tot 2008) na het crisisconsult onderzocht waarbij ook gevraagd werd naar de ervaringen van de patiënten met de zorg. Deze patiënten werden gedurende die twee jaar drie keer geïnterviewd en er werd vastgesteld hoe vaak ze een (nieuwe) dwangopname kregen.

In de loop der jaren is veel van de resultaten bekend gemaakt. 2011 was voor het onderzoek en de onderzoekers echter een extra belangrijk jaar; in het najaar zijn alle wetenschappelijke artikelen die tot nu toe verschenen zijn (of aan tijdschriften waren aangeboden en nog niet in druk verschenen zijn) samengevoegd en van uitgebreid commentaar voorzien in het proefschrift van Louk van der Post: IBS admission as an outcome; Factors Predicting the Probability of Patients Qualifying for Compulsory Emergency. Het boek is in december verspreid onder alle medewerkers en relaties van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en is te downloaden op de website van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Op deze website zijn bovendien alle eerder in internationale wetenschappelijke tijdschriften gepubliceerde artikelen terug te vinden.

In de discussie in het proefschrift (hoofdstuk 8) wordt uitgebreid aandacht geschonken aan de consequenties van de uitkomsten van het onderzoek. Bijvoorbeeld het feit dat patiënten die


29

alleen wonen een hogere kans op een IBS hebben net zozeer als patiënten die ontevreden zijn over eerder ontvangen hulp. Voorgesteld wordt om patiënten die opgenomen worden met een IBS, tijdens en na de opname extra te ondersteunen met versteviging van hun sociale netwerk, bijvoorbeeld door te helpen met het herstellen van oude banden en/of het bouwen aan een nieuwe sociale structuur. Ook het herstellen van dagelijkse bezigheden kan een middel tot vergroten van de sociale steun zijn. Verder wordt een aanbeveling gedaan om tijdens een IBS- en VM (voorwaardelijke machtiging) opname meer aandacht te geven aan zaken waar de patiënt tijdens de dwangopname en -behandeling niet tevreden over is. Verder blijkt uit het onderzoek dat meer patiënten met een psychiatrisch probleem tegenwoordig met de politie in aanraking komen dan twintig jaar geleden. Dit leidt tot de vraag wat gedaan kan worden om ervoor te zorgen dat patiënten die er ernstig aan toe zijn eerder aan de bel trekken bij de geestelijke gezondheidszorg zodat situaties waarbij het uit de hand loopt en patiënt in volledig verwarde toestand op het politiebureau terechtkomt, worden voorkomen. Een antwoord vinden op die vraag is een opgave voor het jaar 2012.

Het bestuderen van de gegevens is met het verschijnen van het proefschrift geenszins afgerond. In overleg met het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam wordt bepaald welk nader onderzoek met de verzamelde informatie kan worden gedaan.

Cliëntenbelang Amsterdam Ieder jaar kiest Cliëntenbelang Amsterdam een onderwerp voor onderzoek vanuit cliëntenperspectief. In 2011 wilde Cliëntenbelang Amsterdam weten hoe patiënten zelf de hulpverlening op de genoemde plekken ervaren. In samenwerking met de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is onderzoek gedaan naar de patiëntbeleving van de hulpverlening in de Onderzoeksruimte en spreekkamer van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en bij de TOA. Daarbij werd bij dertig patiënten op de TOA een enquête afgenomen over hun verblijf in de Onderzoeksruimte van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en over hun verblijf bij de TOA. Hierbij ging het om onderwerpen als; informatievoorziening, dwang en drang, eigen regie, contact met de hulpverleners maar ook om de invulling/uitstraling van de ruimtes. De resultaten van de enquêtes zijn aangevuld met interviews met medewerkers van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en de TOA. Tijdens het onderzoek dacht een werkgroep van drie ervaringsdeskundigen mee en was er contact met een begeleidingscommissie die bestond uit onder andere een een arts, psychiater, onderzoeker en een bestuurslid van Cliëntenbelang Amsterdam. Deze begeleidingscommissie fungeerde als klankbord. Het onderzoek wordt in 2012 afgerond.

TOA onderzoek Sinds de oprichting, tien jaar geleden, heeft de TOA patiëntgegevens en cijfers over onder andere het aantal opnames en opnameduur verzameld. Gedurende deze periode werden 5000 patiënten op de TOA opgenomen. Op basis van deze gegevens worden in nauwe samenwerking


30

met onder andere de afdeling Onderzoek, bureau Geneesheer-Directeur van Arkin en de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam twee artikelen geschreven. Het eerste artikel geeft een eerste indruk van de functie van de TOA toen en nu op basis van onder andere demografische gegevens van patiënten, het aantal opnames, opnameduur, de verhouding gedwongen en vrijwillige behandeling en het aantal gastplaatsingen*. Verder wordt ingegaan op de verschuiving van de functie van de TOA. Bij de start van de TOA had deze vooral de functie van nood opnameplek voor acute gedwongen opnames vanuit de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam waar de patiënt in afwachting was van een vaste opnameplek van waaruit de behandeling startte. Nu, tien jaar later lijkt de TOA steeds meer een plek te zijn geworden waar de behandeling voor acute opnames wordt gestart. Het tweede artikel gaat over de enorme reductie van dwangtoepassingen in de TOA die de cijfers laten zien. In dit artikel wordt ingegaan op de mate waarin de TOA het afzonderen en separeren van patiënten heeft beperkt en wordt beschreven hoe hierin een cultuuromslag is gerealiseerd. De artikelen worden afgerond in 2012 waarna de bevindingen mogelijk beleidsmatig kunnen worden ingezet. De artikelen dienen verder als basis voor verder onderzoek. * gastplaatsing: patiënten die woonachtig zijn in Amsterdam en buiten de regio worden opgenomen.

4.1.6 Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector

Binnen de Geestelijke Gezondheidzorg geldt het kwaliteitskeurmerk Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector (HKZ). Dit keurmerk voldoet aan de internationale ISO-9001 standaard. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam beschikt over dit keurmerk. Dit keurmerk toont onder andere aan dat de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam haar zaken goed op orde heeft, de patiënt altijd centraal staat en de organisatie voortdurend werkt aan verbetering van de zorg. De geldigheid van het HKZ certificaat is eindig. Om opnieuw gecertificeerd te worden, dient getoetst te worden of de instelling nog steeds voldoet aan de geldende normen. Teneinde goed voorbereid te zijn op deze externe toetsing worden gedurende het jaar interne audits uitgevoerd. Naar aanleiding van een externe audit binnen de organisatie in 2011 heeft de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam haar medicatieproces opnieuw bekeken en beschreven op welke manier eventuele risico’s worden afgewend.


31

4.1.7 Tevredenheid van patiënten en verwijzers

Patiënten en Naastbetrokkenen De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam werkt nauw samen met de cliëntencommissie en de naastbetrokkenenraad om de ervaring in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam steeds verder te verbeteren. Naast de vaste overleggen worden lopende zaken en voorgenomen plannen ook periodiek besproken. Zodoende is de cliëntencommissie en naastbetrokkenenraad steeds tijdig op de hoogte en kunnen zij hun opmerkingen en ideeën steeds vanaf het eerste begin duidelijk maken. De cliëntencommissie vervult bovendien een belangrijke en actieve rol binnen de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam door de patiënten direct te vragen om terugkoppeling van hun ervaring in de Onderzoeksruimte. Korte tijd nadat de patiënt in de Onderzoeksruimte van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is geweest, ontvangt de patiënt een brief van de cliëntencommissie waarin deze wordt uitgenodigd de ervaring met de cliëntencommissie te delen. Deze feedback en mogelijke verbeterpunten worden besproken met het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Onderstaande grafiek en tabel tonen het aantal telefoontjes dat de cliëntencommissie per jaar binnen krijgt en de aard van de gesprekken over de periode 2005 – 2011.

Figuur 5 Aantal binnenkomende telefoongesprekken Cliëntencommissie

Aantal binnenkomende telefoongesprekken cliëntencommissie SPA 160 140 120 100 80

Aant al

60 40 20 0 2005

2006

2007

2008


2009

2010

2011

32

Figuur 6 Aanleiding van de telefoongesprekken Cliëntencommissie

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

29%

29%

29%

28%

23%

18%

30%

Geen eten/drinken gehad

6%

8%

6%

8%

9%

8%

9%

Wachttijd artsbezoek

6%

7%

6%

0%

2%

4%

7%

Klachten politie/portiers

22%

21%

23%

26%

25%

22%

16%

Separatie

22%

19%

16%

18%

24%

18%

20%

6%

7%

10%

2%

6%

11%

5%

Oneens gedw. verblijf in Onderzoeksruimte

Positieve geluiden Overig

9%

9%

10%

18%

11%

19%

13%

Totaal

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

“Door de jaren heen, vanaf de oprichting in 2004, is onze manier van werken als cliëntencommissie niet substantieel veranderd. Na een verblijf in de Onderzoeksruimte ontvangen cliënten van ons een duidelijke en meertalige brief. In deze brief verzoeken wij de cliënten telefonisch contact op te nemen indien zij op- of aanmerkingen hebben. In het maandelijks overleg met het management worden klachten en/of ervaringen van cliënten gemeld. Door deze werkwijze is het mogelijk gebleken structurele klachten op te lossen. Desgevraagd kan de cliënt een gesprek hebben met het management.

De cliëntencommissie is er om de belangen van de cliënten te behartigen als ervaringsdeskundige. Zij is geen hulpverlener maar de commissie streeft er nadrukkelijk naar om het verblijf in de Onderzoeksruimte van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam te verbeteren.

De samenwerking met het nieuwe management verloopt goed. In het begin moesten we even wennen en aftasten wat hun manier van werken is en hoe zij onze rol zagen. Wij hebben iedere vier weken contact en dat verloopt op informele en prettige wijze. Ed en Jeroen zijn makkelijk te benaderen en oprecht geïnteresseerd in de ervaringen die cliënten met ons delen. Klachten worden heel serieus onderzocht en doeltreffend afgehandeld. We voelen ons vrij om kritiek te leveren en suggesties te doen.

We houden het aantal klachten en de inhoud van deze klachten bij die de commissie vanaf 2005 tot en met 2011 heeft gehad. Opvallend is dat het aantal contacten is gehalveerd na de verhuizing in 2008 naar de begane grond in de nieuwe kliniek.”

Maarten Bonger en Fred van Ede, cliëntencommissie Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam


33

De terugkoppeling aan naastbetrokkenen ten aanzien van de bejegening van patiënten vindt over het algemeen plaats naar aanleiding van behandelcontacten. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam biedt ook zorg aan naastbetrokkenen opdat zij het ziektebeeld van de patiënt beter begrijpen en daardoor beter om kunnen gaan met de situatie.

In het geval patiënten of naastbetrokkenen ontevreden zijn over de geleverde zorg, kan altijd een gesprek met de manager/psychiater worden georganiseerd waarin de kwestie wordt besproken en beide kanten van het verhaal worden toegelicht ter verbetering van wederzijds begrip en kwaliteit van zorg. Deze procedure is vastgelegd in de klachtenprocedure. Het is ook mogelijk een klacht in te dienen bij de Stedelijke Klachtencommissie, een gezamenlijke klachtencommissie van de Amsterdamse GGz instellingen. Deze klachtencommissie is opgericht conform de Wet Klachtrecht cliënten zorgsector en de Wet BOPZ. De Stedelijke Klachtencommissie rapporteert jaarlijks door middel van een eigen jaarverslag.

Conform HKZ normen wordt een centrale klachtenregistratie bijgehouden. Bij het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam zijn in 2011 16 klachten binnengekomen. De meest voorkomende klacht is 'onheuse behandeling'; vaak is men van mening onterecht of te lang opgenomen te zijn of te lang gesepareerd te zijn. Ook gaat het een enkele keer over dat men het niet eens is met een factuur die zij via hun zorgverzekeraar ontvingen.


34

Ketenpartners Het management heeft in het voorjaar uitgebreide kennismakingsronde gemaakt langs ketenpartners, verwijzers en stakeholders waarin de samenwerking en tevredenheid ter sprake kwam. Onder andere werd een bezoek gebracht aan leidinggevenden van de politie, GGD, Huisartsenposten Amsterdam, Spoedeisende Hulpposten van algemene ziekenhuizen, Dienst Zorg en Samenleven, BJAA, Nederlandse Zorgautoriteit, GGz Nederland, Leger des Heils en andere erkende verwijzers.

In het dagelijkse contact en in de wekelijkse overleggen met de politie en GGD komen lopende zaken, casuïstiek en managementbeslissingen aan de orde. De samenwerking verloopt soepel, er is begrip en respect voor elkaars taken en verantwoordelijkheden en daarmee bestaat een solide basis om verdergaande samenwerkingen te onderzoeken. In 2011 had een symposium over ‘aangifte doen’ plaats en vandaar uit kwam van de politie de behoefte aan scholing op het gebied van Geestelijke Gezondheidszorg naar voren. Vervolgens is door de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam in samenwerking met de GGD, drie maal onderwijs aan buurtregisseurs gegeven over psychiatrie in de grote stad waarin globale kennis werd gedeeld over symptomatologie en wettelijke mogelijkheden om in te grijpen bij overlast, agressie en teloorgang. Verder is het initiatief opgepakt om samen met politie, GGD en ook Ambulance Amsterdam, mogelijkheden te onderzoeken voor gespecialiseerd vervoer voor psychiatrische patiënten. Dit initiatief wordt verder uitgewerkt in 2012.

“De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en de GGD passen hun snelle en accurate samenwerkingsrelatie ook toe binnen de psycho-sociale hulp bij stedelijke rampen. Goede opvang en nazorg leidt tot aanzienlijke minder gezondheidsklachten op korte en lange termijn.”

Michael Willemsen Teamleider/SPV GGD Amsterdam, MGGZ, Vangnet & Advies

"De kracht van de crisisketen met als partners politie, GGz en GGD is de snelheid van handelen, elkaar aanspreken op ieders eigen kernkwaliteit en het waarborgen van continuïteit in de aanpak. Voorwaarden waardoor mensen in ernstige nood met veel aandacht en grote deskundigheid worden geholpen. De stad Amsterdam mag trots zijn op dit samenwerkingsverband."

Jelle van Veen Regionaal coördinator Politie Amsterdam-Amstelland Voorzitter van de landelijke expertgroep Politie GGz


35

Huisartsen De contacten met de huisartsen worden onderhouden via Huisartsenposten Amsterdam. In 2011 zijn de samenwerkingsafspraken herzien en opnieuw vastgelegd. Het is in 2011 niet gelukt om alle Amsterdamse huisartsenposten te bezoeken maar bij vragen of problemen wisten de huisartsen het management van de Spoedeisende Psychaitrie Amsterdam goed te vinden. In 2011 hebben de huisartsen wederom goed gebruik gemaakt van de mogelijkheid patiënten ook buiten kantooruren in te sturen naar de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam in plaats van een huisbezoek te organiseren. Om deze service te kunnen bieden is 24 uur per dag, 7 dagen in de week een extra portier aanwezig. Deze mogelijkheid is een uitbreiding van de bestaande consultlocaties en raakt in toenemende mate bekend onder de huisartsen. In 2011 werd 13% meer patiënten buiten kantooruren ingestuurd dan in 2010. Voor de patiënten betekent dit dat zij sneller gezien kunnen worden omdat voor een huisbezoek twee hulpverleners op pad gaan terwijl voor een consult bij de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam één hulpverlener kan worden ingezet. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam maakt voor deze extra service gebruik van de wachtkamer en spreekkamers van het Acuut Behandelteam Centrum/Oud-West welke grenst aan de meldkamer en Onderzoeksruimte van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam.

“De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam was ook in 2011 een betrouwbare partner in de zorg. In het belang van de patiënt zijn de samenwerkingsafspraken tussen de huisartsenposten en de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam herzien. We weten elkaar makkelijk te vinden en ook verder werken de gemaakte afspraken. Wij stellen het bijzonder op prijs dat het team van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam elk jaar een ronde maakt langs al onze posten om met de huisartsen daar de wederzijdse ervaringen te bespreken.” Rien van Hoeve Bestuurder Huisartsenposten Amsterdam


36

SEH posten De samenwerking met het BovenIJ ziekenhuis en het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) is in 2011 opnieuw besproken en met beide ziekenhuizen zijn de afspraken herzien en beschreven. Met het BovenIJ ziekenhuis zijn de afspraken in een convenant vastgelegd. Met het OLVG worden de besprekingen voortgezet in 2012.

Verwijzers van het MCT Jeugd Het MCT Jeugd kenmerkt en onderscheidt zich door haar laagdrempeligheid, uitstekende bereikbaarheid, uitgebreide expertise op het gebied van (complexe) jeugdproblematiek en flexibiliteit. Steeds meer organisaties die zich bezighouden met jeugdzaken doen een beroep op het team om de zorg voor de jeugd buiten kantooruren over te nemen. Het MCT Jeugd is voor haar patiënten altijd direct bereikbaar. Dit betekent dat wanneer kinderen/jeugdigen behoefte hebben om direct met een, voor hen inmiddels bekende, hulpverlener te bellen,dit ook 24 uur per dag 7 dagen in de week mogelijk is.

De terugkoppeling van verwijzers over de samenwerking met het MCT Jeugd vindt over het algemeen plaats naar aanleiding van de behandelcontacten. De feedback wordt binnen het MCT Jeugd besproken waarna eventuele verbeterpunten worden vastgesteld. Bovendien wordt veelvuldig overlegd met de verwijzers met betrekking tot inhoud en logistiek. De coördinator van het MCT Jeugd voert ieder kwartaal overleg met de leidinggevende van het crisisteam van Bureau Jeugdzorg. Het MCT Jeugd en BJAA hebben een convenant opgesteld waardoor het MCT Jeugd toegang krijgt tot gegevens van patiënten van BJAA hetgeen de samenwerking en de zorg voor de patiënten verder verbetert. Ten aanzien van beddencapaciteit onderhoudt het MCT Jeugd relaties met Spirit en de Bascule. Met de eindverantwoordelijke van Spirit vindt kwartaaloverleg plaats ten aanzien van de noodbeddenovereenkomst. De bestaande samenwerkingen zijn ook in 2011 naar tevredenheid verlopen. De convenanten die het MCT Jeugd met een aantal Amsterdamse scholen voor speciaal onderwijs heeft gesloten, biedt de leiding van de betreffende school in geval van crisissituaties direct toegang tot het MCT Jeugd. Uitgangspunt is dat deze instellingen kunnen vertrouwen op de snelle bereikbaarheid en het snelle, directe en concrete hulpaanbod voor hun patiënten en dit bleek in 2011 een goed initiatief.

“De samenwerking tussen MCT Jeugd en het Crisisteam van BJAA verloopt rimpelloos. Dat moet ook, want samen vervullen wij een belangrijke maatschappelijke taak” Geert van Wesemael GZ psycholoog crisisteam BJAA


37

Eerste Hulppost voor de psychiatrie Op basis van portfoliomanagement zijn de producten van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam in 2011 afgebakend en is een keuze gemaakt in kernactiviteiten gericht op de expertise van crisisinterventie. Deze keuze heeft geleid tot het stopzetten van de verdere ontwikkelingen voor een drempelloze Eerste Hulppost voor de psychiatrie.


38

4.2 Kwaliteit ten aanzien van medewerkers

4.2.1 Personeelsplanning

Het team dat de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam draaiende houdt, bestaat uit vaste medewerkers als B-verpleegkundigen, portiers, hulpverleners van MCT Jeugd, medewerkers van de ondersteunende afdelingen en uit hulpverleners van de twee Amsterdamse GGz instellingen. De samenwerking binnen het team is interdisciplinair en intensief. Omdat de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam opereert in een acute omgeving moet vaak onder grote druk worden gepresteerd.

Op 31 december 2011 waren in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam in totaal 126 medewerkers werkzaam waarmee het dienstenrooster werd ingevuld. De samenstelling van het team is als volgt.

8

B-verpleegkundigen

8

portiers

21 psychiaters 81 hulpverleners waaronder 29 spv’en, 40 arts-assistenten, 7 (GZ)psychologen, 4 (ortho)pedagogen en 1 maatschappelijk werker 7

secretariële en administratieve medewerkers

1

WebRAAP applicatiebeheerder

Management team Op 1 maart 2011 trad het nieuwe management team van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam aan. Ed van Leeuwen, clustermanager bedrijfsvoering, is sinds 1995 werkzaam bij rechtsvoorgangers van Arkin in verschillende leidinggevende functies en sinds april 2008 werkzaam als hoofd Acute Psychiatrie. Jeroen Zoeteman, clustermanager behandelzaken, is sinds 2005 verbonden aan de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam als achterwacht. Ook is hij werkzaam geweest binnen Arkin als leidinggevende en bij de GGD, afdeling Vangnet & Advies.

Achterwachtenpool Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam Binnen het team van psychiaters zijn in 2011 een aantal verschuivingen en uitbreidingen geweest. Er ontstonden twee vacatures die tijdig konden worden ingevuld.

B-verpleegkundigen team Het team van B-verpleegkundigen heeft in 2011 twee nieuwe collega’s verwelkomd. Een van de vacatures ontstond doordat een B-verpleegkundige met pensioen ging. De nieuwe collega’s beschikken beiden over ervaring met patiënten met complexe psychiatrie waardoor het team weer snel op sterkte was.


39

MCT Jeugd Een van de collega’s van het MCT Jeugd heeft het team in 2011 verlaten en is vervangen door een collega die reeds actief was binnen het onderzoeksteam van het Acuut Behandelteam Centrum/Oud-West.

Applicatiebeheerder WebRAAP Eind 2011 is een nieuwe WebRAAP applicatiebeheerder aangesteld die onderdeel uitmaakt van het secretariaat. Daardoor is de applicatiebeheerder gemakkelijk bereikbaar voor vragen en het doorvoeren van aanpassingen.


40

4.2.2 Opleiding en bijscholing

Opleiding De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam vormt onderdeel van de opleiding tot psychiater welke gezamenlijk wordt verzorgd door Arkin en GGZ inGeest. De stage Sociale Psychiatrie is landelijk geen verplicht onderdeel van de opleiding tot psychiater maar de Amsterdamse instellingen waarderen de kennis en ervaring op het gebied van de sociale en acute psychiatrie zeer hoog en daarom is deze stage voor de arts-assistenten in opleiding binnen Amsterdam verplicht gesteld. Arts-assistenten in opleiding tot psychiater bij instellingen van buiten Amsterdam kunnen ook deelnemen aan deze stage, evenals huisartsen in opleiding. De cursus voor arts-assistenten in opleiding is een brede cursus die zich vooral richt op de sociale psychiatrie en de systemische methodiek in de acute psychiatrie. Doordat de opleiding gezamenlijk wordt georganiseerd ontstaat een mengeling van bedrijfsculturen, expertise en ervaring. Dit wordt versterkt door de deelname van opleidelingen van buiten Amsterdam. Hierdoor ontstaat een kruisbestuiving tussen de werkwijzen op de verschillende werkplekken in het land en de opleiding. De afweging van praktijkgerichte zorg toegespitst op de acute omgeving en het werken met protocollen en richtlijnen komen veelvuldige ter sprake. De arts-assistenten worden op eenduidige wijze en volgens dezelfde systemische methodiek getraind en kennen elkaar reeds vanuit de stage hetgeen de samenwerking tijdens het dagelijkse werk in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam ten goede komt. De artsen in opleiding die zijn verbonden aan deze GGz instellingen in Amsterdam (GGZ inGeest heeft ook afdelingen in Haarlem en Amstelveen) en die de stage Sociale Psychiatrie volgen, worden vanuit de opleiding voor een praktijkstage van minimaal een half jaar gedetacheerd naar de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam om ervaring op te doen in acute situaties. Het uiteindelijke doel is om de zorg voor de patiënt zo goed mogelijk te organiseren. Hoe meer mensen over de expertise beschikken hoe beter. Door de samenwerking van GGZ inGeest en Arkin op het gebied van de cursus Acute Sociale Psychiatrie en de intensieve begeleiding vanuit de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam blijft de kwaliteit van zorg gewaarborgd.

Arts-assistenten niet in opleiding Naast de cursus Sociale Psychiatrie voor de arts-assistenten in opleiding wordt ook een , speciaal ontwikkelde driemaandelijkse, cursus gegeven voor arts-assistenten niet in opleiding maar die wel diensten draaien in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. In deze cursus worden de basiskennis en -vaardigheden van de psychiatrie aan de hand van casuïstiek getraind waarbij de nadruk ligt op de acute psychiatrie. Alle artsen niet in opleiding die werkzaam zijn bij één van de Acuut Behandelteams van GGZ inGeest in Amsterdam en Arkin worden ook voor een praktijkstage van minimaal een half jaar gedetacheerd naar de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Vanuit de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam wordt contact onderhouden met de verantwoordelijken van de betreffende GGz instellingen om informatie over de geleverde


41

kwaliteit, belastbaarheid en leermomenten van de artsen te bespreken zodat verbeterpunten kunnen worden vastgesteld en zo nodig actie kan worden ondernomen.

Co-assistenten Tot slot heeft de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam een keuzeplek beschikbaar voor coassistenten. Deze co-assistenten nemen ook deel aan de driemaandelijkse cursus die wordt gegeven aan de arts-assistenten niet in opleiding. Daarnaast hebben alle co-assistenten de mogelijkheid om een avond- of nachtdienst mee te lopen in de meldkamer.

Kennis delen De samenstelling van de hulpverlenerskoppels, namelijk spv’en met zeer veel ervaring op het gebied van crises en minder ervaren artsen in combinatie met de ondersteuning van de B-verpleegkundigen en portiers, zorgt voor een omgeving waarin artsen in complexe en zeer leerzame situaties terechtkomen waar ze onder intensieve begeleiding bijdragen aan het leveren van adequate en snelle zorg. De psychiater achterwacht die voortdurend bereikbaar is en tot 22.00 uur fysiek aanwezig is, zorgt ervoor dat in het kader van (bij)scholing een hoogwaardige en directe kennisoverdracht plaatsheeft. Het ochtendrapport en het achterwachtenoverleg zijn deels opleidingsgericht. Tijdens het ochtendrapport worden alle casussen van de afgelopen 24 uur besproken.

Naast de rol van officiële opleidingsplek biedt de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam ook de mogelijkheid aan zorggerelateerde (onderwijs)instellingen om een kijkje in de keuken van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam te nemen. Enerzijds helpt dit de betreffende organisaties een goed beeld te krijgen van de grootstedelijke problematiek. Anderzijds kan de kwaliteit van zorg worden verbeterd omdat betreffende instellingen betere kennis van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en de verwijsmogelijkheden krijgen en de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam sneller weten in te schakelen in situaties die om desbetreffende expertise vragen.


42

“Daar kom je dan, na twee jaar opleiding van het AMC, met al je kennis van farmacologie, wetenschap, richtlijnen (of beter: ‘wij maken de richtlijnen’) en DSM-IV, terug bij de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam, waar je ooit als arts - niet in opleiding – bij het Acuut Behandelteam Noord geleerd had over vorm en inhoud. Vorm komt eerst, dan pas inhoud, zo zat het toch? Ik had er wel zin in, ik had er al eens gewerkt dus heel erg wennen zou het niet worden en daarbij had ik nu twee jaar ervaring in opleiding, dat kon alleen maar meevallen. Het viel ook mee; een collegiale, dynamische, vrolijke en warme groep mensen, zowel het vaste personeel als de andere (tijdelijke) artsen. Patiënten zien in de spreekkamer, in de Onderzoeksruimte en op huisbezoek. Altijd getweeën, zodat je bij crises het werk kunt delen en de patiënt altijd wel bij een van de twee terecht kan maar ook voor de veiligheid. Psychiaters die altijd te bereiken zijn voor overleg en mee-beoordelen en een goed gevulde meldkamer met verpleegkundigen en psychologen die te allen tijde met je mee willen denken als je ergens niet uit komt. En, niet onbelangrijk na twee jaar dagelijks ploeteren tot 19.00 uur, nu meestal om 17.00 uur naar huis! En toch heb ik meer moeten wennen dan ik voorspelde. In de academische setting van het AMC kwamen mensen na meerdere verwijzingen, omdat er zeer specialistische zorg nodig was of omdat er expertise bij diagnostiek nodig was. Hier komen ze juist in het begin, als er voor het eerst klachten zijn ontstaan, als een intermitterende ziekte net weer de kop op steekt of iemand door omstandigheden decompenseert. Ik kwam bijvoorbeeld ineens uit op de diagnose Angststoornis NAO, terwijl ik gewend was dit als zwaktebod te zien: dan heb je gewoon niet goed doorgevraagd of niet voldoende vragenlijsten afgenomen. Ik twijfelde veel meer aan diagnostische vragen dan ik als anios twee jaar geleden had gedaan. En al die collega's om je heen, allen met een eigen visie en stem. Geen eigen kamer, dus status schrijven altijd te midden van allerlei overleggen over patiënten, hondencrèches, broodje van de week en nieuwe schoenen. Wat ik hier (weer) heb geleerd is dat de mens en zijn problemen of ziektesymptomen een geheel is. Hij wordt niet alleen beschouwd als iemand met een DSM-IV term waarvoor, volgens het nieuwste onderzoek, een bepaald medicijn of psychotherapie de beste kans van slagen zal geven. Althans, dat is een onderdeel van de beschouwing van de mens als geheel. Er zijn allerlei omstandigheden, zowel in- als extern die een evenzo belangrijke rol spelen. De diagnose (inhoud) is vaak zelfs niet de eerste vraag bij onderzoek, maar het gaat om hoe iemand zijn klachten ervaart, ermee omgaat en wat hij er mee wil (vorm). Als daar geen begrip en overeenstemming over is, begin je met een achterstand. Als anios bezat ik minder kennis over diagnostiek en behandelingen, dus zat dit me ook minder in de weg. Inmiddels is de kennis die ik de afgelopen jaren heb opgedaan, na een paar maanden wennen, weer heel fijn om te hebben, nu ik beter weet wat het juiste moment is om het te gebruiken.


43

Dus als ik, ter ere van dit stukje even doorfilosofeer, is het mooie van die in Noord geleerde vorm en inhoud, dat elke keer als je weer wat bijleert over vorm dan wel inhoud, er zich (soms na een periode van disbalans) weer een nieuw evenwicht vormt tussen de twee. En ook voor het drukke (en essentiële) overleg over het broodje van de week als je je status wil schrijven blijkt een simpele oplossing te zijn: de koptelefoon.”

Jara Bouws, psychiater i.o.


44

Bijscholing Voor de medewerkers van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam worden regelmatig bijscholingssessies georganiseerd. Een van de doelstellingen van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is om de kennis met betrekking tot verslaving en crises verder te ontwikkelen. In dat kader is in 2011 een miniseminar georganiseerd waarbij een collega, werkzaam in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam, tevens Master in Addiction Medicine vertelde over verslavingszorg. De seminar was met name gericht op de kennis die beschikbaar moet zijn om verslaafden in crisis te ondersteunen. Onderwerpen als nieuwe drugs, behandelaanpak, motiverende gespreksvoering en ontwennings- en intoxicatieverschijnselen werden belicht. Omdat de kennis van verslaving bij crisis belangrijk is, worden in 2012 in overleg met Training en Ontwikkeling aanvullende sessies gepland met betrekking tot dit onderwerp.

Voor de medewerkers van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam werd dit jaar ook een miniseminar gegeven over het proefschrift ‘IBS admission as an outcome, Factors Predicting the Probability of Patients Qualifying for Compulsory Emergency Admission’, door Louk van der Post.

Arts-assistenten Maandelijks komen het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en de artsassistenten uit de samenwerkende GGz instellingen bijeen. Tijdens dit overleg wordt informatie en toelichting gegeven ten aanzien van de werkprocessen binnen de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en kunnen vragen gesteld worden over allerlei zaken die verband houden met de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam.

Psychiaters Het halfjaarlijkse achterwacht overleg biedt de psychiaters onder andere de mogelijkheid om hun rol binnen de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam voortdurend te ontwikkelen.

MCT Jeugd In het wekelijkse teamoverleg van het MCT Jeugd wordt veel aandacht besteed aan casuïstiek teneinde de kwaliteit van zorg steeds weer te verbeteren. Bovendien neemt het MCT Jeugd deel aan de verschillende bijscholingsinitiatieven die voor en door de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam worden georganiseerd.

Werkconferentie De jaarlijkse werkconferentie is uitgesteld naar 2012.


45

“Het MCT Jeugd richt zich op kinderen en gezinnen met kinderen in acute crisissituaties met psychiatrische- en ernstige psychosociale problemen. Ons team bestaat uit drie psychologen, twee gezinstherapeuten/pedagogen, een GZ psycholoog en drie achterwachten. Wij zijn 7 dagen per week 24 uur per dag bereikbaar. Onze samenwerkingspartners zijn zeer divers. Wij werken voornamelijk samen met en voor Bureau Jeugdzorg, Spirit, de Raad voor de Kinderbescherming, de William Schrikkergroep, Vangnet & Advies, de politie en de Bascule. Als gevolg van deze samenwerkingsverbanden hebben wij korte lijnen. Onze expertise bestaat uit systeeminterventies, diagnostiek en indicatiestelling. Wij zijn een onderdeel van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en werken intensief samen met de diverse Acuut Behandelteams en de volwassenenzorg. De crisissituaties waarbij wij betrokken zijn, lijken soms op elkaar, maar zijn in feite altijd anders. Dat maakt het werk afwisselend en tevens een klein beetje spannend. Je weet nooit van tevoren wat je aantreft. Wij hebben voornamelijk te maken met systeemproblematiek waarbij kinderen vaak gedragsproblemen vertonen, al dan niet ten gevolge van een zwak pedagogisch klimaat. Veelal is er sprake van psychiatrische problematiek bij ouders of kinderen en vrijwel altijd van psychosociale problemen, zoals opvoedingsproblematiek, woon- of werkproblemen en problemen tussen gezinsleden onderling. Van heftige conflicten thuis tot overbelaste ouders, (ernstige) vormen van mishandeling c.q. verwaarlozing en suïcidaliteit bij jongeren. Er komt van alles op ons pad. Ter plekke proberen wij het systeem te betrekken om tot een oplossing te komen voor de avond, nacht of het weekend. Vervolgens verwijzen we terug naar instanties die al actief zijn binnen het gezin of melden wij patiënten aan voor zorg via onze korte lijnen. Onze interventies zijn er altijd op gericht om de mogelijkheden binnen het systeem aan te boren maar wanneer het systeem geen uitkomst kan bieden, hebben wij crisisbedden voor alle leeftijden. De interpretatie van het systeem is heel breed. Naast familieleden worden ook vrienden of kennissen betrokken, uiteraard in samenspraak met de direct betrokkenen. Al met al zijn wij een team met flexibele medewerkers die te maken krijgen met zeer diverse problematiek bij kinderen en jeugdigen van alle leeftijden.”

Sander Smit, psycholoog, MCT Jeugd


46

Congressen, Symposia, Workshops & Publicaties Verschillende psychiaters en andere hulpverleners van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam hebben ook gedurende 2011 in binnen- en buitenland een bijdrage geleverd aan het verspreiden van kennis en ervaring op het gebied van de acute psychiatrie door het geven van trainingen, het organiseren van symposia en het publiceren van artikelen en boeken. •

Januari 2011, 10 jarige jubileum Informentaal, Amsterdam. Lezing: ‘The Heroic Client’ over cliëntenparticipatie.

•

Maart 2011, Voorjaarscongres Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, Amsterdam. Workshop ‘Simply Systemic, systemisch werken in de psychiatrie’, Cornelis, J., Oenen, van, F.J.

•

April 2011, XIX World Congres International Family Therapy Association (IFTA), Noordwijkerhout. Workshop: Simply Systemic, working with families in a psychiatric setting, Cornelis, J., Oenen, van, F.J.

•

Mei 2011, Het Dolhuys, Haarlem. Bijscholingssessie voor collega’s van GGZ inGeest over medicamenteuze opties met betrekking tot crisis in de kliniek in het kader van het terugdringen van dwang en drang, Achilles R.A.

•

Mei 2011, studiedag sectie Systeem en Psychiatrie van NVRG. Lezing: ‘Depressie en Paren’.

•

Mei 2011, studiedag sectie Systeem en Psychiatrie van NVRG. Workshop: ‘Suïcidaliteit’.

•

November 2011, Jubileumdag sectie Kinderen en Jeugdigen van NVRG, Amersfoort. Lezing: ‘Het belang van onconventionele verklaringen’

•

December 2011, Landelijke dag van de Psychotherapie. Workshop: ‘Wie is de persoon van de therapeut’.

•

November 2011, Phrenos Schizofrenie congres, Zwolle. Lezing: ‘Beddenreductie in de grote steden, wishful thinking?’, Zoeteman, J.

•

2011, Arkin, Amsterdam. Workshop: ‘Naastbetrokkenenbeleid’ voor naastbetrokkenenconsulenten.

•

Een psychiater die verbonden is aan de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam heeft het jaarlijks symposium Spoedeisende Psychiatrie medegeorganiseerd.


47

Ook werden artikelen gepubliceerd en (bijdragen aan) boeken: •

In 2011 werd de 2e editie Handboek Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam uitgebracht. Deze verbeterde en gemoderniseerde versie van het handbook verscheen vijf jaar na de eerste uitgave. Verschillende psychiaters, verbonden aan de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam leverden een bijdrage of maakten deel uit van de redactie. Aan het Handboek Spoedeisende Psychiatrie werkte verder een keur aan Nederlandse deskundigen in de spoedeisende psychiatrie en de algemene geneeskunde mee waaronder voormalig management en achterwachten van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam.

•

Cornelis, J., Achilles, A., Hoofdstuk 8 ‘Beroepsgeheim en ‘stiekem’ psychiatrisch onderzoek: wat mag en wat moet?’ in Probleemgeoriënteerd denken in de GGz: Juridische dilemma’s. Een praktijkboek voor de opleiding en de kliniek (de Tijdstroom, Utrecht 2011).

•

Cornelis, J. Interveniëren bij suïcidaliteit: zonder naasten gaat het niet. Systeemtherapie 23 (2011) 4, 217-231.

•

Cornelis, J. Recensie: Suïcidepreventie in de praktijk, Ad Kerkhof & Bert van Luyn (red.) (2010). Houten: Bohn Stafleu van Loghum, Systeemtherapie 23 (2011) 4, 257-261.

•

Oenen, van, F.J. Het is mijn vriend die mij mijn fouten toont: Cliëntfeedback als leidraad voor de behandeling, Maandblad Geestelijke Volksgezondheid, maart 2011.

•

Oenen, van, F.J., ‘De genormaliseerde T-score’. Maandblad Geestelijke Volksgezondheid, 1-2-66, 3-6.

•

Oenen, van, F.J. & Zoeteman, J. ‘Kliniek vaak beter dan de stad.’ Ingezonden stuk Volkskrant 2011.


48

4.2.3 Medewerkerstevredenheid

Het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam besteedt veel aandacht aan het teamgevoel zodat de medewerkers gemotiveerd zijn en blijven om te werken voor de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Uitgangspunt is dat gemotiveerde medewerkers met plezier hun zorgtaken uitvoeren. In een hectische en soms emotioneel zware omgeving als de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is het belangrijk dat de medewerkers zich te allen tijde gesteund voelen door het management en de middelen tot hun beschikking hebben om de patiënt van de beste zorg te voorzien. Daarbij is het belangrijk dat het management en hulpverleners van elkaar weten wat er speelt en dat duidelijkheid bestaat ten aanzien van de werkzaamheden, geboden faciliteiten, ondersteuning en bedrijfsvoering. Deze onderwerpen worden volgens een vaste communicatiestructuur besproken. Per discipline heeft iedere twee maanden overleg plaats met de manager. De exitgesprekken die met name plaatshebben met arts-assistenten dienen onder andere om de tevredenheid te meten en verbeterpunten vast te stellen. In 2011 is met name aandacht geweest voor de belasting tijdens de dienst voor de artsen. Onderzocht is of de uren die zij moeten werken conform de afspraken met betrekking tot de CAO en de vergoeding is. Daartoe hielden de artsen een maand lang het aantal daadwerkelijk gewerkte uren tijdens de dienst bij. De uitkomst was dat de diensten weliswaar druk zijn maar dat de voorwaarden conform cao afspraken zijn.

4.2.4 Veiligheid

Wanneer hulpverleners op huisbezoek gaan, geldt een protocol waarin onder andere staat nooit alleen op huisbezoek te gaan en zo nodig politie assistentie te vragen. Hulpverleners die een consult doen in de Onderzoeksruimte; beveiligde kamers of spreekkamers, kunnen gebruikmaken van het ‘Pager’ veiligheidsysteem. In het geval ondersteuning van andere afdelingen nodig is om een patiënt in de Onderzoeksruimte van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam medicatie toe te dienen of een uit de hand gelopen situatie weer onder controle te krijgen, kan de hulp van andere afdelingen binnen de Kliniek Eerste Constantijn Huygensstraat worden ingeroepen. Uiteraard is het ook mogelijk voor de Kliniek Eerste Constantijn Huygensstraat om de hulp van de portier van de meldkamer Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam in te roepen. Ondersteuning door middel van interne bijstand verdient de voorkeur boven politieassistentie omdat dit voor de patiënt een minder stressvolle situatie is. Door de opgebouwde expertise en ervaring zijn hulpverleners en de portiers steeds beter in staat om de escalerende situaties te de-escaleren zoals blijkt uit de afname van het aantal keer dat politieassistentie nodig was (zie ook 4.1.1 Kwaliteit van zorg op bladzijde 25).


49

“Als bij aanmelding een situatie wordt geschetst van een zeer dreigend en agressief persoon, is het voor mij een uitdaging om het tij zo te keren dat een consult mogelijk wordt en de persoon in kwestie met een ‘goed gevoel’ de Onderzoeksruimte verlaat. Bij binnenkomst via de ambulancehal is al snel duidelijk hoe het vervoer is gegaan. Een verhit persoon die uit een politieauto stapt waarvan de ramen beslagen zijn of juist iemand die heel rustig zit en alles gelaten over zich heen laat komen. In het laatste geval wordt al snel besloten om iemand toch in de spreekkamer, een wat vriendelijker ruimte, te plaatsen.

Zodra de boeien in de Onderzoeksruimte worden afgedaan, loop ik naar de patiënt toe en geef een ferme handdruk om meteen duidelijk te maken dat ik niet onder de indruk ben van geschreeuw of dreigende taal maar dat wij hier zijn om te kijken wat wij voor hem of haar kunnen betekenen.

Binnen de organisaties geldt een rookverbod maar hier wordt vanaf geweken als ik het gevoel heb dat ik een band kan opbouwen. Waar nodig spreek ik mensen aan op hun gedrag en het opzettelijk vervuilen van de ruimte en als dit opgeruimd wordt, ga ik met ze roken. Dat dit helpt blijkt uit het feit dat de ruimte daarna netjes blijft. Tijdens het roken doen mensen vaak hun relaas en gaan ze je vertrouwen. Het werk heeft twee kanten. Als portier ben ik de persoon die ervoor zorgt dat het verblijf en het contact veilig verloopt en als cliëntbegeleider ben ik degene die regelmatig naar de patiënt gaat om de laatste ontwikkelingen door te geven en nog wat te eten of drinken aan te bieden. Bij het vertrek van de patiënt geeft het een heel voldaan gevoel als ik een hand of, wat ik regelmatig meemaak, een knuffel krijg, ‘dank je wel voor alles portier’. Dat is waar je het werk voor doet!”

Robin Klarenbeek, cliëntbegeleider/portier


50

4.3 Ondersteunende processen en middelen

4.3.1 ICT

WebRAAP – elektronisch cliëntensysteem WebRAAP is een elektronisch cliëntensysteem dat is toegespitst op de crisisdienst. Dit systeem wordt beheerd door de applicatiebeheerder binnen de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. In 2011 is de rapportagefunctie van het systeem onderzocht waarbij de conclusie was dat dit nog onvoldoende ontwikkeld is. Vervolgens zijn stappen ondernomen om dit te verbeteren. In 2012 krijgt dit een vervolg.

SPORBASE Sporbase is een programma speciaal voor de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam waarin de portiers het aantal patiënten dat door de politie wordt overgebracht naar de Onderzoeksruimte en gegevens over het verloop van het consult zoals wachttijden en verblijfsduur bijhouden. Om de rapportagemogelijkheden optimaal te benutten, zijn een aantal medewerkers getraind in de applicatie waarop dit systeem draait zodat met ingang van 2012 meer specifieke rapportages gemaakt kunnen worden.

4.3.2. Zorgfinanciering

Diagnose Behandelcombinatie De invoering van de bekostiging van zorg volgens de DBC productstructuur is wederom door de overheid uitgesteld en gaat nu van start met ingang van 2013. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam registreert echter al lange tijd volgens de DBC structuur en is daarmee goed voorbereid op deze wijziging. Ten aanzien van de hoogte van de vergoedingen van de Crisis DBC voert de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam overleg met GGZ Nederland, de Nederlandse Zorgautoriteit en DBC Onderhoud om ervoor te zorgen dat de uiteindelijke bekostiging via de DBC structuur kostendekkend is voor de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. In de prijs die nu is afgesproken, is bijvoorbeeld nog geen rekening gehouden met de beschikbaarheidscomponent. Ook was het langere tijd onduidelijk of een Crisis DBC parallel kon lopen aan een DBC voor een reguliere behandeling. In de verschillende overleggen is uiteindelijk afgesproken dat DBC Onderhoud de mogelijkheid ontwikkelt om deze twee DBC’s naast elkaar te openen.

Bezuinigingen Over de bezuinigingen in de Geestelijk Gezondheidszorg is in 2011 veel gesproken. Hoewel de eigen bijdrage die de overheid invoert met ingang van 2012 niet geldt voor patiënten in crisis, hebben de bezuinigingen wel degelijk gevolgen voor de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam en de patiënten die acute zorg behoeven.


51

Zo worden de vergoedingen voor de zorg structureel verlaagd en moet de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam op zoek naar mogelijkheden om de kosten verder te reduceren. Het afschaffen van de vergoeding voor de inzet van tolken heeft effect op de kostenstructuur van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Hoewel patiënten nu zelf een eventuele tolk dienen te betalen, is dat voor veel patiënten in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam niet op te brengen. In geval van crisis is het belangrijk dat de communicatie tussen patiënt en hulpverlener goed verloopt waardoor de inzet van een tolk in sommige gevallen noodzakelijk is. Wanneer de patiënt de kosten voor een tolk zelf niet kan opbrengen, worden de kosten in deze gevallen door de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam gedragen.

Om te laten zien dat de bezuinigingen grote consequenties hebben voor de patiënten heeft de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam meegedaan aan acties die door de sector werden ontwikkeld. Zo hebben medewerkers van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam afgelopen zomer deelgenomen aan een landelijke manifestatie in Den Haag die werd georganiseerd door Landelijk Platform GGZ. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam draaide een zondagsdienst om collega’s in staat te stellen naar Den Haag te gaan. Ook steunde de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam een petitie-actie via de website van GGz Nederland en een twitteractie.

Verzekeringsproblematiek De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam wordt ieder jaar geconfronteerd met een groep onverzekerden. Het belang van een accurate registratie van verzekeringsgegevens, burgerservicenummer en persoonlijke gegevens als land van herkomst is terdege bekend onder de medewerkers van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Maximale inspanningen worden gedaan om zoveel mogelijk gegevens te achterhalen hetgeen in een hectische omgeving en bij een vaak verwarde patiëntenpopulatie een grote uitdaging is. Begin 2006 was 20% van de productie niet te declareren omdat het hier ging om zorg aan onverzekerden. In 2010 was dit 10% en in 2011 is dit verder verlaagd naar 8,7%. De zorg voor illegalen wordt deels vergoed door het College voor Zorgverzekeringen. Voor de groepen onverzekerden niet illegaal en overzekerden BOPZ wordt jaarlijks een vergoeding op basis van gemaakte kosten gevraagd bij overheids- en zorginstanties. Ook voor 2011 is een deel van deze kosten vergoed. Teneinde een structurele vergoeding te realiseren, worden vanuit de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam gesprekken gevoerd met gemeentelijke, rijksoverheids- en zorginstanties.


52

4.3.3 Communicatie

Volgens HKZ normen wordt de consumenteninformatie, zoals folders en de website van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam, periodiek geactualiseerd. Dit geldt ook voor de protocollen die gehanteerd worden in de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. De meeste folders zijn beschikbaar in het Nederlands, Engels, Turks en standaard Arabisch.

Website In 2011 werden 9.403 (+28% t.o.v. 2010) bezoeken aan de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam website gebracht. De bezoekers bezochten gemiddeld vier pagina’s per bezoek.

De top 4 van best bezochte pagina’s zijn 1. ‘organisatie’ 2. ‘contact 3. ‘vacatures’ 4. ‘cliënt en naastbetrokkenen’ De bezoekers komen in 61% van de gevallen binnen via zoekmachines, in 30% van de gevallen via verwijzende websites en in 9% van de gevallen direct.

Naamsbekendheid Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam In de zomer van 2011 is onder andere in opdracht van Arkin een telepanel onderzoek gedaan waarin ook gevraagd werd naar bekendheid met en het imago van servicemerken van Arkin in de eigen regio. Ruim 60% van de ondervraagden kent de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam, omdat ze ‘wel eens van dit merk gehoord hebben’ of omdat ze zelf contact met de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam (gehad) hebben. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam hoort daarmee tot de bekendste merken binnen Arkin. Ten aanzien van het imago is ook onderzoek gedaan. Het imago van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is positief waarbij het begrip ‘professioneel’ vooral scoort.

Informatiebulletin Maandelijks wordt het ‘Informatiebulletin Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam’ uitgegeven, een communicatiemiddel bestemd voor medewerkers waarin een update wordt gegeven over lopende zaken.


53

“Ik kon vanuit mijn opleiding meteen bij de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam aan de slag en dat wilde ik ook heel graag. Geen dag is hier hetzelfde, de collega’s, de interdisciplinaire samenwerking binnen het team, het acute aspect, snel en praktisch nadenken, dat sprak en spreekt me nog steeds aan. Op deze werkplek kom je het hele scala aan psychiatrische stoornissen tegen. Naast psychiatrie zie je ook veel sociale problemen. Er zijn veel raakvlakken met wat zich in de maatschappij afspeelt, wat dat betreft is het hier een soort thermometer van de maatschappij. Tegen de achtergrond van de economische crisis zie je nu bijvoorbeeld meer mensen met financiële problemen, of uitgeprocedeerde asielzoekers die via de psychiatrie toch aan een verblijfsvergunning proberen te komen. We zien veel mensen met suïcidale gedachten of plannen. Aan ons de taak om te beoordelen of het gaat om een verminderde draagkracht bij veel stress of dat er sprake is van psychiatrie in engere zin. Soms lukt het om met een paar gesprekken mensen weer verder te helpen, of ze naar instanties te verwijzen die hen met hun financiën kunnen helpen. Het feit dat de Spoedeisende Psychaitrie Amsterdam laagdrempelig en snelle hulp kan bieden vind ik mooi. Wat mij ook altijd raakt is wanneer we iemand die op zijn zwerftocht vanuit het buitenland bij ons terecht is gekomen in samenwerking met de TOA, die expertise op het gebied van repatriëring heeft, weer kunnen herenigen met zijn of haar familie.

Er is veel veranderd sinds ik ongeveer drie jaar geleden startte als psychiater. We worden meer en meer geconfronteerd met instanties die hun zorgaanbod afbakenen. Het wordt steeds lastiger om patiënten door te plaatsen omdat goedkoper en sneller gewerkt moet worden en de patiënt niet meer binnen ‘het profiel’ past. Dat vind ik een verarming. Ik hoop dat we in deze tijden van bezuinigen onze functie kunnen behouden waardoor we veel mensen met heel verschillende problemen snel en adequaat kunnen helpen. Ik hoop ook dat de doorverwijzingen in de toekomst gemakkelijker zullen verlopen. Als de diagnose duidelijk is dan moet een patiënt snel de behandeling kunnen starten om een vertrouwensband met de behandelaar te kunnen opbouwen en niet eerst bij allerlei verschillende hulpverleners zijn of haar verhaal te doen, alvorens pas bij de juiste terecht te komen. Intensievere samenwerkingsrelaties tussen afdelingen en behandelaars in de regio zouden hier aan kunnen bijdragen. Verder kijk ik uit naar de ontwikkelingen op het gebied van intensieve ambulante zorg om opnames te verkorten en misschien zelfs te voorkomen.”

Yolande Arends, psychiater Acuut Behandelteam Oost-Zuid-Oost


54

4.3.4 Samenleving en belanghebbenden

Zoals in de missie beschreven, vindt de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam het belangrijk dat de maatschappij en de omwonenden positief tegenover de organisatie staan en dat eventuele overlast voor de directe omgeving tot een minimum wordt beperkt. Doel is ervoor te zorgen dat er geen geluidsoverlast, vervuiling of gevaar is. Het betrekken van de omgeving van de patiënt bij de behandeling en het luisteren naar de signalen van de omgeving en de maatschappij bevordert de autonomie van de patiënt en vergroot het draagvlak van de omgeving en de maatschappij. Deze benadering werkt positief op de patiënt en de omgeving, het gaat tenslotte beter met de patiënt als de buren geen overlast hebben. Wanneer omwonenden toch hinder ondervinden, kunnen zij met het management van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam overleggen over de betreffende overlast of algemene zaken. In geval van klachten worden betrokkenen altijd uitgenodigd om hier met het management over te spreken. Waar mogelijk wordt onmiddellijk actie ondernomen om de overlast te beperken of weg te nemen. De vragen en opmerkingen die aan de orde komen, worden besproken tijdens het wekelijkse overleg tussen procesmanagers van de politie, Vangnet & Advies en de GGz.

Werkbezoeken van overheid en gemeente De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam is een uniek samenwerkingsverband en heeft ook in 2011 verschillende werkbezoeken gehad. Zo bracht het VVD Tweede Kamerlid mevrouw Karin Straus, een werkbezoek aan de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Karin Straus is lid van de vaste Kamercommissie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Ze combineerde dit werkbezoek met een bezoek aan de politie onder andere in het kader van de nieuwe wet Verplichte GGz. Verder bracht een delegatie van het ministerie van VWS een werkbezoek aan de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam om een beter beeld te krijgen van hetgeen de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam voor haar patiënten doet. Eind 2011 bracht ook de nieuwe Korpschef van de Politie Amsterdam-Amstelland Pieter-Jaap Aalbersberg een bezoek aan de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam waarbij de samenwerking en het belang hiervan uitgebreid aan de orde kwam. De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam ontvangt graag samenwerkingspartners, stakeholders en andere geïntereseerde partijen voor een werkbezoek omdat op deze wijze heel concreet getoond en besproken kan worden hoe de zorg is georganiseerd, wat de belangen en de knelpunten zijn en hoe de bezoekende instantie mogelijk invloed kan uitoefenen teneinde de zorg voor patiënten te verbeteren.


55

Rampen en crises De Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam heeft haar medewerkers getraind zodat zij direct inzetbaar zijn in het geval de gemeente Amsterdam in het kader van de Gemeentelijke Hulpverlening bij Ongevallen in de Regio (GHOR) een beroep doet op de acute hulpverlening. Gemiddeld doet de gemeente Amsterdam één maal per jaar een dergelijk beroep op de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam. Begin 2011 werden hulpverleners ingezet bij de Amsterdamse zedenzaak. Zij waren aanwezig op de informatie avonden en ter ondersteuning bij de gesprekken met de ouders op het politiebureau. Tevens werden ze ingezet bij de acute behandeling van ouders. De inzet van de hulpverleners van de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam, inclusief het MCT Jeugd is, samen met hulpverleners die in een later stadium betrokken raakte bij de hulpverlening aan ouders en slachtoffers, in het najaar geëvalueerd. Daarna heeft een evaluatie met de gemeente Amsterdam plaatsgehad waarbij de conclusies en aanbevelingen uit de hulpverlenersevaluatie zijn meegenomen.


56

5. FINANCIEEL JAARVERSLAG

In dit hoofdstuk is informatie over de belangrijkste financiële resultaten opgenomen. Naast de productiecijfers zijn veel activiteiten binnen de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam in cijfers uitgedrukt. Deze zijn opgenomen in de bijlage.

De totale productie in aantallen in 2011 voor de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam, inclusief het MCT Jeugd, bedroeg 8.838 contacten (2010: 8.646). Dit is 2% meer dan in 2010. Deze aantallen vertaalden zich naar een productie in geld voor de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam, inclusief het MCT Jeugd, van € 5.201.000 (2010: € 4.853.000), hetgeen een stijging is van 7% ten opzichte van 2010. Dit bedrag is exclusief de vergoeding die de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam ontvangt voor zorg aan onverzekerden (€ 302.000). Het resultaat voor de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam inclusief het MCT Jeugd bedroeg in 2011 € 191.000 (2010: € 252.000).

Op de volgende pagina’s zijn de kerncijfers en toelichtingen opgenomen, gesplitst in Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam (volwassenen) en MCT Jeugd.


57

5.1 Kerncijfers Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam – Volwassenen

Werkelijk

Werkelijk

Werkelijk

Werkelijk

Werkelijk

Mutatie

Mutatie

Mutatie

Mutatie

2011

2010

2009

2008

2007

W’11/

W’10/

W’09/

W’08/

W’10*

W’09*

W’08

W’07

Productie in aantallen*

8.124

7.842

7.485

6.696

6.130

4%

5%

12%

9%

Bedragen x € 1.000

Productie in geld

1)

4.718

4.427

4.533

4.302

4.041

7%

(2%)

5%

6%

Overhead

1.180

1.107

1.133

1.076

1.010

7%

(2%)

5%

6%

Kosten

3.458

3.167

3.189

3.025

3.017

9%

(1%)

5%

3%

80

153

211

201

14

(46%)

(27%)

5%

1435%

Resultaat 1) Exclusief onverzekerden

* De gemiddelde groei per jaar (productie in aantallen) over de afgelopen 5 jaar bedraagt 5,8%.

Gem . aantal consulten per dag - volw assenen

20 18 16 14 2007

12

2008

10

2009 2010

8

2011

6 4 2 0 jan

feb

mar

apr

mei

jun

jul

aug

sep

okt

nov

dec

Toelichting: De productie in aantallen in 2011 laat een stijging zien van 4% ten opzichte van 2010. De productie in geld laat een stijging zien van 7% zien. In 2011 is voor € 302.000 aan onverzekerden productie gemaakt. Deze productie is door verschillende instanties vergoed. De kosten zijn in 2011 met 9% gestegen. Voor een deel wordt dit verklaard door een eenmalige herschikking van kosten ten aanzien van facilitaire zaken. Daarnaast zijn de formatieve inzet, de kosten voor software en huisvestingskosten hoger dan in 2010. Hierdoor is ook het resultaat lager geworden dan in 2010.


58

5.2 Kerncijfers Mobiel Crisisteam Jeugd

Werkelijk

Werkelijk

Werkelijk

Werkelijk

Werkelijk

Mutatie

Mutatie

Mutatie

Mutatie

2011

2010

2009

2008

2007

W’11/

W’10/

W’09/

W’08/

W’10 *

W’09 *

W’08

W’07

Productie in aantallen*

714

804

789

662

650

483

426

408

414

415

69

75

94

87

116

358

307

289

307

270

55

55

60

55

53

111

99

85

75

82

(11%)

2%

19%

2%

14%

4%

(1%)

-

(8%)

(20%)

8%

(25)%

16%

6%

(6%)

14%

8%

8%

9%

4%

12%

16%

13%

(9%)

Bedragen x € 1.000

Productie in geld Overhead Kosten Overige opbrengsten Resultaat

*De gemiddelde groei per jaar (productie in aantallen) over de afgelopen 5 jaar bedraagt 1,9%.

Gem. aantal consulten per dag - jeugd 4

2007 2008

2

2009 2010 2011

0 jan

feb

mar

apr mei

jun

jul

aug sep

okt

nov dec

Toelichting: De productie in aantallen in 2011 laat een daling zien van 11% ten opzichte van 2010. De productie in geld is met 14% toegenomen. Het bedrag onder ‘overhead’ toont een duidelijke daling en het bedrag onder ‘kosten’ zijn belangrijk gestegen.Dit is het gevolg van decentralisatie. Het MCT Jeugd ontvangt jaarlijks een eenmalige bijdrage van Bureau Jeugdzorg. Deze is opgenomen onder ‘overige opbrengsten’ Het resultaat voor 2011 bedraagt € 111.000, een stijging van 12% ten opzichte van vorig jaar.


59

6. WIE IS WIE

Dhr. E. van Leeuwen Manager Bedrijfsvoering Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam

Dhr. J. Zoeteman, psychiater Manager Behandelzaken Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam

Dhr. M.M.F. Baars Afdelingsmanager Acuut Behandelteam Zuid/Nieuw-West

Mevr. A. Lek Hoofd Acuut Behandelteam Oost/Zuid-Oost/Diemen

Mevr. K. Parker Hoofd Acuut Behandelteam Centrum/Oud-West

Mevr. E. Westenberg Hoofd Acuut Behandelteam Noord

Mevr. M.M. Lommerse, (ortho)pedagoog/systeemtherapeut Coördinator MCT Jeugd

Mevr. S.P.M. Bakker Beleidsadviseur Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam [email protected]

Mevr. E.M.F. van Not Secretariaat Management Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam [email protected]


60


61

BIJLAGE In deze bijlage zijn uitgebreide overzichten opgenomen met betrekking tot de groei en ontwikkeling die de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam op het gebied van zorgontwikkeling en beleid heeft doorgemaakt. In 2011 bestond de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam acht jaar. In onderstaande overzichten zijn de cijfers van de afgelopen vijf jaar opgenomen.

Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam – volwassenen

Contacten 2011

2010

2009

2008

2007

Mutatie

Mutatie

Mutatie

Mutatie

‘11/’10

‘10/’09

‘09/’08

‘08/’07

Aantal contacten

8.124

7.842

7.485

6.696

6.130

4%

5%

12%

9%

Aantal consulten*

5.844

5.610

5.406

4.771

4.780

4%

4%

13%

0%

Totaal aantal unieke patiënten

2.868

2.741

2.476

2.276

2.260

5%

11%

9%

1%

* Totaal aantal consulten waarbij een tweede consult bij eenzelfde patiënt mogelijk voorvloeit uit een eerder consult maar ook een nieuwe interventie kan betekenen.

Splitsing naar geslacht 2011

2010

2009

2008

2007

Man

50%

50%

55%

54%

Vrouw

50%

50%

45%

46%

48%

100%

100%

100%

100%

100%

Totaal


52%

Splitsing naar leeftijd van patiënten 2011

2010

2009

2008

2007

0 - 15 jaar

1%

0%

1%

1%

16 - 22 jaar

9%

8%

8%

9%

9%

23 - 29 jaar

16%

15%

15%

17%

15%

30 - 49 jaar

49%

50%

50%

49%

52%

50 - 69 jaar

21%

22%

23%

21%

19%

4%

5%

4%

4%

4%

100%

100%

100%

100%

100%

70 jaar en ouder Totaal

1%

Reeds bekende patiënten in de Amsterdamse GGz 2011 Patiënten die afgelopen 12 maanden niet in zorg waren bij

2010

2009

44%

42%

43%

8%

6%

6%

8%

1%

2%

33%

38%

37%

7%

13%

12%

100%

100%

100%

Arkin of GGZ inGeest Patiënten die t.t.v. SPA consult niet in zorg waren bij Arkin maar wel in de afgelopen 12 maanden Patiënten die t.t.v. SPA consult niet in zorg waren bij GGZ inGeest maar wel in de afgelopen 12 maanden Patiënten die t.t.v. SPA consult in zorg waren bij Arkin Patiënten die t.t.v. SPA consult in zorg waren bij GGZ inGeest Totaal


2

Consultlocatie 2011 Onderzoeksruimte Politiebureau Huisbezoek

2010

2009

2008

2007

42%

43%

47%

46%

2%

2%

2%

2%

45% 3%

11%

13%

15%

17%

19%

15%

Spreekkamer SPA*

6%

5%

1%

Bij GGz instellingen

26%

21%

18%

17%

EHBO

4%

5%

4%

5%

4%

Elders

9%

11%

13%

13%

14%

100%

100%

100%

100%

100%

Totaal

* Met ingang van september 2009 is het mogelijk patiënten die buiten kantooruren worden aangemeld via de huisarts uit te nodigen bij de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam.

Reden van aanmelding 2011 Gevaar voor zichzelf

2010

2009

2008

2007

27%

26%

25%

23%

27%

9%

9%

8%

10%

11%

27%

29%

31%

31%

27%

6%

7%

6%

6%

3%

Anders

31%

29%

30%

30%

32%

Totaal

100%

100%

100%

100%

100%

Gevaar voor anderen Depressieve symptomatologie Psychiatrische symptomatologie

Tijdstip contacten 2011

2010

2009

2008

2007

Binnen kantooruren

14%

13%

14%

14%

14%

Buiten kantooruren

86%

87%

86%

86%

86%

Op weekdagen

64%

67%

68%

68%

67%

In het weekend

36%

33%

32%

32%

33%


3

Openbare Geestelijke Gezondheidszorg 2011

Aantal overgebrachte personen Aantal assistentie verleningen door politie % assistentie verleningen door politie

2010

2009

2008

2007

Mutatie

Mutatie

Mutatie

Mutatie

‘11/’10

‘10/’09

‘09/’08

‘08/’07

1.658

1.500

1.570

1.482

1.499

(5%)

6%

0%

19

17

87

116

143

(80%)

(25%)

(12%)

1%

1%

6%

8%

10%

0%

Splitsing naar geslacht bij OGGz patiënten 2011

2010

2009

2008

2007

Man

64%

61%

64%

62%

Vrouw

36%

39%

36%

38%

40%

100%

100%

100%

100%

100%

Totaal

60%

Gem. aantal overgebrachte pt. door de politie per dag 6 5 4

2007 2008

3

2009 2010 2011

2 1 0 Jan Feb Mrt Apr Mei Jun

Jul Aug Sep Okt Nov Dec


4

Herkomst patiënten 2011

2010

2009

2008

2007

Regio Zuid/Nieuw-West

24%

25%

24%

25%

24%

Regio Oost/Zuid-Oost

20%

21%

21%

19%

20%

Regio Centrum/Oud-West, Noord

38%

36%

34%

39%

41%

Buiten Amsterdam

8%

8%

8%

7%

6%

Buitenland

3%

3%

3%

2%

2%

Onbekend

7%

7%

10%

8%

7%

100%

100%

100%

100%

100%

Totaal

Meest voorkomende etnische achtergrond patiënten 2011

A’damse

2010

A’damse

2009

A’damse

2008

A’damse

2007

A’damse

Bevol-

Bevol-

Bevol-

Bevol-

Bevol-

king ‘11

king ‘10

king ‘09

king ‘08

king ‘07

Nederlands

45%

50%

46%

50%

44%

51%

39%

51%

41%

51%

Surinaams

11%

9%

11%

9%

10%

9%

10%

9%

9%

9%

Marokkaans

7%

9%

6%

9%

7%

9%

9%

9%

8%

9%

Turks

3%

5%

5%

5%

3%

5%

3%

5%

6%

5%

34%

27%

32%

27%

36%

26%

39%

26%

36%

26%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Overig niet-Nederlands Totaal


5

Overzicht van de vijf meest gestelde hoofddiagnoses gesplitst naar OGGz en AGGz 2011 Diagnose OGGz

2011

Diagnose AGGz

2011

Psychotische stoornis

37%


21%

Stoornis in middelengebruik

13%


12%

Bipolaire stoornis

10%

Depressieve stoornis

9%

Persoonlijkheidsstoornis

7%

Aanpassingsstoornis

8%

Aanpassingsstoornis

6%


8%

Overig

27%

Overig

42%

Totaal

100%

Totaal

100%


2010

Diagnose AGGz

2010


40%


25%


10%


10%

Bipolaire stoornis

9%


9%


6%

Aanpassingsstoornis

9%

Aanpassingsstoornis

6%

Bipolaire stoornis

7%

Overig

29%

Overig

40%

Totaal

100%

Totaal

100%


2009

Diagnose AGGz

2009


45%


25%


11%


11%

Bipolaire stoornis

9%


8%


5%


8%

Aanpassingsstoornis

4%

Bipolaire stoornis

6%

Overig

26%

Overig

42%

Totaal

100%

Totaal

100%


6


2008

Diagnose AGGz

2008


48%


26%

Bipolaire stoornis

11%


11%


10%


10%


6%

Bipolaire stoornis

Aanpassingsstoornis

4%


8% 7%

Overig

21%

Overig

38%

Totaal

100%

Totaal

100%


2007

Diagnose AGGz

2007


49%


31%


14%


14%

Bipolaire stoornis

10%

Aanpassingsstoornis

10%

Aanpassingsstoornis

6%


10%


4%

Bipolaire stoornis

8%

Overig

17%

Overig

27%

Totaal

100%

Totaal

100%


7

Overzicht van de vijf meest gestelde tweede behandeldiagnose op as I, bij een hoofddiagnose op as I Tweede behandeldiagnose op as I Stoornis in middelengebruik

2011

N=

57%

1.408


8%

192


6%

136

Overige Angsstoornissen

2%

58

Aanpassingsstoornis

2%

51

Overig

25%

638

Totaal

100%

2.483

NB:

Bij 2.483 contacten is een tweede behandeldiagnose op as I ingevuld waarbij de hoofddiagnose ook op as I ligt.


2010

N=

58%

1.400


7%

178


4%

100

Aanpassingsstoornis

3%

65

PTSS

2%

49

Overig

26%

608

Totaal

100%

2.400

NB:



2009

N=

62%

1.298


7%

156


4%

74

Aanpassingsstoornis

3%

54

Cognitieve/organische stoornis

2%

51

Overig

22%

455

Totaal

100%

2.088

NB:



8

Overzicht van de vijf meest gestelde tweede behandeldiagnose op as I, bij een hoofddiagnose op as I Tweede behandeldiagnose op as I

2008

N=


52%

1013


13%

245


7%

137

Aanpassingsstoornissen

3%

49

Cognitieve/organische stoornis

3%

62

Overig

22%

436

Totaal

100%

1.942

NB:



9

Specificatie van 591 contacten waarbij de hoofddiagnose op as II is gesteld Hoofddiagnose op as II

2011

Borderline persoonlijkheidsstoornis

52%

Persoonlijkheidsstoornis NAO

28%

Diagnose of aandoening op as II uitgesteld

7%

Persoonlijkheidsstoornis gedef. overig

6%

Zwakzinnigheid/zwakbegaafdheid

6%

Geen diagnose of aandoening op as II Totaal NB:

1% 100%

De informatie aangemerkt als onbekend is buiten dit overzicht gehouden.


2010


44%


32%

Persoonlijkheidsstoornis gedef. overig

11%


6%


6%

Geen diagnose of aandoening op as II Totaal NB:

1% 100%



2009


39%


28%


12%


12%

Persoonlijkheidsstoornis gedefinieerd overig Totaal NB:

9% 100%



10


2008


48%


29%


9%

Persoonlijkheidsstoornis gedefinieerd overig

8%

Zwakzinnigheid/zwakbegaafdheid Totaal NB:

6% 100%



11

Specificatie van 1.195 contacten waarbij stoornis in middelengebruik als eerste behandeldiagnose op as I is gesteld Diagnose

2011

Stoornis in alcoholgebruik

51%

Stoornis in cocaïnegebruik

13%

Stoornis in cannabisgebruik

12%

Stoornis door amfetamine

11%

Stoornis in gebruik van sedativum, hypnotic

4%

Overig

9%

Totaal

100%

Specificatie van 908 contacten waarbij stoornis in middelengebruik als eerste behandeldiagnose op as I is gesteld Diagnose

2010


52%


15%


12%


7%

Stoornis door alcohol

4%

Overig

10%

Totaal

100%


2009


47%


14%


14%

Stoornis door alcohol Stoornis in cocaïnegebruik

8% 5%

Overig

12%

Totaal

100%


12


2008


44%


20%


15%

Stoornis door alcohol

8%


8%

Overig

5%

Totaal

100%


13

Draaideur patiënten Omschrijving Aantal unieke patiënten

2011

2010

2009

2008

2007

2.868

2.741

2.476

2.276

352

347

349

283

283

12%

13%

14%

12%

13%

Patiënten die ≥ 5 keer werden gezien

154

151

173

128

123

% patiënten ≥ 5 keer gezien t.o.v. totaal unieke patiënten

5%

6%

7%

6%

5%

Patiënten die ≥ 3 keer werden gezien % patiënten ≥ 3 keer gezien t.o.v. totaal unieke patiënten

NB:

2.260

Patiënten waarbij een volgend consult binnen twee weken plaatsheeft, worden niet in de tellingen van draaideur patiënten meegenomen.

Doorverwijzingen Omschrijving Gedwongen opname met IBS Gedwongen opname onder lopende RM Vrijwillige opname Verslavingszorg

2011

2010

2009

2008

2007

16%

15%

17%

17,5%

2%

2%

2%

2%

21% 2%

15%

14%

16%

17,5%

19%

1%

Ambulant, eigen behandelaar

22%

27%

23%

23%

21%

Ambulant, nieuwe aanmelding

21%

23%

22%

18%

10%

Overig

23%

19%

20%

22%

27%

Totaal

100%

100%

100%

100%

100%

NB:

Van de patiënten die in 2007 opgenomen werden, werd 55% gedwongen en 45% vrijwillig opgenomen, in 2008 werd 53% gedwongen en 47% vrijwillig opgenomen. Van de patiënten die in 2009 opgenomen werden, werd 54% gedwongen en 46% vrijwillig opgenomen, in 2010 werd 56% gedwongen en 44% vrijwillig opgenomen. Van de patiënten die in 2011 opgenomen werden, werd 55% gedwongen en 45% vrijwillig opgenomen.

TOA opnames Omschrijving

2011

2010

2009

2008

2007

Aantal opnames

642

636

708

517

Gemiddelde ligduur (uren)

110

92

85

94

77

73%

70%

70%

61%

54%

Gemiddelde bedbezetting (uren) NB:

499

Gemiddelde bedbezetting is het totaal aantal uren dat de bedden belegd zijn t.o.v. het totaal aantal beschikbare uren.


14

Inbewaringstellingen Locatie waar aanvraag plaatsheeft

2011

% van

2010

totaal

% van

2009

% van

totaal

2008

totaal

% van

2007

% van

totaal

aan-

totaal

tallen Onderzoeksruimte

394

53%

478

59%

574

65%

485

59%

507

42

6%

43

5%

21

2%

24

3%

43

5%

117

16%

90

11%

89

10%

77

9%

91

10%

Huisbezoek Klinieken incl. TOA Overig Subtotaal Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam

57%

32

4%

37

4%

45

5%

45

5%

39

4%

585

79%

648

80%

729

82%

631

76%

680

76%

37

5%

32

4%

35

4%

ABT regio Zuid/Nieuw-West

41

5%

37

4%

ABT Oost/Zuid-Oost

61

7%

71

8%

ABT Centrum/Oud-West, Noord

79

10%

59

7%

140

17%

130

15%

ABT Centrum/Oud-West, Noord, Oost/Zuid-Oost*

106

Sint Lucas Andreas Ziekenhuis en OLVG Totaal aangevraagde IBS’en in Amsterdam

14%

119

15%

106

12%

16

2%

14

2%

16

2%

13

2%

48

5%

744

100%

813

100%

886

100%

825

100%

895

100%

* Met ingang van 2009 maken het ABT AMC De Meren en de ABT’s JellinekMentrum onderdeel uit van Arkin.

Plaatsingen binnen de regio 2011 Plaatsingen binnen de regio* i.g.v. gedwongen opname

89%

2010 94%

2009 94%

2008 96%

2007 93%

2006 89%

* Patiënten die woonachtig zijn in Amsterdam die in Amsterdam worden opgenomen. 52% van het aantal patiënten dat na een IBS wordt opgenomen, wordt op de TOA opgenomen.


15

Opname locaties na IBS (totaal 744). NB. Dit zijn alle IBS’en afgegeven in Amsterdam.

Opnameplaats na afgifte IBS A'dam 2011 390

32

27

23

18

17

15

9

8

4

1

AM pl C ee gh ui ze D ijk n en D ui n Kl in O ie KP k JT M + O KR D K e Ba sc ul PA e AZ Sp Lu C or ris ca en is s un bu it rg Ar /R ki n ei ge rs bo s

55

la Kl an in ie k 1e C H

t

ge n

ge es

io

Vl aa

rd

in

In

re g n

Bu ite

60

Ve r

85

TO A

450 400 350 300 250 200 150 100 50 0


16

Mobiel Crisisteam Jeugd

Contacten 2011

2010

2009

2008

2007

Mutatie

Mutatie

Mutatie

Mutatie

‘11/’10

‘10/’09

‘09/’08

‘08/’07

Productie in aantallen

714

804

789

662

650

(11%)

2%

19%

2%

Aantal unieke patiënten

541

571

556

460

474

(5%)

3%

21%

(3%)

Splitsing naar leeftijd van patiënten 2011

2010

2009

2008

2007

0 – 5 jaar

10%

12%

12%

11%

13%

6 – 11 jaar

16%

15%

21%

16%

15%

12 – 15 jaar

44%

41%

36%

43%

42%

16 - 22 jaar

27%

31%

29%

27%

26%

3%

1%

2%

3%

4%

100%

100%

100%

100%

100%

23 jaar en ouder Totaal

Tijdstip contacten 2011

2010

2009

2008

2007

Binnen kantooruren

9%

11%

11%

8%

9%

Buiten kantooruren

91%

89%

89%

92%

91%


17

Herkomst patiënten 2011

2010

2009

2008

2007

Regio Zuid/Nieuw-West

17%

22%

22%

18%

25%

Regio Oost/Zuid-Oost

27%

28%

24%

17%

19%

Regio Centrum/Oud-West, Noord

32%

29%

27%

35%

32%

Buiten Amsterdam (ROA) / buitenland

24%

21%

27%

30%

24%

100%

100%

100%

100%

100%

Totaal


18

COLOFON Tekst Saskia Bakker

Cijfers Arkin: Ber Buis, Pieter van den Hoek, Nico Hoeve, Martin Rietman, Jaap Peen, Louk van der Post, Peter Veldkamp

Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam: Karin de Wilde, Willem Zevering

Politie: Jelle van Veen, Monica Root

Tekstbijdragen Alexander Achilles Jurgen Cornelis Ed van Leeuwen Marion Lommerse Elmy van Not Flip-Jan van Oenen Louk van der Post Astrid Vellinga Jeroen Zoeteman

Redactie Saskia Bakker

Creatief ontwerp Besides Purple

Drukwerk Drukkerij Hoogcarspel Grafische Communicatie Print en Pixels


Jaarverslag 2011 Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam

Recommend Documents