Een wereldprimeur: de eerste lading koffieschillen arriveert vanuit Brazilië in Nederland, bestemd voor de opwekking van groene stroom fotografie Remko van Rhijn
J a a r v e r s l a g 20 07 E s s e n t N.V.
J a a r v e r s l a g 20 07 E s s e n t N.V.
Energie vraagt om energie. Energie vraagt om Essent.
Een wereldprimeur: de eerste lading koffieschillen arriveert vanuit Brazilië in Nederland, bestemd voor de opwekking van groene stroom fotografie Remko van Rhijn
J a a r v e r s l a g 20 07 E s s e n t N.V.
J a a r v e r s l a g 20 07 E s s e n t N.V.
Energie vraagt om energie. Energie vraagt om Essent.
fotografie Taco Anema
NS is een belangrijke klant van Essent
fotografie Taco Anema
Groningen gezien vanaf de Martinitoren
fotografie Taco Anema
NS is een belangrijke klant van Essent
fotografie Taco Anema
Groningen gezien vanaf de Martinitoren
De Amercentrale in Geertruidenberg, waar biomassa gemengd met kolen wordt verstookt fotografie Taco Anema
Energie vraagt om energie. Energie vraagt om Essent. Essent is met ruim 2,7 miljoen huishoudelijke en zakelijke klanten het grootste Nederlandse energiebedrijf. We zijn de grootste producent van duurzame energie in Nederland. Essent beschikt over 90 jaar ervaring in productie, handel, transport en levering van elektriciteit. In gas zijn we zelfs al 150 jaar actief. Essent heeft alle kennis in huis om optimaal gebruik te maken van de energie die op aarde aanwezig is. Want energie is er altijd en overal. In wind, in zonlicht, in biomassa, in alles. Essent weet als geen ander hoe we de beschikbare energie zo efficiënt en effectief mogelijk kunnen benutten. Daar stoppen we al onze energie in. Hierdoor bent u ook in de toekomst verzekerd van betaalbare energie. Daar kunt u op vertrouwen.
w w w . e s se n t . e u
>
Jaarverslag 2007 Essent N.V.
>
Inhoud Kerncijfers 2003-2007 4
01
Profiel 12
02
Bericht van de voorzitter 14
03
Bericht van de Raad van Commissarissen 18
V E R S L A G R A A D VA N B E S T U U R
G A N G VA N Z A K E N B U S I N E S S U N I T S 2 0 0 7
04
Financiële gang van zaken 2007 24
05
Splitsing 28
Essent Service & Verkoop 47
06
Investeren in de toekomst 32
Toegevoegde Waarde Diensten 49
07
Nieuw marktmodel Stroomopwaarts 36
Essent Trading 50
08
Onze medewerkers 38
Essent Productie 53
09
Gezondheid, veiligheid en milieuzorg 42
Business Development 54
10
Energiewaardeketen 46
Projects 55 Deutsche Essent 56 11
Essent Netwerk 58
12
Stadtwerke Bremen (swb AG) 62
13
Essent Milieu 64
14
Vooruitzichten 68
15
Risicomanagement 70
16
Interne controle 74
17
Corporate governance 78
V E R KO R T E J A A R R E K E N I N G 2 0 0 7
OVERIGE GEGEVENS
Inleiding 89
Personalia 114
Geconsolideerde winst- en verliesrekening 91
Accountantsverklaring bij verkorte jaarrekening 118
Geconsolideerde balans 92 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 93 Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen 94 Segmentinformatie 96 Overige toelichtingen 100
Winstbestemming 119 Aandeelhoudersinformatie 120
w w w. e s se n t . e u
>
Kerncijfers 2003-2007 bedragen in miljoenen euro’s
IFRS
NL GAAP
2007
2006 [1]
2005 [1]
2004 [1,2]
2004 [1]
2003 [1]
Resultaat Netto-omzet
7.378
6.442
5.890
5.946 [3]
7.413
7.131
Kosten van inkoop energie en grond- en hulpstoffen
4.342
3.467
3.305
2.897 [4]
4.354
4.214
Brutomarge
3.036
2.975
2.584
3.049
3.059
2.917
103
144
100
120
202
174
1.696
1.690
1.455
1.710
1.824
1.689
508
533
526
715
712
728
Overige bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten excl. afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Bedrijfsresultaat
935
896
704
744
725
674
1.499
1.501
1.339
1.539
1.517
1.441
EBIT
991
968
812
824
805
713
Financiële baten en lasten
– 35
– 88
– 47
– 218
– 200
– 210
Resultaat voor belastingen
956
881
765
606
605
503
2.594
761
526
417
426
389
Personeelsleden ultimo jaar (aantal)
10.687
10.471 [5]
11.223
11.800
11.800
12.206
FTe ultimo jaar (aantal)
10.223
9.832 [5]
10.657
11.181
11.181
11.755
EBITDA
Resultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van Essent N.V.
Ratio’s resultaat Ontwikkeling netto-omzet in % t.o.v. vorig jaar
14,5
9,4
– 0,9
– 16,6
4,0
7,7
Bedrijfsresultaat in % van de netto-omzet
12,7
13,9
12,0
12,5
9,8
9,5
Netto-omzet per gemiddeld aantal FTe (duizenden euro’s)
736
629 [5]
539
518
646
597
ROIC (%)
13,4
14,8
12,6
12,5
12,0
10,1
ROE (%)
64,3
24,1
18,5
17,4
15,7
16,1
1 De berekening van de ratio’s is gebaseerd op de cijfers zoals gepresenteerd in de balans en winst- en verliesrekening waarbij in de winst- en verliesrekening de Essent Kabelcom-activiteiten als beëindigde bedrijfsactiviteiten zijn geclassificeerd. Voor 2006 zijn in de balans de activa en verplichtingen van Essent Kabelcom als activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop gepresenteerd. Een dergelijke balanspresentatie heeft voor 2005 niet plaatsgevonden. De jaren 2003 tot en met 2004 zijn niet aangepast 2 Exclusief IAS 32 en 39 3 Aangepast voor inkoopwaarde optimalisatiecontracten. Zonder aanpassing is dit bedrag EUR 7.403 miljoen 4 Aangepast voor inkoopwaarde optimalisatiecontracten. Zonder aanpassing is dit bedrag EUR 4.354 miljoen 5 Aangepast voor vergelijkingsdoeleinden
4 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
IFRS
NL GAAP
2007
2006 [1]
2005 [1]
2004 [1,2]
2004 [1]
2003 [1]
Balans Netto werkkapitaal
–9
– 590
– 638
– 117
– 357
– 188
Vaste activa
8.049
6.411
7.144
6.484
6.937
6.973
Geïnvesteerd vermogen
8.204
6.559
6.508
6.367
6.580
6.785
4.908
3.158
3.163
2.525
2.887
2.556
5.175
3.414
3.396
2.738
3.154
2.727
664
535
1.776
2.002
2.007
2.252
Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van Essent N.V. Totaal eigen vermogen Langlopende rentedragende verplichtingen Kortlopende rentedragende verplichtingen Totaal rentedragende verplichtingen Totaal financiering Investeringen in vaste activa
60
1.085
806
553
554
660
724
1.620
2.582
2.555
2.561
2.912
8.204
6.559
6.508
6.367
6.580
6.785
797
590
445
684
651
642
Ratio’s balans Totaal eigen vermogen in % van totaal financiering
63,1
52,1
52,2
43,0
47,9
40,2
Solvabiliteit (%)
37,5
30,4
29,3
32,8
36,8
32,0
1.242
1.269
1.268
1.141
140
–
–
–
Kasstroom Kasstroom uit operationele activiteiten ■
doorlopende bedrijfsactiviteiten
■
beëindigde bedrijfsactiviteiten
1.003 14
881 [3] 145
Kasstroom uit investeringsactiviteiten ■
doorlopende bedrijfsactiviteiten
– 876
– 254 [3]
– 303
– 640
– 638
– 502
■
beëindigde bedrijfsactiviteiten
2.552
– 136
– 118
–
–
–
– 1.964
– 779
– 763
– 530
– 446
– 767
–
– 25
– 23
–
–
–
729
– 168
175
99
184
– 128
Kasstroom uit financieringsactiviteiten ■
doorlopende bedrijfsactiviteiten
■
beëindigde bedrijfsactiviteiten
Totale kasstroom 1 De berekening van de ratio’s is gebaseerd op de cijfers zoals gepresenteerd in de balans en winst- en verliesrekening waarbij in de winst- en verliesrekening de Essent Kabelcom-activiteiten als beëindigde bedrijfsactiviteiten zijn geclassificeerd. Voor 2006 zijn in de balans de activa en verplichtingen van Essent Kabelcom als activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop gepresenteerd. Een dergelijke balanspresentatie heeft voor 2005 niet plaatsgevonden. De jaren 2003 tot en met 2004 zijn niet aangepast 2 Exclusief IAS 32 en 39 3 Aangepast voor vergelijkingsdoeleinden
5 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Kerncijfers 2003-2007
w w w. e s se n t . e u
Streefwaarden
IFRS
NL GAAP
2007 [1]
2006 [1]
2005 [1]
2004 [1,2]
2004 [1]
2003 [1]
Financiële ratio’s Leverage (totale schuldbasis in %)
<50%
12,3
32,2
43,2
48,3
44,7
51,6
EBITDA/Totaal rentedragende verplichtingen in %
>35%
207,0
92,7
51,9
60,2
59,2
49,5
Rentedekking
>5,0x
42,5x
18,0x
18,6x
11,6x
11,5x
10,9x
>75%
91,7
33,0
68,8
78,4
78,2
77,3
Langlopende rentedragende verplichtingen in % van totaal rentedragende verplichtingen Informatie per aandeel Resultaat per aandeel toe te rekenen aan aandeelhouders van Essent N.V. (in euro’s per aandeel) ■
doorlopende activiteiten
■
beëindigde bedrijfsactiviteiten
5,34
3,62
3,51
2,78
2,85
2,60
11,99
1,46
–
–
–
–
17,33
5,08
3,51
2,78
2,85
2,60
Dividend (in euro’s per aandeel) [3]
8,67
2,54
1,76
1,14
1,14
1,04
Pay-out ratio (%)
50,0
50,0
50,0
41,0
40,0
40,0
Totaal resultaat per aandeel
1 De berekening van de ratio’s is gebaseerd op de cijfers zoals gepresenteerd in de balans en winst- en verliesrekening waarbij in de winst- en verliesrekening de Essent Kabelcom-activiteiten als beëindigde bedrijfsactiviteiten zijn geclassificeerd. Voor 2006 zijn in de balans de activa en verplichtingen van Essent Kabelcom als activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop gepresenteerd. Een dergelijke balanspresentatie heeft voor 2005 niet plaatsgevonden. De jaren 2002 tot en met 2004 zijn niet aangepast 2 Exclusief IAS 32 en 39 3 2007: voorgesteld dividend, inclusief het reeds in 2007 betaalde interimdividend
6 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Netto-omzet per segment - doorlopende activiteiten Í LQPLOMRHQHQHXURÂV 7RWDDO
2007
7.377,5
(QHUJLHZDDUGHNHWHQ
5.671,8
(QHUJLHGLVWULEXWLH
1.216,8 378,0
0LOLHX
1.001,6
VZE$*
– 890,7
(OLPLQDWLH
2006
6.441,6 4.588,4 1.241,6 380,2 1.055,6 – 824,2
2005
5.889,6 3.543,8 1.276,2 362,4 993,0 – 285,8
Netto-omzet aan derden per land - doorlopende activiteiten Í LQPLOMRHQHQHXURÂV 7RWDDO
2007
7.372,7
1HGHUODQG
5.826,5
'XLWVODQG
1.190,5 355,7
2YHULJ
2006
6.431,4 4.954,8 1.316,5 160,1
2005
5.875,9 4.621,7 1.133,0 121,2
7 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Kerncijfers 2003-2007
w w w. e s se n t . e u
Brutomarge Í LQPLOMRHQHQHXURÂV 2007
3.036,0
2006
2.974,5
2005
2.584,4
Bedrijfsresultaat per segment - doorlopende activiteiten Í LQPLOMRHQHQHXURÂV 7RWDDO
2007
934,5
(QHUJLHZDDUGHNHWHQ
660,7
(QHUJLHGLVWULEXWLH
163,5 83,6
0LOLHX
63,8
VZE$*
– 37,1
1LHWJHDOORFHHUGHNRVWHQ
2006
895,6 621,6 166,9 86,0 101,8 – 80,7
2005
704,2 389,0 266,9 59,7 73,8 – 85,2
8 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Resultaat per aandeel Í LQHXURÂVSHUDDQGHHO 7RWDDO
2007
11,99
DDQGHHOKRXGHUVYDQ(VVHQW19 GRRUORSHQGHEHGULMIVDFWLYLWHLWHQ
17,33 5,34
5HVXOWDDWWRHWHUHNHQHQDDQ
2006
5,08 3,62
EH LQGLJGHEHGULMIVDFWLYLWHLWHQ
1,46 2005
3,51 3,51 –
Netto-omzet per gemiddeld aantal FTe’s Í LQGXL]HQGHQHXURÂV 2007 *
736
2006 *
629
2005
539
([FOXVLHIEH LQGLJGHEHGULMIVDFWLYLWHLWHQ
ROIC Í LQSURFHQWHQ 2007
13,4
2006
14,8
2005
12,6
9 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Kerncijfers 2003-2007
w w w. e s se n t . e u
Kasstromen Í LQPLOMRHQHQHXURÂV 7RWDOHNDVVWURRP
2007
729 1.003
.DVVWURRPXLWRSHUDWLRQHOH
14
DFWLYLWHLWHQ GRRUORSHQGHEHGULMIVDFWLYLWHLWHQ
– 876
EH LQGLJGHEHGULMIVDFWLYLWHLWHQ
2.552 – 1.964
.DVVWURRPXLWLQYHVWHULQJV
–
DFWLYLWHLWHQ GRRUORSHQGHEHGULMIVDFWLYLWHLWHQ
2006
– 168
EH LQGLJGHEHGULMIVDFWLYLWHLWHQ
881
.DVVWURRPXLWILQDQFLHULQJV
145
DFWLYLWHLWHQ
– 254
GRRUORSHQGHEHGULMIVDFWLYLWHLWHQ
– 136
EH LQGLJGHEHGULMIVDFWLYLWHLWHQ
– 779 – 25 2005
175 1.242 140 – 303 – 118 – 763 – 23
10 Essent N.V. Jaar verslag
w w w. e s se n t . e u
Berekeningswijze financiële ratio’s en gebruikte afkortingen
EBIT EBITDA Leverage (totale schuldbasis)
Bedrijfsresultaat plus resultaat joint ventures en geassocieerde deelnemingen. EBIT plus afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. Totaal rentedragende verplichtingen x 100% gedeeld door het totaal rentedragende verplichtingen plus het totaal eigen vermogen. Som van de vaste activa, het netto werkkapitaal en activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop. Financiële baten minus financiële lasten. Totaal vlottende activa minus liquide middelen en minus kortlopende niet-rentedragende verplichtingen. EBITDA gedeeld door netto financiële baten en lasten. EBIT gedeeld door gemiddeld geïnvesteerd vermogen. Resultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van Essent N.V. gedeeld door het gemiddeld eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van Essent N.V. Eigen vermogen x 100% gedeeld door het balanstotaal. Eigen vermogen plus voorzieningen plus totaal rentedragende verplichtingen plus overige langlopende verplichtingen minus liquide middelen.
Geïnvesteerd vermogen Netto financiële baten en lasten Netto werkkapitaal Rentedekking Return on invested capital (ROIC) Return on equity (ROE)
Solvabiliteit Totaal financiering
Gebruikte afkortingen V J A VA W Wh k M G FTe
volt, eenheid van elektrische spanning joule, eenheid van elektrische arbeid ampère, eenheid van elektrische stroom volt x ampère, eenheid van elektrisch schijnbaar vermogen watt, eenheid van vermogen wattuur, geleverde eenheid van 1 watt gedurende 1 uur kilo = 1.000 (kV = kilovolt, kWh = kilowattuur, kW = kilowatt) mega = 1.000 kilo giga = 1.000 mega fulltime equivalents, aantal medewerkers omgerekend naar een volledige werkweek
11 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Kerncijfers 2003-2007
01
Profiel
Essent is een Nederlands energiebedrijf dat elektriciteit, gas en warmte levert aan huishoudelijke en zakelijke klanten. Wij beschouwen Nederland als onze thuismarkt en zijn ook in toenemende mate actief in Duitsland en België.
Energieketen
productie
handel
elektriciteit
SURGXFWLH
KDQGHO
WUDQVPLVVLH
GLVWULEXWLH
gas
H[SORUDWLH HQZLQQLQJ
KDQGHO
RSVODJ
WUDQVPLVVLH
DDQZH]LJ QLHWGHHOVDDQZH]LJ
12 Essent N.V. Jaar verslag 2007
infrastructuur
verkoop OHYHULQJ
GLVWULEXWLH
OHYHULQJ
w w w. e s se n t . e u
Essent is aanwezig in de hele energieketen, van de productie van energie – uitgezonderd exploratie en winning – tot en met de levering aan eindverbruikers: grootzakelijk, kleinzakelijk en consumenten. Daarnaast leveren wij diverse verwante producten en diensten, zoals het onderhoud van apparatuur, energieadviesdiensten, warmte, de exploitatie van duurzame energievoorzieningen en micro warmtekrachtkoppeling. Tevens verrichten wij een drietal milieuactiviteiten: de verbranding en compostering van afval en het beheer van stortplaatsen. Essent Kabelcom, leverancier van kabel- en telecomproducten, maakt per 1 februari 2007 geen deel meer uit van de onderneming. De gegevens over 2007 laten zien dat Essent in Nederland: marktleider is met een netto-omzet van EUR 7,4 miljard; in duurzame energie koploper is, als producent en leverancier; met Energie:Direct eigenaar is van een van de snelst groeiende energie-startups; toonaangevend is met haar milieubedrijf, waar elk jaar zo’n 2,9 miljoen ton afval wordt verwerkt. ■
■
■
■
Essent is een niet-beursgenoteerde N.V., opgericht in 1999, met hoofdkantoor in Arnhem. Haar aandeelhouders zijn Nederlandse provincies en gemeenten. De onderneming heeft tien business units. Zeven daarvan vormen de Energiewaardeketen voor Nederland, Duitsland en België. De overige activiteiten in Duitsland vinden plaats bij swb. Het Netwerkbedrijf is financieel, organisatorisch en juridisch afgescheiden van de overige activiteiten. Ultimo 2007 werkten bij Essent ruim 10.000 mensen.
+RRIGNDQWRRU
(QHUJLHZDDUGHNHWHQ 13 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Profiel
0LOLHX
.DEHOFRPWRWIHEUXDUL
VZE
1HWZHUN
'HXWVFKH(VVHQW
7RHJHYRHJGH:DDUGH'LHQVWHQ
6HUYLFH 9HUNRRS
(VVHQW7UDGLQJ
3URGXFWLH
3URMHFWHQ
%XVLQHVV'HYHORSPHQW
Organogram Essent N.V.
6WDIGLHQVWHQ(VVHQW6XSSRUW*URXS
02
Bericht van de voorzitter
Solide gang van zaken De bedrijfsresultaten over 2007 laten zien dat Essent waarde weet te scheppen voor haar aandeelhouders. De netto-omzet groeide met 15% van EUR 6,4 miljard naar EUR 7,4 miljard; het totaal van de brutomarge inclusief overige bedrijfsopbrengsten steeg licht en kwam uit op ruim EUR 3 miljard; het bedrijfsresultaat nam met 4% toe tot EUR 935 miljoen. Het resultaat na belastingen uit doorlopende activiteiten, waarbij de verkoop van Kabelcom buiten beschouwing wordt gelaten, toonde een sterk opgaande lijn: van EUR 589 miljoen over 2006 naar EUR 832 miljoen over 2007, een stijging van 41%.
14 Essent N.V. Jaar verslag 2007
Wij zijn erin geslaagd onze positie als marktleider in Nederland verder te verstevigen. In België werd een nieuwe centrale in gebruik genomen en verdubbelde het aantal klanten en ook in Duitsland konden weer stappen worden gezet. Een mijlpaal was de opening van onze nieuwe handelsvestiging in Genève. Met deze stap kunnen wij een zeer concurrerende arbeidsomgeving aanbieden, waardoor de gewenste versterking van Essent Trading vorm kan krijgen. Tevens is een begin gemaakt met de bouw van een internationaal netwerk van inkoop- en verkoopkantoren met de opening van een vestiging in Rome. Met deze en andere prestaties heeft Essent getoond over veerkracht en doorzettingsvermogen te beschikken.
Fusie en splitsing Die eigenschappen hebben in 2007 ook vanuit ander perspectief hun waarde bewezen. Een groot deel van het jaar is veel energie gestoken in een fusie met Nuon. Dat proces werd in september 2007 stopgezet. De eerder overeengekomen waardebepaling van de twee ondernemingen bleek een niet te nemen horde. Ook heeft het Nederlandse Parlement besloten de eigendomssplitsing tussen de geïntegreerde energiebedrijven in gereguleerde netwerkactiviteiten enerzijds en commerciële energieactiviteiten anderzijds door te zetten. Uiterlijk 1 januari 2011 moet deze splitsing zijn doorgevoerd. Krachtens de Wet onafhankelijk netbeheer zal er een ontvlechting moeten komen van de operaties en gezamenlijke ondersteunende diensten tussen het hoofdkantoor van Essent en het netwerkbedrijf. Hierdoor zullen zo’n 3.500 collega’s overgaan naar het nieuwe bedrijf en zal Essent afscheid van hen moeten nemen. Bovendien zal een deel van het resultaat vóór rente en belastingen moeten worden afgestoten. Essent verwacht dat de eigendomssplitsing in de komende jaren tot aanzienlijke kosten zal leiden en heeft voor de betreffende ontvlechting een eerste voorziening getroffen van EUR 21 miljoen. Het beheer van het zogenaamde hoogspanningsnet is 15 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Bericht van de voorzitter
w w w. e s se n t . e u
met ingang van 1 januari 2008 overgedragen aan TenneT, de beheerder van het landelijk hoogspanningnet. Tot het moment van splitsing zal de netbeheerder verder op afstand moeten worden gezet. Dat heeft consequenties voor de naam, de governance, de aansturing en de financiering. Begin 2007 zag het er nog naar uit dat de voorgeschreven eigendomssplitsing, die volgens ons slecht is voor onze klanten, werknemers en aandeelhouders, afhankelijk zou zijn van de vervulling van een aantal voorwaarden zoals een Europese richtlijn, de dekking van de risico’s onder de bestaande Cross-Border Leasecontracten en een verstoring van evenwichtige marktverhoudingen of het in gevaar brengen van een onafhankelijk netbeheer. Helaas moet ik constateren dat de eigendomssplitsing doorgaat zonder dat aan een van de voorwaarden is voldaan.
Nederland In Nederland is Essent marktleider in de energiemarkt, toonaangevend met haar milieubedrijf en de grootste producent van Groene Stroom met de meeste Groene Stroom-klanten. We produceren zo’n 30% van de in Nederland opgewekte duurzame stroom via onze windparken en door de bijstook van biomassa.
Europa In het Europese consolidatieproces, dat naar verwachting in een stroomversnelling zal raken, wil Essent een goede uitgangspositie creëren om optimaal waarde te kunnen blijven scheppen voor haar aandeelhouders, klanten en medewerkers. Zowel voor gas als elektriciteit zien wij een aantal mogelijkheden voor verdere expansie, onder meer door de koppeling van handelsmarkten, de groeiende zogeheten interconnectiecapaciteit en de internationale emissiehandel.
Een gestroomlijnde organisatie Vanzelfsprekend is het van groot belang door te blijven werken aan programma’s en maatregelen die van Essent een zo efficiënt mogelijke en klantgerichte organisatie maken. Met de verkoop van Kabelcom is de portfolio verder aangescherpt. Ons Operational Excellence programma Stroomlijnen, gestart in 2004, heeft duidelijk resultaat opgeleverd. Processen zijn gestroomlijnd, de klanttevredenheid is terug op het niveau van vóór de liberalisering, de klachtafhandeling is aanzienlijk verbeterd en we scoren ‘uitstekend’ op alle elementen van de DTe scorekaart. Een nieuw programma voor een structurele kostenbesparing in de komende twee jaar is in gang gezet.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Ons separaat gepubliceerde verslag over maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in 2007 geeft een breed beeld van de inspanningen die wij op het gebied van duurzaamheid verrichtten en de dilemma’s die zich daarbij voordeden. De keuzes rondom de energie van morgen, de duurzaamheid van onze biobrandstoffen, de diversiteit binnen onze onderneming en onze regionale betrokkenheid staan hier centraal. Ook hebben wij 2007 gebruikt om ons MVO-beleid verder te versterken. Belangrijke resultaten waren het borgen van MVO in onze reguliere processen door duidelijke doelstellingen en verduurzaming van onze eigen kantoorhuishouding. Een succesvol MVO-beleid wordt uiteindelijk uitgedragen door onze medewerkers. Hiervoor richten wij ons in 2008 tot onze medewerkers met een interne campagne onder het motto ‘How on Earth’. Om ons beleid ook extern uit te dragen, is Essent in 2007 als eerste energiebedrijf van Nederland lid geworden van het UN Global Compact. In die organisatie bundelen bedrijven, overheden en non-gouvernementele organisaties hun krachten 16 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
om verbeteringen rond onder meer milieu en duurzaamheid tot stand te brengen. Overigens heeft Essent volgens de Transparantiebenchmark van het ministerie van Economische Zaken een positie in de top 10 van transparant rapporterende bedrijven in Nederland verworven, voornamelijk als gevolg van de publicatie van ons MVO-verslag.
Voorbereiden op de toekomst Essent richt haar vizier op de toekomst, in een krachtenveld waarin diverse ontwikkelingen een nadrukkelijke rol spelen. Verdergaande liberalisering vereenvoudigt de toetreding van buitenlandse energieondernemingen op de Nederlandse markt. Dat leidt tot scherpere concurrentie. Buitenlandse energiebedrijven die zich ook richten op de Nederlandse markt zijn veel groter dan Essent en hebben als voordeel dat zij niet gedwongen worden te splitsen. Tegelijk richten de nationale toezichthouders zich steeds meer op transparantie en concurrentie, met als doel prijsreductie voor de consument. Daarnaast zien we door de fysieke integratie een duidelijke consolidatie in regionale markten, waar Noordwest-Europa er een van is. Bovendien zijn in het belang van klimaatbescherming ambitieuze doelen geformuleerd die moeten leiden tot een reductie van CO2-emissies en een toename van het aandeel duurzaam opgewekte energie. Dat vergt ook weer nieuwe investeringen. In de context van alle genoemde ontwikkelingen is Essent zich aan het voorbereiden op een nieuwe situatie, strategisch, organisatorisch en financieel. Wij kunnen daar vanuit een solide basis aan werken, met productie in Nederland, België en Duitsland, een omvangrijke gasportfolio en een vanuit Genève opererende internationale handelsorganisatie. Sinds 2007 is Essent de energieleverancier met het grootste aantal klanten in Nederland. Met het realiseren van doelgerichte investeringen willen wij onze marktposities waar mogelijk verder versterken. Op het gebied van duurzaamheid streven wij ernaar onze leidende positie verder uit te breiden. Inmiddels is een derde deel van onze geplande investeringen in elektriciteit gericht op het realiseren van duurzame energieproductie. Essent zal zich in de komende periode voornamelijk richten op operational excellence en waardecreatie. Waar mogelijk zal Essent op termijn aansluiting zoeken bij ondernemingen of allianties vormen met partners binnen en buiten Nederland die de identiteit en kernwaarden van Essent respecteren en die Essent verder kunnen brengen in de verwezenlijking van haar doelstellingen. Om duidelijkheid te verschaffen over de toekomstige kwaliteiten van Essent, bevat dit jaarverslag pro forma informatie over het productie/leveringbedrijf zoals dat zich zou hebben ontwikkeld indien de splitsing reeds in 2005 was doorgevoerd. Dit startjaar is gekozen omdat dit samenvalt met de eerste volledige toepassing van IFRS. Deze informatie laat onder meer zien dat de gang van zaken bij het productie/leveringsbedrijf sterk is verbeterd. Zo steeg het resultaat van EUR 474 miljoen over 2006 naar EUR 478 miljoen over 2007. Het bedrijfsresultaat van het netwerkbedrijf daalde licht van EUR 502 miljoen naar EUR 494 miljoen.
Inzet Het moge duidelijk zijn dat 2007 een tumultueus en geen eenvoudig jaar was. Zakelijk ging het Essent goed, waarvoor ik onze klanten en medewerkers van harte wil bedanken. De omstandigheden waaronder wij de toekomst in wilden gaan, zijn in de loop van 2007 ingrijpend veranderd. Onze operationele activiteiten en de genomen maatregelen hebben echter duidelijk vruchten afgeworpen. Wij zullen dan ook met grote energie en inzet aan de toekomst blijven werken. Arnhem, 27 februari 2008 M.A.M. Boersma 17 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Bericht van de voorzitter
03
Bericht van de Raad van Commissarissen
Hierbij leggen wij aan u voor het door de Raad van Bestuur opgestelde jaarverslag van Essent N.V. met daarin opgenomen de jaarrekening over het boekjaar 2007.
18 Essent N.V. Jaar verslag 2007
De jaarrekening is gecontroleerd door Ernst & Young Accountants en van een goedkeurende verklaring voorzien. De verkorte jaarrekening is opgenomen op pagina 87 tot en met 110 van dit jaarverslag. De volledige jaarrekening is, met het oog op de omvang, separaat gepubliceerd op de website van Essent (www.essent.eu). Wij hebben de jaarrekening uitvoerig met de Raad van Bestuur besproken in aanwezigheid van de accountant. De door de Raad van Bestuur voorgestelde winstverdeling heeft onze instemming. Wij stellen u voor de jaarrekening en het daarin opgenomen voorstel tot winstverdeling in de op 16 april 2008 te houden Algemene Vergadering van Aandeelhouders vast te stellen. Tevens stellen wij u voor om in deze vergadering voor het jaar 2007 decharge te verlenen aan de leden van de Raad van Bestuur voor het gevoerde beleid en aan de leden van de Raad van Commissarissen voor het uitgeoefende toezicht.
Invulling van het toezicht De Raad van Commissarissen heeft in 2007 volgens een vooraf vastgesteld schema negen keer vergaderd met de Raad van Bestuur. Daarnaast hebben beide Raden samen nog zeven keer extra vergaderd. De Raad van Commissarissen was in deze vergaderingen steeds vrijwel voltallig aanwezig. In het overleg met de Raad van Bestuur is onder meer gesproken over: fusieproces Essent / Nuon en de beëindiging daarvan; herijking van de strategie; operationele- en eigendomssplitsing van het Netwerkbedrijf; ■
■
■
19 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Bericht van de Raad van Commissarissen
w w w. e s se n t . e u
■
■
■
investeringen in het productiepark en gasopslag; korte en lange termijn-vooruitzichten van de onderneming; toereikendheid van de risicobeheersings- en controlesystemen.
De beoogde fusie met Nuon, waaraan in totaal twee jaar intensief is gewerkt, heeft geen doorgang kunnen vinden. In de zomer van 2007 kwam het fusieproces in een kritieke fase. Over de in de principeovereenkomst overeengekomen ruilverhouding van 55% (Essent) en 45% (Nuon) is tussen de betrokkenen een verschil van inzicht ontstaan. In deze fase is intensief getracht door zowel de Raad van Bestuur als de Raad van Commissarissen het fusieproces vlot te trekken. Ook heeft de Aandeelhouderscommissie van Essent voorstellen gedaan aan de aandeelhouders van Nuon om de impasse te doorbreken. Deze werden helaas niet overgenomen. Voordat de NMa en de Centrale Ondernemingsraden tot een definitief oordeel konden komen, kwamen de Raden van Bestuur en Raden van Commissarissen van Nuon en Essent tot het definitieve oordeel dat er door het verschil van inzicht onvoldoende basis was om het fusieproces succesvol af te ronden. Op 7 september 2007 werd daarom het fusieproces gestaakt. De Raad van Commissarissen betreurt dat het Nederlandse Parlement de afsplitsing van de netwerken bij de geïntegreerde energiebedrijven heeft goedgekeurd. Essent beschouwt de inhoudelijke argumentatie om te splitsen als ondeugdelijk. Nu ook de Europese Commissie het derde pakket maatregelen heeft gepubliceerd rondom de liberalisering van de Europese energiemarkt, met daarin een duidelijke keuze om in ieder geval geen voorstellen te doen over de eigendomssplitsing van distributienetten, blijkt nogmaals hoezeer Nederland met dit besluit voor de muziek uit loopt en mogelijk met zijn rug naar Europa komt te staan. Deze beslissing tot splitsing zal naar verwachting een aantal onwenselijke consequenties hebben, waaronder een ernstige ondermijning van de Nederlandse energiepolitiek en verlies van zeggenschap. Zo denken wij dat afsplitsing van de netwerken niet in het voordeel van de klant zal zijn aangezien dit uiteindelijk tot hogere energielasten zal leiden. Essent heeft besloten, met goedkeuring van haar aandeelhouders, om de schade voortvloeiend uit het splitsingsbesluit desnoods met behulp van de rechter te verhalen op de Staat der Nederlanden. Essent is zich niettemin aan het voorbereiden op het neerzetten van twee goed toegeruste bedrijven: het netwerkbedrijf en het productie/leveringsbedrijf. De Raad van Commissarissen hecht grote waarde aan een transparant ondernemingsbestuur waarin de belangen van alle stakeholders op geëigende wijze worden meegewogen. Op de (vrijwillige) naleving van de Nederlandse corporate governance code door Essent wordt door de Raad van Commissarissen nauwlettend toegezien. De Raad van Commissarissen heeft voorts aandacht besteed aan de samenstelling en het functioneren van de eigen Raad en het functioneren van de Raad van Bestuur. De Raad heeft daarover buiten aanwezigheid van de Raad van Bestuur gesproken op een drietal momenten verspreid over het jaar. De Raad van Commissarissen heeft voorts overleg gepleegd met de externe accountant over diens bevindingen naar aanleiding van uitgevoerde controles en financiële rapportages. Periodiek hebben leden van de Raad van Commissarissen vergaderingen bezocht van de Centrale Ondernemingsraad.
Auditcommissie De auditcommissie vergaderde vijfmaal, telkens in aanwezigheid van de externe accountant. De commissie onderwerpt de financiële rapportages van de onderneming aan een uitgebreide beoordeling alvorens ze worden behandeld in de voltallige Raad. Andere taken van de commissie zijn het houden van toezicht op de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, op de continuïteit en de kwaliteit van de financiële organisatie, op het activiteitenprogramma en het functioneren van de interne accountants en op de relatie met 20 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
de externe accountant. Onderwerpen waaraan de commissie in 2007 voorts aandacht heeft besteed zijn de kwaliteit van de financiële en administratieve organisatie en het risicobeheer van Essent in het algemeen en – met het oog op de verhuizing van een deel van die activiteiten naar Genève – die van de handelsactiviteiten in het bijzonder, de voorbereidingen van de besluitvorming ten aanzien van investeringen, de financiële gevolgen van de eigendomssplitsing van het bedrijf en de externe financiële verslaggeving.
Remuneratie- en selectiecommissie De remuneratie- en selectiecommissie van de Raad van Commissarissen heeft in 2007 drie keer vergaderd. De commissie heeft zich gebogen over het bezoldigingsbeleid voor de Raad van Bestuur en een zorgvuldige invulling daarvan. Voorts heeft de commissie zich beziggehouden met de voorbereiding van de herbenoeming van de leden van de Raad van Commissarissen. In de samenstelling van de Raad van Commissarissen hebben zich in 2007 geen wijzigingen voorgedaan. Volgens rooster zijn in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 18 april 2007 afgetreden de heren Bosscher, Bronckers en Pennings. Zij zijn voor een periode van vier jaar herbenoemd. Met betrekking tot de heer Bronckers heeft de Aandeelhouderscommissie gebruik gemaakt van haar versterkt aanbevelingsrecht om hem te herbenoemen. In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 16 april 2008 zal de heer Hendrikx volgens rooster aftreden. Hij is voor herbenoeming beschikbaar. Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Essent Netwerk B.V. zal worden voorgesteld de heer Bosscher te benoemen tot voorzitter van de Raad van Commissarissen van Essent Netwerk B.V., de beoogde moedermaatschappij van het nieuwe netwerkbedrijf van Essent. Daarom zal de heer Bosscher als lid van de Raad van Commissarissen van Essent N.V. op 16 april 2008 aftreden. Namens de Raad dank ik hem voor zijn toewijding en het vele werk dat hij de afgelopen jaren als lid van de Raad en van de Auditcommissie heeft verricht. Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Essent zal op 16 april 2008 worden voorgesteld als opvolger van de heer Bosscher, tot lid van de Raad van Commissrissen van Essent te benoemen de heer H.J.P. Krul. De heer Krul is sinds 2007 lid van de Board of Directors van Essent Trading International S.A. Genève. Die zetel zal hij voorafgaand aan de Algemene Vergadering ter beschikking te stellen. Meer informatie over de samenstelling van de Raad van Commissarissen is opgenomen op pagina 114 en verder van dit jaarverslag. De heer M.M. van ’t Noordende, lid Raad van Bestuur van Essent N.V. zal per 1 april 2008 terugtreden. Vooruitlopend op afsplitsing van het netwerkbedrijf zal de functie die vacant komt, niet worden opgevuld. Per 1 april 2008 zal de Raad van Bestuur van Essent N.V. bestaan uit M.A.M. Boersma (voorzitter en CEO) en R. de Jong (CFO). De heer Van ’t Noordende is sinds 2002 lid van de Raad van Bestuur van Essent N.V. De Raad van Commissarissen is hem zeer erkentelijk voor de succesvolle wijze waarop hij in de afgelopen 6 jaar mede leiding heeft gegeven aan de onderneming en met name aan de aansturing en effectiviteit van de energiewaardeketen. Wij wensen hem veel succes toe in het verder verloop van zijn carrière. Essent heeft 2007 afgesloten met een goed financieel resultaat, terwijl ook wat de organisatorische slagvaardigheid, efficiëntie en klantgerichtheid betreft flinke vorderingen zijn gemaakt. De teleurstellende ontwikkelingen ten aanzien van de splitsingswet en het fusieproces hebben niet verhinderd dat Essent goed gepresteerd heeft. De Raad van Commissarissen wil daarvoor haar waardering uitspreken en dankt de Raad van Bestuur en alle medewerkers voor de forse inspanningen die in 2007 zijn geleverd. Arnhem, 27 februari 2008 J.V.H. Pennings, voorzitter 21 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Bericht van de Raad van Commissarissen
w w w. e s se n t . e u
>
Verslag Raad van Bestuur
04
Financiële gang van zaken 2007
24 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
V O O R T Z E T T I N G VA N S O L I D E G R O E I Omzet en resultaten De netto-omzet kwam in 2007 uit op EUR 7,4 miljard (2006: EUR 6,4 miljard) een stijging van bijna 15% ten opzichte van voorgaand jaar. De verkopen van elektriciteit en gas namen toe met respectievelijk 14% en 23%, vooral vanwege de gestegen elektriciteitsvolumes en het toegenomen aantal klanten dat gebruik maakte van de zeer concurrerende prijsstelling van Essent in de markt. Ondanks de scherp concurrerende marktprijzen nam de brutomarge toch licht toe, tot EUR 3.036 miljoen (2006: EUR 2.975 miljoen). De succesvolle inkoopstrategie op de wereldmarkt voor grondstoffen en hogere handelsresultaten en -volumes compenseerden het effect van lagere gasvolumes in het kleinverbruik door het relatief warme weer. Begin 2007 voerde Essent een slechts beperkte prijsstijging door voor de levering van gas, elektriciteit en warmte voor particulieren en kleinzakelijke klanten. Halverwege het jaar werden de prijzen verlaagd. De elektriciteitstarieven behoren met de beide merken Essent en Energie:Direct, voor kleinverbruikers tot de laagste in de Nederlandse markt.
Bedrijfskosten De bedrijfskosten zijn, ondanks de omzetstijging van 15%, in 2007 vrijwel op het niveau van voorgaand jaar gebleven. Als percentage van de netto-omzet uit leveringen kwamen de genormaliseerde kosten uit op 28,9% (2006: 33,4%). Met het programma Stroomlijnen, gestart in 2004, heeft Essent goede vorderingen kunnen maken om de slagvaardigheid van het bedrijf over een breed front te versterken en de kosten te verlagen. Voor 2008 en 2009 is een aanvullend verbeterpotentieel van significante omvang in kaart gebracht. Het resultaat uit joint ventures en geassocieerde deelnemingen beliep EUR 57 miljoen (2006: EUR 73 miljoen). Door de licht hogere brutomarge en stringente kostenbeheersing steeg het resultaat uit doorlopende activiteiten vóór rente en belastingen (EBIT) in 2007 met ruim 2% naar EUR 991 miljoen (2006: EUR 968 miljoen). In dit resultaat is een eerste voorziening van EUR 21 miljoen opgenomen voor kosten die gepaard gaan met de aanstaande eigendomssplitsing. Ook zijn de kosten ten bedrage van EUR 18 miljoen die betrekking hebben op de stopgezette fusie met Nuon opgenomen. In procenten van de netto-omzet bedroeg de EBIT 13,4% (2006: 15,0%). De financiële lasten kwamen uit op EUR 35 miljoen, ten opzichte van EUR 88 miljoen in 2006. De verbetering was vooral het gevolg van aflossingen van leningen waarvan de middelen beschikbaar zijn gekomen uit hoofde van de verkoop van Essent Kabelcom. Het resultaat vóór belastingen uit doorlopende bedrijfsactiviteiten over 2007, waarbij de verkoop van Essent Kabelcom buiten beschouwing wordt gelaten, bedroeg EUR 956 miljoen (2006: EUR 881 miljoen), een stijging van 8,6%. De belastingen over dit resultaat bedroegen EUR 124 miljoen (2006: EUR 291 miljoen). De lage belastingdruk vloeit voort uit een verlaging van het Nederlandse wettelijk tarief voor vennootschapsbelasting van 29,6% in 2006 tot 25,5% in 2007 en eenmalige belastingbaten ten bedrage van EUR 45 miljoen. In Duitsland is een vergelijkbare belasting eveneens verlaagd van 40% in 2006 naar 32% in 2007. Het resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten bedroeg EUR 1,8 miljard, afkomstig uit de verkoop van Essent Kabelcom. Het netto-resultaat direct toe te rekenen aan de aandeelhouders van Essent N.V. kwam uit op EUR 2.594 miljoen (2006: EUR 761 miljoen). Het totaal resultaat per aandeel, toe te rekenen aan aandeelhouders van Essent N.V., was EUR 17,33 (2006: EUR 5,08).
25 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Financiële gang van zaken 2007
w w w. e s se n t . e u
Bedrijfskosten Í LQPLOMRHQHQHXURÂV 2007
2.204,1
2006
2.222,9
2005
1.980,6
Investeringen De investeringen in materiële en immateriële vaste activa namen met EUR 207 miljoen toe tot EUR 797 miljoen (2006: EUR 590 miljoen). Deze toename was vooral het gevolg van de hogere investeringen in de gas- en elektriciteitsnetwerken in Nederland en hogere investeringen in windparken. Investeringen per segment Í LQPLOMRHQHQHXURÂV 2007
7RWDDO
797,1 517,3
(QHUJLHZDDUGHNHWHQ
49,3
(QHUJLHGLVWULEXWLH 0LOLHX
109,0
VZE$*
121,5 2006
590,4 420,2 54,4 21,3 94,5
2005
445,3 303,7 50,3 19,8 71,5
Acquisitie en desinvesteringen In 2007 heeft Essent alle uitstaande aandelen van Westland Energie Services B.V. (WES) overgenomen voor een bedrag van EUR 72 miljoen, na verrekening van aanwezige kasmiddelen. De overname van Westland betreft naast energieleverancier WES ook HortiMaX en VEK Adviesgroep. WES is specialist in de levering van energie en verwante producten en diensten aan de glastuinbouw. De acquisitie past goed in de strategie van Essent, die gericht is op vergroting van de duurzame opwekking van energie, groei in de zakelijke markt en de warmtekrachtkoppelingssector en het aanbieden van geïntegreerde adviesdiensten. WES is met ingang van 1 juni 2007 meegeconsolideerd in de groepscijfers. Vanaf de overnamedatum, 31 mei 2007, heeft WES een bijdrage aan de netto groepsomzet gerealiseerd van EUR 289 miljoen. De bijdrage aan de winst voor afschrijvingen, rente en belastingen (EBITDA) was EUR 15,2 miljoen.
26 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Beveiligingssystemen voor particulieren vallen buiten Essent’s kernactiviteiten. Via een management buy out is eind 2007 Essent Domestic Services (EDS) aan het zittende management van EDS en aan een participatiemaatschappij verkocht. Essent Kabelcom, met diverse producten en diensten actief op de Nederlandse kabel- en telecommarkt, maakt sinds 1 februari 2007 geen deel meer uit van de onderneming.
Vermogensstructuur en financiering De rentedragende verplichtingen toonden eind 2007 ten opzichte van de eindbalans 2006 een daling met EUR 896 miljoen tot EUR 724 miljoen als gevolg van de aflossing van kortlopende leningen door de verkoop van Essent Kabelcom. De verhouding tussen het totaal van de rentedragende verplichtingen en het totaal van de rentedragende verplichtingen plus het totaal eigen vermogen (leverage) bedroeg eind 2007 12,3% (2006: 32,2%). Essent streeft naar een stabiele credit rating. Omdat de eigendomssplitsing naar verwachting uiteindelijk de huidige credit rating onder druk zal zetten, bereidt Essent enkele maatregelen voor die deze druk dienen te verminderen. Het effect van deze maatregelen zal op termijn zichtbaar worden. Essent beschikt over een gecommitteerde bankfaciliteit van EUR 2,0 miljard. De resterende looptijd is circa 2 jaar. Deze faciliteit is bedoeld als back-up voor de financiering van het werkkapitaal en algemene bedrijfsactiviteiten. Ook heeft Essent de beschikking over een EUR 1,0 miljard Euro Commercial Paper Programme voor de korte-termijn-financiering. Het EUR 2,0 miljard Debt Issuance Programme is voornamelijk bedoeld voor lange-termijnfinanciering.
Dividendvoorstel De jaarrekening 2007 is opgesteld door de Raad van Bestuur en wordt ter vaststelling voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 16 april 2008. De winst- en verliesrekening sluit met een resultaat toe te rekenen aan de aandeelhouders van Essent N.V. van EUR 2.594 miljoen (2006: EUR: 761 miljoen). Het voorstel tot bestemming van de winst luidt als volgt: Voorgesteld wordt een contant dividend te betalen van 50% van EUR 2.594,3 miljoen, zijnde EUR 1.297,2 miljoen. Dit dividend is inclusief een bijzonder dividend van 50% van de boekwinst van Essent Kabelcom. Van het totale dividend is in 2007 reeds EUR 899 miljoen als interimdividend uitgekeerd. Per saldo resteert derhalve nog een te betalen dividend van EUR 398 miljoen. Dividend per aandeel Í LQHXURÂVSHUDDQGHHO 2007
8,67
2006
2,54
2005
1,76
27 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Financiële gang van zaken 2007
05
Splitsing
Bij Koninklijk Besluit zijn wettelijke bepalingen van kracht geworden die niet langer toestaan dat netbeheerders en bedrijven die in Nederland elektriciteit of gas produceren, leveren of daarin handelen onderdeel uitmaken van één groep. Ook mogen netbeheerders geen aandelen houden in dergelijke bedrijven en vice versa. De verplichting tot splitsing, waar Essent en haar sectorgenoten lang en hard tegen hebben gestreden, is een feit.
28 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Ter voorbereiding op de uiteindelijke juridische afsplitsing van het netwerkbedrijf, zullen wij in 2008 activiteiten van het netwerkbedrijf reeds zo veel mogelijk ontvlechten. Hierdoor gaan synergievoordelen in de bedrijfsvoering verloren. Wij zijn voornemens onder meer deze schade op de Staat te verhalen. Hiervoor is allereerst noodzakelijk dat de wettelijke bepalingen met betrekking tot de eigendomssplitsing als onrechtmatig worden aangemerkt. Op 19 februari 2008 heeft Essent de Staat gedagvaard in een procedure waarbij zij de onrechtmatig-verklaring van de splitsingsbepalingen vordert. Het is in dit stadium van belang om de belanghebbenden in Essent verder inzicht te geven in de opbouw van het geïntegreerde bedrijf en in de consequenties van de splitsing in een Netbeheerder en een productie/leveringsbedrijf, kortweg het Commerciële Bedrijf. Hiervoor is het van belang onderscheid te maken tussen regulering ‘oude stijl’ en ‘nieuwe stijl’. Deze laatste vloeit voort uit recente wetswijzigingen die alle samenhangen met de voorbereiding op de eigendomssplitsing. Zo dient per 1 juli 2008 de Netbeheerder ten minste te beschikken over het economisch eigendom van de netten die hij beheert. Deze belangrijke bepaling houdt verband met de aanwezigheid van zogenaamde Activavennootschappen, de eigenaren van de netwerken. Deze vennootschappen vallen tot 1 juli 2008 niet onder de regulering “oude stijl” en zijn door Essent ook niet als zodanig gerapporteerd. In haar jaarrekening verantwoordt Essent, ook in dit jaarverslag over 2007, als gereguleerde activiteiten (segment Energiedistributie) die activiteiten waarvoor de Raad van Commissarissen van Essent Netwerk B.V., de netbeheerder van alle Nederlandse gereguleerde netwerken van Essent, statutaire en wettelijke verantwoordelijkheid draagt. De Activavennootschappen stellen de netwerken tegen een vergoeding beschikbaar aan de netbeheerder. Deze vergoeding is een afgeleide van de kapitaalkosten (afschrijvingen plus vermogenskostenvergoeding) en is onderdeel van de toegestane kosten van het netbeheer en zijn als zodanig onderdeel van het onder toezicht van de Directie Toezicht energie (DTe), de Kamer van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) belast met het toezicht op de energiesector, staande tariefsstelsel voor netbeheerders. De exploitatie van de Activavennootschappen is onderdeel van het Commerciële Bedrijf en wordt gerapporteerd onder het segment Energiewaardeketen. Eind 2007 heeft Essent het eigendom van de Activavennootschappen overgedragen aan de netbeheerder, zodat deze reeds op 31 december 2007 beschikt over alle eigendomsrechten die Essent heeft op haar netwerken en niet alleen over de economische eigendomsrechten. Deze overdracht is in het segmentoverzicht in de jaarrekening 2007 verwerkt. Overdracht heeft plaatsgevonden tegen zogenaamde fair value op grond van alle op de datum van overdracht van kracht zijnde en bekende wettelijke en andere bepalingen. Essent Netwerk B.V. blijft de koopprijs van de netwerken vooralsnog grotendeels schuldig aan Essent N.V. of een van haar groepsmaatschappijen. De uiteindelijke schuldverhouding zal worden bepaald in overeenstemming met de nog te publiceren Algemene Maatregel van Bestuur inzake de financieringsverhoudingen van netwerkbedrijven. Tot de datum van publicatie voldoet de geconsolideerde balans van Essent Netwerk B.V. aan de eisen zoals geformuleerd in het zogenaamde Handhavingsbesluit van de DTe. Teneinde inzicht te geven in de consequenties van deze wettelijke eis voor de financiële positie en ontwikkeling van de verschillende bedrijfsonderdelen, volgt onderstaand een overzicht over de jaren 2005 tot en met 2007 alsof de segmenten Energiewaardeketen en Energiedistributie reeds onder regulering “nieuwe stijl” zouden worden gerapporteerd. Zoals uit dit overzicht kan worden afgeleid, “verhuist” als gevolg van de overdracht van de Activavennootschappen een materieel deel van het bedrijfsresultaat van het segment Energiewaardeketen naar het segment Energiedistributie. De reden van de hoogte van het bedrijfsresultaat van de Activavennootschappen is dat de vergoeding die door de netbeheerder wordt betaald is gebaseerd in overeenstemming met het reguleringssysteem op de zogenaamde “Regulatorische Activawaarde”, een waarde die door DTe is vastgesteld voor alle
29 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Splitsing
w w w. e s se n t . e u
Bedrijfsresultaat segmentering oude stijl Í LQPLOMRHQHQHXURÂV 7RWDDO
2007
934,5
(QHUJLHZDDUGHNHWHQ
660,7
(QHUJLHGLVWULEXWLH
163,5
0LOLHX
83,6
VZE$*
63,8 – 37,1
1LHWJHDOORFHHUGH NRVWHQ
2006
895,6 621,6 166,9 86,0 101,8 – 80,7
2005
704,2 389,0 266,9 59,7 73,8 – 85,2
Bedrijfsresultaat segmentering nieuwe stijl Í LQPLOMRHQHQHXURÂV 7RWDDO
2007
934,5
(QHUJLHZDDUGHNHWHQ
330,7
(QHUJLHGLVWULEXWLH
493,5 83,6
0LOLHX
63,8
VZE$*
– 37,1
1LHWJHDOORFHHUGH NRVWHQ
2006
895,6 286,5 502,0 86,0 101,8 – 80,7
2005
704,2 27,0 628,9 59,7 73,8 – 85,2
30 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
gereguleerde energienetwerken in Nederland en die dicht bij de fair value ligt. Immers, de kapitaalvergoedingen moeten voldoende zijn om toekomstige vervangings- en uitbreidingsinvesteringen te kunnen blijven doen om de Nederlandse energievoorziening op peil te houden, zowel in termen van kwaliteit als in omvang. De kosten in de Activavennootschappen zijn evenwel gebaseerd op de historische aanschafwaarde van de netwerken. Nu overdracht heeft plaatsgevonden tegen fair value zal de toekomstige exploitatie van de netwerken door de netbeheerder een kleiner verschil laten zien tussen vergoeding en kosten. Hierbij wordt overigens niet alleen gekeken naar het verschil in aanschafprijs respectievelijk vervangingswaarde, maar wordt ook rekening gehouden met voortschrijdend inzicht inzake de economische en technische levensduur van de verschillende materialen waaruit de netwerken bestaan. De bedrijfseconomische afschrijving van de netwerken, zoals tot nu toe door Essent wordt toegepast, gaat uit van een levensduur van 25 tot 30 jaar, terwijl in de praktijk een langere levensduur wordt gerealiseerd. Het verschil in afschrijving gebaseerd op de historische aanschafwaarde en die gebaseerd op fair value en de langere levensduur, bedraagt naar schatting vanaf 2008 circa EUR 55 miljoen per jaar. Naast de door Essent genomen stap met betrekking tot de overdracht van het eigendom van de energienetwerken, bereidt de onderneming zich ook op andere gebieden voor op de mogelijke eigendomssplitsing. Niet alleen wordt er hard gewerkt aan de ontvlechting van bedrijfsactiviteiten die gezamenlijk met de netwerkactiviteiten worden uitgevoerd (shared sevicecenter klant- en aansluitadministraties, computernetwerken, interne dienstverlening, financiering), ook worden de twee bedrijfsonderdelen zo goed mogelijk voorbereid op een onafhankelijke toekomst. Dit betekent dat opnieuw naar corporate governance wordt gekeken, naar de competenties die intern aanwezig zijn, naar het beschikbare bestuursinstrumentarium en naar de verdeling van de risico’s die samenhangen met de splitsing.
31 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Splitsing
06
Investeren in de toekomst
Essent houdt zich intensief bezig met opties voor verdere groei die duidelijk waarde toevoegen voor aandeelhouders, klanten, medewerkers en overige belanghebbenden. Al deze partijen zijn gebaat bij een betrouwbare, vitale en effectief functionerende organisatie, waar de klant mag rekenen op goede producten en dienstverlening en zijn voordeel kan doen met voortdurende verbetering en vernieuwing.
32 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Het commerciële bedrijf Om de positie als concurrerende, betaalbare en betrouwbare gas- en elektriciteitsleverancier veilig te stellen en verder uit te bouwen, heeft Essent een veelbelovende projectenpijplijn ontwikkeld. Dat betreft bijvoorbeeld vergroting van het duurzaam productievermogen, vervanging en uitbreiding van conventionele energiecentrales, opties voor vloeibaar aardgas (LNG) en gasopslag. De strategie is gericht op verdere groei van ons productiepark, met ambitieuze doelstellingen voor duurzame energie, vooral in biomassa en windenergie, en diversificatie van onze brandstofinzet. Belangrijke projecten die in 2007 in gang gezet zijn hadden betrekking op de uitbreiding van de productiecapaciteit van de Clauscentrale in Maasbracht naar 1.800 MW, de nieuwe hybride centrale op de Amerlocatie die naast kolen grote hoeveelheden biomassa gaat omzetten in elektriciteit en warmte, uitbreiding van de gasgestookte capaciteit op de Amer- en Moerdijklocaties en ruimere gasopslagcapaciteit op de Epe-locatie. Liquefied Natural Gas (LNG) Naar verwachting zal de Europese gasmarkt de komende jaren nog aanzienlijk groeien. Om een sterke speler in de strategische Europese markt te blijven, heeft Essent besloten om verder in LNG te investeren. Essent nam een aandeel in de Gate-terminal van Gasunie/VOPAK op de Maasvlakte en sloot een contract voor 3 miljard m3 doorvoercapaciteit. Eind 2007 kondigde Essent aan samen met Gasunie en VOPAK te gaan werken aan de ontwikkeling van een LNG terminal in de Eemshaven. In 2007 heeft Essent energieleverancier Westland Energie Services (WES) overgenomen. Deze acquisitie past goed in de strategie van Essent, die gericht is op groei in de zakelijke markt en de warmtekrachtkoppeling-sector en het aanbieden van geïntegreerde adviesdiensten. Een efficiëntere organisatie Business units als Business Development, Projects, Productie en Essent Trading, werken nauw samen aan de verdere uitbouw en verbetering van onze centrales. Die samenwerking draait om optimalisering van de beschikbaarheid, betrouwbaarheid en kostenverlaging. Essent Trading heeft het zwaartepunt van de operaties verlegd naar Genève in Zwitzerland om te kunnen profiteren van de betere arbeidsmarkt. De vier genoemde business units hebben in 2007 ook hun ISO 9001 kwaliteitscertificaat behaald of vernieuwd. Tevens is in het verslagjaar een gezamenlijk programma van start gegaan, dat gericht is op ISO 9001 certificering van de complete energiewaardeketen. Dit programma wordt in 2008 voortgezet. Innovatie De Innovatieafdeling richt zich op de ontwikkeling van nieuwe technieken en producten om toekomstige omzet voor Essent te creëren. Het gaat vooral om de verdere ontwikkeling en aanscherping van de innovatiestrategie via projecten, producten en nieuwe samenwerkingsverbanden. Essent investeert indirect in seed research via investeringen in technologiefondsen en neemt direct deel in het realiseren van nieuwe technologieën en/of producten via demonstratieprojecten of commerciële marktintroductie. Zo zijn wij betrokken bij het in 2007 opgerichte SET-fonds (Sustainable Energy Technology), onderdeel van het Borssele Convenant, een overeenkomst met de overheid, Delta en EPZ. Ook werd in het verslagjaar een aantal innovatiekeuzes gemaakt. Voor de grootschalige productie van energie ligt de focus op schonere kolentechnologie, grootschalige energieopslag en innovaties in de biomassaketen. Ook gaat veel aandacht uit naar onder meer de koeling en verwarming in woningen en gebouwen, energiebesparing, fotovoltaïsche zonne-energie en de intelligente woning. Essent heeft de samenwerking met zes universiteiten en diverse kennisinstituten verder geïntensiveerd. 33 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Investeren in de toekomst
w w w. e s se n t . e u
Samenwerking is ook een sleutelwoord bij de verdere maatschappelijke inbedding van Essent. Wij geven daar onder meer vorm aan met een nieuw, regionaal opgezet programma ter intensivering van de relaties met klanten en andere stakeholders zoals gemeentes en scholen. In Drenthe en Limburg zijn inmiddels de eerste stappen gezet. Met onderwijsorganisaties wordt aan lespakketten gewerkt en met de lokale gemeenschappen wordt nauwere aansluiting gezocht. Evenementen en excursies worden georganiseerd, terwijl ook initiatieven zijn gelanceerd voor bespaarplannen, bijvoorbeeld de ingebruikname van HR-e ketels. In Leeuwarden is een proefproject met micro-warmtekrachtkoppeling gestart. In 2008 wordt het programma uitgebreid naar de provincies Groningen, Friesland, Overijssel en Noord-Brabant. Samenwerking en vernieuwing zijn en blijven belangrijke ingrediënten om energiebesparingen en verduurzaming tot stand te brengen. Een voorbeeld is het Bespaarplan dat Essent in samenwerking met haar aandeelhouders voor inwoners, bedrijven en gemeenten heeft opgezet. Dat plan is gericht op reductie van de CO2-uitstoot door energiebesparing en verduurzaming, en verlaging van de energierekening door energiebesparing. Voor de provincie Noord-Brabant is het uiteindelijke doel een energiebesparing van 178 TJ, zo’n 25% van de jaarlijkse doelstelling voor de bebouwde omgeving in die provincie. Het plan omvat ook onderzoek naar de energieopwekking uit afval, verduurzaming van de openbare verlichting en van stadsverwarmingsinstallaties, een betere benutting van restwarmte, de inzet van micro-warmtekrachtkoppelingen en de ontwikkeling van innovatieve, extreem energiezuinige woningen. De energierekening van deze woningen zal vrijwel nihil zijn.
Het netwerkbedrijf Houden de marktgerichte business units van Essent zich vooral bezig met de toekomstige groei van het bedrijf, het netwerkbedrijf richt zich op de toekomst van de elektriciteits- en gasnetwerken. Essent Netwerk heeft een Lang-Termijn Optimalisatie-Studie uitgevoerd om te bepalen op welke wijze het huidige kwaliteitsniveau van de energiedistributie ook op lange termijn kan worden gehandhaafd. Omdat in de studieperiode, die tientallen jaren bestrijkt, forse vervangingsinvesteringen moeten worden gedaan, wordt in kaart gebracht op welke wijze preventief kan worden vervangen. Dit heeft als voordeel dat schaarse capaciteit in de tijd beter kan worden ingezet, waarbij tevens wordt gestreefd naar maximale risicoreductie. Ook is sprake van een sterke toename van het aantal klantaanvragen voor het aansluiten van decentrale opwekinstallaties, warmtekrachtinstallaties en dergelijke bij glastuinders en van windmolens bij boeren en projectontwikkelaars. Deze elektriciteitscentrales worden geïnitieerd als antwoord op de marktbehoefte naar extra, bij voorkeur duurzaam opgewekte elektriciteit omdat er in Europa inmiddels een te kleine reservecapaciteit aan het ontstaan is. De aanvragen concentreren zich in dunbevolkte en dus ook ‘net-arme’ regio’s, waardoor zowel hoogspannings- als middenspanningsnetten moeten worden uitgebreid. Deze ontwikkeling zet zich de komende jaren verder door en stelt extra eisen aan het ontwerp van de netten, ook in conceptuele zin. De innovatie bij Essent Netwerk gaat dan ook over toekomstvaste netwerkconcepten die passen bij de behoeften van een duurzame energievoorziening, over robuuste en intelligente netten met onderhoudsvrije componenten die eenvoudig zijn te monteren. Een nieuw concept van automatisering van energiedistributie is eveneens nodig. Het innovatieplan voor 2008 kent dan ook de volgende speerpunten: levensduur-diagnostiek en uitwerking per groep componenten en materialen; efficiënte vervangingstechnieken; netten die de energietransitie kunnen accommoderen; slimme arbeidsextensieve netwerkconcepten; ontwikkeling van Asset Management-wetenschap. ■
■
■
■
■
34 Essent N.V. Jaar verslag 2007
07
Nieuw marktmodel Stroomopwaarts
Na liberalisering van de consumentenmarkt in 2004 heeft de energiesector te maken gekregen met problemen rond facturering, switches en verhuizingen, die het gevolg waren van onder meer te grote complexiteit, te grote afhankelijkheden tussen marktpartijen en gebrek aan transparantie en consistentie. Om die problemen op te lossen, nam de energiesector het initiatief voor een nieuw marktmodel onder de programmanaam Stroomopwaarts. Het doel is te zorgen voor een goed functionerend marktmodel, eenvoudige processen en tevreden klanten.
36 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Met Stroomopwaarts wordt gewerkt aan maatregelen die samen het nieuwe marktmodel moeten gaan vormen. Die maatregelen, die in de periode 2009-2010 ingevoerd gaan worden, betreffen de invoering van een nieuw, vast capaciteitstarief, de verplichte invoering van het leveranciersmodel voor de gehele sector ter vervanging van de keuze die leveranciers nu hebben tussen het netbeheerdersmodel en leveranciersmodel, en herziening van de rolverdeling in de metermarkt en –processen. Bij die herziene rolverdeling worden de energieleveranciers, in plaats van de netbeheerders, verantwoordelijk voor het verzamelen en valideren van meterstanden. De uitvoering daarvan moeten ze uitbesteden aan erkende meetdatabedrijven naar eigen keuze. In 2007 heeft de energiesector een centraal toegankelijk meetdataregister in gebruik genomen, waardoor data voor alle partijen eerder beschikbaar zijn. Vanaf 2009 wordt begonnen met de uitrol van ‘slimme meters’ die op afstand uitleesbaar zijn. Voor Essent betekent dat de plaatsing van 4,5 miljoen meters. Parallel aan de invoering van deze veranderingen worden ook verbeteringen doorgevoerd bij klantprocessen zoals switchen en verhuizen. In de eerste helft van 2008 zullen naar verwachting de betreffende maatregelen in wetgeving worden vastgelegd, die door het parlement moet worden goedgekeurd. Concreet betreft het de inmiddels ingediende Wet Energiebesparing, het Wijzigingsvoorstel marktmodel voor de gas en elektriciteitswet en Ministeriële Regelingen en Algemene Maatregelen van Bestuur die in de eerste helft van 2008 naar de Tweede Kamer zullen worden gestuurd.
37 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Nieuw marktmodel Stroomopwaar ts
08
Onze medewerkers
Human Resources (HR) heeft in 2007 haar organisatie en dienstverlening verder verbeterd en de strategische speerpunten vastgelegd die de komende jaren als leidraad voor de HR-activiteiten zullen dienen.
38 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Essent als aantrekkelijke werkgever De krappe arbeidsmarkt vraagt extra inspanningen om goed gekwalificeerde mensen aan te kunnen nemen en vast te houden. Schaarste zal zich met name voordoen voor technisch personeel op mbo-, hbo- en universitair niveau en IT-medewerkers op hbo- en universitair niveau. Een goede afstemming tussen vraag en aanbod en de benodigde kwaliteit krijgt dan ook veel aandacht. Essent wordt duidelijk gewaardeerd als aantrekkelijke werkgever. Het management traineeship bij Essent, op de arbeidsmarkt zeer populair, is als tweede geëindigd bij de verkiezing van het Best Traineeship 2007. Bij het jaarlijkse onderzoek van het tijdschrift Intermediair naar de beste werkgevers in Nederland is Essent voor haar arbeidsvoorwaardenpakket uitgekomen bij de top 20. Van onderzoeksbureau CRF heeft Essent de keurmerken Top werkgever 2007 en Top ICT werkgever 2007 ontvangen.
Nieuwe campagne Naast deze gunstige resultaten blijft de onderneming veel energie steken in haar imago en positie op de arbeidsmarkt. In 2007 is een nieuwe arbeidsmarktcampagne van start gegaan met de slogan ‘Waar steek jij je energie in’. Ook hebben we Connexys ingevoerd, een nieuw IT-instrument dat onze recruiters in het wervings- en selectieproces goed ondersteunt. Wij blijven ook actief contacten onderhouden met onderwijsorganisaties met het oog op potentiële medewerkers; dat krijgt onder meer vorm in Essent’s deelname aan de Nationale Denktank. Om schoolverlaters kansen te bieden, werken we aan actieve stagebegeleiding en coaching door ervaren medewerkers.
Ontwikkeling van management en medewerkers Alle senior managers van Essent hebben in 2007 deelgenomen aan een leiderschaps-assessment. Per persoon is een individueel ontwikkelplan opgesteld; het doel van het programma is zowel de best mogelijke inzet van talenten binnen de organisatie als het opstellen van een opvolgingsplanning voor sleutelposities. Dit ontwikkelinstrument was overigens in 2006 al voor het 20 personen tellende topmanagement ingevoerd. Binnen de business units wordt Management Development (MD) meer en meer ingezet als strategisch HR-instrument. Elke business unit heeft een MD Committee dat onder meer toeziet op talentontwikkeling en opvolging. Met ons HR Leiderschapsmodel ondersteunen we managers over een breed front, van HR-instrumentarium tot arbeidsvoorwaarden en vitaliteitsbeleid. Voor medewerkers zijn extra opleidingsmogelijkheden gestart, zoals nieuwe digitale leervormen. Medewerkers krijgen daardoor meer ruimte om hun talenten te ontplooien en hun kennis te versterken. Overigens is een groot aantal van de opleidingen bij Essent extern gecertificeerd; dat biedt onze medewerkers een waardevolle aanvulling op hun cv.
Voortaan één CAO Op het gebied van arbeidsvoorwaarden, waarbij Essent voorheen afzonderlijke CAO-vormen kende voor productie en voor distributie, is in 2007 met de vakbonden één Energie-CAO overeengekomen.
39 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Onze medewerkers
w w w. e s se n t . e u
Een vitale organisatie Vanzelfsprekend is de gezondheid en vitaliteit van medewerkers voor henzelf en voor de organisatie van groot belang. In 2007 zijn wij als onderdeel van het vitaliteitsprogramma ‘Essent in vorm’ begonnen met bedrijfsfitness voor de medewerkers. Bij de business unit Productie is in samenwerking met TNO een proefproject gestart met een nieuw gezondheidsprogramma.
Een efficiënte HR-functie In 2007 is op diverse manieren hard doorgewerkt aan verbetering van de efficiëntie van de HR-functie. Het programma Stroomlijnen, gestart in 2004, is in 2007 met succes afgesloten en heeft de basis gelegd voor een marktconforme HR-organisatie. In 2007 is ook een begin gemaakt met een Overhead Value Analysis, die overigens niet alleen voor HR maar over de breedte voor alle ondersteunende diensten zal worden uitgevoerd. Het in 2007 ontwikkelde HR Leiderschapsmodel geeft de mogelijkheid om eenvoudig en gestructureerd HR-informatie aan de organisatie aan te bieden. In 2008 wordt dit model verder uitgewerkt.
Ontwikkelingen in de werkgelegenheid Eind 2007 werkten bij Essent 10.687 mensen; ultimo 2006 waren dat er 10.471. Vanwege de geografische uitbreidingen bij Essent Trading heeft Essent naast Nederland, Duitsland en België nu ook medewerkers in Zwitserland en Italië. De instroom van nieuwe medewerkers in 2007 bedroeg 11,3% (2006: 13,0%); de uitstroom nam toe tot 6,3% (2006: 5,4%). Het aantal vrouwelijke medewerkers als percentage van de totale populatie bleef met 27% gelijk aan voorgaand jaar. Het percentage vrouwelijke medewerkers in leidinggevende posities bleef met 14% ook onveranderd ten opzichte van 2006. In 2007 bedroeg het ziekteverzuim 4,3% (2006: 4,2%) en daalde het aantal WAO’ers naar 18 (2006: 22). Ook in 2007 heeft Essent de regionale werkgelegenheid gestimuleerd door het openstellen van werkervaringsplaatsen in de regio. In de toekomst zal Essent werkgelegenheidsprojecten blijven financieren.
Top in het vizier De uitkomst van het Essent Medewerkers Onderzoek 2007 laat zien dat Essent er dankzij alle verbeteringsacties van de voorbije jaren in geslaagd is over de gehele linie beter te presteren dan de nationale norm in Nederland, die in het verslagjaar zelf overigens ook hoger is komen te liggen. Essent heeft zich vanaf het eerste onderzoek onder de medewerkers in 2003 gericht op de nationale norm, die is samengesteld op basis van het gemiddelde van 50 Nederlandse bedrijven. Op basis van de uitstekende prestaties die in 2007 zijn behaald, gaat Essent zich richten op de zogeheten topbedrijven-norm. Deze norm geldt voor bedrijven die ten aanzien van financiële ontwikkelingen, klanttevredenheid en medewerkersbetrokkenheid hoog scoren.
40 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Medezeggenschap; intensief overleg Met de Centrale Ondernemingsraad (COR) is intensief gesproken over de plannen van de minister van Economische Zaken over de eigendomssplitsing van energiebedrijven. De COR heeft in LME-verband (Landelijk Medezeggenschapsplatform Energiedistributiebedrijven) campagne gevoerd tegen de plannen van de minister. In het verslagjaar is met de medezeggenschap ook nauw overleg gevoerd over de acquisitie van het energiebedrijf Westland Energie Services B.V., de voorgenomen fusie met Nuon, de ondernemingsstrategie, de verhuizing van de handelsactiviteiten van Essent Trading naar Genève, de herstructurering en aanpassing van de Service- en Verkooporganisatie, de overdracht van de netwerkactiva aan Essent Netwerk B.V. en de verkoop van Essent Domestic Services B.V. Belangrijke onderwerpen voor 2008 zijn onder meer de voorbereiding op de operationele splitsing tussen het commerciële bedrijf en het netwerkbedrijf, en de Overhead Value Analysis voor het hoofdkantoor.
41 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Onze medewerkers
09
Gezondheid, veiligheid en milieuzorg
42 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Gezamenlijke missie Medewerkers van Essent kunnen rekenen op een gezonde en veilige werkomgeving. Ze worden ook gestimuleerd om hun persoonlijke verantwoordelijkheid te nemen. Goede prestaties in HSE (Health, Safety, Environment) betekenen dat werkprocessen in kwaliteit, productiviteit, efficiëntie, effectiviteit en klantgerichtheid – kortom: Operational Excellence – beter op orde zijn.
DART-score verbeterd naar 0,97 Essent streeft naar een toppositie op HSE-gebied binnen de Europese energiesector. Concreet krijgt dit vorm in een praktische aansturing, voortdurend vergelijken met de beste partijen in de branche en het continu streven naar verbeteringen. De uitvoering van het HSE-beleid is de verantwoordelijkheid van de business unitdirecteuren. Als belangrijkste prestatie-indicator gebruikt Essent de internationaal gehanteerde DART-rate (Days Away, Restricted or Transferred work). Deze DART-rate staat voor het aantal ongevallen per 200.000 gewerkte uren. Het streven van Essent is om eind 2008 op een DART-score van 0,80 uit te komen. Daarmee zal een flinke stap zijn gezet naar de best presterende energiebedrijven in Noordwest-Europa. Voor 2007 is de DART-score, berekend over circa 30 miljoen gewerkte uren, uitgekomen op 0,97 (2006: 1,09). Dit is inclusief de door aannemers voor Essent gewerkte uren. Aan aannemersveiligheid is in 2007 veel aandacht besteed omdat de veiligheidsprestaties in 2006 achterbleven bij die van Essent zelf. Die betreffende prestaties zijn in het verslagjaar flink verbeterd.
43 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Gezondheid, veiligheid en milieuzorg
w w w. e s se n t . e u
>
Gang van zaken Business Units 2007
10
Energiewaardeketen
Essent omvat de gehele energiewaardeketen, van productie tot handel, distributie en levering aan de consument en zakelijke markt. Operational excellence is de rode draad in alle bedrijfsprocessen, waarbij voortdurend aandacht uitgaat naar kostenbeheersing, verduurzaming, efficiency en klantvriendelijkheid. Essent’s energiewaardeketen-organisatie bestaat uit de volgende business units: Service & Verkoop, Toegevoegde Waarde Diensten, Essent Trading, Productie, Business Development, Projects en Deutsche Essent.
Resultaten Energiewaardeketen Í LQPLOMRHQHQHXURÂV 1HWWRRP]HW
2007
5.671,8
2006
4.588,4
660,7
6HJPHQWUHVXOWDDW
621,6
46 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
E S S E N T S E R V I C E & V E R KO O P Profiel Marktleider Essent Service & Verkoop (S&V) levert energie aan eindverbruikers in Nederland en België. In Nederland bedient Essent via de leveranciers Essent Retail en Energie:Direct de huishoudens en kleinzakelijke klanten. Levering aan grootzakelijke klanten geschiedt door Essent Business to Business. Essent S&V is in België actief via Essent Belgium. Die organisatie levert gas en elektriciteit aan zowel grootzakelijke als kleinzakelijke klanten en huishoudens.
Doelstellingen en strategie De klant is bepalend voor het handelen en de inrichting van onze organisatie. Operational Excellence draagt duidelijk bij aan een effectieve en efficiënte dienstverlening. Essent wil haar klanten producten en diensten leveren die voorzien in hun behoefte aan comfortabel wonen en werken, en die bijdragen aan een milieubewuste manier van leven. Klanten moeten kunnen vertrouwen op een solide en duurzame energievoorziening met een hoog serviceniveau en een onberispelijke behandeling, voor een redelijke prijs. Zowel in 2006 als 2007 zijn op dit terrein forse verbeteringen tot stand gebracht.
Gang van zaken 2007 Groene energie: op weg naar 1 miljoen klanten Om bij klanten mogelijke drempels weg te nemen rond duurzame energie, bood Essent in 2007, evenals in voorgaande jaren, Groene Stroom en Groen Zakelijk voor dezelfde prijs aan als gewone stroom, ondanks de hogere productiekosten van groene energie. In 2008 zal dat beleid worden voortgezet. In 2007 zijn ook de tarieven voor teruglevering van energie, bijvoorbeeld door het opwekken van energie met zonnepanelen, aantrekkelijker gemaakt. Eind 2007 hadden in totaal ruim 927.000 klanten (872.000 huishoudens en 55.000 kleinzakelijke klanten) gekozen voor groene energie. Essent is daarmee wederom verreweg de grootste leverancier van duurzame energie in Nederland. Forse groei Energie:Direct In 2007 is Essent dochter Energie:Direct fors gegroeid en is een van de meest succesvolle start-ups sinds de liberalisering van de Nederlandse energiemarkt. Energie:Direct kreeg in 2007 landelijke bekendheid met haar massamediale reclamecampagnes. Concurrerende tarieven In 2007 behoorde het elektriciteitstarief van Essent Retail tot de laagste in de markt. Ook voor gas waren de tarieven zeer concurrerend. Ten opzichte van de meeste concurrenten was een gemiddelde kleinverbruiker met elektriciteit en gas bij Essent in 2007 enkele tientallen euro’s goedkoper uit. Operational Excellence verder doorgevoerd Na sterke verbeteringen in 2006 is Operational Excellence in 2007 verder doorgevoerd. Projecten zijn gestart om de service voor klanten verder te verbeteren. De klanttevredenheid is in 2007 toegenomen en de waardering van klanten voor de afhandeling van klachten liet een continue stijgende lijn zien. Zowel Essent Retail als Energie:Direct voldeden eind 2007 op alle gebieden aan de door de DTe gestelde normen.
47 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Gang van zaken Business Units 2007 › Energiewaardeketen
w w w. e s se n t . e u
Minder gedwongen afsluitingen Met de invoering van de Ministeriële Regeling voor het winterafsluitbeleid wordt voorkomen dat klanten tijdens de wintermaanden worden afgesloten. Essent Retail heeft reeds in 2007 het incassobeleid omgebogen naar een meer proactieve klantbenadering, om via frequentere contacten met de klant en goede samenwerking met gemeenten en schuldhulpverlenende instanties betalingsachterstanden en uiteindelijk afsluiting van de klant te voorkomen. De voorlichting over energiebesparingsmogelijkheden is geïntensiveerd. In 2007 konden hierdoor betalingsproblemen bij klanten eerder worden gesignaleerd en tijdig regelingen worden getroffen. Het aantal gedwongen afsluitingen nam af. Ook is er een begin gemaakt voor landelijke afspraken over de registratie van en informatie over schulden. Voortgang en vernieuwing in duurzaamheid Naast het aanbieden van Groene stroom en Groen voor Gas heeft Essent S&V diverse initiatieven genomen om bij klanten energiebesparingen te realiseren. Essent vindt het belangrijk dat klanten slim en verantwoord met energie omgaan. Hiervoor heeft Essent het BespaarPlan ontwikkeld. Via internet en mailings worden klanten gesteund bij de besparing van energie. Ook biedt Essent concrete oplossingen om het verloop van het verbruik te volgen en het verbruik terug te dringen. Zo heeft Essent de Verbruiksmail ontwikkeld die de individuele klant - gratis - inzicht geeft in het feitelijke energieverbruik in vergelijking met de norm. De klant kan op basis van deze informatie ook zijn voorschot aanpassen. In de grootzakelijke markt lanceerde Essent Business to Business klimaatbesparende initiatieven. Voorbeelden daarvan zijn energiemonitoring, verbetering in de voorwaarden voor teruglevering van elektriciteit en het nieuwe product Groen voor Gas, onder andere opgewekt door vergisters. Dit gas wordt ook aangeboden als autobrandstof. Medio 2008 zal de Wet Energie Besparing in het Parlement worden behandeld. In deze wet zal de verplichting voor energieleveranciers worden opgenomen om aan klanten die een op afstand uitleesbare ‘slimme meter’ hebben periodiek te rapporteren over het actuele verbruik. In 2007 hebben energieleveranciers gezamenlijk een voorstel gedaan aan het Ministerie van Economische Zaken hoe aan die verplichting voldaan kan worden. In 2007 sloot de energiesector met de overheid het Convenant ‘Meer met Minder’ af. Dat Convenant regelt de inspanningen die betrokken partijen, waaronder energieleveranciers, gaan verrichten om de doelstellingen voor energiebesparing bij bestaande gebouwen te realiseren. In 2007 is de sector, waaronder Essent S&V, begonnen met de uitwerking van verdere bijdragen die energieleveranciers zullen gaan leveren. Business to Business De business unit Essent Business to Business wist de succesvolle lijn van 2006 in het verslagjaar verder door te trekken, met name door de intensievere samenwerking en kennisdeling binnen de energiewaardeketen. Essent optimaliseert de gehele keten van productie, handel en levering van energie. Deze ketenexpertise heeft de unit Business to Business vertaald in klantspecifieke oplossingen en in innovatieve producten. Een voorbeeld daarvan is ‘Portfoliomanager’, een nieuw product waarmee de klant de inkoopprijs kan beïnvloeden door zelf de samenstelling van brandstoffen voor de elektriciteitsproductie te bepalen. Essent groeit in België 2007 was voor Essent Belgium een jaar van explosieve groei. Essent Belgium is de grootste nieuwe toetreder op de Waalse markt voor kleinverbruikers, die sinds 1 januari 2007 is geliberaliseerd. In 2007 verdubbelde het aantal klanten van Essent Belgium en werd ook grote aandacht geschonken aan verbetering van de diverse bedrijfsprocessen.
48 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
TO E G E V O E G D E WA A R D E D I E N S T E N Profiel De business unit Toegevoegde Waarde Diensten (TWD) bestaat uit een aantal bedrijfsonderdelen die zich richten op de verkoop van energie – gas, elektra en warmte – in nauwe samenwerking met de overige business units van Essent. TWD is ook verantwoordelijk voor een aantal serviceactiviteiten op energiegebied. Dat betreft onder meer advies, inspectie, onderhoud, verhuur en lease.
Gang van zaken 2007 Groei in warmte Essent Warmte ontwikkelt, bouwt en exploiteert duurzame energievoorzieningen voor woonwijken, kantoren en bedrijventerreinen. In plaats van gas wordt warmte geleverd, momenteel aan zo’n 70.000 consumenten en bedrijven. Daarnaast leveren wij ook steeds vaker duurzaam opgewekte koude. 2007 stond hoofdzakelijk in het teken van groei. Een voorbeeld van een nieuw warmteproject is de nieuwbouwwijk Zuidbroek in Apeldoorn. Ook richt Essent Warmte zich in toenemende mate op innovatieve opwekkingstechnieken. Zo wordt bijvoorbeeld met biogas uit rioleringsslib duurzaam geproduceerde warmte, warm tapwater en elektriciteit geleverd. Dat levert een CO2-reductie op van 70% in vergelijking met een woonwijk met een traditionele energievoorziening. Nieuwe speler: Essent Westland Energie Services (EWES) EWES is ontstaan uit Essent Energie Systemen (EES) en het bedrijf Westland Energie Services (WES) dat in juni 2007 door Essent is overgenomen. EWES richt zich op de energieopwekking en levering van gas, elektriciteit, energieproducten en adviezen aan de glastuinbouw. Met de aankoop van WES heeft Essent haar goede positie in deze energie-intensieve markt aanzienlijk versterkt. Met de betreffende aankoop is Essent in 2007 tevens eigenaar geworden van Hortimax en VEK Adviesgroep. Beide bedrijven zijn ook actief in de markt voor glastuinbouw. Hortimax richt zich op de verbetering van processen binnen de glastuinbouw door onder meer bedrijfsautomatiseringsoplossingen te bieden, vooral op het gebied van klimaatbeheersing. VEK adviesgroep levert kennis- en adviesdiensten en is gespecialiseerd in het opzetten, coördineren en begeleiden van grootschalige projecten. Innovatieve concepten van Essent Retail Services (ERS) ERS neemt deel in 5 regionale energieservicebedrijven en exploiteert bovendien de franchiseformule ‘Samen met Essent’. ERS ontwikkelt in samenwerking met de partners innovatieve energieleveringsconcepten voor de consumentenmarkt. ERS loopt hiermee voorop in Nederland. In het afgelopen jaar heeft ERS onder andere een forse stap gezet in de ontwikkeling van de microwarmtekrachtkoppeling (wkk) voor consumenten. In Leeuwarden is in 2007 het eerste proefproject van start gegaan. Essent is op dit nieuwe terrein koploper in Nederland. Besparingsadviezen van Essent Energie Diensten (EED) EED richt zich op de verdere ontwikkeling van energie-exploitatiecontracten voor de zakelijke markt met een duidelijk accent op energiebesparingsadviezen. Na de strategiewijziging in 2006 heeft EED in het verslagjaar een reorganisatie doorgevoerd om beter in te kunnen spelen op de markt. Een structuur is opgezet waarbij vanuit drie regio’s, Noord-, Midden- en ZuidNederland, klanten worden bediend. Ook is de rentabiliteit van de portfolio geanalyseerd en
49 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Gang van zaken Business Units 2007 › Energiewaardeketen
w w w. e s se n t . e u
EED heeft in 2007 een begin gemaakt met de beëindiging van onvoldoende renderende producten en diensten. Essent Domestic Services (EDS) verkocht Beveiligingssystemen voor particulieren behoren niet tot de kernactiviteiten van Essent. Via een management buy out is eind 2007 Essent Domestic Services (EDS) aan het zittende management van EDS en aan een investeerder verkocht.
ESSENT TRADING Profiel De kernactiviteiten van Essent Trading, een volle dochter van Essent en actief op de Europese en wereldwijde energiemarkten, omvatten de volgende elementen: optimalisering van een gediversifieerd productiepark in Nederland, Duitsland en België; aandelen in fysieke energie, logistieke en financiële contracten; structurering van complexe energieproducten en –diensten; voor alle grondstoffen, markten en segmenten; levering van een breed assortiment diensten op het gebied van energie en financiële risicobeheersing; inzicht bieden in energiemarkten op basis van uitgebreide onderzoekscapaciteit; verzorging van een online handelsplatform – Essent Xpress. ■
■
■
■
■
■
Doelstellingen en strategie Essent Trading zet zich in om de waarde van Essent’s productiepark, gasopslag en contracten ten volle te benutten. De organisatie is goed toegerust om in vergelijking met de markt blijvende voordelen te realiseren met financieel kapitaal, intellectueel kapitaal en risicokapitaal.
Gang van zaken 2007 In 2007 is Essent Trading begonnen met een nieuwe aanpak voor systematische groei in geografische markten, grondstoffen en productsegmenten. De organisatie van de handelsactiviteiten is geherstructureerd op basis van toegevoegde waarde in plaats van producten. Met deze nieuwe aanpak kunnen wij onze vaardigheden op het gebied van fysiek energiemanagement en financiële modellering beter benutten, gericht op duurzame groei in de toekomst. Invoering van het Hub & Satellitemodel Met de start van Essent Trading International SA (ETISA) is in 2007 het Hub & Satellitemodel in gebruik genomen. Dit bedrijf is gevestigd in Genève, het centrum van de Europese commodityhandel. Daar heeft ETISA toegang tot een hoogontwikkelde arbeidsmarkt voor alle facetten die voor een succesvolle handelsactiviteit belangrijk zijn; front, mid en back office. In 2008 verwachten wij, naast de reeds aanwezige kantoren in Duitsland, Nederland en Italië, ook kantoren te kunnen openen in onder meer Scandinavië, Tsjechië, Slowakije, Polen en Spanje. Deze kleine vestigingen voeren marktverkenningen uit en brengen concrete transactiemogelijkheden onder de aandacht bij ETISA, verantwoordelijk voor de feitelijke realisering van transacties.
50 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Benelux Operations Satellite De organisatie in Den Bosch blijft een sterke vestiging die zich bezighoudt met intradag en realtime portfoliomanagement, en voert de balancerings- , nominatie- en dispatch-activiteiten uit voor de Benelux. Handel in aardgas internationaler Essent Trading handelt actief in aardgas in Europa met posities en (contractuele) opslagactiva in Noordwest- en Centraal Europa, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Spanje. In Duitsland wordt gas verkocht aan Stadtwerke via het samenwerkingsverband Novogate, een joint venture met Bayerngas GmbH. Met RheinEnergie is een joint venture-overeenkomst gesloten over deelname van dit bedrijf in een deel van onze gasopslag in Epe. De omvang van ons handelsbereik voor aardgas is van essentieel belang voor onze andere handelsstrategieën. De handel in LNG zou niet haalbaar zijn zonder onze aardgasportfolio. Tolling-contracten van elektriciteitscentrales zijn sterk afhankelijk van de beheersmogelijkheden van aardgas. Daarom heeft Essent Trading zich ten doel gesteld om naast de aardgasactiviteiten ook een internationale positie in elektriciteit op te bouwen. Positie in Liquefied Natural Gas (LNG) In 2007 hebben wij in de LNG-sector een positie verkregen met de aankoop van een aantal spot-partijen en de verkrijging van capaciteit in een van de nieuwe LNG-terminals in het Middellandse-Zeebekken. Deze stappen zijn van belang voor de ontwikkeling van Essent’s LNG-portfolio, die gericht is op het verkrijgen van een sterke aanwezigheid op de Europese LNG-markt. Essent streeft naar uitbreiding op dit gebied in de Noordwest-Europese markt en heeft daartoe begin 2008 een belang genomen in en contractuele capaciteit gehuurd van de geplande LNG-terminal in Rotterdam die door Vopak en Gasunie zal worden gebouwd. Deze beide bedrijven nemen voor 50% deel in de door Essent te ontwikkelen LNG-terminal in de Eemshaven. Handel in elektriciteit gegroeid Onze doelstelling is om geografische kansen en de mogelijkheden rond grondstoffen, producten en partners op dezelfde wijze aan te grijpen als de groeimogelijkheden in kolen- en aardgas. Wij volgen de kansen op de elektriciteitsmarkt en kijken onder meer naar mogelijkheden zoals tolling en co-firing transacties. Handel in emissies: duurzaam antwoord op groeiende vraag Essent Trading handelt in European Emission Allowances (EUA’s) en koopt Certified Emission Reductions (CER) volgens het Kyoto Protocol van het Clean Development Mechanism (CDM). Deze CER’s worden gerealiseerd door projecten die de emissies in landen als China, India en Brazilië terugbrengen of compenseren. Naast het terugbrengen van broeikasgas, wordt door het investeren in duurzame energieprojecten via de CER’s een bijdrage geleverd aan een duurzaam antwoord op de enorme en groeiende vraag naar energie, vooral in de opkomende economieën. Essent Trading’s Emissions Desk heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een specialist in emissiehandel. De afdeling ontwikkelt en beheert een groot aantal projecten, stelt transacties samen en levert producten en diensten die voldoen aan de met emissies verband houdende behoeften van onze afnemers. Met verscheidene initiatieven levert Essent Trading ook een bijdrage aan de verdere ontwikkeling van de emissiemarkt. Diverse afgewikkelde CER-transacties laten zien hoe Essent de ontwikkeling en liquiditeit van de emissiemarkt ondersteunt en de handel in emissies inzet als effectief instrument om het broeikaseffect terug te dringen.
51 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Gang van zaken Business Units 2007 › Energiewaardeketen
w w w. e s se n t . e u
Duurzaamheid: vernieuwen en samenwerken Essent Trading is een actieve handelaar in alle soorten biobrandstof, nationaal en internationaal. Wij kopen wereldwijd in en werken samen met partners op basis van onze gedragscode voor leveranciers. Essent gebruikt al een aantal jaren een gecertificeerd track-and-trace-systeem dat biobrandstoffen volgt van bron tot klant: de Essent Green Gold Standard (EGGS). Met meer dan 2 miljoen ton biomassa onder contract, voornamelijk houtpellets, heeft Essent Trading zich voorbereid op de verplichtingen die voortvloeien uit het Kolen Convenant. Het Kolen Convenant is in 2002 afgesloten door de Nederlandse overheid en de Nederlandse elektriciteitsproducenten met als doel de hoeveelheid CO2 die wordt uitgestoten door kolengestookte centrales tussen 2008 en 2012 met zo’n 6 miljoen ton terug te dringen. Tevens richten wij ons op de volgende generatie biobrandstoffen door onze actieve deelneming in Biopec, een initiatief waarin een consortium van (markt)partijen, non-gouvernementele organisaties en de overheid werkt aan uitbreiding van duurzame toeleveringsketens. Ook is een bijdrage geleverd aan het succes van de Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO), hetgeen geleid heeft tot de systeemcertificering van palmolie. ISO 9001:2000 certificering Essent Trading is in 2007 gecertificeerd volgens de ISO 9001:2000 norm. De certificering geldt voor een periode van drie jaar en betreft onze kwaliteitssystemen en alle ondersteunende processen. Risicobeheer aangescherpt Grondstofrisico’s hangen vooral samen met de elektriciteitscentrales en de verplichtingen van Essent om elektriciteit en gas te leveren aan eindgebruikers. Essent Trading ziet erop toe dat de posities worden geoptimaliseerd door risico’s af te dekken met een verscheidenheid aan fysieke en financiële instrumenten. Value at Risk (VaR)-limieten zijn vastgesteld voor de posities die worden beheerd door Essent Trading. De VaR is het maximale verwachte verlies bij een vertrouwensniveau van 95%, als gevolg van prijswijzigingen in een periode van één maand. De VaR-limieten worden verdeeld over afzonderlijke boeken per grondstof, periode en activiteit. In combinatie met VaR zijn ter beheersing van de risico’s positielimieten vastgesteld voor elke grondstof. De benadering van het beheer van debiteurenrisico’s is afgeleid van het kapitaalakkoord Basel II, de wereldwijde richtlijnen in de bankensector. Essent Trading ziet erop toe dat transacties uitsluitend worden afgesloten met partijen die een sterke balans en kredietpositie hebben.
Innovaties in 2007
Essent Xpress; de introductie van een handelsplatform
Essent Energy Manager is in 2007 op de markt
op het internet dat diensten verleent aan onze groot-
gebracht. Dit instrument voor analytische controle
handelaars en industriële handelspartners.
en risicobeheer stelt gebruikers in staat marktprijzen
Dit platform maakt ondoorzichtige energiemarkten
te analyseren, volumeprofielen te uploaden voor
transparanter en vermeldt ook real-time prijzen.
het maken van analyses en ons productaanbod te
Essent Xpress werd onderscheiden als ‘Innovation
beoordelen.
of the Year 2007’ door Energy Risk Magazine.
52 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
ESSENT PRODUCTIE Profiel Essent is (mede-)eigenaar van circa 30 elektriciteitscentrales in Nederland, België en Duitsland, met een gezamenlijke capaciteit van circa 6.000 MW. Essent neemt 23% van de totale productiecapaciteit in Nederland voor zijn rekening. Doelstellingen en strategie Wij zetten ons voortdurend in om de efficiency van het productiepark in termen van beschikbaarheid, betrouwbaarheid en kosten per MWh te verbeteren. De business units Business Development, Essent Trading, Projects en Productie werken hiertoe nauw samen. De prestaties van de centrales worden regelmatig in internationaal perspectief vergeleken. Op basis hiervan heeft Essent voor de korte en middellange termijn doelstellingen geformuleerd en een programma opgesteld om de prestaties jaar op jaar te verbeteren, en door te groeien naar een absoluut topbedrijf in de sector.
Gang van zaken 2007 Koploper in duurzame energie In duurzame energie is Essent in Nederland koploper, als producent én als leverancier. Ruim 30% van de totale duurzame productie in Nederland is afkomstig van Essent. Voor de productie van duurzame energie maakt Essent gebruik van de twee bronnen die in Noordwest-Europa steeds ruimer beschikbaar zijn: wind en biomassa. Deze bronnen vertegenwoordigen respectievelijk circa 20% en 80% van de totale duurzame portfolio. Het aandeel duurzame productie in de totale productiemix van Essent in Nederland is in 2007 vrijwel gelijk gebleven. Een greep uit de hoogtepunten op het gebied van duurzame energie: er is zo’n 800.000 ton biomassa verwerkt; het meestookpercentage van de Amercentrale bedroeg 15%; de biomassacentrale Cuijk en de houtvergasser hebben een goed jaar achter de rug; het Biofit-project heeft de doorzet van biomassa vergroot en versneld; in samenwerking met Solidaridad zijn plannen ontwikkeld om koffieschillen mee te stoken op de Amer centrale; de certificering van palmolie werd bevestigd door de Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO); vele plannen zijn gelanceerd om de duurzame opwekking van energie uit te breiden. ■
■
■
■
■
■
■
Bij de business unit Productie loopt het FIT-voor-Productie programma. Het gaat om vier gebieden waar verbeteringen gerealiseerd konden worden: veiligheid en integriteit, beschikbaarheid en betrouwbaarheid, kostenverlagingen en kennismanagement. Om goed in te kunnen spelen op de snel veranderende marktontwikkelingen heeft Productie de implementatie van FIT-voor-productie versneld en kon dat onderdeel van het Stroomlijnen-programma voor eind 2007 vrijwel worden afgerond, ruim voor de geplande datum. Hieronder volgt een overzicht van de in 2007 behaalde resultaten. 61 subprojecten (van de in totaal 64) van FIT-voor-Productie succesvol afgerond; implementatie en verbetering van standaardprocessen en werkmethoden; verbeterde positie in de onafhankelijke vergelijking met andere energiebedrijven; uitstekende veiligheidsprestaties; substantiële verhoging van de medewerkerstevredenheid; aanmerkelijke kostenverlagingen gerealiseerd; ■
■
■
■
■
■
53 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Gang van zaken Business Units 2007 › Energiewaardeketen
w w w. e s se n t . e u
■
■
■
forse verbeteringen in de brandstofefficiëntie; kennismanagement ingevoerd; alles binnen tijd en budget uitgevoerd.
Een tegenvaller in 2007 vormden twee incidenten bij productie-eenheden in Maasbracht en Geertuidenberg, waardoor de totale beschikbaarheid in 2007 lager uitkwam. Afgezien hiervan was de beschikbaarheid van het park goed en zijn de prestaties in Nederland ongeëvenaard. Eenheden die in 2007 uitzonderlijk goed presteerden waren Amer 9, Claus B, WKC Enschede en WKC Helmond. Veiligheid en gezondheid De business unit Productie heeft zeer goed gepresteerd op het gebied van veiligheid en gezondheid: op alle veiligheidsindicatoren is beter gescoord dan de doelstelling; met 0,32 behaalden we de beste DART-score ooit; het ziekteverzuim was met minder dan 3% zeer laag; start van een nieuw gezondheidsprogramma; verdere invoering van het Focus op Veiligheid-programma; verdergaande samenwerkingen met leveranciers op het gebied van veiligheid, met als resultaat o.a. een verbeterd werkvergunningensysteem; implementatie van veiligheidsmethodologie van DuPont; nieuwe aanpak ingevoerd voor de grootschalige revisie van installaties. ■
■
■
■
■
■
■
■
Flink geïnvesteerd in het productiepark Het productiepark, het conventionele én het duurzame, vergde in 2007 opnieuw aanzienlijke investeringen. Diverse projecten zijn op gang gebracht om de levensduur van de elektriciteitscentrales te verlengen, de flexibiliteit te vergroten door bijvoorbeeld investeringen in snel inzetbare centrales en ondergrondse gasopslag, en om beter aan de milieueisen te kunnen voldoen. Zo is voor de Amer 9-centrale begonnen met de bouw van een DeNOx-installatie. Met die installatie zal de uitstoot van NOx met zo’n 85% worden teruggedrongen. Ook is in 2007 een nieuwe 130 MW warmtekrachtcentrale in Antwerpen op het terrein van Ineos in gebruik genomen.
B U S I N E S S D E V E LO P M E N T De business unit Business Development ontwikkelt voorstellen voor investeringen in grootschalige energiesystemen zoals elektriciteitscentrales, gasopslagsystemen en installaties voor de opwekking van duurzame energie. Om een concurrerende, betaalbare en betrouwbare gas- en elektriciteitsleverancier te blijven, heeft Business Development een veelbelovende projectenpijplijn ontwikkeld. Met een geavanceerde projectontwikkelingsmethode worden concrete opties verkend en na uitgebreide analyse gerealiseerd. In 2007 is een groot aantal projecten in een volgende fase gebracht en zijn nieuwe ontwikkelingen in gang gezet. Enkele belangrijke projecten zijn: Vergroting van de productiecapaciteit van een van de twee units van de Clauscentrale in Maasbracht. Hierdoor zal ook de efficiency verbeteren tot het niveau van een nieuwe, geavanceerde gascentrale; Een hybride centrale van de nieuwste generatie op de Amerlocatie, die naast kolen grote hoeveelheden biomassa omzet in elektriciteit en warmte; Uitbreiding van de gasgestookte capaciteit op de Moerdijk- en Amerlocaties; ■
■
■
54 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
■
■
Uitbreiding van de gasopslagcapaciteit op de Epe-locatie, met als doel de flexibiliteit op de Nederlandse en Duitse gasmarkt te verbeteren; Ontwikkeling van een LNG-terminal in de Eemshaven.
Business Development werkte ook aan de ontwikkeling van nieuwe technieken en producten voor de verdere toekomst. Voor de productie van energie lag de focus in 2007 op schonere kolentechnologie (zoals kolenvergassing en het afvangen en opslaan van CO2), grootschalige energieopslag en innovaties in de biomassaketen (zoals torrefactie en pyrolyse). Aan de klantzijde betrof het vooral de koeling en verwarming in huizen en gebouwen, energiebesparing en fotovoltaïsche zonne-energie. De externe kennisinfrastructuur hebben we in 2007 verder versterkt via samenwerking met zes universiteiten en verschillende kennisinstituten. Essent investeerde daarnaast indirect in seed research via investeringen in technologiefondsen. De business unit Business Development is ook verantwoordelijk voor het belang van Essent in 11 joint ventures die samen een balanstotaal vertegenwoordigen van bijna EUR 1,3 miljard en een totale omzet van bijna EUR 800 miljoen. Business Development draagt hiermee bij aan de winstgevendheid van Essent door voortdurende optimalisatie van de participaties en de ontwikkeling van nieuwe samenwerkingsverbanden.
PROJECTS Profiel De business unit Projects realiseert grote, kapitaalintensieve projecten in Nederland en daarbuiten. Het betreft onder meer de bouw van centrales en andere turn-key projecten. De unit werkt nauw samen met Business Development bij de uitbreiding van de projectenpijplijn en verleent projectmanagementadvies aan Essent Milieu.
Gang van zaken in 2007 In 2007 heeft Projects een viertal projecten opgeleverd. Voor de business unit Productie zijn de gasopslagfaciliteit Epe-1 en de additionele gasopslag Caverne 80 respectievelijk overgedragen en opgeleverd. Het project BIO-C, gericht op verbetering van het biomassa-behandelingssysteem op de Amercentrale, werd met succes afgerond. De Inesco-centrale in het havengebied van Antwerpen is in bedrijf genomen. Naast het werk aan lopende projecten, zoals Epe 2/3 en DeNOx AC9, werd een groot aantal nieuwe projecten voorbereid. Enkele voorbeelden daarvan zijn gasgestookte, hoogefficiënte (CCGT) units om stroom op te wekken bij de Clauscentrale in Maasbracht en voor de locatie Moerdijk, de plaatsing van een gasturbine bij de Amer 9-centrale in Geertruidenberg, uitbreiding van de gasopslagcapaciteit in Epe en de nieuwe hybride centrale Amer 10 in Geertruidenberg. Projects heeft ook managementondersteuning geleverd voor de ontwikkeling van het Nordsee Ost windturbineproject voor Deutsche Essent in de Duitse sector van de Noordzee. In 2007 is een concrete aanpak ontwikkeld om de veiligheid van het uitvoeren van werkzaamheden door aannemers te verbeteren. De organisatie maakt gebruik van een managementen kwaliteitssysteem dat is gecertificeerd volgens de normen van ISO 9001 en VCA.
55 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Gang van zaken Business Units 2007 › Energiewaardeketen
w w w. e s se n t . e u
DEUTSCHE ESSENT In 2007 heeft Essent in Duitsland over de gehele linie goed gepresteerd. Activiteiten op het gebied van duurzame energie, met name wind, zijn verder ontwikkeld; het grootste deel van de omzet van Essent in Duitsland wordt gerealiseerd in windenergie. Ook Kom-Strom AG en Novogate GmbH zijn gegroeid en hebben positief aan de resultaten bijgedragen.
Kom-Strom AG wint nieuwe klanten Essent in Duitsland heeft een belang van 84,1% in Kom-Strom AG, een energiehandelsbedrijf in Leipzig. In 2007 is Kom-Strom erin geslaagd nieuwe klanten te winnen, waaronder ook industriële afnemers. Bovendien heeft de onderneming nieuwe, gunstig geprijsde producten in de markt gezet en nieuwe online services voor klanten ontwikkeld. De vraag naar energieproducten voor de langere termijn liet in 2007 een duidelijke groeicurve zien.
Novogate GmbH breidt portfolio uit Eind 2007 nam de Duitse onderneming Gelsenwasser AG een belang van 10% in het aandelenkapitaal van Novogate, de joint venture van Bayerngas en Deutsche Essent, die nu elk een belang van 45% houden. Novogate werkt aan verdere uitbreiding van de samenwerking met publieke utiliteitsbedrijven op de Duitse gasmarkt. Novogate is er tijdens zijn eerste operationele jaar in geslaagd haar klantenportfolio uit te breiden. Per eind 2007 had Novogate in totaal 3,5 TWh gas verkocht.
Structured Origination groeit De Essent-organisatie in Duitsland zet namens Essent Trading producten in de markt als CERs (Certified Emission Reductions), Swap-producten en virtuele energie-installaties. Deze activiteiten zullen met ingang van 2008 worden uitgebreid naar Centraal en Oost-Europa.
RheinEnergie ook in gasopslag In het verslagjaar hebben RheinEnergie AG en Deutsche Essent een ‘Memorandum of Understanding’ ondertekend om nauw samen te gaan werken op het gebied van gasopslag. RheinEnergie zal een 49%-belang nemen in een nieuw op te richten organisatie, die in Gronau-Epe een opslagcapaciteit voor gas zal ontwikkelen van circa 200 miljoen m3. Dit volume komt bovenop de reeds gestarte aanleg van zes opslagcavernen in de aldaar aanwezige zoutlaag. De totale investering zal circa EUR 200 miljoen bedragen; de verwachting is dat de verbindingen met het Duitse gasnet in 2010 operationeel zullen zijn.
Essent Wind ziet nieuwe kansen Deutsche Essent is verantwoordelijk voor de windactiviteiten in Duitsland en Nederland, samengebracht binnen het bedrijf Essent Wind. De windactiviteiten op het vaste land zijn in 2007 uitgebreid met circa 42 MW. Tevens is een begin gemaakt met de verkenning van marktkansen in Engeland en Frankrijk.
56 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Windturbine in Cuxhaven In Cuxhaven heeft Essent een windturbine (5MW) van REpower Systems in gebruik genomen; de operationele activiteiten zijn in gezamenlijke handen van Essent Wind en E.ON Energy Projects. Met zijn rotorbladen van 60 meter lengte levert de turbine een jaarlijkse capaciteit van 15 miljoen kWh. Dat komt overeen met het jaarlijks elektriciteitsverbruik van 4000 gezinnen van vier personen.
Vernieuwde windparken in Eemshaven In 2008 zullen twee windparken in de buurt van Eemshaven worden vernieuwd. De huidige 134 windturbines worden vervangen door 52 moderne generatoren, afkomstig van Enercon, die een gezamenlijke capaciteit zullen hebben van zo’n 470 GWh, voldoende om in de jaarlijkse behoefte van 135.000 huishoudens te voorzien. De ashoogte van de huidige turbines bedraagt 30 meter, die van de nieuwe zo’n 100 meter.
Europese tender voor Nordsee-Ost Voorbereidingen zijn getroffen voor de uitschrijving van een Europese tender op Essent’s in zee gelegen Nordsee-Ost windturbinepark. Doel is om 80 turbines te bouwen met een totale capaciteit van zo’n 400 MW, circa 30 kilometer verwijderd van de noordkust van Helgoland. De voorgenomen tender bestrijkt de volle breedte van het project: constructie en bouw van de turbines, de bekabeling van het windpark, de bouw van een transformatorstation (33/155 kV) en diverse ondersteunende diensten. Naar het zich laat aanzien zal de bouw eind 2011 van start gaan; E.ON-Netz zal optreden als beheerder van het net.
57 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Gang van zaken Business Units 2007 › Energiewaardeketen
11
Essent Netwerk
Profiel Essent Netwerk, verantwoordelijk voor de aanleg, het onderhoud en beheer van de transport- en distributienetten voor elektriciteit en gas, is een onafhankelijke netbeheerder en financieel, organisatorisch en juridisch afgescheiden van het commerciële energiebedrijf.
Resultaten Essent Netwerk Í LQPLOMRHQHQHXURÂV 1HWWRRP]HW
2007
1.216,8
2006
1.241,6
163,5
6HJPHQWUHVXOWDDW
166,9
58 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Essent Netwerk heeft een eigen Raad van Commissarissen waarvan de leden in meerderheid geen binding hebben met Essent. De netbeheerder staat onder toezicht van de Nederlandse toezichthouder voor energie, de DTe. Essent Netwerk, hoofdzakelijk actief in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland, beheert in deze regio’s ongeveer 146.000 km elektriciteitskabels en 40.000 km gasleidingen. Naast het beheer van het energienetwerk wordt ook een aantal niet-gereguleerde activiteiten ontplooid. Dat betreft diensten op het gebied van openbare verlichting, verkeersregel- en parkeersystemen en de verhuur van middenspanningsinstallaties en elektriciteits- en gasmeters.
Doelstellingen en strategie Essent Netwerk wil een excellente netbeheerder zijn voor klanten, werknemers en aandeelhouders. De organisatie streeft ernaar, op basis van prestatie-indicatoren op het gebied van veiligheid, betrouwbaarheid en doelmatigheid, de tevredenheid van klanten en medewerkers te bevorderen en aan de verwachtingen van de aandeelhouders te voldoen. In 2008 worden initiatieven genomen voor de invoering van een eigen naam, de invoering van het nieuwe marktmodel, de overdracht van het hoogspanningsnet aan TenneT, en voor verdere stappen die tot volledige operationele eigendomssplitsing zullen leiden.
Gang van zaken 2007 In 2007 is besloten dat netbeheerders en producenten c.q. handelaren in energie geen deel meer mogen uitmaken van één bedrijf. Na inwerkingtreding van het betreffende wetsartikel hebben de geïntegreerde bedrijven, waaronder Essent, tot 1 januari 2011 de tijd de wettelijk verplichte eigendomssplitsing door te voeren. Een splitsingsplan dient uiterlijk 1 juli 2009 door het bestuur van Essent N.V. te zijn ingediend bij de Raad van Bestuur van de NMa. In het kader van de Wet onafhankelijk netbeheer dient het economisch eigendom van de netten uiterlijk 1 juli 2008 bij de netbeheerder te zijn ondergebracht. Essent heeft de activa reeds per 31 december 2007 aan de netbeheerder overgedragen. In het kader van diezelfde wet is het beheer van de hoogspanningsnetten per 1 januari 2008 overgedragen aan TenneT. Klanttevredenheid flink hoger Duurzame verbetering van de klanttevredenheid was één van de kernthema’s van Essent Netwerk in 2007. De organisatie heeft in 2007 van klanten een hogere waardering gekregen. Die waardering heeft de organisatie verdiend door het volledig voldoen aan de doelstellingen van de DTe over de tijdigheid van switches en verhuizingen, de kwaliteit van de facturering en bijvoorbeeld de organisatie van bijeenkomsten met klanten over de kwaliteit van de dienstverlening. Voor 2008 zijn nieuwe activiteiten gepland; het doel is de klanttevredenheid verder te verhogen tot 7,5. Elektriciteitsnetten betrouwbaarder dan Nederlands gemiddelde De betrouwbaarheid van de Nederlandse elektriciteitsnetten is zeer hoog. Internationale vergelijkingsstudies laten zien dat de betrouwbaarheid van de Nederlandse elektriciteitsvoorziening tot de top behoort. De gemiddelde Nederlandse uitvalsduur was in het verslagjaar 65 minuten. Het Essent gemiddelde bedroeg 24 minuten en was daarmee aanzienlijk beter dan het landelijk gemiddelde. Essent Netwerk streeft voor 2008 naar een gemiddelde uitvalduur van maximaal 23 minuten per aansluiting, gemeten over een periode van vijf jaar op alle netvlakken. Regionaal verschilde de uitvalsduur per klant van 18 minuten in Limburg tot 36 minuten in Groningen. Door gerichte investeringen wordt geprobeerd deze regionale spreiding te verkleinen.
59 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Gang van zaken Business Units 2007 › Essent Netwerk
w w w. e s se n t . e u
In het elektriciteitsnet van Essent vond in 2007 één groot incident plaats, waarbij een kraan op een vaartuig tegen de hoogspanningsverbinding Goor-Haaksbergen aanvoer. Niemand raakte gewond, wel was er sprake van uitval. Gasnetten uiterst betrouwbaar De leveringsbetrouwbaarheid van de gasnetten was uitstekend, met een jaarlijkse uitvalsduur van 0,8 minuten per klant in 2007. In het verslagjaar hebben zich geen ernstige ongevallen voorgedaan in het gasnetwerk van Essent. Wel waren er twee minder ernstige bedrijfsongevallen bij werkzaamheden aan het gasnet. In 2007 is de door Essent ontwikkelde Veiligheidsindicator ter bewaking van de veiligheid van het gasnet in Nederland verder ingevoerd. Het instrument is licht aangepast waardoor het beter werkt. De resultaten van veiligheidsmetingen worden besproken met belanghebbenden zoals bewoners van gemeentes. Om onveilige situaties voor te zijn, is Essent Netwerk in 2007 begonnen met het preventief vervangen van aansluitleidingen die mogelijk het einde van de levensduur hebben bereikt. Dit programma wordt de komende jaren voortgezet. In 2007 heeft Essent vele acties ondernomen om de positie als betrouwbare netbeheerder te consolideren. Er waren oefeningen in Groningen en Sittard/Geleen waarbij de samenwerking tussen Essent en gemeentelijke calamiteitenorganisaties is getraind. Er zijn noodplannen opgesteld die de prioriteit van plaatsing van noodaggregaten met gemeentes regelen. Ook ontwikkelt Essent software waarbij het geografische gebied waar de storing zich afspeelt inzichtelijk gemaakt wordt voor regionale alarmcentrales. Verder heeft in 2007 een gezamenlijke oefening van TenneT en Essent plaatsgevonden. Doel van die oefening was om de nieuwe werkverdeling vanaf 2008 na te bootsen en de samenwerking tussen de calamiteitenorganisaties te versterken. Regulering en NMa-onderzoek De NMa heeft in 2007 onderzoek verricht ter bepaling van de winsten van de energiebedrijven en de bestemming van deze winsten binnen het concern. Het onderzoek was gesplitst in twee deelonderzoeken: ‘Interne verrekenprijzen’ en ‘Commerciële winst versus toegestaan rendement’. Uit het rapport Interne Verrekenprijzen is gebleken dat geen enkele aanwijzing is gevonden voor het bestaan van kruissubsidiëring binnen de geïntegreerde energiebedrijven. De uitkomsten van het onderzoek tonen bovendien aan dat de kans hierop minimaal is. In het tweede rapport geeft de NMa aan dat de energiebedrijven met het transport en de distributie van elektriciteit en gas in 2004 en 2005 meer winst hebben behaald dan de NMa redelijk acht. Het gaat volgens de NMa om een bedrag van EUR 31 per huishouden. Essent Netwerk heeft de conclusies van de NMa weersproken en de onderzoeksmethode en het resultaat als niet-representatief beoordeeld. De betreffende reguleringsperiode liep tot en met 2006. De NMa heeft zich echter beperkt tot de jaren 2004 en 2005, terwijl de tarieven in 2006 verder zijn gedaald en Essent in 2007 de door de NMa toegestane tariefsverhoging niet heeft doorgevoerd. De DTe heeft meegedeeld dat, mede vanwege deze onderzoeken, de toekomstige regulering strenger van opzet moet zijn. Voor elektriciteit en gas start vanaf 2008 een nieuwe reguleringsperiode en de DTe heeft het voornemen bekend gemaakt om de toegestane omzetten vanaf 2008 verder te verlagen, onder andere door het afschaffen van de inflatiecorrectie. Essent Netwerk en andere regionale netbeheerders hebben tegen deze maatregel stelling genomen; door deze structurele maatregel kunnen op den duur vervangingsinvesteringen niet meer worden gefinancierd, waardoor de betrouwbaarheid van de netten in gevaar komt.
60 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Regionale verschillen In 2007 heeft Brattle Group in opdracht van de NMa en DTe onderzocht of er in Nederland sprake is van verschillen tussen regionale netbeheerders die uiteenlopende tarieven rechtvaardigen. Op basis van dit onderzoek heeft de NMa besloten twee regionale verschillen als relevant te beschouwen; de noodzaak om ‘waterkruisingen’ aan te leggen en verschillen in lokale heffingen. De NMa sluit niet uit dat er in de toekomst meer regionale verschillen kunnen ontstaan. Essent Netwerk is van mening dat de aansluitdichtheid als regionaal verschil meegenomen moet worden. De DTe heeft hiertoe aanvullend onderzoek toegezegd.
61 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Gang van zaken Business Units 2007 › Essent Netwerk
12
Stadtwerke Bremen (swb AG)
Profiel Essent is in de Duitse bondsstaat Bremen indirect actief via haar 51%-aandeel in swb AG. Het energiebedrijf swb AG realiseert met 2.300 medewerkers een jaarlijkse omzet van circa EUR 1 miljard. swb AG is een verticaal geïntegreerd energiebedrijf, actief over de gehele keten. De onderneming is ook actief in water, rioolzuivering en afvalverbranding. De onderneming heeft directe en indirecte minderheidsbelangen in diverse regionale en lokale energiebedrijven, waaronder Stadtwerke Bielefeld.
Resultaten swb AG Í LQPLOMRHQHQHXURÂV 1HWWRRP]HW
2007
1.001,6
2006
1.055,6
63,8
6HJPHQWUHVXOWDDW
101,8
62 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Doelstellingen en strategie Stadtwerke Bremen streeft naar een toppositie in de markt, gebaseerd op voortdurende verbetering van de prestaties in vergelijking met relevante industrieën en groei in de conventionele opwekking van energie, hernieuwbare energie, technische service en de omzetting van afval in energie. De Europese 20/20/20 doelstelling vormt de leidraad voor de duurzaamheidsinspanningen: verlaging van de CO2-emissies met 20%, verbetering van de energie-efficiency met 20% en een toename van het aandeel hernieuwbare energie tot 20% in het jaar 2020.
Gang van zaken 2007 In het voorjaar ging de bouw van een 27.5 MW centrale van start voor de omzetting van afval naar energie in de haven van Bremen; EUR 112 miljoen wordt geïnvesteerd om restmaterialen in te zetten voor de opwekking van energie. De efficiëntie van deze installatie ligt aanzienlijk hoger dan die van een conventionele centrale. Hierdoor kan op jaarbasis na de start in 2009 zo’n 70.000 ton steenkool worden bespaard, hetgeen een forse reductie van CO2-emissies tot gevolg zal hebben. In 2007 introduceerde swb ook een nieuw groene-energieproduct en scherp geprijsde aanbiedingen voor huishoudens via het internet. De ontwikkeling van de 900 MW op kolen gestookte centrale Block 21 is in augustus stilgelegd. De aanmerkelijk gestegen investeringen in de maanden vooraf maakten het project economisch onhaalbaar. Op de internationale markten voor energiecentrales leidde de zeer beperkte beschikbaarheid van bouwondernemingen tot zeer hoge prijzen. Omdat de bouw niet doorging, kwamen de projectkosten ten bedrage van circa EUR 30 miljoen ten laste van het resultaat van swb AG. Dit is de belangrijkste verklaring voor de resultaatdaling ten opzichte van 2006. Daarnaast speelde ook het warme weer in vooral de eerste helft van het jaar een rol.
63 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Gang van zaken Business Units 2007 › Stadtwerke Bremen (swb AG)
13
Essent Milieu
Profiel Pro De business unit Essent Milieu, werkzaam op het gebied van grootschalige, procesmatige afvalverwerking, richt zich op de omzetting van afvalstoffen in nuttige producten. De unit heeft een bewezen staat van dienst als producent van duurzame energie uit afval en is in Nederland marktleider in compostering en productie van biobrandstoffen.
Resultaten Milieu Í LQPLOMRHQHQHXURÂV 1HWWRRP]HW
2007
378,0 83,6
6HJPHQWUHVXOWDDW
2006
380,2 86,0
64 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Essent Milieu richt zich in hoofdzaak op het verbranden van afval, het composteren van organisch afval en de exploitatie en het beheer van stortplaatsen. Essent beschikt over een afvalverbrandingsinstallatie in Wijster, een vergistingsinstallatie in Groningen en diverse composteerinstallaties verspreid over Nederland. Essent heeft ook een belang van 80% in de verbrandingsinstallatie in Moerdijk (AZN). Afval dat niet geschikt is voor verbranding kan onder voorwaarden worden gestort op één van de door Essent Milieu beheerde stortplaatsen. Uit het verbrandingsproces en de vergisting van organisch afval wekt Essent Milieu duurzame energie op. Restproducten uit de compostering worden geselecteerd en ingezet als biobrandstof. Uit de stortplaatsen wordt zogeheten stortgas gewonnen. Dit wordt gebruikt voor elektriciteitsproductie of opgewerkt tot aardgaskwaliteit en aan het gasnet geleverd. Essent Milieu produceert jaarlijks voldoende elektriciteit voor zo’n 300.000 huishoudens.
Doelstellingen en strategie Essent Milieu wil een toonaangevende, maatschappelijk verantwoorde verwerker zijn van brandbaar en organisch afval. Doel is de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van de installaties verder te vergroten en de energieproductie uit afval te verhogen. Daarnaast stelt Essent Milieu zich een verdere verbetering van de scheiding en sortering van reststoffen ten doel. Ook de toename van transport per spoor in plaats van vrachtvervoer – die het afgelopen jaar verder gestalte heeft gekregen – past in dit streven.
Gang van zaken 2007 In 2007 heeft Essent Milieu zo’n 2,9 miljoen ton afval verwerkt, circa 10% meer dan het jaar daarvoor. Er is meer dan 1,5 miljoen ton brandbaar afval verwerkt in de installaties in Wijster, Moerdijk en Groningen. Hieruit is bijna 940.000 MWh duurzame elektriciteit geproduceerd. Verder is circa 740.000 ton afval gestort. Op de eigen stortplaatsen is ongeveer 43.000 MWh elektriciteit opgewekt. In totaal neemt Essent Milieu bijna 1 procent van de Nederlandse elektriciteitsproductie voor haar rekening. Tevens is er energie uit stortgas aan derden geleverd, overeenkomend met een kleine 13 miljoen kubieke meter aardgas. In 2007 is ruim 675.000 ton organisch afval verwerkt, waaruit meer dan 330.000 ton compost is geproduceerd. De afzetkanalen voor papier-/kunststoffractie, een brandstof voor o.a. de cementindustrie, zijn in 2007 uitgebreid, waardoor de voorraad sterk is teruggebracht. Ook de productie van biogas en de omzetting daarvan in elektriciteit bij VAGRON zijn gestegen. Daarmee is de locatie in Groningen nu een netto producent van duurzame elektriciteit. Afzet en prijzen verbeterd Voor stort en overslag is een lange-termijnstrategie vastgesteld. Het aantal operationele stortplaatsen wordt teruggebracht van vijf naar drie; twee stortplaatsen in het zuiden van Nederland blijven selectief open. Bij de compostering is de ombouw van één van de hallen in Wijster naar het zogeheten ‘tunnelconcept’ succesvol verlopen. Door deze geslaagde ombouw is de doorlooptijd verkort. Ook de onderhoudskosten zijn verlaagd. Verder zijn de afzet en de prijzen voor residuproducten zoals compost en de biobrandstof Torch bij Essent Milieu het afgelopen jaar verbeterd. Zoals contractueel overeengekomen zijn de milieustraten in Brabant en Limburg, behoudens Montfort, overgedragen aan de betreffende gemeenten. Europese top in Moerdijk De bouw van de vierde verbrandingslijn bij AZN in Moerdijk is in januari 2007 gestart. De capaciteit zal toenemen met 275.000 ton op jaarbasis. Samen met de huidige capaciteit en de in 2007 gerealiseerde verhoging van de doorzet van de bestaande lijnen komt de verbrandingscapaciteit in Moerdijk rond de één miljoen ton afval per jaar te liggen. Uitgangspunt is
65 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Gang van zaken Business Units 2007 › Essent Milieu
w w w. e s se n t . e u
dat gebruik gemaakt wordt van de best beschikbare technieken. De koppeling van de verbrandingsinstallatie aan de naastgelegen warmtekrachtcentrale van Essent zorgt voor een hoog netto energetisch rendement van 30%. De installatie van AZN behoort daarmee tot de absolute Europese top. De bouw verloopt volgens plan en naar verwachting zal de extra capaciteit eind 2008 in gebruik worden genomen. De geplande uitbreiding van de verbrandingscapaciteit in Wijster is vertraagd door weigering van de provincie Drenthe om de vergunning te verlenen. Samen met het ministerie van VROM zijn wij van mening dat deze weigering ongegrond is; wij zijn dan ook voornemens om dit besluit aan te vechten bij de Raad van State. Efficiënter en veiliger De juridische structuur van de business unit is verder vereenvoudigd en er zijn verbeteringen tot stand gebracht met de herinrichting en eenduidige aansturing van de ondersteunende diensten. Ook is het veiligheidsbewustzijn verder gegroeid, mede omdat het merendeel van de medewerkers in 2007 de VGA-cursus met succes heeft afgerond.
66 Essent N.V. Jaar verslag 2007
14
Vooruitzichten
68 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Vooruitzichten
Het jaar 2008 staat in het teken van de eigendomssplitsing in een commercieel Productie- en Leveringsbedrijf en een gereguleerd Netwerkbedrijf. Essent is voornemens de operationele splitsing tussen de beide nog te vormen bedrijven in 2008 zo ver mogelijk door te voeren, waar mogelijk met behoud van bestaande synergieën, onder meer op het gebied van generieke dienstverlening. Omdat in 2008 ook grote stappen moeten worden gezet in het kader van het nieuwe marktmodel Stroomopwaarts staat de organisatie voor grote uitdagingen, te meer ook omdat de splitsing ons noopt tot het nemen van forse kostenbesparende maatregelen. Niettemin biedt de markt grote kansen. Onze handelsactiviteiten in Genève zijn uitstekend gepositioneerd. De projectportfolio moet leiden tot nieuwe kansen, zij het na 2008. Betere processen en concurrerende prijzen moeten eveneens leiden tot groei van het aantal klanten. Ondanks de grote onzekerheden zien wij mogelijkheden om de financiële prestaties van Essent verder te verbeteren. Dit is gezien de naderende eigendomssplitsing in twee nieuwe zelfstandige bedrijven ook nodig. Het gaat ons echter te ver om voor deze beide bedrijven hier een winstprognose aan te verbinden. Wij beperken ons dan ook tot de verwachting dat, onvoorziene omstandigheden voorbehouden, het resultaat na belastingen uit doorlopende activiteiten toe te rekenen aan de aandeelhouders van het ongesplitste Essent in 2008 ten minste gelijk zal zijn aan het behaalde vergelijkbare resultaat over 2007. Arnhem, 27 februari 2008 M.A.M. Boersma, voorzitter R. de Jong, CFO M.M. van ’t Noordende
69 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Vooruitzichten
15
Risicomanagement
70 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Proces, doelstelling en focus Risicomanagement, een belangrijk onderdeel van het besturingsmodel binnen Essent, is gebaseerd op COSO, de internationale standaard voor risicomanagement en interne controle. Risicomanagement heeft een brede invalshoek en richt zich op alle doelstellingen en facetten van de onderneming, van strategische en operationele risico’s tot de betrouwbaarheid van rapportage en het voldoen aan wet- en regelgeving. Het lijnmanagement en projectmanagement op alle niveaus in de organisatie is verantwoordelijk voor het identificeren van risico’s en het nemen van de juiste maatregelen, conform ons Corporate Risk Management Policy Document. Ook het beheersen van de risico’s bij grote projecten zoals nieuwbouw, revisies en levensduurverlenging is een verantwoordelijkheid van de betrokken business units. De aanpak is gestandaardiseerd; vooraf en tijdens de uitvoering van elk project worden risico’s geïdentificeerd en gevolgd door beheersmaatregelen.
Verantwoordelijkheden en organisatie Alle business units binnen Essent hebben een eigen risicomanager die het lijnmanagement ondersteunt. Essent Trading, waar de groothandelsactiviteiten en het portfolio management zijn ondergebracht, heeft een aparte afdeling die zich richt op de beheersing van onder meer marktwaarderisico’s rond de aan- en verkoop van brandstoffen, elektriciteit en daarvan afgeleide producten, én de kredietrisico’s die hiermee verband houden. Corporate Risk & Insurance Management (CRIM) richt zich op de risico’s die de business units overstijgen. CRIM zorgt ook voor de onderlinge afstemming en bewaakt de uitgangspunten en kwaliteit van het ondernemingsbrede risicomanagement, inclusief de afdekking van bepaalde risico’s middels verzekeringen. Het Risk Management Committee (RMC) vormt het overkoepelende orgaan, voorgezeten door de CFO (Chief Financial Officer). Het RMC legt het concernbeleid vast, verdeelt het door de Raad van Bestuur ter beschikking gestelde risicokapitaal en de risicolimieten en stelt de risk tolerance vast. Het RMC komt elke twee weken bij elkaar. De risk management-activiteiten van Essent Trading worden maandelijks besproken. In de overige bijeenkomsten rapporteren de overige business units over de belangrijkste operationele risico’s en de status van de genomen of te nemen beheersmaatregelen. Twee keer per jaar wordt een zogeheten Essent Corporate State of the Risk opgesteld die, na te zijn vastgesteld door de Raad van Bestuur, wordt besproken met de Auditcommissie van de Raad van Commissarissen en daarna gepresenteerd aan de voltallige Raad van Commissarissen.
Essent Corporate State of the Risk 2007 Hieronder volgt een overzicht van de belangrijke risico’s die in 2007 aan de orde zijn gesteld. De uitvoering van de Wet onafhankelijk netbeheer vóór 31 december 2010, met als mogelijk gevolg een materiële nadelige invloed op het eigen vermogen en het netto resultaat vanwege eenmalige kosten verbonden aan de splitsing en een verslechtering van de concurrentiepositie van de Groep door het verlies van synergie. De naar verwachting negatieve invloed die een splitsing zal hebben op de credit rating van Essent, kan leiden tot verslechterde voorwaarden voor de financiering van de bedrijfsactiviteiten. Omdat de kredietruimte kleiner wordt, heeft een lagere credit rating ook additionele kosten voor de inkoop van grondstoffen tot gevolg. De splitsing kan bovendien leiden tot aanzienlijke kosten als gevolg van een mogelijk vervroegde beëindiging van de zogeheten Cross Border Leases.
71 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Risicomanagement
w w w. e s se n t . e u
De invoering van een nieuw marktmodel voor transport en levering van energie aan klanten. Dit heeft grote consequenties voor de administratieve organisaties van het netbedrijf en de klantenorganisatie. De complexiteit kan leiden tot vertragingen ten opzichte van door de overheid gestelde deadlines, tot klachten van klanten en daarmee tot schade voor de reputatie van Essent. De afhankelijkheid van derden bij de realisatie van nieuwbouw- en revisieprojecten. Dit is een samenvoeging van risico’s voortvloeiend uit de ontwikkeling van de markt van toeleveranciers van technische installaties en engineeringsdiensten, en de risico’s samenhangend met de toewijzing van de vergunningen. Door de sterke economische groei in Azië in combinatie met de concentratie op de markt van een beperkt aantal grote toeleveranciers, laten de prijzen voor nieuwbouw- en revisieprojecten, service en onderhoud sterke stijgingen zien. Ook gaat de verwerving van de best beschikbare capaciteit gepaard met forse concurrentie. Dit heeft een nadelige invloed op de ontwikkeling van projecten. De geplande bouw van een kolencentrale in het Duitse Bremen is om deze redenen niet doorgegaan. De ontwikkelingsuitgaven voor dit project beliepen circa EUR 30 miljoen. De ervaring leert dat vergunningstrajecten steeds intensiever worden, meer voorbereiding eisen en langer duren waardoor de planning van nieuwbouw- en revisieprojecten onzeker wordt. Onvoorziene uitval van productie-eenheden. Dit kan leiden tot hogere kosten en hogere inkoopkosten voor vervangende energie. De beperkte beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel op de arbeidsmarkt. De huidige kernactiviteiten van Essent vragen om ruime beschikbaarheid van hoog opgeleid, vooral technisch personeel. Het aanbod wordt echter steeds schaarser. Tegelijk is bij een aantal business units sprake van vergrijzing; de uittreding van medewerkers kan leiden tot verlies van essentiële kennis. Naast specifieke risico’s voor de business units besteedt Essent ruim aandacht aan een breed scala van onderwerpen die met risicomanagement te maken hebben. Hieronder volgt een overzicht.
Crisismanagement Essent dient te zorgen voor accuraat en adequaat crisismanagement. Crises zijn vaak onvoorzien, maar er kan veel worden gedaan om onverwachte situaties te voorkomen en/of hierop effectief te reageren. Een crisis dreigt wanneer een of meer van de vijf Essent-prioriteiten in het geding zijn; gezondheid en/of veiligheid, milieu, klanten, continuïteit van de bedrijfsvoering, en de financiële gang van zaken. Naast het Essent Corporate Crisisplan beschikt elke business unit over een eigen crisisplan. De plannen bevatten de te nemen stappen voor het managen van een crisis, vanaf de samenstelling van een crisisteam tot en met de ontwikkeling van een nazorgplan. Essent bereidt zich onder meer op crises voor met de opstelling van oefenplannen en oefeningen die twee keer per jaar worden uitgevoerd. De in 2007 uitgevoerde crisisoefeningen zijn met goed resultaat uitgevoerd en hebben mogelijkheden voor verdere verbetering opgeleverd die in 2008 worden ingevoerd.
72 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Business Continuity Management Deze maatregelen richten zich op de borging van het normale functioneren van de organisatie zonder (ernstige) verstoringen. Elke organisatie binnen Essent beschikt over een responsplan in geval van ernstige verstoring van de primaire processen. Voor het merendeel van de organisaties binnen Essent is een Business Continuity analyse uitgevoerd en zijn afdoende maatregelen genomen.
Beveiliging Betrouwbare informatievoorziening is cruciaal voor Essent en haar klanten. Essent heeft te maken met aanvallen van buitenaf, waardoor de beschikbaarheid en integriteit van systemen in het geding kunnen komen. Vanzelfsprekend is Essent ook verantwoordelijk om de vertrouwelijkheid van gegevens van klanten en medewerkers te waarborgen. Naast het treffen van diverse technische voorzieningen is in 2007 ook veel aandacht geschonken aan de medewerkers, om hen bewust te maken van hun verantwoordelijkheid in het beveiligen van informatie. In 2007 zijn tevens nieuwe maatregelen van kracht geworden voor de beveiliging van kantoren en installaties. Al onze kantoren maken nu deel uit van een geïntegreerd systeem. Ook krijgt de landelijke samenwerking tussen de energiesector en de overheid op het gebied van informatie- en fysieke beveiliging steeds beter vorm.
73 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Risicomanagement
16
Interne controle
74 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Proces, doelstelling en focus Interne Controle betreft de identificatie en analyse van vooral procesgerelateerde risico’s tot en met de periodieke beoordeling van de effectiviteit van risicobeperkende maatregelen. Dit proces is hoofdzakelijk gebaseerd op de internationale COSO-standaard die zich op drie doelstellingen richt: de effectiviteit en efficiency van activiteiten, het voldoen aan wet- en regelgeving en de betrouwbaarheid van financiële rapportages.
Verantwoordelijkheden en organisatie De Raad van Bestuur en het lijnmanagement zijn primair verantwoordelijk voor de uitvoering van het betreffende proces. Zij worden ondersteund door experts binnen de business units en hoofdkantoorafdelingen. De activiteiten van deze experts worden gecoördineerd door het zogeheten Internal Control Competence center. Dit centrum, onderdeel van Corporate Risk & Insurance Management, is ook verantwoordelijk voor het Interne Controle-beleid, het vergaren en delen van kennis en de coördinatie van de periodieke evaluaties van de effectiviteit van de risicobeperkende maatregelen. Het centrum rapporteert indirect aan de Chief Executive Officer (CEO).
Evaluaties De effectiviteit van de belangrijkste beheersmaatregelen is in 2007 drie keer getest. Met behulp van zelfevaluaties geven medewerkers die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van beheersmaatregelen, de proceseigenaren en het verantwoordelijke lijnmanagement een verklaring af over de correcte werking van de beheersmaatregelen, op basis van steekhoudend bewijs. De experts beoordelen de plausibiliteit van de verklaringen. Het Internal Control Competence Center bespreekt het resultaat met de CFO en rapporteert de bevindingen aan de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen.
Formele verantwoording Twee keer per jaar, voorafgaand aan de publicatie van de halfjaar- en jaarcijfers, wordt de zelfevaluatie afgerond met het ondertekenen van een Letter of Representation door de directeuren en controllers van de betrokken bedrijfsonderdelen. Daarmee leggen zij formele verantwoording af over de effectiviteit van de beheersmaatregelen aan de CFO. Deze In Control-verklaringen vormen samen een belangrijke basis voor de Letter of Representation die door de voorzitter van de Raad van Bestuur en de CFO wordt getekend en die aan de externe accountant ter beschikking wordt gesteld.
Toekomst Onder meer op basis van de resultaten van de in 2007 uitgevoerde zelfevaluaties zijn verbeteringen doorgevoerd, zoals aangescherpte beheersingsmaatregelen bij de handelsactiviteiten van Essent en bij de administratieve processen in de back office. Vanwege voortdurende interne en externe veranderingen, in combinatie met nieuwe en steeds ambitieuzere doelstellingen, zal ook in 2008 geïnvesteerd worden in verdere verbetering en risicobeperking.
75 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Interne controle
w w w. e s se n t . e u
Mededeling van Interne Controle Vanwege veranderende omstandigheden en nieuwe inzichten wordt voortdurend geïnvesteerd in het optimaliseren van het interne risicobeheersings- en controlesysteem van Essent. Dit met als doel de waarschijnlijkheid van het realiseren van de beoogde doelstellingen, op het gebied van strategie, operatie, berichtgeving en naleving van wetten en regels, telkens te vergroten. Toch kan er geen absolute zekerheid worden gegeven dat er geen bewuste of onbewuste menselijke fouten of vergissingen kunnen optreden die mogelijk aanzienlijke gevolgen kunnen hebben. Deze beperking is echter noodzakelijkerwijs verbonden aan alle interne risicobeheersings- en controlesystemen. Hiermee rekeninghoudend, wordt met een redelijke mate van zekerheid verklaard dat: de financiële rapportages geen onjuistheden van materieel belang bevatten en dat de controlemaatregelen hieromtrent naar behoren hebben gewerkt; de Raad van Bestuur op de hoogte is van de mate waarin de strategische en operationele doelstellingen van Essent worden gerealiseerd; veranderingen in relevante externe wet- en regelgeving nauwlettend worden gevolgd om de consequenties daarvan te vertalen naar nieuwe of gewijzigde interne richtlijnen. ■
■
■
76 Essent N.V. Jaar verslag 2007
17
Corporate governance
78 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Essent is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht, die valt binnen het bereik van de artikelen 2: 152 e.v. BW. Dit betekent dat het zogeheten structuurregime op Essent van toepassing is. De aandelen in Essent worden gehouden door Nederlandse provincies en gemeenten. De corporate governance van Essent wordt behalve door Nederlandse en Europese wetgeving en jurisprudentie tevens bepaald door de Nederlandse corporate governance code. Hoewel de code formeel geldt voor beursgenoteerde Nederlandse vennootschappen, heeft Essent, met het oog op de omvang van haar bedrijf en de maatschappelijke betekenis van haar producten, besloten de corporate governance code te hanteren. De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen onderschrijven het uitgangspunt dat aan de code ten grondslag ligt, dat een vennootschap een langetermijnsamenwerkingsverband is tussen bij de vennootschap betrokken groepen en personen, die direct of indirect het bereiken van de doelstellingen van de vennootschap beïnvloeden of erdoor worden beïnvloed: werknemers, aandeelhouders en andere kapitaalverschaffers, toeleveranciers, afnemers, maar ook de overheid en maatschappelijke groeperingen. De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen hebben een integrale verantwoordelijkheid voor de afweging van deze belangen, gericht op de continuïteit van de onderneming. Handelend vanuit dit besef hebben de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen besloten de code zo veel mogelijk over te nemen. Echter, daar waar het huidige karakter van Essent als niet-beursgenoteerde structuurvennootschap met (lagere) overheden als aandeelhouders dit niet toeliet, hebben zij een aantal aanbevelingen buiten toepassing moeten laten. Dit zijn: III.8.1-4 one-tier bestuursstructuur; IV. 1.1 bevoegdheden Algemene Vergadering van Aandeelhouders in niet-structuurvennootschap; IV. 1.2 stemrecht op financieringspreferente aandelen; IV. 2.1-8 certificering van aandelen. Met betrekking tot best practice bepalingen IV.4.1-3 inzake de verantwoordelijkheid van institutionele beleggers hebben de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen geconstateerd dat dit buiten hun bereik valt. Eén best practice bepaling is door de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen niet (onverkort) ingevoerd: II. 1.1 benoemingsperiode voor leden Raad van Bestuur van maximaal vier jaar. Verderop in dit hoofdstuk wordt nader toegelicht waaruit de afwijking bestaat. Essent zet jaarlijks de hoofdlijnen van haar corporate governance-structuur in haar jaarverslag uiteen en legt elke substantiële verandering in die structuur ter bespreking voor aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. In de preambule bij de corporate governance-code wordt gesteld dat goed ondernemerschap en goed toezicht daarop de twee belangrijkste pijlers zijn onder goede corporate governance. Verantwoordelijk daarvoor zijn de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur, ondersteund door een effectief stelsel van maatregelen van risicobeheersing en interne controle alsmede de accountantscontrole.
De Algemene Vergadering van Aandeelhouders Het hoogste besluitvormingsorgaan binnen Essent is de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Zij komt ten minste één keer per jaar bijeen. De Algemene Vergadering stelt de jaarrekening vast, met inbegrip van het voorstel tot winstverdeling, en verleent al dan niet decharge voor het gevoerde beleid en voor het daarop uitgeoefende toezicht.
79 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Corporate governance
w w w. e s se n t . e u
Voorts zijn op grond van de wet een aantal besluiten van de Raad van Bestuur onderworpen aan de goedkeuring van de Algemene Vergadering. Bovendien wordt jaarlijks de strategie van de onderneming besproken met de Algemene Vergadering en behoeven belangrijke veranderingen daarin haar goedkeuring. Besluiten worden genomen met volstrekte meerderheid van stemmen, tenzij bij wet of in de statuten een gekwalificeerde meerderheid wordt voorgeschreven. Essent kent een statutaire aandeelhouderscommissie. Deze commissie heeft de bevoegdheid vast te stellen of bepaalde besluiten van de Raad van Bestuur passen binnen de door de Algemene Vergadering goedgekeurde strategie en, indien de aandeelhouderscommissie vaststelt dat zulks het geval is, niet de goedkeuring behoeven van de Algemene Vergadering. Dit laatste geldt slechts voor besluiten die niet dwingendrechtelijk aan de goedkeuring van de Algemene Vergadering zijn onderworpen. De taken en verantwoordelijkheden van de aandeelhouderscommissie zijn nader uitgewerkt in haar reglement. Gedurende het jaar hebben de Raad van Bestuur en een wisselend samengestelde delegatie uit de Raad van Commissarissen regelmatig met de aandeelhouderscommissie vergaderd.
Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen kent een profielschets waarin zijn omvang en samenstelling staan beschreven. De profielschets wordt periodiek geëvalueerd en zonodig bijgesteld. Wijzigingen worden besproken met de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de Centrale Ondernemingsraad (COR). De profielschets bepaalt dat elke commissaris in staat moet zijn om de hoofdlijnen van het ondernemingsbeleid te beoordelen en tevens dient te beschikken over specifieke deskundigheid, zodanig dat de leden met hun gezamenlijke expertise de bedrijfsactiviteiten van Essent volledig bestrijken. De Raad van Commissarissen van Essent bestaat uit negen leden. Commissarissen worden benoemd door de Algemene Vergadering op basis van een voordracht opgesteld door de Raad van Commissarissen. Zowel de COR als de Aandeelhouderscommissie Essent N.V. heeft een versterkt recht van aanbeveling voor een derde van het aantal leden van de Raad van Commissarissen. Het versterkt recht van aanbeveling van de COR is opgenomen in art 2: 158, lid 6 Burgerlijk Wetboek; dat van de aandeelhouderscommissie is vastgelegd in de profielschets van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen benoemt uit zijn leden een voorzitter. Het reglement van de Raad van Commissarissen bepaalt dat de Raad toezicht houdt op het beleid van de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken binnen Essent. De Raad van Commissarissen vergewist zich ervan dat het beleid in overeenstemming is met wet- en regelgeving en dat de continuïteit van de onderneming gewaarborgd is. De Raad van Commissarissen ziet in het bijzonder toe op de ondernemingsstrategie en de daaraan inherente risico’s, op de interne risicobeheersings- en controlesystemen en op het financiële verslagleggingsproces. De Raad van Commissarissen heeft een Reglement Effectenbezit vastgesteld dat van toepassing is op de leden van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen en dat regels bevat voor het bezit van en transacties in effecten anders dan die uitgegeven door Essent. De Raad van Commissarissen kent twee vaste commissies; een auditcommissie en een gecombineerde remuneratie- en selectiecommissie. Voor beide commissies is een reglement vastgesteld, dat hun taken en bevoegdheden nader regelt. De samenstelling van de Raad van Commissarissen en zijn commissies is opgenomen bij Personalia (zie pagina 114 en verder van dit jaarverslag).
80 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Honorering Raad van Commissarissen Het honorarium van de leden van de Raad van Commissarissen wordt jaarlijks geïndexeerd. Hetzelfde geldt voor hun onkostenvergoeding en de additionele vergoeding voor de leden van de auditcommissie en de remuneratie- en selectiecommissie. De concrete ingangsdatum van alle aanpassingen is telkens de datum van 1 januari van enig jaar. Het gehanteerde indexeringspercentage in enig jaar wordt ontleend aan de Hay Boardroom Guide over het voorgaande jaar.
Raad van Bestuur De Raad van Bestuur van Essent bestaat, met ingang van 1 april 2008, uit twee leden, die zijn benoemd door de Raad van Commissarissen. De remuneratie- en selectiecommissie van de Raad van Commissarissen stelt in overleg met de leden van de Raad van Bestuur hun werkverdeling vast. Taken, bevoegdheden en werkwijze van de Raad van Bestuur zijn nader uitgewerkt in een afzonderlijk reglement, dat zo veel mogelijk aansluit op de corporate governance code. De samenstelling van de Raad van Bestuur is opgenomen in de paragraaf met personalia (zie pagina 114 van dit jaarverslag). Bij de toepassing van de aanbevelingen uit de corporate governance code inzake de Raad van Bestuur heeft Essent een uitzondering gemaakt voor wat betreft II.1.1 (benoemingsperiode voor leden van de Raad van Bestuur van maximaal vier jaar). De arbeidsovereenkomsten van de huidige leden van de Raad van Bestuur zijn voor onbepaalde tijd aangegaan. Essent heeft geen aanleiding gevonden dat beleid te wijzigen. Het reglement van de Raad van Bestuur, van de Raad van Commissarissen en zijn commissies, de profielschets van de Raad van Commissarissen en diens rooster van aftreden, het Reglement Effectenbezit en het reglement van de Aandeelhouderscommissie Essent N.V. zijn gepubliceerd op de website van Essent www.essent.eu.
Beloningsbeleid Raad van Bestuur Het huidige beloningsbeleid voor de Raad van Bestuur is geruime tijd geleden geformuleerd door de Raad van Commissarissen. Dit beleid is in 2002 en 2003 op onderdelen doorontwikkeld tegen de achtergrond van een strategie gericht op groei door acquisities, verticale integratie, productdiversificatie, verdere groei in de buurlanden België en Duitsland en in de verwachting van privatisering van Essent met een beursnotering na een succesvolle liberalisering van de markt in Nederland. In de afgelopen jaren is zowel Essent als het onderwerp bestuurdersbeloning in een ander vaarwater terechtgekomen. Dit vormde samen met de discussie over de beloning van de bestuurders op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 2005 de aanleiding voor de Raad van Commissarissen om het huidige beloningsbeleid te evalueren. Onderstaand wordt een beschrijving gegeven van het beloningsbeleid, zoals dat gedurende de periode 2002 – 2007 van toepassing is geweest. Daarop aansluitend wordt een samenvatting gegeven van de bevindingen van de hiervoor gememoreerde evaluatie.
Governance De Raad van Commissarissen stelt het beloningsbeleid op voor de bestuurders van Essent, op advies van de uit zijn midden gevormde remuneratie- en selectiecommissie. Het beloningsbeleid dient door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Essent te worden vastgesteld.
81 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Corporate governance
w w w. e s se n t . e u
Binnen het vastgestelde beloningsbeleid stelt de Raad van Commissarissen, wederom op advies van de remuneratie- en selectiecommissie, de beloning van de individuele bestuurders vast.
Beloningsgrondslagen Het belangrijkste uitgangspunt is dat het beloningsbeleid het belang van de onderneming moet dienen. Essent moet in staat zijn bestuurders aan te trekken die gekwalificeerd zijn om de positie van het bedrijf te consolideren en uit te bouwen en de doelstellingen te verwezenlijken die de onderneming zich heeft gesteld. Die bestuurders moeten de energiemarkt uitstekend kennen, ervaring hebben met het leiden van een omvangrijke onderneming en het (ingrijpend) aanpassen van de organisatie aan veranderende omstandigheden. Daarnaast moet het beloningsbeleid die bestuurders kunnen behouden en motiveren en moet het de korte- én langetermijndoelstellingen van de onderneming ondersteunen. Een belangrijk deel van de beloning is daarbij direct afhankelijk gemaakt van het realiseren van vooraf vastgestelde uitdagende prestatiecriteria op korte termijn én op lange termijn. Dit is in de keuze en vormgeving van het arbeidsvoorwaardenpakket ook terug te vinden. Daarbij wordt een gangbare verhouding tussen vaste en variabele beloning gehanteerd. Het beleid is om de beloning voor de Raad van Bestuur in eerste aanleg te baseren op de beloning van bestuurders van vergelijkbaar functieniveau bij andere gelijkwaardige ondernemingen in de Nederlandse markt. Daartoe wordt gekeken naar omvang in termen van omzet en aantal medewerkers, naar complexiteit in termen van markt, afnemers, internationaliteit en daarmee de bedrijfsvoering, alsmede naar het gehanteerde directiemodel. De beleidsniveaus voor beloning zijn gebaseerd op de Hay Boardroom Guide. Deze rapportage wordt jaarlijk uitgebracht door de Hay Group en betreft hun onderzoek naar de ontwikkelingen in de beloning van bestuurders van grotere Nederlandse ondernemingen. De vaststelling van de totale waarde van het Essent-pakket is gebaseerd op het mediaanniveau. Bij de bepaling van vergelijkbare bestuurders, gelijkwaardige ondernemingen en het beloningsniveau is door de remuneratie- en selectiecommissie uitdrukkelijk rekening gehouden met het bijzondere karakter van Essent.
Beloningspakket Het beloningspakket voor de leden van de Raad van Bestuur is opgebouwd uit de vaste componenten jaarsalaris, pensioen en overige secundaire voorwaarden en uit een variabele component, deels op korte termijn (jaar), en (tot voor kort) deels op een termijn van vijf jaar. Het beloningspakket bestaat uit: 1 Vast jaarsalaris Het normniveau voor het vaste jaarsalaris is vastgesteld rond het mediaanniveau voor de voorzitter en de leden van de Raad van Bestuur van een vergelijkbaar functieniveau in de Nederlandse markt. Bij indiensttreding bevindt het jaarsalaris van het individuele bestuurslid zich doorgaans onder het normniveau geldend voor de functie. De Raad van Commissarissen bepaalt de doorgroei in salaris, waarbij in principe geldt dat het jaarsalaris, bij goed functioneren van het bestuurslid, na een periode van twee tot drie jaar na benoeming van de bestuurders het normniveau bereikt. De jaarlijkse evaluatie en eventuele aanpassing van het jaarsalaris vindt plaats in januari van enig jaar. Daarbij wordt in ogenschouw genomen het persoonlijk functioneren, de resultaten van het afgelopen jaar, de eventuele (jaarlijkse) algemene aanpassing van de salarissen bij Essent alsmede de doorgroei indien het normniveau nog niet is bereikt. Per 1 januari 2007 zijn alleen aanpassingen doorgevoerd voor zover deze contractueel reeds waren overeengekomen.
82 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
N.B.: Voor de heren Boersma en De Jong zijn bij hun aantreden afspraken gemaakt die op onderdelen afwijken van het hier aangegeven beleid; voor hen wordt op grond van deze contractueel vastgelegde afspraken uitgegaan van gemiddelde niveaus zoals die volgen uit de gekozen referentiegroep en de naasthogere referentiegroep (zoals omschreven in de Hay Boardroom Guide). Overigens zijn ook voor hen de aanloopsalarissen in een aantal stappen gebracht op de beoogde niveaus. Per 1 januari 2005 zijn die overeengekomen normniveaus bereikt. 2 Variabel inkomen – korte termijn Het variabel inkomen – korte termijn is gekoppeld aan vooraf door de Raad van Commissarissen vastgestelde uitdagende prestatiecriteria. Jaarlijks worden de specifieke doelstellingen vastgelegd in een prestatiecontract. Realisatie van de doelstellingen wordt periodiek gemeten aan de hand van een Balanced Scorecard, waarin de specifieke doelstellingen voor het betreffende jaar zijn opgenomen. Nadat de Raad van Commissarissen de prestaties over het afgelopen jaar heeft bekeken, beoordeelt hij, mede op basis van de door de externe accountant verstrekte informatie, in hoeverre de bestuurders hun collectieve en individuele doelstellingen hebben behaald. Na goedkeuring van de jaarrekening door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders bepaalt hij, in overeenstemming met het beloningsbeleid, de daarbij passende variabele beloning over het afgelopen jaar. De mate waarin de doelstellingen zijn gerealiseerd wordt mede bepaald op basis van onafhankelijke externe onderzoeken en van de door de externe accountant geverifieerde jaarrekening. Het prestatiecontract wordt opgebouwd uit de collectieve – voor de hele Raad van Bestuur geldende – criteria op het gebied van financiële prestaties, klanttevredenheid, verbeteringen in de bedrijfsprocessen en duurzame ontwikkeling. Daarnaast worden er per bestuurder individuele criteria bepaald, horende bij specifieke aandachtsgebieden/ portefeuille. De onderlinge verhoudingen binnen en tussen de collectieve en individuele criteria kan jaarlijks enigermate variëren al naar gelang de prioriteiten van het business plan van dat jaar. Per criterium wordt er vooraf een duidelijke waarde voor de betreffende doelstelling geformuleerd en wordt er een ondergrens aangegeven waaronder er voor dat criterium geen variabel inkomen voor dat jaar wordt toegekend. Voor de huidige leden van de Raad van Bestuur is contractueel vastgelegd dat financiële criteria 50% uitmaken van de Balanced Scorecard. Het maximale niveau van het variabel inkomen – korte termijn is voor de voorzitter van de Raad van Bestuur vastgesteld op 50% en voor leden van de Raad van Bestuur op 35% van hun vast jaarsalaris. Dit maximale niveau wordt bereikt indien alle doelstellingen worden gerealiseerd. Het prestatiecontract over 2007 is door de Raad van Commissarissen na overleg met de Aandeelhouderscommissie voor 50% gebaseerd op financiële indicatoren bestaande uit netto winst en rendement op geïnvesteerd vermogen. Verder is 45% gebaseerd op klantentargets (klanttevredenheid, klachtafhandeling, DTe publieke scorecard) en 5% op veiligheid, gezondheid, welzijn en milieu. Voor iedere doelstelling is een specifieke targetwaarde en ondergrens vastgesteld. De Raad van Commissarissen heeft geen bezwaar tegen volledige openbaarmaking van de targetwaarden en ondergrenzen, zolang hiermee geen concurrentiegevoelige informatie wordt prijsgegeven. Daarmee onderkent hij de trend naar verdere openbaarmaking zoals die ook door de Monitoring Commissie Corporate Governance (‘Commissie Frijns’) is aangegeven. In dit kader is het van belang te melden dat het volledige prestatiecontract jaarlijks in overleg met de Aandeelhouderscommissie wordt vastgesteld. In 2007 is bovendien de Balanced Scorecard 2007 van de Raad van Bestuur ter informatie aan alle aandeelhouders gestuurd.
83 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Corporate governance
w w w. e s se n t . e u
3 Variabel inkomen – lange termijn In 2003 Heeft de Raad van Commissarissen besloten tot een variabel inkomen – lange termijn voor de top-20 managers van Essent in de vorm van een langetermijn Plan tot Participatie in Waardeontwikkeling (PPW). Het PPW gaf focus en sturing op gewenste resultaten per jaar en zorgde voor groei in winst en daarmee dividend, maar tevens voor een hogere klanttevredenheid. Een constante progressie van die winst gedurende een aantal jaren vormde de basis voor de waardegroei van de onderneming. De remuneratie- en selectiecommissie van de Raad van Commissarissen heeft het PPW per 31 december 2006 stopgezet in verband met het toen aangekondigde maar inmiddels beëindigde fusieproces met Nuon. De commissie heeft deze discretionaire bevoegdheid op grond van het PPW-reglement. Vervolgens heeft in mei 2007 een (eind)uitbetaling aan de deelnemers plaatsgevonden. De voorzitter van de Raad van Commissarissen heeft de aandeelhouders per brief hierover geïnformeerd. 4 Pensioenregeling De leden van de Raad van Bestuur nemen deel in de pensioenregeling zoals die is ondergebracht bij de Stichting Pensioenfonds ABP, in overeenstemming met het van tijd tot tijd voor de werknemers en bestuurders van de vennootschap geldende pensioenreglement. De pensioenleeftijd voor de bestuurders bedraagt 62 jaar; de bestuurders zijn een eigen bijdrage verschuldigd voor deelname aan de pensioenregeling. 5 Overige arbeidsvoorwaarden Het beleid van de onderneming is erop gericht een marktconform pakket aan te bieden, bestaande uit een passende en fiscaal geaccepteerde representatiekostenvergoeding, een bedrijfsauto, vergoeding telefoongebruik, ongevallenverzekering, arbeidsongeschiktheidsregelingen en een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering. Er zullen geen leningen, garanties of voorschotten worden verstrekt aan bestuurders. Leden van de Raad van Bestuur hebben recht op 30 dagen verlof per jaar. 6 Arbeidsovereenkomsten De arbeidsovereenkomsten met de bestuurders zijn voor onbepaalde tijd aangegaan. De Raad van Commissarissen ziet vooralsnog geen aanleiding over te gaan tot een beleid waarin contracten voor bepaalde tijd worden afgesloten, daar tijdelijke contracten vragen om garantieregelingen op voorhand. Het huidige beleid met arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd voldoet. Daarbij bestaan naar de mening van de Raad van Commissarissen voldoende mogelijkheden om maatregelen te treffen in geval van niet-functionerende bestuurders.
Evaluatie beloningsbeleid De Raad van Commissarissen zal regelmatig bezien of er aanleiding is wijzigingen aan te brengen in het beloningsbeleid; dergelijke aanpassingen zullen ter goedkeuring worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De Raad van Commissarissen maakt hiertoe zonodig gebruik van ‘eigen’ externe adviseurs op het gebied van bezoldiging alsmede van beschikbare rapportages op dit gebied.
84 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Vernieuwd beloningsbeleid Raad van Bestuur Maatschappelijke discussie en het debat in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in april 2005 zijn aanleiding geweest om het huidige beleid te evalueren en te vernieuwen. Op in de toekomst nieuw aan te trekken leden van de Raad van Bestuur zal dit vernieuwd beloningsbeleid van toepassing zijn. Met de zittende bestuurders zijn bij hun benoeming in 2002/2003 afspraken gemaakt, die zijn vastgelegd in hun arbeidscontract. Deze afspraken blijven van toepassing. De uitgangspunten voor het vernieuwde beloningsbeleid, ontwikkeld in 2006 en 2005, zijn uitvoerig beschreven in het jaarverslag 2006 (pagina 34, 35). Een daarop gebaseerd voorstel is voorgelegd aan de aandeelhouders die verzocht zijn het te beoordelen, mede in het licht van de adviezen van de Commissie Dijkstal. Voor een overzicht van de individuele beloning van de bestuurders onder het huidige beleid wordt verwezen naar pagina 109 van dit jaarverslag.
85 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verslag Raad van Bestuur › Corporate governance
w w w. e s se n t . e u
>
Verkorte jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
>
Inhoudsopgave Inleiding 89 Geconsolideerde winst- en verliesrekening 91 Geconsolideerde balans 92 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 93 Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen 94 Segmentinformatie 96 Overige toelichtingen 100
88 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
>
Inleiding Essent N.V. is de houdstermaatschappij van een aantal groepsmaatschappijen in Nederland, Duitsland en België, tezamen ‘de Groep’, die zich bezighoudt met het opwekken, verhandelen, transporteren en leveren van energie alsmede het verrichten van milieudiensten. Tot en met 31 januari 2007 was de Groep met Essent Kabelcom actief in de Nederlandse kabelbranche op het gebied van radio, tv, internet en telefonie. Deze activiteiten zijn per voornoemde datum verkocht. Daarnaast heeft de Groep belangen in een aantal joint ventures en geassocieerde deelnemingen. De financiële informatie opgenomen in dit jaarverslag is ontleend aan de jaarrekening van Essent N.V. over 2007 waarbij een goedkeurende accountantsverklaring is verstrekt op 27 februari 2008. Voor de volledige jaarrekening, waarin tevens opgenomen de volledige waarderingsgrondslagen, verwijzen wij naar onze internetsite (www.essent.eu). Het volledige jaarverslag en de volledige jaarrekening worden gedeponeerd na vaststelling en goedkeuring door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders bij de Kamer van Koophandel voor Centraal Gelderland te Arnhem.
Toelichtingen De functionele valuta van de Groep is de euro. Alle bedragen zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen in miljoenen euro’s. De Groep hanteert als grondslagen voor waardering en resultaatbepaling de International Financial Reporting Standards (IFRS) zoals aanvaard binnen de Europese Unie. Bij het opstellen van de jaarrekening worden bepaalde schattingen en veronderstellingen gedaan die medebepalend zijn voor de opgenomen bedragen. Verschillen tussen de werkelijke uitkomsten, de gedane schattingen en veronderstellingen zijn van invloed op de bedragen die in toekomstige periodes worden gerapporteerd. Door het management gehanteerde veronderstellingen, aannames en schattingen zijn met name van invloed op de waardering van materiële vaste activa (levensduren en restwaarden), de noodzaak tot bijzondere waardeverminderingen op goodwill en materiële en immateriële vaste activa, de waardering van latente belastingvorderingen en -verplichtingen, debiteuren (noodzaak tot eventuele waardeverminderingen), personeelsvoorzieningen (actuariële veronderstellingen) en overige voorzieningen en de verantwoording van netto-omzet (als gevolg van door het jaar gespreide meteropnames).
Presentatie- en schattingswijzigingen De Groep heeft primo 2007 de economische levensduur van twee productie-eenheden opnieuw beoordeeld. Deze beoordeling heeft er toe geleid dat de verwachte economische levensduur van deze productie-eenheden is verlengd. De resterende boekwaarde van deze eenheden zal over de nieuw ingeschatte resterende levensduur worden afgeschreven. Als gevolg van de langere afschrijvingstermijn zijn de afschrijvingskosten op deze productieeenheden in het boekjaar 2007 circa EUR 45 miljoen lager dan in 2006.
Segmentinformatie De informatie wordt gesegmenteerd naar de activiteiten van de Groep. De segmentatiebasis weerspiegelt de managementstructuur van de Groep. Essent onderscheidt de doorlopende bedrijfssegmenten Energiewaardeketen, Energiedistributie, Milieu en swb AG. De activiteiten van het segment Essent Kabelcom zijn in verband met de verkoop per 1 februari 2007 aangemerkt als beëindigde bedrijfsactiviteiten. Tot dit segment behoorden tot 1 februari 2007 activiteiten zoals de levering van kabeltelevisie en -radio, het aanbieden van internetdiensten waaronder breedband-internet en overige diensten op het gebied van tele- en datacommunicatie, zoals telefoon. 89 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
Tot het segment Energiewaardeketen worden de activiteiten productie, handel en verkoop van elektriciteit, gas en energiegerelateerde producten en diensten gerekend, de exploitatie van de bijbehorende infrastructuur, de windactiviteiten in Nederland en Duitsland, de overige Duitse activiteiten (niet vallende onder het segment swb AG), alsmede de energiewaardeketenactiviteiten van N.V. Nutsbedrijven Maastricht. Eind 2007 zijn de aandelen van de netwerkactivabedrijven en hiermee samenhangende activiteiten met betrekking tot de exploitatie van de bijbehorende infrastructuur in het kader van de Wet onafhankelijk netbeheer (creatie ‘vette netbeheerder’) overgedragen aan het segment Energiedistributie. Deze overdracht heeft tegen ‘fair value’ plaatsgevonden, waarbij tevens nieuwe inzichten zijn toegepast ten aanzien van de levensduur van de verschillende activa en/of hun componenten. Het hierbij behaalde resultaat is voor consolidatiedoeleinden geëlimineerd. De effecten van deze overdracht zullen tot uitdrukking komen in het segmentresultaat van Energiedistributie vanaf het boekjaar 2008. Tot het segment Energiedistributie worden de activiteiten met betrekking tot beheer van elektriciteit- en gasnetwerken gerekend. Vanaf eind 2007 valt zoals bovenstaand is vermeld tevens de exploitatie van de bijbehorende infrastructuur onder de verantwoordelijkheid van het segment Energiedistributie. Tot het segment Milieu behoren alle activiteiten die gericht zijn op het verbranden en composteren van afval en het beheren van stortplaatsen. Het segment swb AG betreft alle activiteiten van de dochteronderneming swb AG. Deze activiteiten in de regio Bremen (Duitsland) betreffen naast de verkoop en distributie van elektriciteit, gas en drinkwater, de productie van elektriciteit en warmte evenals de verwerking van afvalstromen en het beheer van deelnemingen. Het segment wordt separaat aangestuurd vanwege de aanwezigheid van een 49%-belang van derden in swb AG. Voor nadere informatie en toelichting op de segmentinformatie wordt verwezen naar het jaarverslag
90 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
>
Geconsolideerde winst- en verliesrekening bedragen in miljoenen euro’s
2007
2006
Doorlopende bedrijfsactiviteiten Netto-omzet uit hoofde van leveringen van goederen en diensten Reële waardemutaties IAS 39
7.347,7
6.349,1
29,8
92,5
Netto-omzet
7.377,5
6.441,6
Kosten van inkoop energie en grond- en hulpstoffen
4.341,5
3.467,1
Brutomarge
3.036,0
2.974,5
102,6
144,0
3.138,6
3.118,5
Overige bedrijfsopbrengsten Totaal brutomarge inclusief overige bedrijfsopbrengsten Personeelskosten
873,6
851,5
Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
507,8
532,8
Kosten uitbesteed werk, materialen en andere externe kosten
709,7
678,3
Overige bedrijfskosten
113,0
160,3
Totaal bedrijfskosten
2.204,1
2.222,9
934,5
895,6
56,7
72,6
991,2
968,2
Financiële baten en lasten
– 35,3
– 87,6
Resultaat voor belastingen
955,9
880,6
– 123,5
– 291,4
832,4
589,2
Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
1.794,6
218,6
Resultaat na belastingen
2.627,0
807,8
32,7
47,2
2.594,3
760,6
17,33
5,08
5,34
3,62
11,99
1,46
Bedrijfsresultaat Resultaat joint ventures en geassocieerde deelnemingen Resultaat voor rente en belastingen (EBIT)
Belastingen Resultaat na belastingen uit doorlopende bedrijfsactiviteiten Beëindigde bedrijfsactiviteiten
Waarvan: ■
Resultaat toe te rekenen aan derden
■
Resultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van Essent N.V.
Resultaat per aandeel [1] Resultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van Essent N.V. (in euro’s per aandeel) Waarvan: ■
Uit doorlopende bedrijfsactiviteiten
■
Uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
1 Gewoon en verwaterd resultaat per aandeel
91 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
>
Geconsolideerde balans voor voorstel winstbestemming bedragen in miljoenen euro’s
31 december 2006
31 december 2007
Materiële vaste activa Immateriële vaste activa Financiële vaste activa
4.451,4 293,7
193,0
3.303,7
1.792,6
Vaste activa Voorraden Vorderingen Kortlopende niet-rentedragende verplichtingen
4.425,5
8.048,8
6.411,1
295,5
261,4
4.261,6
3.057,4
– 4.565,6
– 3.908,4
Netto werkkapitaal
– 8,5
–589,6
Activa en verplichtingen inzake activa aangehouden voor verkoop
163,7
Geïnvesteerd vermogen
737,1 8.204,0
6.558,6
Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van Essent N.V. Aandeel van derden
4.907,7
3.158,1
267,3
255,9
Totaal eigen vermogen
5.175,0
3.414,0
Voorzieningen
1.370,3
1.337,5
Langlopende niet-rentedragende verplichtingen
1.952,1
767,5
664,0
535,1
Langlopende rentedragende verplichtingen
59,5
792,6
Netto liquide middelen [1]
Kortlopende rentedragende verplichtingen
– 1.016,9
– 288,1
Financiering
8.204,0
6.558,6
1 Betreft liquide middelen minus de kortlopende bankverplichtingen
92 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
>
Geconsolideerd kasstroomoverzicht bedragen in miljoenen euro’s
2007
2006
Resultaat na belastingen uit doorlopende bedrijfsactiviteiten
832,4
589,2
Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
507,8
532,8
– 337,1
– 241,3 [1]
1.003,1
880,7
13,7
145,3
Mutaties voorzieningen, operationeel werkkapitaal, derivaten en overige Kasstroom uit operationele activiteiten ■
doorlopende bedrijfsactiviteiten
■
beëindigde bedrijfsactiviteiten
Kasstroom uit operationele bedrijfsactiviteiten Investeringen in materiële en immateriële vaste activa
1.016,8 – 747,6
1.026,0 – 590,4
Investeringen in groepsmaatschappijen
– 72,1
– 19,9 [1]
Opbrengst verkoop materiële en immateriële vaste activa
133,0
136,5
Opbrengst verkoop van joint ventures en geassocieerde deelnemingen Overige mutaties
6,3
–
– 195,7
219,3 [1]
Kasstroom uit investeringsactiviteiten ■
doorlopende bedrijfsactiviteiten
– 876,1
– 254,5
■
beëindigde bedrijfsactiviteiten
2.552,1
– 136,0
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
1.676,0
– 390,5
Kasstroom voor financieringsactiviteiten
2.692,8
635,5
Aflossing rentedragende verplichtingen
– 875,3
– 1.160,9
– 1.279,7
– 262,9
Opname rentedragende verplichtingen
230,3
684,4
Betaald dividend aandeel derden
– 39,3
– 39,3
– 1.964,0
– 778,7
–
– 24,7
Betaald dividend
Kasstroom uit financieringsactiviteiten ■
doorlopende bedrijfsactiviteiten
■
beëindigde bedrijfsactiviteiten
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Totaal kasstromen Liquide middelen beëindigde bedrijfsactiviteiten Netto liquide middelen begin boekjaar Netto liquide middelen ultimo boekjaar [2] 1 Aangepast voor vergelijkingsdoeleinden 2 Betreft liquide middelen minus de kortlopende bankverplichtingen
93 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
– 1.964,0
– 803,4
728,8
– 167,9
–
– 4,1
288,1
460,1
1.016,9
288,1
w w w. e s se n t . e u
>
Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen bedragen in miljoenen euro’s
Aantal
Aandelen
Agio
IAS 39
gewone aandelen
kapitaal
reserve
reserve [1]
(x één aandeel)
Stand per 1 januari 2006
149.682.196
149,7
1.512,6
316,5
Mutaties en/of aanpassingen reële waarde
–
–
–
– 475,9
Overige mutaties
–
–
–
– 9,7
–
–
–
– 485,6
Resultaat na belastingen 2006
–
–
–
–
Totale baten en lasten voor het boekjaar
–
–
–
– 485,6
Bestemming resultaat 2005
–
–
–
–
Betaald dividend in het jaar
–
–
–
–
Overige mutaties
–
–
–
–
149.682.196
149,7
1.512,6
– 169,1
Mutaties en/of aanpassingen reële waarde
–
–
–
433,0
Overige mutaties
–
–
–
2,0
Totale baten en lasten voor het jaar, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen
Stand per 31 december 2006
Totale baten en lasten voor het jaar, rechtstreeks –
–
–
435,0
Resultaat na belastingen 2007
verwerkt in het eigen vermogen
–
–
–
–
Totale baten en lasten voor het boekjaar
–
–
–
435,0
Bestemming resultaat 2006
–
–
–
–
Betaald dividend in het jaar
–
–
–
–
Overige mutaties
–
–
–
–
149.682.196
149,7
1.512,6
265,9
Stand per 31 december 2007 1 De IAS 39 reserve is een herwaarderingsreserve en om die reden niet vrij uitkeerbaar. Componenten binnen de IAS 39 reserve met een negatieve waarde beklemmen de uitkeerbaarheid van de Overige reserve 2 De Overige reserve is vrij uitkeerbaar 3 Dit bedrag betreft met name het verschil tussen de aankoopprijs en de boekwaarde van het aanvullend gekochte 30%-belang in N.V. Afvalverbranding Zuid-Nederland (AZN)
94 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
Overige
Resultaat
Eigen vermogen
Aandeel
Totaal
reserve
boekjaar
toe te rekenen
van derden
eigen vermogen
aan aandeelhouders van Essent N.V.
658,5
525,8
3.163,1
233,0
3.396,1
–
–
– 475,9
1,5
– 474,4
–
–
– 9,7
–
– 9,7
–
–
– 485,6
1,5
– 484,1
–
760,6
760,6
47,2
807,8
–
760,6
275,0
48,7
323,7
262,9
– 262,9
–
–
–
–
– 262,9
– 262,9
– 39,3
– 302,2
– 17,1[3]
–
904,3[2]
760,6
3.158,1
255,9
3.414,0
–
–
433,0
18,0
451,0
–
–
2,0
–
2,0
– 17,1[3]
13,5[3]
– 3,6
–
–
435,0
18,0
453,0
–
2.594,3
2.594,3
32,7
2.627,0
–
2.594,3
3.029,3
50,7
3.080,0
380,3
– 380,3
–
–
–
– 899,4
– 380,3
– 1.279,7
– 39,3
– 1.319,0
–
–
–
–
–
385,2
2.594,3
4.907,7
267,3
5.175,0
95 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007 › Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen
w w w. e s se n t . e u
>
Segmentinformatie bedragen in miljoenen euro’s
Winst- en verliesrekening
Energiewaardeketen
Energiedistributie
Milieu
2007
2007
2007
2006
2006
swb AG
2006
2007
2006
Netto-omzet Aan derden Tussen segmenten Totaal Resultaat van het segment
5.006,4
3.919,8
1.126,1
1.165,9
334,9
340,1
905,3
1.005,6
665,4
668,6
90,7
75,7
43,1
40,1
96,3
50,0
5.671,8
4.588,4
1.216,8
1.241,6
378,0
380,2
1.001,6
1.055,6
660,7
621,6
163,5
166,9
83,6
86,0
63,8
101,8
26,7
42,7
1,0
0,8
0,4
0,3
28,6
28,8
Niet-gealloceerde kosten Bedrijfsresultaat Resultaat joint ventures en geassocieerde deelnemingen Financiële baten en lasten Resultaat voor belastingen Belastingen Resultaat verkoop Essent Kabelcom Resultaat na belastingen
96 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
Eliminaties
2007
2006
Totaal doorlopende
Beëindigde
bedrijfsactiviteiten
bedrijfsactiviteiten
2007
2007
2006
Eliminaties
2006
2007
Totaal
2006
2007
2006
–
–
7.372,7
6.431,4
42,9
492,4
–
–
7.415,6
6.923,8
– 890,7
– 824,2
4,8
10,2
1,9
15,9
– 6,7
– 26,1
–
–
– 890,7
– 824,2
7.377,5
6.441,6
44,8
508,3
– 6,7
– 26,1
7.415,6
6.923,8
971,6
976,3
20,8
287,0
992,4
1.263,3
- 37,1
- 80,7
–
–
- 37,1
- 80,7
934,5
895,6
20,8
287,0
955,3
1.182,6
56,7
72,6
–
–
56,7
72,6
– 35,3
– 87,6
– 4,4
– 63,8
– 39,7
– 151,4
955,9
880,6
16,4
223,2
972,3
1.103,8
– 123,5
– 291,4
– 2,7
– 4,6
– 126,2
– 296,0
–
–
1.780,9
–
1.780,9
–
832,4
589,2
1.794,6
218,6
2.627,0
807,8
97 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007 › Segmentinformatie
w w w. e s se n t . e u
>
Segmentinformatie (vervolg) bedragen in miljoenen euro’s
Overige informatie
Energiewaardeketen
Energiedistributie
Milieu
2007
2007
2007
2006
2006
swb AG
2006
2007
2006
Investeringen materiële vaste activa
405,8
364,6
24,4
42,4
109,0
21,1
118,2
89,9
Investeringen immateriële vaste activa
111,5
55,6
24,9
12,0
–
0,2
3,3
4,6
Investeringen vaste activa
517,3
420,2
49,3
54,4
109,0
21,3
121,5
94,5
Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
344,8
384,5
23,3
24,4
66,9
77,4
72,8
46,5
30.298
27.562
–
–
397
397
4.624
4.330
Afzet ■
elektriciteit (GWh) 3
■
gas (miljoen m )
■
warmte (Gj x 1.000)
■
afvalverwerking (ton x 1.000) [1]
7.379
6.264
–
–
13
14
887
976
17.333
20.076
–
–
5.306
5.423
3.795
4.244
–
–
–
–
2.891
2.632
–
–
Aantal klanten Energie (x 1.000) ■
elektriciteit
2.265
2.192
–
–
–
–
403
404
■
gas
1.802
1.804
–
–
–
–
172
171
Aantal aansluitingen (x 1.000) ■
elektriciteit
–
–
2.567
2.517
–
–
160
160
■
gas
–
–
1.788
1.828
–
–
114
114
–
–
–
–
–
–
–
–
Aantal klanten Kabel (x 1.000) ■
kabel televisie waarvan digitale televisie
–
–
–
–
–
–
–
–
■
internet
–
–
–
–
–
–
–
–
■
telefonie
–
–
–
–
–
–
–
–
Werknemersgegevens ■
gemiddeld aantal
4.564
4.288
3.178
3.028
657
680
2.180
2.290
■
gemiddeld aantal FTe’s
4.296
4.030
2.932
2.800
605
627
2.195
2.256
1 Betreft verbrand, geconverteerd en gestort afval 2 Betreft aantallen Essent Kabelcom met betrekking tot januari 2007 in verband met de verkoop per 31 januari 2007 3 Inclusief aantallen Essent Kabelcom met betrekking tot januari 2007 in verband met de verkoop per 31 januari 2007
98 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
Eliminaties
2007
2006
Totaal doorlopende
Beëindigde
bedrijfsactiviteiten
bedrijfsactiviteiten
2007
2007
2006
Eliminaties
2006
2007
Totaal
2006
2007
2006
–
–
657,4
518,0
–
188,3
–
– 74,6
657,4
631,7
–
–
139,7
72,4
–
7,3
–
–
139,7
79,7
–
–
797,1
590,4
–
195,6
–
– 74,6
797,1
711,4
–
–
507,8
532,8
–
47,4
–
–
507,8
580,2
– 2.425
– 3.902
32.894
28.387
–
–
–
–
32.894
28.387
– 13
– 27
8.266
7.227
–
–
–
–
8.266
7.227
– 5.531
– 5.536
20.903
24.207
–
–
–
–
20.903
24.207
–
–
2.891
2.632
–
–
–
–
2.891
2.632
–
–
2.668
2.596
–
–
–
–
2.668
2.596
–
–
1.974
1.975
–
–
–
–
1.974
1.975
–
–
2.727
2.677
–
–
–
–
2.727
2.677
–
–
1.902
1.942
–
–
–
–
1.902
1.942
–
–
–
–
1.740 [2]
1.728
–
–
1.740 [2]
1.728
–
–
–
–
331 [2]
305
–
–
331 [2]
305
–
–
–
–
648 [2]
636
–
–
648 [2]
636
–
–
–
–
182 [2]
164
–
–
182 [2]
164
–
–
10.579
10.286
1.284 [2]
1.202
–
–
11.863 [3]
11.488
–
–
10.028
9.713
1.224 [2]
1.145
–
–
11.252 [3]
10.858
99 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007 › Segmentinformatie
w w w. e s se n t . e u
>
Overige toelichtingen bedragen in miljoenen euro’s
Bijzondere posten Onder de bijzondere posten worden baten en lasten opgenomen die naar mening van het management niet direct voortvloeien uit de reguliere bedrijfsuitoefening en/of die qua aard en omvang, omwille van een betere analyse van de resultaten, apart dienen te worden beschouwd. De groep hanteert voor bijzondere posten een ondergrens van EUR 20,0 miljoen. Deze ondergrens wordt niet toegepast voor (de terugname van) bijzondere waardeverminderingen en reële waardemutaties van derivaten. Onder het bedrijfsresultaat zijn de volgende bijzondere posten opgenomen:
2007 Bedrijfsresultaat (exclusief bijzondere posten)
2006 955,5
932,2
29,8
84,0
30,6
–
–
– 20,0
–
– 41,3
Baten: Reële waardemutaties derivaten (netto-omzet) Boekwinst verkoop materiële vaste activa (overige bedrijfsopbrengsten) Lasten: Voorziening verlieslatende contracten (kosten van inkoop energie en grond- en hulpstoffen) Dotatie voorziening werktijdverkorting en doelgebonden verlof (personeelskosten) Dotatie voorziening kosten eigendomssplitsing – 21,3
–
Eenmalige kosten afstel project Block 21 (overige bedrijfskosten)
(overige bedrijfskosten)
– 16,8
–
Dotatie overige voorzieningen (overige bedrijfskosten)
– 24,0
–
Afschrijvingskosten vanwege levensduurverlenging materiële vaste activa (afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen)
–
– 44,6 [1]
Waardeverminderingen materiële en immateriële vaste activa (afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen)
– 19,3
– 14,7
Saldo bijzondere posten onder het bedrijfsresultaat
– 21,0
– 36,6
Bedrijfsresultaat (inclusief bijzondere posten)
934,5
895,6
1 Aangepast ten behoeve van vergelijkbaarheid 2006 met 2007 gegeven de verlenging van de resterende levensduur van twee productie-eenheden.
100 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
Onder het resultaat na belastingen zijn de volgende bijzondere posten opgenomen:
2007
2006
Resultaat na belastingen (exclusief bijzondere posten)
830,3
699,9
Saldo bijzondere posten onder het bedrijfsresultaat
– 21,0
– 36,6 [1]
Waardevermindering joint ventures en geassocieerde deelnemingen (resultaat joint ventures en geassocieerde deelnemingen)
–
– 8,6
–
– 39,5
Vervroegde aflossing obligatielening (financiële baten en lasten) Belastingdruk over bijzondere posten (belastingen)
5,4
Latente belasting vanwege levensduurverlenging
22,5 [1]
23,1
–
Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
1.789,2
170,1
Resultaat na belastingen (inclusief bijzondere posten)
2.627,0
807,8
1 Aangepast ten behoeve van vergelijkbaarheid 2006 met 2007 gegeven de verlenging van de resterende levensduur van twee productie-eenheden.
Activa en verplichtingen inzake activa aangehouden voor verkoop De activa aangehouden voor verkoop bestaan per 31 december 2007 uit de hoogspanningsnetten (EUR 163,7 miljoen). Ultimo 2007 heeft de Groep stappen genomen om de 110/150 alsmede de 220/380 kV hoogspanningsnetten te verkopen. Naar verwachting zal dit binnen een termijn van één jaar leiden tot verkoop. Per 31 december 2006 bestond de activa aangehouden voor verkoop (EUR 908,8 miljoen) met name uit activa van de beëindigde Essent Kabelcom-activiteiten (EUR 852,5 miljoen) en windparken aangehouden voor verkoop. De verplichtingen inzake activa aangehouden voor verkoop (EUR 171,7 miljoen) per 31 december 2006 betroffen verplichtingen inzake bovenstaande beëindigde activiteiten.
Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Het resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten is als volgt te specificeren:
2007
2006
Bijzonder resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Resultaat Essent Kabelcom als gevolg van stopzetting afschrijving
8,3
50,3
Vrijval voorziening niet-marktconforme kosten
–
128,0
Overige
–
– 8,2
Subtotaal
8,3
170,1
Regulier resultaat Essent Kabelcom
5,4
48,5
Resultaat verkoop Essent Kabelcom
1.780,9
–
1.794,6
218,6
Totaal
101 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007 › Overige toelichtingen
w w w. e s se n t . e u
Op 2 augustus 2006 heeft de Groep overeenstemming bereikt over de verkoop van Essent Kabelcom, actief in de Nederlandse kabelbranche op het gebied van radio, tv, internet en telefonie, zowel voor de consument als het bedrijfsleven. De verkoop is effectief geworden op 31 januari 2007. De overeengekomen verkoopprijs bedraagt EUR 2,6 miljard, hetgeen in 2007 heeft geresulteerd in een resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten van circa EUR 1,8 miljard. In de groepcijfers is Essent Kabelcom meegeconsolideerd tot en met 31 januari 2007. De resultaten van Essent Kabelcom zijn als volgt: januari 2007
Netto-omzet [1] Kosten
2006 44,8
508,3
– 24,0
– 337,8
Bedrijfsresultaat
20,8
170,5
Financiële baten en lasten
– 4,4
– 63,8
Resultaat voor belastingen
16,4
106,7
Belastingen
– 2,7
– 7,9
Resultaat na belastingen
13,7
98,8
1.780,9
–
Boekwinst Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Essent Kabelcom
1.794,6
98,8
1 Inclusief interne leveringen
Vanaf het moment van de classificatie van de Essent Kabelcom-activiteiten als beëindigde bedrijfsactiviteiten heeft geen afschrijving meer plaatsgevonden op materiële en immateriële vaste activa. Het resultaat na belastingen 2007 van de Essent Kabelcom-activiteiten is hierdoor positief beïnvloed voor een bedrag EUR 8,3 miljoen (2006: EUR 50,3 miljoen).
IAS 39 reserve De IAS 39 reserve is ultimo boekjaar als volgt samengesteld:
2007
2006
Ongerealiseerde aanpassingen in de reële waarde van financiële instrumenten bij toepassing cash flow hedge accounting
260,1
– 174,7
5,8
5,6
Ongerealiseerde aanpassingen in de reële waarde van activa beschikbaar voor verkoop Totaal
102 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
265,9
– 169,1
w w w. e s se n t . e u
De IAS 39 reserve weerspiegelt ondermeer de reële waarde van de derivaten vallende onder cash flow hedge accounting op de balans. Bij de toekomstige afwikkeling van de onderliggende afgedekte transacties betreffende deze derivaten wordt de reële waarde van deze derivaten in het resultaat verantwoord evenals de bijbehorende tegengestelde mutaties vanuit de IAS 39 reserve, waardoor beide resultaateffecten elkaar compenseren. Hierdoor worden de onderliggende transacties per saldo verantwoord in het resultaat tegen de afgedekte prijs. De mutatie van de IAS 39 reserve in 2007 van EUR 435,0 miljoen (2006: EUR –485,6 miljoen) na belasting is hoofdzakelijk het gevolg van hogere marktprijzen voor gas ten opzichte van reeds ingenomen langlopende inkoopposities. Deze langlopende inkoopposities zijn ingenomen ter afdekking van het inkoopprijsrisico voortkomend uit verkoopcontracten, waardoor de toekomstige brutomarge wordt vastgezet. Deze verkoopcontracten vertonen een tegengestelde negatieve waardeontwikkeling bij stijgende inkoopprijzen. De toekomstige afwikkeling van deze inkoop- en verkoopposities zal tegelijkertijd plaatsvinden waardoor per saldo de vastgezette brutomarge wordt gerealiseerd.
Acquisities Op 18 januari 2007 heeft de Groep de intentie bekend gemaakt Westland Energie Services B.V. (WES) over te nemen. Hiertoe is op 17 januari 2007 door beide partijen een principeovereenkomst ondertekend. De overname van energieleverancier WES omvat ook HortiMaX en VEK Adviesgroep. WES is gespecialiseerd in de levering van energie en daaraan gerelateerde producten en diensten aan de glastuinbouw in en buiten de regio Westland. Het aan WES gelieerde netwerkbedrijf is geen onderdeel van de overeenkomst. De overname is per 31 mei 2007 definitief geworden. Vanaf 1 juni 2007 is WES meegeconsolideerd in de groepcijfers. De kostprijs van deze overname bedraagt EUR 84,0 miljoen en is als volgt te specificeren: Kostprijs
Reële waarde van de netto activa
34,4
Goodwill
49,6
Kostprijs van de overname
84,0
De aan de overname toegerekende kosten bedragen EUR 0,7 miljoen. Ten opzichte van de benaderde reële waarde per 30 juni 2007, zoals opgenomen in het halfjaarbericht 2007, is de goodwill voor een bedrag ad EUR 27,2 miljoen naar boven aangepast. Het effect op het resultaat ten opzichte van 30 juni 2007 is nagenoeg nihil. Vanaf de overnamedatum, 31 mei 2007, heeft WES een bijdrage geleverd aan de netto-omzet van EUR 289,3 miljoen. De bijdrage aan de winst voor afschrijvingen, rente en belastingen was over deze periode EUR 15,2 miljoen. Gedurende 2007 hebben verder geen significante acquisities plaatsgevonden.
103 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007 › Overige toelichtingen
w w w. e s se n t . e u
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Convenant Kerncentrale Borssele Op 16 juni 2006 heeft de Groep het convenant Borssele getekend met de Rijksoverheid en Delta Energy B.V. In dit convenant is geregeld dat de kerncentrale Borssele openblijft tot uiterlijk 31 december 2033. In het kader van het Borssele convenant zal de Groep investeren in innovatievormen van duurzame energie en de reductie van CO2-uitstoot en deelnemen in een speciaal fonds dat de ontwikkeling van nieuwe vormen van schone energietechnologie mogelijk maakt. De Groep zal hiertoe minimaal een bedrag ter hoogte van EUR 100 miljoen investeren in additionele innovatieve projecten in de periode 2006 tot en met 2014. Daarnaast heeft de Groep samen met Delta Energy B.V. bovengenoemd fonds opgericht voor de financiering van innovatieve projecten die een bijdrage leveren aan het streven naar een meer duurzame energiehuishouding. Indien en voor zover de financieringsbehoefte van het fonds daartoe strekt, zal de Groep op verzoek van het fonds gedurende de periode tot en met 2033, additioneel stortingen aan het fonds verrichten tot een maximum bedrag van EUR 25 miljoen. Cross-Border Lease Transacties Groepsmaatschappijen en hun rechtsvoorgangers zijn sinds 1994 Cross-Border Lease Transacties (‘CBLs’) aangegaan op een aantal elektriciteitscentrales in Nederland (GasEdon, Swentibold, Amer-9 en Moerdijk), de vuilverbrandingsinstallaties in Wijster, gasnetten in de provincies Drenthe, Friesland, Groningen, Limburg (inclusief het gasnet in Maastricht), Noord-Brabant en Overijssel en op het elektriciteitsnet in Maastricht. In 1996 zijn Duitse Leases aangegaan op de turbines van de warmtekrachtcentrale Moerdijk. De Groep is CBLs aangegaan met ondermeer Amerikaanse investeerders en Nederlandseen buitenlandse financiers en garantieverstrekkers. Voor het aangaan van de CBLs zijn door de Amerikaanse investeerders veelal aparte rechtspersonen opgericht, ondermeer in de vorm van trusts. Ten tijde van het aangaan van individuele transacties met Amerikaanse investeerders bedroeg de totale getaxeerde transactiewaarde van de onderliggende activa circa US dollar 5,6 miljard en die voor de Duitse Leases ruim EUR 200 miljoen. Op alle CBLs zijn voorwaardelijke en onvoorwaardelijke rechten en verplichtingen van toepassing. Essent N.V. staat voor vrijwel al deze verplichtingen garant met inbegrip van aan Amerikaanse investeerders en sommige andere partijen verschuldigde bedragen, zoals die hierna worden beschreven. Als gevolg van in 2007 gesloten contracten, is Essent Netwerk B.V. verplicht onder bepaalde voorwaarden Essent N.V. schadeloos te stellen voor bedragen die door Essent N.V. onder die garanties zouden worden uitbetaald. Deze voorwaarden betreffen onder meer de gevolgen van het niet nakomen van verplichtingen onder de CBLs op de netten door bij de netwerk CBLs betrokken groepsmaatschappijen. CBLs zijn lange termijn lease contracten waaronder Groepsmaatschappijen de gebruiksen vergelijkbare rechten op bepaalde bedrijfsactiva met een lange economische levensduur, langdurig hebben overgedragen aan Amerikaanse investeerders (Lease) – dan wel aan specifiek daartoe door die investeerders opgerichte Amerikaanse trusts – en vervolgens die activa voor een kortere periode hebben teruggehuurd (Sublease) van de Amerikaanse investeerders c.q. trusts. Aan het einde van de respectievelijke terughuurperioden, hebben de betreffende Groepsmaatschappijen het recht om, onder bepaalde voorwaarden, de rechten in de activa van de Amerikaanse investeerders en/of trusts tegen een (vooraf) bij het aangaan van de oorspronkelijke transactie vastgestelde prijs terug te kopen (terugkoopoptie). Als de terugkoopoptie wordt uitgeoefend, is het met de huidige kennis van de bewegingen op de financiële markten de verwachting dat de bedragen die als gevolg daarvan betaald moeten worden, kunnen worden voldaan uit de opbrengst van de financiële instrumenten die met het oog daarop zijn gekocht ten tijde van het aangaan van de transacties.
104 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
De structuur van de daartoe aangegane transacties zorgt ervoor dat de rechten en verplichtingen onder de CBLs, net als in voorgaande jaren, niet in de balans van Essent en haar Groepsmaatschappijen zijn opgenomen. Bepaalde aspecten van de lease transacties kunnen als volgt worden weergegeven: bedragen in miljoenen
Jaar van contractuele
Netto boekwaarde
Transactiewaarde
Vervroegde
Vervroegde
beëindigingsoptie
31 december 2007 [1]
bij aangaan van de CBL
beëindigingswaarde
beëindigingswaarde
eigen vermogensdeel
eigen vermogensdeel
31 december 2007 [2]
31 december 2006 [2]
EUR
US dollar
US dollar
US dollar
Energienetten
2016-2029
1.157
3.078
1.159
1.109
Productie-installaties
2016-2026
272
2.077
632
615
2023
184
460
125
120
1.613
5.615
1.916
1.844
EUR
EUR
EUR
EUR
1.613
3.850
1.314
1.397
–
205
33
33
1.613
4.055
1.347
1.430
Milieu-installaties Totaal Amerikaanse CBLs
Totaal Amerikaanse CBLs Duitse lease op Moerdijk
2009
Totaal alle CBLs 1 De boekwaarde van de Duitse lease op Moerdijk is begrepen in de boekwaarde van ‘Productie- en milieu-installaties’. De boekwaarde van de energienetten is per 31 december 2007 bepaald met behulp van een interne overdrachtsprijs die gebaseerd is op ‘fair value’ 2 Exclusief het leningdeel van de beëindigingsvergoedingen waar tegenover financiële instrumenten en andere zekerheden staan
CBLs kunnen vervroegd beëindigd moeten worden als zich bepaalde, in de contracten gedefinieerde gebeurtenissen voordoen. Vervroegde beëindiging kan onder meer (maar niet exclusief) het gevolg zijn van het in gebreke zijn, het tenietgaan van het actief of veranderingen in de Nederlandse wetgeving die, binnen de kaders van en onderhevig aan specifieke bepalingen in de CBL-contracten, een nadelig effect hebben op de belangen van de investeerders en de belangen van andere betrokken partijen. Indien zich een vervroegde beëindiging zou voordoen, kunnen de Groepsmaatschappijen, en daardoor ook Essent N.V., aansprakelijk gesteld worden voor de betaling van aanzienlijke beëindigingsvergoedingen en andere gerelateerde schadeloosstellingen en financieringskosten aan de Amerikaanse investeerders en/of andere betrokken CBL-partijen. Per 31 december 2007 beliep het totaal van het eigen vermogensdeel, hetgeen verschuldigd zou worden in geval van vervroegde beëindiging, circa US dollar 1,9 miljard (zie voorgaande tabel). Een deel van het aldus verschuldigde bedrag wordt afgedekt door de eerder genoemde, apart gezette financiële instrumenten (beleggingen) tegen de waarde op het moment van een eventuele vervroegde beëindiging. De waarde van deze instrumenten is per 31 december 2007 US dollar 1,1 miljard (2006: circa US dollar 1 miljard) en is gevoelig voor
105 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007 › Overige toelichtingen
w w w. e s se n t . e u
rentebewegingen. Ter illustratie, een verhoging van de Amerikaanse rente met 10 basispunten (0,1 procent) zou de waarde van deze beleggingen met ruim US dollar 14 miljoen verminderen. Het deel van het eigen vermogensdeel dat niet wordt gedekt door de financiële instrumenten (circa US dollar 800 miljoen per 31 december 2007) is gevoelig voor bewegingen in de wisselkoers tussen de Euro en de US dollar. Een waardevermindering van de Euro ten opzichte van de US dollar met bijvoorbeeld US dollar 0,01 heeft op dit eigen vermogensdeel nog eens een nadelig effect van circa EUR 4 miljoen. De navolgende grafiek laat het verloop zien van het netto financiële risico dat wordt geraamd voor de schadeloosstellingen in geval vervroegde beëindiging zich zou voordoen. Ook de op basis van de marktomstandigheden per 31 december 2007 geraamde waarde van de financiële instrumenten wordt getoond. Uit de bovenste lijn van de grafiek kan worden afgelezen dat het maximum bruto exposure (risico) voor vergoeding van de eigenvermogenscomponent wordt bereikt in 2016. Echter op basis van de hiervoor geduide marktomstandigheden en de geraamde waardetoename in de tijd van de relevante financiële instrumenten kan worden afgelezen dat het maximum netto exposure (=bruto exposure voor vergoeding van de eigenvermogenscomponent minus marktwaarde van de financiële instrumenten) wordt bereikt in 2010 (geraamd op US dollar 804 miljoen).
Verloop vervroegde beëindigingsvergoeding van het eigenvermogensdeel LQPLOMRHQHQ86GROODUSHUGHFHPEHU EUXWRHLJHQ
2.500
YHUPRJHQVYHUJRHGLQJ ILQDQFL OH LQVWUXPHQWHQ
2.000 1.500
H[SRVXUH
1.000 500 0 2008
2030
Indien zich een vervroegde beëindiging zou voordoen en beëindigingsbedragen zouden worden geclaimd, zullen de Groepsmaatschappijen, en daardoor ook Essent N.V., bovenop het hiervoor vermelde eigen vermogensdeel van de vervroegde beëindigingswaarde eveneens aansprakelijk gesteld kunnen worden voor het saldo van de overige vervroegde beëindigingsvergoedingen. Er wordt van uitgegaan dat deze bedragen, die verschuldigd zijn aan geldgevers en andere bij de CBLs betrokken partijen en die worden geraamd op circa US dollar 5,3 miljard (31 december 2006: US dollar 5,3 miljard), gedekt kunnen worden uit de financiële instrumenten, zekerheden en interne reserves die in voetnoot 2 bij de voorgaande tabel worden genoemd. Indien er sprake zou zijn van vervroegde beëindiging van alle CBLs en in verband daarmee beëindigingsbedragen zouden worden geclaimd, worden de totale kosten van vervroegde beëindiging door Essent geraamd op circa EUR 1 miljard. Dit bedrag is gebaseerd op onder meer de vervroegde beëindigingsvergoedingen per 31 december 2007, de waarde van de hiervoor vermelde financiële instrumenten, andere zekerheden of interne reserveringen zoals die bestaan op de datum van vervroegde beëindiging, de mogelijke invloed van markt– volatiliteit daarop en verwachte gerelateerde kosten. 106 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
De contractueel overeengekomen CBL-huurverplichtingen voor de komende vijf jaar worden in de navolgende tabel weergegeven: bedragen in miljoenen US dollars
2008
2009
2010
2011
2012
2013 >
Totaal
CBL-huurverplichtingen: Energienetten
190
262
304
285
237
2.556
3.834
Productie-installaties
149
157
159
159
160
900
1.684
29
30
61
33
33
267
453
368
449
524
477
430
3.723
5.971
Milieu-installaties Totaal
Onder sommige CBL-contracten zijn hypotheek-, pand- en andere zekerheidsrechten verstrekt op de onderliggende activa. Deze activa hebben per 31 december 2007 een boekwaarde van circa EUR 571 miljoen. bedragen in miljoenen euro’s
Energienetten
Netto boekwaarde
Netto boekwaarde
Netto boekwaarde
Netto boekwaarde
31 december 2007 [1]
31 december 2006
van de activa waarop
van de activa waarop
hypotheek-, pand of
hypotheek-, pand of
andere zekerheids-
andere zekerheids-
rechten zijn gevestigd
rechten zijn gevestigd
31 december 2007
31 december 2006
1.157
404
Productie-installaties
272
Milieu-installaties
184 1.613
Totaal alle CBLs
115
45
297
272
297
188
184
188
889
571
530
1 De boekwaarde van de energienetten is per 31 december 2007 bepaald met behulp van een interne overdrachtsprijs die gebaseerd is op ‘fair value’
Letters of Credit en andere garantie-instrumenten op Cross Border Lease Transacties Onder de voorwaarden van de CBL-contracten zijn, bij het aangaan van deze contracten, Letters of Credit en/of andere garantie instrumenten verstrekt ten gunste van bepaalde CBL-contractpartijen. Sommige CBL-contracten vereisen dat aanvullende Letters of Credit en/of andere zekerheden worden gesteld (en/of dat bestaande Letters of Credit en/of garantie instrumenten worden vervangen) als zich bepaalde gebeurtenissen voordoen. Dit kan onder andere het geval zijn als niet langer aan in de contracten vastgestelde kredietwaardigheids-test wordt voldaan, bij bepaalde wijzigingen in het aandeelhouderschap, bij niet nakoming van bepaalde financiële voorwaarden en in geval van strijdigheid met de CBL voorwaarden en in geval van nadelige wijzigingen in de Nederlandse wet- en regelgeving. Per 31 december 2007 was er door financiële instellingen ten gunste van partijen in de Essent CBLs voor een bedrag van US dollar 442 miljoen (2006: US dollar 373 miljoen) aan Letters of Credit verstrekt. Op 2 januari 2008 zijn een aantal transacties aangegaan waarbij de bestaande Letters of Credit in één van de CBLs voor een totaal bedrag van US dollar 149 miljoen zijn beëindigd tegen een eenmalige betaling aan de Amerikaanse investeerder. Er hoeven op grond van die transacties in de toekomst ten gunste van die investeerder geen Letters of Credit voor deze CBLs te worden gesteld, behoudens in situaties die zeer onwaarschijnlijk worden geacht. 107 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007 › Overige toelichtingen
w w w. e s se n t . e u
Als zich onverhoopt een verlaging van de kredietwaardigheid van Essent N.V. en/of andere relevante groepsmaatschappijen zou voordoen naar een niveau van A- (S&P), dan zou er voor circa US dollar 595 miljoen aan aanvullende zekerheden moeten worden gesteld. Een aanvullend bedrag van circa US dollar 118 miljoen aan LC’s kan ook bij een hogere rating niveau moeten worden gesteld, als die downgrade het gevolg is van bepaalde andere gebeurtenissen. Een verdere verlaging naar BBB+ zou in bepaalde gevallen aanvullend nog eens zekerheden vergen van US dollar 232 miljoen (verminderd met US dollar 188 miljoen, als de hiervoor geduide gebeurtenissen zich reeds hebben voorgedaan) en een verlaging tot BBB zou tenslotte daar bovenop nog circa US dollar 38 miljoen aan zekerheden vereisen. Genoemde bedragen zijn per 31 december 2007 en hebben uitsluitend betrekking op het stellen van aanvullende zekerheid bij verlaging van de credit rating van Essent en/of andere relevante groepsmaatschappijen en zijn verder gevoelig voor wijzigingen in de waarde van de hiervoor genoemde onderliggende financiële instrumenten en het niveau van de Amerikaanse rente. Wet onafhankelijk netbeheer Essent heeft in 2007 stappen genomen om te voldoen aan bepaalde vereisten die voortvloeien uit de Wet onafhankelijk netbeheer. Op 31 december 2007 is een interne herstructurering doorgevoerd waarbij de aandelen van de verschillende groepsmaatschappijen, die het eigendom van alle (laag-, midden- en hoogspannings-) elektriciteitsnetten en gasnetten hebben, zijn overgedragen aan Essent Netwerk B.V. Voor wat betreft de hoogspanningsnetten is het beheer vervolgens overgedragen aan de landelijk netbeheerder (zie ook de alinea hierna). Daarnaast is per 1 januari 2008 het beheer van de (laag- en middenspannings-) elektriciteitsnetten en het gasnet in Maastricht ondergebracht bij Essent Netwerk B.V., met als gevolg dat nu alle (laag- en middenspannings-) elektriciteitsnetten en alle gasnetten in beheer zijn bij Essent Netwerk B.V. Deze veranderingen die zijn goedgekeurd door de minister van Economische Zaken en zijn gemeld aan de relevante CBL partijen, zijn uitgevoerd om te voldoen aan de vereisten van artikel 10a van de Elektriciteitswet en artikel 3b van de Gaswet (elk zoals gewijzigd door de Wet onafhankelijk netbeheer). Deze artikelen regelen verschillende vereisten waaraan voldaan moet zijn met betrekking tot het beheer van (laag- en middenspannings-) elektriciteitsnetten en alle gasnetten. Terzake van de 110 en 150kV hoogspanningsnetten van de Essent Groep, is TenneT TSO B.V. (TenneT) met ingang van 1 januari 2008 verantwoordelijk geworden voor het beheer, zoals dit is voorgeschreven in artikel 10 van de Elektriciteitswet. TenneT was al sinds jaren verantwoordelijk voor het beheer van de 220 en 380kV hoogspanningsnetten van de Essent Groep (zie toelichting pagina’s 15, 16 en 59). Op 13 juli 2007 heeft het kabinet, op voorstel van de minister van Economische Zaken na consultatie van de Tweede en Eerste Kamer, bekend gemaakt dat de bepaalde onderdelen van de Wet onafhankelijk netbeheer per 1 juli 2008 van kracht worden. Dit is per Koninklijk Besluit op 3 augustus 2007 bekend gemaakt. Deze bepalingen hebben betrekking op het splitsen van geïntegreerde energiebedrijven zoals Essent in een gereguleerd en een commercieel bedrijf. De wetsartikelen bepalen verder dat deze eigendomssplitsing uiterlijk op 1 januari 2011 voltooid moet zijn. Essent analyseert de bepalingen van de Wet onafhankelijk netbeheer en de diverse opties die haar in dit kader openstaan. Het is mogelijk dat de implementatie van de Wet onafhankelijk netbeheer voor Essent en/of relevante groepsmaatschappijen de komende jaren tot aanzienlijke kosten zal leiden. In 2007 is een eerste voorziening voor kosten die gepaard gaan met de aanstaande eigendomssplitsing ten bedrage van EUR 21 miljoen ten laste van het resultaat gebracht. Deze kosten zouden onder meer kunnen voortvloeien uit de heronderhandeling van financierings- en andere contracten en/of wijzigingen in credit ratings van Essent.
108 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
B E LO N I N G L E D E N R A A D VA N B E S T U U R E N R A A D VA N CO M M I S S A R I S S E N Beloning leden van de Raad van Bestuur Teneinde inzicht te geven in de ontwikkeling van de beloning van de leden van de Raad van Bestuur worden twee tabellen getoond. De eerste tabel geeft de beloning zoals die op grond van de prestaties over het jaar is vastgesteld. Dit heeft dus betrekking op het jaarlijkse variabele inkomen korte termijn, dat wordt getoond in het jaar waar het op betrekking heeft. De tweede tabel geeft de beloning zoals die per jaar wordt uitbetaald; voor het variabele inkomen korte termijn is dat het jaar, volgend op het jaar waar het betrekking op heeft. bedragen in duizenden euro’s
Jaar van prestatie
2007
Jaar van uitbetaling
2006
2005
2007
2006
2005
M.A.M. Boersma Vast inkomen
569
552
542
569
552
542
Variabel inkomen korte termijn
238
262
217
262
217
81
94
93
114
94
93
114
901
907
873
925
862
737
Pensioenkosten [1] Totaal R. de Jong Vast inkomen
423
411
403
423
411
403
Variabel inkomen korte termijn
124
137
113
137
113
75
70
69
84
70
69
84
617
617
600
630
593
562
Vast inkomen
363
352
345
363
352
345
Variabel inkomen korte termijn
106
117
97
117
97
73
59
58
71
59
58
71
528
527
513
539
507
489
2.046
2.051
1.986
2.094
1.962
1.788
Pensioenkosten [1] Totaal M.M. van ’t Noordende
Pensioenkosten [1] Totaal Totaal leden Raad van Bestuur 1 Betreft werkgeverskosten pensioenregeling zoals in rekening gebracht door het pensioenfonds; de bijdrage van de bestuurder is hierop in mindering gebracht. Pensioenkosten zijn inclusief de bijdrage levensloopregeling
In 2007 zijn geen bedragen ten laste van het resultaat gebracht uit hoofde van beloningen van vroegere leden van de Raad van Bestuur (2006: nihil). Ook zijn er in 2007 geen betalingen gedaan aan leden van de Raad van Bestuur betreffende ontslagvergoedingen en op aandelen gebaseerde betalingen (2006: nihil).
109 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007 › Overige toelichtingen
w w w. e s se n t . e u
Plan tot Participatie in Waardeontwikkeling Essent (PPW) Het Plan tot Participatie in Waardeontwikkeling Essent (PPW) is, in het kader van de voorgenomen fusie vervroegd beëindigd en uitbetaald in 2007. Er is geen vervangende regeling ingesteld.
Beloning leden van de Raad van Commissarissen
Lidmaatschap
Naam
Commissies
Totaal beloning
2007
bedragen in euro’s
2006
J.V.H. Pennings, voorzitter [1]
44.225
5.375
49.600
44.156
J.A.M. Hendrikx, vice voorzitter [1]
31.300
5.375
36.675
33.815
D.D.P. Bosscher [2]
25.625
5.375
31.000
28.644
J.H.M. Bronckers [2]
25.625
5.375
31.000
28.644
B. Bijvoet
25.625
–
25.625
23.267
A.G. van Leersum
25.625
–
25.625
23.267
P.W. Moerland [1]
25.625
5.375
31.000
28.644
R. Pieterse [2]
25.625
5.375
31.000
28.644
G.H.B. Verberg
25.625
–
25.625
23.267
287.150
262.348
Totaal 1 Lid remuneratie- en selectiecommissie 2 Lid auditcommissie
De beloning voor het lidmaatschap van de remuneratie- en selectiecommissie en voor de auditcommissie is gelijk. Naast bovenstaande bezoldiging ontvangen de commissarissen een vaste kostenvergoeding.
110 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Verkor te jaarrekening 2007
w w w. e s se n t . e u
>
Overige gegevens
w w w. e s se n t . e u
>
Personalia
Gegevens leden Raad van Bestuur Essent N.V. per 1 januari 2008
D.D.P. Bosscher, lid auditcommissie nationaliteit Nederlandse
M.A.M. Boersma (1947), voorzitter
geboortejaar 1945 benoemd 3 december 1999 (aftredend 2011)
Lid bestuur Stichting Nederlands Normalisatie-Instituut Lid Board of Directors Neste Oil Corporation, Finland
hoofdfunctie voormalig Director Technology and Development Sappi Fine Paper plc,
R. de Jong (1948)
nevenfunctie lid RvC: Transavia Airlines B.V.
Voorzitter Raad van Commissarissen van EAH Holding B.V. (Thialf) Lid Raad van Toezicht Waarborgfonds voor de Zorgsector
J.H.M. Bronckers, lid auditcommissie nationaliteit Nederlandse
M.M. van ’t Noordende (1958)
geboortejaar 1945 benoemd 3 december 1999 (aftredend 2011)
Lid Raad van Commissarissen Endex
functies directeur:
Lid Dagelijks bestuur VNO NCW
Ruimte voor Ruimte Limburg Beheer B.V.
Lid Bestuur Stichting Toekomstbeeld der Techniek
voorzitter: Stichting Bibliotheekhuis Limburg Gegevens leden Raad van Commissarissen Essent N.V.
bestuurslid/lid:
per 1 januari 2008
Raad van Toezicht van enige stichtingen
J.V.H. Pennings, voorzitter en voorzitter remuneratie- en selectiecommissie nationaliteit Nederlandse geboortejaar 1934 benoemd 3 december 1999 (aftredend 2011) hoofdfunctie voormalig voorzitter Raad van Bestuur Océ N.V.
B. Bijvoet nationaliteit Nederlandse geboortejaar 1940 benoemd 23 januari 2002 (aftredend 2009) hoofdfunctie voormalig voorzitter hoofddirectie Campina Melkunie
nevenfuncties voorzitter RvC: N.V. Industriebank LIOF, voorzitter Stichting De Weijerhorst
nevenfuncties voorzitter RvC: de Eik Beheer B.V.,
J.A.M. Hendrikx, vice-voorzitter en lid remuneratie- en selectiecommissie
Bouter Kaascentrale B.V. lid RvC: Rabobank Nederland
nationaliteit Nederlandse
waarnemend bestuurslid: Vereniging Achmea
geboortejaar 1941 benoemd 3 december 1999 (aftredend 2008) hoofdfunctie voormalig Commissaris der Koningin in de provincie Overijssel nevenfuncties voorzitter RvC: Scania Nederland B.V., G.I.T.P. International B.V., Bramer Beheer en Exploitatie B.V., KIWA N.V. lid RvC: Onwikkelingsmaatschappij Oost-Nederland voorzitter bestuur Vewin lid Eerste Kamer (CDA)
114 Essent N.V. Jaar verslag 2007
A.G. van Leersum nationaliteit Nederlandse geboortejaar 1934 benoemd 3 december 1999 (aftredend 2009) hoofdfunctie voormalig voorzitter Kamer van Koophandel voor Twente en Salland (nu: Oost-Nederland) nevenfuncties bestuurslid van enige stichtingen
w w w. e s se n t . e u
115 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Overige gegevens › Personalia
w w w. e s se n t . e u
>
Personalia
116 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
P.W. Moerland, lid remuneratie- en selectiecommissie
Centrale Ondernemingsraad
nationaliteit Nederlandse geboortejaar 1949 benoemd 3 december 1999 (aftredend 2010) hoofdfunctie lid Raad van Bestuur Rabobank Nederland nevenfuncties voorzitter: NVB (Nederlandse Vereniging van Banken) lid: Raad van Advies NOvAA
Hans Salfischberger, voorzitter Gerrit van Diggelen, secretaris Wouter Camferman, plv voorzitter Ernst Meindersma, plv secretaris Jelte de Vries Daniël Touw
R. Pieterse, voorzitter auditcommissie nationaliteit Nederlandse geboortejaar 1942 benoemd 29 mei 2002 (aftredend 2010) hoofdfunctie voormalig voorzitter Raad van Bestuur Wolters Kluwer N.V. nevenfuncties voorzitter RvC:
Eef Verhoeven Eric Danse Frank van Nieuwburg Geert Maas Ella van Timmeren Eric Hendrickx Hans Hulsman
Mercurius Groep B.V.,
Henk Danhof
Koninklijke Grolsch N.V.
Zeki Ozdemir
lid RvC CSM N.V.
Frans Tiel
bestuurslid van enige verenigingen en stichtingen
Rinus van der Clundert Peter Doreleijers
G.H.B. Verberg
Eveline Damen, ambtelijk secretaris
nationaliteit Nederlandse geboortejaar 1942
Europese Ondernemingsraad
benoemd 1 september 2004 (aftredend 2010) hoofdfunctie immediate past president International Gas Union voormalig hoofddirecteur N.V. Nederlandse Gasunie nevenfuncties voorzitter RvC: Ultra Centrifuge Nederland N.V.,
Werner Prager Ekhardt Dibke Ulrich Meyer, plv voorzitter Joachim Anholz
Berenschot Holding
Hans Salfischberger, secretaris
voorzitter Raad van Toezicht:
Wouter Camferman
Rijksuniversiteit Groningen
Ernst Meindersma
vice-voorzitter: Board Urenco Ltd.
Eric Hendrickx
lid: Algemene Energie Raad,
Geert Maas
Adviescommissie Waddenfonds, Adviesraad E.ON
Eveline Damen, ambtelijk secretaris
Ruhrgas AG, Adviesraad Advanced Power a.g lid Raad van Toezicht/RvC Energie Onderzoekscentrum Nederland (ECN), International Institute for Social Studies, Wintershall Nederland B.V., Stichting Groninger Museum voorzitter bestuur Stichting Fonds Instituut Clingendael International Energy Program
117 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Overige gegevens › Personalia
w w w. e s se n t . e u
>
Accountantsverklaring bij verkorte jaarrekening
Opdracht Wij hebben gecontroleerd of de op pagina 88 tot en met 110 opgenomen verkorte jaarrekening van Essent N.V. te Arnhem over 2007 op de juiste wijze is ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2007 van Essent N.V. Bij die jaarrekening hebben wij op 27 februari 2008 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. Het bestuur van Essent N.V. is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkorte jaarrekening 2007 in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2007 van Essent N.V. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de verkorte jaarrekening 2007 te verstrekken.
Werkzaamheden Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig dienen wij onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de verkorte jaarrekening 2007 op de juiste wijze is ontleend aan de jaarrekening 2007. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Oordeel Naar ons oordeel is de verkorte jaarrekening 2007 in alle van materieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de jaarrekening.
Toelichting Wij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van de entiteit en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle de verkorte jaarrekening 2007 dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening 2007, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 27 februari 2008 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel.
‘s-Hertogenbosch, 27 februari 2008 Ernst & Young Accountants namens deze w.g. M. Hartkoorn RA
118 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Winstbestemming
>
Statutaire bestemming van het resultaat Overeenkomstig artikel 38 van de statuten staat de winst, voorzover deze niet wordt gereserveerd of krachtens door de vennootschap toegekende winstrechten dient te worden uitgekeerd, ter vrije beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Ieder aandeel is gelijkelijk tot de winst gerechtigd.
Voorstel bestemming resultaat boekjaar 2007 De jaarrekening 2007 is op 27 februari 2008 opgesteld door de Raad van Bestuur en zal ter vaststelling worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 16 april 2008. De winst- en verliesrekening sluit met een resultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van Essent N.V. van EUR 2.594,3 miljoen (2006: EUR 760,6 miljoen). Het voorstel tot bestemming van de winst is als volgt:
2007
2006
Voorgesteld c.q. betaald dividend
1.297,2
380,3
Toevoeging aan de overige reserve
1.297,1
380,3
Totaal
2.594,3
Voorgesteld wordt een contant dividend te betalen van 50% van EUR 2.594,3 miljoen, zijnde EUR 1.297,2 miljoen. Dit dividend is inclusief een bijzonder dividend van 50% van de boekwinst van Essent Kabelcom. Van het totale dividend is in 2007 reeds EUR 899,4 miljoen als interimdividend over 2007 uitgekeerd. Per saldo resteert derhalve nog een te betalen dividend van EUR 397,8 miljoen. Het voorstel voor het jaar 2007 is nog niet in de balans verwerkt.
119 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Overige gegevens
760,6
>
Aandeelhoudersinformatie
Aandeelhoudersstructuur Essent is een naamloze vennootschap. Van de aandelen van Essent wordt circa 74% gehouden door zes Nederlandse provincies en circa 26% door 130 Nederlandse gemeenten in deze provincies, alsook in de provincie Friesland.
Essent aandeelhouders Groningen 6,0%
Drenthe 2,3%
Overijssel 18,7 % Flevoland 0,02%
Noord-Brabant 30,8% Limburg 16,1% Bijna 130 gemeenten in bovenstaande provincies en Friesland.
120 Essent N.V. Jaar verslag 2007
w w w. e s se n t . e u
Maatschappelijk en geplaatst aandelenkapitaal Het maatschappelijk aandelenkapitaal van de vennootschap bedraagt EUR 300 miljoen. Dit betreft 300 miljoen aandelen van elk EUR 1,00. Hiervan zijn ultimo 2007 149.682.196 aandelen geplaatst en volgestort. Het dividendbeleid wordt bepaald door de aanwezigheid van gereguleerde activiteiten en het bijzondere karakter van de aandeelhouders. Beide aspecten vereisen een structurele aanpak waardoor zekerheid wordt gecreëerd en verrassingen worden voorkomen. Uitgangspunt is dat de financiering van de wettelijke taken van de netbeheerder gewaarborgd moet zijn, en dit heeft prioriteit. Aan de andere kant verdienen de aandeelhouders een marktconform dividend en wordt gestreefd, binnen het kader van het financiële beleid, naar een minimum dividend uit doorlopende bedrijfsactiviteiten dat tenminste gelijk is aan het dividend dat over het afgelopen jaar is betaald. Voor het dividendvoorstel over 2007 wordt verwezen naar pagina 119.
Investor Relations IR-kalender 28 februari 2008 Persconferentie 16 april 2008 2 mei 2008 7 augustus 2008
Publicatie Jaarcijfers 2007 Algemene Vergadering van Aandeelhouders in Arnhem Betaalbaarstelling dividend 2007 Publicatie Halfjaarcijfers 2008
Afgezien van de in de IR-kalender genoemde bijeenkomsten en publicaties worden gedurende het jaar presentaties gehouden voor kredietbeoordelaars. Hierbij wordt een toelichting gegeven op de strategie en de resultaten van Essent.
Contact Via www.essent.eu houdt Essent geïnteresseerden op de hoogte van actuele ontwikkelingen. Ook is hier een interactieve versie van het jaarverslag beschikbaar. Deze biedt, naast een uitgebreide zoekfunctie, de mogelijkheid om financiële informatie te integreren in een eigen spreadsheet van de bezoeker. De afdeling Mediarelaties van Essent is bereikbaar per telefoon: 0800 0244022
121 Essent N.V. Jaar verslag 2007 › Overige gegevens › Aandeelhoudersinformatie
w w w. e s se n t . e u
Colofon
Essent N.V.
Realisatie
Dit jaarverslag wordt uitgegeven
Nieuwe Stationsstraat 20
Tekst en redactie
in het Nederlands en Engels.
6811 KS Arnhem
Essent N.V.
De Nederlandse gedrukte uitgave
Postbus 268
Corporate Communicatie
is leidend.
6800 AG Arnhem
Corporate Finance & Control
Telefoon 088 8511000
Don Croonenberg, www.thebitterend.nl
Fax
026 8511389
www.essent.eu
Dit jaarverslag is gedrukt op Lessebo papier dat PEFC gecertificeerd en chloorvrij is.
Vertaling
Het Programme for Endorsement of Forest
Ernst & Young Language and Translation Services
Certification Schemes (PEFC) is een mondiaal systeem dat richtlijnen heeft opgesteld voor
Fotografie
duurzaam bosbeheer en handelsketen-
Taco Anema, Paulien de Gaaij , Remko van Rhijn,
certificering. De Europese Commissie verklaarde
Sandenburg
in 2005 dat zij PEFC en het Forest Stewardship Council (FSC) als gelijkwaardig beschouwde
Ontwerp en vormgeving
en als waarborg voor duurzaam bosbeheer
Design Studio Hans Kentie BNO
voldoende achtte (EU zittingsdocument A6-0015/2006). Het systeem biedt consumenten
Lithografie en druk
zekerheid over de duurzame herkomst en
Drukkerij Rosbeek BV
productie van hout en papierproducten door onafhankelijke toetsing van het systeem
Bindwerk Hexspoor
door derden.
De Amercentrale in Geertruidenberg, waar biomassa gemengd met kolen wordt verstookt fotografie Taco Anema
Energie vraagt om energie. Energie vraagt om Essent. Essent is met ruim 2,7 miljoen huishoudelijke en zakelijke klanten het grootste Nederlandse energiebedrijf. We zijn de grootste producent van duurzame energie in Nederland. Essent beschikt over 90 jaar ervaring in productie, handel, transport en levering van elektriciteit. In gas zijn we zelfs al 150 jaar actief. Essent heeft alle kennis in huis om optimaal gebruik te maken van de energie die op aarde aanwezig is. Want energie is er altijd en overal. In wind, in zonlicht, in biomassa, in alles. Essent weet als geen ander hoe we de beschikbare energie zo efficiënt en effectief mogelijk kunnen benutten. Daar stoppen we al onze energie in. Hierdoor bent u ook in de toekomst verzekerd van betaalbare energie. Daar kunt u op vertrouwen.
fotografie Taco Anema
NS is een belangrijke klant van Essent
fotografie Taco Anema
Groningen gezien vanaf de Martinitoren
fotografie Taco Anema
NS is een belangrijke klant van Essent
fotografie Taco Anema
Groningen gezien vanaf de Martinitoren
Een wereldprimeur: de eerste lading koffieschillen arriveert vanuit Brazilië in Nederland, bestemd voor de opwekking van groene stroom fotografie Remko van Rhijn
J a a r v e r s l a g 20 07 E s s e n t N.V.
J a a r v e r s l a g 20 07 E s s e n t N.V.
Energie vraagt om energie. Energie vraagt om Essent.
Een wereldprimeur: de eerste lading koffieschillen arriveert vanuit Brazilië in Nederland, bestemd voor de opwekking van groene stroom fotografie Remko van Rhijn
J a a r v e r s l a g 20 07 E s s e n t N.V.
J a a r v e r s l a g 20 07 E s s e n t N.V.
Energie vraagt om energie. Energie vraagt om Essent.