Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Maasboulevard 123 3063 GK Rotterdam Postbus 4059 3006 AB Rotterdam T. 010 45 37 200 F. 010 41 30 694 E.
[email protected] W. schielandendekrimpenerwaard.nl
jaarverslag 2005
Inhoud Voorwoord
5
Bestuur en organisatie
6
Waterkwantiteit
8
Waterkwaliteit
12
Waterkeringen
18
Wegen
20
Ruimtelijke ordening
22
Samenwerking
26
Communicatie
30
Publieksmilieujaarverslag
32
Kerngetallen en cijfers
36
Organogram en samenstelling bestuur
50
5 Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard is, in het eerste jaar van zijn bestaan, voortvarend van start gegaan met een nieuw bestuur en een organisatie waarin personeel van drie verschillende organisaties z’n plek moest gaan vinden. Terugkijkend kan worden geconstateerd dat dit goed is gelukt.
Voorwoord De missie van het waterschap, droge voeten en schoon water, heeft als uitgangspunt gediend voor de strategische visie met daarin de belangrijkste aandachtspunten voor de komende vier jaar. Het waterschap neemt zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid en dit wordt in het beheersgebied onder meer zichtbaar door verbetering van watersystemen, onderhoud, inspectie en handhaving. Samenwerking is een belangrijke succesfactor en daar wordt dan ook, zowel bestuurlijk als ambtelijk, hoog op ingezet. Schieland en de Krimpenerwaard werkt nauw samen met gemeenten, provincie, rijk en bedrijven. Beleid maak je immers niet alleen. Het streven is zo vroeg mogelijk met elkaar aan tafel te gaan om zo effectief en efficiënt mogelijk te werken. Ook burgers dragen bij aan beleidsvorming door tijdens inspraakavonden hun stem te laten horen. Natuurlijk is ook veel uitvoerend werk verzet. Om wateroverlast voor te blijven, zijn in het beheersgebied vaarwegen verbreed, gemalen gebouwd en in Rotterdam wordt zelfs een waterberging onder een parkeergarage gerealiseerd. Om de veiligheid van de ingezetenen te garanderen, worden dijkversterkingen uitgevoerd en is het onderhoud aan wegen stevig aangepakt. Ook de waterkwaliteit krijgt de aandacht die het verdient en dit uit zich in de aanleg van natuurvriendelijke oevers en door visstandbeheer. Genoeg om tevreden terug te kijken op het eerste jaar van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Hans Oosters
Eerste bestuur
Installatie dijkgraaf
Drie keer naar stembus
Op 3 januari vergaderde het eerste algemeen bestuur van HHSK voor de eerste keer. Tijdens deze verenigde vergadering zijn de bij de bestuursverkiezing gekozen kandidaten (oktober 2004) geïnstalleerd als algemeen bestuurslid. Vanuit het algemeen bestuur zijn vijf hoogheemraden aangewezen. Zij vormen samen met de dijkgraaf het college, en daarmee het dagelijks bestuur van het hoogheemraadschap.
Op 1 september is de heer mr. J.H. (Hans) Oosters geïnstalleerd als dijkgraaf. De kennismaking van Hans Oosters met het waterbeheer vond jaren daarvoor al plaats, onder meer in zijn functie als voorzitter van de Landinrichtingscommissie Krimpenerwaard. Hans Oosters volgde drs. J.H.M. (Jan) Kienhuis op. Jan Kienhuis was voorzitter van de commissie die de fusie voorbereidde en vanaf 1 januari waarnemend dijkgraaf.
Na de bestuursverkiezing in 2004 volgden in 2005 een herverkiezing en -stemming voor de categorie Gebouwd in het kiesdistrict Schieland. De herverkiezing in april werd gehouden, omdat een in 2004 gekozen kandidaat niet werd toegelaten tot het bestuur vanwege het vervalsen van handtekeningen. In juni besloot de Raad van State, na een ingesteld beroep, dat er opnieuw gestemd moest worden, omdat enkele kandidaten van de herverkiezing een stemadvies hadden gegeven. De bij de herstemming gekozen kandidaten zijn in november geïnstalleerd.
7
Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard beschouwt zichzelf als een klantgerichte, prominent aanwezige en eigentijdse waterbeheerder. Een waterbeheerder met een brede kijk op waterbeheer en een eigen verantwoordelijkheid. Met als basis de missie ‘Droge voeten en schoon water’ ontwikkelde het hoogheemraadschap in 2005 een visie op het waterbeheer in het beheersgebied voor de komende vier jaar. Voor het beleid van het hoogheemraadschap zijn de beleidskaders van Europa, het Rijk en de provincie van grote invloed. Dit neemt niet weg dat Schieland en de Krimpenerwaard voldoende speelruimte heeft om, met behoud van eigen identiteit, zijn watertaak goed uit te voeren. Daartoe is de strategische visie 2006-2009 opgesteld. De visie biedt inzicht in de ontwikkelingen binnen het beheersgebied en geeft tevens de richting aan voor het uitoefenen van de watertaken. Doelmatig werken en kwaliteitszorg staan hierbij centraal en moeten haalbaar en betaalbaar zijn. Het hoogheemraadschap int om die reden belastinggeld en gaat met dit geld zorgvuldig om. Het beleid is er tevens op gericht om, indien nodig, waterschapstaken uit te besteden.
Strategische visie als fundament voor beleid Bovendien wil het hoogheemraadschap met krachtige, heldere en regelmatige communicatie aan de belanghebbenden laten zien hoe het werkt aan het realiseren van droge voeten en schoon water. Door voorlichting, transparantie en een open planproces streeft Schieland en de Krimpenerwaard naar een breed maatschappelijk draagvlak voor het werk dat wordt uitgevoerd en naar een positie dichtbij de inwoners en de bedrijven in het beheersgebied.
9
Waterakkoord Hollandsche IJssel en Lek vernieuwd Op 9 december is het vernieuwde waterakkoord voor de Hollandsche IJssel en de Lek ondertekend. Aanleiding om het waterakkoord aan te passen, is een nieuw gemaal bij de Waaiersluis in Gouda. In de gebruikelijke situatie maakt het niet uit hoeveel water dit gemaal afvoert, maar als de stormvloedkering in Krimpen aan den IJssel is gesloten, heeft dit wel consequenties. Om onveilige situaties te voorkomen, is het sluitingsregime aangepast. Dit is nu beter afgestemd op de verwachte zeestand en neerslag.
Hevige neerslag in november ‘Het regent steeds vaker en harder’ was in november zeer van toepassing. Binnen vier etmalen viel er tussen de 60 en 92 mm neerslag in het beheersgebied van HHSK. Omdat er neerslag was voorspeld, was het waterpeil op voorhand omlaag gebracht. Desondanks moest de volledige capaciteit van de bemalingssystemen in bedrijf worden gesteld en steeg het waterpeil plaatselijk met 50 cm.
Opheffing Baggerdepot Zuid-Holland BV Het Baggerdepot Zuid-Holland BV (BZH) is in 1994 opgericht door de hoogheemraadschappen van Delfland, Rijnland en (destijds) Schieland en de organisatie Proav/Opgecomen Landen. In de jaren daarna heeft BZH met succes in de Braassemermeer een baggerstort ingericht. In 1997 kreeg het samenwerkingsverband de opdracht een baggerdepot te ontwikkelen in de Oostvlietpolder. Na voorbereidende activiteiten is door gewijzigde politieke inzichten en beleid afgezien van verdere realisatie. De noodzaak van het voortbestaan van de BV verviel hiermee en daarom is BZH eind 2005 opgeheven.
Het beheersgebied van Schieland en de Krimpenerwaard is het laagst gelegen gebied van Nederland. Een gebied van waaruit, via een stelsel van watergangen, vrijwel dagelijks overtollig water moet worden weggemalen. Voor een goede doorstroming van de watergangen en voor berging van het water is goed onderhoud cruciaal. Of het onderhoud goed gebeurt, controleert het hoogheemraadschap met het zogenoemde ‘schouwen’, een taak die van oudsher aan bestuurders was voorbehouden.
Inspectie dagelijks onderhoud watergangen aangepast Het onderhoud van watergangen is onder te verdelen in ‘dagelijks onderhoud’ en ‘buitengewoon onderhoud’. Het dagelijks onderhoud aan de watergangen bestaat uit het weghalen van overvloedig aanwezige waterplanten en het onderhouden van de taluds. Bij buitengewoon onderhoud wordt de watergang op de vastgestelde breedte en diepte gebracht. Het hoogheemraadschap voert het onderhoud aan hoofdwatergangen uit. Voor het onderhoud aan de overige watergangen zijn de eigenaren van de aangrenzende percelen verantwoordelijk. In 2005 werd de inspectie voor het dagelijks onderhoud voor het eerst in de Krimpenerwaard ambtelijk uitgevoerd. Dit wil zeggen dat alleen medewerkers van het hoogheemraadschap het gebied inspecteerden en dat het schouwwerk dus niet langer een taak is van de ‘schouwheren’: bestuurders en oudbestuurders. De medewerkers bezochten de meeste locaties per auto. Voor moeilijk bereikbare gebieden werd echter ook een helikopter ingezet. Dit werkte zeer efficiënt: wat per helikopter in één dag geschouwd wordt, neemt vanaf de grond meer dan een week in beslag.
11
Watersysteem Krimpen functioneert weer optimaal Het watersysteem van Krimpen is de afgelopen jaren aanzienlijk veranderd. Nog recentelijk stroomde een deel van het overtollige water naar een gemaal in het westen van de gemeente Krimpen aan den IJssel en het andere deel naar een gemaal in het oosten. Deze tweedeling in waterafvoer was nodig om de door verstedelijking toegenomen waterhoeveelheid te kunnen afvoeren. Sinds de bouw van het nieuwe gemaal Johan Veurink (2003) wordt al het overtollige water in één richting afgevoerd.
Waterberging in Eendragtspolder
Waterakkoord KWA gesloten
Verbeteren watersysteem Ommoord
De Eendragtspolder wordt binnenkort ingericht als recreatiegebied waar tevens vier miljoen m3 water kan worden opgevangen. Dit is een belangrijke oplossing voor wateroverlast bij extreme weersomstandigheden. Om de waterberging- en recreatiefunctie in één gebied te kunnen realiseren, werkt HHSK samen met de provincie, de gemeente en het recreatieschap. In de zomer van 2005 hebben de betrokken partijen de samenwerkingsovereenkomst Eendragtspolder getekend.
Om water aan te voeren, gebruikt HHSK water uit de Hollandsche IJssel. In perioden van droogte en lage waterafvoeren van de grote rivieren kan dit niet altijd, omdat het zoutgehalte van het water dan oploopt onder invloed van de Noordzee. Als deze situatie zich voordoet, kan HHSK gebruik maken van zoet water uit de Lek en het Amsterdam-Rijnkanaal: de zogenoemde Kleinschalige Wateraanvoervoorzieningen (KWA). Met de betrokken waterschappen en Rijkswaterstaat is hierover een waterakkoord gesloten dat op 4 juli in werking is getreden.
HHSK is bezig het watersysteem in de deelgemeente Prins-Alexander (Rotterdam) te verbeteren. Het systeem wordt daarvoor in tweeën gedeeld. De wijk Ommoord krijgt een eigen watersysteem. Om dit te realiseren, worden twee hoofdwatergangen flink verbreed en diverse duikers vergroot of verbeterd. Ook wordt een nieuw gemaal gebouwd. Hiervan is de eerste paal in april geslagen. In 2006 wordt het project afgerond.
Voor een goed functionerend watersysteem was een nieuw groot gemaal alleen niet voldoende. Het systeem van sloten en tochten vereiste ook een aantal verbeteringen. Zo legde het waterschap in 2005 bruggen aan op plaatsen waar voorheen dammen en te krappe duikers lagen. Voor de duikers gold dat ze een goede doorstroming van het water verhinderden, waardoor er bij veel neerslag alsnog een te hoog waterpeil ontstond. Verder werden er automatische stuwen en een nieuw inlaatgemaal gebouwd. Het gemaal laat in droge tijden water in, zodat er altijd voldoende water in de gemeente aanwezig is. De aanvullende verbeteringen aan het watersysteem zijn onderdeel van het stedelijk waterplan Krimpen aan den IJssel. Dit is een samenwerkingsproject van de gemeente en het hoogheemraadschap. In september 2005 zijn de werkzaamheden afgerond en sindsdien heeft Krimpen een watersysteem dat gereed is voor de toekomst.
13 De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) heeft tot doel de waterkwaliteit te beschermen en waar mogelijk te verbeteren. De wet vereist dat uiterlijk eind 2009 elk stroomgebied in Nederland zijn eigen beheersplan heeft met daarin waterkwaliteitsdoelen en -maatregelen. Het taakgebied van Schieland en de Krimpenerwaard ligt in het deelstroomgebied Rijn West. In dit stroomgebied werkt het hoogheemraadschap via landelijk vastgestelde processtappen samen met het Rijk, de provincie, gemeenten en andere waterschappen aan de invoering van de KRW.
Schoon water kent geen Europese grenzen Met het in beeld brengen van de effecten van het huidige maatregelenbeleid in deelstroomgebied Rijn West werd medio 2005 de eerste stap afgerond. De gezamenlijke waterbeheerders in Rijn West concludeerden dat er in de periode 2005-2009 voor circa 1,3 miljard euro geïnvesteerd zou moeten worden in waterkwaliteitsmaatregelen. Veruit het grootste deel van dit bedrag is nodig om de huidige waterkwaliteit te kunnen waarborgen en om de toenemende belasting van het oppervlaktewater, door bevolkingsgroei en economische activiteiten, op te vangen. De investering zal dus slechts een minimale verbetering van de waterkwaliteit opleveren. Hoe groot de kloof is tussen de huidige beleidsvoornemens en de vast te stellen KRW-doelen is nog onduidelijk, omdat de KRW-doelen nog niet bekend zijn. Halverwege 2005 is ook gestart met de tweede stap: de globale verkenning van doelen, maatregelen en kosten van de KRW. Hierbij zijn voorlopige werkdoelen het uitgangspunt, omdat de uiteindelijke doelen bij de derde stap worden vastgesteld. Het initiatief voor de tweede stap ligt bij de waterschappen en Rijkswaterstaat. Zij moeten, samen met de andere overheden binnen het gebied, de verkenning uitvoeren. Naast de overheden is een groot aantal belangenbehartigers (milieu, landbouw, visserij, terreinbeheerders) uitgenodigd om deel te nemen aan de verkenning die in 2006 wordt afgerond.
15
In 2005 werd de eerste paal geslagen voor de parkeergarage onder het Museumpark in Rotterdam. Onder de inrit van deze parkeergarage bouwt Schieland en de Krimpenerwaard mee aan een ondergrondse waterberging; een waterbassin dat bij hevige regenval een bergend vermogen heeft van maar liefst tien miljoen liter water.
Ondergrondse waterberging in hartje Rotterdam
Olieverontreiniging op de Rotte
Realiseren afvalwatertransportsysteem
Medio november werd een olievlek op de Rotte ontdekt. De olievlek strekte zich uit over ongeveer 800 meter vanaf de Irenebrug tot aan het Boterdorps Verlaat. Door stroming en wind was er risico op verplaatsing en verspreiding van de olievlek, maar dit is grotendeels voorkomen door het aanleggen van olieschermen. Vier dagen na het ontstaan van de olievlek was de olie verwijderd. Na onderzoek bleek de oorzaak van de olieverontreiniging een gezonken sloep die olie lekte.
Op de bedrijventerreinen Distripark in Waddinxveen en Gouwepark in Moordrecht worden twee nieuwe rioolgemalen gebouwd. Ook wordt een nieuw afvalwatertransportsysteem gerealiseerd. De rioolgemalen en het afvalwatertransportsysteem zijn nodig voor de in ontwikkeling zijnde bedrijventerreinen en de toekomstige woonwijken Westergouwe (Gouda) en Triangel (Waddinxveen). Het afvalwater van deze locaties zal naar afvalwaterzuiveringsinstallatie Kortenoord worden getransporteerd.
De ondergrondse waterberging is één van de alternatieve maatregelen die de gemeente Rotterdam en het hoogheemraadschap treffen om wateroverlast in Rotterdam te beperken. Als het nu hard en langdurig regent, loopt het rioolstelsel van Rotterdam vol en kan het water niet meer naar de zuiveringsinstallaties. Als noodoplossing wordt het overtollige water naar omliggende singels en sloten afgevoerd. Dit heeft een negatief effect op de waterkwaliteit en veroorzaakt overlast voor de bewoners. Met het waterbassin onder het Museumpark verandert deze situatie. Als straks het rioolstelsel dreigt over te lopen, zet de ondergrondse waterberging zijn deuren open. Binnen een half uur loopt het bassin, dat een oppervlakte heeft van 60 bij 35 meter, vol met tien miljoen liter water. Het rioolstelsel wordt hiermee voor de helft ontlast. Als de regenbui voorbij is en het rioolstelsel weer ruimte heeft, wordt de berging via het riool leeggepompt. Dit gebeurt binnen tien uur. Het feit dat een dergelijk grote wateropvang midden in een volgebouwde omgeving gesitueerd wordt, maakt het project bijzonder. Nergens in Nederland is dit in deze omvang eerder gerealiseerd. De waterberging kan vanaf mei 2007 worden gebruikt.
Nader Besluit Haringvliet
Vernieuwde singels Noord Rotterdam
In 2000 is besloten de Haringvlietsluizen vanaf 2008 op een kier te zetten (Kierbesluit) om de ecologie te verbeteren. Zo ontstaat een geleidelijke overgang van zoet naar zout water waardoor de visintrek stroomopwaarts wordt bevorderd. Het zoutgehalte van het in te laten water kan hierdoor oplopen tot boven de inlaatnorm van Schieland en de Krimpenerwaard (maximaal 200 mg chloride/l). In 2005 zijn afspraken gemaakt over het behoud van de huidige functionaliteit van de innamepunten en de monitoring van chloridegehalten en waterstanden.
HHSK is verantwoordelijk voor de waterkwantiteit én waterkwaliteit van de singels in het Noorden van Rotterdam. In 2005 zijn alle opknapwerkzaamheden voor deze singels afgerond. Om de waterkwaliteit in de singels te verbeteren, zijn de singels gebaggerd en zijn natuurvriendelijke oevers en plasbermen aangelegd, een ideaal leefgebied voor een groot aantal plant- en diersoorten. Hiermee wordt de leefomgeving niet alleen van de dieren verbeterd, ook voor de mensen krijgen de singels meer kleur.
17
De waterkwaliteit wordt in belangrijke mate bepaald door de visstand. Een goede visstand heeft een positief effect op de waterkwaliteit en andersom. Schieland en de Krimpenerwaard houdt de hoeveelheid vis per hectare wateroppervlakte in de gaten en werkt ook aan de samenstelling van de visstand. Bij de samenstelling is een goede balans tussen roof- en prooivissen belangrijk. Een van de belangrijkste roofvissen is de snoek. De snoek plant zich bij voorkeur voort op stukken ondergelopen land dat vol staat met zachte grasachtige (water)planten. Dergelijke gebieden zijn in het beheersgebied niet of nauwelijks aanwezig. In 2005 heeft het hoogheemraadschap daarom meegewerkt aan de aanleg van twee snoekpaaiplaatsen: in de Bergse Plassen in Rotterdam en bij de Noordoever van de Zevenhuizerplas in Zevenhuizen-Moerkapelle. Op beide locaties kan een deel van het land van maart tot juli onder water worden gezet. In het vroege voorjaar trekken de snoeken dan het paaigebied in om er eitjes af te zetten. De geboren snoekjes blijven de eerste tijd in het paaigebied. Als het water weer van het land wordt gelaten, zwemmen de kleine snoekjes de plas in.
Snoek krijgt ruimte om te paren Bij de Bergse Plassen is de aanleg van de snoekpaaiplaats in november 2005 gestart. In 2006 zijn deze werkzaamheden klaar. De snoekpaaiplaats bij de Noordoever van de Zevenhuizerplas is medio 2005 al ingericht. Deze paaiplaats is onderdeel van een recreatiegebied van het recreatieschap Rottemeren. Beide paaiplaatsen geven een extra dimensie aan de natuurbeleving, omdat de natte gebieden betreedbaar zijn en kansen bieden voor bijzondere flora en fauna.
19
Als beheerder van waterkeringen rapporteert het hoogheemraadschap elke vijf jaar over de conditie van de primaire waterkeringen in het beheersgebied. De rapportage vindt plaats in het kader van de Wet op de waterkering en geeft antwoord op de vraag of de primaire waterkeringen voldoen aan de gestelde veiligheidsnorm. De dijk tussen Bergambacht -Ammerstol-Schoonhoven voldoet niet aan deze norm. Daarom is in 2005 gewerkt aan de versterking van deze dijk. De voorbereiding op het versterken van de dijk loopt al een aantal jaren. In 2003 is er een startnotitie verschenen die in 2005 is uitgewerkt in een Milieu Effect Rapportage (MER). Voor de MER ontwikkelde het hoogheemraadschap een aantal dijkversterkingsvarianten. Tijdens het ontwikkelen van de varianten bleek dat de dijk in de woonkern van Ammerstol een knelpunt vormt.
Dijkversterking vergt goede voorbereiding Dijkversterkingen Nederlek en Noord en Molendijk
Reconstructie IJsseldijk Noord
Afronding kadeophoging Rotte
In het beheersgebied van HHSK lopen nog twee dijkversterkingsprojecten. Tot eind 2006 worden de Noord en de Molendijk tussen Krimpen aan de Lek en Krimpen aan den IJssel versterkt. In 2005 is de Molendijk op deltahoogte gebracht. De weg op de dijk zal in 2006 worden aangelegd. Op de Noord is begonnen met de laatste afwerkingen.
In Ouderkerk aan den IJssel reconstrueert HHSK op drie locaties het buitentalud langs de IJsseldijk Noord. In 2005 is gewerkt aan het herprofileren en opnieuw zetten van de basaltglooiing. Ook is gestart met de aanleg van een natuurvriendelijke oever. Deze is gesubsidieerd door het project Hollandsche IJssel en de Dienst Landelijk Gebied. In 2006 zal het reconstructiewerk worden afgerond.
In 2005 zijn de Terbregse Rechter Rottekade en Bergse Linker Rottekade (Rotterdam) op keurhoogte gebracht. Dit waren de laatste twee kaden langs de Rotte die opgehoogd moesten worden. Met de periodieke kadeophoging is HHSK in 2004 gestart in nauwe samenwerking met gemeenten en het recreatieschap Rottemeren.
De dijkversterking Nederlek zit in de voorbereidende fase. In 2005 is het dijkversterkingsplan vastgesteld door het waterschapsbestuur en goedgekeurd door de Provincie Zuid-Holland. Aan het einde van het jaar zijn de voorbereidingen voor de grondverwerving en uitvoering gestart. Goede communicatie met de bewoners is hierbij van groot belang.
Aan weerszijde van de dijk in Ammerstol staan woningen. De funderingen van deze huizen, in de vorm van vleugelmuren, zorgen voor extra kosten en risico’s indien de voorgestelde dijkversterkingsvarianten uitgevoerd zouden worden. Ook zou een aantal coupures moeten worden aangebracht en zou, door de beperkte ruimte tussen de huizen en de weg, mogelijk een aantal woningen moeten verdwijnen. Om dit te voorkomen, is vervolgens de mogelijkheid van het aanleggen van een verankerde damwand onderzocht. Dit bleek technisch moeilijk uitvoerbaar en zeer kostbaar wanneer later opnieuw dijkversterking moet plaatsvinden. Uiteindelijk is gekozen voor het aanbrengen van een diepwand die de genoemde beperkingen niet heeft. Bij een diepwandconstructie worden in een uitgegraven dijk twee wanden geplaatst waartussen beton wordt gestort. De verwachting is dat het plan in 2006 zal worden goedgekeurd.
Verkeersverbetering West-Vlisterdijk De verkeerssituatie op de West-Vlisterdijk in Vlist vraagt om verbetering. In 2005 is onderzocht welke maatregelen getroffen moeten worden. Eerst werd gedacht aan een doseerinstallatie, omdat de onveilige situatie zou worden veroorzaakt door sluipverkeer. Toen bleek dat het om een combinatie van factoren gaat, zoals de inrichting van de weg en de hoge snelheden van het verkeer, is een maatregelenpakket opgesteld dat in 2006 uitgevoerd zal worden. Er zullen bijvoorbeeld flexibele verkeersdrempels en bochtschilden worden aangebracht.
Bouw brug Zuidbroek Doordat de kern Bergambacht in 2004 een eigen waterpeil heeft gekregen, is het watersysteem van de polder Bergambacht gedeeltelijk onderbroken. Om de doorstroming van het oosten naar het westen te verbeteren, is de hoofdwatergang gebaggerd. Ook is de verbinding tussen het noordelijk en het zuidelijk deel van de polder verbeterd door de bouw van een brug ter plaatse van Zuidbroek. De bouw van de brug was een onderdeel van de Landinrichting en is mede gefinancierd met een Europese subsidie.
Nieuwe methode aanvullen bermen Het aanvullen van bermen vindt voortaan veel efficiënter plaats. Het materieel waarmee bermen worden aangevuld, is door medewerkers van het hoogheemraadschap aangepast. Door het aanbrengen van een hydraulische vijzel en een schuiver zijn niet langer vier medewerkers drie tot vier dagen per maand bezig met aanvullen, maar slechts twee medewerkers twee dagen per maand. De nieuwe werkmethode is opgemerkt; bij het hoogheemraadschap komen herhaaldelijk verzoeken van aannemers binnen om het materieel te huren.
21
In het wegenbeheer is het thema verkeersveiligheid van groot belang. Een van de methoden om de verkeersveiligheid te verbeteren en te waarborgen, is het inrichten van een duurzaam veilig wegverkeerssysteem. Met het plan ‘Duurzaam Veilig’ is dit traject een aantal jaren geleden ingezet.
Veilig op weg in de Krimpenerwaard Duurzaam Veilig heeft als doel een eenduidige inrichting van de wegen, zodat weggebruikers makkelijker kunnen beoordelen welk gedrag van hen verwacht wordt. In de eerste fase van Duurzaam Veilig benaderde het hoogheemraadschap de verkeersveiligheid en de inrichting van de wegen vooral vanuit de eigen taak. De verantwoordelijkheid voor de wegen in de Krimpenerwaard ligt echter bij verschillende wegbeheerders. Wat betekent dat afstemming, onderling overleg en dus een goede samenwerking essentieel is. In 2005 hebben alle verantwoordelijke wegbeheerders besloten gezamenlijk te gaan werken aan duurzaam veilig wegbeheer in de Krimpenerwaard. Deze aanpak komt ten goede aan de verkeersveiligheid en aan efficiënt wegenbeheer. Een ander belangrijk aandachtspunt bij het wegenbeheer is de slappe ondergrond van de wegen in de Krimpenerwaard. Dit leidt ertoe dat, als gevolg van verzakkingen, het wegenonderhoud relatief veel kost. De komende jaren wordt daarom bekeken of de kosten kunnen worden verminderd door uitvoering van reconstructies.
23
Schieland en de Krimpenerwaard heeft de tweede Internationale Architectuur Biënnale in Rotterdam (juni 2005) aangegrepen om samen met stedenbouwkundigen te laten zien hoe Rotterdam er in 2035 waterstaatkundig uit zou kunnen zien. De toekomstideeën waren te zien in de maquette Rotterdam Waterstad 2035; een innovatief stedenbouwkundig ontwerp met een opvallende visie op watermanagement.
De stad, het water en de toekomst Door de klimaatverandering komt er in de toekomst meer water op Rotterdam af. Om van al dat water ook straks te kunnen profiteren, maakten stedenbouwkundigen en waterhuishoudkundigen een plan waarin water in de stad de ruimte krijgt. Waar in het verleden het water altijd buiten is gehouden, moet het nu en in de toekomst juist de ruimte krijgen. Kenmerkend voor de toekomstideeën is dat water in Rotterdam een tastbare functie krijgt in het dagelijkse leven. Zo toont de maquette woonschepen, steigerwoningen boven waterkeringen en een drijvende markt. En krijgt de stad in de maquette een openbaarvervoernetwerk waarin vervoer over land en water probleemloos op elkaar aansluiten. Verder krijgt water op straat een andere betekenis. Na een forse regenbui blijft in dit voorstel het water tijdelijk op hiervoor ingerichte pleinen liggen. Ook gebouwen leveren door een grootschalige toepassing van daktuinen een belangrijk aandeel in de waterberging. Ten slotte voorziet het plan in een aanzienlijke uitbreiding van de bestaande singels. Rotterdam Waterstad 2035 is geen wild plan van waterschappers en stedenbouwkundigen. Het gaat om uitvoerbare ideeën, waarbij bewust rekening is gehouden met de te verwachte veranderingen van de hoeveelheid water, die in 2035 in en rond de stad aanwezig zal zijn. Veel van de in de Biënnale tentoongestelde ideeën zullen dan ook terug te vinden zijn in het Waterplan Rotterdam 2006-2010.
Waterkansenkaart Krimpenerwaard HHSK heeft in 2005 besloten een waterkansenkaart op te stellen voor de Krimpenerwaard. Met de waterkansenkaart Krimpenerwaard wordt inzichtelijk gemaakt voor welke functies (natuur, recreatie, woningbouw) het gebied vanuit waterstaatkundig oogpunt geschikt en ongeschikt is. De waterkansenkaart zal als bouwsteen worden ingebracht voor het Veenweidepact en een eventuele herziening van het Raamplan herinrichting Krimpenerwaard.
Ruimtelijk planproces Driehoek RZGZuidplas
Waterparagraaf bestemmingsplan Westergouwe
In 2005 heeft het planproces voor de driehoek Rotterdam, Zoetermeer, Gouda-Zuidplas. zich toegespitst op de Zuidplaspolder. De Interregionale Structuurvisie is geconcretiseerd in het Intergemeentelijke Structuurplan Zuidplas. Parallel daaraan is de tweede gedeeltelijke herziening van het Streekplan Zuid-Holland Oost voor de Zuidplas tot stand gebracht. In beide plannen zijn de adviezen van HHSK uit de waterkansenkaart Zuidplaspolder meegenomen. Naar verwachting zullen de plannen in 2006 worden vastgesteld.
HHSK en de gemeente Gouda hebben in 2005 gewerkt aan de waterparagraaf voor het globale bestemmingsplan Westergouwe. Ter voorbereiding zijn onderzoeken uitgevoerd en afwegingen gemaakt op het gebied van veiligheid en integraal waterbeheer. De waterparagraaf schetst een toekomstige waterhuishoudkundige situatie van de wijk die aan alle gestelde voorwaarden voldoet. Het standpunt van het hoogheemraadschap is dat daarmee de bouw van de wijk Westergouwe haalbaar en voldoende duurzaam is.
25
Op 22 december 2005 ondertekenden een groot aantal partijen, waaronder overheden en landbouw- en natuurorganisaties, in de Krimpenerwaard het Veenweidepact Krimpenerwaard. De partijen slaan hiermee de handen ineen om de toekomst van het gebied veilig te stellen. De Krimpenerwaard heeft te maken met een voortdurende bodemdaling. Om het landelijk gebied toch geschikt te houden voor landbouw, wordt het waterpeil telkens met de zakkende bodem mee verlaagd. Helaas versterkt deze werkwijze de bodemdaling juist en werkt de methode ook een veelvoud van verschillende peilgebieden in de hand. Het gevolg is dat goed waterbeheer steeds complexer en duurder wordt. Onder invloed van het veranderende klimaat brengen rivieren en zwaardere regenbuien bovendien steeds meer water naar de Krimpenerwaard. De situatie, waarin een alsmaar groter wordende hoeveelheid water moet worden weggepompt tot op een voortdurend lager wordend niveau, is niet langer houdbaar.
Toekomst Krimpenerwaard besloten in uitwerking Veenweidepact Om de toekomst van het gebied veilig te stellen, moet verdere bodemdaling zoveel mogelijk worden beperkt. Dat kan door het waterpeil op de juiste hoogte te houden. Dit heeft wel gevolgen voor het gebruik van het gebied. Bij een hoog waterpeil ontstaat immers drassig land waarop landbouw niet meer mogelijk is. Een herbegrenzing van functies in de Krimpenerwaard is dan ook noodzakelijk. Deze herbegrenzing moet de omstandigheden voor de agrariërs verbeteren, de recreatievoorzieningen verbeteren en de natuur robuuster maken. In de komende tijd bekijken de betrokken partijen welke kansen er zijn voor nieuwe vormen van ondernemerschap, die passen bij de kenmerken en de identiteit van de Krimpenerwaard en zijn bewoners.
27 Water vraagt steeds meer aandacht en is niet langer alleen een zaak voor de waterbeheerders. Ook bij andere belanghebbenden als gemeenten en projectontwikkelaars staat water inmiddels hoog op de agenda. Het hoogheemraadschap is blij met deze ontwikkeling en werkt graag met deze partijen samen, omdat gedeelde kennis de beste resultaten oplevert.
Samenwerking leert en loont Een van de samenwerkingsverbanden die onder invloed van het gezamenlijk werken aan water is ontstaan, is het internationale samenwerkingsproject TRUST (Transformation of Rural and Urban Spatial sTructure). Onder leiding van het hoogheemraadschap werken vijf partners aan vijf innovatieve waterprojecten in verschillende landen. Doel van het TRUST-programma is het stimuleren van transnationale samenwerking, waarbij het delen van kennis voorop staat. De partners adviseren elkaar over integraal watermanagement, multifunctioneel watergebruik en de omgang met stakeholders en publieke participatie. Het TRUST-Project ontvangt een subsidie van het EU-programma van Noordwest-Europa (INTERREG IIIB). Schieland en Krimpenerwaard heeft de polder Bleiswijk als project in het TRUST- programma ingebracht. In 2001 en 2002 had deze polder door zware regenval met flinke wateroverlast te kampen. Om dit in de toekomst te voorkomen, is een aantal maatregelen vastgesteld. Eén van die maatregelen is het verbreden van een bestaande hoofdwatergang, zodat deze als waterberging kan dienen. De oever van de watergang wordt bovendien ecologisch verantwoord ingericht en in de directe omgeving van de watergang komen recreatieve voorzieningen zoals vis- en kanosteigers en picknickplaatsen. De nieuwe watergang heeft een lengte van ruim 2,5 kilometer, wordt 16 tot 22 meter breed en 1,30 meter diep. Het TRUST-programma wordt in 2007 afgerond.
29 Goed water. Voor de één is dat helder en fris zwemwater. Voor de ander water met een rijke flora en fauna. Weer een ander vindt het belangrijk dat koeien uit de sloot kunnen drinken. En voor liefhebbers van open water zijn de vaaren/of vismogelijkheden van belang. Het samenwerkingsverband ‘Samen naar goed water in de Krimpenerwaard’ staat voor de complexe opgave om al deze beelden van ‘goed water’ te verwezenlijken. In 2003 startte het samenwerkingsverband met het in kaart brengen van het watersysteem van de Krimpenerwaard. Ook werd er een onderhouds- en inrichtingsplan opgesteld en leidde een belevingswaardeonderzoek tot concrete aanbevelingen, die de betrokkenheid van de inwoners van het gebied moet vergroten. Ten slotte werd in deze eerste fase de mogelijkheid tot extra financiering verkend door middel van het ‘Financieringsonderzoek Blauwe Diensten Krimpenerwaard’.
Gezamenlijke handhaving glastuinbouw
Stedelijke waterplannen
Na het van kracht worden van het Besluit glastuinbouw (2002) hebben de Milieudienst Midden-Holland en HHSK de regionale projectgroep glastuinbouw opgericht. Deze samenwerking heeft geresulteerd in een gezamenlijk toezichtplan dat in 2005 van start is gegaan. Controleurs van de milieudienst en het hoogheemraadschap hebben handhavend opgetreden voor zowel de Wet milieubeheer (Wm) als de Wet verontreiniging oppervlaktewater (Wvo). Dus een volwaardige controle voor datgene waar de ander bevoegd voor is. De samenwerking is geëvalueerd en er is besloten de gezamenlijke werkwijze te continueren.
In (stedelijke) waterplannen wordt vastgelegd hoe met water omgegaan moet worden. Ruimte voor water speelt daarin een rol, naast het waarborgen of verbeteren van de waterkwaliteit en het vergroten van de belevingswaarde van het water. Bij het opstellen van een waterplan werken gemeente en waterschap nauw samen. In het beheersgebied van HHSK hebben de gemeenten Gouda, Rotterdam en Zoetermeer al enkele jaren een stedelijk waterplan. In 2005 is het Stedelijk Waterplan Krimpen aan den IJssel in uitvoering gegaan, het waterplan van CapelleSchollevaar voorbereid en overeenstemming bereikt over een gezamenlijk waterplan voor de K5 gemeenten.
2005 stond voor ´Samen naar goed water in de Krimpenerwaard´ in het teken van het vertalen van de in de eerste fase verzamelde informatie in een uitvoeringsprogramma voor de tweede fase. In het plan ‘Samenwerken met ambities’ formuleerden de betrokken partijen de ambities en doelstellingen om te komen tot goed water. Samenvattend streeft het samenwerkingsverband naar: een Krimpenerwaard met een goed en beheersbaar watersysteem dat bovendien een geschikt leefmilieu vormt voor gevarieerde en gebiedseigen flora en fauna. Kortom: een Krimpenerwaard die met trots de groenblauwe parel van de Randstad genoemd mag worden. De concrete maatregelen om dit te bereiken, staan in het uitvoeringsprogramma behorend bij het tweede fase plan.
Ambitieus op weg naar goed water De veertien deelnemende partijen, waaronder het hoogheemraadschap, zullen in 2006 het plan vaststellen. Vervolgens gaat het samenwerkingsverband voortvarend verder met de uitvoering van de plannen.
31
Huisstijl HHSK HHSK wil duidelijk herkenbaar en zichtbaar zijn. Voorafgaand aan de fusie is daarom een huisstijl ontwikkeld in fris blauw en groen. De kleuren symboliseren water en natuur, en de vormen van het logo illustreren het stedelijke en het landelijke deel van het beheersgebied. In 2005 zijn de uitingen van de voormalige waterschappen vervangen door nieuwe in de huisstijl van HHSK.
Netwerkdag bestuurders Ze komen elkaar regelmatig tegen, de bestuurders van gemeenten en het waterschap. Bijna altijd in een formele setting, met een agenda en een besluitenlijst. Dit is zeer belangrijk omdat de besturen gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de wateropgave in de gemeente. Omdat het ook goed is om in een minder formele setting te praten over water is in november een netwerkdag voor bestuurders georganiseerd. De dag was succesvol en zal daarom jaarlijks herhaald worden.
Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard wil ingezetenen nauw betrekken bij de opgaven waar het waterschap voor staat. Eén van de methoden om die betrokkenheid te realiseren, is communicatie via huis-aan-huisbladen. In 2005 is het waterschap daarom begonnen met de publicatie van paginagrote advertorials in de lokale bladen. De advertorials hebben een informatieve functie en bieden inwoners de mogelijkheid hun stem te laten horen.
Meepraten over water
Uitbreiding website
Uitgangspunt van dit initiatief is het feit dat alle ingezetenen vroeg of laat te maken krijgen met maatregelen rondom water. Om met mensen in gesprek te raken over water ligt het onderwerp in de advertorial dicht bij hun belevingswereld. Iedere maand stelt het hoogheemraadschap een nieuw en relevant onderwerp aan de orde. Een thema dat past bij het seizoen en aanspreekt. Over het gekozen thema worden inwoners uit verschillende delen van het beheersgebied geïnterviewd. Deze mensen staan met foto, naam en woonplaats in de advertorial. De bijbehorende tekst wordt ondersteund door een schematische tekening, een grafiek of een tabel die het onderwerp meer kwantitatief benadert.
De overheid wil de administratieve lasten voor burgers verminderen. Dit realiseert zij door vermindering van het aantal regels en het beschikbaar maken van steeds meer informatie en diensten via internet. HHSK werkt ook continu aan het verbeteren en uitbreiden van de website. In 2005 is de website onder andere aangevuld met vergunningen. Vanaf december kunnen alle vergunningaanvraagformulieren worden gedownload.
Naar aanleiding van de advertorial kunnen inwoners, via een internetadres, hun vragen stellen aan het hoogheemraadschap. Ook plaatst het hoogheemraadschap na elke advertentie een stelling op zijn website. Deze stelling is gekoppeld aan het thema van de maand. Door op de stelling te reageren, maakt de betrokkene zijn mening kenbaar. Op deze wijze wil Schieland en de Krimpenerwaard, naast de reguliere communicatieinspanningen, de houding van burgers ten opzichte van water positief beïnvloeden.
32
33
Publieksmilieujaarverslag Bij de afdeling Zuiveringenbeheer van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard staan milieu, kwaliteit en arbo voorop. Het jaar 2005 heeft in het teken gestaan van het in elkaar passen van de K(waliteit)A(rbo) M(ilieu)-systemen van het voormalig Zuiveringsschap Hollandse Eilanden en Waarden en het voormalig hoogheemraadschap van Schieland. Dit heeft er toe geleid dat in november de certificaten op de gebieden Kwaliteit (ISO-9001), Arbo (OHSAS-18001) en Milieu (ISO-14001) zijn behaald. Deze certificaten hebben betrekking op de gehele afdeling, dus de negen afvalwaterzuiveringsinstallaties, het team ondersteuning en de rioolgemalen die in eigen beheer zijn. Het managementsysteem voor kwaliteit, arbo en milieu is erop gericht de bedrijfsvoering continu – op een beheerste wijze – te verbeteren en de bedrijfsdoelstellingen te realiseren. De huishoudens en bedrijven in het beheersgebied van Schieland en de Krimpenerwaard weten zich hierdoor onder andere verzekerd van een adequate zuivering van afvalwater en een snelle en uniforme klachtenafhandeling. De klachten die binnenkomen, zijn uitgangspunt voor nieuw beleid. Het systeem is er ook op gericht waar mogelijk milieubelasting te beperken of te voorkomen. Voor de periode 2002 – 2005 is een milieubeleidsplan opgesteld. Dit milieubeleidsplan beschrijft in hoofdlijnen de doelen die de afdeling nastreeft per ‘milieucompartiment’ (water, bodem, lucht, etc.).
Waarom dit milieujaarverslag? Het hoogheemraadschap is verplicht om voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie (awzi) Kralingseveer een milieujaarverslag voor de overheid te maken. Daarnaast dient het hoogheemraadschap voor awzi Kralingseveer een publieksmilieujaarverslag uit te brengen. Schieland en de Krimpenerwaard heeft er voor gekozen om in dit verslag de milieuaspecten van alle beheerde awzi’s te beschrijven. Daarmee geeft dit publieksmilieujaarverslag een compleet beeld van de effecten die awzi’s hebben op het milieu.
De awzi’s van Schieland en de Krimpenerwaard Het afvalwater van woningen en bedrijven uit het beheersgebied van Schieland en de Krimpenerwaard wordt via rioolstelsels en persleidingen naar afvalwaterzuiveringsinstallaties gevoerd. Daar wordt het verontreinigde afvalwater gezuiverd, waarna het zonder milieubezwaren kan worden geloosd op het oppervlaktewater. Voor het zuiveren van het afvalwater beheert Schieland en de Krimpenerwaard negen awzi’s, te weten: de awzi’s Kralingseveer en Groenedijk in Capelle aan den IJssel, awzi Kortenoord in Nieuwerkerk aan den IJssel, awzi Groote Zaag in Krimpen aan de Lek en de awzi’s in de woonkernen Haastrecht, Ammerstol, Bergambacht, Berkenwoude en Stolwijk. Deze installaties kunnen
in totaal het afvalwater zuiveren van ongeveer 620.000 inwoners.
Awzi Kralingseveer Awzi Kralingseveer, naast de Van Brienenoordbrug, is de grootste awzi die Schieland en de Krimpenerwaard beheert. Deze installatie zuivert het afvalwater van meer dan 360.000 mensen. Dit afvalwater is afkomstig van inwoners en bedrijven van een deel van de gemeente Rotterdam (ten noorden van de Nieuwe Maas), de gemeente Bergschenhoek en een deel van Capelle aan den IJssel. Per dag gaat het om gemiddeld 100 miljoen liter water. Het gezuiverde afvalwater wordt geloosd op de Nieuwe Maas.
Awzi Kortenoord Awzi Kortenoord zuivert het afvalwater afkomstig van woningen en bedrijven in de gemeenten Bleiswijk, Zevenhuizen-Moerkapelle, Moordrecht en Nieuwerkerk aan den IJssel. Ook het afvalwater van de Rotterdamse nieuwbouwwijk Nesselande wordt gezuiverd op awzi Kortenoord. In totaal kan deze installatie het afvalwater zuiveren van ongeveer 100.000 mensen.
Awzi Groenedijk en Groote Zaag Awzi Groenedijk zuivert dagelijks het afvalwater van woningen en bedrijven uit de Capelse wijken Oostgaarde, Schollevaar en Hoofdweg en het afvalwater uit het Rotterdamse Zevenkamp. De installatie zuivert het afvalwater van ongeveer 70.000 mensen. Op awzi Groote Zaag wordt het
afvalwater gezuiverd van de ongeveer 60.000 inwoners van Krimpen aan de lek, Krimpen aan den IJssel, Lekkerkerk en Ouderkerk aan den IJssel.
Awzi’s Haastrecht, Ammerstol, Bergambacht, Berkenwoude en Stolwijk In de Krimpenerwaard bevinden zich nog zes kleinere awzi’s. Deze awzi’s zijn inclusief capaciteiten in de onderstaande tabel genoemd. Installatie
Capaciteit in inwonerequivalenten
Ammerstol Bergambacht Berkenwoude Haastrecht Stolwijk
2.500 7.000 2.600 6.400 7.300
Totaal
25.800
De milieueffecten De awzi’s van Schieland en Krimpenerwaard zijn in de afgelopen jaren zo aangepast dat ze voldoen aan de huidige strenge milieueisen.
Water In totaal hebben de awzi’s van Schieland en de Krimpenerwaard in 2005 ruim 54 miljard liter afvalwater gezuiverd. Dat is volledig conform de kwaliteitseisen uitgevoerd, zoals deze in de
34
vergunningen van Rijkswaterstaat zijn opgenomen. De verwijderingspercentages voor fosfaat en stikstof bedroegen respectievelijk 81,2 en 80,1%. De norm ligt voor beide parameters op 75%. In het deel ‘Kerngetallen en cijfers’ van dit jaarverslag kunt u de overige belangrijke kwaliteitseisen van onze awzi’s vinden.
Geur en geluid In 2005 zijn acht klachten over geuroverlast ontvangen. Vier klachten hadden betrekking op awzi Kralingseveer. Op deze installatie veroorzaakt het verladen van slib vanuit de slibsilo in de vrachtwagen geuroverlast. In 2006 zal een optimalisatieonderzoek worden uitgevoerd voor de logistiek van het slibvervoer. Het verladen, en de daarmee gepaarde geuroverlast, is onderdeel van dit onderzoek. Over het nieuwe gemaal Nesselanden zijn twee stankklachten ontvangen. Inmiddels is de oorzaak gevonden en zijn er maatregelen getroffen. De overige twee stankklachten zijn incidenten op awzi Stolwijk en rioolgemaal Clausstraat, waarvan de oorzaak niet was te achterhalen.
Bodem en grondwater De monitoring van de bodemverontreinigingsituatie op awzi Kortenoord is in 2005 gecontinueerd. Na een extra onderzoek in 2004 is het analyseprogramma sterk afgeslankt ten opzichte van voorgaande jaren. In 2009 zal weer een uitgebreid onderzoek worden gehouden. In verband met de aangetroffen verontreinigingen in de bodem van awzi Kralingseveer worden op
deze locatie conform het nazorgplan alle werkzaamheden in de bodem geregistreerd.
Afvalstoffen De belangrijkste afvalstoffen op de awzi’s zijn zuiveringsslib en zand. Beide afvalstromen worden afgevoerd naar de slibverbrandingsinstallatie DRSH in Dordrecht. Daar wordt het slib op milieuverantwoorde wijze verbrand. De asresten worden voor het grootste deel gebruikt als grondstof voor de productie van vulstoffen voor asfalt. Om de transport- en verwerkingskosten zoveel mogelijk te beperken, worden doelen gesteld aan de ontwateringsgraad van het slib in de centrifuges. Overige afvalstoffen, zoals bedrijfsafval en klein chemisch afval, zamelt Schieland en de Krimpenerwaard gescheiden in, waarbij de hoeveelheden worden geregistreerd. Vervolgens wordt het afgevoerd door erkende afvalverwerkers. Op alle awzi’s is een smeermiddelenboekhouding bijgehouden. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen oliën en vetten. Niet alleen de inzet van biologisch afbreekbare smeermiddelen wordt gestimuleerd, maar ook de standtijd van synthetische middelen. Door het verlengen van de standtijd van de smeermiddelen is ook een milieurendement te halen. Zeker vanwege het feit dat daarbij periodiek olie-analyses worden uitgevoerd. Sinds 2005 worden alle objecten die in contact (kunnen) staan met water (onderdelen awzi’s en rioolgemalen) gesmeerd met biologische smeermiddelen.
35
Energie Om afvalwater te kunnen zuiveren, is energie nodig. Deze energie, voornamelijk elektriciteit, wordt gebruikt om het afvalwater naar de awzi’s te transporteren, het afvalwater te zuiveren en het slib te ontwateren. Op awzi Kralingseveer wordt ongeveer driekwart van de benodigde elektriciteit opgewekt met biogas in een warmtekrachtinstallatie. Bij de overige awzi’s van Schieland en de Krimpenerwaard zijn geen slibgistingstanks aanwezig. Op deze awzi’s komt geen biogas vrij, waardoor een warmtekrachtinstallatie niet toepasbaar is. Alle energie voor deze installaties moet worden ingekocht. De laatste jaren neemt het energieverbruik van de awzi’s steeds meer af. Een aantal ontwikkelingen liggen hieraan ten grondslag. De belangrijkste is dat op awzi Kralingseveer organische reststoffen worden verwerkt in de slibgistingstanks. Deze organische reststoffen zorgen voor een toename van de hoeveelheid biogas. Het biogas wordt vervolgens omgezet in energie. Hiermee is de eigen opgewekte hoeveelheid energie ook in 2005 verder toegenomen (78% t.o.v 59% in 2003) en de hoeveelheid ingekochte energie afgenomen. Vanaf 1 januari 2005 wordt jaarlijks 1.000.000 kWh groene stroom ingekocht.
Toekomstplannen Calamiteitenbestrijdingsplannen In het wetsvoorstel ´Modernisering waterstaatswerken´ staan een aantal verplichtingen en bevoegdheden van de waterkwaliteitsbeheerders bij calamiteiten. De waterbeheerders zijn verplicht een calamiteitenplan te hebben en dit actueel te houden. Schieland en de Krimpenerwaard heeft gekozen voor een calamiteitenzorgsysteem. Voor de afdeling Zuiveringenbeheer is voorzien in procedure- en bestrijdingsplannen voor het transporteren, zuiveren en verwerken van slib. Voor het verwerken van slib is een centraal calamiteitenplan opgesteld door DRSH. Voor het transporteren en zuiveren was (m.u.v. de persleiding Zoetermeer) tot en met 2001 nog geen invulling aan het calamiteitenplan gegeven. In 2002 is gestart met het in beeld brengen van wat moet worden opgepakt. Ook is concreet gestart met het invullen van enkele ontbrekende plannen. In 2003 heeft dit voor de afdeling Zuiveringenbeheer geresulteerd in een concept bestrijdingsplan voor het rioolgemaal en de persleiding Moerkapelle – Zevenhuizen. Doel is voor alle zuiveringstechnische werken een bestrijdingsplan te hebben. In 2005 is een eerste aanzet gemaakt voor bestrijdingsplan voor de awzi’s van Schieland en de Krimpenerwaard. Deze zullen in 2006 gereed komen. Ook zal een bestrijdingsplan voor elk rioolgemaal inclusief bijbehorend transportstelsel worden opgesteld.
36
37
Kerngetallen en cijfers financiën
Balans per 31 december 2005
Exploitatieresultaten bedragen x € 1000
Omschrijving Activa
Begroting Omschrijving beleidsproducten
2005
Totaal
VASTE ACTIVA
Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
12.766 134.632 20.931 168.329
VLOTTENDE ACTIVA
Voorraden Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen
60 23.496 395 23.951
Totaal activa
192.280
Passiva EIGEN VERMOGEN
Algemene reserves Bestemmingsreserves Exploitatieresultaat
4.765 25.137 -1.790 28.112
KORTLOPENDE SCHULDEN EN OVERLOPENDE PASSIVA
3.200 115.414 45.554
Totaal passiva
192.280
VOORZIENINGEN LANGLOPENDE SCHULDEN
bedragen x € 1000
Jaarrekening 2005
Waterke- Waterkwanti- Waterkwali- Wegenringenzorg teitsbeheer teitsbeheer beheer
Nettolasten Planvorming 1.916 Aanleg en onderhoud waterkeringen 5.610 Inrichting en onderhoud watersystemen 14.648 Bouw en exploitatie zuiveringstechnische werken 30.582 Aanleg en onderhoud wegen 2.334 Vergunningverlening en handhaving keur 1.394 Beheersing van lozingen 1.872 Heffing en invordering 4.610 Algemeen 3.158
1.941 5.509 14.677 29.175 2.130 1.505 1.441 3.823 2.932
66 5.509 715 112 626
808 12.278 715 740 638
1.066 2.399 29.175 1.441 2.770 1.221
1 2.130 75 201 447
Totaal nettolasten
66.124
63.133
7.028
15.179
38.072
2.854
Belastingopbrengsten Waterkeringsomslag Waterbeheersingsomslag Verontreinigingsheffing Omslag wegen
6.173 15.142 37.501 3.310
6.076 15.161 36.798 3.308
6.076 -
15.161 -
36.798 -
3.308
Totaal belastingopbrengsten Nadelig exploitatieresultaat
62.126 -3.998
61.343 -1.790
6.076 -952
15.161 -18
36.798 -1.274
3.308 454
38
39
Exploitatierekening naar kosten- en opbrengstsoorten Omschrijving
Rekening 2005
Belastingtarieven
bedragen x € 1000 Begroting 2005
Lasten Rente en afschrijvingen Personeelslasten Goederen en diensten van derden Bijdragen aan derden Toevoegingen voorzieningen/onvoorzien
16.777 16.376 30.788 745 3.159
17.672 16.739 32.069 548 3.367
Totaal lasten
67.845
70.395
Baten Financiële baten Personeelsbaten Goederen en diensten aan derden Bijdragen van derden Waterschapsbelastingen Interne verrekeningen
1.684 63 1.866 812 61.343 287
1.638 50 1.508 757 62.126 318
Totaal baten Exploitatieresultaat
66.055 -17.90
66.397 -3.998
Het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard heft voor de financiering van de taakuitoefening belasting. Voor iedere taak is er een aparte belasting, te weten: verontreinigingsheffing, waterkeringsomslag, waterkwantiteitsomslag en omslag wegenbeheer. De laatste drie worden samen de waterschapsomslag genoemd. De totale opbrengst van belastingen bedroeg in 2005 € 61,3 miljoen. (t.w. verontreinigingsheffing € 36,8 mln en waterschapsomslag € 24,5 mln.) Belastingsoort
Categorie
Waterkeringomslag
Ingezetenen Gebouwd Ongebouwd Waterkwantiteitsomslag Ingezetenen Gebouwd* Ongebouwd Omslag wegen Ingezetenen Gebouwd Ongebouwd Verontreinigingsheffing woonruimten en bedrijven
Heffingsmaatstaf
Tarief
Per woonruimte Per € 2.268 WOZ-waarde Per hectare Per woonruimte Per € 2.268 WOZ-waarde Per hectare Per woonruimte Per € 2.268 WOZ-waarde Per hectare
12, 70 0,11 17,42 24,85 0,32 54,79 48,39 0,43 31,32
Per vervuilingseenheid
52,07
* inclusief glastuinbouw
Opbrengst waterschapsomslag
Opbrengst verontreinigingsheffing 18.000
14.000 12.060
12.000 10.000
10.336
10.837
16.000 11.669
14.000
15.731 14.296
12.000
13.452
12.736
10.000
8.000
9.050 9.034
8.000
6.000
6.000 4.000 2.150 2.119
2.000
4.000 2.000 0
0
Inwoners
Gebouwd (incl. glastuinbouw)
rekening 2005
begroting 2005
Ongebouwd
Inwoners Rotterdam rekening 2005
Inwoners buitengebied begroting 2005
Bedrijven
40
41
algemeen
Leeftijdsopbouw medewerkers naar geslacht per 31 december 2005 80
Publiekrechtelijk
70
61
60 50
57
29
25
22
0
Inzake
Raad van State
Peilbesluiten
1
Hoger beroep HHSK gegrond
Bestuursdwang
2
Ongegrond
Peilbesluiten
1
Loopt nog
Peilbesluit en schadevergoeding
1
Loopt nog
Voorlopige voorziening Bestuursdwang Rechtbank Rotterdam
1
Afgewezen
Gewone procedures Rechtbank Rotterdam
Verkeersbesluiten, Peilbesluit + schadevergoeding weigering ontheffing keur
1
Gegrond
Rechtbank Den Haag
Wijziging keur + herziening legger
1
Ongegrond
Aantal
Beslissing
1
Ongegrond
Gerechtelijke procedure Wateroverlastschade Rechtbank Rotterdam
4
3 afgewezen 1 hoger beroep ingesteld bij gerechtshof
Gerechtshof
6
Nog in behandeling
23
20 10
Instantie
41
40 30
Juridische geschillen
12
8
0 20-30
man
30-40
40-50
vrouw
50-60
60+
Aantal
Beslissing
Privaatrechtelijk Instantie
Inzake
Verzetsprocedure Rechtbank Rotterdam
Dwangsom
Schadeloosstelling onteigening dijkversterking
42
43
waterkwantiteit
Bezwaarschriften Inzake Keur Wvo Verkeersbesluiten Beslissing Ongegrond Gegrond Schikken Niet-ontvankelijk Ingetrokken Doorgezonden aan bevoegde organisatie
Oppervlakte polders Aantal 18 1 10 Aantal 5 1 1 2 7 10
In 2005 zijn 29 bezwaren ingediend en 26 afgehandeld.
Bejegeningsklachten Inzake Waterschapsbelastingen Toezending stukken Te late schriftelijke beantwoording Gedragingen van het waterschap
Aantal 2 1 2 4
In 2005 werden 9 schriftelijke klachten ingediend en afgehandeld. Dit betreft bejegeningsklachten (hoofdstuk 9 van de Algemene wet bestuursrecht).
Aansprakelijkstellingen In 2005 werden ca. 45 aansprakelijkstellingen behandeld en doorgaans geheel of gedeeltelijk afgewezen. Ongeveer de helft van deze zaken had betrekking op schade aan kabels en leidingen in watergangen na bagger of onderhoudswerkzaamheden (alle afgewezen).
Naam
Oppervlakte (m2)
Oppervlakte (ha)
Binnenwegse Polder De Zaag Eendragtspolder Krimpenerwaard Oostpolder Polder Bleiswijk c.a. Polder Capelle aan de IJssel Polder de Wilde Veenen Polder Esse, Gans- en Blaardorp Polder Prins Alexander Rotterdam Snelle Polder Stormpolder Taakgebied Boezemwater Tweemanspolder Zuidplaspolder
14.241.166 174.510 10.063.698 141.207.573 3.619.236 37.664.654 8.719.988 7.264.064 6.059.577 26.886.702 18.730.367 365.211 877.088 19.938.673 4.707.702 44.446.400
1.424 17 1.006 14.121 362 3.766 872 726 606 2.689 1.873 37 88 1.994 471 4.445
Totaal
344.966.611
34.497
Watergangen Type
Lengte (m)
Lengte (km)
Boezemwater Hoofdwatergang Overig oppervlaktewater
95.884 780.696 5.600.000
95,9 780,7 5.600,0
Totaal
6.476.580
6.476,6
44
45
vergunningverlening en handhaving
Keurvergunningen afgehandelde aanvragen 300 250
700
220
500
200
400
150
waterkeringen
14 gewichtsbeperkingen
wegen
0
13
100
afgehandelde aanvragen Wegen (buiten bebouwde kom) Fietspaden
0
0
Keurmeldingen
wegen Type
16
0
inrijverbod
50
70,9 kilometer 220,8 kilometer
200
52
watergangen
Primaire waterkeringen Overige waterkeringen
Lengte (km)
373
300
100
waterkeringen
Type
603
600
inrijverbod
2 67 5 21
800
315
gewichtsbeperkingen
350
wegen
Boezem Polder Aanvoer Gebied
Aantal
waterkeringen
Soort bemaling
uitgevoerde controles
watergangen
Gemalen
Lengte (km) 130 kilometer 30, 7 kilometer
uitgevoerde controles 5
60 51
50 40
5
4 41
3
30
2
20
1
10
0
0
0 gebiedsgerichte ontheffingen
raamvergunningen
gebiedsgerichte ontheffingen
raamvergunningen
150
120
41 29
0
0
afgehandelde aanvragen 200
150
100
60
50 8 11
0
aansluitvergunningen
10
143
bouwstoffenbesluit
3
overstortvergunningen
5
parapluvergunningen
10 24
toestemmingsbrieven
30
diffuse bronnen
11 48
huishoudelijk afvalwater
14
2e en 3e cat AmvB
22
bodemsanering en proefbronnering
17
1e cat AmvB
50
vaste objecten
20
1 lid 1
25
open teelt en veehouderij
aansluitvergunningen
afgehandelde aanvragen
glastuinbouw
22
bouwstoffenbesluit
overstortvergunningen
15
parapluvergunningen
diffuse bronnen
2e en 3e cat AmvB
0
toestemmingsbrieven
7
huishoudelijk afvalwater
30
bodemsanering en proefbronnering
1e cat AmvB
1 lid 1
5
vaste objecten
1
open teelt en veehouderij
0 3
glastuinbouw
46 47
Wvo-vergunningen Klachten en meldingen
uitgevoerde controles ingekomen
60 400
51
40 27
20 11 0
Wvo-meldingen
uitgevoerde controles 200
132 132
90
86 46 0
afgehandeld
368
250
keur
400
350
350
300 256
200
200
150
150
100
100
50
50
0 Wvo
363
300
250
262
0 keur Wvo
48
49
zuiveren afvalwater
Kerngegevens afvalwaterzuiveringsinstallaties AWZI
Type zuivering Bouwjaar
Revisiejaar
Effluentkwaliteit Ontwerp * (v.e.)
Biologische Restvervuiling belasting* (v.e.) (v.e)
Regio Zuid-West Kralingseveer LBAS Groenedijk ULBAS De Groote Zaag Schreiber
1985 1969 1981
1998 1994 -
400.000 107.500 55.000
359.872 65.946 62.734
15.510 1.067 3.348
Regio Noord-Oost Kortenoord ULBAS Haastrecht ULBAS Berkenwoude Schreiber Bergambacht ULBAS Stolwijk Schreiber Ammerstol ULBAS
1980 1986 1994 1987 1996 1990
1997 -
140.000 6.400 2.600 7.000 7.300 2.500
74.021 5.582 2.846 8.556 7.897 2.137
1.688 142 88 356 175 72
Totaal
728.300
589.591
22.446
LBAS = Laag Belast Actief Slib ULBAS = Ultra Laag Belast Actief Slib v.e. = vervuilingseenheid i.e. = inwoners equivalent ds = drogestof * = op basis van 136 g TZV
AWZI
BZV-atu (mg/l)
N-totaal (mg/l)
P-totaal (mg/l)
Regio Zuid-West Kralingseveer Groenedijk De Groote Zaag
4,0 1,4 3,7
9,4 4,5 5,6
1,3 0,9 0,6
Regio Noord-Oost Kortenoord Haastrecht Berkenwoude Bergambacht Stolwijk Ammerstol
1,8 1,7 2,5 4,0 2,9 3,1
2,7 4,8 4,4 3,3 2,8 2,9
0,6 2,7 2,8 0,4 0,3 2,2
Algemene gegevens zuiveringsslib AWZI Regio Zuid-West Kralingseveer De Groote Zaag
Fosfaat- en stikstofverwijdering Fosfaatverwijdering (%)
Norm (%)
Stikstofverwijdering (%)
Norm (%)
81,2
75,0
80,1
75,0
Regio Noord-Oost Kortenoord Stolwijk Haastrecht Totaal
Zuiveringsslib (gewichtston)
Drogestof (%)
Drogestof (gewichtston)
20.296 6.433
25,3 17,4
5.129 1.113
5.707 636 451
21,9 19,7 18,4
1.246 125 83
33.523
23,0
7.696
50
Organogram
51
Samenstelling bestuur
per 31 december 2005
Dijkgraaf en hoogheemraden (dagelijks bestuur)
Algemeen bestuur Dagelijks bestuur
Dijkgraaf De heer mr. J.H. Oosters, portefeuille Algemene Zaken
Dijkgraaf J.H. Oosters
Secretaris I.C.M. Baltus
Directeur N.A.M. Stijlen
Bedrijfscontroller
Personeel en Organisatie S. Hofman
Communicatie C. Noordanus
Sector beleid
Sector beheer
Sector middelen
J. Helmer
W.G. Werumeus Buning
H.B. Sigmond
Vergunningverlening en Handhaving
Waterkeringen & Wegenbeheer
L.M. Vink
J.P.A. Paree
Extern beleid
Projecten
Watersysteembeheer
D. van Schie
R. van den Berg
L.S.W. Windgassen
Intern beleid J.C. Lemkes
Zuiveringenbeheer
Belastingen
Facilitaire zaken
W. van Dam
E. van Bekkum
J.J. van Engeldorp Gastelaars
Bestuurlijke & Juridische zaken P. Vliegenthart
Financiën & Control A.P. Brandsen
Informatisering & Automatisering J. van der vaart
Hoogheemraden Mevrouw drs. M.J. van Ravesteyn-Kramer, loco-dijkgraaf en portefeuille Personeel en Organisatie De heer J. Klein, portefeuille Integraal waterbeheer De heer drs. N.M. de Rooij, portefeuille Integraal waterbeheer De heer A. de Jong, portefeuille Waterkeringen en Wegen De heer drs. A.J.B. van der Klugt, portefeuille Financiën
Verenigde vergadering (algemeen bestuur) categorie ingezetenen
District Schieland: De heer B. Bruil De heer D.P. van den Herik De heer G. de Jonge De heer J. Klein De heer drs. E. Kortlandt
De heer J.G.J. Lorsheijd De heer ir. C.M. Mannesse De heer drs. J.A.J.M. Oomen Mevrouw mr. V.C. Postma Mevrouw drs. M.J. van Ravesteyn-Kramer De heer H.T.U. van Rijn De heer ir. B.A.S. Vester
categorie ongebouwd
District Krimpenerwaard:
District Krimpenerwaard:
Mevrouw A.A. Aeyelts Averink-Winsemius Mevrouw A.M. Boos De heer J. Soet De heer ir. C.W. Veerhoek
De heer W. Boer Gzn De heer P. Broere De heer A. de Jong
District Schieland: De heer D. Bac De heer A. Reijm De heer J.A.M. Vollebregt
categorie bedrijven categorie gebouwd
District Schieland: District Schieland: De heer drs. G.J.M. Derksen De heer W.A. Hardijzer De heer Th.P.M. Heemskerk De heer ir. J.C. Meijdam De heer M. Molenaar De heer drs. N.M. de Rooij Mevrouw drs. A.M. van Zoelen District Krimpenerwaard: De heer ir. W. Beekman De heer C. van der Velden
De heer drs. J.C. van Duin De heer A.M. Houweling De heer drs. A.J.B. van der Klugt Mevrouw drs. M.M. Leenders District Krimpenerwaard: De heer J. Baas
