Netwerk
Palliatieve Zorg Haaglanden
Jaarplan 2015 Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden
Werken aan het versterken van de palliatieve zorg
Inhoudsopgave
1. Inleiding
3
2. Terugblik 2014 2.1 Regionaal 2.2 Bovenregionaal 2.3 Landelijk
3 3 3 4
3. Ontwikkelingen 3.1 Nationaal Programma Palliatieve Zorg 3.2 Fibula 3.3 Goede Voorbeelden Palliatieve Zorg 3.4 Zorgmodule Palliatieve Zorg 1.0
4 4 5 5 5
4. Focus 2015
6
5. Activiteiten 5.1. Coördineren 5.2 Informeren 5.3. Signaleren 5.4. Faciliteren
7 7 8 9 9 - 11
Jaarplan 2015 – Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden
2
1.Inleiding In 2015 zal het Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden zich verder richten op het versterken van de samenwerking en verbeteren van de kwaliteit van de palliatieve zorg in de regio. Zoals in de afgelopen jaren zal het netwerk activiteiten uitvoeren die passen bij de vier kerntaken: coördineren, informeren, signaleren en faciliteren. Daarbij wordt nadrukkelijk aangesloten bij behoeften en gesignaleerde knelpunten uit het veld en wordt verbinding gemaakt met landelijke ontwikkelingen. In dit jaarplan wordt eerst teruggekeken naar het afgelopen jaar en worden de belangrijkste activiteiten genoemd. Vervolgens wordt er een toelichting gegeven op actuele ontwikkelingen waaronder het Nationaal Programma Palliatieve Zorg en zal worden ingegaan op de keuzes voor 2015. Er wordt afgesloten met een overzicht van activiteiten.
2. Terugblik naar 2014 2.1 Regionaal - Het Bestuurlijk Platform en het Netwerkoverleg hebben in 2014 overleggen respectievelijk bijeenkomsten gehad conform de nieuwe organisatiestructuur. Deze overlegvormen voorzien in de behoefte om te beschikken over een proactief, beleids- en besluitvormend orgaan en een beraad waar kennis wordt gedeeld en knelpunten worden gesignaleerd. De volgende fase is om de samenhang tussen de beide overlegorganen verder te bevorderen. - Het Netwerk heeft twee symposia georganiseerd: een symposium over Palliatieve Zorg en Dementie en een symposium over Interculturele Palliatieve Zorg. - Op het gebied van deskundigheidsbevordering zijn er naast de basisscholingen palliatieve zorg voor verpleegkundigen en verzorgenden ook casuïstiekbesprekingen voor huisartsen en verpleegkundigen georganiseerd. - Het project ‘Interculturele Palliatieve Zorg’ heeft veel aandacht gekregen en een nieuw opgericht Kennisnetwerk krijgt steeds meer vorm. - Een nieuw boekje ‘Geestelijke zorg in de laatste levensfase, voor mensen uit diverse levensbeschouwelijke en culturele achtergronden’, met een overzicht van geestelijk verzorgers in instellingen, is begin 2014 verschenen. - De folder ‘Huisbezoeken in de palliatieve fase’ is begin 2014 vernieuwd. In overleg met een aantal thuiszorginstellingen uit Den Haag, Delft en Zoetermeer wordt gezocht naar verdere mogelijkheden en afstemming om de inzet van Huisbezoeken in de drie regio’s te vergroten. - Er is één Goed Voorbeeld gehonoreerd voor subsidie in het kader van het Verbeterprogramma Palliatieve Zorg vanuit ZonMw met als titel ‘Signalering Verzorgende palliatieve zorg Haaglanden en Midden Holland’. Er is deelname aan de projectgroep. Het project is gestart op 1 september 2014 en heeft een looptijd van 1 jaar - Er is deelgenomen aan de projectgroep Verbetering Palliatieve Zorg van Saffier De Residentiegroep in Den Haag. Deze activiteit kwam voort uit een ZonMw subsidie voor het Zorgpad Stervensfase in het kader van het Verbeterprogramma Palliatieve Zorg. Het project is in najaar 2014 afgerond. - In het kader van de landelijke ontmoetingen onder de naam Café Doodgewoon zijn er twee ‘Cafés Waardig Oud Zijn’ georganiseerd in het Wijndaelercentrum en de intentie is om deze activiteit in 2015 verder uit te rollen. - Er wordt deelgenomen aan Het Platform Dood Gewoon in Den Haag. Het Platform heeft in 2014 diverse bijeenkomsten georganiseerd voor professionals en zorgvragers. 2.2 Bovenregionaal: - Bovenregionaal zijn er overleggen en bijeenkomsten geweest met het Expertisecentrum Palliatieve Zorg van het LUMC, het IKNL en de netwerken palliatieve zorg Delft, Gouda en Leiden om tot samenwerking te komen in het kader van het Nationaal Programma Palliatieve Zorg.
Jaarplan 2015 – Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden
3
-
Er is deelgenomen aan de programmacommissie ‘Kennismarkt en Invitational Conference Goede Voorbeelden’ georganiseerd door het IKNL locatie Leiden.
2.3 Landelijk - Er is een bijdrage geleverd aan filmpjes die zijn gemaakt van de Goede Voorbeelden Palliatieve Zorg in opdracht van ZonMw. - Er wordt deelgenomen aan de redactiecommissie van de website www.ongeneeslijk ziek.nl - Er is deelgenomen aan de werkgroep ‘Screenen Goede Voorbeelden op het sociale en psychische domein’. - Het netwerk Haaglanden vertegenwoordigt het Consortium Propallia op het niveau van palliatieve netwerk zorg.
3. Ontwikkelingen Op landelijk niveau spelen een aantal ontwikkelingen waaronder: - Nationaal Programma Palliatieve Zorg (NPPZ) - Professionalisering van Fibula - Subsidieronde voor het aanvragen van een Goed Voorbeeld - Zorgmodule Palliatieve Zorg 3.1 Nationaal Programma Palliatieve Zorg (NPPZ) Het NPPZ bestaat uit het ZonMw programma Palliatieve Zorg 2014-2010 en het stimuleren van regionale samenwerking rond het verbeteren van palliatieve zorg. Het Expertisecentrum Palliatieve Zorg (EPZ) van het LUMC, IKNL en de vier netwerken palliatieve zorg in de regio’s Den Haag, Delft, Gouda, Leiden en omstreken zijn vanaf begin 2014 met elkaar in overleg en hebben zich uitgesproken om gezamenlijk met alle zorgverleners de palliatieve zorg in de hele regio de komende jaren te verbeteren. Recent is Zorgbelang Zuid Holland toegetreden als vertegenwoordiger van patiënt en naaste. Gesprekken zijn gestart met de Haagse Hogeschool om ook onderwijs en onderzoek op Hbo-niveau toe te voegen. De ambitie is de bestaande initiatieven rondom zorg, onderwijs en onderzoek te benoemen, op regionaal niveau met elkaar af te stemmen te verbinden en daarmee de gedeelde knelpunten en verbeterpunten efficiënt aan te pakken. Vertrekpunt is hierbij de behoefte van de patiënt en diens naaste. Binnen het consortium Propallia Noordelijk Zuid Holland vindt straks de daadwerkelijke afstemming en samenwerking plaats. Het ZonMw programma is gebaseerd op 4 thema’s: Bewustwording en Cultuur, Organisatie en continuïteit van Zorg, Zorginnovatie en Patiënten participatie, inclusief mantelzorg en vrijwilligers. Op deze thema’s is in de netwerken palliatieve zorg Haaglanden, Delft, Gouda en Leiden een knelpunten analyse uitgevoerd. Deze knelpuntenanalyse is vervolgens samengevat en besproken tijdens een regionale bijeenkomst op 11-11-2014, waarbij een eerste aanzet tot onderzoeksvragen is gedaan. De top drie per thema uit de knelpuntenanalyse : Thema Bewustwording en cultuur 1. Het onvoldoende vroegtijdig en anticiperend werken en handelen (advance care planning) 2. Het te vaak behandelgericht zijn van de zorgverleners 3. Het onvolledig uitvoeren van palliatieve zorg, vooral door onvoldoende aandacht voor alle vier dimensies, met name de zingeving- en levensvragen Thema Organisatie en continuïteit van zorg 1. Onvoldoende overdracht, continuïteit van zorg en interdisciplinaire samenwerking tussen zorgverleners en settings 2. Afstemming door zorgverleners bij multiproblematiek van de patiënt ontbreekt te vaak Jaarplan 2015 – Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden
4
3. Afwezigheid van één aanspreekpersoon voor de patiënt Thema Zorginnovatie 1. Symptoombehandeling kan beter op de vier dimensies 2. Onvoldoende verbetering van kwaliteit van zorg volgens de bestaande kwaliteitsindicatoren. Bij veel zorgorganisaties ontbreekt een implementatieplan Thema Patiëntparticipatie 1. Het gesprek over het levenseinde wordt nog niet tijdig genoeg gevoerd 2. Onvoldoende preventie van overbelasting van de mantelzorger 3. Geen zicht op keuzes voor mogelijke zorg en ondersteuning bij patiënten en naasten Er is landelijk door alle zeven consortia een 1e subsidieaanvraag (light call) ingediend bij ZonMw. Het consortium Propallia wil met de gelden die beschikbaar komen een centrale programmasecretaris als kwartiermaker aanstellen die de komende maanden, in overleg met de initiatiefnemers, richting gaat geven aan de doelstellingen. De belangrijkste pijlers voor het consortium Propallia zijn het implementeren van goede voorbeelden, het versterken van onderwijs, het genereren van onderzoeksvragen uit de praktijk en uitvoeren van onderzoek- en implementatieprojecten die aansluiten bij de behoeften van de praktijk. 3.2 Fibula Stichting Fibula is sinds 2011 de spreekbuis en belangenbehartiger van palliatieve netwerkzorg. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport erkent de meerwaarde van Stichting Fibula en verleent daarom per 1 juli 2014 subsidie om de netwerken te ondersteunen in hun rol in het Nationaal Programma Palliatieve Zorg. Activiteiten waar Fibula zich op richt zijn: inventariseren welke ondersteuning door netwerken gewenst is, het formuleren van minimumeisen waaraan netwerken zouden moeten voldoen, het organiseren van bijeenkomsten voor zowel netwerkcoördinatoren als bestuurders van netwerken, een actieve participatie in de landelijke Kerngroep Palliatieve zorg en overleg met de NFU, IKNL en ZonMw over het Nationaal Programma Palliatieve zorg. Om dit mogelijk te maken en in het kader van een verdere professionalisering heeft Stichting Fibula een nieuw bestuur aangetrokken. Daarnaast is er een projectbureau dat het beleid van het bestuur voorbereidt en uitvoert. 3.3 Goede Voorbeelden Palliatieve Zorg In 2015 zal de 4e en laatste subsidierond zijn voor het aanvragen van een Goed Voorbeeld Palliatieve Zorg in het kader van het verbeterprogramma palliatieve zorg van ZonMw. Het verbeterprogramma Palliatieve Zorg ondersteunt zorgaanbieders om met bestaande kennis en inzichten de palliatieve zorg verder te verbeteren. Vanuit het veld is er belangstelling getoond voor het aanvragen van subsidie voor het implementeren van de Goede Voorbeelden ‘Palliatieve Thuiszorg (PaTz)’ en ‘Signalering door verzorgenden’. ZonMw nodigt met name ook de VGZ en de GGZ uit om een aanvraag in te dienen. 3.4 Zorgmodule Palliatieve Zorg 1.0 De zorgmodule Palliatieve Zorg 1.0 is in december 2013 verschenen en beoogt een bijdrage te leveren aan het optimaliseren van de zorgverlening in de palliatieve fase van een chronisch ziekteproces door de minimale eisen te beschrijven waaraan deze zorg aan patiënten en hun naasten moet voldoen en dit vanuit het perspectief van de patiënt. Dit zowel voor de formele als informele zorgverleners. Deze module vormt een kader voor de kwaliteitsbewaking en –bevordering van de zorgverlening aan patiënten met een chronische aandoening in de laatste levensfase. Een beperkt aantal netwerken palliatieve zorg nemen deel aan pilot ‘implementatie zorgmodule palliatieve zorg’. In 2015 wordt bekeken hoe we in de regio Haaglanden de zorgmodule kunnen gaan benutten. Jaarplan 2015 – Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden
5
4. Focus 2015 In de activiteiten wordt onderscheid gemaakt tussen lopende activiteiten die doorontwikkeld worden en nieuwe activiteiten. In het Bestuurlijk Platform is in november 2014 via een open space methode input gegeven voor het jaarplan. Nieuwe activiteiten die worden voorgesteld zijn: Werkgroep deskundigheidsbevordering oprichten. Organiseren van themabijeenkomsten rondom actuele thema’s in de palliatieve zorg Samenwerking Informele Zorg verbeteren. eGPO bekendheid geven en gaan toepassen in de palliatieve zorgverlening. Aanvragen van Goede Voorbeelden Palliatieve Zorg waaronder PaTz en de Signaleringsbox voor verzorgenden. Uitrol Café waardig Oud Zijn. Deelname aan de stuurgroep, het strategisch coördinatieteam en diverse projectteams van het consortium Propallia Noordelijk Zuid Holland.
Jaarplan 2015 – Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden
6
5. Activiteiten Het jaarplan is onderverdeeld in de kernfuncties van het netwerk: coördineren, informeren, signaleren en faciliteren. Onder de kernfuncties zijn de daarbij horende activiteiten gerangschikt en kort de doelstelling, acties en verantwoordelijke n aangegeven. Voor een aantal activiteiten zijn gedetailleerde plannen opgesteld.
5.1 Coördinatie Activiteit Netwerkstructuur
Speerpunten 2015 -2018
Consortium Propallia
Jaarverslag
Doelstelling
Actie en resultaat
Door wie
Er worden jaarlijks 5 vergaderingen van het Bestuurlijk Platform gehouden.
Vergaderingen organiseren, agenda samenstellen en notuleren.
Netwerkcoördinator( NC) Projectleider (PL) Leden Bestuurlijk Platform en Netwerkoverleg
Speerpunten / strategie 2015 – 2018 schrijven. De speerpunten worden besproken en vastgesteld door het Bestuurlijk Platform Deelname stuurgroep
NC en PL
Deelname Strategisch coördinatieteam Opstellen van jaarverslag netwerk 2014. Opname jaarverslag netwerk in het jaarverslag van de Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o. Jaarplan 2016 schrijven. Het jaarplan wordt besproken en vastgesteld door het Bestuurlijk Platform. Aanvragen subsidie VWS 2016.
NC
Verantwoording subsidie VWS 2014.
NC
Deelname aan landelijke overleggen voor coördinatoren. Deelnemen aan relevante bijeenkomsten en informatie delen in netwerk.
NC
Er worden jaarlijks 3 bijeenkomsten van het Netwerkoverleg gehouden. Versterkte samenwerking en verbeterde kwaliteit van de palliatieve zorg.
Bovenregionale samenwerking, richting geven aan doelstellingen van het consortium. Versterkte samenwerking en verbeterde kwaliteit van de palliatieve zorg.
Jaarplan
Versterkte samenwerking en verbeterde kwaliteit van de palliatieve zorg.
Subsidieaanvraag VWS
De door de Stichting Transmurale Zorg aangevraagde subsidie voor 2015 is door VWS toegekend. De door de Stichting Transmurale Zorg verantwoording subsidie 2014 is door VWS vastgesteld. Geïnformeerd zijn en anderen informeren.
Subsidievaststelling
Netwerkcoördinatoren en PL’s overleg landelijk vanuit stichting Fibula Symposia en bijeenkomsten regionaal en landelijk
Kennis vergroten en delen met netwerk. Relaties leggen en onderhouden (netwerken).
Jaarplan 2015 – Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden
Directeur Transmurale Zorg
NC, PL
NC en PL
NC
NC, PL
7
5.2 Informeren
Activiteit
Doelstelling
Verbinding Netwerkleden
Netwerkleden houden tussen de netwerkoverleggen door de verbinding.
Deelname aan de besloten LinkedIn groep voor kennis delen en informatie uitwisseling.
Netwerkleden
Overzicht iniatieven/projecten in de regio
Netwerkleden zijn geïnformeerd over elkaars iniatieven op het gebied van palliatieve zorg en delen kennis.
Deelnemers leveren initiatieven aan bij de PL.
PL, Netwerkleden
Er is een actueel overzicht van initiatieven en projecten van aangesloten netwerkorganisaties. Actueel houden van de website.
NC, PL secretariaat
Netwerkwebsite
Elektronische nieuwsbrief
Huisartsen
Internationale Dag van de Palliatieve Zorg (IDPZ)
‘Patiënten en naasten’ informeren. ‘Zorgverleners’ informeren. Netwerk is geïnformeerd.
De huisartsen zijn geïnformeerd over actuele berichten en worden betrokken bij activiteiten.
Er is aandacht voor palliatieve zorg.
Actie en resultaat
Door wie
Opstellen en verzenden van 6 nieuwsbrieven. Netwerkpartners uitnodigen om nieuws of artikelen voor de nieuwsbrief aan te leveren. Informeren van huisartsen via de reguliere regionale nieuwsbrieven. Huisartsen benaderen voor activiteiten. Informeren en stimuleren van netwerkpartners om activiteiten te organiseren. Ondersteuning bieden met promotiemateriaal en PR.
NC, PL, Netwerkpartners
NC en PL
NC
e
Den Haag TranS
5.3 Signaleren Activiteit Overzicht capaciteit
PR en verbinding brede groep zorgverleners in de regio.
Verspreiden van het 5 Magazine Pal voor U 2015. Bijdrage leveren d.m.v. meedenken over invulling en voordragen van organisaties en personen. -Artikel schrijven.
NC en PL
Doelstelling
Actie en resultaat
Door wie
Vaststellen beschikbare capaciteit en bezetting van de palliatieve zorgplekken.
Capaciteitsonderzoek (kwantitatieve gegevens) hospices en palliatieve units uitvoeren over 2014.
NC hospices, palliatieve units
Op basis van de uitkomsten adviseren aan
Jaarplan 2015 – Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden
8
Cliëntenperspectief
Zorgvragers zijn betrokken bij activiteiten op het gebied van palliatieve zorg.
Formele Zorg en Informele Zorg
Versterken van de samenwerking formele zorg en informele zorg.
elektronisch Gestructureerd Patiënten Overleg (eGPO)
EGPO wordt toegepast in de palliatieve zorgverlening.
Tekortkomingen en knelpunten
Knelpunten op netwerkniveau worden gesignaleerd en opgepakt.
5.4 Faciliteren Activiteit Symposium
Interculturele palliatieve zorg
het Zorgkantoor met betrekking tot uitbreiding van capaciteit. Zorgvragers betrekken bij activiteiten van het netwerk door deelname aan werkgroepen. Themabijeenkomst organiseren voor deelnemers van het netwerkberaad Aandacht voor dit thema binnen diverse activiteiten. Afstemming binnen Transmurale Zorg over gebruik eGPO binnen de palliatieve zorgverlening. Binnen de structurele overlegvormen is er aandacht voor knelpunten en mogelijke verbeteracties.
NC, PL
NC
PL of NC
NC, PL Netwerkleden
Doelstelling
Actie en resultaat
Door wie
Deskundigheidsbevordering kennis delen en elkaar ontmoeten. Deskundigheid in regio samenbrengen en toegankelijk maken voor zorgverleners.
Organiseren van 1 symposium samen met de Helpdesk Palliatieve Zorg. Het verder ontwikkelen en borgen van het Kennisnetwerk Interculturele palliatieve zorg.
NC Werkgroep PL Kennisnetwerk Helpdesk Palliatieve zorg
Het aanbieden en actueel houden van relevante informatie op de website van het Netwerk PZH.
Huisbezoeken in de palliatieve fase
Zorg voor naasten
Inzet huisbezoeken in de regio’s Haaglanden, DelftWestland-Oostland en Zoetermeer vergroten.
De regionale richtlijn en het samenvattingskaartje dragen bij aan een meer gestructureerde manier van
Het organiseren één casuistiek bespreking en twee thema bijeenkomsten. Regionale richtlijn ‘Huisbezoeken in de palliatieve fase’ herzien. De folder uit 2014 waar nodig aanvullen met andere thuiszorgorganisaties. De regionale richtlijn Zorg voor naasten en het samenvattingskaartje worden herzien en
Jaarplan 2015 – Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden
PL Werkgroep
PL Werkgroep
9
Geestelijke zorg in de laatste levensfase
Verbeterprogramma Palliatieve Zorg ZonMw
Werkgroep deskundigheidsbevordering
aandacht voor naasten van palliatieve patiënten in de regio.
verspreid.
Ernstig zieke mensen ontvangen zo goed mogelijk passende geestelijke zorg afgestemd op de levensbeschouwelijke en culturele achtergrond.
Actualiseren van het boekje ‘Geestelijke zorg in de laatste levensfase’.
Eén of meerdere subsidieaanvragen voor een “Goed Voorbeeld” in het kader van het verbeterprogramma Palliatieve Zorg bij ZonMw zijn ingediend.
Er is een regionaal overzicht met het scholingsaanbod. Er wordt door de netwerkleden gebruik gemaakt van elkaars deskundigheid.
Scholingen aan verpleegkundigen en verzorgenden
Deelnemers vergroten en delen kennis, en wisselen ervaringen uit. Twee scholingen van vier bijeenkomsten zijn gegeven.
Moduleboek voor de basisscholing palliatieve zorg Scholingen divers
Moduleboek is aangepast en geactualiseerd. Kennis delen en vergroten over palliatieve zorg.
Verbinding leggen met landelijke en regionale ontwikkelingen op het gebied van zingeving- en levensvragen. Informeren van Zorgaanbieders.
PL Werkgroep
NC
Deelnemen aan de Projectgroepen van zorgorganisaties die een Goed Voorbeeld aanvragen. Afstemmen op netwerkniveau over het aanvragen van het Goede Voorbeeld PaTz. Huisartsengroepen informeren en enthousiasmeren. Het oprichten van een werkgroep deskundigheidsBevordering.
PL
Inventariseren van bestaande scholingsaanbod en uitwisseling bevorderen. Inventariseren aan welke andere thema’s behoefte is. Het organiseren van en werven voor de basisscholing palliatieve zorg: -1 scholing voor verpleegkundigen. -1 scholing voor verzorgenden. In afstemming met de docenten het moduleboek herzien. Op aanvraag adviseren over scholingen palliatieve zorg en/of gastlessen
Jaarplan 2015 – Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden
NC Docenten basisscholing
NC Docenten basisscholing NC, PL Netwerkleden
10
Doodgewoon Den Haag
Café Waardig Oud zijn
Er is een dienstenaanbod om waardig sterven voor alle Hagenaars mogelijk te maken.
Er zijn tenminste twee ‘Cafés’ voor ouderen, hun mantelzorgers, professionals en vrijwilligers georganiseerd.
organiseren. Deelname aan vergaderingen en de diverse bijeenkomsten. De verbinding maken tussen het Doodgewoon in Den Haag en het netwerk palliatieve zorg. Verbinding maken tussen de initiators van het Café met netwerkorganisaties. Ondersteuning bieden bij de verdere uitrol.
Jaarplan 2015 – Netwerk Palliatieve Zorg Haaglanden
NC Platform leden Doodgewoon Den Haag
NC Initiators van het ‘Café Waardig Oud Zijn’
11
