Jaarplan 2013 Cliëntenraad van de locaties Eldenstaete en Tertzio
Januari 2013
Inhoudsopgave
1. Inleiding
3
2. Cliëntinspraak binnen Pleyade
4
3. Samenstelling cliëntenraad
5
4. Terugblik 2012 en evaluatie
6
5.
Speerpunten 2013
2
8
1.
Inleiding
Stichting Pleyade is een overkoepelende organisatie voor wonen, zorg en welzijn in Arnhem. Pleyade bestaat uit 9 locaties waaronder Eldenstaete en Tertzio. In Eldenstaete wordt verpleeghuiszorg geboden voor ouderen met dementie en andere psychogeriatrische problemen in de vorm van kleinschalig wonen. Eldenstaete bestaat uit 3 woongebouwen met in totaal 29 groepswoningen. Iedere groepswoning biedt plaats aan in principe 6 tot 7 bewoners, die samen een huishouding vormen. Naast de gezamenlijke woonkamer, beschikken de bewoners over een eigen zit/slaapkamer. Op deze locatie bevinden zich ook 41 Verzorgd wonen appartementen die verhuurd worden door woningcorporatie Vivare en waarbij de zorg geleverd wordt door Pleyade. Verpleegunit Tertzio is een dependance van Eldenstaete en bevindt zich in een complex met aanleunwoningen, verzorgingshuisplaatsen en verpleeghuisplaatsen onder één dak. De verpleegunit biedt plaats aan 30 cliënten in een kleinschalig opgezet huis en is bestemd voor mensen met een lichamelijke beperking die hier langere tijd zullen wonen. De verzorgingsplaatsen zijn onderdeel van Attent en de aanleunwoningen worden verhuurd door Vivare. Thuiszorg Arnhem is een gezamenlijk product van Pleyade en de Drie Gasthuizen Groep en richt zich op thuiswonende ouderen en chronisch zieken met een vraag voor intensieve ondersteuning en complexe zorg. Uitgangspunt van Pleyade is dat cliënten moeten kunnen leven zoals ze dat gewend zijn. Dit heeft voor Eldenstaete geresulteerd in de keuze voor kleinschalige woonvormen. Centraal staat dat de cliënt zoveel mogelijk regie behoudt op zijn eigen leven, keuzevrijheid en participatie. Er zijn vier domeinen voor de kwaliteit van leven: 1. Lichamelijk welbevinden en gezondheid: de cliënt mag rekenen op adequate gezondheidsbescherming en bevordering en een schoon en naar wens verzorgd lichaam, waarbij steeds goed wordt ingespeeld op veranderingen in de lichamelijke gezondheid. Voor intramurale organisaties vallen hieronder tevens smakelijke maaltijden, hapjes en drankjes. 2. Woon- en leefsituatie: de cliënt mag rekenen op ondersteuning bij het wonen, met voldoende aandacht voor levenssfeer en privacy. Hij mag rekenen op aandacht voor veiligheid van/in zijn woon en leefsituatie. 3. Participatie: De cliënt mag rekenen op ondersteuning bij het invulling geven aan persoonlijke interesses en hobby’s, en ondersteuning bij een sociaal leven en het contact houden met de samenleving.
3
4. Mentaal welbevinden: de cliënt mag rekenen op respect voor en ondersteuning van de eigen identiteit en levensinvulling, en het zoveel mogelijk behouden van de eigen regie. Doordat de cliënten van Eldenstaete niet meer in staat zijn de eigen belangen te behartigen hebben familieleden van de cliënten zitting in de cliëntenraad. Van Tertzio en Thuiszorg hebben cliënten zelf zitting in de cliëntenraad. De eerder genoemde visie van Pleyade is het uitgangspunt voor de activiteiten van de cliëntenraad. De cliëntenraad brengt gevraagd en ongevraagd advies uit aan het bestuur en management van Pleyade; hierbij is het verwezenlijken van de doelstellingen uit de geformuleerde visie altijd het vertrekpunt. 2.
Cliëntinspraak binnen Pleyade: van wettelijke verplichting naar “koester het contact”
Zoals aangegeven is het uitgangspunt dat cliënten moeten kunnen leven zoals ze gewend zijn. Dit wordt lang niet altijd gerealiseerd: veel cliënten ervaren dat hun zelfstandigheid wordt beperkt en dat zij geen regie hebben op hun dagindeling en zorgmomenten. Het wonen in een verpleeghuis is een ingrijpende verandering in een mensenleven. Het realiseren van eerdergenoemd uitgangspunt zal daarom nog de nodige inspanning vragen van zowel de organisatie als de (familie van) cliënten. Inspraak en medezeggenschap horen bij het dagelijks leven. Pleyade wil de inspraak van mensen zo dicht mogelijk bij de dagelijkse zorg van de cliënt organiseren. Cliëntenraden hebben tot taak individuele wensen, meningen en opvattingen van cliënten te vertalen naar het gemeenschappelijke cliëntenbelang. Tot en met 2012 heeft Pleyade de cliëntinspraak op drie niveaus georganiseerd: op afdelingsniveau, op regionaal niveau en op centraal niveau. Inspraak op regioniveau sluit wel aan bij de huidige organisatievorm van Pleyade maar niet bij de optimale vorm van cliëntinspraak. Daarom wordt met ingang van 2013 gekozen voor de volgende niveaus van inspraak: • Huiskamer of afdelingsniveau • Locatieniveau • Centraal niveau Het directe contact met cliënt en/of familie op het niveau van de huiskamer of afdeling is de belangrijkste vorm van cliëntinspraak. Hier komen in een kleine setting de onderwerpen aan bod die direct van belang zijn voor het welbevinden van de cliënt. Hier kan het gaan over het eten, is het schoon in de huiskamer/ afdeling, is het aanbod aan activiteiten voldoende etc. Dit is geen geformaliseerde vorm van inspraak maar wel zeer belangrijk: het raakt het dagelijkse leven van de cliënt.
4
Als het 1e niveau van cliëntinspraak goed wordt ingevuld is er geen noodzaak meer om op regioniveau inspraak te organiseren. De huidige cliëntenraden op regioniveau maken in 2013 plaats voor locatieraden. Op iedere locatie wordt een cliëntenraad gevormd die zich alleen bezighoudt met locatiegebonden onderwerpen. In deze locatieraden zitten ook vertegenwoordigers van cliënten die niet locatiegebonden zijn zoals Thuiszorg. Ook verspreide groepen als dag- en bestedingsprojecten zijn hier vertegenwoordigd. De Pleyade brede beleidsstukken worden hier niet meer behandeld; advisering vindt plaats in de centrale cliëntenraad (CCR). De CCR bestaat uit leden die ook zitting hebben in de locatieraden. Dit is noodzakelijk om verbonden te blijven met de basis van cliëntinspraak: optimale zorg verlenen aan de cliënt. De feitelijke uitvoering van het beleid en de resultaten daarvan in termen van dagelijkse zorg worden besproken in de vergadering van de locatieraad. Voor de inhoud van de huiskamergesprekken is een belangrijke rol weggelegd voor de locatieraad. De huiskamergesprekken worden georganiseerd door de locatiemanager in overleg met de locatieraad. In principe is een lid van de locatieraad aanwezig bij de huiskamergesprekken. Indien er zaken uit de huiskamergesprekken naar voren komen die acties noodzakelijk maken zal de locatieraad bewaken dat deze daadwerkelijk plaatsvinden. In de vergadering van de locatieraad is dit een terugkerend onderwerp voor het overleg met de locatiemanager. Doordat de locatieraad zich kan richten op locatiegebonden onderwerpen wordt de vergaderdruk lager. Op termijn zal een vergaderfrequentie van 6x per jaar voldoende zijn. 3.
Samenstelling cliëntenraad
Op dit moment is de bezetting van de cliëntenraad nog niet volledig: wij streven naar een evenredige verdeling van de leden over de gebouwen van Eldenstaete en Tertzio. Op basis van deze verdeling zitten er voor Eldenstaete 5 vertegenwoordigers in de cliëntenraad en voor Tertzio 2. Voor de cliënten die vanuit de thuiszorg gebruik maken van de diensten van Pleyade zijn ook 2 zetels beschikbaar. De cliëntenraad heeft in 2012 samen met de regiomanager alles in het werk gesteld om deze evenredige verdeling te bewerkstelligen. Het is gebleken dat het niet eenvoudig is om nieuwe kandidaten te vinden indien leden vertrekken door het overlijden van hun familielid. In 2012 hebben 2 leden de cliëntenraad om deze reden verlaten; gelukkig zijn er 2 nieuwe leden bijgekomen en overwegen 2 potentiële kandidaten om lid te worden van de cliëntenraad. Dit zou betekenen dat de cliëntenraad in 2013 effectief bestaat uit een voorzitter en 4 leden. Er is dus nog geen sprake van een volledige bezetting maar we zijn op de goede weg. In de nieuwe overeenkomst tussen Pleyade en de cliëntenraden per locatie vervalt de eis dat een lid van de cliëntenraad een directe relatie als familielid
5
of eerste contactpersoon heeft met een cliënt. Uiteraard moet wel sprake zijn van een binding met Eldenstaete en/of Tertzio maar dit kan bijvoorbeeld ook als vrijwilliger. Voor kandidaat leden is een profielschets beschikbaar. De cliëntenraad vergadert iedere maand op de laatste dinsdag van de maand. De cliëntenraad wordt bij haar werkzaamheden ondersteund door een extern adviseur. De regiomanager van de huidige regio 2 is het eerste deel (voor de pauze) van de vergadering aanwezig. Voor belangstellenden is het mogelijk een vergadering bij te wonen. 4.
Terugblik 2012 en evaluatie
De cliëntenraad heeft in 2012 iedere maand een vergadering gehouden. De vergadering kent een vaste opbouw: voor de pauze worden de onderwerpen besproken waarop een directe reactie van de regiomanager gewenst is. Na de pauze worden de overige onderwerpen behandeld alsmede de eigen waarnemingen van de leden van de raad. Dit zijn zaken die zijn opgevallen bij het bezoek aan de familie; hiervan wordt vastgesteld of het een incident betreft of dat nadere actie gewenst is. In het kort wordt hier ingegaan op de belangrijkste zaken die in 2012 aan de orde zijn geweest. Verantwoorde zorg Een cliëntenraad heeft als belangrijkste taak te bewaken dat de cliënt de zorg krijgt waar hij of zij recht op heeft. Dit is dus ook één van de belangrijkste onderwerpen voor het overleg met de regiomanager. Dit kan besproken worden naar aanleiding van signalen maar dit kan ook op de agenda komen door aangeleverde rapporten of beleidsstukken. Als in rapportages tekortkomingen gesignaleerd worden vindt de cliëntenraad het haar taak om verbeteracties te beoordelen maar ook te monitoren. De cliëntenraad wil structureel gebruik maken van periodieke informatiestromen over de kwaliteit van de geleverde zorg. Een voorbeeld hiervan is de meting van de zorginhoudelijke indicatoren: zaken als voedingstoestand, valincidenten, medicijnincidenten, vrijheidsbeperkende maatregelen etc. Deze rapportages zijn in 2012 structureel besproken met de regiomanager. Eind 2011 heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg het toezicht geïntensiveerd op de locaties van Pleyade. Ook voor Eldenstaete zijn verbeterplannen opgesteld; de inhoud en voortgang van de maatregelen om de kwaliteit van de zorg te verbeteren stonden in een groot deel van 2012 op de agenda voor het overleg met de regiomanager. De artsenbezetting in Eldenstaete was dikwijls onderwerp van gesprek. Het blijkt niet eenvoudig artsen aan te trekken waardoor er veelvuldig sprake was van een wisselende (onder)bezetting. De cliëntenraad heeft de oplossing van dit probleem intensief besproken met de regiomanager.
6
Adequate geestelijke verzorging is volgens de cliëntenraad ook onderdeel van verantwoorde zorg. Met de medewerkers en management is over de invulling frequent gesproken. De cliëntenraad heeft in dit kader haar zorg kenbaar gemaakt over het ontbreken van geestelijke verzorging op de locatie Tertzio. Op korte termijn zal hiervoor een oplossing komen. Pleyade heeft beleid geformuleerd ten aanzien van familieparticipatie. Het inschakelen van familieleden ten behoeve van het welzijn van de bewoner ondersteunt de cliëntenraad. De cliëntenraad heeft daarbij aangegeven dat dit op basis van vrijwilligheid moet plaatsvinden en geen betrekking mag hebben op primaire zorgtaken. Familiebijeenkomsten per gebouw De raad heeft zich in 2012 ook sterk gemaakt voor het structureel organiseren van familiebijeenkomsten. Deze bijeenkomsten worden 1x per kwartaal gehouden. De cliëntenraad is betrokken bij de organisatie van deze bijeenkomsten. Samen met het management wordt een onderwerp gekozen en tijdens deze bijeenkomst informeert de cliëntenraad de aanwezige familieleden over het werk van de raad. Herdenkingsbijeenkomsten overleden bewoners In het beleven van de raad zijn deze bijeenkomsten een waardevolle traditie. De cliëntenraad heeft vastgesteld dat veel mensen grote waardering hebben voor een afsluiting op deze wijze. De cliëntenraad heeft steeds het belang van deze bijeenkomsten benadrukt en dit heeft uiteindelijk geresulteerd in het 2x per jaar organiseren van deze bijeenkomsten. Brandveiligheid De brandweer heeft tijdens een familiebijeenkomst voorlichting gegeven over de procedures die gevolgd worden bij een calamiteit. In de cliëntenraad is het Pleyade masterplan brandveiligheid besproken; ook de evaluaties van ontruimingsoefeningen zijn met de regiomanager doorgenomen. Contact met de achterban In 2012 heeft de cliëntenraad ieder kwartaal een nieuwsbrief verzonden aan de contactpersonen. Ook heeft de cliëntenraad verslag gedaan van haar activiteiten tijdens de familiebijeenkomsten. Toch ervaart de cliëntenraad dit contact als onvoldoende. In 2012 is vaak gesproken over de mogelijkheden dit contact te intensiveren. Om de bekendheid te vergroten zijn in 2012 posters opgehangen in de gebouwen. Op de website van Pleyade zijn bij het onderwerp Inspraak / cliëntenraad regio 2 de foto’s van de leden te vinden, maar ook zaken als het jaarplan en de nieuwsbrief zijn hier te lezen. Om een beter beeld te krijgen van het functioneren heeft de cliëntenraad gebruik gemaakt van de mogelijkheid een aantal extra vragen toe te voegen aan het Cliënt Tevredenheid Onderzoek zoals dat is gehouden in het najaar van 2011. Hieruit bleek dat veel contactpersonen en/of familieleden
7
onvoldoende op de hoogte te zijn van de activiteiten van de cliëntenraad. De cliëntenraad vindt dit zorgelijk en denkt na over het verbeteren van dit contact. In 2012 uitgebrachte adviezen De cliëntenraad heeft in 2012 over de volgende onderwerpen een (formeel) advies uitgebracht: • Begroting 2012 • Jaardocument 2011 Maatschappelijke verantwoording • Visiedocument cliëntinspraak Pleyade • Indexering waskosten 5.
Speerpunten 2013
Naast de formele adviesbevoegdheden en de primaire aandacht voor de levering van verantwoorde zorg door Pleyade heeft de cliëntenraad een aantal onderwerpen benoemd die specifieke aandacht krijgen in 2013. Cliëntinspraak regio 2: van uitgangspunt naar inrichting Het eerste niveau van cliëntinspraak is het huiskameroverleg. Dit overleg wordt minimaal 4x per jaar gehouden. Het gaat hier over een informeel overleg in een, bij de huiskamer passende, setting. Hoewel bij dit overleg geen sprake is van een agenda worden eventuele zaken die vragen om een actie wel vastgelegd en ingebracht bij de cliëntenraad. Minimaal 4 huiskamergesprekken (in elke locatie 1) per jaar worden bijgewoond door een lid van de cliëntenraad. Gezien de gekozen eenheden wordt in Eldenstaete ook 4x per jaar een familiebijeenkomst per gebouw georganiseerd door de locatiemanager in overleg met de cliëntenraad. Agenda of onderwerp wordt samen gekozen en de uitkomsten worden structureel vastgelegd. Ook deze uitkomsten worden besproken in de raad en de afdoening wordt bewaakt. Hoewel sprake is van 4 locaties (Tertzio, Eldenstaete A, B en D) wordt niet voor deze 4 locaties een aparte cliëntenraad gevormd. Dit is gezien de omvang niet gewenst. Tertzio krijgt geen eigen cliëntenraad maar zal wel 4x per jaar het hierboven beschreven gebouwenoverleg (lees locatieoverleg) organiseren. Afhankelijk van het onderwerp wordt gekeken of dit gezamenlijk met een gebouwenoverleg van Eldenstaete kan worden georganiseerd. Het ontbreken van een cliëntenraad bij Tertzio betekent echter ook dat Tertzio niet vertegenwoordigd is in de centrale cliëntenraad. Een lid namens Eldenstaete krijgt daarom de Tertzio zaken in zijn of haar portefeuille. Met betrekking tot de cliënten van de Thuiszorg is het lastig overleg te organiseren. De cliëntenraad wil 2x per jaar de cliënten van de Thuiszorg uitnodigen een vergadering van de cliëntenraad bij te wonen.
8
Opnamebeleid en intake De opname van een familielid of partner in een verpleeghuis is zeer ingrijpend. Vooral in de eerste weken moeten familieleden hun weg zoeken in de nieuwe situatie. Opname is nooit de ideale oplossing: de familie en/of partner weten tenslotte het beste wat goed is voor hun verwant. Om beter gebruik te kunnen maken van het sociale netwerk van de cliënt wil Pleyade al in een vroeg stadium dit netwerk in beeld brengen. Over de inzet van familie wordt beleid ontwikkeld. Het is ook belangrijk dat familieleden direct gewezen worden op het bestaan van de cliëntenraad en de rol en taak van de cliëntenraad. Er moet goede informatie hierover beschikbaar zijn. De cliëntenraad is van mening dat het goed zou zijn alles rondom de eerste 6 weken van de opname in kaart te brengen. Hoewel dit al voor 2012 als speerpunt was benoemd wordt dit nu in 2013 een gezamenlijke actie van cliëntenraad en management. Promotie van de cliëntenraad Ook in 2013 zal het werk van de cliëntenraad onder de aandacht gebracht moeten worden. Tijdens de familiebijeenkomsten per gebouw zal een lid van de cliëntenraad periodiek verslag doen van de werkzaamheden. Ook de nieuwsbrief zal ieder kwartaal aan de contactpersonen verstuurd worden. In 2013 moet de cliëntenraad getalsmatig op orde komen; het werk van de cliëntenraad zal aantrekkelijker worden omdat de Pleyade brede beleidsnota’s nu behandeld worden in centrale cliëntenraad. De leden kunnen zich nu alleen bezighouden met de dagelijkse gang van zaken in een huis: is het eten gevarieerd, is het schoon, is er voldoende te doen etc. In kwalitatieve zin willen de leden van de cliëntenraad onderzoeken op welke terreinen eventueel aanvullende scholing noodzakelijk is. De huidige ondersteuning door een extern adviseur wordt voorlopig voortgezet mede in verband met de aanstelling van een nieuwe voorzitter en de relatief nieuwe bezetting van de raad. Ook via de website van Pleyade wil de cliëntenraad verslag doen van de activiteiten inclusief de bereikte resultaten. De cliëntenraad zal zich sterk maken voor een verbetering van de huidige website in termen van een eigen pagina. Hier kunnen de nieuwsbrieven, de verslagen, uitnodigingen voor familiebijeenkomsten etc. geplaatst worden. “Koester het contact” Pleyade heeft de maatschappelijke opdracht om goede en toegankelijke zorg en dienstverlening te realiseren. In de wijken en dorpen waar Pleyade actief is wil men in samenhang en samenwerking met anderen een aanbod leveren overeenkomstig de vraag van de samenleving. Belangrijk uitgangspunt daarbij is dat het zelfzorgend vermogen van de wijk wordt versterkt en dat iedereen kan deelnemen aan de samenleving. Om Pleyade toekomstbestendig te maken zijn drie inhoudelijke programma’s ontwikkeld: Wijkgerichte zorg, Herstelzorg en Langdurige zorg. Met name het programma Langdurige zorg zal aandacht krijgen van de cliëntenraad. In dit
9
programma wordt ondermeer het doelgroepenbeleid binnen Pleyade verder uitgewerkt. Dit onderwerp is regelmatig aan de orde geweest en de verdere uitwerking wordt door de cliëntenraad gevolgd. Ook de opzet en werking van het MDO (multidisciplinair overleg) zal in 2013 nadrukkelijk aandacht krijgen; hierover is met enige regelmaat gesproken met de regiomanager. De cliëntenraad is voorstander van de aanwezigheid van de contactpersoon bij het MDO; de regiomanager heeft aangegeven dat ook hij dit een goede zaak vindt. In 2013 moet dit gerealiseerd worden. De financierbaarheid van de ouderenzorg zal de komende jaren onder druk staan. De overheid zet in op het remmen van de groei en wil stimuleren dat mensen in de thuissituatie naar oplossingen zoeken. Intramurale zorg zal afnemen als dit beleid succesvol is. Pleyade wil in 2013 starten met het voorsorteren op de nieuwe situatie. In de eerder genoemde inhoudelijke programma’s zijn de beleidsuitgangspunten opgenomen. Door recente ontwikkelingen in bekostigingssystematiek (o.a. scheiden wonen en zorg) moeten voorgenomen nieuwbouw plannen opnieuw worden bezien. De cliëntenraad wil voorzover het de locaties Eldenstaete en Tertzio betreft een volwaardige gesprekspartner zijn van het management om zo mee te denken over de toekomst van deze locaties en de rol die zij bijvoorbeeld in de wijk kunnen vervullen.
10
