www.ggze.nl
jaargang 8 • nummer 4 • 2013
Very Intensive Care zoekt juiste snaar
Innovate Dementia geeft rust
Veiligheidsbeleid uitgebouwd
-
Colofon
Dit magazine verschijnt vier keer per jaar. Achtste jaargang nr. 4 – 2013. Oplage: 2250 exemplaren.
Het volgende nummer verschijnt in
Very Intensive Care zoekt juiste snaar
december 2013.
Vormgeving/dtp
Huisdrukkerij GGzE Drukwerk
GrafiPrint BV Beeldmateriaal Karin Quint
José van der Waerden
4-5 Innovate Dementia geeft rust
Afdeling Communicatie GGzE Tekst
Karin Quint, José van der Waerden, Afdeling Communicatie GGzE Redactiesecretariaat
8-9
Jongeren die overal zijn afgewezen,
vastgelopen en ‘ongeschikt’ verklaard,
kunnen sinds dit jaar terecht op de Very Intensive Care van GGzE. In deze unieke unit staan individuele begeleiding en rust centraal.
Hulpmiddelen ontwikkelen waardoor dementerenden langer thuis kunnen blijven wonen. Dat is het doel van
Innovate Dementia. Dementerenden
en mantelzorgers worden nauw bij het project betrokken.
GGzE, afdeling Communicatie
Postbus 909, 5600 AX Eindhoven tel. (040) 297 05 06
e-mail:
[email protected]
Foto voorpagina:
Innovate Dementia
Veiligheidsbeleid uitgebouwd
14
De veiligheid van cliënten, hun omge-
ving medewerkers, en de samenleving
staat bij GGzE hoog in het vaandel. Dit jaar zijn flinke stappen gezet rondom het verbeteren en professionaliseren van het veiligheidsbeleid.
Verder in dit nummer GGzE is een HKZ-gecertificeerde organisatie.
Het magazine wordt met zorg samen-
gesteld. Toch kan het voorkomen dat er onjuistheden in staan. Aan de inhoud
van dit magazine kunnen geen rechten
Enthousiasme rondom eerste editie GGzE-doet.............................................6 GGzE krijgt positieve tussenbeoordeling........................................................... 7
Nieuw adres voor De Grote Beek ........................................................................10 GGzE en Combinatie Jeugdzorg onderzoeken fusie ..................................10 Alles over dementie in de Week van het Geheugen...................................... 11 Cliënten genieten van high tea bij Philips........................................................ 11 GGzE in 2015 rookvrij? . .............................................................................................12 Ervaringsdeskundigen geven voorlichting ......................................................12
worden ontleend.
Algemene leveringsvoorwaarden GGZ...............................................................12
Niets uit deze uitgave mag worden
Marcelis nieuwe hoofdopleider psychiatrie.....................................................15
worden zonder schriftelijke toestemming
GGzE en zorginkoper blikken terug op lange relatie .................................. 18
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt van afdeling Communicatie van GGzE.
2
GGzE direct ging op 1 september van start....................................................... 3
GGzE Magazine
Moreel beraad zoomt in op ethische dilemma’s............................................13 WKS-model als onderdeel van GGzE-cultuur ................................................ 16
Column Raad van Bestuur....................................................................................... 19
Nieuw centrum ging op 1 september van start
Snel grip op het leven met GGzE direct Er zijn geen wachtlijsten, je kunt er snel
verloopt de terugkoppeling soepel. Patiënten
ling en krijgt hulp voor de klachten waarvan
telefonische screening. Vervolgens kunnen
terecht, houdt zelf de regie over je behandeje op dat moment het meest last hebt. Het nieuwe centrum GGzE direct biedt specialistische behandelingen voor mensen met
psychiatrische problemen die snel weer grip op hun leven willen krijgen.
GGzE direct is op 1 september van start
gegaan. Het centrum is een antwoord op de
die worden doorverwezen krijgen eerst een
ze zich met een korte training en informatiefilmpjes, allemaal via internet, voorbereiden op de intake. “Het doel van de intake is om overeen te komen wat de belangrijkste
klachten zijn en welke behandeling daarvoor nodig is. Als het kan, maken we direct al een behandelplan”, legt Buur uit.
komende veranderingen in de geestelijke
Thuis in behandeling
GGZ. Nu worden mensen met psychische
Gezamenlijk bekijken cliënt en hulpverlener
gezondheidszorg: de invoering van de Basisklachten te snel doorverwezen naar specialistische tweedelijns zorgaanbieders. Daar hangt een prijskaartje aan. Met de Basis-
GGZ wordt de behandeling van psychische problemen veel meer de verantwoordelijkheid van de huisarts en zijn GGZ-praktijk-
ondersteuners. Maar wat als de behandeling van de huisarts of andere hulpverleners uit de Basis-GGZ niet toereikend is? Dan is er
GGzE direct. “We willen mensen met com-
plexe problemen weer snel op de rit krijgen”, zegt programmamanager Gieke Buur. “We
werken veel minder classificerend en meer
klachtgericht. Iemand met ADHD en iemand met een persoonlijkheidsstoornis kunnen dezelfde klachten hebben. Bijvoorbeeld
depressiviteit, of moeite met sociale interactie. Die klachten pakken we dan aan.” Huisarts
De belangrijkste verwijzers voor GGzE direct
zijn de huisartsen. Daarom is er de afgelopen tijd nauw samengewerkt met deze beroepsgroep. Hierdoor sluit het aanbod van GGzE direct goed aan op dat van de huisarts en
GGzE direct is transparant en klantgericht. wat het beste is: individuele behandeling, groepsbehandeling, ondersteuning van e-healthmodules. De slogan van GGzE
direct is ‘Thuis in je behandeling’, vanuit de gedachte dat mensen niet bij GGzE beter
worden maar juist in hun eigen omgeving. E-health speelt daarbij een belangrijke rol.
Naar verwachting zal dertig procent van een behandeling via internet gebeuren, tenzij een cliënt dat niet wil. Voor de ontwikke-
ling van modules werkt het centrum nauw samen met het GGzE e-lab. Het centrum krijgt ook ruime openingstijden, zodat
de behandeling zoveel mogelijk om het
dagelijks leven van een cliënt heen gepland kan worden. Het aanbod van GGzE direct
is niet voor iedereen geschikt. Bijvoorbeeld
wanneer er op verschillende levensgebieden grote problemen zijn. Daarom wordt na de intake altijd samen met de cliënt bekeken
wat de beste oplossing is: een behandeling
bij GGzE direct of toch doorverwijzing naar één van de andere GGzE centra.
Programmamanager Gieke Buur GGzE Magazine
3
GGzE koploper met VIC-unit
VIC-unit biedt jongeren behandeling op maat Overal afgewezen, vastgelopen en ‘ongeschikt’ verklaard. Sommige jongeren met
een psychiatrische stoornis en/of gedragsstoornis verkassen van de ene naar de
andere instelling. Nergens komen ze een
stap vooruit. Voor deze groep startte GGzE dit jaar een Very Intensive Care unit. De
eerste in ons land. Individuele begeleiding en rust staan centraal.
Het idee voor een Very Intensive Care
afdeling, kortweg VIC, kwam niet uit de lucht vallen, aldus teamcoördinator
Wouter Krijnen. “De afgelopen vijf jaar
hebben we bij de Catamaran regelmatig cliënten gehad die een meer individuele
aanpak nodig hadden. Er waren ideeën voor een aparte unit, maar ze werden nooit
doorgezet. Vorig jaar september kwam het opnieuw aan de orde. Toen is besloten er echt werk van te maken.”
Jongeren met complexe psychiatrische stoornissen en/of gedragsstoornissen
verblijven vaak op afdelingen die ingesteld zijn op groepsbehandeling. En daar zit het probleem, vertelt behandelaar
Daniëlle Jacobs. “Voor sommige jongeren werkt een groep niet. Het is te onrustig,
geeft te veel prikkels. Dat leidt tot spanningsopbouw en controleverlies. Deze
jongeren hebben rust en veel individuele aandacht nodig. Alleen dan ontstaat er ruimte voor verwerking, voor leren en
stapjes vooruit maken. Als ze de controle kwijtraken, nemen wij die over, maar we
proberen ze te leren die zo snel mogelijk terug te pakken.”
4
GGzE Magazine
Op de fiets boodschappen doen
De Very Intensive Care unit • • • • • • •
Gestart op 1 januari 2013. Onderdeel van afdeling Catamaran van GGzE centrum kinder- en jeugdpsychiatrie. Vier behandelplaatsen op een gesloten afdeling. Voor jongeren van circa 15 tot 23 jaar. Met een strafrechtelijke of civielrechtelijke maatregel. Verblijfsduur in overleg, gemiddeld zes tot twaalf maanden. Instroom vanuit instellingen uit het hele land.
Uitzoeken
mogelijkheid om onderwijs te volgen bij Het
Overdracht
uitzoeken wat de jongere nodig heeft voor
“Het is soms puzzelen met vier verschillende
de VIC erop zit? De meeste jongeren keren
Het belangrijkste doel van het VIC-team is een stabiele stemming en stabiel gedrag, om daarmee een zo zelfstandig en goed
mogelijk te leven te leiden. “We bekijken
Dok, de school op Landgoed De Grote Beek. programma’s naast elkaar, maar meestal lukt het wel”, geeft Wouter aan.
welke zaken wel en niet werken”, licht
Jongeren met alleen een civielrechtelijke
erg zoeken naar de juiste snaar, met veel
gaan. “Er is nu een meisje dat in een groep
Wouter toe. “Het is millimeterwerk. Heel geduld.” Zeker in het begin gaat het om
vertrouwen winnen, vult Daniëlle aan. “Ze hebben vaak al zoveel teleurstellingen
meegemaakt. Niemand wil hier komen, zo zit het gewoon. Maar vaak wil iemand na verloop van tijd niet meer weg.”
De hulpverleners die een cliënt bij de VIC
aanmelden vragen vaak specifiek advies.
Bijvoorbeeld: help ons met het stabiliseren van deze cliënt, of help ons bij het opstellen
van een signaleringsplan; geef aan hoe we deze cliënt het best kunnen bejegenen;
onderzoek welk programma bij deze jongere werkt; geef ons jullie frisse blik op hoe jullie deze cliënt zien. Soms is het verblijf nodig om een team een time-out te geven.
maatregel zijn vrij om ‘buiten de hekken’ te volstrekt niet functioneert, maar zelfstandig juist goed. Zij doet op de fiets boodschap-
pen en kookt wel eens voor de afdeling. Als ze het maar in haar eentje kan doen”, geeft Daniëlle als voorbeeld.
Nieuwe ronde, nieuwe kansen
Op de groep werken minimaal twee begeleiders. “Het is een team dat er voluit voor
gaat. Ze vinden telkens weer de energie om
de gedachte ‘nieuwe ronde, nieuwe kansen’ als uitgangspunt te nemen. Ook na een
zwaar gesprek waarbij ze voor rotte vis zijn
uitgemaakt.” De nauwe samenwerking met een andere aangrenzende Catamaran-unit
zorgt ervoor dat medewerkers elkaar over en weer ondersteunen als dat nodig is.
Daginvulling
Gelukkig wordt er ook veel gelachen, vertelt
samen een gestructureerde daginvulling
vinden, komt er tijd en ruimte voor een
Begeleiding en cliënt stellen zoveel mogelijk vast; een individueel programma op maat. Bij sommige onderdelen is er één-op-één begeleiding, andere activiteiten voert de
jongere zelfstandig uit. Er zijn gesprekken en er wordt geoefend met alledaagse dingen
zoals koken en wassen. Jongeren kunnen in De tuin werken, de gameruimte bezoeken
en rustmomenten inbouwen. Ook bestaat de
Wouter. “Door de rust die jongeren hier
grapje of spelletje. Als ik de tijd kan nemen
om een kop koffie met een cliënt te drinken, krijg ik zelfs de vraag hoe het met míj gaat! Je merkt dat ze nu pas toekomen aan verwerking. Eigenlijk hebben ze nooit eerder de juiste bejegening, aanpak of sturing gehad, of kon een team dat eerder niet bieden.”
Maar hoe kun je dit vasthouden als de tijd in immers terug naar hun oorspronkelijke
behandelplek. Daniëlle: “We hebben veel
contact met dit ‘vervolgteam’. Tijdens het
verblijf wisselen we regelmatig informatie
uit. Aan het eind van de behandeling lopen
mensen soms een dagje mee hier. Dan zien ze hoe wij met de jongere omgaan.” Een
goede overdracht is erg belangrijk, weten Wouter en Daniëlle. “Wij leren van onze
cliënten en het is vervolgens onze taak om dat goed over te brengen aan het vervolgteam.”
Het kan gebeuren dat een vervolgteam
aangeeft: sorry, wij snappen wat deze jon-
gere nodig heeft, maar wij kunnen dat niet
bieden. Dan wordt een beter passende plek
gezocht. Vanwege hun complexe problematiek zullen de meeste jongeren levenslange
ondersteuning nodig hebben. “Het liefst op een eigen plek, met eigen dagbesteding”,
zegt Daniëlle. “Begeleid wonen met extra hulp kan een optie zijn.” Bijzonder
Er is veel behoefte aan Very Intensive Care,
daarvan zijn ze bij de Catamaran overtuigd. “Maar niet elke instelling kan zoiets reali-
seren. Wij hebben het geluk dat we in een gebouw zitten met mogelijkheden voor
onder meer een comfortroom, prikkelarme
slaapkamers en de juiste bescherming voor deze kwetsbare cliënten.” Uit het hele land
komen aanmeldingen. Tot nu toe kent alleen GGzE een speciale VIC-unit.
GGzE Magazine
5
Enthousiasme rondom eerste editie Planetree-initiatief
GGzE-doet: samen de handen uit de mouwen GGzE-doet
Medewerkers van GGzE staken op
zaterdag 7 september de handen flink
uit de mouwen. Op allerlei locaties werd er geklust of waren er leuke activiteiten voor cliënten. In navolging van het
landelijke initiatief NLdoet zetten de
medewerkers zich vrijwillig in voor deze eerste editie van GGzE-doet.
Handen uit de mouwen
Een bankje timmeren, een plafond witten,
voor de materialen, de medewerkers voor
behoeftes. “Een heel goed idee, maar niet
klusjes die vaak door de drukte van alledag
Ook directieleden en leden van de
gen van een waterleiding naar de begraaf-
een muur een vrolijke kleur geven; het zijn
blijven liggen. Dus waarom niet een gezellige dag ervan maken om al die karweitjes weg te werken? De regiegroep Planetree
Raad van Bestuur en Raad van Toezicht klusten mee.
bedacht GGzE-doet, een initiatief waar veel
Ontdekken
De dag bleek ook uitermate geschikt
schilder- en opruimwerkzaamheden. Er
medewerkers enthousiast op reageerden. om kennis uit te wisselen en inspiratie op te doen.
Het aantal aangemelde klussen was verrassend, zegt Ellen Knippers, coördinator
Planetree. “We kregen 59 projecten binnen, veel meer dan we hadden verwacht.” Voorwaarde was dat ieder project in één
dag gerealiseerd kon worden. Daardoor
viel er een aantal projecten af. GGzE zorgde
6
de mankracht.
GGzE Magazine
Veel deelnemers gingen aan de slag met werden ook activiteiten voor cliënten geor-
ganiseerd zoals een high tea. Medewerkers
konden zich inschrijven voor een klus op hun eigen of een andere afdeling. “Deze dag was
er ook om de organisatie eens te ontdekken”, zegt Knippers.
De aangedragen klussen vestigden bovendien de aandacht op enkele verborgen
uitvoerbaar in een dag, was het aanleg-
plaats”, vertelt Thea Smits, die als lid van het Planetree-coördinatieteam bij het initiatief betrokken was. “Een logisch verzoek; op
begraafplaatsen zijn altijd kraantjes aan-
wezig. Maar zoiets laten we liever door een professional aanleggen.” Een ander idee
was het tellen van amfibieën bij de vijver.
“Een goede aanleiding om meteen de vijver schoon te maken.” De dag werd gezellig
afgesloten met een barbecue. “Als bedankje, want iedereen heeft er toch zijn vrije
zaterdag voor opgeofferd”, zegt Knippers.
Moreel beraad zoomt in op ethische dilemma’s
Voorbij de eigen horizon kijken Als een cliënt zichzelf verwaarloost, wat
Training
lastig. Zo proberen we mensen handvatten
gezondheid? Wat doe je met vragen over
werkers en andere betrokkenen, zoals de
is er een oplossing, soms levert het vooral
weegt dan zwaarder: zijn autonomie of zelfbeschikking en hulp bij zelfdoding? Wanneer heeft behandeling geen zin
meer? Waar begint mantelzorg, waar
houdt die op? Dit soort dilemma’s uit de dagelijkse zorgpraktijk liggen op tafel tijdens een Moreel beraad.
Vorig jaar oktober startte GGzE centrum
ouderenpsychiatrie met een pilot Moreel
beraad. “Ik merkte dat er weinig gebeurde
Tijdens het Moreel beraad kunnen medewijkagent en de thuiszorg, dilemma’s en morele vragen uit praktijksituaties bespreken. Het is een gestructureerd gesprek volgens een vast stappenplan, met aandacht voor feiten, emoties/beleving, perspectieven,
dilemma’s en mogelijke oplossingen. Elke
bijeenkomst heeft een gespreksleider. Tien
GGzE-medewerkers zijn daarvoor getraind door ethica Mariël Kanne.
rondom morele en ethische discussie”,
“Natuurlijk worden veel zaken al besproken
giaire geestelijk verzorger. Bij de Raad van
Ook daar gaat het over kwaliteit van leven
vertelt Lisa van Duijvenbooden, toen sta-
Bestuur vond ze een welwillend oor. Tijd en ruimte nemen om dieper in te gaan op dit soort kwesties sluit immers naadloos aan op de Planetree-visie.
Ook Rob Lammers, manager GGzE centrum ouderenpsychiatrie, steunde de ideeën
van Lisa. “Eerdere pogingen om zoiets van
in de gewone multidisciplinaire overleggen. en zorg”, verduidelijkt Rob. “Maar er is vaak te weinig tijd om echt diep op iets in te gaan.
op. Iedereen worstelt daar soms mee, ook
managers.” Ook de toename van ambulant werken speelt mee. Steeds meer partijen
zijn bij een cliënt betrokken, met ieder een eigen gezichtspunt.
even geen manager maar één van de betrokkenen. Ieders perspectief en ervaring doet ertoe.”
Bij GGzE centrum ouderenpsychiatrie zijn nu acht Moreel beraad-bijeenkomsten gehou-
den. Binnenkort is er een evaluatie en wordt besloten hoe GGzE ermee aan de slag gaat. Mogelijk nemen in de toekomst ook
cliëntvertegenwoordigers deel aan het beraad.
met bepaalde keuzes of kom je maar niet verder met een bepaalde situatie.”
anders”, vult Lisa aan, inmiddels geestelijk
roept bijvoorbeeld meer complexe vragen
erg belangrijk. “Een manager is daar soms
dilemma’s liggen, zijn mensen niet happy
vertelt hij. “Terwijl er steeds meer redenen te bespreken. De focus op complexe zorg
Gelijkwaardigheid is tijdens de bijeenkomst
worden gemaakt. Daardoor blijven sommige
Welbevinden
zijn om bepaalde kwesties indringend
meer inzicht op.”
Er ligt druk op zo’n overleg, er moeten keuzes
de grond te krijgen waren nooit succes-
vol. Het bleef bij incidentele gesprekken”,
te geven waarmee ze verder kunnen. Soms
“In het Moreel beraad ligt de focus ook wat verzorger bij GGzE en een van de gespreks-
leiders. “Welbevinden speelt een belangrijke rol; van medewerkers, andere partijen en de cliënt. We staan stil bij de complexiteit van
een concrete situatie en maken verschillende lagen en gezichtspunten zichtbaar. Het
gaat erom voorbij de eigen horizon te kijken. En soms om erkenning te krijgen: ja, het ís
GGzE Magazine
7
Project Innovate Dementia
Met cliënten hulpmiddelen voor dementie ontwikkelen Dementerenden en hun mantelzorgers
dan ons zorgstelsel kan dekken. Daarom zijn
onderzoeken we structureel hoe het gaat
len van producten die voor hen zijn
gelijk maken voor mensen met dementie om
dag- en nachtritme of met slapen. Ook vroe-
worden zelden betrokken bij het ontwikkebestemd. Het internationale project Inno-
vate Dementia brengt daar verandering in. Doel is om hulpmiddelen te ontwikkelen
we op zoek naar hulpmiddelen die het molanger thuis te wonen, zonder op kwaliteit van leven in te leveren.”
waarmee mensen met dementie zo lang
Input cliënten
Dit is hard nodig, want het aantal demente-
ontwikkeld en getest. Het is de bedoeling
mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. renden loopt in de toekomst flink op.
Innovate Dementia is een internationaal
project, gesubsidieerd vanuit de Europese Unie. In dit project werken verschillende
partijen uit Nederland, Engeland, België en Duitsland aan de ‘dementiezorg van
morgen’. In Nederland zijn GGzE, de TU/e, gemeente Eindhoven, Provincie NoordBrabant, Slimmer Leven 2020 en
Per land worden er verschillende producten dat alle opgedane ervaring gedeeld wordt. In Nederland zorgt GGzE voor de inbreng
van cliënten met dementie en hun mantelzorgers. Zij spelen een belangrijke rol bij
het ontwikkelen van de producten, en dat is nieuw. “Er wordt veel bedacht voor mensen
met dementie, maar meestal zonder hun input”, zegt Snaphaan. “Producten blijken dan vaak niet gebruiksvriendelijk, bijvoorbeeld omdat een display niet goed leesbaar is.
in het dagelijks leven, bijvoorbeeld met het gen we cliënten aan welke hulpmiddelen
ze behoefte hebben. Omdat we bij mensen thuis kwamen, zagen we ook oplossingen
die ze zelf hadden bedacht. Zo had iemand
een lamp bevestigd op een rollator, om struikelen in het donker te voorkomen.”
De deelnemende cliënten zijn ingedeeld in discussiegroepen waar nog diepgaander
naar de behoefte wordt gekeken. De proto-
types van producten worden aan testpanels gepresenteerd. “We vragen of het iets voor in de thuissituatie zou kunnen zijn. Zo ja,
dan wordt het product door cliënten getest en daardoor kan een product verbeterd worden.”
Onze kracht is juist dat we het sámen doen.”
Geluidsignaal
mensen met dementie is verdrievoudigd”,
Onderzoek
ervaring mee is opgedaan, is de activiteiten-
vate Dementia vanuit GGzE. “Die ontwikke-
zijn behoefteonderzoeken gedaan, vertelt
Brainport BV erbij betrokken. “Geschat
wordt dat wereldwijd in 2050 het aantal
zegt Liselore Snaphaan, projectleider Innoling brengt meer kosten met zich mee
8
Activiteitenkalender PhysiCal
GGzE Magazine
Onder cliënten van GGzE met dementie
Snaphaan. “Aan de hand van vragenlijsten
Eén van de producten waar inmiddels
kalender PhysiCal, ontwikkeld door de TU/e.
Het is een soort memobord waarop de cliënt samen met de mantelzorger per dag kleine
magnetische kaartjes met activiteiten kan
lastig om een gezond dag- en nachtritme
“Voor bedrijven is zo’n database erg interes-
borden die nu vaak worden gebruikt, is het
Bij Innovate Dementia worden ook metho-
input te krijgen van mensen met dementie.
aanbrengen. Het grote verschil met week-
geluidsignaal dat afgaat wanneer het tijd is
voor een activiteit. Dit stopt pas wanneer de cliënt voor het bord gaat staan.
“Dat signaal vonden mensen heel pret-
tig”, zegt Snaphaan. “Het geeft meer rust, omdat ze weten dat ze niet telkens naar
het bord hoeven te lopen om te kijken of er
een activiteit gepland staat.” Maar er waren ook verbeterpunten. Zo vonden cliënten de
aan te houden.
des ontwikkeld om behoeften te inventari-
seren en feedback te verzamelen. Bovendien helpt het project bij het aanleggen van
waardevolle netwerken van zorg-, kennis- en overheidsinstellingen, bedrijven en mensen die leven met dementie. Zo levert Innovate
Dementia op meerdere vlakken belangrijke informatie op.
kalender wat te groot. Verder wilden ze ook
Verwachtingen
alleen een digitale weergave.
Snaphaan heeft hoge verwachtingen van de
een klokje met wijzerplaat, in plaats van
Licht
Een ander product is de vitaallichtlamp,
ontwikkeld door het bedrijf Vitaallicht. Het
licht van deze booglamp simuleert zon- en daglicht, wat een positieve invloed moet
hebben op het dag- en nachtritme. Licht-
therapie is een bekend fenomeen, maar in
deze vorm bij mensen met dementie is het
iets nieuws. Juist deze groep vindt het soms
Innovate Dementia loopt tot april 2015.
resultaten. “GGzE bouwt aan een database van personen met verschillende behoef-
sant omdat het voor hen vaak lastig is om
Zorginstellingen kunnen de behoeften van hun cliënten kenbaar maken en direct of
indirect een antwoord krijgen over hoe deze
behoeften mogelijk vervuld kunnen worden. Voor overheidsinstellingen is het belangrijk dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen en willen blijven wonen, met een zo hoog
mogelijke kwaliteit van leven. Voor kennis-
instellingen levert dit project veel regionale, nationale en internationale onderzoeksdata op. Door deze innovatieve aanpak kunnen
we de dementiezorg van morgen creëren én handhaven.”
ten bij verschillende fasen in de dementie; personen die willen meewerken aan het
ontwikkelen van producten. Een database
met daarnaast producten die uitgetest zijn door de doelgroep, en met inzichten waar
producten volgens die doelgroep aan moeten voldoen”, zegt ze.
De voordelen zijn voor alle partijen groot. GGzE Magazine
9
Nieuw adres voor De Grote Beek Landgoed De Grote Beek heeft vanaf
1 september een nieuw adres: Dr. Polet-
laan 40, met als postcode 5626 ND. Er heeft
geen verhuizing plaatsgevonden, maar door
veranderende wetgeving kon het bestaande bezoekadres niet langer worden gebruikt. Voorheen stonden alle gebouwen van
Landgoed De Grote Beek geregistreerd
onder één adres, namelijk Boschdijk 771.
Vanaf 1 juli 2013 mag dit niet meer volgens
de wet Basisregistratie Adressen en Gebouwen. Ieder gebouw moet een eigen adres hebben. Omdat het te kostbaar en omslachtig zou zijn om alle gebouwen op
het terrein om te nummeren, is er in overleg met de gemeente voor gekozen om de in-
terne adressen op het terrein te veranderen in externe adressen. Het, voorheen interne,
adres van de receptie aan de Dr. Poletlaan 40 geldt daarom nu als het officiële bezoekadres van het landgoed.
GGzE en Combinatie Jeugdzorg onderzoeken fusie Eind dit jaar wordt duidelijk of GGzE en
Combinatie Jeugdzorg nu al geregeld samen.
veel enthousiasme zien. Medewerkers
samenwerking op een andere manier ver-
pie of intensieve psychiatrische gezinsbe-
Als er een fusie uitrolt, dan wordt per 1
Combinatie Jeugdzorg gaan fuseren of hun stevigen. Op dit moment loopt hiertoe een verkennend onderzoek. Het doel is betere
zorg en hulp mogelijk maken voor de meest kwetsbare kinderen, jongeren én hun gezin. Bovendien kunnen GGzE en Combinatie
Jeugdzorg na een krachtenbundeling beter inspelen op de overgang van de Jeugdzorg naar gemeenten.
Bij de zorg voor gezinnen met veel verschillende problemen werken GGzE en
10
GGzE Magazine
Bijvoorbeeld als er Functional Family Therahandeling wordt ingezet. Ook participeert
GGzE in de behandeling van psychotrauma
bij De Widdonck, een locatie van Combinatie
Jeugdzorg. “Een fusie of intensievere samenwerking kan zulke zorgvormen versterken”, aldus Marieleen Bouts, directeur Divisie Jeugd- en volwassenenpsychiatrie.
Op dit moment bekijken diverse werkgroe-
pen of een organisatorische samensmelting mogelijk is. “Een eerste terugkoppeling liet
zien zeker zorginhoudelijke meerwaarde.” januari een nieuwe bestuurlijke stichting opgericht. Hierin komen alle activiteiten op het gebied van kinder- en jeugd-
psychiatrie en jeugdzorg. “Vervolgens moet er nog veel uitgewerkt worden.
Het is de bedoeling dat die stichting na een tijdje een eigen naam krijgt”, geeft Bouts aan.
Alles over dementie in de Week van het Geheugen Wat is dementie precies? Welke vormen
Innovate Dementia op pagina 8. GGzE is
Op 2 oktober is er in de bibliotheek van
Week van het Geheugen, van 30 september
Veel organisaties die met de zorg voor
tingsmarkt voor mensen met dementie,
van geheugenproblemen zijn er? In de
tot en met 4 oktober in Eindhoven, geven
organisaties die actief zijn in de zorg voor
mensen met dementie, antwoord op deze vragen.
De week is een initiatief van het Europese project Innovate Dementia. Deelnemers aan dit project ontwikkelen samen met dementerenden én hun mantelzorgers
nieuwe producten die het dagelijks leven
kunnen vergemakkelijken. Lees meer over
één van de deelnemers aan het project.
dementerenden te maken hebben, wer-
ken mee aan de Week van het Geheugen. Mensen met dementie, mantelzorgers
en zorgprofessionals kunnen in die week
onder meer genieten van theater en kunst. Er worden ook lezingen gehouden en films
Eindhoven een Informatie- en Ontmoe-
mantelzorgers, het bedrijfsleven en zorgprofessionals.
Meer informatie en het programma staan op www.weekvanhetgeheugen.nl.
vertoond. Zorgprofessionals kunnen in een dementiesimulator ervaren hoe het is om
dementie te hebben. Tijdens een symposium op 1 oktober worden de eerste resultaten van Innovate Dementia gepresenteerd.
Cliënten genieten van high tea bij Philips Zo’n vijftig cliënten van GGzE werden op 24 juni door ‘buurman’ Philips getrakteerd op een high tea. In de kantine van Philips kregen ze de lekkerste hapjes voorgeschoteld. Voor velen was het een nieuwe ervaring. “Ik wist wel wat een high tea was, maar had het nog nooit gedaan”, vertelt een enthousiaste cliënt. “Dit is keileuk.”
Al drie keer organiseerde Philips een verwenzorgactiviteit op Landgoed De Grote Beek. Maar nog niet eerder waren cliënten bij het bedrijf zelf te
gast. “Veel mensen komen vaak langs het gebouw van Philips, maar ze zijn er nog nooit binnen geweest. Het is goed om eens te zien hoe het bij de buren is”, aldus Joke Zwanikken van Verwenzorg. Verschillende afdelingen
De gasten van Philips waren cliënten van verschillende afdelingen van GGzE. “We hebben breed binnen de organisatie aan medewerkers gevraagd wie er verwend moest worden”, licht Ad van Oostrum toe. De activiteit was niet alleen voor cliënten die op het landgoed verblijven. Ook mensen die ambulant behandeld worden waren welkom. En er was begeleiding geregeld voor wie dat nodig had.
Philips en GGzE zijn al zo’n vijftig jaar goede buren. Het organiseren van verwenzorgactiviteiten hoort daarbij, vindt Hans de Jong, CEO van Philips. En het pást ook bij een ontwikkelaar van gezondheids- en welzijnselektronica. “We vinden het belangrijk om onze verantwoordelijkheid in de samenleving te nemen en iets voor onze medemens te doen. We doen dit omdat we het oprecht leuk vinden, niet om in de krant te komen.”
GGzE Magazine
11
GGzE in 2015 rookvrij?! Hoe gooi je als Raad van Bestuur een flinke
knuppel in het hoenderhok? Door te melden dat je in 2015 heel GGzE rookvrij wilt hebben omdat dit
past bij een gezonde organisatie, zowel voor cliënten als medewerkers. Het voornemen heeft al tot veel discussie geleid. Onder meer op 13 juni, tijdens een debat met de titel ‘Een rookvrij GGzE, een goed idee?’.
Het debat was een initiatief van de Ondernemingsraad. Bij de organisatie waren ook de Centrale Cliënten Raad en Raad van Bestuur betrokken. Circa honderd cliënten en medewerkers zorgden voor een levendige bijeenkomst waar zij voors en tegens uitwisselden. Ook stelden de aanwezigen veel vragen, bijvoorbeeld over het handhaven van zo’n rookverbod.
Kant-en-klare uitkomsten leverde het debat niet op. Wel werd duidelijk dat je de knop niet zomaar kunt omdraaien. Rookvrij worden vraagt
om een cultuuromslag. Volgens Marie-Louise Vossen van de Raad van Bestuur moet iedereen de ruimte krijgen om mee te denken. Onder meer over de (voorbeeld)rol van medewerkers en alternatieve activiteiten voor de ‘rookmomenten’, maar ook over ondersteuning door bijvoorbeeld anti-rookprogramma’s. Niet meer roken bij GGzE zal met kleine stappen gaan. Het eerste stapje is gezet.
Ervaringsdeskundigen geven voorlichting Wie een psychiatrische aandoening heeft,
werken, soms zijn het middelbare scholieren
dels anderhalf jaar voorlichting. “Ik merk
Want er rust in veel gevallen nog een taboe
aandoening is. Voor al deze doelgroepen kan
dat echt binnenkomt bij mensen. Hoe ik dat
krijgt vaak te maken met vooroordelen.
op de psychiatrie. Om die stigmatisering te doorbreken, geven ervaringsdeskundigen van het Cliënten Belangen Bureau (CBB) voorlichting.
Al enkele jaren kunnen scholen, organisaties en andere belangstellenden voor voorlichting een beroep doen op het CBB. Daar
wordt veel gebruikt van gemaakt. Soms zijn de toehoorders studenten verpleegkunde die mogelijk zelf in de psychiatrie gaan
die geen idee hebben wat een psychiatrische het CBB voorlichting op maat geven. De voorlichting wordt gegeven door
getrainde ervaringsdeskundigen. Juist het eigen verhaal maakt het een waardevolle
dat wanneer ik mijn herstelverhaal vertel,
vertel, ligt aan de doelgroep. Bij scholieren
maken we er bijvoorbeeld een interactieve workshop van. Met studenten behandelen we vaak verschillende thema’s.”
ervaring voor de toehoorders. “Alleen men-
Wie geïnteresseerd is in voorlichting van
hebben of hebben gehad, kunnen goed
opnemen met Margreet Diks-van Heumen
sen die zelf een psychiatrische aandoening verwoorden hoe het voelt om gestigmati-
seerd te worden”, zegt ervaringsdeskundig
een ervaringsdeskundige, kan contact van het CBB, via
[email protected].
begeleider Simone Middel. Zij geeft inmid-
Algemene leveringsvoorwaarden GGZ Wanneer een cliënt bij GGzE in zorg komt, maken we afspraken over de ondersteuning en het eventuele verblijf. Daarbij horen ook de algemene leveringsvoorwaarden GGZ. Hierin staat niet welke zorg iemand krijgt, maar wel waar wij en de cliënt ons aan moeten houden. De algemene
leveringsvoorwaarden GGZ gelden bij (ambulante) behandeling of begeleiding én bij verblijf bij concern GGzE. Ook wanneer iemand op forensische titel of gedwongen opgenomen is, zijn deze voorwaarden van toepassing. De voorwaarden gelden dan altijd voor zover dat mogelijk is. Als lid van GGZ Nederland onderschrijft concern GGzE deze voorwaarden. Cliënten die in zorg komen, worden hierover door hun behandelaar geïnformeerd en kunnen de informatie ook nalezen op de website http://www.ggze.nl/clienten-en-naasten/aangemeld-en-dan/algemene-leveringvoorwaarden.
12
GGzE Magazine
GGzE krijgt positieve tussenbeoordeling
Veel vertrouwen in toetsing van Planetree Als alles volgens plan verloopt, vindt in
In die maand gingen twee vertegenwoor-
ken van naasten en eerlijke communicatie
het Planetree-label. Tot op het laatst is er
kondigd bij diverse afdelingen langs. Onder
“Maar waar we vooral extra aandacht aan
september de officiële toetsing plaats voor hard gewerkt om de mensgerichte zorgvisie van Planetree zo goed mogelijk inhoud te
geven. Na een positieve tussentijdse beoordeling heeft GGzE veel vertrouwen in een goede afloop.
GGzE introduceerde het Planetree-
digers van Planetree Nederland onaangemeer op Landgoed De Grote Beek, bij De
Grijze Generaal, GGzE centrum woonbege-
leiding, De Woenselse Poort, GGzE centrum spoedeisende psychiatrie en buitenwerk-
plaats De tuin. Ook zaten ze bij een vergadering van een FACT-team.
gedachtengoed enkel jaren geleden. De
Sfeer
omgeving, liefdevolle bejegening, aandacht
“Het viel de auditors op hoe open en gastvrij
mens centraal, een gezonde en helende
voor naasten; het zijn enkele kernpunten
waar het bij Planetree om draait. Stap voor stap krijgt het steeds meer en beter vorm, ervaart Ad van Oostrum. “Er is beslist iets in beweging gekomen. Het leeft en dat
leidt zichtbaar tot betere zorg. Voor mij is
Planetree nu al geslaagd, wat de uitkomst
Dat waren prettige bezoeken, blikt Ad terug. ze ontvangen werden. Niemand kende hen, toch konden ze overal gesprekken voeren
delijkheid door informatie en educatie’.
Cliënten meer eigen regie geven over hun
herstelproces. Niet de behandelaar bepaalt de stip op de horizon, maar de cliënt zelf”, legt Ad uit. “Overigens geldt eigen keuzes
maken ook voor medewerkers. Zij moeten
binnen een behandeling de ruimte krijgen
om, met het oog op die stip, meer zelf beslissingen te nemen.”
en gevoeld hoe we in het Planetree-proces
sproken met alle managers. Zij hebben het
De sfeer was goed. Ze hebben echt ervaren zitten.”
Signaal
gedrag door medewerkers en leidinggeven-
werd al een hoopvol signaal afgegeven,
component ‘Eigen keuze en verantwoor-
Laatste woord
Uit de tussenrapportage kwamen enkele
te kijken of GGzE op de goede weg is. In mei
moesten besteden, was het Planetree-
met cliënten en mensen op de werkvloer.
ook wordt.”
Opgaan voor het label is vooral bedoeld om
(voor- én nadelen benoemen) kon beter.
verbeterpunten naar voren, zoals voorbeeldden. “Denk aan roken op het werk en aan op tijd komen”, licht Ellen toe. Ook het betrek-
Het onderwerp ‘eigen regie’ is in mei be-
vervolgens opgepakt. Is dit alles voldoende om als eerste GGZ-organisatie in ons land het Planetree-label te behalen? Planetree International heeft hierover het laatste
woord. Afhankelijk van hun beoordeling horen we of GGzE eind dit jaar of begin volgend jaar het label ontvangt.
vertelt Ellen Knippers, die net als Ad de
functie van Planetree-coördinator vervult. GGzE kreeg toen de uitslag van een zelfassessment. “We moesten informatie
aanleveren over 156 criteria, inclusief de uitkomsten van gesprekken met focus-
groepen. Van maar zestien criteria vond
Planetree dat de informatie nog niet vol-
doende was. Dat vonden we best bijzonder, al blijft zo’n formulier invullen natuurlijk een papieren tijger. In september wordt
het spannend, als de criteria in de praktijk getoetst worden.”
Ook een werkbezoek in april werd mee-
Handen aan de knoppen
genomen in de tussentijdse beoordeling. GGzE Magazine
13
Veiligheidsbeleid verder uitgebouwd
‘Contact met cliënt is basis’ Cliënten en medewerkers moeten zich veilig
de basis. “Het begint met contact tussen
samenwerking, een goede organisatie en
uiteindelijk de hele samenleving. Daarom
wat er in de werkomgeving gebeurt. Alles
maak je bij de intake al een risicotaxatie.
voelen. Maar ook mensen daaromheen en is GGzE al een tijdje bezig met het verbeteren en professionaliseren van het
veiligheidsbeleid. Dit jaar zijn er flinke
medewerker en cliënt, met aandacht voor eromheen, zoals gebouwen en hekken, is aanvullend en randvoorwaardelijk.”
tappen gemaakt.
Lucian is directeur van De Woenselse Poort,
“Veiligheid is belangrijk. Het kan onder meer
punt is. Ook contact tussen medewerkers
de werksfeer en behandeling beïnvloeden. Sommige cliënten vormen mogelijk een gevaar voor zichzelf of anderen.
Daarnaast zijn er cliënten die tegen zaken
‘van buitenaf’ beschermd moeten worden”, aldus Eric Irausquin. Sinds een jaar is hij als manager Veiligheid ad interim actief bij
GGzE. De extra aandacht voor veiligheid
hoe goed deze medewerkers bezig zijn met
“Een open aanspreekcultuur draagt bij aan
veiligheid. We proberen het zelfcorrigerend vermogen te stimuleren. Als je iets ziet dat
niet past binnen de afspraken, moet je daar op een niet-verwijtende manier mensen op kunnen aanspreken.”
Lucian van Heumen is ‘relationele veiligheid’
Fysieke vaardigheden spelen een aanvulmedewerkers zodat ze goed kunnen op-
treden bij calamiteiten.” Ook zijn er soms
materiële voorzieningen nodig, zoals alarmsystemen en hekken. “Het gaat om gevoel,
Zo werkt GGzE aan veiligheid:
• Trainingen om escalaties te voorkomen. • Verbeterde storingsopvolging.
• Nieuwe opzet en aansturing van het veiligheidsbeleid.
• Meer samenwerking tussen Veiligheid, Huisvesting en Facilitair. • Versterking en uitbreiding van eigen veiligheidsmedewerkers. • Verbetering van het Personenzoekinstallatie-systeem.
• Brandveiligheid van alle gebouwen gecheckt en aangepakt.
• Professionaliseringsslag van de bedrijfshulpverlening (BHV). • Actieve aanpak drugsoverlast; nadruk op contact.
• Afspraken duidelijk met elkaar doornemen en vastleggen.
• Meer informatie-uitwisseling tussen veiligheidsmedewerkers en afdelingen.
Zo werkt De Woenselse Poort aan veiligheid:
• Nieuwe huisregels met meer veiligheidsmaatregelen, zoals striktere toegangscontrole.
• Investeringen in verlichting, camera’s, hekwerk.
14
GGzE Magazine
erg positief. “Ik vind het bijzonder om te zien het vinden van de juiste balans tussen beveiliging geven en contact maken.”
Lucian is blij dat de Raad van Bestuur het thema veiligheid een volwaardige plek
binnen GGzE heeft gegeven. “Dat bevordert bewustwording rondom dit onderwerp.
Bovendien past het prima in de Planetree-
lende rol, vult Eric aan. “Daarom trainen we
Veiligheid omvat veel zaken, maar volgens
allemaal van belang.”
onderling is van belang, benadrukt hij.
wikkelingen en de groeiende aandacht
Aanspreekcultuur
zorgen voor een leefbaar terrein, het is
Over het vernieuwde veiligheidsteam is hij
Calamiteiten
voor risicomanagement in het algemeen.
Zaken inschatten, inspelen op signalen,
waar veiligheid een voornaam aandachts-
is een gevolg van enkele incidenten en
onderzoeken, maar ook van landelijke ont-
techniek die werkt. Bij De Woenselse Poort
Contact is de basis
visie, die uitgaat van een helende en
gezonde omgeving. Je veilig voelen hoort daarbij.”
Marcelis nieuwe hoofdopleider psychiatrie
‘Het opleidingsklimaat bij GGzE is goed’ Ze voelde zich vereerd toen Lex van Bemmel
Drie dagen in de week is ze te vinden
hoofdopleider psychiatrie bij GGzE. “En de
opleider wil ze cliëntencontact houden.
peilde of ze interesse had in zijn functie van vraag kwam precies op het moment dat ik zin kreeg in een volgende stap”, ver-
telt psychiater en onderzoeker Machteld
Marcelis. Op 1 augustus startte ze met haar nieuwe baan.
“Weet je wat ik meteen merkte bij GGzE?
Dat innovatie echt een speerpunt is, van de
in Eindhoven. Naast haar werk als hoofdZe onderzoekt daarom de mogelijkheden
voor het opzetten van een onderzoekspoli en expertisecentrum rondom therapie-
resistentie bij psychotische stoornissen. Twee dagen per week blijft ze werken
binnen de vakgroep Psychiatrie en Psychologie van de Universiteit Maastricht.
werkvloer tot aan de Raad van Bestuur. Heel
Gedegen
de organisatie heen gedragen wordt. Zoiets
Marcelis erg positief. “Hij heeft een goede
mooi om te zien, dat het door alle lagen van is niet vanzelfsprekend; het is wat ik zo charmant vind aan GGzE.”
Machteld Marcelis (43) heeft net haar eerste werkdagen bij GGzE erop zitten. De muren
van haar kantoor in het bestuursgebouw op
Landgoed De Grote Beek zijn nog kaal, op de gevulde boekenkast na die is achtergelaten door haar voorganger. Ze is de organisatie nog volop aan het ontdekken, maar het enthousiasme voor innovatie bij haar nieuwe werkgever viel direct op. Alertheid
Over het werk van haar voorganger is
en gedegen opleiding neergezet”, vindt ze.
“Het opleidingsklimaat is goed, net als het
onderwijscurriculum. Maar natuurlijk zijn er altijd mogelijkheden voor verbetering.” Ze
zal doorgaan op het pad dat haar voorganger is ingeslagen, naar verdere academise-
ring. “Ik moet nog veel zien van de praktische uitvoering van de opleiding”, zegt Marcelis. “Maar ik denk dat de opleiding nog breder
gedragen kan worden binnen de organisatie. Ook zie ik meer mogelijkheden voor samenwerking.”
Marcelis werkte negen jaar als psychiater in een FACT-team bij collega-instelling
Mondriaan in Maastricht. Ook is ze docent
en onderzoeker bij de universiteit in die stad. Met GGzE was ze niet helemaal onbekend. Ze gaf les en was betrokken bij onder-
zoeken die GGzE samen met de universiteit uitvoerde. “Ik vind het belangrijk om op
verschillende manieren met mijn vak bezig te zijn. Het zorgt voor alertheid, omdat je voortdurend wordt bevraagd. Het werkt
twee kanten op: ik draag kennis over, maar leer daar zelf ook veel van.”
Ook in haar nieuwe functie verwacht
Hoofdopleider Machteld Marcelis
Marcelis genoeg uitdagingen en afwisseling. GGzE Magazine
15
WKS-model als onderdeel van GGzE-cultuur
Meer zeggenschap, minder strijd Het is een valkuil die iedere hulpverlener kent: je wilt cliënten helpen door ze allerlei zaken uit handen te nemen. Terwijl zeggenschap over het
eigen leven voor ieder mens juist heel belangrijk is. Met het WKS-model dat twee jaar geleden bij een aantal centra van GGzE is geïntroduceerd, geven hulpverleners cliënten meer zelfregie. Met als gevolg: minder ‘strijd’.
Het WKS-model is ontwikkeld door Willem
Inmiddels zijn bijna alle klinische afdelingen
gaan. Dat geeft de cliënt wel het gevoel dat
in de gezondheidszorg voor gebruikte. Hij
trie over op de nieuwe werkwijze. Zij worden
de grenzen zijn helder.”
Kleine Schaars, die er zijn eigen ervaringen merkte dat hulpverleners te snel geneigd
zijn om alle regie van een cliënt over te ne-
men, waardoor er ontevredenheid en frictie
ontstaat. In zijn model krijgen cliënten meer zeggenschap, binnen vastgestelde kaders.
GGzE was op het gebied van zelfregie voor
door collega Jeroen Evers regelmatig bij de
Zoeken
terugvallen in oud gedrag en dat het WKS-
cesbegeleider is het vaak nog zoeken, zegt
Want het is belangrijk dat medewerkers niet model onderdeel wordt van de GGzE-cultuur.
cliënten al op de goede weg, maar het
meer houvast, zegt Luc van Dijk, assistent-
maran is het team van de leerafdeling het
centrummanager van GGzE centrum kinderen jeugdpsychiatrie. “We werken volledig op maat, met individuele zorgplannen. Toch zie
je dat hulpverleners snel geneigd zijn om, af-
hankelijk van de problematiek, al van tevoren te bedenken welke kant een cliënt op moet.
Het WKS-model geeft ons de handvatten om dit anders aan te pakken.” Samen
Dankzij het WKS-model bekijkt de hulpverlener samen met de cliënt wat haalbare doelen zijn, welke fases hij doorloopt, waar het mogelijk fout gaat en wat hij kan doen om
dat te voorkomen. Ook naasten zoals vrienden en familie worden hierbij betrokken.
GGzE Magazine
ze er zelf iets over te zeggen hebben, maar
les gehouden in speciale bijeenkomsten.
Pittig
model van Willem Kleine Schaars geeft
16
van GGzE centrum kinder- en jeugdpsychia-
Bij de civielrechtelijke kliniek van de Catalaatste dat overgaat op het WKS-model.
Teamcoördinator Jikke Menting bekent dat
het geen gemakkelijk proces is. “We hebben een pittige doelgroep en het is hard werken om dit goed uit te kunnen voeren. Ook voor cliënten; die zijn gewend om te roepen
‘zeg mij maar hoe en wat ik moet doen’. Ze
hebben vaak al in verschillende instellingen gezeten waar veel voor ze werd bepaald.
Voor hen is het niet meteen duidelijk wat we hier van ze verwachten.”
Het toepassen van het WKS-model is een
leerproces, weet ook Van Dijk. “We moeten
Binnen de rollen van zaakwaarnemer en proMenting. “Wanneer de zaakwaarnemer er
een paar dagen niet is, is het belangrijk dat anderen zijn of haar rol overnemen en in-
grijpen wanneer een cliënt buiten de kaders gaat. Dat is nog best lastig. Ook moet de
rol van procesbegeleider verder uitgediept worden.” Maar de ervaringen tot nu toe
zijn positief. Bij de cliëntbespreking iedere
vrijdag-ochtend wordt er niet langer óver de cliënt gesproken, maar juist mét. “Het maken van afspraken zorgt voor duidelijkheid
en ik merk dat ik daardoor minder strijd heb met cliënten”, zegt Menting. “Wanneer een
cliënt problemen heeft met de afspraken die hij heeft gemaakt, dan kan hij dat opnemen met zijn zaakwaarnemer, niet met mij.” En minder strijd betekent minder separaties.
ervoor zorgen dat we niet te ver doorschie-
Groepsverband
we een duidelijk kader aan: tot zover mag je
cliënt meer zeggenschap, ook in groeps-
ten in het bieden van keuzes. Daarom geven
Niet alleen op individueel niveau krijgt de
Samen afspraken maken over wanneer de deur open mag
verband. De groep neemt beslissingen die
Menting. “Maar dat heeft tijd nodig.
Belangrijke spelers
genomen. Bij de leerafdeling van de
vanzelfsprekend.”
del zijn de cliënt, de zaakwaarnemer en
eerder door de hulpverleners werden
Catamaran hebben ze ervaren hoe goed
dat kan werken. Menting: “Eerder bepaalde de hulpverlener wanneer de deur naar
de binnentuin open mocht. Nu hebben
de jongeren daar samen afspraken over
gemaakt. Ze hebben er zelfs een contract
voor ondertekend. ”Het WKS-model wordt
ook al gebruikt door de Long-Care afdeling van De Woenselse Poort. Uiteindelijk gaan
alle klinische afdelingen erop over. Dat heeft
als voordeel dat cliënten die van de ene naar de andere afdeling gaan, overal dezelfde werkwijze tegenkomen.
“Het moet cultuurgoed worden”, zegt
Over drie à vier jaar is het WKS-model
Belangrijke spelers binnen het WKS-mode procesbegeleider. De zaakwaarnemer begeleidt de cliënt in de dagelijkse gang van zaken, bekijkt waar de mogelijkhe-
den liggen en stelt de kaders. Hij maakt duidelijke afspraken met de cliënt. De
procesbegeleider is een onafhankelijke
derde, die wanneer het tussen de cliënt
en de zaakwaarnemer niet lekker loopt, een luisterend oor biedt aan de cliënt.
Het doel is dat de cliënt er uiteindelijk
samen met de zaakwaarnemer uitkomt; de procesbegeleider probeert de
communicatie op gang te houden en waar nodig vlot te trekken.
GGzE Magazine
17
GGzE en zorginkoper blikken terug op lange relatie
‘Hele lastige gesprekken zijn er nooit geweest’ Zo’n twintig jaar kwam hij, met af en toe
Zakelijker
zijn er voor onze verzekerden; we betalen
Zorginkoper Hans Smulders van zorgverze-
met de invoering van de DBC-financiering
hebben we allemaal last”, zegt Smulders.
wat onderbrekingen, bij GGzE over de vloer. keraar VGZ gaat nu met pensioen. Samen
met René van Hal, accountmanager Verkoop
& marketing van GGzE, kijkt hij terug op een prettige samenwerking.
Twintig jaar, het is een periode waarin
ontzettend veel is veranderd. Binnen de
geestelijke gezondheidszorg, maar mis-
schien nog wel meer binnen de zorgverze-
keringswereld. Hans Smulders kwam begin jaren negentig in aanraking met de voor-
loper van GGzE. “Als verzekeraar hadden we
De relatie met GGzE is in de afgelopen jaren wel wat zakelijker geworden. Dat is geen
negatieve ontwikkeling, vindt Van Hal. “Maar we hebben een lange aanlooptijd nodig
gehad. Ik heb wel eens met het schaamrood op de kaken moeten vertellen dat we de
juiste informatie nog niet boven tafel kon-
grote veranderingen, dan is het moeilijk om de kerntaken goed op orde te krijgen.”
Smulders bij GGzE zag, is het besef dat zorg terecht vraagt om daar kwaliteit voor te le-
veren. “Zo zitten we nu ook rond de tafel. Wij
vaker samen aan tafel.” Betrokkenheid
Hele lastige gesprekken zijn er nooit ge-
weest, zegt René van Hal beslist. Smulders: “In het begin waren die gesprekken vooral gericht op partnerschap. We keken samen
met de aanbieder waar we de zorg konden vernieuwen, bijvoorbeeld via het zorgvernieuwingsfonds. Het ging natuurlijk wel
over geld, maar het doel was vooral gezamenlijke betrokkenheid.” Van Hal: “GGzE
heeft altijd geïnvesteerd in een goede relatie met de zorgverzekeraars en in een grote
mate van openheid.” Dat heeft Smulders ook zo ervaren. “Ik heb nooit het gevoel gehad dat GGzE een dubbele agenda had.”
René van Hal en Hans Smulders
18
GGzE Magazine
verzekeraars ook veel meer dan vroeger bij nieuwe ontwikkelingen”, weet Van Hal.
dat gevoel van partnerschap er nog altijd?
een prijs heeft en dat de zorgverzekeraar
de ZVW werd overgeheveld, zaten we weer
deuren gebeurt. “We betrekken de zorg-
te maken met een grote instelling en met
geproefd, jullie worsteling daarmee. Je hebt
gebied door CZ werden bemand. Maar toen
van de langdurige ggz, en van de AWBZ naar
GGzE veel meer laat zien wat er achter zijn
Opbouwen
De grootste cultuurverandering die
in 2008 de curatieve ggz werd losgekoppeld
Een andere positieve verandering is dat
den krijgen.” Smulders: “Dat heb ik ook wel
rechtstreeks contact met de instellingen.
Daarna kwamen de zorgkantoren, die in dit
allemaal premie en van premieverhogingen
De relatie is zakelijker geworden, maar is In zekere zin wel, zegt Smulders. “Vooral daar waar je elkaar kunt vinden in een
goed zorgproduct.” Voor Van Hal heeft een goede samenwerking ook te maken met continuïteit. “We hopen dat we met de
opvolger van Hans ook zo’n relatie kunnen opbouwen.”
Column Raad van Bestuur
Community partnerships: de nieuwe toekomst De zorgkosten rijzen de pan uit. Een gemid-
dat een kleine veertig miljoen Amerikanen
het inkomen kwijt aan zorg. Als er niet
een voorbeeld van. Solidariteit staat er lager
deld gezin is nu ongeveer een kwart van
ingegrepen wordt, is dat over ruim tien jaar ongeveer verhoogd met de helft. Het besef dat dit zo niet kan doorgaan, is inmiddels
wel doorgedrongen. Deze zomer zijn er twee belangrijke akkoorden gesloten over de
beteugeling van de zorgkosten. De gevolgen daarvan moeten nog zichtbaar worden. Tot nu toe is het vooral een papieren exercitie
geweest. Als straks het beleid daadwerkelijk uitgevoerd wordt, komen de echte verhalen naar buiten. Dan wordt duidelijk wie er tussen wal en schip vallen.
De landelijke overheid heeft het over ‘eigen verantwoordelijkheid’ en over ‘mantel-
zorgers die meer en meer ingeschakeld
moeten worden’. Dat klinkt aardig, maar het kan voor veel mensen nog wel eens
behoorlijk lastig worden om hulp te blijven
krijgen. De gemeenten zijn erg optimistisch
over hun nieuwe toekomstige taken. Hoewel het met fors minder geld moet, zien ze toch
genoeg mogelijkheden om het veel beter te doen. Het is bijna aandoenlijk om wethouders te horen praten over hoeveel beter
bijvoorbeeld de jeugdzorg wordt als zij het voor het zeggen krijgen. Het doet denken
aan de provinciale gedeputeerden die ruim tien jaar geleden hetzelfde zeiden toen zij verantwoordelijk werden voor diezelfde jeugdzorg.
Overheden zijn over het algemeen niet zo sterk in het organiseren van maatschap-
pelijke bewegingen. Ze zijn meer gewend
erop te reageren en overschatten nogal eens hun eigen mogelijkheden. De Verenigde
Staten kennen, als het gaat om de zorg, een
behoorlijk terughoudende overheid. Het feit
jarenlang onverzekerd kon blijven, is daar
op de agenda, maar dat leidt wel tot meer
creativiteit. Creativiteit vanuit de gemeenschap, oftewel vanuit de ‘community’.
Zorginstellingen maken deel uit van die
community en moeten op zoek naar nieuwe verbindingen, oftewel partnerships, om de
gewenste zorg ook in de toekomst goed te kunnen blijven leveren. Daarbij is een volstrekte afhankelijkheid van de overheid
of van zorgverzekeraars minder gewenst. In de VS zijn daar vele voorbeelden van.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen moet niet alleen betrekking hebben op
duurzaamheid en energiebesparing, maar ook op de mate waarin het feitelijk een
bijdrage levert aan menselijk welzijn. Welzijn dat in de zorg centraal moet staan dus.
Zorginstellingen kunnen veel meer dan
nu op familieleden, buren, leveranciers en anders betrokkenen een appèl doen. Om
meer te doen dan enkel op bezoek komen, langs te wandelen en diensten te leveren.
Sponsoring moet niet meer vies zijn maar
vertaald worden naar nieuwe partnerships. Dan gaat het niet alleen om geld, maar
veel meer om betrokkenheid, toewijding,
concrete ‘doe-projecten’ of activiteiten. Het omverwerpen van stigma’s en het creëren van meer gemeenschapszin.
Cliënten en medewerkers moeten de boer op met warme verhalen die niet alleen
aandoenlijk zijn maar vooral ook inspireren om een bijdrage te leveren. Onze samen-
werking met het bedrijfsleven, waaronder
Philips, de TU/e, PSV en de Design Academy,
is nog maar het begin. We gaan op zoek naar
veel meer partnerschappen. Totdat ze de pan uitrijzen!
Joep Verbugt Voorzitter Raad van Bestuur
GGzE Magazine
19
Wat heeft je positief verwonderd? Nick, cliënt
“Ik vind het heel leuk dat ze sinds een tijdje op woensdagmiddag bij ons langskomen met dieren. Dat zijn een cavia, konijnen en een kip. Die komen van de boerderij, hier op Landgoed De Grote Beek. Contact met dieren helpt mensen die het moeilijk vinden om contact te maken. We mogen ze niet te de hele tijd vastpakken. Dat is niet goed voor ze en dat begrijp ik wel.”
Leo Pasmans, vertrouwenspersoon voor medewerkers en casemanager FACT regio zuid “De veerkracht van onze medewerkers, dat verbaast me keer op keer in positieve zin. En hoeveel zorg er voor elkaar en voor kwetsbare cliënten is. Het is geen makkelijke tijd met de crisis, een reorganisatie, veel hectiek en onzekerheid. Plus wat ze in hun werk allemaal tegenkomen. En dan tóch weer doorgaan, er samen de schouders onder willen zetten.”
Toos, cliënt
Ria Wouters, medewerker catering “Voor mij is het hier áltijd leuk. De sfeer, de mensen, alles voelt positief. We krijgen ook vaak complimenten over het eten. Ik werk ruim 21 jaar in de catering en sinds twee jaar bij GGzE. Afwisselend sta ik in de Trefhove en het Sociocentrum van De Woenselse Poort. Na al die jaren ga ik nog elke dag zingend naar mijn werk.”
“Sinds kort woon ik op een afdeling waar mijn man mag blijven slapen. Dat vind ik heel fijn. We hebben elkaar leren kennen op Landgoed De Grote Beek en zijn anderhalf jaar geleden getrouwd in de kapel. Maar waar ik eerst zat, mocht hij niet blijven slapen. Binnenkort ga ik weer verhuizen. Mijn man en ik gaan samenwonen in een huis in Eindhoven. Dan komt de hulpverlening bij ons langs. Ik heb er veel zin in.”
Judith van der Weide, vrijwilligster GGzE De Boei Plaza “Ik werk bij Jannie’s, de tweedehands kledingwinkel. We hadden in juni opruiming: twee halen, één betalen. Dat trok veel klanten en dat is leuk. Het brengt wel minder op, maar voor de cliënten is zo’n actie fijn. Dan kunnen ze meer nieuwe dingen kopen.”
