Oktober 2015
De Meerpaal
oktober 2015
2
MAANDBLAD VAN DE VRIJZINNIGE GELOOFSGEMEENSCHAP FLEVOLAND
www.eigentijdsgeloven.nl jaargang 54 nr. 9 Oktober In oktober komt april weer om aandacht vragen, er is bijna geen verschil met de lentedagen: lentelucht en lentegroen, zonlicht door de blaren, daarvoor mocht het laat seizoen iets voor ons bewaren. Alles is in de natuur door iets nieuws bevangen: ook het late liefdesuur wekt een pril verlangen. Onze zomer is voorbij, kalmer zijn de zinnen, maar in ’t najaar zullen wij dieper nog beminnen: in ons hart de overvloed van een rijk verleden, zullen wij het oude land met nieuwe moed betreden. Alles is in de natuur door iets nieuws bevangen: ook het late liefdesuur wekt een pril verlangen Willem Wilmink
oktober 2015
De Meerpaal
oktober 2015
3
EEN KYRIË VAN AYLAN KURDI EN JOOST ZWAGERMAN In het vorige nummer van de Meerpaal heeft u al uitgebreid met mij kennis kunnen maken in het bijna 9 pagina’s (!) tellende welkomst interview van Rinse Dijkstra en Marjolein Kleijer. ‘Nou’ zei mijn man, nadat hij het interview gelezen had, ‘je hele doopceel is al gelicht, hoor’. Dat valt hopelijk mee, maar feit is wel dat u nu al heel wat meer weet over mij, dan ik over u. Mijn voornemen is dan ook om dat de komende tijd wat recht te breien, door met velen van u kennis te maken en mijn oor in de afdelingen te luister te leggen. Op deze plaats zal ik in de voetsporen van Johan de Wit maandelijks een column verzorgen. Johan schreef zijn stukjes vanaf de waterkant, ik zal dat doen vanaf het ‘oude’ land, want ons huis staat aan een eeuwenoude Brink in Harderwijk. Verwacht geen korte meditaties of al te stichtelijke woorden op deze plek, maar wel mijmeringen of overpeinzingen over dingen die mij professioneel of persoonlijk bezighouden of die mijn pad kruisen. Ik zou zo graag met iets luchtigs en vrolijks willen beginnen. Maar de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik deze dagen, waarin je overspoeld wordt door beelden van een immense vluchtelingenstroom richting Europa, weinig opbeurend vind, om niet te zeggen zorgwekkend. Eén triest beeld en een verdrietig bericht houden me vooral ook bezig. Het beeld is van de kleine Syrische jongen Aylan Kurdi, als een vis aangespoeld op het strand in Bodrum, met zijn ouders op de vlucht verdronken in de Middellandse Zee. Het kersverse bericht (we schrijven vandaag 9 september) betreft de zelfgekozen dood van schrijver Joost Zwagerman. Beide zijn schokkend, to say the least. De één wilde zo graag leven, had nog een heel leven voor zich, de ander wilde of kon niet meer en sloot het af .Er is inmiddels veel over de foto van Aylan gezegd en geschreven, hij zou ‘iconisch’ zijn, dat wil zeggen dat in dit ene beeld heel het vluchtelingendrama wordt samengevat. Toen ik een week geleden de ochtendkrant opsloeg en de foto van Aylan zag, stond ik, net als zovelen, vastgenageld aan de grond. Ik staarde naar het zo gave kind, z’n blauwe broekje en z’n kinderschoentjes met klittenband. Aylan lag op z’n buik zoals vroeger mijn kinderen in hun ledikantje
De Meerpaal
oktober 2015
4
lagen te slapen. De armpjes naast het lichaam, de billetjes omhoog, het hoofdje opzij. Maar dit was geen slapen, want golven spoelden rond zijn hoofdje. En ergens diep weg begonnen er bij mij allerlei alarmbellen af te gaan. Aylan is inmiddels samen met zijn moeder en broertje begraven in Kobani. De stad die ze achter zich hadden gelaten om het oorlogsgeweld te ontvluchten. Niet minder schokkend is het bericht over de zelfgekozen dood van Joost Zwagerman. De getalenteerde woordkunstenaar die als geen ander een verhaal of roman wist te componeren. Die met geestdrift en enthousiasme over kunst kon vertellen. De goedlachse en humorvolle man; hij wilde het leven niet meer. Het was hem te zwaar geworden. Wie had vermoed dat achter die brede lach en passievolle optredens zoveel verdriet en depressies schuilgingen? De dood van Aylan en Zwagerman laat ons verbijsterd en in verwarring achter. Een kind hoort aan het strand te spelen in plaats van door de zee aangespoeld te worden. Een schrijver dient van zich te laten horen in plaats van te kiezen voor definitieve stilte. Het is de wereld op z’n kop. We hebben er dan ook geen woorden voor, of het moest zijn een onhoorbaar gestameld Kyrië Eleison, Heer ontferm u over hen en over ons. Anja van de Poppe
De Meerpaal
oktober 2015
Interview Kaptein
5
met
Harry
door Trudi van Wenum- Boers
“Een rijk en volledig leven” Wat zal ik eens over mijzelf vertellen? Ik ben drieënvijftig jaren oud en het is verrassend om in steeds meer gezelschappen niet meer de jongste te zijn. In mijn jeugd ben ik wat onzeker opgegroeid (ik zou bijna zeggen: wie niet?). Lang ben ik op zoek geweest naar een zeker houvast, naar wie ik ben. Een van de prettige dingen van ouder worden is dat het eigenlijk steeds rustiger wordt: blijkbaar ben ik dit, het hoeft ook niet anders, het is goed zo. Ik ben erg geïnteresseerd in zaken, in mensen, in dingen, ja, eigenlijk in alles in het leven. Ik streef naar een rijk en volledig leven, vol relaties, muziek, techniek en al het andere wat daar deel van uitmaakt. Daarbij draaf ik wel eens wat door, waardoor de zaken uit balans raken. Gelukkig is mijn vrouw Aadje heel anders dan ik en kan ze me goed een spiegel voorhouden. Dat ik bij de VGF terechtgekomen ben, heeft een voorgeschiedenis. Ik kom uit een Christelijk Gereformeerd nest; een orthodoxe kerk, maar in Hoogeveen, waar ik ben opgegroeid, meer met een licht evangelische inslag. Mijn ouders zijn open mensen die geïnteresseerd zijn in meningen van anderen. In het geloof zit voor hen een vertrouwenslaag die ik op een bepaalde manier heb overgenomen. De orthodoxe geloofsleer heeft mij nooit zo aangesproken. Ik zat vroeger in de kerk wel eens de Dordtse leerregels tegen de Remonstranten te lezen, en dacht toen al dat het nog niet zo gek is om vrijzinnig te zijn. In Enschede, waar ik toegepaste wiskunde aan de TH gestudeerd heb, kwam ik al vrij snel bij het oecumenische
De Meerpaal
oktober 2015
6
studentenpastoraat terecht. Aadje is katholiek, een van de redenen waarom de oecumene me aanspreekt. Toen we 28 jaar geleden van Enschede naar Lelystad kwamen zijn we op zoek gegaan naar iets wat bij ons paste. We gingen een keer naar de VGF en troffen daar de toenmalige predikant Jelmer Koornstra, en dat was meteen raak. Het vrijzinnige en de kleinschaligheid spreken ons erg aan. Ik vind het nog steeds bijzonder dat we met mensen van heel verschillende generaties door elkaar een bloeiende relatie en boeiende gesprekken hebben. Waar ik niet zoveel mee heb is het profileren van de vrijzinnigheid ten opzichte van andere kerken; dat hebben we toch zo langzamerhand wel gehad. Godsdienst is voor mij een gebruiksvoorwerp om een mens te helpen zijn weg te vinden, om een beter mens te worden. Voor de een werkt de ene religie goed, voor de andere is een andere traditie heilzaam. Ook vind ik onze geloofsgemeenschap erg statisch: kerk zijn zoals we dat dertig jaar geleden ook al waren, in dezelfde vorm en vaak met dezelfde gastpredikanten. Er mag wel eens wat meer beweging in zitten, wat meer schwung, met ruimte voor experimenteren. We zijn onlangs in Amersfoort naar een oecumenische ruimteviering geweest, in de mooie oude St. Aegtenkapel. Ik vond dat verrassend aansprekend. De omgeving daar doet natuurlijk ook veel en inspireert meer dan onze zaal met Sinterklaasvlaggetjes. Onze gespreksgroep vind ik vaak minstens zo inspirerend als onze zondagse vieringen. We komen elke maand op een zondagavond bij elkaar, waarbij heel verschillende onderwerpen aan de orde komen. Geloof vind ik belangrijk om richting te geven aan het leven. Naarmate ik ouder wordt vraag ik mij wel eens af: wat is die richting nu precies? Heeft het zin om een goed leven te leiden, of maakt het allemaal niet uit? Uiteindelijk is het toch allemaal alleen maar het maximaliseren van geluks- en het minimaliseren van ongeluksgevoelens. Misschien is dat wel zo, maar toch voel ik mij prettig bij een leidraad in mijn leven en bij het streven andere mensen tot hun recht te laten komen.
De Meerpaal
oktober 2015
7
Een belangrijke inspiratiebron voor mij is mijn vrouw Aadje, vooral doordat ze zo anders is dan ik. Ik ben meer gericht op de buitenwereld en dingen doen, ambitieus presteren. Aadje is meer mindfulness, heeft een hele rustige manier van in het leven staan. Op de een of andere manier geeft me dat veel steun. Tegelijk is mijn gerichtheid naar de buitenwereld en onbalans in mijn activiteiten niet altijd even prettig voor haar. We hebben drie dochters, Judith (22), Tamar (18) en Jhunaisa (16 jaar). Ze hebben alle drie op de zondagsschool van de VGF gezeten. Judith is actief bezig haar geloofsbeleving te verkennen, onder andere binnen de katholieke kerk. Tamar is bezig met filosofie en boeddhisme, en leest alles wat los en vast zit. Veel is mij gegeven en overkomen, in positieve zin. Daar ben ik blij mee, ik voel me vaak een zondagskind. Daarbij dank ik veel aan mijn ouders. Ik ben opgegroeid in een prettig ambitieniveau, waarbij we wel gestimuleerd maar niet gepusht werden. Als tiener ben ik orgel gaan spelen. Daar ging ik mee door toen ik een technische studie ging doen. Tijdens een dip dacht ik: is dit nu alles wat er is? Aadje heeft me toen gestimuleerd om het conservatorium erbij te gaan doen. Op die manier ben ik een tijd intensief met muziek bezig geweest. Uiteindelijk heb ik mijn muziekstudie niet af gemaakt, maar gekozen voor een baan in de techniek omdat je daar toch beter je brood mee kunt verdienen. In de muziek vind ik het creatieve erg leuk, maar in mijn technische baan kan ik dat ook heel goed kwijt. Via de automatisering ben ik terecht gekomen bij het ontwerpen en realiseren van productie-installaties. Het is uitdagend en het familiebedrijf waar ik werk vind ik erg leuk. Er komt vast nog een tijd dat ik weer meer tijd aan muziek kan besteden. Met vrienden in een bluesband spelen. Of orgelspelen misschien? Er zijn niet zoveel organisten meer, dat is een uitstervend beroep. En er zijn veel prachtig gerestaureerde orgels in het land. Over een jaar of twintig ga ik denk ik het land doorreizen om lekker op al die orgels te spelen.
De Meerpaal
oktober 2015
8
VAN DE WERKVLOER Onder bovenstaand kopje ben ik voornemens zo nu en dan of misschien wel geregeld, de toekomst zal het wel leren, wat van mij te laten horen in de Meerpaal. Het zal dan gaan over zaken die op ‘mijn’ werkvloer spelen. U moet dan denken aan activiteiten die plaats gevonden hebben of nog op stapel staan, oproepen, contacten met andere kerken of organisaties. Bedenkt u het maar. Over het pastoraat, ook al is dat een belangrijk onderdeel van mijn werk, zal ik begrijpelijkerwijs terughoudend zijn. Elk nieuw begin is spannend. Voor u als lid van de VGF en voor mij als uw nieuwe predikant. Tot eind van het jaar heb ik slechts een paar diensten te verzorgen omdat de kerkdiensten al waren ingeroosterd. Op 11 oktober is in Zeewolde een welkomdienst gepland, waar ik mij op verheug. De komende maanden staan voor mij dus vooral in het teken van kennismaking met de afdelingen. Ik hoop gesprekken te hebben met de afdelingsbesturen en met zoveel mogelijk leden van de afdelingen zelf. Met het oog op het laatste zou ik graag in het najaar drie kennismakingsbijeenkomsten willen plannen, in elke afdeling één. Over plaats en data wordt u in de volgende Meerpaal geïnformeerd. Ondertussen begin ik ook aan mijn ‘huisbezoeken’. Ik hoop ieder lid van de VGF een keer thuis op te mogen zoeken. Maar dat is iets van de lange adem, want we zijn toch maar mooi met meer dan 300 leden! Als u mij graag op korte termijn wil spreken en niet wil afwachten tot u een keer aan de beurt ben, schroom dan vooral niet mij dat te laten weten! Hartelijks voor u allemaal! Anja van de Poppe
De Meerpaal
oktober 2015
9
In het septembernummer van De Meerpaal stond deel I de lezing Economie en de Bijbel die ds. Johan de Wit hield op 28 juni in Het Rode Klif in Lelystad. Hier het tweede en laatste deel. Geld lenen Een allesoverheersend aspect van onze tijd is het lenen en uitlenen van geld. Denk aan de staatsschuld van de overheid: niet de som van die schuld is van belang, alleen de vraag of de overheid de rente daarover kan betalen Kort en goed: als je geen geld hebt, dan leen je het. Heb je wel geld, dan leen je het uit. Economie is voornamelijk het schuiven met geld. In de bijbel wordt geld uitlenen tegen rente in principe verboden. Voorbeelden: Exodus 22 (geen woeker op geleend geld), Lev. 25 (belast je broeder niet met rente), en de profeten (Jes. Jer. en Ez.) De Heer verbiedt rente, woeker genoemd in de bijbel. De teksten uit Jesaja, Jeremia en Ezechiël gaan over het oordeel dat de Heer over Israël velt. Een van de redenen van dat ongunstige oordeel is het werken met rente. Het idee van geld uitlenen tegen rente schijnt afkomstig te zijn uit het Babylonische rijk ten tijde van de Joodse ballingschap. Twee Joodse ballingen zouden in Babylon een bank hebben opgericht die geld tegen rente uitleende. Ik heb niet kunnen nagaan of deze informatie betrouwbaar is. Maar wat is er eigenlijk aan de hand met rente? Het is in principe on-Bijbels. In het perspectief van het OT is geld lenen vooral filantropie: je leent het uit aan degenen die arm zijn om zodoende het verschil tussen arm en rijk kleiner te maken. Als je het uitleent tegen rente, maak je het verschil tussen arm en rijk juist groter. De bijbel maakt overigens wel een onderscheid tussen vreemden en joden: in Deut. staat te lezen in 23: 20 dat van een vreemde woeker mag worden gevraagd, maar van een broeder niet. Is rente eigenlijk niet een rem op investeren? Stel dat je een miljoen hebt. Als je er niets mee doet en het op deposito zet, ontvang je rente. Maar als je het investeert in arbeid, een project, dan moet je maar afwachten of je dezelfde opbrengst krijgt als bij het deposito. Bovendien moet je ook nog belastingen betalen.
De Meerpaal
oktober 2015
10
Hoe zit het daarmee in bijbels perspectief? In de bijbel is geld lenen investeren in de arbeid van je broeder. Lenen tegen onderpand. Onderpand nemen is iets dat de bijbel zo moeilijk maakt, dat dat geen praktische betekenis heeft. Je kunt wel pand vragen, maar als het iets is dat mensen dagelijks nodig hebben, dan moet je dat pand voor zonsondergang weer teruggeven. Exodus 22: 26 zegt dat gij, als gij uw naasten kleed te pand neemt, je het terug moet geven voordat de zon ondergaat. Deut. 24: 10 verbiedt om het huis van je naaste te betreden om zijn pand te pand te nemen. Grond kan uiteraard niet in onderpand worden gegeven, net zo min als het huis dat daarop is gebouwd. Het Bijbelse pand, indien al toegestaan is roerend goed. Belastingen In onze tijd zijn belastingen zo gewoon, dat het zelfs een sturend instrument voor de overheid is geworden. Met belastingen stimuleert de overheid de koopkracht of remt ze die af. En de koopkracht is weer een motor of remmer van de economie. Maar hoe zit het met de belastingen in de bijbel? De bijbel heeft het steeds over tienden. De tienden moesten worden afgedragen over de opbrengst van het onroerend goed. Graan, druiven, dadels , vijgen en dergelijke. De opbrengst komt natuurlijk van God en daarom moet je een tiende afstaan aan zijn priesters, de Levieten, die er op hun beurt weer een tiende van moesten afdragen aan de tempel. De tienden komen op tal van plaatsen voor in het OT. (Gen. 14, Melchizedek, Lev., Numeri, Deut., Nehemia en Amos). Salomo hief een specifieke belasting voor de bouw van de tempel. Of dat geoorloofd was, is zeer de vraag. In ieder geval: na Salomo was het de wens van de tien stammen dat de belasting werd verlaagd. Dit gebeurde niet en dus kozen ze zich een andere koning: Jerobeam. Het markeert de splitsing van het land Israël in Juda en de overige tien stammen. De Fiscus Judaicus Vanouds betaalde elke Joodse man jaarlijks twee drachmen aan de tempel in Jeruzalem, die daardoor schatrijk werd. Dit bracht Romeinse legeraanvoerders natuurlijk wel in de verleiding om af en toe even langs te komen om de voorraad edelmetaal aan te
De Meerpaal
oktober 2015
11
spreken. Na de verwoesting van de tempel in 70 na Christus hief keizer Vespasianus de belasting voortaan ten behoeve van de tempel van Jupiter op het Capitool. Alle Joden, waar ze ook woonden, moesten ieder jaar twee drachmen afdragen. De heffing verliep overigens niet zonder problemen. Er waren Joden die niet als Joden leefden om zodoende de belasting te ontlopen. En natuurlijk waren er dan weer verklikkers, waar Suetonius melding van maakt. Het was voor Joden tijdens de Romeinse overheersing wel een probleem. Als ze er voor uit kwamen dat ze Joden waren en de belasting betaalden, konden ze meteen de vraag krijgen waarom ze één God vereerden en niet de goden van de Romeinen. En als ze zeiden dat ze niet Joods waren, moesten ze offeren aan de heidense goden van de Romeinen. En dan pleegden ze natuurlijk weer godslastering volgens de Joodse Wet. Op weigering stond de doodstraf. In de Oudheid was men ervan overtuigd dat de goden in woede zouden ontsteken als men zich aan zijn religieuze verplichtingen onttrok. Executies vonden dan ook regelmatig plaats, hetgeen ook nog blijkt uit de Openbaring van Johannes (Joh. 20: 4). Diegenen die waren onthoofd omdat ze het beest en het beeld niet hadden aanbeden, kregen een ereplaats bij de wederopstanding. Later werd het beter geregeld. Onder keizer Nerva, de opvolger van Domitianus, werd bepaald dat zij die zich afwendden van het Jodendom voortaan geen belasting meer behoefden te bepalen. Joden moesten dat wel, en ze moesten zich houden aan de wet van Mozes, maar dat betekende ook dat ze niet hoefden te offeren aan de Romeinse goden. Evaluatie Het zijn aantrekkelijke gedachten: geen speculatie in onroerend goed, geen rente en geen onderpand. Geld alleen als ruilmiddel en geen praktijken meer om van geld met geld alleen nog maar meer geld te maken. Het is echter niet meer mogelijk om de geldhuishouding volgens deze principes in te richten. Wat je wel zou kunnen doen: een stelsel ontwerpen waarin de waarde of de werkelijke prijs van een goed in geld wordt uitgedrukt.
De Meerpaal
oktober 2015
12
Geld is dan alleen dat waard waarmee het correspondeert. Economen zouden hier werk van kunnen maken. Het geld als zelfstandig goed verdwijnt dan en geld wordt dan weer synoniem met de prijs van een goed. Voorbeeld: de handel in aandelen. Als iemand een aandeel neemt in een bedrijf, dan heeft dat aandeel de waarde die je aan het bedrijf toekent. Nu is het echter zo dat de koers van een aandeel wordt bepaald door de vraag er naar, door politieke ontwikkelingen en de index. Dat zou je misschien kunnen veranderen. Ander voorbeeld: Speculeren op verwachtingen. de handel in futures heeft betrekking op verwachtingen van de oogst en de marktprijs van een goed, bij voorbeeld landbouwgewassen. Als je dit niet meer toestaat, valt de handel stil. Is dat gewenst? Het probleem is oneindig complex. In ieder geval; onze maatschappij lijkt zo weinig op die van de Bijbelse tijden, dat je met de Bijbelse economische principes niet veel kunt uitrichten.
VOOR U GELEZEN… Uit: in Tweeluik, contact- en informatieblad van de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap Hattem/Heerde en omgeving
Vrijzinnige inzichten Geloven als zoektocht Geloof is geen vaststaande overtuiging maar een zoektocht naar zin en betekenis met steeds nieuwe vormen en inzichten. Richtinggevende woorden daarbij zijn: vertrouwen, verlangen, verzet, vergeving, mededogen, hoop, zorg (voor mens en wereld), duurzaamheid, geborgenheid en uitdaging, afhankelijkheid en verantwoordelijkheid. Geloofsgemeenschappen De geloofsgemeenschappen willen een gastvrij onderkomen zijn voor iedere zinzoeker, een herberg waar levensvragen aan de orde komen, waar ontmoeting belangrijk is, waar mensen aandacht en zorg hebben voor elkaar en voor anderen.
De Meerpaal
oktober 2015
13
Bronnen van geloof Religieuze bronnen zijn de bijbel, de christelijke traditie, humanisme, elementen van andere godsdiensten, kunst en wetenschap, levensverhalen. Geloofsbeleving Geloven is ook beleven: intens ervaren van het onzegbare, van het heilige binnen ons, om ons heen en boven ons uit, van het geheim van het bestaan, van verhelderende woorden, beelden en verhalen van harmonie tussen hoofd en hart, van rustgevende klanken, stilte en leegte, van eenheid en heelheid, van schoonheid en troost, van warmte en liefde in een gemeenschap van mensen. Mens en wereld Ons verlangen gaat uit naar een humane samenleving waar mensenrechten gelden en waar verantwoordelijkheid wordt genomen voor een duurzame omgang met de aarde. Pluriformiteit Verschillen in opvatting van mensen met verschillende al dan niet kerkelijke achtergronden zijn niet bedreigend maar verrijkend: ze vragen om verdraagzaamheid, respect en kritische vragen. Vormen en variatie In diensten en activiteiten streven we naar diversiteit van voorgangers en inleiders, met variatie in vormgeving en onderwerpen met behoud van aansprekende rituelen. VOOR U GELEZEN… Uit: Hoezo vrijzinnig? (eenmalige uitgave van Vrijzinnigen Nederland, 2015-2016)
Ikke ikke ikke Het “ik” loslaten is in veel religies en overtuigingen een belangrijk onderwerp. Ik vind het eerlijk gezegd een beetje een zweverig concept. Je ego loslaten. Ego heeft altijd een negatieve klank. Maar dat is het teveel aan ego. Ik vind zelf ook wel dat je niet dertig selfies op een dag hoeft te maken en op Facebook aan iedereen hoeft te laten weten hoe leuk je nu weer op een terras zit, dat is een fascinatie op het ‘ik’
De Meerpaal
oktober 2015
14
die ik ook niet begrijp. Maar om je hele ‘ik ’los te laten vind ik wat teveel van het goede. Ik heb een vriendin die enorm fan is van Boeddha. U kent hem wel, de wat dikke meneer die zijn ego heeft losgelaten en vanaf dat moment alleen nog is gaan zitten. Die Boeddha zou ons iets moeten leren over het temmen van het ‘ik’ en het loslaten van verlangens. Maar het verlangen om enorm te eten heeft de beste man kennelijk even door de vingers gezien. Flauw van me dat weet ik, maar wat ik bedoel is: zonder dat ‘ik’ gebeurt er zo weinig meer. Het ‘ik’ is ook een drijfveer. Ook om te spiegelen, te maken, vanuit het ‘ik’ het een stukje mooier te maken op deze wereld. Ik durf te beweren dat de mooiste teksten, liedjes en gedichten die we kennen geschreven zijn vanuit dat ‘ik’ en in eerste instantie voor die persoon zelf. En in die teksten en liedjes kunnen wij, alle ikjes bij elkaar, ons weer herkennen. Zo zijn we niet alleen. Zo zijn we niet alleen “ik” maar worden we “wij”. Sara Kroos, cabaretière
De Meerpaal
oktober 2015
15
Herfst Uitgebloeid de storm erdoor bladeren dwarrelen slierten van mist natte kilte herfsttij in ons leven. Dan opeens een straal van de zon een concert van kleuren troost voor het oog er is weer doorkomen aan. Jurjen Beumer
VAN DE REDACTIE Ellie Ottevanger heeft besloten om de redactie te verlaten. Dat vinden we erg jammer! Ze was jarenlang een zeer gewaardeerd en betrokken redactielid. Gewapend met het groene boekje heeft ze heel wat spellingcorrecties kunnen aanbrengen. Haar hart ligt vooral bij het vluchtelingenwerk, waaraan ze in de huidige situatie haar krachten wil wijden. Wij bedanken haar van harte voor haar inzet en we wensen haar alle goeds! OPROEP Welk VGF-lid uit Zeewolde wil haar plaats innemen? We vergaderen één keer per maand bij een redactielid thuis. We hebben u hard nodig om de kwaliteit van het blad hoog te houden. Indien u meer informatie wil, neemt u dan met één van de redactieleden contact op.
De Meerpaal
oktober 2015
16
NIEUWS UIT DE VGF GEVOELENS VAN DE WATERKANT Er is een lied in de bundel van de VGF dat als titel draagt: "Om warmte gaan wij een leven". Het is van Huub Oosterhuis en ik liet het altijd graag zingen omdat de tekst in enkele zinnen een heel scala aan menselijke belevingen weergeeft. En het lied kwam als vanzelf bij mij op na mijn afscheid op de Buitendag van Zeewolde. Want alles bij dit afscheid was warm, zacht en liefdevol. Een speciaal voor mij en Marjan vervaardigd kunstwerk, een met veel zorg samengesteld fotoboek met herinneringen aan vijftien jaar vrijzinnigheid in de polder, een dvd met interviews van leden over mij, complimenteuze toespraken van de voorzitter en de eindredacteur van de Meerpaal en daarnaast een verhaaltje en een lied met een knipoog van de juffen uit Dronten en de leden van Zeewolde. Ik was er zo van ondersteboven dat de ontroering over zoveel hartelijks mij tijdens mijn bedankje letterlijk bij de keel greep. Niet alleen van de besturen, maar ook van afzonderlijke leden heb ik heel veel warme en liefdevolle kaartjes gekregen. Daarnaast natuurlijk boekenbonnen, veel boekenbonnen en ook heel veel flessen wijn om bij het lezen van de aangeschafte boeken te drinken. Mijn voorkeuren voor een goed boek en dito glas wijn zijn door de leden niet onopgemerkt gebleven, dat is wel duidelijk. Het afscheid was voor mij in alle opzichten gedenkwaardig en mijn hart werd bewogen door alles wat daarbij door jullie te berde werd gebracht. En ik was ook een beetje trots. Trots op de creatieve en hartelijke manier waarop de gemeenschap aandacht gaf aan mijn vertrek als predikant. Het werd een merksteen, een gebeurtenis die ik nooit meer vergeet. Ik koester de warme, zachte en liefdevolle gevoelens die dit allemaal bij mij opriep en ik hoop en wens van harte dat de gemeenschap vruchtbare tijden tegemoet gaat, met veel leden die allemaal staan te trappelen om een bestuursfunctie te vervullen en met een voorganger die jullie bezielt en inspireert tot
De Meerpaal
oktober 2015
17
grootse, vrije en zinnige daden. En met Coby als pastorale toevlucht in de branding van de golven en brekers die je kunnen overweldigen. Johan de Wit
Uit: De juffen op het afscheid van Johan Wie Durft- Rita Zipora Wie niet weg kijkt heeft kracht Wie niet afdwaalt verzacht Wie niet uit wijkt Heeft een hart Wie niet weg waait Die hecht Wie niet af slaat Vecht Wie niet weg kijkt Wie niet weg kijkt Wie niet weg kijkt Heeft lef Als je zag hoe erg ’t was Als je wist Wat werd misdaan Als je inzag Als je doorhad Als je zag wat er was Als je wist hoe het zat Wat had je dan gedaan Een hemel grijs van as Zonder lijn van zilver Bergen naakt en kaal, teer als glas Bang en benauwd Als ’t zover komt Ik hoop dat ik dan…
De Meerpaal
oktober 2015
18
H: Uit deze tekst blijkt dat je lef moet hebben om naar je eigen tekortkomingen te kunnen kijken. M: Als je kijkt naar de wereld om je heen kijkt is het soms lastig om vast te houden aan je principes; dat vereist kracht. Maar je moet vooral naar je hart luisteren en het laten spreken. H: Ik denk dat Rita les heeft gehad van Johan, want dit is toch wel iets dat vaak in zijn preken naar voren kwam. Hij vertelde vaak dat we niet moetn oordelen over de keuzes van anderen. M: En wij proberen nu heel hard om niet te oordelen over zijn keuze om met pensioen te gaan! H: Pensioen? Dat heet toch met emiritaat gaan? M: Wat ben je dan: een emiritus? H: Nee hè?! Dat klinkt als een hele erge ziekte. M: Zo ziet hij er niet uit hoor! Wat denk je: Wil hij nog met ons op de foto? H: Ik pak de selfie-stick…. M: Wat een fijne herinnering wordt dit….. H/M: U ziet de foto wel in de Meerpaal!
De Meerpaal
oktober 2015
19
Rectificatie Infogids Het adres van ds. Anja van de Poppe is niet zoals vermeld in onze infogids Smeepoortenplein 42 maar: Smeepoortenbrink 42 Het e-mailadres van Wim Samsen is:
[email protected] van Reini Bruins is:
[email protected]
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN BIDDINGHUIZEN-DRONTEN-SWIFTERBANT Oogstdienst 4 oktober : collecte voor de Voedselbank Voor de dienst op 4 oktober met Rinus van Warven uit Kampen maakt Krijnie Zeelenberg een twintigtal ‘oogstbakjes’. Deze worden na de kerkdienst gebracht naar mensen, die met ernstige ziekte en verlies te kampen hebben. De opbrengst van de collecte is bestemd voor het werk van de plaatselijke Voedselbank. Helaas wordt het aantal mensen, dat een beroep doet op de Voedselbank in de gemeente Dronten steeds groter. Gewijzigde datum lezing ds. Marieke Brouwer donderdag 5 november De lezing van dominee Brouwer uit Amsterdam is op ons verzoek, verplaatst van woensdag 11 naar donderdagavond 5 november in het Odd Fellowhuis. In de week van 11 november begint daar ook de Liviuscursus over het vroege joden- en christendom en we willen niet dat twee activiteiten elkaar ‘beconcurreren’. Op het moment dat we de afspraak voor de lezing van mevrouw Brouwer deze zomer maakten, konden we niet vermoeden dat de vluchtelingenstroom zó zou aanhouden en het nieuws beheersen. Naast actie om mensenlevens te redden is ook bezinning nodig op standpunten over migratie.
De Meerpaal
oktober 2015
20
Zondagmiddag 31 januari 2016 :Miriam Guensberg Op die zondag in het Odd Fellowhuis houdt schrijfster Miriam Guensberg een muzikaal omlijste boekpresentatie over haar roman ‘Ooit’. Na de dood van zijn grootmoeder vindt journalist Ben Salomon in haar kluis een envelop die het dramatische levensverhaal bevat van een hem onbekende Poolse vrouw. Het contrast tussen het leven van deze Ewa Kosinsky en dat van Ben zet hem aan het denken over zijn eigen leven. Een deel van de opbrengst van het boek gaat naar Stichting Vluchteling. Van uitgeverij De Kring krijgen we in november een aantal boeken. De gespreksgroep Maria Magdalena gaat het boek lezen en bespreken. Voor andere belangstellenden is ook een exemplaar beschikbaar. Neem hierover contact op met Tineke Hiemstra. Zondagochtendgesprek op 25 oktober Dronten is een multiculturele samenleving. Gees de Jong gaat ons vertellen over haar ervaringen bij onder andere de multiculturele leesgroep. Misschien raken wij geïnspireerd door Gees en kunnen wij ook een bijdrage leveren aan de integratie van onze medeburgers. De werkgroep
Vervoer naar Zeewolde op 11 oktober Zoals elders in deze Meerpaal is aangekondigd, vieren wij met z'n allen de komst van dominee Anja van de Poppe. Het bestuur wil graag iedereen de gelegenheid bieden om in Zeewolde aanwezig te zijn. Daarom stellen wij het volgende voor: Als u mee wil rijden, kunt u instappen op het parkeerterrein bij het Odd Fellowhuis. Vertrek: 9.30u. Mocht u niet in staat zijn bij het parkeerterrein te komen, laat het mij weten ,dan halen wij u op. Om voor ieder een plaats te hebben, wil ik graag weten wie er mee gaat. Dus bel of mail mij even. Willen chauffeurs, die nog plaats in de auto hebben dat aan mij doorgeven? Thea Wierda telefoon 0321-383388 mailadres:
[email protected]
De Meerpaal
oktober 2015
21
Open repetitie gospelkoor Living Colours. ‘Living Colours’ uit Dronten is al druk bezig met de voorbereidingen voor het 35-jarig jubileumconcert op 16 april 2016. Heb jij ook zin om met ons mee te zingen?! Kom gerust eens kijken en vooral luisteren op onze open repetitie avond op donderdag 1 oktober a.s. om 20.00 uur in het brugklasgebouw van het Almere College in Dronten. Living Colours is een gospelkoor met zo’n 35 enthousiaste leden. Het repertoire bestaat uit Nederlands- en Engelstalige gospelsongs en is erg divers: onder andere nummers van Dennis en Nan Allen, Remco Hakkert, maar ook bekende nummers uit de popmuziek zoals bijvoorbeeld ’Love shine a light’ en ‘You raise me up’. Liederen die het koor graag in kerkdiensten en bij optredens ten gehore brengt. Ook verzorgen we themadiensten, waarbij we als koor de hele dienst inhoud geven. Ben je geïnteresseerd? Kom dan eens luisteren. Bespeel je een instrument en vind je het leuk om het koor muzikaal te ondersteunen? Ook dan ben je van harte welkom. Het koor staat onder enthousiaste leiding van Erik Eleveld. Voor meer informatie kun je contact opnemen met Jenneke Haagsma, telefoon: 0321-314705.
[email protected] www.gospelkoorlivingcolours.nl.
De Meerpaal
oktober 2015
22
LELYSTAD Jaarvergadering 25 oktober 2015 Aansluitend aan de dienst zal zondag 25 oktober na een kopje koffie onze jaarlijkse jaarvergadering plaatsvinden. Met als agenda: 1. vragen en opmerkingen naar aanleiding van het jaarverslag 2014-2015 2. bestuurswisseling 3. Inventarisatie namen gewenste gastpredikanten voor 2017 4. Inventariseren activiteiten komend jaar (met daarbij de Vraag hoe we de VGF aantrekkelijk kunnen maken voor nieuwe mensen). Uw aanwezigheid en inbreng wordt zeer op prijs gesteld. Bestuur
Islam Dit seizoen werken we bij de VGF voor het eerst met een thema. Dit jaar is dat het thema: ‘Kijken over de dijken’. Ik wil twee leerhuisavonden verzorgen over enkele minder gewone aspecten van de Islam, een zeer brede religieuze stroming. De eerste avond plaats ik de geschiedenis van het gebied van de Islam in het kader van de kunst. Ik vertel iets over de machtsstructuren en hun ontstaan en laat daarbij voorbeelden zien van kunstuitingen. De rijkdom van de islamitische kunst en de grote variatie daarin lieten mij zien hoe breed de islam als beweging is. Ik denk dat het kan helpen iets van angst voor de islam weg te halen en daarbij ook een stuk begrip kan geven De tweede avond wil ik ingaan op een Bijbelse vrouwenfiguur en hoe zij in middeleeuwse islamitische verhalen uitgetekend wordt. De islamitische verhalen komen hilarisch over, maar feitelijk kom je uit bij feministische theologie: hoe worden vrouwen uitgetekend in de Koran en hoe worden hun verhalen vervolgens doorverteld en vervormd? Dat zegt veel over hoe in de Middeleeuwen tegen vrouwen aangekeken werd. De islamitische
De Meerpaal
oktober 2015
23
visie verschilde daarin niet van die van middeleeuws christelijk Europa. De vraag daarbij is: in hoeverre werken dit soort beelden door in onze tijd. Daarbij heb ik het dan vooral over onszelf als erfgenamen van het christendom. Bij voldoende (minimaal tien) deelnemers vinden deze avonden plaats op woensdagavond 14 en 28 oktober van 20.00 tot 22.00 uur. De eerste avond vindt plaats in de huiskamer van Maria en Kees de Kruyk, Fogelsangstate 34. Opgeven van te voren is verplicht bij Ria IJsakkers, liefst per mail:
[email protected], en desgewenst per telefoon: 0320243775. Opgeven tot en met uiterlijk maandag 12 oktober Elske de Lange
Vrouwencontact Lelystad We zijn weer van start gegaan met onze maandelijkse bijeenkomsten. Op woensdagochtend 14 oktober om 10.00 uur ontmoeten we elkaar bij Gé Hitipeuw, Kustrif 192, tel. 226175. Dan komt Sigita Blaauw ons vertellen over haar vrijwilligerswerk bij Humanitas. Als u zo nu en dan, op onderwerp, onze bijeenkomsten wilt bijwonen, dan bent u ook welkom. Belt u dan wel even de gastvrouw van die ochtend! Berta Blaauw
Zondagochtendgesprek van 6 september In deze bijeenkomst hebben we plannen gemaakt voor het volgende seizoen. Uit de voorgestelde onderwerpen zijn de volgende gekozen: 4 oktober - Bestaat toeval? 1 november -Johan de Wit en Abdoellah Ghzili houden een voordracht over het huwelijk, gezien vanuit beide tradities. Het zondagochtendgesprek vervalt hiermee. 6 december - Wat doe je om te ontspannen? 3 januari - De Dordtse synode en het hiernamaals 7 februari - Is God een projectie? 6 maart - Luisteren naar onze (meegebrachte) favoriete spirituele en/of religieuze muziek.
De Meerpaal
oktober 2015
24
Korte inleiding van het eerstvolgende onderwerp: Bestaat toeval? Volgens Kramers Nederlands Woordenboek is toeval “het feit dat een gebeurtenis plaats vindt, hoewel de kans daarop zeer gering was.” Bij nadere beschouwing blijkt dat er over toeval veel meer te vertellen valt, zowel wijsgerig als ook theologisch. Albert Einstein zei bijvoorbeeld: “Wat wij toeval noemen is een opmerkelijke, doch niettemin onvermijdelijke samenloop van omstandigheden. Het is namelijk onvermijdelijk dat een dobbelsteen op een bepaald getal valt of dat we elkaar tegenkomen op die plek in het buitenland. Of dat we op hetzelfde moment over iets beginnen te praten. Volgens de theorie van het determinisme (alles wordt bepaald door eerdere gebeurtenissen volgens vaststaande oorzaken) is alles een kwestie van oorzaak en gevolg en hebben we dus geen vrije wil. Maar dat wil nog niet zeggen dat al dat onvermijdelijke gepland is”. Tot het eind van zijn leven verzette Einstein zich tegen datgene wat wij toeval noemen. In de theologie werd vroeger veel van wat er gaande was aan God toegeschreven. Achter alles zat een plan. De theoloog Miskotte daarentegen meende, dat niets slaperiger maakt dan de leer dat er geen toeval is. Als je denkt dat er achter alles een plan zit, kan je ook wel gaan slapen. Veel wordt er van jou dan niet meer verwacht. Stelling: Niets gebeurt bij toeval, want God bepaalt alles. Vraag: Is het universum toeval of zit God er achter? Samen willen wij hier eens over nadenken. Berta en Trudi
Ben jij misschien een nieuw lid van onze cantorij? Een dag niet gezongen, is een dag niet geleefd! Via dit stukje in ‘onze’ Meerpaal wil ik kijken, of er mensen zijn die bij de cantorij willen komen. De cantorij is een gezellige groep mensen, die graag zingen. We oefenen één keer in de maand bij iemand thuis. Als we tijdens een dienst gaan zingen, dan oefenen we twee of drie keer extra. Cora van der Sar is onze dirigente en Harry Kaptein onze pianist.
De Meerpaal
oktober 2015
25
Op de oefenavond komen we rond 19.30 uur bij elkaar: even een kopje thee of koffie, gezellig bijbabbelen. Dan inzingen met wat oefeningen en daarna liederen zingen. Er wordt goed geoefend, maar het is vooral gezellig en ontspannen. Tegen 21.00 uur gaan we weer huiswaarts. Houd je van zingen en zou je bij de Cantorij willen? Neem dan contact op met mij. Dat kan via telefoon: 0320 228188 of via mail:
[email protected] Misschien is het een idee om eens vrijblijvend op een koor repetitie te komen. Als je eenmaal geweest bent, dan blijf je! VAST! Voel je vrij, voel je heel welkom! Franca Sonneveld, Lelystad
HET HUWELIJK: HOE EN WAT Zondag 1 november 2015 in Het Rode Klif, “Het Vooronder”, Zuiderzeelaan 32, Lelystad, bellen op nummer 2. Aanvang 10.00 uur; zaal open vanaf 09.30 uur. Op initiatief van de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap Flevoland vindt binnenkort een bijzondere ontmoeting plaats. Vrijzinnig dominee Johan de Wit en Abdellah Ghzili, geestelijk verzorger en docent Islam, houden een voordracht over de culturele en religieuze achtergronden van het huwelijk vanuit hun tradities. Johan zal een toelichting geven op ontstaan, karakter en ontwikkeling van het huwelijk in onze christelijke en westerse traditie, Abdellah vertelt hierover vanuit zijn islamitische traditie. Wij denken allemaal een beeld te hebben van wat het huwelijk volgens de Islam en het Christendom is, maar wij zullen bij deze gelegenheid zien of dat beeld misschien bijstelling behoeft. Abdellah zal ons in dit opzicht wijzer maken, terwijl Johan stil staat bij de betekenisverschuiving die ten aan zien van het huwelijk in onze cultuur heeft plaatsgevonden en ook dat kan tot verrassende nieuwe inzichten leiden. Op deze manier kunnen we wederzijds van elkaar leren. We gaan bovendien niet alleen op zoek naar de verschillen, maar vooral ook naar de overeenkomsten.
De Meerpaal
oktober 2015
26
Het belooft een interessante bijeenkomst te worden met ruimte te over voor gedachtewisseling en discussie tijdens een kopje thee of koffie. Iedereen vanuit beide geloofsovertuigingen is vanzelfsprekend van harte welkom op: Graag uw komst opgeven bij Jacques Timmers:
[email protected]. telefoon 0320 240440. Na afloop kan een vrijwillige bijdrage worden gevraagd ter bestrijding van de kosten.
ZEEWOLDE
Open Haven Open weekend 13 en 14 november 2015 van de werkgroep Open Haven Open:
Vrijdagavond 13 november “Open Haven Music all-in” aanvang 19.30 uur: een benefietconcert Zaterdag 14 november “OPEN HAVEN OPEN crea-, cadeauen kunstbeurs”. Het zal een heel gevarieerd gebeuren worden waar ieder wel iets van zijn gading vinden kan. Alles vindt plaats in OPEN HAVEN van 10 tot 16 uur. In het OPEN HAVEN OPEN-café kunt u de hele dag terecht voor eten en drinken. Er zullen ook activiteiten voor de kinderen georganiseerd worden. De beurs was voorgaande jaren in oktober maar dit jaar dus in november. Dat heeft als voordeel dat we dan wat dichter bij Sinterklaas en Kerst zitten, en een deel van het aanbod zal daar dan ook zeker op gericht zijn.
De Meerpaal
oktober 2015
27
Deelnemers stellen zelf de prijzen van de producten vast en het is de bedoeling dat 25 % van de opbrengst ter beschikking gesteld wordt voor het groot onderhoud van kerkcentrum Open Haven. Alle deelnemers kunnen 1 à 2 tafels reserveren. Voor die reservering wordt een borg betaald van vijf euro die bij de afrekening in mindering wordt gebracht op de afdracht van 25 %. Mensen die een bijdrage willen leveren aan deze beurs, in welke vorm dan ook, of die interesse hebben om met een stand op deze beurs te staan kunnen contact opnemen met: Tienke Drost:
[email protected] tel: 036 5234530 Joke van Steenis:
[email protected] tel: 036 5245470 Henne Vulperhorst
De Meerpaal
oktober 2015
28
KERKDIENSTEN 4 okt.
10.00 uur
Dronten
11 okt.
10.00 uur
Zeewolde
18 okt.
10.00 uur
Dronten
25 okt.
10.00 uur
Lelystad
25 okt.
10.00 uur
Zeewolde
1 nov. 8 nov. 8 nov.
10.00 uur 10.00 uur 10.00 uur
Dronten Lelystad Zeewolde
ds. R. van Warven, Kampen collecte: vrije collecte ds. A. van de Poppe gezamenlijke dienst collecte: vrije collecte ds R.M. Nepveu, Naarden collecte: Stichting AID, India ds. F. Bonda, Amersfoort collecte: Stichting AID, India ds. B. Jongkind, Ermelo collecte: Stichting AID, India ds. I. Adriaansz, ds. R.M. Nepveu, Naarden ds. H. Schram, Baarn
DE KERKDIENSTEN WORDEN GEHOUDEN IN:
Dronten in het Odd Fellowhuis, De Ketting 6 Lelystad in Het Rode Klif, Zuiderzeelaan 32 Zeewolde in de Open Haven, Kerkplein 8 ACTIVITEITEN
4 okt 14 okt 14/28 okt 25 okt.
zondagochtendgesprek vrouwencontact “Kijken over de dijken” thema avond zondagochtendgesprek
Lelystad Lelystad Lelystad Dronten
KOPIJ VOOR HET VOLGENDE NUMMER INLEVEREN VOOR 15 OKTOBER
[email protected]
