Jaargang 43 - februari Bisschop Wiertz op werkbezoek in Sri Lanka Vastenbrief in het teken van de eenheid Vastenactie richt zich op Oegenda

2

Jaargang 43 - februari 2016

Bisschop Bisschop Wiertz Wiertz op op werkbezoek werkbezoek in in Sri Sri Lanka Lanka Vastenbrief Vastenbrief in in het het teken teken van van de de eenheid eenheid Vastenactie Vastenactie richt richt zich zich op op Oegenda Oegenda

In dit nummer Bij zijn werkbezoek aan Sri Lanka bezocht bisschop Wiertz samen met bisschop Mgr. Ponniah het kleinseminarie van het bisdom Batticaloa

20

1

Begin januari bracht bisschop Frans Wiertz samen met missievicaris Ton Storcken een werkbezoek aan Sri Lanka. De intensieve reis voerde langs de bisdommen Batticaloa en Trincomalee aan de oostkust, Kandy in het binnenland en de hoofdstad Colombo. Diverse pastorale en sociale projecten, die door de plaatselijke kerk worden ondersteund, werden bezocht en waren ze te gast in enkele parochies. Zijn indruk van de katholieke kerk in Sri Lanka vatte de bisschop als volgt samen: “Een hechte kerk die goed caritatief werk doet en opbloeit na tegenslagen door natuurrampen en 30 jaar oorlog”. Een korte impressie van het bezoek

10

In 2016 gaat Vastenactie naar Oeganda, naar het district Teso in het noordoosten. Het is een arm, achtergebleven gebied, waar de mensen afhankelijk zijn van de landbouw. Door de steeds extremere weersomstandigheden zijn de opbrengsten van het land echter veel te laag. Mensen lijden honger en iets ten noorden van campagnegebied Katakwi overlijden zelfs mensen. Projectpartner Socadido helpt de gemeenschappen om te gaan met extreme droogte én extreme regenval, zodat de oogsten verbeteren en de mensen voldoende te eten hebben. Daarvoor wordt onze steun gevraagd

14

Het zomerweekend voor jongeren 2015 is uit de aard der zaak oud nieuws. Alleen: de diaconale activiteit waaraan de jongeren toen deelnamen, heeft een grote mate van actualiteit. Want de nood onder de grote stroom vluchtelingen in ons land is alleen maar nijpender geworden. Winterse tijden zijn voor velen onder hen synoniem met barre tijden. Daarom toch deze terugblik van een jongere op een dag van ontmoeting en verbroedering… Misschien een aanzet om zich ook voor vluchtelingen in te zetten in dit Jaar van de Barmhartigheid?!

18

elp ons helpen! De Kerkelijke Stichting Missiebureau Bisdom Roer-mond (werknaam: Missieburo Roermond) ondersteunt de “geloofsverkondiging in missielanden waar ook ter wereld en wel in de ruimste zin van het woord.” De stichting geeft concrete steun aan missionarissen en inlandse krachten op zowel geestelijk, materieel als financieel gebied. In samenwerking met het Missiesecretariaat van het Bisdom Roermond geeft het Missieburo Roermond gestalte aan de missionaire opdracht van de R.K. Kerk door middel van campagnes, fondsenwerving en educatie.

Correspondentieadres:

Missieburo Roermond Postbus 198, 6040 AD Roermond Bezoekadres:

Neerstraat 49, 6041 KB Roermond T: 0475-386880 F: 0475-310797 E: [email protected] W: www.missieburo.nl

In zijn boodschap voor de veertigdagentijd roept bisschop Wiertz ons op te werken en vast te houden aan de eenheid van de geloofsgemeenschap. Een eenheid waarvoor het Petrusambt garant staat. In een tijd van verdergaande ontkerkelijking is een hernieuwde evangelisatie nodig waarbij de bisschop ons uitnodigt om daarin het voorbeeld van de ‘voorbeeldige herder’ paus Franciscus te volgen

12

In de St. Janskerk in Maastricht was op 14 januari een oecumenische bijeenkomst voor pastorale beroepskrachten over de Werken van Barmhartigheid. Onder de titel ‘Ik geef om jou!’ werden concrete handvaten aangereikt om in de eigen parochie of geloofsgemeenschap aan deze werken in dit Heilig Jaar van de Barmhartigheid invulling te geven. Een van de sprekers was prof. Dr. Herman Noordegraaf, bijzonder hoogleraar diaconie aan de Protestantse Theologische Universiteit. Hij sprak over de zorgzame kerk

In dit bijzonder Heilig Jaar van Barmhartigheid zijn gelovigen van over de hele wereld uitgenodigd om op bedevaart naar Rome te gaan. Daarom organiseert het bisdom Roermond van 12 t/m 17 november 2016 een bisdombrede bedevaart naar het hart van de Kerk. Iedereen is van harte welkom om - individueel of met een parochiegroep - hieraan deel te nemen

32

En verder 4 Liturgische kalender 4 Kathedraalkalender 5 Kolom bisschop 6 Loewende Klokken 16 Kruisen en Kapellen in Limburg 23 Priester- en diakenjubilea in 2016 24 Kerkgeschiedenis 26 Carolushuis 27 Geloven in de praktijk 28 Grenzeloos 30 Agenda’s bisschoppen 31 Puzzel

FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

3

Kathedraal kalender

Liturgische kalender ZONDAG 7 FEBRUARI 2016 VIJFDE ZONDAG DOOR HET JAAR groen eerste lezing: tussenzang: tweede lezing: evangelie:

Jes.6,1 2a.3 8 ps.138,1 5.7c 8 1 Kor.15,1 11 of:3 8.11 Lc.5,1 11

ZONDAG 21 FEBRUARI 2016 TWEEDE ZONDAG VAN DE VEERTIGDAGENTIJD eerste lezing: tussenzang: tweede lezing: evangelie:

Gen.15,5 12.17 18 ps.27,1.7 9c.13 14 Fil.3,17 4,1 of 3,20 4,1 Lc.9,28b 36

paars

H. Missen Zaterdags om 17.30 uur en zondags om 11.30 uur Openstelling kerk De kathedraal is dagelijks geopend van 14 tot 17 uur, echter vanwege carnaval niet op zondag 7, maandag 8 en dinsdag 9 februari. Tevens vinden in de komende weken in de Sint-Christoffelkathedraal te Roermond de volgende bijzondere vieringen of activiteiten plaats: Zondag 7 tot en met dinsdag 9 februari Vanwege carnaval is de kathedraal gesloten Woensdag 10 februari 19.00 uur Eucharistieviering met oplegging van het askruisje bij gelegenheid van Aswoensdag, het begin van de Veertigdagentijd. Zaterdag 13 februari 14.00 uur Lighttime: evangelisatieviering in en om de kathedraal (tot 16.30 uur).

WOENSDAG 10 FEBRUARI 2016 ASWOENSDAG. BEGIN VAN DE VEERTIGDAGENTIJD paars eerste lezing: tussenzang: tweede lezing: evangelie:

Joel 2,12 18 ps.51,3 6a.12 14.17 2Kor.5,20 6,2 Mt.6,1 6.16 18

ZONDAG 14 FEBRUARI 2016 EERSTE ZONDAG VAN DE VEERTIGDAGENTIJD eerste lezing: tussenzang: tweede lezing: evangelie:

Deut.26,4 10 ps.91,1 2.10 15 Rom.10,8 13 Lc.4,1 13

MAANDAG 22 FEBRUARI 2016 FEEST VAN SINT PETRUS STOEL eerste lezing: tussenzang: evangelie:

paars

1 Petr.5,1 4 ps.23,1 6 Mt. 16,13 19

ZONDAG 28 FEBRUARI 2016 DERDE ZONDAG VAN DE VEERTIGDAGENTIJD eerste lezing: tussenzang: tweede lezing: evangelie:

paars

Ex.3,1 8a.13 15 ps.103,1 4.6 8.11 1 Kor.10,1 6.10 12 Lc.13,1 9

ZONDAG 6 MAART 2016 VIERDE ZONDAG VAN DE VEERTIGDAGENTIJD. ZONDAG LAETARE

eerste lezing: Joz.5,9a.10-12 tussenzang: ps.34,2-7 tweede lezing: 2 Kor.5,17-21 evangelie: Lc.15,1-3.11-32

ZONDAG 13 MAART 2016 VIJFDE ZONDAG VAN DE VEERTIGDAGENTIJD

paars/roze

eerste lezing: Jes.43,16‑21 tussenzang: ps.126,1‑6 tweede lezing: Fil.3,8‑14 evangelie: Joh.8,1‑11 (C,nr.54,blz.91)(ZM:blz.795)

4

DE SLEUTEL

FFEBRUARI 2016

wit

paars

Donderdag 3 maart 14.00 uur Uitstelling van het allerheiligste en om 15.00 uur eucharistieviering bij gelegenheid van de ontmoetingsdag van de Biddende Moeders. 18.00 uur Nightfever: evangelisatieviering in en om de kathedraal (tot 20.00 uur). Zondag 6 maart 11.30 uur Landelijke pelgrimsmis voor iedereen die dit jaar te voet, op de fiets of op welke wijze dan ook op pelgrimage gaat naar Santiago de Compostela, met medewerking van de Broederschap van de H. Jacobus en het Sint-Petruskoor uit Sittard. Zingen in de kathedraal? Koren en muziekgezelschappen die ook willen zingen of spelen in de kathedraal kunnen daartoe contact opnemen met [email protected] Rondleidingen op afspraak Parochiegroepen die graag een op de interesses van de groep gerichte rondleiding door de kathedraal zouden willen hebben, kunnen daartoe contact opnemen met [email protected] Website Kijk ook eens op www.kathedraal-roermond.nl

Colofon De Sleutel Maandelijks magazine over geloof en leven. Uitgave Kerkelijke Stichting Verkondiging van het bisdom Roermond. Verschijnt 11 maal per jaar. Een (post)abonnement kost € 29,00 per jaar Redactie Frans van Galen (hoofdredacteur) Gijsbrecht Dieteren Redactiemedewerkers Drs. Ton Storcken sma (Missie) Drs. Hub Vossen (Kerk en Samenleving) Drs. Francis Keyers (Psychologie en Levensbeschouwing) Dr. Paul Hamans (Geschiedenis) Matheu Bemelmans (Kruisen en Kapellen in Limburg) Redactieadres Neerstraat 49, 6041 KB Roermond; tel. 0475-386821; fax 0475-386847 e-mail: [email protected] Druk Tonnaer, Kelpen-Oler Administratie/Abonnementen De Sleutel Postbus 470, 6040 AL Roermond tel. 0475-386860; fax 0475-386850 e-mail: [email protected] Foto’s Foto-archief bisdom Roermond Redactiemedewerkers De Sleutel Advertenties Borgerpark Media Vlodropperweg 62 Postbus 8027, 6060 AA Posterholt tel. 0475-711 362 e-mail: [email protected] www.borgerparkmedia.nl Een abonnement kan elk moment ingaan en wordt automatisch verlengd, tenzij vier weken voor het einde van een kalenderjaar wordt opgezegd. Ter voldoening van het abonnementsgeld wordt u automatisch een accept­girokaart toegezonden. Adreswijzigingen gaarne vier weken van tevoren met vermelding van het oude en nieuwe adres of door middel van gewijzigde adresband. © IBR ISSN 0167-3610 Het bisdom Roermond is via het internet te bezoeken op het adres: www.bisdom-roermond.nl www.de-sleutel.nl

WERELDKERK Soms is het verfrissend en bemoedigend dat we ons als katholieken realiseren dat we tot een wereldkerk behoren. Met zeer veel katholieken, maar natuurlijk ook met andere christenen, zijn we verbonden in het vaste geloof, dat Jezus Christus ons zicht op God en de mensen een wending heeft gegeven. We geloven in een Schepper God die ons het kostbaarste, ons leven, niet meer weg kan nemen als een goede Vader. En we geloven in Jezus die ons verlost heeft van dood en zonde. Ons de weg is voorgegaan door dit leven. Het is verkwikkend om eens rond te kijken over de wereld en te ontdekken hoe vitaal en hoe vruchtbaar onze katholieke kerk op vele plaatsen in de wereld is! Zo was ik afgelopen maand op Sri Lanka, op uitnodiging van de bisschop van Batticaloa. Sri Lanka - het oude Ceylon - is op de globe een parel die als een druppel hangt onder India. Inderdaad een vruchtbaar prachtig land. Met ongeveer evenveel inwoners als Nederland, maar niet zo dicht op elkaar en wat warmer. De katholieke kerk is in dit boeddhistische land een minderheid van anderhalf miljoen mensen. Samen hebben ze de laatste dertig jaar veel rampen overleeft: eerst een cycloon die enorm veel verwoestte, tien jaar geleden de tsunami, waarbij tienduizenden mensen verdronken, en gedurende dertig jaar een burgeroorlog. Telkens opnieuw vonden ook de katholieken de kracht om weer opnieuw te beginnen, Zeker gesterkt door hun geloof. Juist aan de oostkust waren onder hen vele slachtoffers. We vonden er een jonge kerk met 309 seminaristen en small christian communities, een intense Mariaverering, waarbij vele hindoes eveneens toevlucht zoeken. Overigens op ons seminarie in Rolduc zijn drie priesterstudenten uit Batticaloa en een priester van dat bisdom is in Limburg werkzaam.

+ Frans Wiertz, bisschop van Roermond FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

5

LOEWENDE KLOKKEN

LOEWENDE KLOKKEN

Loewende Klokken Grootseminarie Rolduc zwaaide rector Vries uit Het Grootseminarie Rolduc heeft op 3 januari afscheid genomen van rector Mgr. Dr. Jan Vries. Hij is ruim 21 jaar rector van de priester- en diakenopleiding van het bisdom Roermond geweest. Eind januari werd hij geïnstalleerd als pastoor van de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek en de twee parochies van Sint Pieter in Maastricht. Het afscheid van het Grootseminarie begon met een vesperviering in de abdijkerk van Rolduc. Daarbij waren bijna alle seminaristen, docenten en medewerkers van het grootseminarie aanwezig, alsmede het bestuur van de Paredis Stichting, leden van het kathedraal kapittel, de bisdomstaf en andere genodigden. In de preek tijdens de vesperviering keek mgr. Vries in dankbaarheid terug op de 21 jaar dat hij rector van de priesteropleiding mocht zijn. In die jaren zijn 61 priesters, 37 permanentdiakens, 18 pastoraal werkers en 12 mensen met een buitenlandse achtergrond opgeleid aan de diverse opleidingen, die met het Grootseminarie Rolduc verbonden zijn. Momenteel telt het semi-

De priesterstudenten verzameld rond bisschop Wiertz en scheidend rector Vries (foto bisdom Roermond)

narie meer dan 40 priesterstudenten. Mgr Vries toonde zich ook daar zeer tevreden over en zei blij te zijn dat het seminarie mag verlaten op het moment waarop de opleiding goed draait. Aansluitend aan de viering was er een drukbezochte receptie. In een hartelijke toespraak dankte bisschop Frans Wiertz scheidend rector Vries voor alles wat hij voor het bisdom Roermond en de theologische opleidingen heeft gedaan. In de 41 jaar dat het Grootseminarie Rolduc bestaat, is Vries 21 jaar rector geweest. “U heeft de priesteropleiding geholpen volwassen te worden,” aldus de bisschop. Hij prees Vries met name voor zijn openheid om ruim tien jaar geleden de studenten van de Neocatechumenale Weg op het seminarie toe te laten en enkele jaren later de buitenlandse studenten uit met name India en Sri Lanka, waardoor het bisdom Roermond de komende tientallen jaren verzekerd is van nieuwe priesters.

Actie Kerkbalans ingeluid door oud-gouverneur Léon Frissen “Kerken zijn plekken van inspiratie en stilte, die ook voor toekomstige generaties behouden moeten blijven. Daarom is het goed om de kerk financieel steunen.” Dat zei oud-gouverneur Léon Frissen op 16 januari in Maastricht bij het inluiden van de Actie Kerkbalans. Dat is de jaarlijkse geldwervingsactie van de grote christelijke kerkgenootschappen. Frissen luidde de campagne 2016 letterlijk in door een ferme klap op de oude Grameer te geven. Dat is de grote klok van de Sint-Servaasbasiliek, die in de pandhof naast de kerk staat. Na de eerste klap namen de klokken in de toren van zowel de Sint Servaas als de ernaast gelegen Sint Jan het signaal over. Oud-gouverneur Frissen luidde de Actie Kerkbalans in door een ferme klap te geven op de ‘Grameer’ (foto bisdom Roermond)

Voorafgaand aan het inluiden had de voormalige CDA-Commissaris van de Koningin in Limburg aangegeven dat hij het begrip rentmeesterschap heel belangrijk vindt. “Toen ik jong was, was het heel vanzelfsprekend om de kerk financieel te ondersteunen. Dat principe mag niet verdwijnen, want dat geeft aan dat het overeind houden van de kerk een gespreide verantwoordelijkheid is. Het geestelijke en het materiële moeten letterlijk in balans zijn,” aldus Frissen. Hij onderstreepte ook het oecumenische karakter van de Actie Kerkbalans. Eerder hadden vertegenwoordigers van het kerkbestuur van de Sint-Servaasparochie en de kerkrentmeesters van de protestantse Sint Janskerk al het belang van de Actie Kerkbalans benoemd. Beide kerken zijn voor een groot deel van hun inkomsten afhankelijk van de Actie Kerkbalans. “Veel mensen denken dat in zo’n grote kerk als de Sint Servaas het geld vanzelf binnenkomt, maar dat is al lang niet meer het geval,” aldus Math van Lier van het kerkbestuur, “het is elk jaar heel hard werken om de begroting rond te krijgen.” Ook deken Mathieu Hanneman en dominee Piet van Reenen onderstreepten het belang van de vrijwilligers die zich elk jaar voor de Actie Kerkbalans inzetten. “Het zijn allemaal mensen met passie die er samen voor zorgen dat het evangelie verkondigd kan worden,” aldus Hanneman. De inkomsten uit Kerkbalans – soms ook Gezinsbijdrage genoemd – zijn noodzakelijk voor de reguliere exploitatie van lokale kerkgemeenschappen. Met de opbrengst kunnen kerken niet alleen zichzelf in stand houden, maar ook veel goed werk in de regio doen.

Tijdens de afscheidsviering legde dr. Lambert Hendriks de eed van trouw af, waarmee hij zijn taak als nieuwe rector van het grootseminarie op zich nam. Ook hij sprak zijn voorganger in zeer hartelijke woorden toe, voordat de studenten als afscheidscadeau een icoon aan mgr. Vries aanboden.

Vasten In het parochieblad van Ubach over Worms werd in kort bestek op een rij gezet, wat er in de vastenperiode van de gelovigen verwacht werd en nog wordt. Het maakt duidelijk dat vasten een persoonlijke zaak is geworden maar dat versterving nog altijd een goede manier is om geestelijk toe te groeien naar het paasfeest. Leest u maar even mee.

over hun vastentrommeltjes. In die trommeltjes werden snoep en andere lekkernijen bewaard die de kinderen gekregen hadden in de loop van de week. Het trommeltje mocht in de vastentijd op zondag open. Daarnaast was het zo dat volwassenen bij elke maaltijd minder moesten eten en zelfs één maaltijd per dag moesten overslaan.

“Feesten zijn belangrijk binnen het katholicisme. Maar naast momenten van feest vieren zijn er ook momenten van vasten. Deze zijn minder duidelijk aanwezig dan de momenten van feest vieren. Dat heeft meerdere oorzaken. Een daarvan is dat Jezus zei dat Hij vond dat je geen aandacht moest vestigen op je vastenpraktijk. Als je vast moet je dit in het verborgene doen en alleen voor God.

Voor moslims is de wijze van vasten voorgeschreven, bij katholieken wordt het aan de persoon zelf overgelaten. Dat betekent dat zaken zoals geen vlees eten, minder of niet snoepen, geen alcohol gebruiken, het geven van aalmoezen wel worden aangeraden, maar niet verplicht gesteld. Tijdens de veertigdagentijd zijn er alleen verplichtingen op Aswoensdag, de eerste dag van de vastentijd, en op Goede Vrijdag, de dag dat Jezus aan het kruis stierf. Op die twee dagen mag men geen vlees eten (onthouding) en slechts één volle maaltijd per dag (vasten) gebruiken. Dit onthouden, geen vlees eten, geldt ook voor alle vrijdagen in de vastentijd. Ook al is het niet langer verplicht om buiten de vastentijd op vrijdag zich te onthouden, de kerk probeert haar gelovigen wel te stimuleren om op vrijdagen zich te versterven (onthouden en/of vasten), liefdadigheidswerk te doen, extra te bidden, etc.”

Een andere oorzaak is dat er vroeger vanuit de katholieke kerk veel duidelijkere en uniforme regels voor het vasten werden opgelegd. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw hebben katholieken veel meer vrijheid om op hun eigen manier te vasten. De wijze van vasten is in de loop van de tijd wel veranderd. Oudere mensen die vroeger (ook) hebben gevast, vertellen wel verhalen 6

DE SLEUTEL

FEBRUARI 2016

FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

7

LOEWENDE KLOKKEN

LOEWENDE KLOKKEN

Pater Damiaan in de spotlights

Jubileum icoon Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand

Bij het begin van het Gerlachusoctaaf startte in de schatkamer van het Heiligdom van St. Gerlach in Houthem een expositie over Pater Damiaan. De tentoonstelling sluit perfect aan op het thema van het Heilig Jaar van de Barmhartigheid, dat voor dit jaar door paus Franciscus is afgekondigd. Deze expo ‘Held én heilige’ werpt aan de hand van origineel beeld- en bronnenmateriaal (foto’s, affiches, kranten, citaten, getuigenissen,...) een blik op de heldenstatus van Pater Damiaan vanaf zijn vertrek naar Molokaï in 1873 tot en met zijn heiligverklaring in 2009. Langzaam kreeg Damiaans werk op Molokaï bekendheid en groeide zijn heldenstatus. Bij zijn dood ging er een schokgolf door de wereld. De pers wereldwijd schreef over de dood van de Held van Molokaï. Na zijn dood kreeg Damiaans levenswerk nog meer weerklank. De bewondering en de verering van zijn figuur groeiden zienderogen. Tal van herdenkingen en vieringen brachten Damiaans heldendaden nadrukkelijker in beeld, zoals in 1936 de overbrenging van zijn lichaam, in 1989 de

Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstand is een titel van Maria, die in verband staat met een Byzantijnse icoon met dezelfde naam. De onder gelovigen populaire icoon wordt sinds het einde van de 15de eeuw bewaard in de kerk van de heilige Alfonsus van Liguori - hij stichtte in 1732 de congregatie van de Allerheiligste Verlosser - te Rome. Dit is de hoofdkerk van de Congregatie, beter bekend als de Redemptoristen. Bij deze congregatie is de devotie tot Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstand altijd sterk geweest en zij hebben veel bijgedragen tot haar verspreiding.

honderdste verjaardag van zijn overlijden, in 1995 zijn zaligverklaring, in 2005 de Grootste Belg-verkiezing en in 2009 zijn heiligverklaring. Het zijn sleutelmomenten in de publieke heldenverering van Damiaan. ‘Onze” held is echter niet zonder meer een klassieke held met bovenmenselijke kwaliteiten. Zijn geloofsovertuiging maakte van Pater Damiaan, een mens met zwakten en gebreken, een christelijke held en heilige. Deze tentoonstelling laat ook zien dat het verhaal van Pater Damiaan een verhaal zonder einde is. Iedere dag schrijven mensen van goede wil verder aan zijn verhaal, een verhaal van vrede, gerechtigheid en menswaardigheid. De expositie duurt tot en met woensdag 2 maart 2016, in het Heiligdom van St. Gerlach, Onderstestraat 1 in Houthem. De openingstijden zijn van 10.00 uur tot 16.00 uur (op zondag vanaf 11.00 uur). De toegang is gratis; een vrijwillige bijVerbeelding van het leven van pater Damiaan drage voor de instandhouding van het in zijn grafkapel in Leuven (foto bisdom Heiligdom is welkom. Roermond)

Oecumenische studiemiddag Parochies en andere kerkelijke instellingen hebben heel veel kansen om de werken van barmhartigheid in praktijk te brengen. Van bezoekgroepen tot gezamenlijke maaltijden of het ondersteunen van vluchtelingen. Er is veel behoefte aan hulp van de kerk, waardoor de mogelijkheden zich bijna als vanzelf aandienen. Tijdens de inleiding van Dr. Detlef Rohling (foto bisdom Roermond)

Dat bleek tijdens de oecumenische studiemiddag ‘Ik geef om jou’, die het bisdom Roermond en de Protestantse Kerk op 14 januari hadden georganiseerd in het kader van het Jaar van de Barmhartigheid. Zo’n 50 vertegenwoordigers van parochies, protestantse gemeenten, kloosters en diaconale werkgroepen waren naar de Sint-Janskerk in Maastricht gekomen voor de eerste van een serie van drie oecumenische studiedagen die dit jaar worden gehouden. Centraal stond de vraag hoe de werken van barmhartigheid op lokaal niveau concreet gemaakt kunnen worden. Volgens hoogleraar diakonie prof. dr. Herman Noordegraaf kunnen kerken dat het beste doen door kritisch te participeren in de lokale samenleving. Na de meer theoretische inleidingen van Noordegraaf en dr. Detlef Rohling werden vijf voorbeelden gepresenteerd van kleinschalige projecten, waarmee parochies of diaconale werkgroepen aan de slag kunnen om barmhartigheid in praktijk te brengen. Meer informatie over de mogelijkheden om in parochies structureel aan de slag te gaan met de werken van barmhartigheid is verkrijgbaar bij de Dienst Kerk en Samenleving van het bisdom: www.pausfranciscusgroepen.nl.

8

DE SLEUTEL

FFEBRUARI 2016

14e eeuwse kopie bevindt zich echter op het Griekse eiland Kreta. Met die icoon vlucht in 1480 een koopman op een schip van dit eiland om aan de oprukkende Turken te ontkomen. Na een barre tocht komt de wonderbrengende icoon in Rome, waar zij in processie door de straten wordt gedragen en door de bevolking drie eeuwen lang in de Mattheuskerk wordt vereerd. De icoon lijkt daar voor eeuwig te verdwijnen als deze kerk door troepen van Napoleon in 1798 in puin wordt gelegd. Iemand heeft de icoon echter gered want in 1865 wordt zij door een redemptorist, een zekere Michael Marchi, in een andere kerk ontdekt. De redemptoristen Met de schildering van de icoon van krijgen daarop van paus Pius IX in OLV van Altijddurende Bijstand, de 1866 opdracht om de icoon wereldwijd oudste en bekendste icoon ter wereld, bekendheid te geven (in 2016 dus 150 Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand zou volgens een legende de evangelist jaar geleden!). De icoon en de congreLucas begonnen zijn en dit portret van Maria zou door een wongatie der redemptoristen raken zo innig met elkaar verbonden. der vanzelf zijn voltooid. De originele icoon wordt vernietigd bij Dank zij de redemptoristen is zij ook in Limburg, niet alleen in de verovering van Constantinopel door de Turken in 1453. Een Wittem, maar op talloze plaatsen terechtgekomen..

Lourdesnoveen

Onderscheiding

Van zaterdag 13 tot en met zondag 21 februari 2016 zal in Chèvremont-Kerkrade wederom de Lourdesnoveen worden gehouden. Thema dit jaar: “Maria, Moeder van barmhartigheid”. De genodigde predikanten zullen hieraan aandacht besteden in hun overwegingen. Verschillende koren en muziekgezelschappen zullen de liturgie luister bijzette. De bisschop van Roermond, mgr. F. Wiertz, zal de openingsmis opdragen, terwijl hulpbisschop mgr. E. de Jong de noveen zal sluiten. De eucharistievieringen zijn iedere dag (dus ook in het weekend) om 19.00 uur. Om 18.00 uur wordt de rozenkrans gebeden bij de Lourdesgrot en aansluitend de vespers. Er is biechtgelegenheid tussen 18.00 uur en 18.45 uur. Alle vieringen worden gehouden in de parochiekerk van St.-Petrus en Maria ten Hemelopneming, Nassaustraat 37 te Chèvremont-Kerkrade.

Het kerkbestuur van samenwerkende parochies in Sittard, zo meldde het parochieblad, heeft afgelopen december in een bijeenkomst afscheid genomen van penningmeester Wim Doggen. Een functie die hij sinds 1 januari 2008 vervulde voor de parochies HH. Petrus en Michaël, H. Bernadette en H. Paulus en sinds 1 januari 2014 ook van de parochie H. Hart van Jezus. Hij Wim Doggen ontving de moest afscheid nemen omdat hij pauselijke onderscheiding zijn taak niet meer kan combine- BeneMerenti (foto parochie Sittard) ren met zijn baan. “We zijn Wim veel dank verschuldigd”, zo vermeldt het parochieblad verder. Een dankbaarheid die een vertaling zou krijgen in een onderscheiding. “Niet alleen mag duidelijk zijn dat het penningmeesterschap van drie en later vier parochies een grote belasting voor een vrijwilliger is, het penningmeesterschap van de binnenstadparochie op zich is al zeer intensief. Bijzonder genoemd mag worden zijn inzet en financieel inzicht tijdens de ombouw van de Bernadettekerk tot RK Urnenhof. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij bij zijn afscheid de pauselijke onderscheiding ‘BeneMerenti’ heeft mogen ontvangen.”

FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

9

MISSIE

MISSIE

Bisschop Wiertz en vicaris Storcken op missiereis naar Sri Lanka

‘Hechte kerk in paradijselijk land’ “Een hechte kerk die goed caritatief werk doet en opbloeit na tegensla-

Wederopbouw

gen door natuurrampen en 30 jaar oorlog.” Zo omschrijft bisschop Frans Wiertz van Roermond de katholieke kerk in Sri Lanka. Begin januari bracht hij samen met missievicaris Ton Storcken een werkbezoek aan het eiland.

tekst matheu bemelmans foto’s emile ramakers

10

De reis voerde langs de bisdommen Batticaloa en Trincomalee aan de oostkust, Kandy in het binnenland en de hoofdstad Colombo. Mgr. Wiertz en vicaris Storcken bezochten diverse pastorale en sociale projecten, die door de plaatselijke kerk worden ondersteund. Ook waren ze te gast in enkele parochies en in het enige grootseminarie van het land, met meer dan 300 priesterstudenten.

De afgelopen jaren heeft bisschop Wiertz er een gebruik van gemaakt om in januari een missiereis te ondernemen naar een land, waarmee het bisdom Roermond contacten onderhoudt. Dit jaar was dat het bisdom Batticaloa aan de oostkust van Sri Lanka. In Limburg zijn een priester en drie seminaristen uit dit bisdom actief. Bisschop Joseph Poniah van ‘Batti’, zoals de stad plaatselijk wordt genoemd, had

Sri Lanka

Kerk & geloof

Het eiland Sri Lanka werd rond 1500 gekoloniseerd door de Portugezen en later door de Nederlanders. Rond 1800 werd Ceylon, zoals het eiland toen genoemd werd, overgedragen aan de Engelsen. Zij importeerden midden 19e eeuw de thee, waarmee het land sindsdien beroemd is geworden. Sri Lanka is sinds 1948 een onafhankelijke republiek. In het land wonen ruim 20 miljoen mensen. De belangrijkste bevolkingsgroepen zijn de Singalezen en de Tamils. Er is nog een kleine groep afstammelingen van de Portugese en Nederlandse kolonisten. Zij worden ‘burghers’ genoemd en dragen meestal nog een Europese naam. Sinds de jaren van de 20e eeuw heerste er een burgeroorlog, die pas in 2009 wordt beëindigd. Het land leeft voor een groot deel van de landbouw: rijst en thee.

Boeddhist: 70% Hindoe: 12% Moslim: 9,6% Christen 7,6% (overwegend katholiek) Overig 0,8% Sri Lanka telt twaalf bisdommen. Het bisdom Batticaloa bestaat pas sinds 2012 en werd toen afgesplitst van Trincomalee. In het gebied van het bisdom wonen 1,1 miljoen mensen, van wie er 50.000 katholiek zijn. Het bisdom telt 24 parochies en 48 priesters.

DE SLEUTEL

FFEBRUARI 2016

zijn Nederlandse collega uitgenodigd om eens een tegenbezoek te brengen. In samenwerking met de lokale caritasinstelling EDEH nam mgr. Ponniah bisschop Wiertz en vicaris Storcken onder meer mee naar een bejaardenhuis, een psychiatrische inrichting, een internaat voor dove kinderen, een theeplantage en een varkenshouderij. Ook was er een bijeenkomst met alle priesters van het bisdom en een ontmoeting met de pauselijke nuntius in Sri Lanka.

Bisschop Ponniah liet zijn gasten een land zien dat langzaam overeind komt na een burgeroorlog, die bijna 30 jaar geduurd heeft. Daaroverheen kwam twee keer een natuurramp in de vorm van een cycloon en de allesverwoestende tsunami van Kerstmis van 2004. Sinds het einde van de oorlog tussen Tamils en Singalezen in 2009 werkt het land aan wederopbouw. “Voor zover wij dat hebben kunnen vaststellen, doen ze dat heel goed,” zegt bisschop Wiertz. “Er waren veel bouwwerkzaamheden. De welvaart stijgt. En wat me opviel in de gezondheidszorginstellingen die we bezocht hebben, was dat het er heel schoon en modern was.” Hoewel christenen een minderheid zijn in Sri Lanka (slechts zeven procent van de bevolking) speelt de katholieke kerk een belangrijke rol in sociale projecten en in het onderwijs. “Veel priesters hebben naast hun werk in de parochie ook een parttime baan als leraar, waardoor ze van een inkomen zijn verzekerd.” Juist doordat christenen een minderheid vormen, is de kerk van Sri Lanka volgens bisschop Wiertz heel hecht. Het kerkbezoek ligt er op zeventig procent. Elke parochie heeft een hoofdkerk en diverse bij-kerkjes. Daar wordt ook geëxperimenteerd met zogeheten ‘small christian communities’: kleine groepen van gelovigen die regelmatig bij elkaar komen. “Het kwam op mij als heel fris over,” aldus mgr. Wiertz, die Sri Lanka verder omschrijft als een paradijselijk land met een schitterende natuur. De bisschop verwacht dat als uitvloeisel van de reis er in de toekomst nog enkele seminaristen vanuit Sri Lanka naar Limburg zullen komen. Ook is het de bedoeling dat het Missieburo Roermond enkele projecten in Batticaloa financieel gaat ondersteunen. FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

11

WOORD VAN DE BISSCHOP

WOORD VAN DE BISSCHOP

Bisschop Wiertz in zijn vastenbrief:

‘De paus is de hoeder van de eenheid’ In zijn boodschap voor de

“Broeders en zusters,

veertigdagentijd roept bis-

In onze huiskamers hangen vaak familiefoto’s. Zij zijn een teken van de hechte onderlinge band. In kerken en in huizen met een uitgesproken katholieke signatuur prijkt vaak het portret van de paus. Als een teken van de innige verbondenheid met hem en via hem met die omvattende “familieband” die wij Kerk noemen.

schop Wiertz ons op te werken en vast te houden aan de eenheid van de geloofsgemeenschap. Een eenheid waarvoor het Petrusambt garant staat. In een tijd van verdergaande ontkerkelijking is een hernieuwde evangelisatie nodig waarbij de bisschop ons uitnodigt om daarin het voorbeeld van de ‘voorbeeldige herder’ paus Franciscus te volgen.

In onze gezinnen of families leven ondanks de saamhorigheid vaak spanningen. Zoveel hoofden, zoveel zinnen. Soms is er verschil van mening, zijn er uiteenlopende opvattingen, ook over heel belangrijke zaken. De onderlinge eenheid dreigt soms wel eens gevaar te lopen. In de geloofsgemeenschap van de Kerk is het niet anders. Wij herinneren ons nog heel goed hoeveel schade de polarisatie van enkele decennia geleden heeft toegebracht aan de geloofwaardigheid van de Kerk. De eenheid is één van de onmisbare karakteristieken van de Kerk zoals Jezus deze bedoeld heeft. Elke afbreuk hieraan is zonde.

… “het Petrusambt binnen de Kerk is de hoeder van eenheid in leer en leven”…

Daarom neemt het pausschap, dat steeds vaker ook het Petrusambt wordt genoemd, zo’n belangrijke plaats in binnen onze katholieke geloofsgemeenschap. Aan de apostel Petrus en aan zijn opvolgers, de bisschoppen van Rome, heeft de

Heer de taak toevertrouwd over deze eenheid te waken. De paus oefent deze opdracht uit in gemeenschap met de lokale bisschoppen. Petrus was de eerste die officieel een geloofsbelijdenis uitsprak. Hij zei tegen Jezus: “Gij zijt de Christus, de Zoon van de levende God”. Hij deed dat niet uit eigen kracht, maar vanuit de genade van God. En Jezus antwoordde hem: “Niet vlees en bloed hebben u dit geopenbaard, maar mijn Vader die in de hemel is” (Mt. 16,16v.). Deze geloofsbelijdenis is de grondslag geworden – de rots – waarop de Kerk van Christus is gebouwd. Dit getuigenis van Petrus en van zijn opvolgers werd het houvast voor een betrouwbare geloofsinhoud. De eeuwen door tot nu toe. Dit mag ook in onze tijd nog eens opnieuw onderstreept worden: het Petrusambt binnen de Kerk is de hoeder van eenheid in leer en leven. Het is de toetssteen, waaraan de Kerkgemeenschap haar waarheid en waarachtigheid telkens kan herijken. Wij mogen God danken voor de pausen die ons in de afgelopen tijd als heilige herders zijn voorgegaan in het geloof. Zij hebben met name door middel van de routewijzer van het Tweede Vaticaans Concilie het schip van de Kerk de juiste baan gewezen; soms in woelige, stormachtige tijden. Wij mogen God vooral dankbaar zijn voor de in alle opzichten voorbeeldige herder die Hij ons in paus Franciscus heeft geschonken. Wij leven op een scharniermoment van de tijden. Door de globalisering vallen afstanden en grenzen weg. Bij alle, vooral ook technische, vooruitgang mogen we niet blind zijn voor de schaduwkanten

… dit getuigenis van Petrus en van zijn opvolgers werd het houvast voor een betrouwbare geloofsinhoud …

… ”hij zoekt naar wegen om vooral tot eenheid te komen tussen de overgeleverde leer en het hedendaags leven”…

van deze nieuwe ontwikkeling. Het lijkt alsof er bij alle materiële rijkdom tegelijkertijd sprake is van een grote geestelijke leegte en onverschilligheid. Het proces van secularisatie en ontkerkelijking zet zich door en daagt ons als geloofsgemeenschap uit tot een hernieuwde evangelisatie. Te midden van deze moeilijke situatie blijven woord en daad van paus Franciscus een voorbeeldfunctie uitoefenen. Binnen de Kerk en tot ver daarbuiten.

Onvermoeid verkondigt de paus dag in dag uit zijn boodschap van de barmhartige liefde van God; in eenvoudige woorden die het hart van de mensen raken en die zonder veel omwegen onmiddellijk geput zijn uit de bron van ons geloof zelf: het evangelie van Jezus Christus. Een verkondiging die ingaat op vragen en moeilijkheden van de mens van nú; ook ten aanzien van de kerkelijke leer, vooral op moreel gebied. Paus Franciscus gaat geen vraag uit de weg. In de directe relatie met de mens in nood, met de armen, zoekt hij naar een antwoord, waarbij het evangelie van Gods barmhartigheid altijd als criterium voorop staat. Hij bewandelt daartoe ongebaande wegen. Niet iedereen in de Kerk is met deze benadering vertrouwd. Maar Franciscus, de hoeder van de eenheid, zet zijn poging de Kerk te hervormen door. Hij zoekt naar wegen om vooral tot eenheid te komen tussen de overgeleverde leer en het hedendaags leven.

Een moeilijke opdracht, omdat hij rekening moet houden met van elkaar afwijkende religieuze en morele opvattingen in verschillende culturen. In onze gezinnen en families komt het erop aan om elkaars vragen niet uit de weg te gaan, maar om – ondanks meningsverschillen – de band van saamhorigheid vast te houden. In het gezin van de Kerk is het niet anders. Paus Franciscus staat garant voor de eenheid. In deze Veertigdagentijd in het Heilig Jaar van de Barmhartigheid vraag ik uw bijzonder gebed voor Paus Franciscus. Dat hij met kracht en wijsheid onze Kerk mag blijven leiden; en dat wij de weg die hij ons als herder voorgaat - in volle overtuiging eensgezind mogen volgen.

+ Franz Wiertz, Bisschop van Roermond

foto bisdom roermond

12

DE SLEUTEL

FFEBRUARI 2016

FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

13

MISSIE

MISSIE

Vastenactie 2016 richt zich op Oeganda

Voldoende te eten voor families in Katakwi In 2016 gaat Vastenactie naar Oeganda, naar het district Teso in het noordoosten. Het is een arm, achtergebleven gebied, waar de mensen afhankelijk zijn van de landbouw. Door de steeds extremere weersomstandigheden zijn de opbrengsten van het land echter veel te laag. Mensen lijden honger en iets ten noorden van campagnegebied Katakwi overlijden zelfs mensen.

Projectpartner Socadido helpt de gemeenschappen om te gaan met extreme droogte én extreme regenval, zodat de oogsten verbeteren en de mensen voldoende te eten hebben. Denk aan irrigatietechnieken, het telen van bepaalde gewassen en hulp bij het ‘opstarten’. Als er eenmaal wat productie is, worden de boeren geholpen met de verkoop van hun producten. Ook de oprichting van kleine coöperaties wordt ondersteund. Veel mensen die al zijn geholpen, kunnen inmiddels in hun onderhoud voorzien. Het campagneproject richt zich op een aantal gemeenschappen in Katakwi, een gebied in het district Teso, waar de hulp nog op gang moet komen. Socadido, de ontwikkelingsorganisatie van het bisdom Soroti, werkt er hard aan het welzijn van de mensen. Father Silver Opio vertelt over zijn organisatie en de christelijke inspiratie waarop het werk is gefundeerd. Het bisdom Soroti ligt in het Teso-district in het straatarme noordoosten van Oeganda. Father Silver Opio is de directeur van Socadido (‘Soroti Catholic Diocese Integrated Development Organisation’). Father Silver Opio

De organisatie richt zich op de sociale en economische aspecten van het leven in Teso, zo legt father Silver uit: “Als onderdeel van de katholieke kerk, richten wij ons met name op armoedevraagstukken en sociale kwesties.”

Werken van barmhartigheid De basis van het werk is te vinden in het Evangelie van Mattheus: “Jezus vertelt daarin dat we ooit zullen moeten uitleggen wat we voor anderen hebben gedaan,” zegt father Silver. “Hebben we de hongerigen gevoed, de dorstigen te drinken gegeven? Dat is onze basis: een antwoord vinden op de nood van mensen in de marge van de samenleving. Christus zegt zelfs dat de armen altijd bij je zijn. De kerk maakt mensen bewust van die realiteit en laat ons zien dat mensen die het wat beter hebben, een groot verschil kunnen maken in het leven van anderen.”

Een beeld van kinderen in Oeganda dat in de voorbije jaren te vaak te zien was…

Vluchtelingen

Teso kent een gewelddadige geschiedenis, onder andere door het beruchte Leger van de Heer. Met die herinneringen nog vers in het geheugen, kijkt father Silver met pijn in het hart naar de vluchtelingen die wanhopig vanuit het Midden-Oosten Europa proberen te bereiken: “Iedereen in deze regio die ouder is dan 15, weet wat het betekent een vluchteling te zijn, om je huis te moeten verlaten omdat geweld je daartoe dwingt. We leven dus erg mee en hopen dat de Europese gemeenschap zijn goede wil toont en ook deze mensen wil helpen, zoals ook wij in het verleden zijn geholpen.” Father Silver verwijst naar paus Franciscus: “Hij moedigt ons aan om naar buiten te gaan, naar de echte kerk, dat wil zeggen: naar de mensen en dan speciaal de mensen die onze hulp en solidariteit hard nodig hebben.”

Vastenactie

… maar dat met hulp van onze kant kan veranderen…

Deze overtuiging draagt Socadido ook in de eigen gemeenschap uit. Father Silver: “Sinds een paar jaar hebben we een eigen vastenactie. We willen ook hier ons steentje bijdragen aan de opdracht van Christus en mensen bewust maken van het feit dat ze verschil kunnen maken, hoe klein hun bijdrage misschien ook is.” Vanuit financieel oogpunt levert de vastenactie-campagne in Teso weinig op, maar dat vindt father Silver ondergeschikt: “Via onze vastenactie kunnen wij ervaren dat we betekenis kunnen hebben in het leven van anderen. Daarnaast maakt het ons ervan bewust dat het geld dat we ontvangen van andere gemeenschappen, afkomstig is van mensen zoals wij, die hun best voor ons doen en die via een vastenactie hun tijd en geld met ons delen.”

Wat kan er gedaan worden met onze bijdragen? - voor 15 euro kan een school 15 fruitbomen planten. Voor hetzelfde bedrag kan een gezin een energiezuinig kookstel kopen. - voor 30 euro ontvangt een gezin een zak met zaden. - voor 50 euro kan een gezin vijf lokaal gebouwde bijenkorven kopen. - voor 75 euro krijgt een gezin twee geiten. - voor 300 euro kan een groep boeren worden getraind in landbouw- en irrigatietechnieken. U kunt uw bijdrage overmaken naar: IBAN: NL21 INGB 000 300 0046 Vastenaktie, Bisdom Roermond

huisstijl voor de solidariteitsactie verwoordde: “Het is nog steeds het vertrouwde Vastenactie-logo, maar wel helemaal van deze tijd, met een moderne twist.” De Vastenaktie is niet meer. De naam is passé want niet meer van deze tijd. Jarenlang werd er aan vastgehouden. Zelfs tegen de regels van de tegenwoordige spelling in. De ‘merknaam’ Vastenaktie mag afgevoerd zijn, voor de vrijwilligers van en de contribuanten aan deze jaarlijkse campagne in de vastentijd verandert er niets! Want er is alleen een wisseling van de wacht in letters: de k in Vastenaktie is ingeruild voor de meer gangbare c… Zoals campagneleider Johan Compier het bij de presentatie van de nieuwe

De Stichting Bisschoppelijke Vastenaktie Nederland is in 1961 opgericht in opdracht van de Nederlandse Bisschoppen. Het is een zelfstandige stichting met een raad van bestuur. Zij organiseert de campagnes van Vastenactie en Adventsactie en het programma SamenActie (voorheen: Progressio). Daarbij ondersteunt zij meer dan 3.500 betrokken, enthousiaste vrijwilligers en particulieren initiatieven die de campagnes en acties handen en voeten geven binnen parochies, scholen of andere groepen. De projecten die gesteund worden zijn sociaaleconomisch van aard, kleinschalig en zoveel mogelijk gericht op zelfhulp.

bron en foto vastenactie

14

DE SLEUTEL

FFEBRUARI 2016

FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

15

Wie: Wat: Waar: Wanneer: Waarom:

Kruisen, Kruisen, kapellen kapellen en en devoties devoties in in Limburg Limburg

Langs ’s Heeren Wegen: Apollonia met de nijptang tekst en foto: stichting kruisen en kapellen in limburg/matheu bemelmans

16

DE SLEUTEL FEBRUARI 2016

Apollonia van Alexandrië Kapel Sevenum 1852 9 februari is de gedachtenis van de heilige Apollonia

Ik zal het maar eerlijk bekennen: ik ben geen groot fan van mijn tandarts. Niet dat de goede man daar iets aan kan doen. Hij is heel aardig en probeert me altijd gerust te stellen. Maar sinds ik als kind in de bus van de schooltandarts eens twaalf kiezen in één keer gevuld moest krijgen, bejegen ik elke witte jas met gereserveerde beleefdheid. En nee, daar helpt ook de heilige Apollonia niet tegen. Deze heilige maagd uit de derde eeuw mag dan voorspreekster bij kiespijn zijn, ze is ook patrones van de tandartsen en dat lijkt me op z’n zachtst gezegd tegenstrijdig. Al zal ze in de tijd dat een goede gebitsverzorging nog geen algemeen gebruik was, heus wel goed werk gedaan hebben. Uit die tijd dateren ook enkele aan haar gewijde kapellen in Limburg. Onder andere in Sevenum. Daar werd in 1852 een bakstenen kapelletje voor haar gebouwd. Of eigenlijk voor Maria Gertrudis Aerts, die vlakbij woonde en op 27-jarige leeftijd overleed. Waarom de kapel juist aan Apollonia werd gewijd, heb ik niet helemaal kunnen achterhalen. Misschien overleed Maria wel aan kiespijn of cariës. Feit is dat de kapel in een drassig weiland stond en daar langzaam door de tand des tijds werd aangetast. Begin jaren tachtig van de vorige eeuw werd het gebouwtje door vrijwilligers steen voor steen afgebroken en op een hoger en droger gelegen stukje grond aan de Renkensstraat weer opgebouwd. Daar staat de Appolloniakapel nog steeds. In een mooi rustig laantje, onder hoge bomen. Een klein bakstenen huisje, met wit gepleisterde binnenmuren. Het kapelletje biedt ruimte aan maximaal twee mensen. En aan Apollonia natuurlijk. Ze staat achter glas in een kleine nis. Haar vaste attribuut in de hand: een nijptang. Dat helpt ook niet om de tandarts aardiger te vinden. Maar daar kan Appolonia weer niet zoveel aan doen. Ze werd er zelf ook mee gemarteld. Ze leefde in Alexandrië in Egypte. Tijdens de christenvervolging onder keizer Decius weigerde zij haar geloof af te zweren. Daarop werden al haar tanden en kiezen uit haar mond geslagen. Dat verklaart haar patronage. Een oude traditie wil dat kinderen die een melktand verliezen naar een beeld van Appolonia gaan, de tand over hun hoofd weggooien en zingen: “Tand, tand een andere tand, volgend jaar een nieuwe tand”. Ik heb nog even gezocht in het gras rond de kapel in Sevenum, maar geen melktanden zien liggen. Tradities verwateren. Over een half jaar maar weer gewoon op controle. FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

17

JEUGD EN JONGEREN

JEUGD EN JONGEREN

Jongeren zetten eerste schreden op het pad van de diaconie

‘Voor lachende gezichten, daar doe je het voor…’ Het zomerweekend voor jongeren 2015 is uit de aard der zaak oud nieuws. Alleen: de diaconale activiteit waaraan de jongeren toen deelnamen, heeft een grote mate van actualiteit. Want de nood onder de grote stroom vluchtelingen in ons land is alleen maar nijpender geworden. Winterse tijden zijn voor velen onder hen synoniem met barre tijden. Daarom toch deze terugblik van een jongere op een dag van ontmoeting en verbroedering… Misschien een aanzet om zich ook voor vluchtelingen in te zetten in dit Jaar van de Barmhartigheid?!

tekst en foto’s jongerenplatform

18

DE SLEUTEL

FFEBRUARI 2016

Stel je eens voor: je zit in een auto met 3 andere jongeren en je hebt net een halfuurtje van te voren gehoord dat je aan een activiteit in het kader van diaconie gaat deelnemen. Voor kinderen. Je rijdt over een provinciale weg in de buurt van Cuijk. Je voelt de auto steeds langzamer gaan en uiteindelijk een bocht maken. Na een paar meter sta je stil en hoor je de bestuurder zeggen: “we zijn er”. Dan sta je voor een groot hek dat de indruk geeft dat iets of iemand binnen moet blijven…

Wat te verwachten…?

Dit overkwam ons. De in totaal 20 jongeren die zich aangemeld hadden voor het zomerweekend 2015, georganiseerd door het JongerenPlatform van bisdom Roermond. We hadden al een fantastische dag achter de rug vanaf het moment dat we op vrijdagavond aankwamen in Oirlo, op ‘ons’ terrein. Het was al heel gezellig geweest, we hadden de H. Mis gevierd, naar een lezing geluisterd, spellen gespeeld, gekletst, gediscussieerd, en nog heel veel meer. En nu, nu staan we voor dat enorme hek. Ontsteld kijken we elkaar aan. “Is dit Ook in Oirlo was duidelijk welke club aanwezig was…

het asielzoekerscentrum? Het lijkt meer op een gevangenis...”, horen we elkaar zeggen. Na een telefoontje krijgen we door dat we het hoekje om moeten om de auto’s te parkeren op ‘de parkeerplaats.’ Direct ervaren we een bepaalde sfeer die niet in woorden te vangen is. Om veiligheidsredenen moeten we onszelf legitimeren voordat we het terrein op mogen. Cheyenna(17): “Ik heb geen idee wat ik kan verwachten.” Een man van een jaar of 35 met een baby in een draagzak op zijn buik leidt ons naar een van de gebouwtjes die blijkbaar geen onderhoud hebben gekend... Hij vertelt ons iets over zichzelf en in het bijzonder over zijn werk bij stichting Vrolijkheid, een stichting die zich inzet om kinderen in asielzoekerscentra een fijne tijd te bezorgen. “Er wonen hier ongeveer 600 mensen op het ogenblik, waaronder ook vele kinderen. Om hen even uit de situatie te halen waar ze in zitten, creëren we veel leuke activiteiten voor hen. En jullie komen ons vandaag helpen”, vertelt hij. Iedereen kijkt elkaar een beetje ontredderd aan, maar gelukkig blijken er verschillende activiteiten voor de kinderen georganiseerd te zijn, waarbij wij mogen gaan helpen: blokjesvoetbal, knutselen en het schminken van de kinderen.

Ze zijn heel erg dankbaar… Met veel enthousiasme storten vooral de jongens van het centrum zich op het blokjesvoetbal en ook de mannen van onze groep geven de volle 100% in het spel. Ray(23): “Een jongetje viel net en wilde gewoon door rennen met een kapotte knie, hij lijkt flink gehard te zijn”. We zien verschillende oudere jongens staan, met een fiets aan de hand, die het tafereel bekijken. Oudere meisjes lopen in groepjes over het terrein met een telefoon in de hand, kletsend in een taal die wij niet verstaan, maar aan de lach op hun gezichten

Tijdens het weekend waren de deelnemers niet alleen speels bezig…

is al heel veel af te lezen. In de zaal waar er wordt geknutseld is het al net zo gezellig. De kinderen maken verschillende prachtige dingen. Een jongetje weet niet zo goed wat hij kan tekenen, een van onze jongeren spoort hem aan om zijn huis te tekenen. Hij begint er aan. Er verschijnt een vierkant met een rechthoek als deur en een paar kleine vierkantjes als ramen, met tralies ervoor. In zijn beleving ziet een huis er zo uit… Verderop worden kinderen geschminkt. Ineens lopen er allerlei leeuwen, spidermans, en vele andere creaties over het terrein. Tijdens het schminken hebben we de kans om een beetje te praten met de kinderen en een paar woordjes van hun taal te leren, vooral het Arabisch. We komen erachter dat sommige kinderen pas 2 weken in ons land zijn, andere al zo’n 6 jaar. Ze vertellen ons waar ze vandaan komen en om welke reden ze hier zijn. Al snel valt ons op dat ze één ding gemeenschappelijk hebben: ze zijn heel erg dankbaar. Cheyenna: “Het is heel bijzonder om te zien hoe blij deze kinderen worden van een kleurtje op hun gezicht.

Voor Hem wordt tijdens een activiteit van het Jongerenplatform altijd tijd gemaakt…

Het is mooi om te zien dat ze zo kunnen genieten van iets kleins wat anderen voor hen doen.”

Blij zijn met wat we hebben… Na enkele uren en heel veel plezier komen we weer terug in het zaaltje dat gebruikt wordt door de stichting. Buiten zien we spelende kinderen en vele lachende gezichten. Dat is waar we het voor doen. Na een afsluitend woordje door de mensen van stichting Vrolijkheid, lopen we naar buiten waar vele mensen, kinderen en ouders ons met dankbaarheid in de ogen aankijken. Terwijl we richting de centrale post lopen om ons officieel af te melden, zijn sommigen in gedachten verzonken en praten anderen over wat voor bijzonders ze hebben meegemaakt. Ray: “Ik vind het best heftig om te zien hoe oud en troosteloos het centrum eruit ziet, en wij er maar over zeuren... Toen ik hier aankwam dacht ik dat iedereen me raar

zou aankijken en dat ze misschien iets zouden uithalen, maar dan merk je dat ze heel normaal naar je reageren, ondanks dat ze hier veel op zichzelf zijn aangewezen.” Cheyenna vertelt verder “Ik heb ervan genoten en bedacht me dat wij zo blij mogen zijn met wat we hebben en dat we dat moeten delen met de mensen die minder hebben.” We stappen weer in de auto, zwaaien naar de mensen die ons zo hartelijk hebben ontvangen en kijken nog een keer over onze schouder met de gedachte: dit vergeten we nooit meer. Het hoge hek waarachter al deze mensen wonen, laten we achter ons…

Aansprekende en zinnige activiteiten organiseren behoort tot de corebusiness van het JongerenPlatform van het bisdom Roermond. Wil je dat ook eens ondervinden, dan ben je welkom bij een van de komende activiteiten zoals die te vinden zijn op de website www.jong-bisdomroermond.nl FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

19

KERK EN SAMENLEVING

KERK EN SAMENLEVING

Oecumenische bijeenkomst over Werken van Barmhartigheid

‘Ik geef om jou!’ In de St. Janskerk in Maastricht was op 14 januari een oecumenische bijeenkomst voor pastorale beroepskrachten over de Werken van Barmhartigheid. Onder de titel ‘Ik geef om jou!’ werden concrete handvaten aangereikt om in de eigen parochie of geloofsgemeenschap aan deze werken in dit Heilig Jaar van de Barmhartigheid invulling te geven. Een van de sprekers was prof. dr. Herman Noordegraaf, bijzonder hoogleraar diaconie aan de Protestantse Theologische Universiteit. Hij sprak over de zorgzame kerk.

Nederland verandert en de kerk verandert mee. Noordegraaf stelt zichzelf de vraag ‘wat doet er nog wezenlijk toe in deze tijd van verandering?’ Voor hem is het helder dat de concrete werken van barmhartigheid (Mt 25, 35-36) een leidraad zijn. Barmhartigheid houdt in dat je iets doet ‘om niet’, zonder verwachting op een tegenprestatie. Het is heel actueel in deze tijd. Noordegraaf denkt daarbij aan ‘doden begraven’. In de daklozenwereld of bij het drugspastoraat zijn er situaties bekend dat een overledene geen contact meer had met familie. De (vrijwillige) werkers in bijvoorbeeld het drugspastoraat regelen dan dat er op een waardige manier afscheid genomen wordt. Immers ieder mens telt, ieder mens heeft recht op een waardige begrafenis. Dit is zo’n voorbeeld om te werken aan een samenleving waarin mensen meer op elkaar betrokken zijn. Dat betekent ook voor kerken een herbezinning op hun rol in de samenleving. Ten aanzien van zorg spelen kerken al sinds hun oorsprong een belangrijke rol in het gestalte geven aan informele zorg en zorgzaamheid.

Mensen kunnen niet zonder elkaar, en zijn de ene keer helper en de andere keer ontvanger van hulp. Kwetsbaarheid en verantwoordelijkheid gaan hand in hand.

Meer samenwerking

Zo was vroeger het hospitaal een plek waar gastvrijheid werd verleend. In onze tijd zitten we midden in de verschuiving van een verzorgingsstaat naar een participatiesamenleving. Zorg voor mensen is niet meer vanzelfsprekend een overheidstaak. Er vindt momenteel een omslag plaats van ‘zorgen voor’ vanuit de overheid naar een samenleving waarin de ‘eigen kracht’ van burgers en hun sociale netwerk centraal staat. Noordegraaf legt uit dat dit meer vraagt van mensen. Zowel van de behoeftige mens alsook van de ondersteuner. Door de decentralisatie bij de burgerlijke gemeente moet er meer samengewerkt worden met het maatschappelijk middenveld. En er zal beter samengewerkt moeten worden tussen instellingen van Welzijn & Zorg.

Professor Noordegraaf pleitte ervoor dat de kerken opkomen voor de bestaanszekerheid van mensen

Zorgzame kerk kan op verschillende manieren…

Hoe ziet de lokale overheid, in deze verschuiving naar een participatiesamenleving, de rol van de kerken? Noordegraaf maakt onderscheidt tussen het buiten- en het binnenperspectief. Als eerste noemt hij dat er overheden zijn die de kerk niet noemen. Dit komt voort uit een onbekendheid met wat kerk, wat christendom is. Daarnaast zijn er overheden die openstaan voor verzoeken van kerken om hen bijvoorbeeld te betrekken bij de Wmo. Dit gebeurt meestal vanuit een pragmatische overweging. Kerken hebben veel vrijwilligers. Kerken hebben gebouwen (kerkzaaltjes) die gebruikt kunnen worden als buurt-/wijkhuizen gesloten worden. En heel belangrijk: kerken hebben een wijd vertakt netwerk. Zij komen bij mensen thuis. Zowel bij eenzame mensen, maar zij hebben ook contact met mensen die in armoede leven of met grote schulden te kampen hebben.

Zoektocht

tekst marielle beusmans foto’s bisdom roermond

20

DE SLEUTEL

FFEBRUARI 2016

Het binnenperspectief houdt in dat je je vanuit het evangelie geroepen weet om je in te zetten voor je medemens. Kerken moeten leren meer gebruik te maken van lokale netwerken. In samenwerking met

anderen kun je elkaars kennis en kunde benutten en uiteindelijk veel meer bereiken. En een belangrijk punt is gebruik maken van subsidiemogelijkheden. Dit houdt in dat je het werk dat je doet projectmatig leert beschrijven. Een financiële ondersteuning kan er toe leiden dat er iemand aangetrokken kan worden om het project mee uit te voeren en niet alle verantwoordelijkheden en werk bij vrijwilligers ligt. Vanuit de participatiesamenleving is er nog geen blauwdruk hoe kerken mee kunnen doen. Noordegraaf legt uit dat het een zoektocht is en kerken daarin hun weg nog moeten vinden. Kerk in Actie heeft hiervoor een pilotproject opgezet ‘Zorgzame Kerk’. Het project heeft als doel plaatselijke kerken te ondersteunen bij het bepalen van hun positie in onze sterk veranderende samenleving. Bijvoorbeeld als het gaat om hoe ze gericht kunnen zijn op het welbevinden van mensen; hoe ze een actieve signalerende, en waar nodig een protesterende, taak op zich kunnen nemen; hoe ze, samen met anderen, hun krachten kunnen bundelen om zorgzaam te zijn in het eigen dorp of de eigen stadswijk. Kerken doen al heel veel.

Het is belangrijk dat ze zich daar (nog meer) van bewust worden. Het gaat erom deze rol te verhelderen en voor het voetlicht te brengen. Op verschillende plaatsen wordt er binnen de protestantse kerken geëxperimenteerd met activiteiten onder de noemer Zorgzame Kerk. Steeds werd gekeken welke rol de kerk kan en wil spelen in deze ‘participatiesamenleving’. Zorgzame kerk zijn kan namelijk op verschillende manieren, aldus Noordegraaf. Bijvoorbeeld door tijd en aandacht te geven aan zorgafhankelijke mensen die in een isolement dreigen te raken. Of door het organiseren van laagdrempelige bijeenkomsten voor wijkbewoners waar levensverhalen kunnen klinken, of door de kerk open te stellen voor zorg- en welzijnsactiviteiten en het kerkgebouw tot een echte wijkplaats te maken. Maar ook door op te komen voor de belangen van mensen die voor hun zorg afhankelijk zijn van de burgerlijke gemeente, en samen te zoeken naar oplossingen. Zorgzame Kerk wil waar maken waar de kerken voor staan, in de kerk én in de samenleving. De 18 pilots zijn samen te vatten in vier groepen: FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

21

KERK EN SAMENLEVING S Kerk als Zorgmaatje Zij zetten zich in voor mensen die in een sociaal isolement geraken. Dit kunnen mensen zijn die wonen in de wijk of mensen die door ziekte of handicap niet meer zelfstandig uit huis komen. Zorgmaatjes helpen er aan mee dat zij een netwerk opbouwen van wijkbewoners op wie ze kunnen terugvallen. S Kerk als schakel Hier wordt gezocht hoe het kerkgebouw in uw wijk multifunctioneel kan worden ingezet voor activiteiten samen met kwetsbare mensen in de buurt, zodat de kerk een laagdrempelige ontmoetingsplek wordt. Bij ‘Kerk als schakel’ wordt een proces gestart van (her)bestemming van het kerkgebouw, of van aankoop van een mogelijk nieuwe locatie om kerk in de wijk (dorp of stad) te kunnen blijven. S Kerk als knooppunt levensvragen De kerk is er voor mensen met hun levensvragen. Voor mensen van binnen én buiten de kerk. Is er geen plek in de wijk waar mensen terecht kunnen met hun (levens)vragen? ‘Kerk als knooppunt levensvragen’ sluit hierop aan. Denk bijvoorbeeld aan present zijn, lotgenotencontacten, digitale middelen, samenwerking met andere kerken.

S Lokale belangenbehartiging Veel basiszorgtaken komen terecht bij de burgerlijke gemeente. Voorheen gebeurde dat vanuit landelijke wetgeving. Door de verschuiving van zorgtaken naar de gemeenten krijgen kerken een nieuwe

JUBILEA rol te vervullen: pleiten voor verbetering van de basiszorgtaken van de gemeenten. En opkomen voor mensen die niet geholpen worden via de basiszorg. Constateert u dat de politiek steken laat vallen en burgers de dupe zijn van bezuinigingen in de zorg en de zorgtransities? Via lokale belangenbehartiging kunt u vanuit de kerk wat doen. Noordegraaf is zichtbaar blij met deze pilots. Hij zegt: ‘We bevinden ons in een overgang naar een ander type samenleving. Daarin moeten kerken hun weg zien te vinden. Het is verheugend dat gemeenten actief zoeken naar mogelijkheden om in deze nieuwe situatie hun verantwoordelijkheid vorm te geven. Zorg is maatwerk. Per plaats verschilt de behoefte omdat gemeenten de zorg verschillend inrichten en de zorgbehoefte van de lokale bevolking verschilt. Opvallend is dat de contacten die de kerkelijke werkgroepen of diaconieën legden met zorg- en welzijnsorganisaties en de burgerlijke gemeente voor het merendeel positief waren. Overigens zijn ook de burgerlijke gemeente en de organisaties sterk zoekende naar de invulling van hun rol.’

Zorgmaatje springt eruit Van de verschillende manieren om zorgzame kerk te zijn springt de pijler ‘zorgmaatje’ eruit. Waar vooral behoefte aan

bestaat is de inzet van vrijwilligers nu professionele ondersteuning sterk beperkt is. Noordegraaf denkt overigens dat je in de concrete situatie moet bepalen waar de meest urgente behoeften liggen. Vandaar dat een inventarisatie door de diaconie belangrijk is. ‘Nagaan wat je mogelijkheden en onmogelijkheden zijn. Je moet goed kijken naar welke ‘hulpbronnen’ je ter beschikking hebt als kerkelijke gemeente: menskracht, gebouwen, geloof en inspiratie, rituelen, kennis en nog meer’, aldus Noordegraaf.

Kritische participatie

Noordegraaf pleit voor ‘kritische participatie’. Dat betekent dat je als kerk bereid bent om je in te zetten in de lokale samenleving, dat je kritisch signaleert waar mensen tussen wal en schip vallen. Ook met vrijwilligers kun je dat lang niet altijd opvangen. Bovendien, als er specifieke deskundigheid vereist is en een grotere verantwoordelijkheid, dan is professionele ondersteuning nodig. We moeten als kerken opkomen voor bestaanszekerheid van mensen. Lokale kerken kunnen signaleren en in contact treden en overleggen met de burgerlijke gemeente. Of, als dat niet helpt, protesteren.

Kerken doen al veel

Het project ‘Zorgzame Kerk’ heeft als doel plaatselijke kerken te ondersteunen bij het bepalen van hun positie in de sterk veranderende samenleving. Kerken doen al heel veel. Het is goed om haar rol te verhelderen en voor het voetlicht te brengen. Die zichtbaarheid helpt om te laten zien waar het in het jaar van barmhartigheid om draait. Elk mens telt!

Priester- en diakenjubilea 2016 De volgende priesters en diakens van het bisdom Roermond gedenken dit jaar een bepaald wijdingsjubileum. 70 jaar priester op 6 april:

40 jaar priester op 12 juni:

ZEH F.J. Penders, (emeritus) Oude Maastrichterweg 15-N te 6271 EA Gulpen

ZEH drs. J.F.M. Wolters, (emeritus) Hellebroekerweg 29 te 6363 AB Wijnandsrade

65 jaar priester op 10 maart:

op 9 oktober:

ZEH F.H.G. Lemmens, (emeritus) Akerstraat 21-D te 6221 CL Maastricht 60 jaar priester op 17 maart:

ZEH P.J. Bex, (emeritus) Borrekuilstraat 62 te 6163 AE Geleen ZEH O.J. Jansen, (emeritus) Bellefroidlunet 9-B te 6221 KS Maastricht ZEH J.A.G. Jötten, (emeritus) Erasmusdomein 142-E te 6229 GE Maastricht WEH G.G.J. Kroonen, (emeritus) Amerikaplein 64 te 6269 DA Margraten ZEH drs. H.H. Notermans, (emeritus) Heimarkt 3 te 6093 NA Heythuysen ZEH M.F. Robbertz, 19309 Warden Ave te CA Queensville ONT. L0G 1R0 ZEH P.J. Verdonschot, (emeritus) Dorpstraat 24 te 6091 NK Leveroy

ZEH drs. H.S.J. Adema, (pastoor) Wilhelminaplein 2 te 6451 CJ Schinveld HEH mgr. M.J.M. Hanneman, (pastoor-deken) Keizer Karelplein 3 te 6211 TC Maastricht ZEH G.H.A. Hover, (pastoor) Maastrichter Pastoorstraat 10 te 6211 BV Maastricht ZEH G.L.J. Maesen, (emeritus) Op De Bos 7 te 6093 NC Heythuysen 25 jaar priester op 21 april:

ZEH M.L.M. Reul, (rector) Sterrenlaan 25 te B-3621 Rekem op 25 mei:

ZEH J.J.A.M. Sax, (emeritus) Gronsvelderweg 118-C te 6229 VN Maastricht

ZEH R.A.J. Frenken, Postbus 433 te 5800 AK Venray ZEH lic. L.M.R. Houben, (pastoor) Raadhuisstraat 10 te 6438 GZ Oirsbeek ZEH J.W.J.M. L’Ortye, (pastoor) Hoofdstraat 70 te 6061 CE Posterholt ZEH H.L.H. Notermans, (pastoor) Prinses Beatrixstraat 2 te 6039 CJ Stramproy ZEH dr. D. Rohling, (docent) Heyendallaan 82 te 6464 EP Kerkrade

50 jaar priester op 26 maart:

25 jaar diaken op 16 november:

ZEH drs. J.M.G. Ewals, (emeritus) Vicariusplein 5 te 6118 CW Nieuwstadt ZEH W.J.H. Jacobs, (emeritus) Bergerstraat 11 te 6086 BL Neer ZEH H.F.J. Pasing, (emeritus) Rafaelstraat 60 te 6163 HZ Geleen

EH drs. M.J. Cuvelier, (diaken-assistent) Hertzdahlstraat 82 te 6411 KD Heerlen EH L.R.P. Franssen, (diaken-assistent) Kerkstraat 19 te 6367 JA Voerendaal EH H.J. Knops, (emeritus) Valkenburgerstraat 36 te 6325 BN Berg en Terblijt EH L.G.G.M. Mom, (diaken-assistent) Bergstraat 13 te 6082 AJ Buggenum EH R.J.H.M. Mom, (diaken-assistent) Wolfsberg 8 te 6065 CS Montfort

op 1 augustus:

op 17 april:

ZEH F.H.G. Schmeits, (emeritus) Mgr. Brulsstraat 26 te 6336 AW Hulsberg

op 27 juni: De inleiding van Noordegraaf riep heel wat vragen op ...

22

DE SLEUTEL

FFEBRUARI 2016

HEH mgr.dr. S.F. van Calster, (docent / pastoor) Onze Lieve Vrouweplein 3 te 6245 JN Eijsden

FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

23

KERKGESCHIEDENIS

KERKGESCHIEDENIS

Mgr. Moors en het Pastoraal Concilie XII

De draad van de financiën… In de vergadering van de Diocesane Pastorale Raad (DPR) van Roermond op 2 maart 1968 kwam mgr. Moors terug op zijn toespraak tijdens de eerste zitting van het Pastoraal Concilie. Hij verklaarde, dat zijn interventie “was ingegeven door de vrees, dat het ontwerp-rapport als conciliestuk zou worden aangenomen” (Van den Baar, Hennissen 103).

tekst mgr. dr. paul hamans foto archief

24

DE SLEUTEL

FFEBRUARI 2016

Na de eerste afwijzing van het rapport ‘Gezagsopvattingen en gezagsbeleving’ werd nog tot tweemaal toe gepoogd het rapport tot een tekst te maken die voor de plenaire vergadering aanvaardbaar zou zijn. De commissie die het rapport had opgesteld, werd daartoe met enkele personen uitgebreid. Het is niet gelukt dit eerste rapport dat door het Pastoraal Concilie werd behandeld in een vorm te gieten die aanvaard werd. Het eerste ontwerprapport was afgewezen. Nog vele ontwerprapporten zouden volgen. Voortaan werden de ontwerpen gebruikt om de discussies in de plenaire vergaderingen op gang te helpen. Gestemd werd nog slechts over aanbevelingen die tevoren waren opgesteld.

De kosten

Mgr. Moors was niet zo ontevreden over het Pastoraal Concilie, dat hij niet door de bisschoppen gevraagd kon worden zich in te zetten voor de fondswerving ten dienste van dit project. Namens het episcopaat van Nederland hield mgr. Moors op zaterdag 10 februari 1968 een TV- en een radiotoespraak op 17 februari 1968. Deze toespraak was voorbereid door de persdienst van het Pastoraal Concilie waarin Herman Divendal de leiding had (BAR, Archief mgr. P. Moors, Doos III; 02.5 (Provinciaal Concilie) Pastoraal Concilie 1968). De bisschop kreeg het volgende in de mond gelegd: “Heel veel van de prachtige vernieuwing, die onze Nederlandse Kerk op het ogenblik met inspanning van alle krachten probeert wáár te maken, hangt letterlijk aan een zeer dunne draad: heel nuchter en zakelijk gezegd, de draad van de financiën. Heel even heb ik de oude bisschop Sint Augustinus - met de eretitel “Augustinus de zielzorger” - benijd toen ik hierheen kwam. Van hem is namelijk bekend, dat zijn hoofd niet naar financiën stond. Hij luisterde nauwelijks als zijn econoom hem het jaarverslag van inkomsten en uitgaven kwam doen. Aantrekkelijk voorbeeld voor iedere bisschop, die evenals Augustinus graag aller-

eerst zielzorger is. Maar het is helaas een feit, dat in onze tijd bisschoppen maar al te hardhandig op de cijfers worden gedrukt. Omwille van de zielzorg! Met name bedoel ik hier vanavond het Pastoraal Concilie. Dat is nu werkelijk precies een intensief kerkelijk gebeuren, dat helemaal ons hart heeft. Misschien wel omdat het zo regelrecht aansluit op het beeld van de Kerk dat uit de Handelingen der Apostelen op ons afkomt: het diep gelovig beraad van bisschoppen en gelovigen samen in grote openhartigheid, maar tegelijk en vooral in sterke eensgezindheid luisterend naar de Geest. Zo probeerde de jonge Kerk der apostelen het evangelie wáár te maken. Zó hebben wij echt ook die eerste plenaire vergadering van ons concilie ervaren. Zó moeten wij doorgaan! Maar dat kost geld. Dat was vroeger natuurlijk precies hetzelfde. Misschien werden de geldelijke moeilijkheden vroeger wat eenvoudiger opgelost. We lezen namelijk dat in de jonge Kerk van Jeruzalem de gelovigen hun hele bezit ter beschikking stelden. Dat kan in onze tijd niet meer. Zelfs het bekende “tiende deel van al wat ik bezit”, dat het evangelie heel gewoon vindt, is niet haalbaar. Stelt u voor, 10% van ons inkomen! Toch moet er iets gebeuren. Willen wij het Pastoraal Concilie, waar wij bisschoppen in geloven, voortzetten en voltooien, dan moet er financieel iets gebeuren. In goed vertrouwen dat voor de financiële kwestie een oplossing gevonden zou worden hebben de bisschoppen in 1966 een begin gemaakt en de aanloopkosten voorlopig gedekt, al heeft iedere bisschop het in zijn eigen diocees al zwaar genoeg. Daarover zou ik veel kunnen zeggen. Helaas! Bij elkaar gaat het om een vijfjaren-plan van gezamenlijke geloofsbezinning en kerkvernieuwing. Het mag dan niemand bevreemden, dat wij daar de schaal voor laten rondgaan. Dàt wordt U morgen in alle kerken aangekondigd: een actie op zondag 18 februari. Wij zijn met het Pastoraal Concilie content. De verslagen, ook die in de buiten-

landse pers, verklaren dat wij allen daarmee content mogen zijn. Allen, ook U. Toont U dat dan in contanten”. In de toespraak ten dienste van de fondswerving moest mgr. Moors natuurlijk zijn tevredenheid over het Pastoraal Concilie uitspreken. Hij kon niet anders wanneer het ging om de bekostiging ervan. Het is echter een open vraag of Moors werkelijk zo enthousiast was als Divendal hem hier laat lijken. Wat het Pastoraal Concilie in totaal heeft gekost is nooit bekend gemaakt. Het is een vraag of dit te becijferen is. Veel priesters hebben hun tijd eraan besteed zonder een vergoeding te ontvangen. De leken die aan de plenaire vergaderingen

deelnamen, zetten zich vrijwillig in voor de kerk. Er zijn echter minstens bestuurs-, kantoor- en reiskosten gemaakt door het PINK en door andere instellingen waarin betaalde krachten werkzaam waren. De totale kosten aan het Pastoraal Concilie verbonden, werden in 1968 geschat op 1.440.000 gulden. Dit bedrag werd verdeeld over verschillende afdelingen: voor commissies en werkgroepen (106.000 gulden), voor algemene bijeenkomsten (231.000 gulden), voor voorlichting en publiciteit (184.000), het secretariaat (495.000) en voor onderzoek en opiniepeilingen (384.000) (BAR 02.5 (Provinciaal Concilie) Pastoraal Concilie 1968.).

Tweede plenaire vergadering De tweede plenaire vergadering van het Pastoraal Concilie werd gehouden van 7 tot en met 10 april 1968. Zij behandelde het rapport over missie en ontwikkelingswerk. De vergadering werd opnieuw voorgezeten door prof. dr. J.Th. Snijders. De delegatie van het bisdom Roermond bestond in de tweede zitting behalve uit mgr. P. Moors en zijn hulpbisschop mgr. E. Beel die beiden lid waren van het pre-

sidium, uit: drs. H.A.A. Gresnigt; dr. F.M.H. Hennissen, deken van Gulpen; mw. E.P. Heyman-Olthuis; A.G.W. Hilberink; J.Th. Joosten, deken van Echt; G.L. Neijnens; prof. dr. L.H. Pelzer, deken van Maastricht; mw. J.J.G.M. de Wilde-Kaptein; drs. Th.A.M. Wöltgens; A.H.M. van der Zandt. Op maandag 8 april 1968 werd het herschreven rapport over gezagsbeoefening en gezagbeleving opnieuw besproken. Mgr. Moors meldde zich niet meer te woord. Deken J. Joosten somde “voor eigen rekening” enkele oorzaken op van de gezagscrisis die hij niet terugvond in de stellingen die ter discussie stonden: “verwarring en moedeloosheid, veroorzaakt door publicaties vol aanvallen op gezagsdragers en (hun) beslissingen, bijvoorbeeld de wijze waarop over publicaties van de paus werd geschreven en gesproken. (…) Het falen van veel priesters voor wie het celibaat een te groot probleem was geworden, het niet of nauwelijks vermelden van het pauselijke gezag”. Hij achtte ook de stelling onjuist “dat Christus geen geboden gaf” (PCNK III 162). De commissie die het rapport ‘Kerk en missie’ samenstelde werd voorgezeten door de Roermondse priester drs. Th.M. Bours (Kerkrade 1917-1986 Tegelen). Hij woonde in Nijmegen en was secretaris van de Pauselijke Missiewerken en aalmoezenier van de Pauselijke Missiewerken voor Kinderen, 1959-1979 (PMK). Hij heeft vanaf de oprichting van de Nederlandse Missieraad (NMR) in 1966 belangrijke ambtelijke en bestuurlijke functies in deze raad vervuld. Tijdens de vergadering op maandag 8 april 1968 veronderstelde mgr. Moors “dat de resolutie (PCNK III 115-116) die een beroep deed op internationale instanties van religieuzen om de voortgang van de vernieuwing van de Nederlandse religieuzen vrije baan te geven in de Nederlandse provincies “meer effect kreeg, wanneer men geen namen noemde van romeinse instanties. Hij verklaarde zich op enkele punten niet eens met de toelichting” (PCNK III 166; KA 23(1968)1229). Mgr. Jansen van Rotterdam viel Moors bij in zijn afwijzing van het vermelden van namen. (wordt vervolgd) FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

25

GELOOF IN DE PRAKTIJK

Onweer VASTEN

De kunst van geven en loslaten Prijs: € 18,95

|

Bestelnr.: 3473

|

Hoofdauteur: Olga Leever

Veertig dagen geen wijn drinken of tv kijken, niet op Facebook, tijd inruimen voor bezinning en overdenking … Tijdens de vasten kiezen mensen ervoor een tijdje af te zien van dingen die het leven aangenaam kunnen maken. Dat klinkt als een straf. Maar blijkbaar levert het ook iets op. Want vasten is aan een opleving bezig. Vasten geeft praktische tips en handreikingen aan mensen die willen vasten. Religieus of seculier. In Nederland kwam de vasten vooral door moslims weer in beeld. Hun vastenmaand, de ramadan, is een bekend begrip geworden. Veel christenen pakken de draad van het vasten ook weer op. Daarnaast kiezen steeds meer niet-gelovigen voor een periode van minderen. Wordt een oude traditie weer levend? Dit boek is ook een ontmoeting met mensen. Zij vertellen over hun motivatie om te vasten vanuit diverse achtergronden. BACHS GROTE PASSIE

Een spiritueel-liturgische benadering van de Matthäuspassion

|

Prijs: € 32,50

Bestelnr.: 0968

|

Hoofdauteur: Ad de Keyzer

Hoe is het mogelijk dat de Matthäuspassion van J.S. Bach zoveel mensen diep blijft raken? Dr. Ad de Keyzer, liturgist en musicus, houdt zich al twintig jaar bezig met deze vraag. Vanuit de blikrichting van de spiritualiteit presenteert hij een nieuwe nog niet eerder beschreven structuur van Bachs Matthäus- Passion. Bach heeft zijn grote Passie gecomponeerd voor de viering van Goede Vrijdag. Deze liturgische context geeft ons, als uitvoerders en toehoorders, te denken. ‘Wat gebéurt hier?’ De auteur neemt ons fragment voor fragment mee door de Matthäus-Passion en ontdekt hoe tekst en muziek samen ongekende emotie oproepen. PASEN STAP VOOR STAP

De kruisweg van Jezus verteld aan kinderen – Boek & CD-rom Prijs: € 14,50

|

Bestelnr.: 3319

|

Hoofdauteur: Jack Visker

Hoe vertel je jonge kinderen iets over de laatste uren van Jezus? Zodat de blijdschap van Pasen echt overkomt? Dit nieuwe prentenboek brengt de kruiswegprocessie opnieuw tot leven. Franciscus van Assisi is de verteller, die de mensen meeneemt langs de kruiswegstaties. Els van Egeraat schilderde de staties, sober en ontroerend. Bij elke statie schreef Jack Visker een korte tekst. Geschikt voor de Veertigdagentijd met name de Goede Week voor Pasen. Inclusief cd-rom met de illustraties om te projecteren in kerk of klaslokaal. Past bij het catecheseproject ‘Het Licht op ons pad’ van het Bisdom Roermond. DE VERRIJZENIS Dubbele paaskaarten Prijs: € 6,25

|

Bestelnr.: 1005

De Verrijzenis van Onze Redder en Verlosser Jezus Christus aan Maria Magdalena. Afmeting dubbele kaart: 17 x 12 cm. Tekst: geen. Set à 5 stuks met enveloppen. (Zolang de voorraad strekt)

Vermeld bij bestellingen svp het juiste bestelnummer. CENTRAAL ADRES: Swalmerstraat 100, 6041 CZ Roermond T: 0475-386825

F: 0475-386806 E: [email protected] W: www.carolushuis.nl

Anja voelt zich verward over haar eigen boosheid. Ze vertelt me over gisteren, haar vrije dag. Omdat Frank, haar man, twee dagen naar Breda moet voor zijn werk, wil Anja hem ’s avonds als hij zal thuiskomen verrassen met een romantisch etentje. Ze gaat aan de slag met kookboeken, struint de markt af voor allerlei lekkers en zorgt dat er een goede wijn is. Normaal als Frank naar Breda is geweest, is hij rond half zeven, zeven uur terug. Anja verheugt zich de hele dag op dat moment. Ze zorgt dat ze er mooi uitziet, dekt feestelijk de tafel en steekt alvast de kaarsen aan. Ik luister en zie het voor me. Fijn voor Frank om zo thuis te komen. Maar ook fijn voor Anja om zo te wachten op de ander. Maar het loopt helemaal anders. Frank is er om half zeven nog niet. Het wordt zeven uur en half acht en nog steeds geen teken van Frank. Anja legt haar irritatie het zwijgen op. ‘Misschien is hij gewoon nog iets met zijn collega’s gaan drinken. Het geeft niet, er is vast file op de weg.’ Het wordt kwart voor acht, acht uur, en nog steeds geen Frank. Anja kan haar angst niet langer wegwuiven. ‘Er moet iets gebeurd zijn. Hij heeft een ongeluk gehad. Hij is dood.’ In haar verbeelding ziet ze de politie al voor haar deur staan om het slechte nieuws te vertellen. Ze blaast de kaarsen op tafel uit.

Als Frank om bijna half negen eindelijk arriveert, lukt het Anja niet meer hem te verwelkomen met de blijdschap en de kus die ze om half zeven in gedachten had. Ze barst meteen tegen hem uit. ‘Waar heb je in vredesnaam uitgehangen? Je komt altijd te laat! Je denkt helemaal niet aan mij! Ik had zo lekker gekookt en nu is het eten helemaal verpest!’. En ze barst in tranen uit. Waarop Frank, die moe is van de lange werkdagen en de eindeloze autorit roept: ‘Hoe denk je dat ik me voel? Ik heb meer dan anderhalf uur in de file gestaan! En het waren al twee van die rotdagen!’ Wij christenen vinden het vaak niet goed om boos te worden. Het is dan ook een elektrisch geladen emotie, die net als haat en jaloezie tot onbeheerst gedrag kan leiden en dan net zo angstaanjagend is als een onweersbui. Toch is boosheid, zoals een onweersbui wel eens nodig om de lucht en ons hart te zuiveren, om de geest te verhelderen, om angst tot bedaren te brengen. Maar dan hangt het er wel van af wat we vervolgens met die boosheid doen. Het is erg belangrijk om van jezelf te leren wat je meestal doet met boosheid. Ieder van ons heeft daar een eigen stijl in. Sommige mensen ‘bevriezen’. Na een botsing zoals die van Anja en Frank praten ze ‘gewoonweg’ dagenlang niet met elkaar: ze mokken, verbergen hun gevoelens, trekken emotionele muren op. Andere mensen vluchten: als Anja een van hen zou zijn geweest zou ze het huis zijn uitgestormd of zich hebben opgesloten in de badkamer of de slaapkamer. Weer anderen gaan vechten. Ze jagen het conflict verder op.

Maar de truc met boosheid is eigenlijk een andere. Boosheid is namelijk niet alleen energie en het is niet alleen een gewone emotie. Het is wat we in de psychologie een secundaire emotie noemen. Een secundaire emotie impliceert dat er ook een primaire emotie is. Die ligt eronder. Het is de bron waaruit de boosheid voortkomt. Wanneer we teruggaan naar de bron dan treffen we daar bijna altijd angst, afwijzing of pijn. Goed omgaan met boosheid begint met het leren van de moeilijke kunst van het naar boven halen van de onderliggende, de primaire emotie. Als pijn of angst kunnen worden benoemd of gevoelens van afwijzing naar boven mogen komen zwakt de onweersbui onmiddellijk af, gaat de wind liggen, komt er ander weer. De boosheid van Anja was een uitdrukking van haar onderliggende angst en bezorgdheid. Frank op zijn beurt was erg moe en schrok bij thuiskomst van Anja’s uitval. We gaan samen oefenen om de primaire emotie eerder boven tafel te leren halen. Dan is zo’n onweer minder vaak nodig en kunnen de kaarsen op tafel snel weer aan!

drs. F.M.J. Keyers Oude Rijksweg Noord 5 6114 JA Susteren www.christofoor-praktijk.nl 06-47559670

FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

27

GRENZELOOS

GRENZELOOS

Grenzeloos Kunstwerken creëren ‘Gang van Barmhartigheid’ in Akense Dom Tijdens het hele Jaar van de Barmhartigheid is in de voorhal van de Dom in Aken een expositie te zien van veertien kleurrijke doeken. Hierop zijn de werken van barmhartigheid op artistieke wijze uitgebeeld. Het gaat zowel om de lichamelijke als de zogeheten geestelijke werken van barmhartigheid. De doeken hangen vlak bij de Heilige Deur in de Dom, zodat pelgrims bij binnenkomst onmiddellijk met het thema barmhartigheid worden geconfronteerd. Door de wijze waarop de doeken zijn opgehangen, ontstaat er letterlijk gang van barmhartigheid, waar bezoekers doorheen moeten lopen. De doeken zijn beschilderd door de kunstenares Vera Sous, in samenwerking met enkele vluchtelingen. De kunstinstallatie is in de Dom te zien tot en met eind november. Alle afbeeldingen zijn ook als ansichtkaart te koop. (Kiba)

Presentatie van de doeken, die in de Dom te zien zijn. Foto: Bistum Aachen / Anja Klingbeil

Karlspreis voor paus Franciscus

De internationale Karel De Grote-prijs (Karlspreis) van Aken gaat dit jaar naar paus Franciscus. De prijs wordt sinds 1950 uitgereikt aan iemand die zich uitzonderlijk inzet voor de Europese eenwording en de vrede en de verstandhouding onder de volkeren. Het comité van de Karlspreis looft de paus, omdat hij een boodschap van hoop en bemoediging verspreidt in een tijd waarin veel Europese burgers op zoek zijn naar sturing. Aan de prijs, die eerder ook aan paus Joannes Paulus II (2004) werd toegekend, is een bedrag van vijfdeuzend euro verbonden. De Internationale Karelspreis Aken is vernoemd naar Karel de Grote. De uitreiking is normaal gesproken in de kroningszaal van het stadhuis van Aken, maar dit jaar vindt hij plaats in Rome. Eerdere winnaars waren onder meer Angela Merkel (2008), Andrea Riccardi, stichter van de Sint-Egidiusgemeenschap (2009), Bill Clinton en Koningin Beatrix. (Kerknet/SIR) 28

DE SLEUTEL

FFEBRUARI 2016

Kijk in de Kerk Achter de knop ‘Kijk in de Kerk’ op de website van het bisdom ’s-Hertogenbosch ontrolt zich een heel aardige mogelijkheid om inderdaad letterlijk een kijk in kerken te krijgen. Want daar zijn van meer dan 250 kerken in het bisdom 360°-foto’s te zien. En er is veel te zien. Want de foto’s zijn alle kanten op te draaien en te kantelen, zodat je van plafond tot vloer, van priesterkoor tot apsis een beeld van de Godshuizen kunt krijgen. Inzoomen behoort ook tot de mogelijkheden al levert dat uit de aard der zaak niet altijd de meest scherpe beelden op. Maar toch: heel leuk bedacht en uitgevoerd. Voor belangstellenden: www. bisdomdenbosch.nl, knop ‘Kijk in de Kerk’. De Sint Jan in ’s-Hertogenbosch is een van de meer dan 250 kerken die gevangen zijn in een volledig 360 graden panoramafoto

Maaseik zet oudste geïllustreerde handschrift online De Codex Eyckensis, het oudste bekende geïllustreerde boek van de Lage Landen, is voortaan wereldwijd digitaal te raadplegen en beschikbaar. De gemeente Maaseik heeft een ruim budget vrijgemaakt voor de digitalisering en promotie van de Codex Eyckensis. De codex, met sterke Angelsaksische, byzantijnse en Italiaanse invloeden, is het oudste bekende verluchte ‘boek’ dat in de Lage Landen en Luxemburg is ontstaan en bewaard. De digitalisering met de modernste technieken tot in het kleinste detail is een onderdeel van een serie projecten om de wetenschappelijke, maar ook de toeristische uitstraling van Maaseik te vergroten. De ontsluiting van de codex voor het publiek gebeurde in samenwerking met diverse wetenschappelijke instituten. Bovendien werd een nog ongekend 10de-eeuws evangeliarium uit het depot van de Musea Maaseik gedigitaliseerd. Anja Neskens, archeologe en wetenschappelijk medewerker van Musea Maaseik: “Mensen komen van heinde en verre om kennis te maken met het Book of Kells. De waarde van dit boek is daar historisch en artistiek mee vergelijkbaar. Wij willen dit handschrift ook onder de aandacht brengen van wetenschappers wereldwijd. Dit boek heeft nog vele geheimen. Wij hopen dat deze wetenschappers die door onderzoek op het spoor komen.” De Codex uit de 8ste eeuw uit Echternach, wordt bewaard bij de kerkschatten van de Sint-Catharinakerk van Maaseik. Neskens: “Bezoekers maken in de museumruimte onder de kerk kennis met de twee delen van de codex.

Een van de ‘verluchtingen’ in de beroemde Codex Eyckensis

Ze leren er ook de geschiedenis kennen van de restauratie van de codex sinds 1957. Bezoekers kunnen er de codex eveneens digitaal doorbladeren.” Het prachtig verlucht evangeliarium werd in 760, tijdens de Karolingische periode vervaardigd, bij de aanvang van de kerstening van het Europese vasteland vanuit Angelsaksisch gebied en bij de verspreiding van de schriftcultuur. Het is een van de vroegste artistieke creaties in manuscripten en de religieuze cultuur in de Lage Landen.

Het Bijbelboek werd vermoedelijk geschreven in het scriptorium van de Abdij van Echternach en verplaatst naar de Abdij van Aldeneik door de heilige Willibrordus. Het handschrift werd er bewaard en vereerd, binnen de cultusverering van de heiligen Harlindis en Relindis. “Sinds 1571 wordt de Codex Eyckensis bewaard in de crypte van de Sint-Catharinakerk in Maaseik (in Noordoost-België).” De digitale versie van de codex is te vinden op www.museamaaseik.be. FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

29

AGENDA

VARIA

Agenda bisschop Frans Wiertz Zaterdag 6 t/m dinsdag 9 februari Retraite in Partij – Wittem Woensdag 10 februari 17.00 uur Aswoensdagplechtigheid in Abdijkerk te Rolduc Donderdag 11 februari 12.30 uur Ontvangst bisschop Mar Arackal uit Indiaas bisdom Kanjirapally 14.30 uur Vespers en vergadering Kathedraal Kapittel Zaterdag 13 februari 19.00 uur Eucharistieviering b.g.v. opening Lourdesnoveen in parochie Maria Tenhemelopneming te Chevremont-Kerkrade Maandag 15 t/m Woensdag 17 februari Bisdomretraite te Rolduc

Donderdag 18 februari Huisbezoeken aan priesters en diakens Vrijdag 19 februari 19.00 uur Vormselviering in parochie HH. Fabianus en Sebastianus te Sevenum Zaterdag 20 februari 10.00 uur Eucharistieviering in priorij Ecce Homo ter Valkenburg met inzegening van het slotklooster Zondag 21 februari 11.30 uur Eucharistieviering in St. Christoffelkathedraal Dinsdag 23 februari 14.30 uur Vergadernig staf Kairos Donderdag 25 februari Huisbezoeken aan priesters en diakens Vrijdag 26 februari 18.30 uur Vormselviering in parochie H. Theresia van het Kind Jezus te Kronenberg

Maandag 29 februari 13.00 uur Vergadering Permanente Raad te Utrecht 19.30 uur Vergadering Diocesane Pastorale Raad te Roermond Woensdag 2 maart 15.30 uur Ontvangst burgemeester Donders van Roermond Vrijdag 4 maart 17.30 uur Vesperviering in Birgitinessenabdij Maria Hart te Weert b.g.v. heiligverklaring stichteres van zusters Birgitinessen, Moeder Maria Elisabeth Hesselblad Zaterdag 5 maart Scrutinium studenten en docenten Theologisch Instituut Rolduc Dinsdag 8 maart Bisschoppenconferentie te Utrecht Woensdag 9 maart Huisbezoeken aan priesters en diakens

Agenda hulpbisschop Everard de Jong Woensdag 10 februari 18.00 uur Aswoensdagviering in H. Severinuskerk te Grathem 19.15 uur Aswoensdagviering in H. Nicolaaskerk te Heythuysen Donderdag 11 februari 09.00 uur Colleges Kerkelijke Documenten en Ethiek bij Grootseminarie Rolduc 16.00 uur Lezing bij advocatenkantoor te Amsterdam Zaterdag 13 februari 11.30 uur Eucharistieviering bij vormingsweekend jongeren in foyer de charité ‘Marthe Robin te Thorn. 17.30 uur Vormselviering in H. Barbarakerk te Tungelroy Zondag 14 februari 10.30 uur Eucharistieviering in Koepelkerk te Maastricht Maandag 15 t/m woensdag 17 februari Deelname aan jaarlijkse bisdomretraite voor priesters en diakens in Grootseminarie Rolduc Donderdag 18 februari 09.00 uur Colleges Kerkelijke Documenten en Ethiek bij Grootseminarie Rolduc 30

DE SLEUTEL

FFEBRUARI 2016



14.00 uur Vergadering Comité H. Jaar van de Barmhartigheid Vrijdag 19 februari 19.00 uur Vormselviering in H. Jacobuskerk te Bocholtz Zaterdag 20 februari 09.40 uur College filosofie bij Theologisch Instituut Rolduc 14.00 uur Bezoek aan jubilerende ZaterdagMiddagClub te Sittard 19.15 uur Vormselviering in kerk O.L.-V. Onbevlekt Ontvangen te Pey Zondag 21 februari 10.30 uur Vormselviering in kerk O.L.-V. Altijddurende Bijstand te Mariaveld (Susteren) 19.00 uur Eucharistieviering b.g.v. sluiting Lourdesnoveen in kerk H. Petrus en Maria Tenhemelopneming te Chèvremont (Kerkrade) Dinsdag 23 februari 13.00 uur Werkbezoek aan Seacon Logistics te Venlo Woensdag 24 februari Stille dag Donderdag 25 februari 09.00 uur Colleges Kerkelijke Documenten en Ethiek bij Grootseminarie Rolduc

Vrijdag 26 februari 13.00 uur Overleg landelijk justitiepastoraat te Roermond Maandag 29 februari 13.30 uur Overleg afdelingshoofden Diocesane Pastorale Dienst te Roermond 19.30 uur Vergadering Diocesane Pastorale Raad Dinsdag 1 maart 10.00 uur Bijeenkomst filosofenvereniging Filos te Cadier en Keer Woensdag 2 maart 14.30 uur Lezing tijdens bezinningsdag van de dekenaten Weert, Thorn en Roermond in abdij Maria Hart te Weert Donderdag 3 maart 19.00 uur Vormselviering in H. Jozefkerk te Kaalheide (Kerkrade) Vrijdag 4 maart 19.00 uur Vormselviering in H. Martinuskerk te Spekholzerheide (Kerkrade) Zaterdag 5 maart 18.00 uur Vormselviering in O.-L.-V.kerk te Maria Hoop

Puzzel We hebben voor deze puzzel gebruik gemaakt van woorden uit het tweede boek Samuël, de hoofdstukken 11 t/m 14. Als u de woorden wegstreept in het diagram, dan blijven er enkele letters over die de oplossing van de puzzel vormen. Wie de woordenbrij ontraadselt en het geluk heeft als winnaar uit de bus te komen, wacht de gebruikelijke prijs.

B

E

M

I

D

S

V

E

R

S

T

O

T

E

N

E

S

N

N

O

L

D

S

E

F

S

A

O

I

A

O

N

J

M

E

Z

E

U

O

I

N

R

O

B

T

A

U

R

L

I

O

N

R

A

G

I

S

G

A

E

I

P

E

E

S

W

E

M

N

A

A

L

N

T

B

Ï

S

M

R

J

S

S

E

H

K

A

A

M

N

F

I

K

M

L

E

C

T

E

R

P

U

N

M

L

D

I

E

O

L

I

O

L

O

E

H

E

M

L

M

E

Z

J

A

S

I

L

E

J

E

L

M

E

D

I

D

M

G

A

B

A

B

C

D

I

V

K

A

M

E

R

D

I

E

N

A

A

R

A

G

F

H

E

O

N

A

A

E

N

G

W

O

T

V

J

I

R

A

E

N

T

H

L

I

E

B

E

V

J

R

A

E

R

T

W

E

I

N

D

M

R

H

H

N

A

J

U

R

E

S

R

S

I

R

L

S

A

U

C

A

M

M

I

C

H

U

R

K

A

S

S

F

R

A

T

S

A

R

R

E

T

K

A

D

R

R

E

T

S

G

E

L

S

L

O

O

F

H

U

T

T

E

N

T

I

R

E

E

O

O

G

B

E

L

E

G

E

R

I

N

G

G

J

S

L

N

R

M

N

H

M

U

I

L

D

I

E

R

E

N

U

E

I

A

B

O

I

B

R

O

E

D

E

R

M

O

O

R

D

E

N

A

A

R

N

V

E

R

L

I

E

F

D

H

E

I

D

E

G

M

I

D

O

W

E

D

U

W

V

R

O

U

W

R

U

S

T

B

E

D

K

ABIMELEK AMMICHUR BELEGERING BLOEDWREKER BOOGSCHIETERS BRITS BROEDERMOORDENAAR BROERLIEF DAKTERRAS DIENARES EFRAÏM

ELIAM ERFGENAAM GESUR HOVELINGEN HULDIGEN JAARWISSELING JAMMEREND JONADAB JONGEMANNEN KAMERDIENAAR KOLENVUURTJE

KONINGSTAD LAMMETJE LOOFHUTTEN MOM MUILDIEREN RAMPSPOED ROUWKLACHT RUSTBED SALOMO SCHEERDERS SERUJA

SIMA STEENZAGEN TALMAI UITKIJK URIA VERLIEFDHEID VERSTOTENE WEDUWVROUW ZALFOLIE

De oplossing kan voor 24 februari worden ingestuurd naar het adres: Puzzelredactie De Sleutel, Postbus 980, 6040 AZ Roermond of via [email protected]. Onder goede inzendingen wordt de DVD ‘Sprekend monument - heden en verleden van de Sint Christoffelkathedraal’ verloot. De oplossing van de puzzel uit het vorige nummer was “Barmhartig zijn zoals de Hemelse Vader”. Een zinnetje uit het pauselijk gebed voor het Jaar van de Barmhartigheid. Uit de goede inzendingen werd Servée van Kempen uit Brunssum als winnaar getrokken. Proficiat! FEBRUARI 2016

DE SLEUTEL

31

Bedevaart naar Rome tijdens Heilig Jaar 2016 Paus Franciscus heeft 2016 uitgeroepen tot een bijzonder Heilig Jaar van Barmhartigheid. Gelovigen van over de hele wereld zijn uitgenodigd om in dat jaar op bedevaart naar Rome te gaan. Het bisdom Roermond sluit zich hier van harte bij aan.

Van 12 t/m 17 november 2016 vindt vanuit Limburg een bisdombrede bedevaart naar Rome plaats. Iedereen is van harte welkom om - individueel of met een parochiegroep - hieraan deel te nemen. We bezoeken de vier grote basilieken en maken kennis met het antieke Rome. Ook nemen we deel aan de algemene audiëntie met paus Franciscus. Daarnaast genieten we van het vele moois dat Rome te bieden heeft en strijken uiteraard neer op een terrasje voor een cappuccino. Tijdens de reis wordt een basisprogramma aangeboden. Voor groepen is er ook volop gelegenheid om een eigen invulling aan het programma te geven. Prijs: € 839,- p.p. op basis van een tweepersoonskamer Toeslag 1-persoonskamer: € 150,-. Kinderen tot en met 16 jaar: 50% korting De prijs is inclusief vliegticket, vijf overnachtingen (op basis van halfpension), transfer van luchthaven naar Rome, ov-kaart, audiosysteem, reisverzekering en deskundige reisleiding. We overnachten in goede middenklasse hotels nabij het Vaticaan.

Vraag de uitgebreide brochure met inschrijfformulier aan via:

Stichting Organisatie Limburgse Bedevaarten Raadhuisplein 1 6226 GN Maastricht

tel: 043-3215715 fax: 043-3214823

www.bedevaarten.com [email protected]