jaargang 37 nummer 1 maart 2014 Jacob ter Veldhuis over The News Dale Duesing tussen wit en zwart Even voorstellen: Nicholas Crawley

1

jaargang 37

Jacob ter Veldhuis over The News Dale Duesing tussen wit en zwart Even voorstellen: Nicholas Crawley

nummer 1

maart 2014

2

Op het gezelligste plein van Nederland, de Oude Markt in Enschede, vind je Sam Sam Café met Eet­ gelegenheid. Lekker wegkruipen aan de leestafel met een grote kop cappuccino en muffins uit onze eigen bakkerij met keuze uit diverse magazines en dagbladen. ’s Avonds genieten van een (vegetarische) dagschotel of heerlijk à la carte dineren. De lunchkaart biedt een keur aan creatieve broodjes en originele gerechten. TIP voor na een concert of voorstelling: tot middernacht serveren we onze ‘Night Bite’: sweet, fresh, special of traditional... geniet van deze parade van lekkernijen en sensatie van smaak! In de zomer is het ruime terras een echte hotspot. Aan de gezellige buitenbar kun je vast een drankje drinken terwijl je een keuze maakt uit de gevarieerde kaart... Het hechte team straalt enthousiasme en toewijding uit...

Sam Sam Café met Eetgelegenheid Oude Markt 15-17 7511 GA Enschede 053-4303929 www.samsam-enschede.nl

van harte welkom bij Sam Sam!

3

Ouverture

Beste operavrienden, In deze Opera Informa vindt u een interview van Ben Coelman met de componist van The News, Jacob ter Veldhuis. Deze bijzondere opera-editie van The News wordt geregisseerd door Xander Straat. Margót Veldhuizen heeft zich voor haar gedicht laten inspireren door deze opera, die op 23 mei in Enschede in première gaat. Verder een interview van Ingrid Bosman met de regisseur van de Johannes Passion, Dale Duesing, die in het komende seizoen bovendien de hoofdrol op zich neemt in Sweeney Todd . De herneming van deze eerste geënsceneerde Johannes Passion begint op 21 maart in Enschede en reist dan door het land. Nicholas Crawley is de jonge zanger van het ZangersEnsemble van de Nederlandse Reisopera, die u pas hebt kunnen zien in de Barbier en in The Fairy Queen. Hij zingt Petrus in de Johannes Passion. In dit nummer ook de uitnodiging en de agenda voor de Algemene Ledenvergadering in Zwolle, met als verrassing reductie op de prijs van de opera The News en een interessant programma voor onze leden. Minder prettig is de mededeling dat onze voorzitter, Dennis Bouwman, ons gaat verlaten. Hij kan het voorzitterschap niet meer combineren met zijn drukke werkzaamheden: een verlies voor onze vereniging. 

Il barbiere di Siviglia

F.K.

4

Inhoud

Ouverture

2

Nicolas Mansfield: Update Nederlandse Reisopera

5

De tragi-komedie van het leven 

6

Nieuwslezeres Achtuurjournaal | gedicht

10

Cast en speeldata The News

11

Dale Duesing tussen wit en zwart in Enschede 

12

Johannes Passion | Team, cast en speeldata

14

Muziek, zang en verhalen in Veenproeven

15

Even voorstellen: Nicholas Crawley, Bas-Bariton

16

Bagatel (7)

18

Recensies Il barbiere di Siviglia

20

Uitnodiging Algemene Ledenvergadering 

26

Verslag Algemene Ledenvergadering 06-04-2013

27

Voorstel statutenwijziging 

29

Iris van Wijnen door voorronde IVC

30

Eerste prijs voor Reisopera

31

Operanieuws

31

Koordirigent voor NOCK

36

5

Nicolas Mansfield: Update Nederlandse Reisopera

F.K.

We houden u op de hoogte.

Op een persconferentie in Carré werd op 17

wordt daarbij gedacht aan coproducties met

februari de nieuwe naam van de Reisopera

Britse operagezelschappen.

een feit. Ook werd bij deze gelegenheid

In januari is Nicolas Mansfield naar de

Met de gemeente Enschede en woning­

bekend gemaakt dat Carré het huistheater

Verenigde Staten gereisd om daar tijdens

stichting Domijn is de Reisopera in gesprek

in Amsterdam van de Reisopera wordt. Dat

een culturele conferentie afspraken te maken

over een nieuwe huisvesting. Er is een

betekent dat in Amsterdam alle producties

voor toekomstige coproducties met bekende

plan van eisen opgesteld en de provincie

van de Reisopera alleen nog in Carré

Amerikaanse operagezelschappen.

Overijssel staat garant voor 2 miljoen v­oor

(ongeveer 1500 plaatsen) worden gespeeld.

De Reisopera gaat ook weer met een eigen

de verbouwing. Op dit moment kijkt men

Ook voor het seizoen ’14/’15 moet de

productie naar Engeland: op 28 juni gaat

naar de mogelijkheden op het voormalige

Reisopera het doen met 3,5 miljoen aan

in Salisbury Dido en Aeneas van Purcell

Polaroid-terrein in Enschede.

subsidies van het rijk. Daar moeten drie

in première, ook deze keer ondersteund

grote-zaal-producties voor worden gemaakt.

door de Nederlandse ambassade in

In september gaat – zoals gemeld – Sweeney

Londen. De Nederlandse ambassadeur,

Todd in première met in de hoofdrollen Dale

drs. M.L.A.C. (Laetitia) van den Assum zal

Duesing en Sanne Wallis de Vries en in de

de première bijwonen. Misschien gaat een

regie van Marcel Sijm.

busonderneming nog een reis naar Salisbury

Daarna De Parelvissers met Kishani

organiseren voor operaliefhebbers.

Jayasinghe, een sopraan uit Sri Lanka, woonachtig in London, als Leïla en Jesus Garcia, een Texaanse tenor, als Nadir. De regie is in handen van de Amerikaan Timothy Nelson. De NRO heeft de Parelvissers voor het laatst opgevoerd in 1992. De derde productie Orfeo ed Euridice van Von Gluck (in de Parijse versie) wordt gedirigeerd door de Engelsman Roger Hamilton in de regie van Floris Visser. Voor alle andere activiteiten moet een aparte financiering worden gevonden. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de opera Katibu di Shon, die men graag op Curaçao zou opvoeren. Samenwerking met andere culturele organisaties is een manier om de kosten omlaag te brengen. Voor volgende seizoenen

6

De tragi-komedie van het leven Componist JacobTV over de opera-editie van The News

Binnenkort staat bij de Nederlandse Reisopera The News op het speelplan. Het is de opera-editie van een werk waarmee componist Jacob ter Veldhuis de afgelopen paar jaar druk in de weer is geweest. Een reality-opera over de invloed van nieuwsrubrieken op televisie op ons dagelijks leven, over nieuws als ‘infotainment’. Wanneer je op internet gaat zoeken naar Ter Veldhuis en zijn muziek, tref je al snel een enorme schat aan materiaal aan. Een groot aantal filmpjes op YouTube, een artikel in Wikipedia, Jacobs eigen website en vele recensies en retrospectieve stukken. Jacob ter Veldhuis (in Amerika door zijn collega musici kortweg JacobTV genaamd) is ‘hot’. Bij het doorlezen van al die informatie stuit je al snel op een uitspraak van de componist over zijn werkwijze: ‘ik peper mijn muziek met suiker’. Dat klinkt uitdagend en het vraagt om een interview met JacobTV… In een brochure die werd uitgebracht door Muziek Centrum Nederland wordt je omschreven als ‘een avant-garde pop-componist die muziek maakt die welluidend is en misschien wel zoet genoemd kan worden’. Wat moet ik me bij zo’n omschrijving voorstellen en hoe zie je dat eigenlijk zélf? ‘Als je het over kunstenaars hebt kun je een vergelijking met de sterrenhemel maken. De plaats die je inneemt in de kosmos bepaalt wat je ziet en hoe die hemel eruit ziet. Vanuit het standpunt van de avant-garde bezien kun je misschien zeggen dat mijn muziek een zoet karakter heeft. Vanuit de optiek van mijn moeder van 88 is mijn muziek echter bijzonder avant-gardistisch. Ik sta mijlenver af van musici als bijvoorbeeld André Rieu, maar de moraalridders van de moderne muziek – een langzaam uitstervend ras overigens – zien dat anders. Een feit is wel dat mijn muziek over de hele wereld wordt gespeeld, terwijl veel van hun werken nauwelijks te horen zijn. Ik heb het geluk dat mijn muziek blijkbaar toegankelijker is. In het begin van mijn carrière heb ik me er nog al eens over opgewonden dat ik niet bij die wereld van de modernen mocht horen. Ik kwam in die kringen nauwelijks aan de bak. Ik kreeg moeizaam opdrachten, ik werd niet geprogrammeerd op festivals en

7

Ben Coelman

nog steeds is het zo dat ik, ondanks mijn 62 jaren en ondanks het feit

Lavinia Meier heb geschreven, een werk dat op haar verzoek nu

dat mijn werk in iets van 1000 uitvoeringen per jaar te horen is, niet

eens niet zoetgevooisd was: Cities change the Songs of Birds. Daarin

bij het establishment hoor. Dat zal mij tegenwoordig worst wezen.

combineerde ik de harp met live gesampelde teksten en videobeelden

Ik word immers ook door het Nationaal Ballet ( is recenter en meer

van drugsverslaafde vrouwen uit New York.

to the point ) of het Koninklijk Concertgebouw Orkest gevraagd om

En nog steeds doet mijn muziek stof opwaaien. Terwijl dat helemaal

composities. Mijn weg is gewoon een andere dan die van sommige

niet mijn bedoeling is. Ik ben geen querulant. Ik hou ervan om

collega’s.’

muziek te maken die mensen ontroert, maar de manier waarop ik speel met verwachtingspatronen, high art combineer met low culture

Zwart schaap

en kitsch wordt door sommige mensen als schokkend ervaren’

Je achtergrond is volgens mij net zo veelzijdig als de muziek die je maakt. Je bent naast je klassieke training bijvoorbeeld ook als rockmusicus actief

Wanneer ik de muziek van bijvoorbeeld dat werk beluister ervaar ik die

geweest. Ik heb zelfs ergens gelezen dat je in de band van Herman Brood

niet als schokkend. Het zit hem volgens mij meer in de woorden.

hebt gespeeld?

‘Dat klopt. Stravinsky heeft ooit gezegd dat muziek helemaal niets

‘Dat wordt misschien iets te vaak gememoreerd. Want laten we

kán uitdrukken, maar ik gebruik veel taal in mijn muziek via

wel zijn, het was maar een incident in mijn carrière. En welke

spraak-samples. Het gaat dus al gauw over inhoudelijke en soms

Nederlandse rock-muzikant van mijn generatie heeft niet met hem

maatschappelijk of politiek gevoelige zaken. Ik ben in Amerika

gespeeld? Toch vermeld ik het zelf ook nog wel eens omdat het

gecensureerd door de FCC, de Federal Communication Commission,

een beetje aangeeft waar ik vandaan kom. Ik ben opgevoed met de

een FBI-achtig instituut. Zij hebben een aantal keren het New

Matthäus Passion en de symfonieën van Beethoven en toen ik begon

Yorkse klassieke radiostation WNYC gesommeerd bepaalde stukken

te puberen kwamen daar de Beatles en de Rolling Stones bij. Ik

van mij niet meer uit te zenden op straffe van het afsluiten van de

raakte er volledig door gegrepen, maar ik bleef ook in de ban van

zender. In Rome ben ik gecensureerd vanwege gebruikte Berlusconi-

Beethoven, Stravinsky en Bartók. Ik heb mijn hele leven met één

fragmenten in The News. Het zal nog wel eens vaker gebeuren,

been in de wereld van de klassieke muziek gestaan en met mijn

maar gelukkig is het nog niet voorgekomen in ons eigen tolerante

andere been in die van de pop-, rock- en jazzmuziek. Dat is tot op

Nederlandje. Nogmaals, het gaat mij niet om het choqueren. Ik

heden zo gebleven en wanneer je naar mijn opera The News kijkt

werk vanuit de verbazing over wat ik om me heen meemaak. Een

en luistert, dan zie je ook dat ik een man ben voor wie muzikale en

journalist uit Pittsburgh schreef daarover: “JacobTV is a 60-year-old

culturele grenzen eigenlijk niet meer bestaan. Het is gelukkig zo

sophisticated European artist who seems to maintain the wide-eyed

dat die grenzen in onze tijd ook nauwelijks meer een rol spelen.

curiosity of a college junior on his year abroad.” Dat vond ik een mooi

Maar inderdaad, vele jaren ben ik een soort zwart schaap geweest

compliment, want ik kan mij iedere dag weer verbazen wanneer ik de

in de avant-gardistische muziekwereld. Dat was soms best een

radio aanzet, de krant lees of wanneer ik naar het nieuws kijk. Ik vind

aangename positie hoor, want kunstenaars willen eigenlijk nooit

het ook een taak voor ons kunstenaars om daar mee bezig te zijn. Het

ergens bij horen. Ik hoefde daarvoor helemaal geen moeite te doen.

lijkt er een beetje op of het engagement de laatste jaren is weggeëbd

Ik mocht nergens bij horen. En nog steeds zit er een controversieel

uit de samenleving en dus ook uit de kunst. Voor ons componisten

en ondeugend randje aan mijn carrière. Ik ben zelfs een ‘muzikaal

is zoiets als engagement overigens nog niet zo eenvoudig, want

terrorist’ genoemd naar aanleiding van een stuk dat ik voor harpiste

zoals ik al eerder zei, muziek kan eigenlijk niets uitdrukken.

8

Scènes uit de vorig jaar uitgebrachte The News – Peace Edition. De Opera Edition zal er anders uit gaan zien, maar zangeressen Nora Fischer en LOIRE zullen ook in die editie hun opwachting maken.

Maar tegenwoordig kunnen we daar met behulp van video en

zangeressen, maar was nog grotendeels concertant. Deze opera-

geluidssamples gelukkig verandering in brengen. Ik kan overigens

editie is de vijfde en tevens de allergrootste in de reeks. Hoewel

ook geïnspireerd raken door de blauwe hemel hoor, en misschien is

ik ooit heb gezegd dat ik met The News tot mijn laatste snik blijf

het ook wel weer eens tijd om een abstract werk te schrijven…’

doorgaan, voelt het toch wel een beetje als de voorlopige finale versie. Tot dusver waren alle edities eigenlijk concertante versies.

Opera-editie

Op het podium was een studio van het televisienieuws te zien.

The News is zo’n werk waarin videosamples en actuele thema’s een

Dat was allemaal niet zo ingewikkeld. Het ging om wat lampen,

prominente rol spelen. Van het werk zijn de afgelopen jaren al eerder een

een projectiescherm en twee nieuwslezeressen achter een desk.

aantal ‘edities’ uitgevoerd, maar nu gaat dan de ‘opera-editie’ in première

De regie was uiterst summier. De zangeressen stonden af en toe

bij de Nederlandse Reisopera. Hoe is dat eigenlijk zo gekomen?

eens op en verrichtten wat handelingen, maar dat was het wel zo’n

‘Dat is heel leuk gegaan. In het jaar 2001 vond in Rotterdam een

beetje. Nu wordt het een opera met decor en kostuums en met een

Jacob ter Veldhuis-festival van vier dagen plaats, waarin ook delen

meer dramatisch verloop. Het stuk heeft geen narratief verloop. Het

uit mijn oratorium Paradiso werden uitgevoerd. Een van de zangers

libretto is immers ontstaan aan de hand van het wereldnieuws. Het is

daarin was de jonge aanstormende tenor Nicolas Mansfield. We

niet geschreven, het is aan de werkelijkheid ontleend. Xander Straat

zijn elkaar daarna uit het oog verloren, tot het moment dat Nicolas

gaat er een echte opera van maken. Hij is heel goed in het maken

interim-directeur van de Reisopera werd en hij op een mooie

van sterke beelden op het toneel. Die beelden moeten wel krachtig

lentedag bij mij op de stoep stond met het verzoek of ik een opera

zijn omdat ze moeten concurreren met het enorme beeldscherm

wilde schrijven. Een opera met een documentair karakter, iets dat

waarop de overdonderende beeldsalvo’s van al die nieuwsfragmenten

over de werkelijkheid ging. Ik vertelde hem dat ik dat niet ging doen

te bekijken zijn. Xander kiest niet voor een sobere studio maar

omdat ik die opera nét had geschreven. Ik kwam zojuist terug uit

voor een bijna schreeuwerige ruimte die we eerder associëren met

Chicago waar de Amerikaanse versie van The News was uitgevoerd.

televisie-entertainment. Daarmee verbeeldt hij als het ware wat er de

Ik vertelde Nicolas dat het een project was dat steeds actueel gemaakt

afgelopen 20 tot 25 jaar allemaal is veranderd. Alles is amusement

kon worden en dat ik eigenlijk op zoek was naar een operahuis waar

geworden. Zelfs het nieuws. Het nieuws wordt smeuïg gebracht, iets

het werk in Nederland kon worden opgevoerd. Ik had het idee dat

waarvoor het begrip infotainment is bedacht. Xander laat dat zien

dit precies was waarnaar de Reisopera op zoek was. Ik heb uitleg

door te kiezen voor een meer showbizz-achtige benadering. Het

gegeven en ik heb dingen laten zien en laten horen. In diezelfde

nieuws schuurt immers steeds vaker tegen het platte amusement

tijd was ik ook in gesprek met het Nederlands Blazers Ensemble.

aan.

Zij hadden al vaker werk van me uitgevoerd en ik houd erg van

Ondertussen gaat het natuurlijk wel over het grote wereldleed dat

het NBE, dus vertelde ik muzikaal leider Bart Schneemann van de

elke dag weer over ons wordt uitgegoten. Als componist heb ik

operaplannen. Korte tijd later is de samenwerking beklonken.’

de keuze van de nieuwsitems zelf in de hand. Daarbij vind ik het interessant dat in elk van die items een metafoor voor een bepaald

Wat onderscheidt de opera-editie van eerdere gedaantes van The News?

aspect in onze samenleving te vinden is, iets dat ik boeiend of saillant

‘De eerste editie begon met een kleine band en videobeelden. Er

vind. Met het wegvallen van idealen en ideologieën lijkt de wereld

waren toen nog geen zangeressen bij. Zo is het geleidelijk aan per

steeds onbestuurbaarder, we zien politieke leiders steeds meer falen

editie gaan groeien. De Amerikaanse editie die volgde had al wel

en zich vooral met hun imago bezig houden. Ik zie wereldleiders van

9

Hollande en Obama tot Poetin falen. Zij en vele anderen zijn zich

die enigszins neutraal aan te bieden en dat heeft allemaal weer

voortdurend bewust van de blootstelling aan de media en ze lijken

te maken met de verbazing waarover we eerder spraken. Ik vind

zich er volledig op te richten. Onze Nederlandse politici bijvoorbeeld

mezelf soms behoorlijk naïef in de onbevangenheid waarmee ik

lijken vaak meer te twitteren dan dat ze bezig zijn met de goede zaak,

de wereld tegemoet wil treden. Die onbevangenheid is artistiek

met onze belangen. Ik vind dat een zorgwekkende ontwikkeling.’

gezien misschien wel mijn kracht en verder heb ik het antwoord ook niet. Als ik het zou weten, zou ik het zeggen. Ik wil mensen niet

Onbevangenheid

ontredderd achterlaten, misschien wil ik ze zelfs wel hoop bieden. Of

Jouw opera heeft misschien geen echte verhaallijn, maar heeft hij dan wel

op z’n minst troost. Daarvoor leent muziek zich immers heel goed.

een moraal?

In ieder geval kan ik het niet laten om mensen met mijn muziek mee

‘Ik heb tot dusver overal rondgebazuind dat ik niet wil moraliseren.

te nemen in het verhaal dat ik ze wil vertellen.’

Wij Nederlanders zijn daar immers heel sterk in, nietwaar? Ik herinner me een citaat van de criticus van de Chicago Tribune naar aanleiding van de Amerikaans editie van The News. Hij zei: “The News made me want to laugh and cry and get angry, sometimes at the same time. That’s quite an accomplishment for any work of contemporary art.” Dat vond ik een groot compliment omdat ik dat gevoel zelf voortdurend heb als ik naar het wereldnieuws kijk. We leven in zo’n verwarrende tijd dat je niet meer weet wat je nu echt kunt geloven. Kerken, banken, politieke stromingen, parlementen, regeringen en andere instituten hebben hun geloofwaardigheid verloren en zijn in staat van ontbinding gekomen. We erkennen geen gezag meer en zijn stuurloos geworden en tegelijk staat het voortbestaan van onze planeet zelf op het spel. De een zoekt zijn heil in religie, de ander in materialisme. Ik weet wel dat ieder mens zijn eigen tijd ervaart als een verwarrende tijd, maar de staat van verwarring waarin wij nu verkeren is zo moeilijk te bevatten en te vervatten dat ik er alles aan heb gedaan om vooral niet te moraliseren. Wat ik samen met Xander Straat wél wil laten zien is waar The News eigenlijk over gaat: over leiders en het volk dat de dupe is van hun falen. Maar evengoed wil ik het militairisme aan de orde stellen of de wereld van de showbizz. Daarnaast is er duidelijk iets aan de hand met onze planeet. Nooit eerder werden zoveel mensen geteisterd door zoveel stormen, tsunami’s en andere verwoestende natuurverschijnselen. Kortom, wat ik probeer te doen is de tragi-komedie van het leven te verbeelden. Ik probeer

www.jacobtv.net

10

Nieuwslezeres Achtuurjournaal Margót Veldhuizen



Langbenig als een reiger stapt zij door Irak, Iran en Afghanistan haar strenge hoge hakken tikken op onze illusies van gerechtigheid. Met donkere stem neemt zij ons mee naar landen waar het vuur oplaait, branden woeden eindeloos, mensen angstig vluchtend over grenzen gaan. Haar stem daalt nog een octaaf of twee, zoals een operadiva wel eens doet wanneer zij bittere smart vertolkt, we zien de dood, angst en verdriet. Haar tranen houdt ze dapper binnen zij draait zich om, haar jurk past goed, wij draaien mee in deze carrousel van waan en werkelijkheid. Ernstig kijkt zij ons aan, de hele wereld heeft zij in haar blik gevangen, zij lacht ontnuchterd zijn wij weer beland in eigen land, hier is het goed, al kan het altijd beter. Zij groet de weerman met een grap de wolken verduisteren weer de aarde de tijdgeest neemt haar in zijn armen de muziek blaast alle beelden weg.

11

Cast en speeldata The News

Cast Jan Boiten en Kristien Kerstens | Beeld Xander Straat | Regie Bas Berensen | Licht Chris Weeda | Geluid JacobTV | Muziek, beeld, tekst, mission control Nora Fischer | Mezzo-sopraan LOIRE | Jazz / konnakol alt Nederlands Blazers Ensemble Gastmusici: Saxen | Dick de Graaf Toetsen | Tony Roe Elektrische gitaar | Reinier Baas

Speeldata première 23 mei | vrijdag 20.00 uur | Enschede | Wilminktheater 25 mei | zondag 14.00 uur | Enschede | Wilminktheater Enschede 28 mei | woensdag 20.00 uur | Heerlen | Parkstad Limburg Theaters 31 mei | zaterdag 20.15 uur | Zwolle | Odeon De Spiegel 5 juni | donderdag 20.00 uur | Maastricht | Theater aan het Vrijthof Inleiding De inleidingen in Heerlen en Maastricht worden verzorgd door Len van Schaik en in Enschede door Ben Coelman een uur voor de voorstelling.

12

Regie Johannes Passion en hoofdrol in Sweeney Todd

Dale Duesing tussen wit en zwart in E

Er woedt een sneeuwstorm in Appleton Wisconsin, meldt Dale Duesing (68), de warme vriendelijkheid zelve. Hij is voor twee weken terug op zijn oude nest, de Lawrence University, waar hij de basis legde voor zijn internationale operacarrière. Hij onderwijst zo’n 30 studenten in de Duitse liedkunst, van Haydn tot Schönberg en nog moderner. ‘Ik laat ze elk een lied instuderen. En dat begint bij mij met begrijpen.’ Een collega vroeg hem onlangs zich te ontfermen over een student die werk van Wagenaar onder handen had. ‘Ik heb hem geholpen met z’n uitspraak. Dus je ziet: Nederland is nooit ver weg.’ Hij verheugt zich op de maanden die hij in Enschede voor de boeg heeft. Als jonge zanger werkte hij een tijd in Münster, ‘en toen gingen we ook al vaak de grens over. Ik houd van de omgeving, de natuur, de taal, de gemoedelijkheid in de omgang. En de kaneelbroodjes van de Enschedese zaterdagmarkt zijn onovertroffen.’ Belangrijker is de zekerheid van een warm bad bij de NRO, door Duesing gekenschetst als een gezelschap waar een hoge professionele standaard en een dito graad van menselijkheid hand in hand gaan. ‘Of je er nou als zanger of als regisseur komt, de houding in het hele bedrijf is er altijd één van: laten we samenwerken om het te laten gebeuren. Ik kan je verzekeren: dat is lang niet overal en altijd het geval.’ Geen zorgen Duesing beseft dat hij een ander gezelschap aantreft dan in 2011. Hij is goed bevriend met directeur Nicolas Mansfield en weet van diens gevecht om de Reisopera een nieuwe toekomst te bezorgen. Dale Duesing is de komende tijd prominent aanwezig bij de

‘Hij is en blijft musicus, dat is belangrijk. Natuurlijk, het gezelschap

Nederlandse Reisopera. In september speelt de Amerikaanse

is ingekrompen, maar over sfeer en mentaliteit maak ik me geen

bariton de hoofdrol in de zwarte operette Sweeney Todd, naast

zorgen.’ Het bericht dat de Johannes Passion als opera zou worden

cabaretière Sanne Wallis de Vries. Maar eerst regisseert hij opnieuw

hernomen werd door Duesing met gejuich begroet. ‘Ik draag die

de Johannes Passion. Zo enthousiast werd zijn theatrale aanpak in

productie in mijn hart. Een tijd geleden zong ik in Parijs en werd

2011 ontvangen dat Duesing met een zeker gevoel van bevrijding

aangesproken door twee Fransen die de uitvoering in Amsterdam

aan de herneming begint. Het schept ook bij hemzelf nieuwe

hadden gezien. Ze waren er nog van onder de indruk. En nu hopen

verwachtingen. ‘Nu moeten we de lof waarmaken.’

we er ook weer nieuw publiek voor te winnen.’

13

Enschede

Ingrid Bosman

Aan Bach zal het niet liggen. ‘Dit is zó’n krachtig en ontroerend

Sweeney Todd, waarin een moordlustige barbier bloedig wraak neemt

werk. Ik ben musicus, maar de Johannes is van zichzelf theatraal

voor de dood van zijn vrouw en zijn eigen onterechte veroordeling.

in de beste zin van het woord. ’ Het drama spreekt voor zich, zoals

‘Het idee dat de samenleving je niet begrijpt en dat je dan toch verder

Duesing in 2011 zijn alom als eerlijk en integer ontvangen aanpak

moet, dat zie ik als een overeenkomst. De aanvaarding van Jezus

verklaarde. De vrees voor het verwijt van ‘heiligschennis’ - omdat

komt voort uit liefde en medemenselijkheid. Sweeney zweert wraak

Bach met een in Nederland nog nooit vertoonde operaversie geen

en vecht daarvoor, maar wel uit liefde voor degenen die hij verloor.’

recht zou worden gedaan - bleek ongegrond. Dat die druk nu is

Duesing zong in New York toen de beroemd geworden musical van

verdwenen geeft een gevoel van vrijheid, beaamt Duesing. ‘Maar’ ,

Stephen Sondheim in 1979 op Broadway in première ging. Hij ging

laat hij er in één adem op volgen, ’ dat is tegelijk ook het enge eraan.

kijken en beleefde een “ongelooflijke” avond.’ Zoveel verschillende

We moeten het minstens zo serieus nemen als de vorige keer. Het is

elementen, van horror tot humor, en dan die fantastische muziek

onze verantwoordelijkheid om de lof waar te maken en liefst ook nog

waarin je van alles hoort, tot en met Stravinsky.’ Juist die complexiteit

nieuwe inzichten toe te voegen.’

rechtvaardigt wat hem betreft het stempel ‘gitzwarte operette’. ‘Het is opera noch musical. Het zal nog lastig worden om het spel niet

Intenser

te laten afremmen door de ingewikkelde muziek.’ Des te groter de

Welke dat zouden kunnen zijn, daar kan ook Duesing alleen nog

gretigheid waarmee hij deze rol accepteerde. ‘Al zullen velen me voor

maar naar gissen, maar hij is vast van plan verdieping aan te

gek verklaren. Ik zie het als mijn taak om Sweeney in de eerste plaats

brengen. ‘Het is een ander soort spanning. De cast is grotendeels

een mens te laten zijn. Hij is een duivels personage, maar ook heel

dezelfde en heeft dus iets om op voort te bouwen, de ervaring

gevat.’

nog intenser te maken, terwijl de twee nieuwe solisten weer hun eigen ideeën meebrengen.’ Duesing zong talloze keren in zowel

Fantasie

de Johannes als de Matthäus. Hij stelt vast dat die laatste zich als

De bariton rekent ook op adequate coaching van de Nederlandse

gepolijst meesterwerk minder leent voor opera. ‘De Matthäus is

regisseur Marcel Sijm, met wie hij zijn leven deelt. ‘Het wordt de

qua emotie misschien completer, maar in de Johannes zijn de

eerste keer dat we samenwerken. Spannend, ja, maar ik vind zijn

karakters theatraler, wat het als opera aangrijpender maakt. Neem de

voorstellingen altijd prachtig en ben benieuwd waar zijn fantasie

gesprekken tussen Pilatus en Jezus: je reinste intellectuele uitdaging.

mij in deze rol brengt. Marcel is erg goed in lichaamstaal, en dat is

‘Was ist wahr?’ Het zou een modern stuk kunnen zijn. Pilatus (dit

precies wat deze rol nodig heeft. Of hij me tot de perfecte Sweeney

keer de Russisch-Amerikaanse bariton Vitali Rozynko, red.) is hier

Todd kan laten uitgroeien? Dat is hem geraden!’

zó interessant. Niet puur kwaadaardig, hij daagt je uit om hem te

Zijn tegenspeelster Sanne Wallis de Vries (mrs. Lovett) kent Duesing

begrijpen, zijn twijfels vooral. “Ik zie geen fouten”, zegt hij. Zijn

vooralsnog alleen van You-Tube-beelden. ‘Ik zag fragmenten uit de

vrouw was een christen, misschien hoorde hij thuis aardige dingen

voorstelling waarin ze Adèle Bloemendaal speelt. Nee, die kende ik

over Jezus.’

evenmin, maar wat ik Sanne zag doen was zó echt. Het past heel erg bij dit stuk om niet louter met klassiek geschoolde zangers te

Contrast

werken. Sondheim had ook de wereld aan theater op het podium

Het contrast met de klus die Duesing na de zomer wacht lijkt enorm.

staan. Je zult zien dat het enorm gaat tintelen’

Toch ziet hij ook wel een parallel tussen de Johannes Passion en

14

Johannes Passion Team, cast en speeldata Op 21 maart begint in Enschede de herneming van de eerste geënsceneerde opvoering van de Johannes Passion. In 2011 ontstond er nog enige opwinding over de aantasting van het sacrosancte karakter van deze passie: de Johannes als schouwspel, kan dat wel of is het vloeken in de kerk. Maar in de recensies was daarvan niets meer te merken. Integendeel. Trouw schreef: ‘Dale Duesing heeft de Johannes Passion een verrijkende nieuwe dimensie gegeven’. En De Telegraaf: ‘Dale Duesings visie is een toonbeeld van integriteit’. In de herneming van 2014 zijn de hoofdrollen hetzelfde gebleven. Alleen de Holland Baroque Society is vervangen door het Nederlands Symfonie Orkest. Pilatus wordt nu gezongen door Vitali Rozynko en Petrus door Nicholas Crawley, over wie u meer kunt lezen in ‘Even voorstellen’.

Regie | Dale Duesing

Alto | Owen Willets

Licht | Marc Heinz

Tenore | Yves Saelens

Kostuums | Arno Bremers

Pilatus/basso | Vitali Rozynko

Decor | Boris Kudlicka

Petrus/basso | Nicholas Crawley

Evangelist | Robert Burt

Met medewerking van

Jezus | Quirijn de Lang

het Opera en Concert Koor

Soprano | Hanneke de Wit Enschede | 21 maart | Wilminktheater | 20.00 uur Enschede | 23 maart | Wilminktheater | 14.00 uur Arnhem | 29 maart | Schouwburg | 20.15 uur Utrecht | 1 april | Stadsschouwburg | 20.00 uur Doetinchem | 3 april | Schouwburg Amphion | 20.00 uur Breda | 5 april | Chassé Theater | 20.30 uur Zwolle | 8 april | Odeon De Spiegel | 20.15 uur Den Haag | 10 april | Lucent Danstheater | 20.00 uur Amsterdam | 15 april | Stadsschouwburg | 20.00 uur Heerlen | 18 april | Parkstad Limburg Theaters | 20.00 uur

15

Muziek, zang en verhalen in Veenproeven Op 14 februari (Valentijnsdag) ging in Enschede The Fairy Queen in première, een samenwerking tussen de – toen nog – Nationale Reisopera en de Veenfabriek uit Leiden. Zowel in Leiden (8 januari) als in Enschede (21 januari) werd als voorbereiding op de opera een Veenproef gehouden, zoals dat bij de Veenfabriek gebruikelijk is. In Leiden werd dat o.a. een deel van het repetitieproces met aria’s en interviews over de liefde met ervaringsdeskundigen. Rode ballonnen en rode verlichting zorgden voor een sfeertje waarin de Liefde kon gedijen. Net als in Enschede was deze Veenproef een combinatie van lekker eten, muziek, zang en verhalen over de liefde. In Enschede was neurobioloog prof. Dr. Gert ter Horst (dr. Love) bij de Reisopera te gast. Hij doet onderzoek naar depressies en liefdesverdriet leek hem een mooi uitgangspunt. Maar onder die noemer meldden zich vrijwel alleen vrouwen, zodat hij de oproep voor proefpersonen veranderde in ‘verbroken relaties’. En toen kwamen de mannen wel. Paul Koek van de Veenfabriek, regisseur van The Fairy Queen, hield een gloedvol betoog over de liefde en zangers en acteurs lieten zich te midden van de gasten horen. Beide avonden waren zeer geslaagd en trokken volle zalen. Voor Enschede was dit nieuw en iets dergelijks is zeker voor herhaling aan te bevelen.

16



Even voorstellen:

Nicholas Crawley,

Nicholas Crawley, de Britse bas-bariton in het ZangersEnsemble van de Nederlandse Reisopera, is momenteel ‘hot’. Niet alleen omdat hij in de Barbier achterna gezeten wordt door de drie Berta’s, maar ook omdat hij rollen zingt in de lopende en komende producties van de NRO: Winter, Sleep en Hymen in The Fairy Queen en Petrus in de herneming van de geënsceneerde Johannes Passion. Nicholas Crawley werd geboren in High Wycombe in Buckingham­ shire en verhuisde met zijn familie toen hij een jaar of drie was naar St. Albans. Zijn moeder is vioollerares, zijn vader speelt waldhoorn en studeert, sinds hij gepensioneerd is, compositieleer in Londen. Nick heeft een oudere broer en een jongere zus. Als kind liep Nick altijd te neuriën: ‘Mijn moeder werd er gek van. Maar ze merkte wel dat ik goed toon kon houden. Toen ik zes jaar was kwam mijn broer met kerst thuis met £ 2,50 van het kerkkoor waarin hij zong. Dat leek mij ook wel wat en toen ik zeven jaar werd - de minimumleeftijd - deed ik auditie bij dit St. Albans Cathedral Choir en ik werd meteen aangenomen, hoewel ik niet religieus was. Het was een professioneel koor waar geen school aan verbonden was, dus mijn ouders waren heel druk met rijden van kerk naar school en vice versa, ook in het weekend, want we zongen wel acht diensten per week’. Het bleef niet bij alleen maar zingen in St. Albans, want toen Nick acht jaar was ging het koor twee weken naar Nederland, waar de jongens werden ondergebracht bij gastgezinnen. Die kwamen het jaar daarop naar Engeland en brachten tot verbazing van hun gastheren hun fietsen mee. Een jaar later ging het koor naar de Oostkust van Amerika en naar Florida. Toen Nicholas dertien werd, was hij hoofd van de 22 koorleden met veel verantwoordelijkheid. Maar in hetzelfde jaar brak zijn stem en moest hij het koor na 6½ jaar kerkmuziek verlaten. Rocktime Op de middelbare school raakte Nick geïnteresseerd in rockmuziek, grunge en heavy metal. ‘Achteraf gezien was dat een soort rebellie: het koor had heel veel

17

Bas-Bariton

van mijn tijd opgeslokt, aan andere dingen, zoals sport, was ik niet

o.a. Vorst Gremin en Zaretski in Jevgeni Onegin, Villotto in La

toegekomen. Ik moet wel zeggen dat ik in het koor veel vrienden

vera constanza, en Sergente in La Bohème. Op zijn repertoire staan

had. Ook de ouders van de koorleden waren met elkaar bevriend,

bijvoorbeeld ook de requiems van Mozart, Verdi en Duruflé en Bach’s

we hadden samen feestjes en gingen samen kamperen. Als kleine

Weihnachts­oratorium.

jongen had ik aan het zingen en aan hun gezelschap genoeg.

Hij ging met de British Youth Opera naar Amerika, waar hij in 2012

Maar toen ik in aanraking kwam met een andere wereld, ver­

understudy werd voor Figaro in Le Nozze. Hij had het geluk dat hij

dween de klassieke muziek naar de achtergrond en verloor ik mijn

hem ook mocht zingen: een favoriete rol. Wat hij ook nog heel graag

inte­resse. Ik kreeg lang haar en speelde in een rockband’. Nick

wil zingen is Leporello in Don Giovanni en misschien later de titelrol.

speelde gitaar , begon zelfs met de didgeridoo en schreef elektro­

‘Maar ik moet nog heel veel leren’.

nische muziek op de computer. Na de middelbare school werd hij mentor en coach op een school voor kinderen met handicaps en

Reisopera

leermoeilijkheden, een 1 op 1 begeleiding.’ Dat heb ik zeven jaar

Ongeveer een jaar geleden maakte zijn agent in Londen hem attent

gedaan. Het werken met kinderen vond ik leuk, maar ik had geen zin

op de Nederlandse Reisopera. Nick deed auditie voor The Fairy

in een managementfunctie.’

Queen en Nicolas Mansfield nam hem niet alleen aan, maar bood

Nick wilde iets anders, maar wist niet wat. In 2008 veranderde er

hem ook een plaats aan in het jonge ZangersEnsemble van de Reis­

veel in zijn leven: bij een val liep hij hoofdletsel op en raakte enige

opera. ‘Dit is een mooie gelegenheid en een prachtig platform voor

tijd in coma. ‘Toen ik bijkwam begon ik na te denken over de tijd dat

jonge zangers om veel ervaring op te doen. En Holland is een goed

ik bij het koor zong en ik herinnerde me hoe fijn dat was. En toen

uitgangspunt met Duitsland en België als achterland. Ik vind de

wist ik het zeker: ik wilde dat klassieke muziek mijn leven werd’.

theaters in Nederland zo modern en goed geoutilleerd. In Engeland zien de theaters er prachtig oud uit, maar backstage is het rommelig

Opera

en aftands.’

‘Ik vroeg me af of mijn stem wel goed genoeg was en in Londen vond

Op 14 februari ging The Fairy Queen in première en op 21 maart

ik een leraar, die zei dat mijn stem de moeite waard was om door

volgt de herneming van de geënsceneerde Johannes Passion. Allebei

te gaan. En vanaf die tijd ging het snel. Ik was bijna vergeten hoe je

met een gelukkige Nick Crawley. Hij heeft bereikt wat hij wilde: zijn

muziek moest lezen. Opera had ik nog nooit gezien. De eerste was

leven is muziek geworden.

Cosi fan tutte en ik vond er niets aan: het verhaal was belachelijk en



ik vond het boring.’ Maar dat veranderde snel. Hij was zeer onder de indruk toen hij Don Carlo zag en ook Brittens Albert Herring greep hem aan. In 2009 zong hij in het koor van de Alban Community Opera en afgelopen zomer in het koor van Billy Budd in Glyndebourne. In de tijd tussen deze gebeurtenissen ging hij naar de Royal Academy of Music en afgelopen zomer studeerde hij af aan de Royal Opera Academy. In zijn studietijd won hij diverse prijzen en beurzen. Hij zong

F.K.

18 In de hieronder volgende verhalen gaat het niet om ‘een glansrol of bijzondere

Bagatel (7) 

voorstelling’, maar meer om een ‘bagatel’, waarvan het woordenboek zegt: klein, onderhoudend, humoristisch muziekstuk.

door Puck Kooij

Ze spelen zich alle af in de vorige eeuw.

In 1997 was ik samen met twee collega’s uitverkoren om in Hertog

Tabori verkeerde in de hoogste literaire en kunstenaarskringen.

Blauwbaards Burcht als een van de drie dode vrouwen te figureren.

Hij werkte met Brecht, Hitchcock en Chaplin en was door zijn

De hele cast bestond uit twee solisten (Simone Sauphanor als Judith

werk wereldberoemd. Hij keek dan ook vreemd op dat niemand

en Matteo de Monti als Blauwbaard) en drie figuranten, ik voelde me

in Enschede hem kende of van hem had gehoord: ‘Hij heeft

dus heel belangrijk. Wij hadden speciaal voor ons gemaakte pruiken

nergens ter wereld zo rustig kunnen werken. Geen opdringerige

op en kregen prachtige gewaden aan. Daar was metaal in verwerkt,

bewonderaars, geen pers. Sinds de jaren zestig verwierf hij faam

we mochten er dan ook niet in gaan zitten, want dan kwamen er

met toneelstukken die door middel van improvisatie ontstonden.

knieën in; vlak voor de voorstelling werden de gewaden met de

In de Duitstalige landen zorgde de vlijmscherpe rauwe spot van de

plantenspuit bewerkt om kreukels glad te strijken.

Hongaarse jood, wiens hele familie in Auschwitz werd vermoord, regelmatig voor ophef. Tabori gaat op een drastische manier met

Het was heel speciaal om met George Tabori als regisseur te werken.

klassieke toneelteksten om. Hij gebruikt wat hij nodig heeft en voegt

Een mooie, oude man van in de tachtig, een indrukwekkende

ander materiaal bij. Zijn eigenzinnige werkwijze roept soms heftige

verschijning in een lange zwarte regenjas met een zwierige

weerstanden op bij de acteurs.’

borsalino. Bovendien een beroemdheid, want hij was bij zijn leven al een legende als toneelschrijver en -regisseur. Sinds 1987 regisseerde

Vele kranten besteedden aandacht aan Hertog Blauwbaards Burcht

Tabori ook opera’s. Tijdens de repetities stak hij de ene sigaret met de

en gaven vooral hoog op van ‘grand old man’ Tabori. Natuurlijk ook

andere aan en blies grote rookwolken in de gezichten van de zangers,

lovende woorden voor de twee solisten Judith Sauphanor en Matteo

die het niet waagden hier iets van te zeggen. Hij begon de repetities

de Monti die samen zonder pauzes de opera zingend en acterend

vaak met een ‘warming up’ waarbij wij de meest uiteenlopende

gestalte gaven. Geen woord echter over de drie dode geestenvrouwen

‘ontspanningsoefeningen’ moesten doen, zoals huppelen, krom

die beslist een belangrijk aandeel vormden met hun ‘performance’ en

lopen, over de grond kruipen, etc. Bij elke repetitie eiste hij dat

er aan bijdroegen dat het succes van de solisten nog glansrijker was.

je geschminkt was en voor de rol gekleed en hij liet je vaak uren

Maar ja, dat is het lot van figuranten, die blij mogen zijn dat zij zijn

wachten omdat hij het programma omgooide. Maar ik vond het wel

uitverkoren om deel uit te maken van zo’n belangrijke cast (en dat

interessant om met iemand te werken met sterallures, die mogen

zijn zij ook, want de nederigste rol wordt dankbaar aanvaard…)

beroemdheden zich van mij veroorloven. Ik had grote bewondering voor de twee solisten die zich voor

Tabori had op zijn 85e willen sterven, dat was een mooi getal, maar

deze gelegenheid de tekst in de Hongaarse taal, die geen enkele

het lot had anders beschikt: hij stierf in 2007 op 93-jarige leeftijd.

verwantschap heeft met een andere West-Europese taal, hadden moeten eigen maken. In George Tabori, van origine Hongaar,

In het gedicht uit zijn bundel ‘Was mich ärgert, am meisten ärgert’,

hadden ze een uitstekende leermeester. Er werd tien weken intensief

in ‘George Tabori: Betrachtungen über das Feigenblatt’, getuigt hij op

gerepeteerd, ook op zondag, want hij omringde zich graag met

sobere wijze van de kunst van het weglaten.

gezelschap.

19

Scène in Hertog Blauwbaards Burcht met solisten Matteo de Monti en Simone Sauphanor en figuranten Puck Kooij, Susanne Becker en Ina Huig ( foto Hermann und Clärchen Baus)

‘sterben wie geboren zu sein nur andersherum den tod als ferien zu begrüssen eine endlose kaffepause am meer und mich nicht ärgern dass zwei tage na gut sagen wir zwei wochen nach meinem begräbnis nicht viel übrigbleibt par papiere schuhe asche’

Bij de Bagatel over Geert Postma in het vorige nummer is onderstaande foto weggevallen, waarvoor onze excuses. Anneke van der Graaf en Annie Steiner als respectievelijk Cio Cio San en Suzuki in Madama Butterfly, 1957

Regisseur George Tabori ( foto Puck Kooij, 1997)

20

Recensies Il barbiere di Siviglia

We zijn eraan gewend geraakt dat na een première mooie recensies

meegenieten van een bloemlezing uit de papieren en digitale

verschijnen over de voorstellingen gegeven door de Nederlandse

kranten, verschenen in november van het vorige jaar.  

Reisopera. Maar de enthousiaste artikelen die verschenen na de

Uitvoerenden waren de Nationale Reisopera, Het Gelders Orkest en

eerste uitvoeringen van Il barbiere di Siviglia, zijn wel heel opvallend.

het Nationaal Opera- en Concertkoor onder leiding van Antonino

Er was slechts één recensie die uit de toon viel. Boze tongen op

Fogliani.

Facebook beweerden dat dat het gevolg was van het weigeren van

Solisten: Karin Strobos, Peter Bording, Mark Milhofer, Bruno

een vrijkaartje voor de recensent… Hoe dan ook, we laten u graag

Praticò, Nicholas Crawley, e.a. Regie: Laurence Dale.

21

Peter Franken in Place de l‘Opera

dit Rossini-feestje. Er volgen nog voorstellingen in verschillende

Het is en blijft een waagstuk, een nieuwe productie van een

steden. Laat dit feestje niet aan u voorbijgaan!

overbekend werk. Laurence Dale wist echter wel raad met die hoge eisen. Het decor bestaat uit drie verrijdbare grote kisten, die

Peter van der Lint in Trouw (vijf sterren)

voortdurend van positie wisselen. Door een kist om te draaien ga

Bij de eerste warme hobo-solo in de ouverture hoor je al wat voor

je van buiten naar binnen. Soms is het een etalage, dan weer een

avond het gaat worden: een bijzondere. Niet alleen die hobo, maar

huiskamer. De wanden zijn bekleed met fragmenten van gekleurde

ook de fluit, de fagot de hoorn, de strijkers en al die andere topmusici

tegels, waardoor het geheel een beetje aan Gaudi doet denken.

uit het Gelders Orkest lieten je meteen van het koude Enschede in

Alle zangers zijn fantastisch gekleed, met veel oog voor detail en

het warme Pesaro belanden.

uiterlijk vertoon. Almaviva wordt neergezet als een beroemdheid,

In Enschede zag de Nationale Reisopera zich op vrijdagavond ver

type Julio Iglesias, in wit pak en grote zwarte haardos. Figaro is

na elven geconfronteerd met een laaiend enthousiast publiek voor

in zijn felrode pak de vleesgeworden ritselaar. De drie (!) Berta’s

de nieuwe enscenering van Laurence Dale. Een bruisend en geestig

dragen prachtige gele japonnen, wat goed contrasteert met het meer

geheel, opgebouwd in een fel kleuren crescendo dat het muzikale

ingetogen jurkje van Rosina. Die moet het meer hebben van rode

crescendo van de subliem dirigerende Antonino Fogliani prachtig

kousen en schoenen. Bartolo ten slotte ziet eruit als een karikatuur

pareerde. Dale, zelf ooit als tenor succesvol in de rol van Almaviva,

van de oudere Rossini, in zwart kostuum met slobkousen. Ster

zette een dijk van een enscenering neer. Dale’s grootste vondst is om

van de avond was Mark Milhofer als Almaviva. Een eer die hij

het onbelangrijke personage Berta op te splitsen in drieën. Het is

overigens moest delen met Karin Strobos, die een werkelijk ideale

uitermate geestig en het werkt fantastisch.

Rosina neerzette. Milhofer is een Rossini-tenor bij uitstek, die het

Dale heeft ontzettend geboft met de cast. Alle zangers zijn niet

opentrekken van alle registers niet schuwt. Een lot uit de loterij voor

alleen geknipt voor hun rol, maar ze spelen het geestige spel van

de Reisopera. Karin Strobos zong en speelde Rosina vol overgave en

Dale voortreffelijk mee. Karin Strobos is de gedroomde Rosina,

het resultaat was verbluffend. Karin en Rosina, wat een leuk stel. In

super beweeglijk met ledematen en stembanden. Een Rosina uit

dit zangersgeweld werd bariton Peter Bording als Figaro een beetje

duizenden. Peter Bording is geweldig als Figaro. Hij speelt - met zijn

overschaduwd. Bording gaf een prima vertolking van de ritselaar

welluidende stem - zijn rol met overgave. Zijn duet met Strobos is

Figaro, maar ‘stimmlich’ kon hij niet op tegen zijn twee voornaamste

een van de hoogtepunten van de avond. Goed dat Nicholas Crawley

tegenspelers. Bartolo werd vertolkt door de bas Bruno Praticò, een

zo’n mooie kans krijgt en pakt en wat geweldig dat Bruno Praticò

prachtige typecast, die ook nog eens goed kon zingen. De verrassing

zijn komische en vocale talent hier kan laten zien. Maar de erepalm

van de avond kwam voor rekening van Nicholas Crawley, lid van

moet gaan naar tenor Mark Milhofer die de rol van Almaviva zonder

het talentenensemble van de Reisopera. Deze bas-bariton haalde

coupures zingt. Dat alleen al is een pluim waard. Hij strooit met

echt alles uit de relatief kleine rol van Basilio..De drie Berta’s, Zinzi

snelle hoge nootjes alsof het niks is. Stap in en dein mee op Rossini’s

Frohwein, Sonja Volten en Ruth Willemse, waren een genoegen om

heerlijke golven.

naar te kijken en te luisteren. Vermeldenswaardig was verder het optreden van Bora Balçi, ook lid van het talentenensemble. Maestro

Guido van Oorschot in De Volkskrant

Antonino Fogliani stond voor Het Gelders Orkest. Onder zijn leiding

Het is verheugend dat de Nationale Reisopera in zijn nieuwe

leverde het uitstekend spelende orkest een dynamische bijdrage aan

productie van Il barbiere di Siviglia een Brit genaamd Milhofer

22

Figaro en Almaviva op de scooter.

door het land sleurt die hoog scoort op de lijst van ideale Rossini-

nog zo vaak met zijn scooter het toneel oprijden, het publiek blijft

tenoren. Mark Milhofer: vooral aan hem is het te danken dat de

schateren, Dokter Bartolo, als een oude Rossini met kwalen, is ook

komedie over een oude bok en een rijke pleegdochter, een lepe

leuk. De vaart en beweging zitten er goed in. Hoewel er over de hele

barbier en een ijdele graaf bij vlagen opwindt. Zijn doeltreffendste

linie verdienstelijk wordt gepresteerd, is er maar één die dit vak

wapen is een jeugdig en lenig geluid. Hij kan zingen alsof er op

tot in de finesses beheerst en dat is de mezzo Karin Strobos, een

de wereld niks eenvoudigers bestaat. De tenor vleit honingzoet.

Rosina uit duizenden. Stralend en loepzuiver strooit ze coloraturen

Rossini’s muziektheater is als een machientje dat zijn stuwkracht

in het rond alsof het pepernoten zijn. Ze tilt de voorstelling naar een

haalt uit ritme en timing. Is dat er niet, dan raakt de vaart eruit en

niveau dat de productie als geheel niet heeft. Zo’n zangeres is een

zie je hooguit een half geslaagde voorstelling. Dat gebeurde in het

omweg waard. Het Gelders Orkest speelt bekwaam onder leiding van

Enschedese Wilminktheater. Felle kleuren genoeg in het handige

Antonino Fogliani.

draai- en schuiftheater met mediterraan mozaïekwerk. Laurence Dale presenteerde bovendien een paar goed uitgespeelde vondsten

Kasper Jansen in de NRC

zoals Almaviva en de oude Bartolo samen lurkend aan een joint.

Laurence Dale, de beroemde tenor die nu een voortreffelijke

De gelouterde bas Bruno Praticò kun je met een gerust hart laten

operaregisseur is, brengt bij de Nationale Reisopera Il Barbieri di

schmieren. Maar de tweede keer dat sopraan Karin Strobos als de

Siviglia in een geestige enscenering. Graaf Almaviva (vertolkt door

schijnzwangere Rosina haar coloratuurgilletje aan een wee koppelt

Milhofer, een fenomenale lichte tenor) is hier een dandy-achtige

is de verrassing eraf. De derde keer dat bariton Peter Bording als

replica van Mario Lanza. Aan het slot mag hij van Dale een lange aria

Figaro binnenzoeft op een elektrische scooter verschrompelt de lol.

zingen die vrijwel altijd wordt geschrapt. De fenomenaal wendbare

In het Gelders orkest en dirigent Antonino Fogliani moet meer spitse

Mark Milhofer is een zeldzaam voorbeeld van een lichte tenor, een

Rossini zitten dan er uitkwam. Maar de onweersscène tikte spannend

tenore leggiro. De hele cast mag er zijn. Voorop de Hollandse diva

weg en het vocale groepswerk liep gesmeerd.

Karin Strobos als een temperamentvolle en capricieuze Rosina. Als ze eindelijk de bruid is van Almaviva maakt ze een radslag.

Thiemo Wind in De Telegraaf

Bartolo is de in deze rol wereldberoemde Bruno Praticò: spetterend

De Nationale Reisopera verscheen financieel zwaar uitgekleed aan

zingend op sprankelende noten. Men mist bij het Gelders Orkest het

de start van dit seizoen maar boekte met Tristan und Isolde meteen

echte vuurwerk. Nicholas Crawley, een zanger in opleiding, is een

een succes. De zalen in het land waren vrijwel of zelfs helemaal

opmerkelijk jonge Basilio die in bed de dames verwent. Regisseur

uitverkocht. Met de nieuwe productie van De Barbier van Sevilla

Dale levert in ingenieuze kleurrijke decors een stijlvolle, zeer

moet dit ook lukken. Het premièrepubliek sloeg zich bijkans op

gedetailleerde en soms hilarische komedie.

de knieën van de pret. Het lijkt eerder Barcelona dan Sevilla met een vrolijk decor dat wordt gedomineerd door mozaïeken die van

Herman Haverkate in De Twentsche Courant Tubantia

Gaudi zijn afgekeken. De kostuums van Gary McCann zijn haast

De Nationale Reisopera geeft met Il Barbieri di Siviglia een

nog prachtiger dan zijn decorontwerp. De belichting werkt niet

schoolvoorbeeld van modern muziektheater.

altijd mee. Regisseur Lorenzo Dale serveert Rossini’s klucht met

Regisseur Laurence Dale en zijn team creëerden een Gaudi-achtige

een belegen humor die weinig fantasie verraadt. Het is gemakkelijk

wereld. Parallel aan de muziek en de solisten bewegen ook de

scoren en Dale komt ermee mee weg. Figaro (Peter Bording) kan

decorstukken zich als een soort acteurs over de Bühne. Binnen

23

deze caroussel krijgen de vier hoofdrolspelers alle gelegenheid om

hun doel voorbij te schieten; alles stond in dienst van de opera. De

te schitteren: de gemakkelijk zingende en acterende Peter Bording

tenorstem van Mark Milhofer was helder en sprankelend, de bariton

(de barbier) in zijn rode pak, de kittige Karin Strobos (Rosina) die

van Peter Bording klonk als fluweel en getuigde van zelfvertrouwen,

er zowaar – in trouwjurk – nog even een radslag uitgooit, Rossini-

de stem van Karin Strobos klinkt altijd warm en vol karakter, de bas-

diehard Bruno Praticò als een rochelende dokter Bartolo met infuus,

baritonstem van Bruno Praticò was vol en krachtig met veel humor.

maar vooral tenor Mark Milhofer als graaf Almaviva. Met al zijn

Ga deze opera zien! Een Barbier als deze komt niet vaak langs en dit

gedaanteveranderingen en de ster-aria Cessa di piu resistere (vaak

is een buitenkansje voor operaliefhebbers. Om de prijs hoef je het

weggelaten) is hij de echte held van de opera. Dirigent Antonino

echt niet te laten en de zangers zijn goud waard. Doe af en toe even

Fogliani geldt als een Rossini-specialist. Veel van wat bij de Barbier

je ogen dicht om te kunnen genieten van deze stemmen, want het is

gebruikelijk is klinkt bij hem en het Gelders Orkest net even anders.

moeilijk om het overweldigende visuele aspect te negeren.

Af en toe een vette Spaanse gitaar, een beetje swing: alles mag, zelfs het bronstig gedrag van muziekleraar Don Basilio. Huishoudster

Henri Drost in De Cultuurpers

Berta, ook bronstig en dit keer in drievoud aanwezig, rukt hem zelfs

Het is dé opkomst van de avond: rondjes rijdend op een scooter

letterlijk de kleren van het lijf. Modern muziektheater inderdaad.

mengt barbier Figaro zich in een doldwaas avontuur waarin graaf Almaviva de mooie Rosina aan de handen van haar voogd dokter

Carl Puhl geeft zijn mening in: Written in Music

Bartolo wil ontrukken. Drie Berta’s rukken ondertussen letterlijk

(online magazine waarin liefde voor muziek centraal staat)

Basilio de kleren van het lijf in een ingenieuze dans en…

Il barbiere di Siviglia : het luchtige karakter, het vele recitatief en

Wacht even. Drie Berta’s?

de sprankelende aria’s maken van de Barbier een genot om naar

Jawel, regisseur Laurence Dale durft het aan. Dale heeft als zanger

te kijken en te luisteren. Toch stelt ze hoge eisen aan zangers

meerdere malen de rol van Almaviva gezongen waarbij hem het

en muzikanten. De regie van Laurence Dale is heerlijk fris en

keer op keer opviel dat in de finale van het eerste bedrijf de twee

verrassend nieuw. De minimale afwijking van het verhaal kan

vrouwen slechts met de grootste moeite uitkwamen boven het vocale

getolereerd en verklaard worden, hoewel het kussentje onder de

geweld van alle mannen, nog eens aangevuld door een mannenkoor.

jurk van Rosina onduidelijk bleef. Het decor en vooral de kostuums

Waarom die rol niet laten zingen door drie zangeressen: de vocale

van Gary McCann waren zowel traditioneel als modern, mooi en

lijnen van Zinzi Frohwein, Sonja Volten en Ruth Willemse vullen

zeer passend. Het Gelders Orkest stond onder leiding van Antonino

elkaar prachtig aan. Het is slechts een van de vele vondsten die

Fogliani en zorgde voor een prachtige orkestrale ondersteuning van

deze Il barbiere di Siviglia bij de Nationale Reisopera tot een succes

de zangers. Eigenlijk is het jammer dat het decor zoveel kleur had

maken. En dat is knap, want in essentie is Il barbiere di Siviglia een

en er zoveel beweging op het podium was. En dan wordt er ook nog

clichématige opera. Door zelfspot, ironie en spelen met clichés

zo komisch en doeltreffende geacteerd. Dit alles onttrok de aandacht

verveelt de voorstelling echter geen moment. Waar muziekleraar

aan de indrukwekkende zangkwaliteiten van de cast. Mark Milhofer

Basilio (Nicholas Crawly) vaak als verwijfd wordt neergezet, is hij

(Graaf Almaviva), Peter Bording (Figaro), Karin Strobos (Rosina)

hier een rokkenjagende geldwolf, zij het een ietwat sullige. De Figaro

en Bruno Praticò (Dottore Bartolo) zongen met een gemak waar je

van Peter Bording is een echte macho, terwijl de grote aria’s van

als zanger enkel van kunt dromen. Ze waren hun stemmen stuk

graaf Almaviva door Mark Milhofer als een ware showman worden

voor stuk meester en zongen dynamisch en overtuigend, zonder

gebracht. Karin Strobos is simpelweg verrukkelijk als Rosina en dat

24

Bruno Praticò enorme ervaring heeft als doktor Bartolo is niet alleen

laat het publiek aan hen plezier beleven: Figaro scheurt rond op

hoorbaar in zijn aria, maar bovenal in zijn stemmetjes en gebaren.

een scooter, Almaviva is een zanger die zijn eigen CD promoot,

Hilarisch is Praticò bijvoorbeeld als hij zich als laatste in een kleine

dokter Bartolo die aan cardiale problemen lijdt, rookt een joint,

ruimte wringt, prachtig zijn ironisch wuiven bij de dans voor bomen

Rosina veinst een zwangerschap, Don Basilio geniet van zijn

die de opera besluit. Het orkestspel van het Gelders Orkest onder

naaktheid en Berta is een ‘eeneiige drieling’. Dale weet het belang

leiding van Antonino Fogliani had wat vuriger gemogen en jammer

van de slapstick, de ironie, de herhalingen en de bubbels. Prachtig

dat tijdens de première de computers op hol sloegen waardoor het

zijn ook de pruiken en de kostuums van Gary McCann. Figaro is

lichtontwerp van Richard ten Hof niet in alle scènes optimaal uit

de glansrol van de Nederlandse bariton Peter Bording. Met een

de verf kwam. Het mozaïekdecor en vooral de kostuums van Gary

quasi nonchalante zangstijl portretteert hij de intrigant Figaro en

McCann zijn een lust voor het oog.

alle topnoten én alle coloraturen heeft hij in huis. Het is echter vreemd, dat hij - als titelrolvertolker - als twee-na-laatste applaus in

Mark Duijnstee in Opera Nederland

ontvangst neemt. Dat is echt een absolute misser van de regie! De

De nieuwe productie van Il barbiere di Siviglia voor de Reisopera,

Nederlandse mezzosopraan Karin Strobos maakt haar roldebuut als

onder regie van Laurence Dale, is verzorgd en onderhoudend. Dale

Rosina. Heerlijk hoe zij haar zwangerschap veinst en weeën krijgt

weet de personages te ontwortelen aan de commedia dell’arte en

bij elke hoge noot. Karin Strobos is een intieme, bescheiden en

25

geconcentreerde Rosina en zij zal in haar

en gaf open doekjes. Dit is de Reisopera op

aanstelling als ensemblelid in het operahuis

koers!

van Essen haar speelveld nog wel weten te vergroten. De Reisopera onderkent het

En wat leverde Facebook op?

belang van een goede Bartolo in Il barbiere di

Verrassingen:

Siviglia en heeft voor deze rol de Italiaanse buffo-bas Bruno Praticò geëngageerd. Vocaal

Vandaag nagenieten met een Il barbiere di

geeft hij een uitstekende demonstratie van

Siviglia op de huiskamer­geluidsinstallatie,

belcanto en virtuoos parlando. De Britse

want sommige delen van de muziek van

tenor MarkMilhofer is in zijn element als

Rossini kunnen me niet hard genoeg om de

een over-the-top zanger Almaviva. Leuk is

oren slaan.

het om zijn aria ‘Se il mio nome’ begeleid te horen door een Spaanse gitaar. Zijn

Peter Bording: Dank! Het was ook voor ons

spectaculaire uitvoering van de aria ‘Cessa

een plezier om te doen :-)

di più resistere’ kreeg een ovationeel applaus. Verder is het aangenaam om nu

Mark Milhofer: It’ll be difficult to improve on

eens niet een oude, maar een jonge bas te

the amazing premiere but we’ll try

horen als Basilio. De talentvolle Nicolas Crawley zingt diens aria ‘La Calunnia’ hier

Laten we tot slot de fraaie suggestie, gedaan

in de toonsoort C en niet in het originele

door recensent Van der Lint in TROUW,

D. Het is overigens een gemis, dat het

onder de aandacht brengen: ‘In Pesaro, in

programmaboekje geen biografieën van de

Rossini’s geboorteplaats aan de Adriatische

zangers bevat. Wellicht kunnen de volgende

Zee, zou deze enscenering van Il Barbieri di

keer de foto’s van de intendant en regisseur

Siviglia een groot succes kunnen zijn op het

kleiner afgedrukt worden, zodat er wél plaats

jaarlijkse festival.’

voor is. Dirigent Antonino Fogliani is een Rossini-specialist. Zijn lezing van Il barbiere di Siviglia is helder, ironisch en intensief. Het Gelders Orkest speelt Rossini toegewijd alsof het niet anders gewend is. Er zijn kleine coupures in de recitatieven en helaas wordt de begeleider van deze recitatieven nergens vermeld. Tijdens de uitverkochte première van Il barbiere di Siviglia vermaakte het publiek zich kostelijk, lachte geamuseerd



Annette Reyes

26

Uitnodiging Algemene Ledenvergadering Beste Vrienden,

De financiële stukken voor de ALV kunt u voor aanvang van de vergadering ter plekke inzien/ontvangen, maar u kunt ze ook

Het bestuur nodigt u uit voor de Algemene Ledenvergadering op

opvragen bij de penningmeester

zaterdag 31 mei 2014.

(via [email protected] )

U bent van harte welkom vanaf 14.30 uur in de Cortegaerdtzaal van het Theater Odeon De Spiegel, Spinhuisplein 14, 8011 ZZ in Zwolle,

De stukken voorzien van * zijn voor de vergadering voor iedereen ter

waar koffie, thee en iets lekkers klaarstaan.

plaatse beschikbaar.

De vergadering begint om 15.00 uur. Na afloop van de vergadering (omstreeks 16.30 uur) worden we Agenda jaarvergadering

rondgeleid in het prachtige theater. Wij zorgen voor een aperitief en

• Opening door de voorzitter

dan kunt u – op eigen kosten – deelnemen aan het Italiaans buffet (€ 22,50). Hierbij is ook de drank voor eigen rekening.

• Mededelingen en ingekomen stukken

Na het buffet houdt Ben Coelman een inleiding en om 20.15 begint dan de opera The News door de Nederlandse Reisopera. Deze

• Vaststellen verslag van de Algemene Ledenvergadering van

voorstelling kunnen onze leden bijwonen tegen gereduceerd tarief

06-04-2013 (zie elders in dit blad)

(€ 25,-). Wilt u de Algemene Ledenvergadering bijwonen, dan kunt u zich

• Algemeen Jaarverslag 2013 *

voor 10 mei aanmelden bij de penningmeester, Henk Hoving. U kunt dan aangeven of u wilt deelnemen aan het buffet en/of de

• Financieel Jaarverslag 2013 *

voorstelling. Met uw opgave stemt u in met een eenmalige incasso van de kosten voor het buffet en/of de voorstelling. (henkhoving@

• Verslag van de kascontrole en benoeming nieuwe kascommissie

hotmail.com) of Gronausestraat 565, 7534 AA Enschede.

• Voorstel Statutenwijziging

We hopen op uw aanwezigheid! Het Bestuur

• Voorstel protocol erelidmaatschap * • Begroting 2014 * • Afscheid Dennis Bouwman. Dennis is na vier jaar aftredend als bestuurslid en is niet herkiesbaar. • Rondvraag • Sluiting

27

Verslag Algemene Ledenvergadering 06-04-2013 Aanwezig: 32 leden

Verslag algemene ledenvergadering 2012

Afwezig met bericht: 29 leden

Dit wordt vastgesteld; geen opmerkingen.

Inleiding door Nicolas Manfield, directeur Reisopera via video­

Algemeen jaarverslag 2012

boodschap.

* Mw. Aleid Zuidema vraagt of er nog een apart document komt over

Dit agendapunt wordt naar voren gehaald.

de plannen van de Klankbordgroep. Deze plannen staan in de Opera Informa en er komt geen apart document meer over.

Opening door de voorzitter

Verslag wordt vastgesteld.

* Welkom door de voorzitter. Hij geeft een terugblik op het onstuimige afgelopen jaar en geeft de plannen weer van het bestuur

Financieel jaarverslag 2012

om de samenwerking met de Reisopera vorm te geven.

* De heer H. Lok merkt op dat de gelden die ‘overschieten’ van de

De opzet blijft dat onze inkomsten grotendeels de Reisopera ten

operareis in de kas blijven voor die bestemming.

goede komen. Schenkingen en giften voor 100%. Dit jaar wordt een

* De heer Peter Sliepenbeek vraagt zich af of het (grote) bedrag op de

bedrag uitgekeerd aan een van de jonge aanstormende talenten. De

ABN-rekening daar wel voldoende oplevert? Kan niet beter gebruik

voorzitter schetst hoe de leden actief kunnen zijn als steun voor de

gemaakt worden van een andere bank?

Reisopera en als contactpersonen in de speelsteden.

Antw: Er zijn natuurlijk andere banken (geven ca. 0,5% meer

Ons inmiddels opgebouwde vermogen gaan we gedeeltelijk aan de

eventueel) maar die zijn minder betrouwbaar. Verenigingen en

Reisopera schenken; dit geld wordt dan wel ‘gelabeld’.

Stichtingen zijn uitgesloten voor bankgarantie als een bank omvalt.

Onze subsidie is afhankelijk van het aantal leden dat de vereniging

* Hr. Lok vraagt zich af of alles wel bij één bank moet staan; kan het

telt, daarom wil het bestuur de vergadering voorleggen om met

niet beter gespreid worden? Antw: dat brengt ook extra kosten met

ingang van het nieuwe verenigingsjaar iedereen zelfstandig lid te

zich mee.

laten worden. Vandaar het voorstel voor een ander lidmaatschap.

De penningmeester bedankt Koos Hufferman voor zijn hulp bij het

De voorzitter doet een oproep voor redactieleden voor Opera

opstellen van de financiële jaarstukken.

Informa; mensen die kritisch en constructief mee willen denken aan het tot stand brengen van de Opera Informa.

Kascommissie Verslag van de kascommissie door hr. Priester en hr. Zieck;

Mededelingen

de jaarstukken zijn goedgekeurd. De penningmeester wordt décharge

*Gerrit Ebbink heeft zich afgemeld voor het bestuur; hij blijft zich

verleend.

nog wel inzetten voor het beheer van de website en het vormgeven

Een nieuwe kascommissie wordt benoemd: Hr. Zieck

van de Opera Informa.

(herbenoeming) en Mw. Natascha Gerritsma. Reserve: Hr. Peter

* Mw.? Leuk was de opmerking van Joop Daalmeyer dat de culturele

Sliepenbeek.

instellingen in Twente goed samenwerken. Hij gaat zich nu inzetten om subsidie te verkrijgen.

Vaststellen voorstel lidmaatschap en contributie Voorstel: Het plus-lidmaatschap gaat verdwijnen, er worden geen programmaboekjes meer geleverd door de Reisopera, het fenomeen

28

Aquarellen: Marion Schmitz Zij is vriend van de Reisopera en is operazangeres geweest in de studio van de Nederlandse Opera in Amsterdam. Ze schildert nu veel en is ook in haar schilderijen teruggekeerd naar haar grote liefde: de opera. Scènes uit de barbier van Sevilla.

programmaboekje staat sowieso ter discussie.

teruggedraaid.

Het aantal leden van een vereniging telt als we als vereniging willen

* Mimie Klaster merkt op dat het Ned. Danstheater 1x per jaar een

optreden, we kunnen meer gewicht in de schaal stellen.

boekje uitgeeft en de rest van het jaar via de website nieuwsbrieven

€ 30,- per lid zou ervoor zorgen dat de begroting sluitend is; een

geeft.

huisgenoot die € 10,- betaalt telt dan wel volledig als lid mee voor het

* Antw: Wij willen de mensen mogelijkheid bieden voor de keuze

aantal leden.

wel of niet digitaal.

Deze contributie zal ingaan per 01-2104.

* Will Goedema wil wel graag papieren versie, maar dan minder

* Vraag: zijn kinderen vrijgesteld van contributie?

vaak.

Antw: Nee, elke huisgenoot die mee wil tellen gaat apart betalen.

Antw: De frequentie van verschijnen is al teruggebracht van 6x naar

* Jan Jansen: Waarom wordt een verhoging naar € 30,- in gang gezet

4x per jaar.

als we een dergelijk vermogen hebben? Waarom was de contributie

* Gea Middelkamp vraagt of het verschil tussen € 30,- lid en € 10,- lid

in 2013 zoveel lager?

uitsluitend de Opera Informa betreft.

Antw: Dit jaar was er geen pluslidmaatschap meer, dus hadden we als

Antw: Nee, de kosten van de Opera Informa bedragen per lid

overgang uitsluitend €20,- leden. Daardoor geeft 2013 een verlaging

ongeveer € 10,- per jaar.

van de inkomsten te zien.

Zij vindt dit discriminatie van de alleenstaanden.

Er is een grote reserve, maar die staat los van de begroting. Reserve

Antw: De contributiebijdrage is ook bedoeld om de Reisopera te

is bestemd waarvoor het verzameld is (ondersteuning Reisopera). De

ondersteunen, niet alleen voor kosten gemaakt voor de leden.

contributie dient om de begroting sluitend te maken.

Het contributievoorstel wordt met meerderheid der stemmen

* Vraag hr?: Worden er geen extra’s toegevoegd aan de reserves?

aangenomen!

Antw: Dit is het laatste jaar dat we er zo florissant voor zullen staan. * Jacq. ter Braak Waarom wordt Opera Informa niet per email

Begroting 2013

verstuurd, is veel goedkoper?

* Marie vd Hoven vindt het merkwaardig dat pas in april de begroting

Antw: We hebben veel oudere leden, een behoorlijk aantal heeft geen

voor het lopende jaar wordt aangeboden.

email en over het algemeen wordt een boekje als heel prettig ervaren.

Antw: Volgens de Statuten kan dit, als het maar in de eerste helft van

* Jacq. Pieters geeft accoord voor € 30,- en € 10,- lidmaatschap

het kalenderjaar plaatsvindt.

* Emie Geers: Zijn wij een ANBI instelling?

* Mw.?: De vriendenprijs is omlaag gegaan?

Antw: Ja

Antw: er was afgelopen jaar geen bestemming voor.

* Hr.? merkt op dat allerlei verenigingen alles per email doen; dat

* Mw?: Reservering wat is dat?

kan best volgens hem.

Antw: Een reservering voor eventualiteiten.

* Aleid Zuidema vraagt aan de penningmeester of hij bij het schrijven van een informatief stuk over het schenken van grotere

Bestuursverkiezing

giften denkt aan het schenken met een akte voor 5 jaar? Iemand die

Nel van Duuren gaat stoppen als bestuurslid en daarmee komt er een

een legaat doet hoeft geen erfbelasting te betalen.

vacature.

Verder merkt ze op dat er toch eerder wel besloten was tot het

Daarbij is er nog een extra plaats voor nog een bestuurslid. Gerrit

digitaal aanleveren van Opera Informa en dat dat nu weer is

Ebbink zou in het bestuur komen, maar hij heeft zich intussen

29

Voorstel statutenwijziging teruggetrokken als kandidaat; hij blijft wel actief als vormgever voor

Vanwege de naamswijziging van de Nationale Reisopera stelt

website en Opera Informa.

het bestuur voor de naam van de vriendenvereniging conform te wijzigen. Daartoe is het een statutenwijziging nodig.

Er zijn 2 kandidaten: Koos Hufferman; hij ondersteunt al jaren de penningmeester en

Tegelijkertijd wordt voorgesteld om de doelstelling van de vereniging

heeft in zijn arbeidzame leven carrière gemaakt in het hotelwezen.

hierop aan te passen, waarbij we expliciet opnemen dat (een) doel

Patricia Kuiper; plaatsvervangend griffier van de Univ. Twente,

van de vereniging is het ondersteunen van de Nederlandse Reisopera

violiste en muziekliefhebber. Zij wil ad-interim een bestuursplaats

in materiele en immateriële zin. Dit alles in de meest ruime zin van

innemen en de activiteiten van Nel van Duuren proberen voort te

het woord.

zetten. De voorzitter stelt voor om beide kandidaten te benoemen.

De jaarvergadering wordt gevraagd akkoord te gaan met deze

Beide bestuursleden stellen zich aan de vergadering voor.

wijzigingen en het bestuur machtiging te verlenen om de gewenste

De vergadering gaat akkoord met hun benoeming.

wijzigingen in een notariële akte te laten opnemen.

Rondvraag

Naam en zetel

* Gea Middelkamp vraagt zich af hoe het verder gaat met de opera­

Artikel 1

reizen nu Nel van Duuren vertrekt. Antw: Anderhalf jaar geleden

1. De vereniging draagt de naam: Vrienden Nederlandse Reisopera.

heeft Nel al een stapje terug gedaan en de heren Lok ingelijfd

2. Zij heeft haar zetel in de gemeente Enschede.

in de reiscommissie. Deze commissie blijft de reizen voorlopig organiseren.

Doel

* Mw.? wil de keuze papieren of digitale Opera Informa graag aan de

Artikel 2

leden voorleggen. Antw: Dat gaat gebeuren.

De vereniging heeft ten doel: a. het ondersteunen van de Nederlandse Reisopera in materiële en

Afscheid Nel van Duuren

immateriële zin;

De voorzitter schetst in vogelvlucht het bestaan van Nel binnen de

b. het bevorderen van de belangstelling van de opera in het

Vereniging. Zij heeft vele jaren haar functie met veel enthousiasme

algemeen;

en onstuitbare energie vervuld, was o.a. verantwoordelijk voor de

c. het samenwerken met andere organisaties ter verbreiding van de

contactpersonen overal in den lande, het bemannen van de stand

muziek in het algemeen;

op allerlei plaatsen, zij onderhield contacten met het bestuur van

alles in meest ruime zin van het woord.

de Reisopera en was overal en nergens te vinden in de fabriek. Ook organiseerde zij de Operareizen. Zij zal moeilijk te vervangen zijn. De voorzitter bedankt haar op passende wijze met een erelidmaatschap met oorkonde en verder bloemen en een bon. De voorzitter dankt alle aanwezigen en nodigt hen uit voor een afsluitende borrel.

30

Iris van Wijnen door voorronde IVC Op 23 en 24 november 2013 zijn de eerste voorronden

festivaldirecties. Presentaties aan jury’s, media en

gehouden voor het vijftigste Internationaal Vocalisten

publiek.

Concours in ’s-Hertogenbosch. De jonge sopraan Iris van

De jury’s voor de voorronden en het Concours worden

Wijnen van het Zangers­Ensemble van de Nederlandse

samengesteld uit een combinatie van bekende zangers

Reisopera is met succes door deze ronde gekomen.

en vertegenwoordigers uit de opera- en concertwereld.

Ruim 90 zangers uit 27 landen presenteerden zich in het Conserva­torium te Amsterdam. Uit deze kandidaten zijn

Het Concours

24 zangers en 5 Liedduo’s geselecteerd en geplaatst in de

Tijdens de voorronden krijgen de kandidaten ruim

Eerste Ronde van het IVC, dat van 4 t/m 14 september

de gelegenheid om zich te presenteren. In elke ronde

van dit jaar in Theater aan de Parade in Den Bosch zal

worden drie of vier werken gezongen. Ze mogen als

plaatsvinden.

toehoorder alle ronden bijwonen, waardoor het Concours

In de jury zaten niet alleen de directeur van de

een ontmoetingsplaats wordt, waar ze later met plezier

Reisopera, Nicolas Mansfield, maar ook bijvoorbeeld

aan terug zullen denken. De kandidaten worden

bekende zangers en docenten en het hoofd van de Dutch

ondergebracht bij gastgezinnen. Na het Concours

National Opera Academy.

kunnen laureaten optreden in allerlei concerten. Er

Voorafgaand aan dit Internationaal Vocalisten Concours

wordt samengewerkt met verschillende podia, zoals het

in september zullen op 28 en 29 juni nogmaals

Grachtenfestival, het Peter de Grote Festival, Sinfonia

voorronden plaats vinden. Daarnaast is het mogelijk voor

Rotterdam, Operadagen Rotterdam, het Alban Berg-

zangers van buiten West-Europa deel te nemen aan de

ensemble, het Nederlands Studenten Kamerorkest,

voorronden door inzending van YouTube video’s. Het

het Internationaal Franz Liszt Pianoconcours, de

IVC heeft goede ervaringen met deze procedure.

Nederlandse Händel Vereniging e.a..

Het IVC is in 1954 opgericht en is het enige

Het IVC is een springplank geweest voor tal van

internationale klassieke zangconcours in Nederland,

internationaal bekende zangers, die nog vaak als

dat zich naast opera ook richt op oratorium en lied.

ambassadeur optreden en hun medewerking verlenen

Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan 20ste eeuwse

aan de activiteiten van het Concours. Prijswinnaars

en eigentijdse muziek. In de wereld van internationale

waren onder meer: Elly Ameling, Thomas Hampson,

zangconcoursen heeft het IVC een naam verworven als

Robert Holl, Jard van Nes, Henk Smit en Elzbieta

cultureel visitekaartje voor Nederland. Als pleitbezorger

Szmytka.

van vocale muziek voor jong talent heeft het IVC als

Sinds 2007 wordt het IVC geleid door mezzosopraan

motto: ontdekken, ontwikkelen en overdragen.

Annett Andriesen, eveneens winnares van het Concours.

Ontdekken tijdens het concours. Ontwikkelen door masterclasses van beroemde zangers, die hun kennis en kunde overdragen, trainingsweken, summerschools en adviezen. Overdragen aan impresario’s, concert-,opera- en

31

Eerste prijs voor Reisopera

Operanieuws

Wim Stam

Tristan und Isolde, de productie waarmee de Nationale Reisopera het

Nederlands bekendste lichtontwerper voor het theater, Reinier

seizoen opende, is door de lezers van Place de l’Opera uitgeroepen tot

Tweebeeke is 8 december op 61 jarige leeftijd overleden.

Opera van het Jaar 2013.

Tweebeeke ontwierp meerdere malen voor de Nationale

Deze eerste grote productie van de vernieuwde Reisopera kreeg meer

Reisopera de toneelbelichting. Een heel succesvolle was die bij de

dan de helft van de honderden stemmen.

voorstelling van Verdi’s La Traviata.

Vijftien recensenten en andere operakenners stelden een lijst met vijf producties op. Van 20 tot en met 27 december konden de lezers van

Bariton John Chest zong in 2012 de rol van Graaf Almaviva in

Place de l’Opera hierop stemmen.

Mozarts Le Nozze di Figaro bij de Nationale Reisopera.

Op de tweede plaats eindigde Guillaume Tell van Rossini, een

Ook was hij dat jaar één van de prijswinnaars bij het Internationaal

productie van de Nederlandse Opera en de derde plaats was voor Die

Vocalisten Concours in Den Bosch.

Frau ohne Schatten van Richard Strauss, een concertante uitvoering

Nu zingt hij dit seizoen opnieuw de Graaf in Le Nozze di Figaro,

van de NTR ZaterdagMatinee.

maar nu als vast ensemblelid van de Deutsche Oper in Berlijn.

Place de l’Opera reikte dit jaar voor het eerst de Schaunard-prijs uit, waarvoor de Nationale Reisopera en directeur Nicolas Mansfield

Met ingang van het nieuwe jaar zingt Karin Strobos bij het

ook werden genomineerd. Deze prijs ging naar Rheingold op de Rijn,

ensemble van het Aalto Theater in Essen. In maart en april zingt

het project in een binnenvaartschip van het Utrechtsch Studenten

ze de rol van Charlotte in Werther van Massenet. Deze opera is

Concert. Nicolas Mansfield was als adviseur bij deze productie

juist voor Kerst daar in première gegaan. Volgens operamagazine.

betrokken.

nl is het een heel mooie enscenering. Allemaal naar Essen dus, om ‘onze Karin’ te zien, te horen en toe te juichen. Ik heb al kaarten voor maart.

32

Koordirigent voor NOCK Vanaf eind januari van dit jaar heeft het Nationaal Opera en Concert Koor een eigen koordirigent en niet de minste: Klaas Stok. Het NOCK is voortgekomen uit het voormalige koor van de Nationale Reisopera, dat in zijn geheel op straat kwam te staan door de desastreuze bezuinigingen. Klaas Stok heeft tevens de artistieke verantwoordelijkheid voor het koor op zich genomen, zodat er aan kwaliteit kan worden gewerkt. Ook kunnen er nu audities worden gehouden. Naast de deelname aan producties van de Nederlandse Reisopera – o.a. Tristan und Isolde, Il Barbiere di Siviglia, Johannes Passion – komen er nu ook aanvragen ‘van buiten’ zoals een Johannes Passion concert met Alexander Geluk en een aantal concerten met het Nederlands Symfonieorkest.

Joy to the World

#

#

33

Steun de Reisopera… maak nieuwe vrienden n Vriend € 30,- per jaar

n Huisgenoot | € 10,- per jaar

dhr. | mevr.

dhr. | mevr.

straat

huisgenoot van

postcode woonplaats telefoon

telefoon

e-mail

e-mail

Ik machtig de Vereniging Vrienden Nationale Reisopera om de

Ik machtig de Vereniging Vrienden Nationale Reisopera om de

contributie jaarlijks van mijn rekening af te schrijven.

contributie jaarlijks van mijn rekening af te schrijven.

(Uitsluitend per automatische incasso)

(Uitsluitend per automatische incasso)

IBANnummer

IBANnummer

handtekening

handtekening

Stuur dit aanmeldingsformulier in een voldoende gefrankeerde envelop naar: Vereniging Vrienden Nationale Reisopera Breemarsweg 479 7555 KA Hengelo Of vul het opgaveformulier in via de website www.vriendenreisopera.nl

34

Colofon

Vereniging Vrienden Nederlandse Reisopera

Opera Informa

Bestuur Dennis Bouwman | Voorzitter Henk Hoving | Penningmeester Maria Kranendonk | Secretariaat /Leden­administratie Fenny Koffijberg | Opera Informa Koos Huffermann Patricia Kuiper

Uitgever | Vereniging Vrienden Nederlandse Reisopera Redactie | Fenny Koffijberg Vaste medewerkers | Wim Stam, Puck Kooij, Annette Reyes

Lidmaatschap Vriend € 30,- | huisgenoot € 10,- per jaar Het bedrag wordt voldaan per automatische incasso aan het begin van het verenigingsjaar dat loopt van 1 januari t/m 31 december. Het lidmaatschap wordt automatisch verlengd, tenzij uiterlijk vier weken voor het verstrijken van het verenigingsjaar schrif­ telijk is opgezegd bij het secretariaat. iban: nl34anba0445141387 t.n.v. Vrienden Nederlandse Reisopera | Enschede Ereleden | Piet Goedemoed, Louwrens Langevoort, Ans Wijtmans, Tony de Haan, Nel van Duuren Secretariaat en Ledenadministratie Breemarsweg 479 | 7555 KA Hengelo 074 29 14 099 [email protected]

Het bestuur verzoekt leden die een nieuw of een ander emailadres hebben gekregen, dit door te geven aan ons ­secretariaat: [email protected].

Aan dit nummer werkten verder mee Ben Coelman, Ingrid Bosman, Margót Veldhuizen Opmaak | Gerrit Ebbink | [email protected] Webmaster | Wij maken Het, Eefde | [email protected] Druk | ctrl-P Grafisch Bedrijf | Hengelo Foto’s Il barbiere di Siviglia, campagnebeelden van Johannes Passion en The News, Nicolas Crawley, Iris van Wijnen | Marco Borggreve ©Nederlandse ­Reisopera pag 6 | Jacob TV | Marc van Vught pag 19 | Veenproef | Bowie Verschuuren Achterplat | Johannes Passion | Marco Borggreve ©Nederlandse Reisopera Redactie Opera Informa [email protected] www.vriendenreisopera.nl www.facebook.com/vriendenreis De standpunten in de artikelen zijn niet altijd die van redactie en/of bestuur. De verantwoordelijkheid ligt bij de auteur. De redactie behoudt zich het recht voor toegezonden artikelen in te korten of niet te plaatsen. Overname van (gedeelten van) artikelen is alleen toe­gestaan na ­schriftelijke toestemming van de uitgever. Opera Informa verschijnt vier keer per jaar. ©2014 Vereniging Vrienden Nederlandse Reisopera Zie voor advertentietarieven: www.vriendenreisopera.nl

35

36