JAARGANG 36 NUMMER 6 1 april 2011

VEERTIENDAAGS INFORMATIEBLAD VAN HET UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM ST RADBOUD JAARGANG 36 NUMMER 6 1 april 2011

Huisarts weet ons te vinden Foto: Flip Franssen

Huisartsen uit de regio verwijzen steeds vaker patiënten naar het UMC St Radboud. In de eerste weken van dit jaar ging het om gemiddeld meer dan 450 verwijzingen per week. Niels van Haarlem

Huisartsen verwijzen hun patiënten door via www.zorgdomein.nl. Dit geautomatiseerde systeem beoogt de samenwerking tussen de eerste lijn en de ziekenhuizen te verbeteren. Huisartsen en patiënten kunnen samen in het systeem kijken welk ziekenhuis het meest geschikt is. Zo geeft zorgdomein inzicht in onder meer de aanwezige specialismen en in de wachttijd. Zorgdomein is nu twee jaar in de lucht. Zowel afdelingen als huisartsen moesten wennen aan het systeem. Afdelingen omdat ze inzichtelijk moeten maken welke specialismen men in huis heeft en wat de wachttijd is. Het is nu de patiënt die zelf met een speciale code de afdeling belt voor een afspraak. Huisartsen moeten eraan wennen dat ze pen en recept inwisselen voor muis en computer.

Pagina 3 Verkiezingen OC’s: Stel je kandidaat en praat mee

Pagina 5 Dit is de zorg in 2025

Van de 400 huisartsen in de regio maakt twee jaar na de start zo’n 80 procent er gebruik van. Het gros komt uit de huisartsenkringen Nijmegen, Betuwe en Arnhem. Het merendeel van de zorginstellingen is aangesloten, in Nijmegen zowel ons UMC als het CWZ. Uit de cijfers blijkt nu dat huisarts en afdeling elkaar steeds beter weten te vinden, stellen Wim van der Meer en Mirjam Claessens, binnen PVI verantwoordelijk voor de transmurale samenwerking. ‘In 2009 zaten we op gemiddeld 225 verwijzingen per week. Dat aantal steeg vorig jaar naar 300 en nu zitten we op 450 per week met uitschieters naar 500.’ De meeste verwijzingen gaan naar de poliklinieken KNO en Dermatologie, op enige afstand gevolgd voor Gynaecologie, Heelkunde en Neurologie.

Samenwerking Oorzaak van de stijging is het toenemende aantal afdelingen in huis dat op zorgdomein staat. Daarnaast groeit het aantal huisartsen dat er gebruik van maakt. Ook verwijzen huisartsen steeds vaker naar ons in plaats van naar andere ziekenhuizen in de regio. ’Dit systeem verbetert de samenwerking tussen huisartsen en ziekenhuizen. Huisartsen en specialisten in huis maken ook steeds vaker werkafspraken, overleggen wat een huisarts al kan doen voordat de patiënt naar ons komt. We merken dat huisartsen ons steeds meer waarderen als een zorginstelling die naast een academische ook een regionale ziekenhuisfunctie heeft.’ n

Pagina 6 Mark Rutte kwam, zag en was onder de indruk

Pagina 9 Radboud Biobank belangrijke innovatie in infrastructuur

r a dbod e 6 - 2 0 1 1

Verbeterd

Inhoud

Logistiek ontzorgen

Kunst, Verbeterd  OC-verkiezingen, Nieuwsladder  In bedrijf, Grenzeloos  Dit is de zorg in 2025  Reportage: Mark Rutte en het Prostate MR Center of Excellence  Radboud Biobank, Wetenswaardig  Mensen, In Memoria  Betoog Bas Bloem, Wetenswaardig  Plezier en vitaliteit in het werk op de OK, Ethiek 

Verbeterinitiatieven in het Radboud. Klein of groot, maar altijd met effect. Op twee verpleegafdelingen houdt Logistiek & Services de voorraad medische en verpleegkundige artikelen bij. Verpleegkundigen hoeven dat niet meer te doen. Te veel voorraden. Drie of vier magazijnen met voorraden medische hulpartikelen. Dat zal niet vreemd zijn voor veel verpleegafdelingen. Maar handig? Nee, dat is het niet. Het is niet overzichtelijk. En teveel voorraden werken in de hand dat artikelen over hun gebruiksdatum raken. Met kostenverlies als gevolg.

Eén magazijn. De Medium Care Kinderen en verpleegafdeling Hoofd/Hals/Huid hebben nu allebei één magazijn met alle hulpartikelen op voorraad. Alles ligt er: van sondevoeding tot luiers, van handschoenen tot verbanden. Automatisch aanvullen. Dat is niet alleen overzichtelijk, maar ook – en daar zit hem de échte verbetering – hoeven deze afdelingen niet zelf meer de voorraden bij te houden. Dat gebeurt nu volledig door de medewerkers van Logistiek & Services. Van elk artikel houden zij minmax voorraden bij. Zo is het artikel áltijd beschikbaar. Maar niet te veel, om derving te voorkomen. Dagelijks zijn er vaste momenten waarop de logistiek medewerkers de voorraad aanvullen.

Colofon Radbode is een tweewekelijks personeelsblad van het UMC St Radboud. Oplage: 13.000 Redactie: Niels van Haarlem (hoofdredacteur), Nelleke Dinnissen (hoofdredactie), Jannie Meussen (eindredactie) en Gijs Munnichs. Aan dit nummer werkten verder mee: Bas Bloem, Mariska Ebbelink, Flip Franssen, Frank Muller, Pieter Lomans, Daan Van Speybroeck, Jan van Teeffelen. E-mail: radbode­@ sb.umcn.nl, telefoon: 024-3613538 Correspondentie: UMC St Radboud, 528 Product­groep Communicatie, Postbus 9101, 6500 HB Nijmegen Redactieraad: prof.dr. Rob Bleichrodt, Peter van Dijk, prof.dr. Louis Kollee, dr. Erik de Laat Vormgeving en lay-out: Puntkomma Nijmegen Druk: Wegener Nieuwsdrukkerij Gelderland Advertenties: Bureau van Vliet, ­023-5714745, e-mail: zandvoort@ bureauvanvliet.com Abonnement: 13,60 euro, informatie Sylvia van Brück-Engelen 024-3615442. De volgende Radbode verschijnt vrijdag 15 april 2011.

Winst. Er is 35 procent minder (kostbare) magazijnruimte nodig. ‘En het hamsteren is voorbij’, zegt Gidi van Neerven, manager C-gebouw. ‘Vroeger maakten we veel kosten, omdat we zekerheidshalve veel te veel bestelden.’ De bestellingen zijn met 50 procent gedaald. Tel uit je winst. De verpleegkundigen hebben geen omkijken meer naar de voorraad, nu deze door L&S wordt beheerd. ‘Een zorg minder’, aldus Rob Wiegman, verpleegkundig projectmanager Kindergeneeskunde. ‘De vrijgekomen tijd kunnen wij besteden aan waar het echt om gaat, namelijk onze zorg voor de patiënten.’  GM

Van sondevoeding tot verbanden. Dagelijks houden de logistiek medewerkers de voorraden hulpartikelen bij. Foto: Jan van Teeffelen

Meer weten over dit verbeterinitiatief? Neem contact op met Rob Wiegman (sein *81 2154).

Analyse Als hoofdredacteur van een tijdschrift wil je het altijd beter doen dan je collega of concurrent. Dat zit nu eenmaal in ons. Maar dan moet je wel eerst weten wie dat is. In mijn vorige baan als hoofdredacteur van een blad, site en andere producten in de gezondheidszorg keek ik dan ook naar het laatste leesonderzoek en de omzetcijfers van de afgelopen periode. Ik bladerde door de producten van collega’s en klikte door de sites.

kunst Er zijn foto’s waar een mens stil van wordt. Zo een, zwart-wit, hangt sinds kort in de galerij van het Studiecentrum Medische Wetenschappen. Iedereen die een beetje de Nederlandstalige literatuur volgt, ziet onmiddellijk dat Hugo Claus geportretteerd staat. En het is de Belgische fotograaf Stephan Vanfleteren die hem maakte.

Vergelijkende leesonderzoeken kennen we hier echter niet. Heeft ook geen zin, want u leest het personeelsblad van het ziekenhuis in pak ‘m beet Maastricht niet. Omzetcijfers vergelijken kan ook niet. De Radbode is zo’n beetje het enige personeelsblad met, veelal plaatselijke, advertenties. De rest van bladen van onze academische collega’s doen daar (nog) niet aan mee.

Door de uitvergroting van het aangezicht van Hugo Claus ziet men iedere porie, iedere mee-eter, ieder haartje en rimpel en ook een netwerk van fijne adertjes. Dergelijke verschijnselen zijn er des te meer daar het om een oude man gaat en dit alles te laten zien brengt een grote kwetsbaarheid teweeg. Een kwetsbaarheid die als het ware haaks staat op het ongenaakbaar formaat daarenboven nog in een zwart-witte afdruk. Het maakt het geheel des te confronterender. Hugo Claus vertoont trekken om zijn mond die enigszins geknepen is; zijn ogen zijn gesloten. Hij lijkt niet meer helemaal van deze wereld – en feitelijk is de foto genomen naar het einde van zijn leven. Dit reeds gedeeltelijk afwezig zijn manifesteert zich in wanverhouding tot de pertinente aanwezigheid op grond van het formaat en roept een productieve spanning op.

Foto Jan van Teeffelen

Terwijl de foto in de gang hangt, loopt men er niet zomaar aan voorbij. Als eerste reflex bij de gewaarwording te moeten kijken, vraagt men zich misschien af of dit door het formaat komt; de grootte van de afdruk heeft wel degelijk een overrompelend effect. Er gebeurt echter meer dan de confrontatie met een letterlijk en figuurlijk groot schrijver. De foto sluit vooral een vreemd soort spanning, zelfs diverse tegen elkaar opbotsende krachten in zich.

Rest mij het doorbladeren van de blaadjes. En wat blijkt na een analyse? De Radbode brengt het meeste nieuws, heeft de hoogste frequentie en is ook met een omvang van 12 pagina’s een forse uitgave. Verder is de uitgave van de meeste collega’s gedrukt op glanzend papier en hier en daar is de krant ingeruild voor een magazine. Nadruk in de personeelsbladen ligt op het brengen van artikelen bedoeld voor de medewerkers: hoe kan ik de informatie gebruiken in de praktijk? Opvallend: de meerderheid heeft een column van één van de leden van de Raad van Bestuur. Tot zover de feiten.

Stephan Vanfleteren, Hugo Claus, zwart-wit foto.

Hij draagt een donkere trui – op de foto helemaal zwart. Hiermee is het alsof zijn hoofd op een sokkel staat, een sokkel die hem nog overeind houdt, die hem tegelijk verhindert uit het beeld weg te zakken, ja vooralsnog en misschien voor altijd uit ons leven te verdwijnen.

De telefoon gaat. Een collega van een academisch ziekenhuis aan de andere kant. Om te vertellen dat ze overwegen al het nieuws te plaatsen op het intranet en het personeelsblad meer in te zetten voor achtergrondartikelen. Wat ik daar van vind. Dat werd een goed gesprek! Niels van Haarlem, hoofdredacteur

Daan Van Speybroeck

2

2 3 4 5 6 9 10 11 12

r b eleid a dbod e 6 - 2 0 1 1

Stel je kandidaat en praat mee

nieuwsladder P r o f . d r. H a r r y S u r y a p r a n a t a i n “Aangenaam, hoogleraar” Prof. dr. Harry Suryapranata houdt zich bezig met onderzoek naar behandelmethodes bij hartinfarcten. Met dit onderzoek wil hij ervoor zorgen dat de kans op hartfalen na dotteren afneemt. Prof. dr. Harry Suryapranata is geïnterviewd voor de website in het kader van de interviewreeks “Aangenaam, hoogleraar”. Lees het volledige interview op www.umcn.nl.

Foto: Jan van Teeffelen

Erkenning zorgopleidingen

Dinsdag 22 maart vond de tweede lunchbijeenkomst plaats in het Personeelsrestaurant. Medewerkers kunnen hier, van 12.15 tot 13.15 uur, een broodje mee-eten en ondertussen vragen stellen over de OC’s. Dat is ook nog mogelijk op de dinsdagen 5 en 12 april.

‘Het is doodzonde dat sommige onderdeelcommissies amper leden hebben? Juist in deze tijd waar afdelingen met minder geld beter moeten presteren, is het belangrijk de belangen van medewerkers scherp in de gaten houden. Dat kán, via de medezeggenschap.’

J a nn i e M e u ss e n

Na de verkiezingen van de zeven onderdeelcommissies (OC’s) juni vorig jaar, zijn 26 van de 61 plaatsen onbezet gebleven. Van 16 tot 26 mei vinden er daarom opnieuw verkiezingen plaats om deze lege stoelen alsnog in te vullen. ‘Dus medewerkers, meld je aan! En managers, stimuleer medewerkers om in de OC zitting te nemen. Zet een dikke streep door het vooroordeel dat medezeggenschap alleen maar tot vertraging leidt.’ Wim Beckers, voorzitter OC Servicebedrijf, gebruikt stevige woorden om het belang van de OC’s te onderstrepen. ‘Wij helpen het management hun plannen zó in te richten, dat zelfs het personeel positief is’, vervolgt hij lachend. ‘Leidinggevenden gaan in hun enthousiasme vaak voorbij aan personele aspecten. Aan de OC de taak hen te bevragen: heb je hierop gelet, is daaraan gedacht… Niet om te “nuilen” maar om constructief mee te denken. Zo kun je elkaar positief beïnvloeden.Immers, met betrokken medewerkers hebben nieuwe plannen meer kans van slagen.’

Op tafel Wat komt er zoal op de OC-tafel? ‘Wij toetsen de bedrijfsplannen op de gevolgen voor het personeel. De filosofie van RvB-voorzitter Emile Lohman is om veel medewerkers bij de totstandkoming te betrekken. Want, geïnformeerde en meepratende medewerkers komen beter in beweging. Wij zien echter te vaak dat planvorming zich beperkt tot kleine clubjes, en dat er weinig en verhuld over wordt gecommuniceerd. Terwijl er in de nieuwe procedure van jaargesprekken vanuit wordt gegaan, dat alle medewerkers de inhoud van de bedrijfsplannen kennen. Wij hameren op een betere communicatie.’

‘Maar we buigen ons bijvoorbeeld ook over nieuwe werkroosters’, vertelt Wil Allebes, medisch immunoloog en voorzitter OC Intern. ‘Is het bijvoorbeeld reëel om een dienst van laboranten om 06.00 uur te laten beginnen. Je brengt medewerkers met kleine kinderen daarmee in de problemen.’ ‘We hebben ook een signalerende functie’, vult Beckers aan. ‘Boventallige medewerkers hebben bijvoorbeeld voorrang op vacatures. Zij mogen eerst drie maanden meelopen en zich een jaar laten omscholen om zich een nieuwe functie eigen te maken. Wij vinden dat daar te weinig ruchtbaarheid aan wordt gegeven. En maar al te vaak wordt er direct breed geworven.’ En hij vervolgt: ‘We hebben het management ook teruggefloten bij een sourcingonderzoek, waarbij gekeken wordt of een activiteit wel of niet kan worden uitbesteed. Dat moet vooraf voor advies worden gemeld bij de OC. Lastig voor het management, maar het levert uiteindelijk wél winst op. Door meer openheid te geven, neem je onrust weg bij medewerkers.’

Goede bezetting De zeven OC’s behartigen ieder de belangen van circa 1600 medewerkers. ‘Het is daarom belangrijk dat deze goed bezet zijn, liefst met een brede vertegenwoordiging van afdelingen en disciplines. Bij ons was de wetenschappelijke staf niet vertegenwoordigd, vandaar dat ik indertijd in de OC ben gestapt’, vertelt Allebes. ‘Ik vind het leuk en leerzaam om samen te werken met enthousiaste medewerkers van andere disciplines. Je deelt interesses, frustraties en plezier. Je praat en beslist mee over allerlei zaken die spelen binnen de afdelingen die onder de OC vallen. Dat geeft mij veel energie. Medezeggenschap is zorg voor de medewerker, voor de organisatie en dus ook voor de patiënt.’  n

Medezeggenschap De centrale Ondernemingsraad (25 leden) behartigt de UMC-brede belangen en zit om tafel met de RvB. Daarnaast zijn de vijftig afdelingen binnen het Radboud geclusterd in zeven onderdeelcommissies. De OC’s buigen zich over zaken die zich binnen hun eigen bedrijfsonderdeel afspelen. Voor elke OC heeft de RvB een bestuurder als gesprekspartner aangewezen. Vanuit de OR zitten er in elke OC twee linking pins, om de communicatie over en weer te versterken. Belangstelling voor de OC? Bureau Medezeggenschap:  14882 of mail [email protected]. Kijk ook op de site Medezeggenschap op het bedrijfsportaal.

3

De opleiding tot anesthesiemedewerker en de opleiding tot operatieassistent zijn officieel erkend door de Kamer van het College Zorg Opleidingen (CZO). Het CZO is een accreditatieorgaan voor alle gespecialiseerde brancheopleidingen in de zorgsector en houdt toezicht op de kwaliteit van opleidingen voor medisch ondersteunende en gespecialiseerde verpleegkundige functies. De Radboud Zorgacademie verzorgt in samenwerking met de Hogeschool Arnhem Nijmegen de beide opleidingen in het OK-bedrijf van het Radboud. De erkenningen gelden voor vijf jaar. Meer informatie: www.czo.nl/erkendeopleidingen.

Museumweekend Op zondag 3 april in het Nationaal Museumweekend. Ook het Anatomisch Museum in het Radboud doet mee. De tentoonstelling bevat mooie museum­ stukken, die laten zien hoe ons lichaam is gebouwd. De collectie embryo’s en foeten geven een beeld van de ontwikkeling van de menselijke vrucht vanaf de conceptie tot aan de geboorte. Studenten Geneeskunde geven gratis rondleidingen door het museum. Voor kinderen is er een speurtocht. Geopend: 11.00-17.00 uur, tel. 13301, www.umcn. nl/museum.

Procesbegeleiders gezocht voor Dag & Nacht De theatervoorstelling Dag & Nacht van Theatergroep Plezant wordt op 18 en 19 mei opnieuw in het Radboud opgevoerd.  Na de voorstelling zijn er nabesprekingen. Er worden nog procesbegeleiders/voorzitters gezocht voor deze nabesprekingen: medisch specialisten, AIOS, verpleegkundigen, adviseurs. U levert op deze manier uw bijdrage aan een optimaal patiëntveilige UMC-cultuur. U krijgt een voorbereidende sessie aangeboden. Interesse? Stuur een mail via Outlook naar Jeske Jansen of Lilian Briggeman.

Gezocht vrijwilligers Palliatieve Zorg Ongeneeslijke zieke mensen en hun naasten hebben vaak meer aandacht nodig dan de professionals kunnen bieden. De afdeling Palliatieve Zorg zoekt daarom vrijwilligers. Als vrijwilliger bent u gastvrouw/-heer op deze afdeling, biedt u mantelzorgondersteuning en beantwoordt u telefoongesprekken en mails van de Luisterlijn Palliatieve Zorg (www.luisterlijnpalliatievezorg.nl). U krijgt bij aanvang een scholing. Zelf belangstelling of kent u kandidaten? Neem contact op met Marijke Dijkstra, 024-3615062, [email protected]. In de eerste week van april starten de kennismakings­gesprekken; de scholing begint in de loop van april.

i r n b e dr i jf a dbod e 6 - 2 0 1 1

Foto: Jan van Teeffelen

Onderwijs

Lammersprijs voor prof. Nico Creugers Prof.dr. Nico Creugers, opleidingsdirecteur Tandheelkunde, heeft op 24 maart de Lammersprijs voor Onderwijs gekregen. Creugers ontvangt de prijs voor zijn bijzondere verdiensten in het onderwijs. Vanaf 2000 heeft hij de hoofdverantwoordelijkheid gedragen voor álle curriculumherzieningen van Tandheelkunde. Het betreft hier bijvoorbeeld de realisatie van de zesjarige opleiding met een driejarige master. Hierin heeft hij een vernieuwend element ingebracht, dat uniek is in Nederland. In dit Nijmeegse model kiezen studenten een richting waarin ze zich extra willen bekwamen. Ze kiezen voor het reconstructief profiel, het chirurgisch profiel of het profiel kind en ontwikkeling. Verder was Creugers onder meer betrokken bij de vormgeving van de landelijke eindcompetenties. Het is de tiende keer dat de tweejaarlijkse Lammersprijs is uitgereikt. Deze prijs is vernoemd naar wijlen prof. dr. H.J. Lammers, een eminent docent van 1951 tot 1985 in de anatomie en de embryologie.  GM

Alpe d’Huzes

Leven met of na kanker! Is er te leven mét kanker of ná kanker? Deze vragen staan centraal tijdens een bijzondere avond op donderdag 21 april, waar jonge en oude ervaringsdeskundigen hun levensverhaal vertellen. Waaronder Peter Kapitein, die sinds 2005 leeft met kanker. Hij is ambassadeur van de Stichting Alpe d’HuZes en voor veel mensen, fietsers én kankerpatiënten, een enorme inspiratiebron. De avond geeft inzicht in de vele problemen waar mensen tegenaan lopen en wat er allemaal nog beter moet en kan in de behandeling en (na)zorg! De avond is voor iedereen toegankelijk. De sponsorbijdrage aan deze avond is 15 euro. De opbrengst gaat volledig naar de Stichting Alpe d’HuZes die de ambitie heeft om kanker binnen 10 jaar tot een chronische aandoening te reduceren waarmee goed te leven valt! Op 9 juni fietsen ook 16 enthousiaste medewerkers van UMC St Radboud mee met deze sponsortocht. Zij willen samen 50.000 euro aan sponsorgeld inbrengen, met diverse acties en onder meer een lotenverkoop. Kijk voor meer informatie en inschrijving voor deze avond op www.umcn.nl/alpduzes.  JM Donderdag 21 april, Radboudauditorium, 20.00 uur.

Last van handeczeem

Raadpleeg de AMD Onderzoek van de Arbo- en Milieudienst (AMD) in 2009 toonde aan dat een kwart van ons OK-, laboratoriumen schoonmaakpersoneel last heeft van handeczeem. Ook bij artsen en verpleegkundigen komt het vaak voor. Belangrijkste boosdoeners zijn het dragen van handschoenen en het veelvuldig handen wassen. Opvallend genoeg zien bedrijfsartsen deze medewerkers weinig op hun spreekuur. ‘Medewerkers raadplegen eerder de huisarts, of werken gewoon door. Onverstandig, want als je het eenmaal hebt, kom je er niet snel vanaf’, volgens bedrijfsarts Bea Groenenberg. ‘Bovendien is een beschadigde huid minder goed te desinfecteren, waardoor het risico op een ziekenhuisinfectie toeneemt.’ Afdelingen zetten meer in op preventie, door bijvoorbeeld medewerkers hun handen te laten wassen met handenalcohol in plaats van water en zeep. ‘Wie desondanks toch hardnekkige handeczeem ontwikkelt, kan met deze klachten het beste de bedrijfsarts raadplegen’,

adviseert Groenenberg. De AMD werkt sinds kort nauw samen met de polikliniek voor milieu- en arbeidsgerelateerde dermatosen van de afdeling Dermatologie. Als een huidaandoening zich niet herstelt met goede preventieve maatregelen en huidverzorging, kan verder onderzoek nodig zijn. Met plak- en priktesten kan heel nauwkeurig een mogelijke allergische reactie gemeten worden en gericht worden ingegrepen. Maandelijks schuift bedrijfsarts Groenenberg aan bij het multidisciplinair overleg met onder meer arbeidsdermatoloog Pieter van der Valk en een gespecialiseerd verpleegkundige. ‘Doordat wij een beter beeld krijgen van aard en oorzaken van klachten, kunnen we daar UMC-breed beter op inspelen. Heel belangrijk, want 7 procent van de medewerkers met eczeem ondervindt er veel hinder van, of moet zelfs verzuimen.’ JM

Informatiebijeenkomsten

Overgang van ABP naar Pensioenfonds Zorg en Welzijn Op 4 en 5 april vinden er twee informatiebijeenkomsten plaats over de overgang van de UMC’s van ABP naar Pensioenfonds Zorg en Welzijn. Wat betekent dit voor ieders pensioen? Als je nog jong bent, of als je al bijna 65 bent. Wat ga je straks betalen en wat krijg je ervoor terug? En wat zijn dan die voordelen? Tijdens de informatiebijeenkomsten kun je vragen stellen aan deskundigen van de werknemersorganisaties, NFU (koepel van acht UMC’s) en pensioendeskundigen van Pensioenfonds Zorg en Welzijn en ABP. Om per 1 januari 2012 over te kunnen gaan, moet de besluitvorming eind april plaatsvinden in het overleg van werkgevers en werknemers. Alle medewerkers moeten vooraf aan de ledenraadpleging goed geïnformeerd worden. Vandaar deze informatiebijeenkomsten. (Een uitgebreid bericht over de overgang staat op intranetnieuws). JM Maandag 4 april van 16.00 tot 17.30 uur en dinsdag 5 april van 12.00 tot 13.30 uur. Locatie: Lammerszaal, Studiecentrum Medische Wetenschappen, Geert Grooteplein 21 - route 86.

21 april

Secretaressecongres

grenzeloos Joke Groeneveld, persvoorlichter Concernstaf, verbleef van 17 tot en met 21 februari in Washington DC (USA). Ze nam deel aan de annual meeting van de Triple-A S (American Association for the Advance­ment of Science, www.aaas.org).

@ Waar? Het Convention Center (www.dcconvention.com) in het hartje van de Amerikaanse hoofdstad Washington DC is een gigantisch complex dat zich uitstrekt over meerdere straatblokken en verdiepingen. Veel grote, splitsbare zalen, kleinere ruimten en vijf enorme hallen; alles multifunctioneel. De RAI valt erbij in het niet. Gelijktijdig met deze Triple-A S conferentie, waaraan vele duizenden wetenschappers, docenten en andere geïnteresseerden deelnamen, werd in het Convention Center ook op 58 speelvelden een nationaal volleybaltoernooi voor scholieren afgewerkt.

@ Waarom? De Triple-A S heeft het uitdragen van de wetenschap zeer hoog in het vaandel staan. Deze jaarlijkse bijeenkomst is daartoe één van de middelen. Doelgroepen: leraren, beleidsmakers, wetenschapsjournalisten, collega-wetenschappers èn kinderen met hun ouders.

@ Buitenlandse partners? Het was een typisch Amerikaans onderonsje. Nederlanders waren op de vingers van één hand te tellen. Ook andere Europeanen waren ver in de minderheid, ondanks een gezamenlijk programmaonderdeel met de European Research Council.

@ Bagage mee naar huis? Enorm selectief geweest; gelukkig is heel veel op internet na te zoeken. Maar toch in de pressroom wat papers verzameld, onder andere over een schokkend onderwerp: de heparinecrisis, zeg maar gerust het heparineschandaal. Speelde enkele jaren terug ook in Nederland. Medisch hoogopgeleide Chinese misdadigers zijn de aanstichters geweest, blijkt nu. Verder een paar leuke buttons in m’n tas gestopt en een magneet voor op de koelkast: MICROBES WE NEED THEM.

@ Waar kunnen wij van leren? Op 21 april, landelijke Secretaressedag 2011, organiseert de SecretaresseVereniging het congres Rondo Radboud voor secretaresses, managementassistentes en alle medewerkers in aanverwante functies. In een brief heeft RvB-voorzitter Emile Lohman de afdelingshoofden dringend verzocht hun medewerkers aan deze dag te laten deelnemen. Hij zal zelf het programma openen. ‘Ochtend- en middagprogramma zijn identiek, zodat medewerkers elkaar kunnen afwisselen en de secretariaten bezet blijven. We rekenen op zoveel mogelijk collega’s’, zegt mede-organisator secretaresse Monique Barends. Met pecha kucha presentaties belichten sprekers uit het Radboud diverse onderwerpen: zoals het nieuwe reserveringssysteem, sharepoint, vitaliteitsplaza, het servicebedrijf en kwaliteit en veiligheid. Daarnaast vindt er een workshop plaats met muziek als metafoor. Hoe werkt het orkest van jouw afdeling? Welke instrumenten heb je als ingrediënt nodig voor een klinkende samenwerking? ‘Dus leidinggevenden’, benadrukt Jeske Jansen van de congrescommissie: ‘Laat medewerkers aan deze dag deelnemen. Daar hebben jullie zelf ook profijt van.’  JM Locatie: Auditorium, route 296. Het programma is te vinden op intranet, onder ‘mededelingen’. Inschrijving/ informatie: via e-mail naar [email protected].

4

De Triple-A S legt de honderden aanwezige mediavertegenwoordigers geweldig in de watten, met een hele vleugel van het Convention Center spe­ ciaal ingericht voor mensen met een persbadge. Alle mogelijke technische faciliteiten waren in veelvoud beschikbaar. Keurig ingerichte interviewruimtes voor gesprekjes en filmopnames. Mensen van de media tapten gratis koffie en thee. Verder speciale ontbijtsessies, ontvangsten en feesten. Over je natje en je droogje hoef je je als journalist bij de Triple-A S geen zorgen te maken.

@ Wat doen wij hier beter? Amerikanen denken wel eens dat zij in alles de besten zijn. Op wetenschappelijk gebied gaat dat lang niet altijd op. Ook onderzoekers van het UMC St Radboud presteren op wereldniveau. Dat bleek mij bijvoorbeeld op seminars over (epi)genetica en over kwaliteit en veiligheid in de zorg.

@ Tips Als je toch in Washington bent: het NEWSEUM (www.newseum.com) is een aanrader. Gaat u ook naar het buitenland? Laat het ons weten via [email protected].

t r o e k oms t a dbod e 6 - 2 0 1 1

Dit is de zorg in 2025

Foto: Frank Muller

Radbode riep lezers op om een beeld te schetsen van de zorg in 2025. Veelvuldig is de iPad genoemd, evenals het Skype-spreekuur van de arts. Maar vooral krijgt de patiënt meer grip op zijn ziekte en behandeling. En daarmee op zijn leven. 2025 bevalt de patiënt prima. G i js M u nn i chs

Fantaserend over de toekomst, denk je al snel aan innovaties, technische hoogstandjes en allerhande gadgets. Het is daarom niet vreemd dat de inzendingen voor de TEDx-wedstrijd bol staan van de digitale toeters en bellen. Volgens applicatiebeheerder Ferry Lagarde dragen we in 2025 allemaal een injecteerbare chip in ons lijf, die ‘real time’ allerlei medische waarden (hartslag, temperatuur) bijhoudt. Deze chip attendeert ons eveneens op het innemen van medicatie. Maar kan ook blij nieuws bezorgen: “Gefeliciteerd, u bent zwanger!” En ja, natuurlijk komt de iPad voorbij. Psycholoog Esther Meijer-van den Bergh is de bedenker van Mijn Radboud Thuis. Er is al een pilot gestart in het UMC. Hierin hebben kinderen met kanker en ouders vanuit hun thuissituatie contact met hun behandelaars. Via de iPad. Een voordeel is dat dit vele tijdrovende bezoeken aan het ziekenhuis bespaart. Ook voor de opgenomen patiënten biedt de iPad uitkomst. Judith van Kol, verpleegkundige op de kinder-IC, stelt voor dat in 2025 elk wakker kind op de IC een iPad bij zijn bed heeft. Handig, want zo blijf je in contact met familie, kun je computerspellen spelen met vrienden of lessen volgen op school. Maar er is meer. Door tube of canule kunnen kinderen op de IC niet spreken. Met de iPad wel. In 2025 is er een applicatie, waardoor ze letterlijk een stem krijgen. Ingetoetste zinnen worden dan met één druk op de knop omgezet in een uitgesproken bericht. Door de iPad verandert de geïsoleerde omgeving van de IC in de héle wereld.

Geen geheimen meer Sociale media zijn in 2025 definitief ingeburgerd in de zorg, aldus de ingezonden toekomstvisies. Zo onderhouden patiënten via online community’s contact met elkaar, en vraagt de arts via twitter advies aan collega’s. Het klassieke spreekuur in de dokterspraktijk kennen we nauwelijks nog. Wel het Skype-spreekuur. Op consult komen bij de arts is een kwestie van inloggen op je pc. Omgekeerd geniet ook de dokter hier voordeel van. Privé en werk zijn beter te combineren, doordat hij zelf kiest of hij thuis of in de praktijk spreekuur voert. In 2025 is het elektronisch patiëntendossier (EPD) geen geheim document meer, aldus ICT-medewerker Jan Theunissen. Op ieder moment is dit toegankelijk voor de patiënt en zijn hulpverleners. Zo oppert Esther Meijer-van den Bergh dat straks iedereen via zijn iPad of andere tablet zijn eigen EPD kan inzien. In 2025 is er zelfs méér dan het dossier beschikbaar voor de patiënt. Zo wordt het Skype-spreekuur gefilmd en aan de patiënt ter beschikking gesteld, beschrijft medisch oncoloog Filip de Vos. De patiënt kan zo het consult nog eens rustig bekijken. Met als voordeel dat de doktersadviezen uiteindelijk veel beter beklijven. Ook plannen artsen in 2025 via Skype groepsconsulten voor de patiënt, die vervolgens via een blog updates ontvangt over zijn ziekte of behandeling.

Menselijker De inburgering van de nieuwe media. De reorganisatie van de tweedelijnszorg in expertisecentra per vakgebied. En meer betrokkenheid van de zorgverzekeraar bij de dagelijkse zorg. Het zijn enkele ontwikkelingen, zo schetst arts-onderzoeker Erik Aarntzen, waardoor

5

in 2025 de zorg is uitgekristalliseerd tot een zorg-opmaat systeem. 2025 bevalt de patiënt prima, zo tonen de ingezonden essays. Hoewel de technische snuisterijen ons om de oren vliegen, zijn deze ICT-innovaties natuurlijk geen doel op zichzelf. Wel een middel om de zorg menselijker te maken voor de patiënt, om te zorgen voor makkelijker contact met de arts en via online community’s met medepatiënten, maar ook met vrienden en familie als een patiënt in het ziekenhuis ligt. In 2025 krijgt de patiënt daardoor veel meer grip op zijn ziekte en behandeling, maar vooral op zijn leven. Maken we nu vaak nog het onderscheid tussen ‘zij die ziek zijn’ en ‘zij die niet ziek zijn’, dat zal straks in 2025 veel minder zijn.  n De winnende inzendingen voor de TEDx-prijsvraag zijn te lezen op intranet, onder de button TEDxMaastricht.

Debat en simulcast TE D x M a a s t r i c h t i n LU X Hoe ziet de zorg er in 2025 uit? Met die vraag loofde Radbode onlangs een prijsvraag uit. De winnaars zijn bekend gemaakt in de vorige Radbode en mogen naar het prestigieuze TEDxMaastricht op maandag 4 april. Voor degenen die buiten de prijzen vielen, niet getreurd. Want in LUX is het evenement live op groot scherm te volgen. Ook is er een debat over de zorg van morgen, met onder andere prof.dr. Marcel Olde Rikkert (Geriatrie) en live vanuit Maastricht Wouter Bos, Coen van Veenendaal (Alpe d’Huzes) en E-patient Dave. Tijd: 9.30-22.00 uur (debat 20.0022.00 uur), kaarten verkrijgbaar aan de kassa van LUX. Meer informatie: www.lux-nijmegen.nl en www.tedxmaastricht.nl.

r r e por t a g e

Sneller prostaatkanker opspor

Via MRI sneller prostaatkanker opsporen. Dat gebeurt in het Prostate MR Center of Excellence van de afdeling Radiologie. Op 16 maart opende onze minister-president dit nieuwe centrum. Rutte is onder de indruk. ‘Dit zijn de innovaties in de zorg waar het om gaat.’ G i js M u nn i chs

Wereldwijd is het Radboud toonaangevend in de MRI-diagnostiek bij prostaatkanker. Prof. dr. Jelle Barentsz en prem

Mark Rutte kwam, zag en was onder de indruk Woensdagmiddag 16 maart, klokslag vieren. Ze staan allemaal klaar bij de ingang van het Radboud: cameramannen, journalisten en fotografen. In afwachting van de minister-president. Zo-even was hij nog dé verrassing op Health Valley met een lezing over innovatie in de zorg. Het applaus in De Vereeniging is nog niet verstomd of de premier wordt al voorgereden bij de entree van het UMC. Als hij uitstapt, verzamelt de pers zich pijlsnel rond de minister-presi-

dent. Klik zeggen de camera’s, “tape is rolling”. Mark Rutte schudt handjes met het ontvangstcomité, onder wie RvB-lid Melvin Samsom, burgemeester Thom de Graaf en radioloog prof.dr. Jelle Barentsz, initiatiefnemer van het bezoek. De premier komt het Prostate

MR Center of Excellence openen. In dit centrum, dat onderdeel is van de afdeling Radiologie, wordt met de nieuwste MRI-apparatuur prostaatkanker bij mannen opgespoord. Iemand uit zijn kennissenkring attendeerde Rutte erop dat de ontwikkelingen in Nijmegen hierin heel bijzonder zijn. Van wereldklasse zelfs. Even dus geen Japan of Libië, maar Radboud wat de klok slaat. De man die Nederland weer in het zadel moet krijgen na de crisis, oogt ontspannen. Vergezeld door het ontvangstcomité loopt hij in rustige tred door de ziekenhuisgang richting de nieuwbouw. Groet hier en daar een patiënt of bezoeker die onze volksvertegenwoordiger herkent.

Snelle leerling Op de afdeling Radiologie. Eerst is er een kort rendezvous in besloten kring met diverse UMC-prominenten. Daarna wordt aan de premier gepresenteerd waar het Radboud in excelleert: het opsporen en karakteriseren van prostaatkanker. Het Center of Excellence beschikt over de beste MRI’s van de wereld. ‘Allemaal Ferrari’s’, zoals Barentsz het uitdrukt. ‘Als je snel bij je doel wilt zijn, heb je bovendien uitstekende coureurs nodig en een uitstekend navigatiesysteem. Dat hebben we allemaal in ons UMC.’ In de controlekamer van de MRI geven diverse promovendi gepassioneerde presentaties aan de premier. De pers is er ook bij. Staand, hurkend dan wel half liggend, wringen ze zich rond de premier om het beste plaatje te schieten. De mediagenieke Mark Rutte laat zich er niet door afleiden. Aandachtig luistert hij naar de verhalen van de onderzoekers. Hij is onder de indruk. In het herkennen van de prostaatkanker op de getoonde beelden toont hij zich bovendien een snelle leerling.

Wereldreis

Onderzoekers presenteren aan Mark Rutte de mogelijkheden van MRI in het opsporen en karakteriseren van prostaatkanker.

6

Hierna volgt het ceremoniële gedeelte. Met een druk op de muisknop zal Rutte de nieuwste MRI-scanner starten en daarmee officieel het Prostate MR Center of Excellence openen. De muis is versierd met rood-wit-blauw lint. Een patiënt ligt klaar om door de MRI-scanner te

r a dbod e 6 - 2 0 1 1

opsporen ‘We schrijven in Nijmegen de bijbel’ Het is zijn uiteindelijke droom: bevolkingsonderzoek via MRI op prostaatkanker. En die droom gaat hij verwezenlijken. Dankzij de nieuwste beeldvormende technieken en de expertise uit het Radboud. Radioloog prof.dr. Jelle Barentsz over zijn missie: ‘Yes, we scan!’ ‘Onzekerheid over kanker is alsof je geblinddoekt een bokswedstrijd speelt, en niet weet waar je moet slaan’, vertelt Jelle Barentsz, onderzoeksleider MRIdiagnostiek bij prostaatkanker. ‘Door de nieuwste MRI-technieken weten we exact waar de tumor zit. En kunnen we gerichte therapie inzetten. Of dit uiteindelijk zal slagen, weet je nooit helemaal zeker. Maar je weet wél waar je de tegenstander, de kanker, een klap moet verkopen.’

Samen de beste zorg

mier Mark Rutte voor de nieuwste MRI-scanner.

Fotos: Flip Franssen

gaan. Het moment is aangebroken, de patiënt glijdt weg onder de scanner. Applaus. En natuurlijk: klikkende camera’s. Even later, als de patiënt uit de MRI is gekomen, luistert de minister-president naar diens verhaal. In 2001 kreeg de patiënt te horen dat hij prostaatkanker had. ‘Gaat u maar een camper kopen en op wereldreis, want veel tijd zult u niet meer hebben’, was de bittere boodschap van de dokter destijds. Die camper kwam er niet. Gelukkig maar. ‘Dankzij professor Barentsz en zijn team’, vertelt de patiënt blij. Twee jaar geleden keerde de kanker terug. ‘Alsnog de camper dus’, grapt Rutte. Maar nee, opnieuw is de patiënt met succes behandeld in het Radboud. ‘Waren deze technieken en kennis er niet geweest, dan was ik allang gaan hemelen.’ Velen kunnen hem dit, helaas, niet nazeggen. Jaarlijks sterven er in Nederland 2.500 mannen aan prostaatkanker. Barentsz en zijn team strijden ervoor om door preventieve opsporing en het beter karakteriseren van de kanker meer mannen levend te houden. De onderliggende boodschap aan Rutte: MRI moet dé standaardmethode worden om prostaatkanker op te sporen.

‘Eén op de zes mannen krijgt prostaatkanker. Dat is vaker dan borstkanker bij vrouwen’, benadrukt Barentsz. ‘De standaardmethodes om prostaatkanker op te sporen, zijn niet nauwkeurig genoeg. Met een echografisch biopt wordt de agressiviteit van de tumor nogal eens onderschat. Bovendien moeten de pijnlijke biopties vaak herhaald worden, omdat ze steeds de tumor missen.’ Het Prostate MR Center of Excellence (onderdeel van Radiologie) heeft de nieuwste, driedimensionale MRIscanners om prostaatkanker op te sporen. ‘Hierop zie je direct of iemand kanker heeft, waar de tumor zich bevindt, hoe agressief die is en of er uitzaaiingen zijn. Een patiënt weet meteen waar hij aan toe is. Ons centrum maakt deel uit van het multidisciplinaire team van het RUCO. Onze radiologen, urologen en oncologen beschikken over alle expertise om sámen de beste zorg voor de patiënt te bieden.’ De snelle diagnose verkleint de kans op uitzaaiingen en voorkomt overbodige operaties. Barentsz: ‘Een verhoogde PSA-waarde (Prostaat Specifiek Antigeen) in het bloed kan betekenen dat er prostaatkanker is. Maar in tweederde van de gevallen is er niets aan de hand. Dan worden er toch biopties gedaan. Dat zal met de komst van MRI verminderen. Maar er is meer. Omdat we de tumor goed in beeld brengen, kunnen we behandeling op maat geven. Daarmee verminder je de kans dat je weefsel beschadigt en mannen impotent of incontinent kunnen raken.’

‘Mannografie’ ‘Wereldwijd zijn we toonaangevend in de MRI-diagnostiek’, zegt Barentsz. ‘Van Amerika tot Australië komen patiënten naar ons toe. In Nijmegen zijn we hier veel te bescheiden over. Het bezoek van de premier is geweldig. Een prachtige manier om onszelf te profileren en de boodschap uit te dragen dat MRI-diagnostiek dé standaard moet zijn om prostaatkanker op te sporen. En dus ook vergoed moet worden door de zorgverzekeraars. Ik ben ervan overtuigd dat dit goedkoper is dan de huidige methoden.’ Nóg beter is: screenen bij mannen boven een bepaalde leeftijd. Bevolkingsonderzoek via MRI, een ‘mannografie’. Barentsz: ‘Mijn uiteindelijke droom. En die ga ik waarmaken. In Nijmegen schrijven we de bijbel voor prostaatkankerdiagnostiek. Mensen kunnen me onbescheiden noemen, maar ik doe het niet voor mezelf. Door MRI-diagnostiek kan ik het lijden verzachten voor de vele mannen die met prostaatkanker te maken krijgen. Dáár doe ik het voor. Yes, we scan!’  n

Speciale ervaring Het bezoek van de premier was tot in de puntjes voorbereid. Spin in het web was Solange Estourgie, secretaresse van prof. Barentsz. ‘Zie het als een gerecht waarin je alle ingrediënten perfect op elkaar moet afstemmen’, vertelt ze. ‘Je maakt maar één keer in je loopbaan mee dat de premier komt. Een heel speciale ervaring. Het bezoek duurt maar een uur. Kort, maar alles moet wél vlekkeloos verlopen.’ Solange stelde een draaiboek van minuut tot minuut op. Vanaf eind januari is ze ermee bezig geweest. ‘Prachtig om te zien hoe allerlei disciplines uit het UMC hierbij hebben samengewerkt.’ Onder meer beveiligingsmedewerkers, productgroep Communicatie, persvoorlichters, de hospitality officer en de catering werkten mee om het bezoek een succes te maken. Een filmpje van het bezoek van Mark Rutte is te zien in de nieuwsrubriek (16 maart) op www.umcn.nl.

Brief Na de officiële opening roept Rutte het hele prostaatteam bijeen voor een groepsfoto. ‘Dit zijn de innovaties in de zorg waar het om gaat. Wat jullie hier doen is uniek in de wereld. En ik ben ervan overtuigd dat hiermee ook de kosten omlaag zullen gaan’, spreekt de premier. Hij richt zich vervolgens tot Jelle Barentsz. ‘Schrijf nog eens in het kort op wat je strijd is. En stuur die brief naar mij. Dan overhandig ik deze brief, met mijn hartelijke aanbevelingen, aan Edith Schippers (minister van VWS), zodat het bij haar op de radar komt.’ Dan wordt het glas geheven en de groepsfoto gemaakt. Een feestelijk slot van een prachtige middag voor alle mensen betrokken bij de diagnostiek en behandeling van prostaatkanker. En die brief zal er zeker komen.n

Na de officiële opening van het nieuwe centrum roept Rutte het hele prostaatteam bijeen voor een groepsfoto.

7

Voor de persoonlijke aanpak

KAAIJ ADVOCATEN 1E CONSULT (20 MIN.) GRATIS

Vrijstaande BOERDERIJVILLA aan de rand van Wijchen, vrij gelegen tegen een ecologisch gebied. In 1996 is de toenmalige boerderij, genaamd De Gamert, vrijwel volledig “gestript” en, onder handhaving van een aantal oorspronkelijke elementen, nagenoeg volledig opnieuw opgebouwd tot een moderne woonvilla, met veel extra’s ten opzichte van het gemiddelde aanbod.

FRANSESTRAAT 12 6524 JA NIJMEGEN

Mr. Michaëla B.M. Kaaij, gecertificeerd NMI mediator Mr. Drs. H.A.M. Schouten TEL : (024) 324 59 37 Strafrecht, mediation, echtscheiding, alimentatie, omgangsregeling en andere familiezaken, huur, arbeid en ontslag, uitkering, consument en incasso.

8,8

w w w. r a d b o u d i n t o l a n g u a g e s . n l

Indeling: Begane grond: zo heeft deze Boerderijvilla op de begane grond twee woonkamers. Één living van bijna 120 m2 grenzend aan de achtertuin, noem het maar de “summerrroom” en een knusse “winterkamer” van ook nog altijd ruim 40m2. Bij de keuken, voorzien van alle gebruikelijke inbouw, is een speciale speelhoek voor de kinderen gereserveerd. Verder is op de begane grond nog een kantoor, bijkeuken en een douche, direct bij het achterportaal aan de tuinzijde. Naast de woning is ook nog een dubbele garage en een hobbyruimte.

Uw teksten verdienen een vertaal- en redactieservice met een 8,8* U hebt hard gewerkt aan uw tekst. Vanzelfsprekend verwacht u een uitstekende vertaling. Wij bieden: • Coördinatie door een ervaren taalprofessional • Native vertalers en correctoren met relevante ervaring en expertise • Nauwkeurige controle op alle vertalingen door een tweede vertaler

Kijk voor meer informatie over onze vertaal- en redactieservice op onze website. E: [email protected] T: (024) 361 21 59

Verdieping: op de verdieping zijn 5 slaapkamers, 2 badkamers en een grote ontspanningsruimte.

*Gemeten gemiddelde klantwaardering 2010

Driessen Makelaardij St. Annastraat 18, 6524 GC Nijmegen Tel. nr. 024 - 360 70 55

maakt deel uit van de radboud universiteit nijmegen

TE HUUR: Per direct

in'to Adv. 130x137 Radbode 0324 NIEUW.indd 1

Algemeen: Zoals vermeld grenst de villa aan de zuidzijde aan een ecologische, vrije zone. De tuin zelf biedt daardoor extra veel privacy, hetgeen ook het gebruik van het aanwezige zwembad ten goede komt. De perceelgrootte van 2140 m² zorgt er voor dat alle onderdelen ook goed tot hun recht komen.

Vraagprijs € 1.495.000,= k.k.

bulthaup

21-03-2011 14:06:04

mooi appartement op het Koningsplein in Nijmegen boven Hilckmann 3-kamer appartement met keuken en badkamer voor € 975,-/maand (excl. servicekosten à € 75,- p/m en excl. energie)



• Het appartement is gestoffeerd • Inclusief het gebruik van de beveiligde fietsenkelder/berging onder de winkel

Grenzlandküchen Jansen GmbH

Voor meer informatie, bel naar DVG Vastgoed B.V. Tel. 024-3224496 en vraag naar P. Tammes

Schulplatz 1 47559 Kranenburg-Frasselt Tel. +49 (0)28 26 90 49-0 Fax +49 (0)28 26 90 49-19 www.grenzlandkuechen.de

Het resultaat van vele jaren hard werken verdient toch ook een bijzondere verpakking?

Het is tijd – tijd voor uw eerste bulthaup! Vlak, geometrisch vormgegeven exterieur en minimale onderbreking om uw laden, schuifdeuren en deuren greeploos te openen. Hoogwaardige houten binneninzetten en een geraffineerd ruimtegebruik, praktisch en degelijk 60 mm aanrechtblad – dat zijn nog maar een paar in het oog springende voordelen van dit op het moment meest compacte keukensysteem: bulthaup b1. Bezoek onze presentatie!

www.mwontwerp.nl boekontwerp | lay-out | begeleiding

Vogelenzang 3 Malden

65659_advradbode_mwontwerp.indd 1

Vr.pr. € 559.000,- k.k.

21-03-11 15:01

belastingaangifte?

Voor u kan het leuker en makkelijker!

Perc.737m² - inh.650m³ - opp.180 m²

Ingetogen aan de buitenkant, Spannend van binnen Toplocatie - Architectuur - Loft 0486 463 404

www.steemersgroep.nl

Kijk op www.schoutenfiscaal.nl of bel 06 – 22 99 05 20 Ik kom graag langs voor een vrijblijvend gesprek. Jolanda Schouten – van Baarsen FB Belastingconsulente Heidevenstraat 14 6533 TR Nijmegen

8

r ond e rzo e k a dbod e 6 - 2 0 1 1

Radboud Biobank belangrijke innovatie in infrastructuur

wetenswaardig P r o f . d r. P e t e r v a n d e K e r k h o f Prof.dr. Peter van de Kerkhof (Dermatologie) is benoemd tot Honorary Member 2010 bij de Österreichische Gesellschaft für Dermatologie und Venerologie (ÖGDV). Deze internationale organisatie bevordert wetenschappelijk onderzoek naar huiden geslachtsziekten en zet zich in voor optimale patiëntenzorg.

D r. B a r t v a n d e W a r r e n b u r g Op 10 maart ontving neuroloog dr. Bart van de Warrenburg de Biemondprijs. Deze prijs wordt ieder jaar uitgereikt voor de beste lezing tijdens de landelijke nascholing voor de circa duizend neurologen en neurologen in opleiding.

Junior Faculty Award Foto’s: Flip Franssen

Na vier jaar voorbereiding gaat in 2012 de Radboud Biobank van start. Deze vormt een nieuwe infrastructuur voor de ontwikkeling van wetenschappelijke kennis. Nieuwe mogelijkheden voor diagnostiek, behandeling en preventie komen zo eerder beschikbaar voor de patiënt. De visie en contouren van de Radboud Biobank worden op maandag 11 april gepresenteerd door projectcoördinator prof. dr. Gerhard Zielhuis. P i e t e r Lom a ns

Voor patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs beschikt het UMC St Radboud over diverse platforms en ondersteunende diensten, zoals het Centraal Dierenlaboratorium (CDL) en faciliteiten voor Genomics en Proteomics. In 2012 komt daar een nieuwe faciliteit bij: de Radboud Biobank. Projectcoördinator Gerhard Zielhuis: ‘De Radboud Biobank is een klinische biobank waar biologisch materiaal en klinische relevante gegevens van patiënten worden opgeslagen. Klinische gegevens staan in het patiëntendossier, maar vaak vullen patiënten ook speciale vragenlijsten in.’

Visie en contouren van biobankieren Op diverse afdelingen zijn al eerder biobanken opgezet door klinische onderzoekers. En met toestemming van de patiënten werd ook al langer klinisch restmateriaal verzameld. Bij de Radboud Biobank gaat het vooral om nieuw materiaal voor toekomstig wetenschappelijk onderzoek dat extra wordt verzameld bij patiënten van het UMC St Radboud. Daarnaast neemt de Radboud Biobank het beheer van de bestaande deelcollecties zoveel mogelijk over. De voorbereidingen voor de Radboud Biobank borduren voort op het landelijke Parelsnoer Project. In dit project van de acht UMC’s en het NFU is het instrumentarium ontwikkeld voor het verzamelen, gebruiken en opslaan van patiëntenmateriaal en –gegevens. Met die kennis zijn de visie en contouren voor een eigen Radboud Biobank geformuleerd. Vervolgens zijn die vastgesteld door de Raad van Bestuur na consultatie van de Onderzoeksraad, de UMC-Raad en de Commissie Ethiek.

Belangrijke rol voor patiënt Zielhuis: ‘De Radboud Biobank is in principe voor alle patiëntengroepen die in het UMC worden behandeld en onderzocht. Enkele afdelingen starten al in 2011 met een pilotproject. Daarna kunnen andere afdelingen hun eigen biobank inrichten binnen de internationaal geaccepteerde standaarden van de Radboud Biobank.’ Bij biobankieren gaat het in eerste en laatste instantie om de patiënt. Hij doneert persoonlijke gegevens en lichaamsmateriaal, waardoor nieuw wetenschappelijk

onderzoek mogelijk wordt. Zielhuis: ‘De resultaten van dat onderzoek maken nieuwe diagnostiek en behandeling voor toekomstige patiënten mogelijk. Om de belangen van de patiënt optimaal te behartigen is in de Beleidsraad van de Radboud Biobank dan ook een prominente plaats ingeruimd voor een patiëntenvertegenwoordiging.’ De visie en contouren van de Radboud Biobank zijn verschenen in een handzaam boekje dat gratis is aan te vragen bij [email protected]. In het boekje staat ook meer over BIG (zie kader) en vier andere ‘lokale’ biobanken. De presentatie van de Radboud Biobank vindt plaats op maandag 11 april in de Hippocrateszaal, studiecentrum Medische Wetenschappen, van 15.00-17.00 uur.  n

Psychiatrische potenties in gezonde hersenen Minimale afwijkingen in genen kunnen leiden tot kleine verschillen in de anatomie van de hersenen. Die kleine verschillen hangen vaak samen met de vatbaarheid voor psychiatrische en neurodegeneratieve aandoeningen. Humaan geneticus Barbara Franke onderzoekt die relatie met gegevens uit de biobank Brain Imaging Genetics (BIG). Door samenwerking met buitenlandse biobanken zijn inmiddels gegevens beschikbaar van meer dan 10.000 mensen.

Franke: ’Veel genen zijn betrokken bij de vorming van de hersenen. Functioneert een gen niet goed, dan ontstaat meestal een afwijking in de hersenstructuur. Omdat vorm en functie sterk samenhangen, proberen we die afwijkingen te koppelen aan psychiatrische en neurologische aandoeningen zoals ADHD, autisme, schizofrenie, depressies en de ziekte van Alzheimer. Bij onderzoek naar de bipolaire stoornis hebben we bijvoorbeeld ontdekt dat een van de betrokken genen zorgt voor een groter volume van de hersenstam.’

9

Onderzoeker in opleiding Diane Jansen (Anatomie) heeft in maart tijdens een internationale conferentie over Alzheimer en Parkinson in Barcelona de Junior Faculty Award (1000 euro cheques) ontvangen voor haar onderzoek naar dieet en veroudering/Alzheimer.

Promoties, oraties, afscheidsredes* • Promotie ir. Terry Vrijenhoek, vrijdag 1 april om 10.30 uur. Titel: Rare copy number variants and their effect on schizophrenia - taking the genome out of the brain • Promotie ir. Ralph Oude Ophuis, vrijdag 1 april om 13.00 uur. Titel: DMPK isoforms in muscle and brain cells: localization and function • Oratie prof.dr. Gert Meijer, hoogleraar Orale Implantologie, vrijdag 1 april om 15.45 uur. Titel rede: Listen to the bone • Promotie drs. Marijn Brouwers, maandag 4 april om 13.30 uur. Titel: Why foetal development of male reproductive structures sometimes fails. An epidemiologic study on hypospadias and undescended testis with a focus on endocrine disruptors • Promotie drs. Betsie van Gaal, dinsdag 5 april om 10.30 uur. Titel: SAFE or SORRY? A programme to implement multiple guidelines simultaneously • Promotie Bauke Kooistra, vrijdag 8 april om 12.00 uur. Titel: Cytological diagnosis of breast lesions. A re-appraisal • Afscheidsrede prof.dr. R.S.G. Holdrinet, hoogleraar Ontwikkeling Medisch Onderwijs, vrijdag 8 april om 15.45 uur. Titel rede: Geneeskunde en Universiteit • Promotie drs. Maarten de Wolf, dinsdag 12 april om 15.30 uur. Titel: Bone Anchored Hearing Aid; clinical outcomes of the linear incision technique and benefit assessment • Promotie drs. Joanneke Plooij, woensdag 13 april om 15.30 uur. Titel: Building up a 3D virtual head for orthognathic surgery • Promotie drs. Lindsey Ossewaarde, donderdag 14 april om 10.00 uur. Titel: The mood cycle: hormonal influences on the female brain • Promotie drs. Hans-Peter van Jonbergen, donderdag 14 april om 15.30 uur. Titel: On Patellofemoral joint replacement - Clinical, radiological, and numerical studies • Oratie prof.dr. Joost Hoenderop, hoogleraar Moleculaire Nierfysiologie, vrijdag 15 april om 15.45 uur. Titel rede: Een onthullende kijk in de urine * Locatie: Radboud Universiteit, Academiezaal Aula, Comeniuslaan 2. Meer informatie: www. umcn.nl, Research, Science Agenda.

r m e ns e n a dbod e 6 - 2 0 1 1

In m e mor i a m Drs. Ger van Lingen

mensen

Dirk van Diejen 26 jaar anesthesioloog in een academisch centrum in het oosten van het land!  Drs. Dirk van Diejen kan terugblikken op een rijk gevulde carrière met vele uitdagingen die zich telkens als nieuwe ontwikkelingen presenteerden in het Radboud. Dirk heeft ook oog gehad voor de juridische aspecten van het vakgebied en hij heeft diverse colleges Gezondheidsrecht gevolgd. De medewerkers van de afdeling Anesthesiologie, de preoperatieve poli, de pijn en de palliatieve geneeskunde willen met veel trots en dankbaarheid de verschillende aspecten van dit rijke vakgebied en vooral ook leven van onze collega toelichten op vrijdag 15 april, tijdens het symposium ter gelegenheid van het afscheid van drs. Dirk van Diejen ’26 jaar anesthesioloog in Nijmegen: een weg langs grenzen.’ Aanmelden kan via www.paoheyendael.nl Prof.dr. G.J. Scheffer Prof.dr. K.C.P. Vissers

Bijdragen voor de rubriek Mensen (maximaal 150 woorden) kunt u tot uiterlijk donderdag 09.00 uur in de week vóór verschijnen mailen naar Radbode@sb. umcn.nl, voorzien van een scherpe digitale foto met een hoge resolutie.    

Annemieke van der Woude

Op woensdag 23 maart is drs. Ger van Lingen overleden. Ger werkte sinds 1 mei 1980 bij de faculteit Medische Wetenschappen, eerst bij Toxicologie en sinds 1987 bij Medische Fysica (nu CNS). Ger werkte bij ons als wetenschappelijk programmeur, waarbij hij opviel door zijn grote inzet en gedrevenheid. Hij beet zich vast in een probleem, en liet niet los voor het opgelost was. Hij stelde zich binnen de afdeling sociaal op en had ook in zijn vrije tijd veel sociale contacten met collega's. Buiten het werk was Ger zeer sportief. Hij was een fanatiek hardloper en volleyballer. Helaas werd Ger zeven jaar geleden ziek. Ook tijdens deze moeilijke periode bleef hij betrokken bij de afdeling en waren er betere periodes waarin Ger weer zijn werk kon doen. Helaas hebben we nu toch afscheid moeten nemen van Ger. Collega’s en staf Cognitive Neuroscience (UMCN), Biofysica (FNWI), en SNN

31 maart was Annemieke van der Woude 25 jaar in dienst. Ze heeft de kinderaantekening en twee jaar later de IC-opleiding gevolgd en met succes afgerond. Sindsdien werkt ze met veel plezier op de verkoeverkamer. Annemieke’s hart ligt bij de kinderen. Ze is een van de aandachtpersonen voor de postoperatieve kinderzorg. Ze vervult deze taak met grote toewijding. Ze is bijzonder inlevend en geduldig voor kinderen en ouders, die zijn dan ook altijd zeer tevreden. Wij hopen dat Annemiek nog lang onze collega blijft. Eus van Oosterhout Operationeel manager verkoeverkamers.

Jesse Sprokholt Op vrijdag 1 april is Jesse Sprokholt 25 jaar in dienst. Jesse begon in 1986 als leerling-verpleegkundige, maar maakte al snel de switch naar het communicatievak. Een specialisme waarin ze groeide tot senioradviseur, met projectcommunicatie als specialisatie. Vooral  nieuwbouwcommunicatie had in de voorbije jaren Jesses aandacht. Sinds de oprichting van productgroep Communicatie ondersteunt zij vooral het Servicebedrijf en de Concernstaf met haar creativiteit en doorzettingsvermogen. Op 5 april heffen we in besloten kring het glas op Jesses jubileum! Mascha Weijers, Manager productgroep Communicatie

Hilde Polman Hilde Polman, werkzaam als teamleidster op de medium care van de afdeling kindergeneeskunde, was 1 maart 25 jaar in dienst. We kennen Hilde als een zeer betrokken en vasthoudende persoonlijkheid. Kwaliteit van zorg en een patiëntveiligheid staan bij haar voorop bij alles wat zij doet, denkt en uitdraagt. Haar humor, duidelijkheid en vakkennis maken haar tot een zeer gewaardeerde collega.We hopen nog vele jaren met Hilde samen te werken. Mede door haar is alles een beetje beter en veiliger. Mede namens al haar collega’s van de medium care kindergeneeskunde, Joris Fuijkschot, Chef de Clinique, Margriet van Buuren, verpleegkundig manager

Elly Jurrius

Bedroefd hebben wij kennis genomen van het overlijden van onze collega Matty van Balveren. Ze is maandag 14 maart op 61-jarige leeftijd, na een lang ziekbed overleden. Vanaf 1999 was Matty als vrijwilliger werkzaam in de Patiëntenbibliotheek. Vol enthousiasme ging ze elke donderdagmorgen met de boeken- en tijdschriftenwagen op pad naar de verschillende verpleegafdelingen. Lezen was haar grote hobby en ze kon iedereen goed adviseren in de verschillende genres. Tijdens haar rondes nam ze ruimschoots de tijd om een babbeltje te maken met patiënten die behoefte hadden aan haar persoonlijke, warme aandacht. Toen ze al een tijd ziek was liep ze toch nog regelmatig mee met haar collegavrijwilligster. Ze bleef heel betrokken. We denken met dankbaarheid terug aan  haar jarenlange, sympathieke inzet voor patiënten en patiëntenbibliotheek. Ons medeleven gaat uit naar  haar partner Herman en  haar familie.

Diana Peters-Leenders Op 4 maart hebben wij het 25-jarig jubileum gevierd met Diana Peters-Leenders. In 1985 is Diana hier via vakantiewerk begonnen. Daarna, op 1 maart 1986, is zij als keukenassistente begonnen bij de afdeling Civiele dienst. In 1989 is ze uiteindelijk als voedingsassistente begonnen op de afdeling E10. Daar heeft zij 15 jaar gewerkt. Na de overgang naar het Servicebedrijf is Diana gaan werken op de afdeling E30. Wij hopen op een mooie voortzetting van de huidige werkzaamheden. Van harte gefeliciteerd namens al je collega’s van E30. Ron Nagtegaal, teamleider voedingsassistenten C en E gebouw Ria van Mierlo hoofdverpleegkundige afdeling E30

akkermans van elten

Karin Bos en Joni Dummer

Margo van Hartingsveldt Margo van Hartingsveldt gaat na 8 jaar per 1 april het UMC St Radboud verlaten. Zij verruilt haar functie als hoofd van de sectie Ergotherapie van de afdeling Revalidatie voor een functie als opleidingsmanager en lector Ergotherapie aan de Hogeschool van Amsterdam. Zij geeft daarmee invulling aan een lang gekoesterde wens om meer betrokken te zijn bij (de verwetenschappelijking van) de opleiding van ergotherapeuten. Zij was overigens bij ons al zeer actief in dit opzicht, naast haar activiteiten als kinderergotherapeut en leidinggevende. Margo heeft de Ergotherapie in roerige tijden met deskundigheid en warmte gecoacht. Zij heeft een zeer waardevolle bijdrage geleverd aan de verdergaande integratie van de paramedici met de revalidatiegeneeskunde tot de afdeling Revalidatie. Zij stond daarbij voor haar vak met een goed oog voor de belangen van anderen, zowel professionals als patiënten. De afdeling wenst haar alle succes in de toekomst. Sander Geurts, hoofd afdeling Revalidatie Nelleke Brongers, interim hoofd sectie Ergotherapie

Op 1 april viert Elly Jurrius haar 25 jarig jubileum. Elly is in 1986 als verpleegkundige in dienst getreden op Neonatologie. Na 3 jaar als verpleegkundige te hebben gewerkt, is ze begonnen als praktijkbegeleidster voor de ICN opleiding, welke verbonden is aan de afdeling Neonatologie. Dit heeft Elly ruim 14 jaar gedaan. Later is ze ook nog enige jaren als stafdocent verbonden

In m e mor i a m Matty van Balveren

geweest aan de Verpleegkundige Vervolgopleidingen. Elly heeft met veel inzet het praktijkonderwijs binnen de afdeling Neonatologie vorm gegeven. Ze is een fijne en sociale collega. De laatste jaren houdt Elly zich naast de patiëntenzorg voornamelijk bezig met het begeleiden van stagiaires en het opzetten van klinisch onderwijs. Namens alle collega’s feliciteren wij haar met dit jubileum. Op 1 april viert Elly haar jubileum in besloten kring. Monique van Lingen, teamleider Neonatologie.

Akkermans Van Elten is een onafhankelijk adviseur

akkermans van elten

die al meer dan 30 jaar de belangen behartigt van het UMC St Radboud en haar medewerkers

Akkermans Van Elten is een onafhankelijk adviseur die al meer

en haar medewerkers op het gebied van verzekeringen, pens op het gebeid van verzekeringen, pensioenen,

hypotheken en financiële dienstverlening.

Wie wil niet besparen op verzekeringen en hypotheek? Loop binnen bij het PIP e

Akkermans Van Elten is een onafhankelijk adviseur die al meer dan 30 jaar de belangen behartigt van het UMC St Radboud en haar medewerkers op het gebied van verzekeringen, pensioenen, hypotheken en financiële dienstverlening.

Wat zijn uw voordelen?

Loop binnen bij het PIP en laat ons uw voordeel berekenen! Loop binnen bij het PIP en laat ons uw voordeel berekenen!

Karin Bos behaalde in 1981 haar diploma HBOV. Na diverse jaren op een chirurgische afdeling, in de verslavingszorg en een verpleeghuis begon ze in 1990 op Algemeen Interne Geneeskunde, locatie E30. Hier ontwikkelde ze zich tot een breed georiënteerde verpleegkundige met als aandachtvelden psychiatrie en ouderenzorg. Ze werkt nu alweer 10 jaar op EOV. Daar is ze een van de dragende krachten, soms wat stil, maar met veel kennis en vaardigheden. Een integer iemand waar je op kunt bouwen, met oog voor kwaliteit. Momenteel is ze als aandachtsvelder zeer actief bij de implementatie van het project “kwetsbare ouderen”. Joni Dummer behaalde in 1990 zijn A-diploma in het Radboud. Aansluitend startte hij meteen binnen het algemeen interne specialisme, om uit te groeien tot een breed georiënteerde verpleegkundige. Na enkele jaren als teamleider en seniorverpleegkundige bleek zijn kracht en kunde met name binnen de directe zorg te liggen. Zijn aandachtsveld diabeteszorg is daarvan al jaren het bewijs. Toen in 2007 locatie E10 gesloten Doe er uw voordeel mee! Joke Hoop, Dorian van Dreumel , coördiwerd, volgde hij berekenen dan ook “zijn” patiënten naar EOV. Laat ons uw voordelen natie vrijwlligers Hier levert hij nogeuro’s! steeds een grote bijdrage aan de en bespaar honderden kwaliteit van de zorg, maar zeker ook aan de collegiaAntoinette Roelofs, manager patiëntenliteit en sfeer die dit ondersteunt. Karin en Joni hebben services gekozen voor een gezamenlijk feest met gezinsleden Ria Balink en vrijwilligers, patiëntenbiblioen collega’s. Wij zijn hier graag van de partij. theek/leesportefeuille                                     Namens ww w . a alle k kcollega’s, ermansvanelten.nl Anita van Rossum, hoofdverpleegkundige EOV

Wat zijn uw voordelen? Tot 35 % op uw privé-verzekeringen Radboud hypotheek, deskundig advies en een aantrekkelijk arrangement Deze korting blijft behouden bij uit dienst treden Spaarloon

Wij zijn er voor u!

Loop binnen bij het Radboud (PIP) en neem mee of bereken zelf uw voordeel op onze w

Inkomenszekerheid bij arbeidsongeschiktheidsverzekering Doe er uw voordeel mee!

Meer weten of maken van een afspraak? Akkermans Van Elten T 0481-367077 (radboudlijn) E [email protected]

Laat ons uw voordelen berekenen en bespaar honderden euro’s!

Wij zijn er voor u!

Zelf vo Websit gebru wacht

w w w.akkerm Loop binnen bij het Radboud (PIP) en neem uw verzekeringspapieren en/of hypotheekbescheiden Onze website is ook bereikba mee of bereken zelf uw voordeel op onze website. w w w.akkermansvanelten.nl Meer weten of maken van een afspraak? Akkermans Van Elten T 0481-367077 (radboudlijn) E [email protected]

Zelf voordeel berekenen? Website: www.akkermansvanelten.nl gebruikersnaam: radboud wachtwoord: voordeel

w w w.akkermansvanelten.nl Onze website is ook bereikbaar via het intranet van het UMC St Radboud a s s u r a n t i ë n•• pensioenen pensioenen • y p o t h e k e n ••f i financieel n a n c i e e l a dadvies vies assurantiën • hhypotheken

10

a s s u r a n t i ë n•• pensioe pensioe assurantiën

Loop binnen bij het PIP Balie 3, route 536 Maandag 10.00 - 14.00 uur en van 15.00 - 17.00 uur

r b e t oog a dbod e 6 - 2 0 1 1

Ieder patiënt altijd veilig ‘Een incident voorkómen is beter dan herstellen’ De Prospectieve Risico-Inventarisatie (PRI) is onderdeel van het Patiëntveiligheidsprogramma UMC St Radboud. Het thema is relatief nieuw voor ons UMC. Regiehouder Eric van Leeuwen, afdelingshoofd SEH en internist-intensivist, geeft een inhoudelijke toelichting en vertelt wat het voor de patiëntenzorg kan opleveren.

Route van de patiënt centraal Bij de Prospectieve Risico-Inventarisatie geldt de ‘route van de patiënt’ voor een specifieke aandoening als vertrekpunt. Enkele voorbeelden: een specifieke oncologische keten, de bloedtransfusiepatiënt, de acute obstetrische patiënt in de dienst of de IC-patiënt die ons vanuit een ander ziekenhuis wordt overgedragen. Bekend is dat fouten en vergissingen in de patiëntenzorg zich gemakkelijk kunnen voordoen bij overdrachten. Ook het bespreken van de organisatie van de zorg voor een hele groep van patiënten, schiet er in de praktijk snel bij in. De PRI als systematische methode helpt focus aan te brengen en zo de zorg nog veiliger te maken. Een PRI kan óók worden toegepast op ondersteunende processen, zoals de route van risicovolle medicatie, bloed of steriele hulpmiddelen. De PRI wordt nog wel eens verward met de RI&E (Risico-Inventarisatie en Evaluatie). Die stelt vooral de medewerkers centraal.

Vooruitziende blik Decentraal incidenten melden en de PRI kunnen elkaar mooi aanvullen. DIM is essentieel om onveilige situaties op te lossen en verbetertrajecten op te starten, dicht bij de werkvloer en door de direct betrokkenen. De PRI maakt prospectief, vóórdat ze optreden, de mogelijke gevaren en risico’s in het proces zichtbaar. Een multidisciplinair team vanuit een zorgketen of afdeling vraagt zich in enkele sessies af: ‘Wat kan hier misgaan? Hoe vaak gebeurt dat in de praktijk werkelijk? Stel dat het gebeurt, hoe ernstig is dat voor de patiënt?’ Je betrekt incidenten van elders en nieuwe technische ontwikkelingen bij de analyse. Door zo te objectiveren kun je gericht met preventieve maatregelen ernstige incidenten vóór zijn.

Wat levert een PRI op? Directe winst is de uitwisseling van praktijkervaringen en inzicht in ieders rol in het proces. Transparant wordt waar het proces uitstekend is, en waar nog verbeterpunten mogelijk en reële risico’s aanwezig zijn. Preventieve acties worden afgesproken waar ze de bestaande praktijk aanvullen. De PRI kan worden ondersteund met een verbeterplan. Op vier afdelingen loopt een pilot met de ‘PRI-scan’, die waar mogelijk wordt geïntegreerd in de PRI-methode.

Meer informatie Voor de PRI zijn begeleiders beschikbaar vanuit PVI, IWKV en Concernstaf. In een intakegesprek met afdelingsleiding en proceseigenaar komen concrete werkafspraken tot stand die passen bij het te beoordelen patiëntenproces. Kijk voor meer informatie over het Patiëntveiligheidsprogramma op het intranet: http://portal.umcn.nl/organisatie/projecten/patveiligheid/Pages/home.aspx.

Specialisten versus generalisten in de zorg Wat doet u als uw huis vol water loopt wegens een lekkende dakgoot? Dan zoekt u een goede loodgieter, iemand die regelmatig dakgoten repareert. Die roep om expertise geldt nog sterker wanneer je lichaam het laat afweten. Als je hand ongecontroleerd gaat trillen wil je snel een dokter spreken met veel verstand van deze problematiek.

HET BETOOG In een recent VWS rapport zijn de belangrijkste wensen van de patiënt in kaart gebracht. Begeleiding door een gespecialiseerde zorgverlener met veel kennis en ervaring op het gebied van hùn klachten bleek een centrale behoefte van patiënten. Maar niet alleen de klant vraagt om specialisatie. Vanwege de voortschrijdende medische kennis neemt de noodzaak tot specialisatie toe. Neem de ziekte van Parkinson. Aanvankelijk dacht men dat Parkinson een eenvoudige ziekte was, met motorische verschijnselen (waaronder traagheid en trillen). Inmiddels is duidelijk dat het een uitermate complexe aandoening is, die gepaard gaat met depressies, pijn, incontinentie, slaapstoornissen, veranderde seksualiteit en zelfs dementie. De diagnostiek is al even complex, en vergt een geoefend klinisch oog. Er zijn veel vormen van aanvullend onderzoek voorhanden die kostbaar zijn (o.a. MRI scan), belastend (o.a. onderzoek van hersenvocht) of moeilijk te interpreteren (o.a. genetisch onderzoek). Het verstandig inzetten van dergelijke testen vergt veel expertise. En dat geldt helemaal voor de behandeling, die bestaat uit ingewikkelde medicatieschema’s, neurochirurgie en multidisciplinaire zorg.

ParkinsonNet Helaas hadden veel zorgverleners onvoldoende parkinsonspecifieke expertise. Richtlijnen ontbraken, en bovendien zag iedere zorgverlener jaarlijks hooguit enkele patiënten. Daarom zijn wij gestart met het ParkinsonNet zorgconcept: (1) ontwikkel parkinsonspeci-

'Het is geen keuze tussen generalisten en specialisten, maar juist een effectieve combinatie hiervan' fieke richtlijnen voor diagnostiek en behandeling; (2) selecteer regionaal een beperkt aantal gemotiveerde zorgverleners die zich willen bekwamen in de Parkinsonzorg; (3) train hen volgens parkinsonspecifieke richtlijnen; (4) maak de kersverse specialisten zichtbaar, o.a. digitaal (Parkinson Zorgzoeker, www.parkinsonnet. nl), zodat verwijzers en patiënten gericht kunnen kiezen voor deze experts; (5) bevorder de samenwerking, tussen de gespecialiseerde zorgverleners onderling èn tussen zorgverleners en patiënten. Dit wordt bereikt in de fysieke wereld (landelijk jaarcongres waar men elkaar ontmoet) en de digitale wereld (internet communities, verzorgd door www.mijnzorgnet.nl).

11

ParkinsonNet heeft inmiddels landelijke dekking bereikt, met ruim 1700 speciaal geschoolde deelnemers uit 9 verschillende disciplines. De meerwaarde is wetenschappelijk onderbouwd in een groot landelijk onderzoek (Lancet Neurology 2010). De resultaten toonden dat ParkinsonNet een betere kwaliteit van zorg oplevert. Bovendien nemen de kosten aanzienlijk af (landelijk een jaarlijkse kostenbesparing van e 73 miljoen).

Tweestrijd? Toch heeft specialisatie ook nadelen. Een superspecialist mist het overzicht over alle medische problematiek, en is mogelijk blind voor bijkomende zorgproblemen buiten het eigen deelspecialisme. Bovendien bestaat het gevaar dat specialisten zich terugtrekken op een eiland, en onvoldoende samenwerken met collega’s. In een vlammend pleidooi pleitte internist Prof.dr. Marcel Levi daarom voor een terugkeer naar generalisten in de zorg (NTvG 2010). Een tweestrijd dus, generalisten versus specialisten. Of kan het ook anders? Mijn visie is dat het geen keuze is tussen generalisten en specialisten, maar juist een effectieve combinatie hiervan. ParkinsonNet bewijst dat superspecialisten prima kunnen samenwerken binnen doelmatige netwerken. Cruciaal is dat deze samenwerking zich uitstrekt tot een generalist die actief deelneemt aan het specialistische netwerk. De generalist bewaakt als casemanager het overzicht, is alert op co-morbiditeit, en coacht de patiënt binnen het complexe zorgpad. Traditioneel vervult de huisarts deze functie, maar die rol komt bij complexe aandoeningen zoals Parkinson niet altijd goed uit de verf. De nieuwe multidisciplinaire Parkinsonrichtlijn kent daarom een belangrijke rol toe aan de Parkinsonverpleegkundige. En natuurlijk kan in toenemende mate een goed geïnformeerde en empowerde patiënt zelf de rol van casemanager gestalte geven. Kortom, wel professionalisering, maar uitsluitend met een combinatie van specialisten èn generalisten die goed samenwerken binnen doelmatige zorgnetwerken, en met een actieve rol voor patiënten. Het ParkinsonNet zorgconcept laat zien dat we zo de kwaliteit van zorg kunnen verbeteren, en tegelijk de kosten van de gezondheidszorg beheersbaar houden. Prof.dr. Bastiaan R. Bloem, neuroloog

r a ctueel a dbod e 6 - 2 0 1 1

Medewerkers maken het verschil vertelt Holtkamp. ‘Het is makkelijk om een pijnstiller per infuus toe te dienen. Dat kost echter ruim 8 euro, terwijl je voor een paar eurocent een zetpil inbrengt met hetzelfde effect.’ Het ene team heeft het decentraal incidenten melden beter vorm gegeven, bij een ander gaan OK- of anesthesie-assistenten ondersteunen bij wetenschappelijk onderzoek. Allemaal onderwerpen die van onderaf zijn ingebracht. Teams zijn ook volop bezig met de nieuwbouw, waar ze eind dit jaar inhuizen. Hoe gaan we magazijnen inrichten? Hoeveel verpleegkundigen zijn straks nodig op de holding waar patiënten binnenkomen? Er is, met het oog op de nieuwe plek, ook al gekozen voor het werken met kleine dedicated teams gekoppeld aan specialismen. ‘Voordeel is dat we zo beter op elkaar zijn ingespeeld. Maar voor onze club, de anesthesiemedewerkers, is het wel wennen’, vertelt Veronique Verboon. Voorheen rouleerden ze over alle OK’s. ‘Daarom draaien we vanuit de dedicated teams ook vlinderdiensten. Zodat we met de specialisatie niet de brede kennis van de anesthesie verliezen.’

Foto: Flip Franssen

Dit jaar gaan alle afdelingen van het Radboud aan de slag met de nieuwe jaargesprekcyclus. Dat een goede dialoog tussen medewerkers en leidinggevenden veel winst oplevert, heeft de afdeling Operatiekamers het afgelopen jaar bewezen. De praktijk van plezier en vitaliteit in het werk.

jaar een enorme omslag gemaakt van top-downmanagement naar down-top. De ervaring leert dat inmiddels 70 procent van alle besluiten door de dertien teams zelf worden genomen. Boven elk team staat een “zichtbare leidinggevende”, die minimaal 50 procent meewerkt met collega’s. Deze staat dus dicht bij de mensen, is laagdrempelig aanspreekbaar en ziet waar ieders kwaliteiten liggen.

Geweldig J a nn i e M e u ss e n

Alle 250 medewerkers op de afdeling OK hebben een bedrijfsplan gekregen. Daarop prijkt in koeienletters hun eigen naam.‘ Daarmee willen we onderstrepen dat elke medewerker z’n steentje bijdraagt aan onze ambitie: toonaangevend worden in Nederland en Europa’, zegt bedrijfsleider Richard van den Broek. ‘Sterker nog, zij maken het verschil. We willen ieders talenten optimaal benutten en medewerkers zelf zoveel mogelijk invloed laten uitoefenen.’ De afdeling heeft binnen een

ethiek

‘Ik werk hier al 25 jaar. Wat we nu meemaken vind ik geweldig, dat gun ik het hele ziekenhuis’, zegt verpleegkundige Marina Holtkamp van de verkoeverkamers. Stop de idea killers, denk in mogelijkheden, is het uitgangspunt binnen de teams. ‘We zijn immers snel geneigd te denken: “Ja maar, er zal wel geen budget voor zijn, dat mag tóch niet.” Als het binnen de pijlers (zie kader) past , kan er veel’, benadrukt Justin Bitter, operationeel manager van het team logistiek. Zo is er het afgelopen jaar een negenurige werkdag ingevoerd. Dat heeft rust binnen de afdeling gebracht. Medewerkers hoeven daardoor veel minder vaak over te werken als OK’s uitlopen. ‘Wij hebben voor eigen collega’s een quiz georganiseerd, om hen meer inzicht te geven in kosten’,

Emoties: thuislaten of thuisbrengen?

heid en goede zorg. Het lijkt er tussentijds zelfs op dat de gevoelens de rol van waarheidscriterium overnemen. Het gesprek verloopt stroef omdat iedereen denkt dat hij/zij gelijk heeft. Dit is ook bekend uit het onderwijs. Onderzoek heeft aangetoond dat studenten geneeskunde morele vragen

Tijdens het moreel beraad op een IC wordt er tegen een dokter gezegd dat gevoelens niet bij het professioneel handelen horen. U kunt maar beter betrouwbare gegevens verzamelen en goede argumenten ontwikkelen. “Laat uw emoties lekker thuis dokter, dat is anders onprofessioneel.” Collega’s twijfelen. De emoties thuislaten? Laat je dan niet een belangrijk deel van jezelf thuis? Gedurende het beraad is er wel degelijk sprake van emotionaliteit: artsen van twee verschillende specialismen hebben het gevoel dat er onvoldoende zorg kan worden verleend aan de patiënt op telkens de andere afdeling. De emoties zijn niet weg te praten; ze staan voor verschillende opvattingen van professionaliteit, verantwoordelijk-

vaak vooral als vragen van persoonlijke smaak beschouwen. Iedereen heeft zijn mening; daar valt niet over te twisten. In de discussie rondom emotionaliteit in de morele ontwikkeling wordt dit ook wel evasion genoemd: het ontwijken aan kritische reflectie over ethiek door

12

‘Nu medewerkers zelf invloed kunnen uitoefenen, krijgen ze meer vertrouwen in het management. Ze staan enthousiast en meer betrokken in het werk’, zegt Justin Bitter. ‘Het is mooi om te zien hoe iedereen met de input aan de slag gaat. Dat geeft zo’n brok energie’, vertelt managementassistent Miranda Alberda. Maar het is ook een grote overgang. Medewerkers moeten er aan wennen om zelf mee te denken, zeker als de werkdruk hoog is. En ook voor het management is het een cultuuromslag. Van den Broek: ‘Het is best moeilijk om verantwoordelijkheid los te laten. Maar dat wordt steeds gemakkelijker als je ervaart dat teams - dicht bij de praktijk - zélf vaak tot betere oplossingen komen.’  n

Nieuwe werkwijze De werkoverleggen van de dertien teams binnen de afdeling OK zijn omgezet in teambijeenkomsten. Roulerend brengen medewerkers onderwerpen en verbeterpunten in. Deze doorlopen gedurende een aantal weken een cyclus van informeren, samen een beeld vormen, oordelen en besluiten nemen. Ze moeten passen binnen de vijf pijlers die in het bedrijfsplan zijn benoemd: aantrekkelijke werkgever, veiligheid en kwaliteit, academisering, nieuwbouw en grip op kosten. Dit traject ‘Plezier en vitaliteit in je werk’ binnen de OK sluit naadloos aan bij ‘Beter worden in het Radboud’. De afdeling laat zich ondersteunen door de afdeling HRM.

morele vragen vooral als vragen van subjectieve voorkeur te behandelen. Gevoelens lijken vanuit dit perspectief inderdaad geen goede adviseur bij conflicten. Eerder worden zij dan als middel gebruikt om zich aan zorgvuldige argumentatie te onttrekken: Goed is wat goed voelt. Maar waar kunnen we nu heen met de gevoelens tijdens het werk? Vallen deze buiten het bereik van de professionaliteit of zijn ze onmisbaar voor het verlenen van goede zorg? In het moreel beraad proberen we een middenweg te vinden: behandel gevoelens als wegwijzers naar je soms (nog) onvoldoende verwoorde argumenten en oordelen. Als het goed is leidt het beraad tot een beter begrip van de vernuftigheid van onze oordelen in de praktijk. Of tot het inzicht dat sommige daarvan vooroordelen zijn die mogelijk bijgesteld moeten worden. Emoties thuislaten lijkt daarom om meerdere redenen niet zo’n goed idee. Soms moet ik een gevoel eerst thuisbrengen om te begrijpen waarop het mij wil wijzen. Norbert Steinkamp