jaargang 2009 nummer 3

jaargang 2009 nummer 3

uttga t S e

rter Elektronisch

e St ud i d r en e v bib o s k a h a e r e p el r kenn l js i b s i Al ng, ruc t de en el s X p Ti v a n n e i r n tern eva g et De

Verkrijgbare uitgaven begunstigers

begunst. student

normale prijs

CD-Rom Waarheidsvriend

25,—

20,—

40,— *

Idem jaarabonnement

18,50

14,—

32,— *

8,50

8,50

IVP - CD-ROM

115,—

115,—

165,— *

OpenSjamar

Didachè

11,00

119,—

99,—

139,—

OpenSjamar Library

79,—

79,—

79,—

Module 48000 Teksten

24,—

24,—

39,—

Preekregister module

34,—

34,—

39,—

Bibelworks upgrade

120,—*

120,—*

140,—*

Bibleworks versie 8

275,—*

275,—*

325,—*

Spraakherkenning versie 10

130,—*

130,—*

199,—*

Spraakherkenning Upgrade

130,—*

130,—*

149,—*

69,—

69,—

155,—

WordPerfect X4

* inclusief verzendkosten, Alle prijzen in euro’s, prijswijzigingen en drukfouten voorbehouden. Stichting Reformatica is niet verantwoordelijk voor de werking van de software die door anderen geproduceerd wordt.

Bureau Stichting Reformatica p/a Graaf van Lyndenlaan 25, 3771 JB Barneveld Telefoon (voorlopig) 0342-424113 E-mail [email protected] Banknummer 15.41.09.045 t.n.v. Stichting Reformatica momentopname van onze website

Bezoek onze website www.meetingpoint.org

2

Refomail jaargang 2009 nr. 3

Inhoud

Voorwoord

Mijlpaal

BESTUURSZAKEN Bestuursvergadering

4

Tweede vergadering

5

ANBI

6

Speciale aanbieding

6

Soms zijn er van die momenten in het leven dat je even stilstaat. Misschien voor u wel het moment dat de nieuwe Refomail in de bus valt. Zou er nog wat bijzonders in staan, iets nieuws, een aanbieding waar ik wat aan heb? Uiteraard proberen we daar ook elke keer ons best voor te doen. In verschillende opzichten is deze uitgave er een waar een aantal bijzondere dingen naar voren komt. Allereerst het kerkblad van de Gereformeerde Gemeenten, de Saambinder. Zij

Saambinder

7

Bureaubeheerder

7

brengt voor het eerst haar complete jaargang digitaal uit. Het werk daarvoor wordt via de Stichting gedaan. Uiteraard zullen begunstigers de cd-rom dan ook tegen gereduceerd tarief kunnen ontvangen. Naast de Waarheidsvriend is er dus nu een tweede kerkblad digitaal beschikbaar. Ook met De Wekker zijn we in gesprek. In het verleden bewaarde ik zelf alle uitgaven van de Waarheidsvriend. Aan het

BIJBEL & KERK

einde van het jaar werden deze in een prachtig boek gebonden. Tot 1996 staan er zo 8

nog vele jaargangen in mijn kast. Maar nu is alles digitaal. Langzamerhand raken

Gordel om!

10

weer 50 paginas minder uitprinten. Een omkeerpunt waarin meer papier ingewis-

Modern monnikenwerk

12

SESB 3.0

we er meer aan gewend. Naar een vergadering gaan met een netbook betekent ook seld gaat worden voor digitale informatie lijkt dichterbij te komen. En dan nog een duidelijke mijlpaal. In het vorige nummer gaven we te kennen dat onze huidige bureaubeheerder per 1 januari gaat stoppen. De zoektocht naar een opvolger is succesvol verlopen. In de persoon van dhr. A. v.d. Vliet uit Barneveld menen we een bekwaam iemand gevonden te hebben. De wisseling zal bin-

PROGRAMMATUUR

nenkort plaats gaan vinden, in het volgende nummer komen we er op terug. Tipjes

12-13

En tenslotte ook dat volgende nummer zal weer een nieuwe mijlpaal zijn. We zijn bezig allerlei zaken te ‘herstijlen’. Het resultaat daarvan vindt u waneer Refomail

Tips en trucs bij spraakherkenning 13 De gevaren van internet

15

Automatisch opstarten PC

17

Zicht op de wereld

19

in een nieuw jasje verschijnt. We voeren in de komende tijd een aantal aanpassingen door, omdat we constateren dat toch veel begunstigers ons in de afgelopen jaren niet meer bleven steunen. Terwijl we menen nog steeds veel uit te dragen te hebben, zowel op het gebied van informatie en voorlichting over mogelijkheden alsook bezinnend over het gebruik van de multimedia. Bovendien bundelen we ook onze krachten om software tegen gereduceerd tarief te kunnen aanschaffen. Denk aan de schoolbox, aan de kerkbladen, aan bijbelprogramma’s, aan spraakherkenning. Die begunstigers blijven we hard nodig houden om ons werk te kunnen blijven doen. Wij u en u ons. M. Aangeenbrug Stichting Reformatica Stichting Reformatica bevordert kennisuitwisseling in reformatorische kerken, gezinnen en onderwijs, d.m.v. software, communicatiemiddelen, voorlichting, advies en informatie Bijdrage per jaar €38.50 (studenten € 18,50) Bestuur Ds. C. v.d. Worp, Wezep, voorzitter (PKN, herv.) Dhr. P. de Wolf, Rijssen, secretaris (Geref. Gem.) Dhr. G.M.H. v.d. Werfhorst, Barneveld, penningmeester (PKN, herv.) Ds. M. Aangeenbrug, Barneveld (PKN, herv.)


Dhr. A. van Binsbergen, Veenendaal, (PKN, herv.) Ds. A. Sloof, Woudenberg (PKN, herv.) Bureau Per 15 januari: Dhr. A. van Vliet, Barneveld (PKN) Redactie Ds. M. Aangeenbrug, tel. 0342-413471 E-mail: [email protected] Druk: Torendruk, Nijkerk

3

B ESTUU RSZAKEN

Van de bestuurstafel

Bestuursvergadering Door P. de Wolf, secretaris

De plaats van samenkomst was op 4 sep-

zo betekenis in het leven van mensen.

pakket, wat aansluit bij de wensen en

tember het huis van de bureaubeheerder

Het opgeschreven Evangelie door Mar-

mogelijkheden van onze Stichting.

in Veenendaal. De avond van de verga-

kus is dan het middel om mensen te

De begroting voor 2010 zal voor de vol-

dering wordt geopend door de waarne-

laten lezen. Op deze manier mogen de

gende vergadering worden gereedge-

mend voorzitter, ds. M. Aangeenbrug.

perkamenten beschreven worden om het

maakt. Over de bij de agenda geleverde

Evangelie uit te dragen. Ook onze stich-

overzichten “Kolommenbalans en Jour-

Hij leest Handelingen 15 : 35 – 41, over

ting Reformatica mag zo het Evangelie

naal” tot deze vergadering en ter verge-

Paulus

uitdragen. De Koning van de Kerk gaat

lijking van het jaar 2008 het overzicht

door om het Evangelie uit te dragen.

van de gemaakte journaalposten wor-

en

Barnabas

en

daarna

2

Timothéus 4: 9 -22. Het gaat in deze gedeelten over het slot van de brieven van Paulus aan de ver-

den geen vragen gesteld. Na het uitspreken van deze enkele woor-

schillende gemeenten. In het slot van

den gaat de voorzitter voor in gebed,

De advertentie voor de vacature van

elke brief worden de groeten overge-

heet allen hartelijk welkom en opent de

bureaubeheerder

bracht aan een aantal medewerkers van

bestuursvergadering.

maakt. De advertentie van de vacature

wordt

gereed

ge-

Paulus.

wordt zo spoedig mogelijk geplaatst op

De laatste tekstverzen moeten eigenlijk

de website en in de Refomail. Bij de

in de breedte van de andere Bijbelboe-

advertentie wordt nog opgemerkt of

ken worden gelezen. Door breder te kij-

eventueel ook begunstigers willen rond-

ken kom je ook meer van de medewer-

kijken naar geschikte kandidaten. De

kers van Paulus te weten. Bijvoorbeeld

persoonlijke benadering is het beste

in 2 Tim. 4 : 11 gaat het over Markus.

Na de opening komt de agenda op tafel

Paulus gaat op de eerste zendingsreis

met een aantal kleine, maar ook uitge-

met Barnabas naar Cyprus. Daarna wil

breidere punten. De notulen van de

Het nieuwe nummer van Refomail is

Paulus naar Klein-Azië reizen. Paulus wil

vorige vergadering worden redactioneel

praktisch gereed. Aanstaande week

Johannes Markus niet meenemen. Bar-

goedgekeurd en onder dankzegging

wordt het nummer verzonden naar de

nabas vraagt Paulus of Markus ook mee

getekend. Hierna worden deze inhoude-

drukker. In de komende nummers wil-

mag. En ontstaat dan enige verbittering.

lijk besproken.

len we een artikel of artikelen plaatsen

In Kolossensen 4 spreekt Paulus in het

middel om de vacature te vervullen.

die als onderwerp kunnen hebben:

laatste gedeelte over Aristarchus, maar

Het blad Refomail zou eigenlijk vier keer

opvoeding/ internet / mobiel/ ouders/

vraagt ook om de groeten over te bren-

per jaar moeten verschijnen. Voor de

toerusting.

gen aan Markus. Paulus is dus niet meer

Belastingdienst geldt als regel dat een

negatief over Markus.

periodiek vier keer jaar moet verschijnen.

Van de site “Bijbelse plaatsen.nl” moeten nog wat foutjes hersteld worden.

In de brief van Petrus wordt Markus een geestelijke zoon genoemd. En Markus

Bij de ingekomen en uitgegane stukken

Voor het verder optimaliseren van deze

heeft als kind waarschijnlijk de Heere

blijkt dat er twee begunstigers hun lid-

website is er nog een webmaster bereid

Jezus nog gezien. Daaruit blijkt ook de

maatschap hebben beëindigd. We hopen

gevonden die ook wil helpen, dhr. J. v.d.

geestelijke groei van Markus. Het evan-

dat deze mensen niet gestopt zijn van-

Vlist uit Barneveld. In het Reformato-

gelie van Markus is waarschijnlijk door

wege hun betrokkenheid bij Stichting

risch Dagblad is een artikel geplaatst

Petrus voorgehouden. Dat blijkt bijvoor-

Reformatica. We denken dat de econo-

over de site van Ds. R.A. van den Berg:

beeld uit het woord “terstond”, de

mische crisis een rol heeft gespeeld bij

kenmerkende haast waarmee Petrus

het nemen van hun besluit.

verteld heeft.

Voor het beheer van de administratie

Het doorgeven van het Evangelie krijgt

wordt nog verder gezocht naar een goed

4


B ESTUU RSZAKEN

Tweede vergadering We vergaderen vervolgens op 6 novem-

nog door te wijzen op het gras dat verge-

ber in het huis van de penningmeester

leken wordt met de heerlijkheid van de

in Barneveld. De avond van de vergade-

mensen. En de diepste betekenis van het

ring wordt geopend door de voorzitter,

woord vergankelijk is, dat we allemaal

ds. C. van de Worp.

vergankelijk zijn. Er wordt dan gewezen

Hij verzorgt met ons de opening van de

op wat we als mensen niet meer zelf

vergadering en leest 1 Petrus 1:13 - 25.

kunnen doen.

Dit gedeelte gaat over de heilige levens-

We kunnen alleen nog wedergeboren

wandel, het heilig zijn.

worden uit het onvergankelijk zaad van de Heere. Bij de wedergeboorte zal het

Het woord “geopenbaard” in vers 12

oude voorbij zijn en is alles nieuw

wijst ons op het evangeliseren. Het

geworden.

Woord van de Heere is het Woord in der

Zo met Christus te sterven en dan met

eeuwigheid. Zoals in de Reformatie ook

Hem op te staan in een nieuw leven.

het Woord centraal stond. Het ging in de

Dan zal het zijn uit God, door Christus.

Reformatie dan ook om het sola scrip-


tura, alleen de Schrift. Ook in vers 23

Na het gebed heet hij allen hartelijk wel-

wordt door Petrus gewezen op “Gij die

kom en opent de vergadering. De agenda

wedergeboren zijt door het levende en

met de punten wordt dan afgehandeld.

eeuwig blijvende Woord van God”.

Na een kleine opmerking worden de

En in vers 24 en 25 herhaalt Petrus dit

notulen goedgekeurd en getekend. 5

B ESTUU RSZAKEN

ANBI

toekomst na te denken. Ieder van de

Met beide personen is een sollicitatiege-

bestuursleden krijgt de opdracht om

sprek geweest.

punten voor de brainstorm in te zenden

Na bespreking wordt de heer Van der

Zoals bekend zal zijn, zijn giften

naar de voorzitter.

Vliet uit Barneveld dan ook unaniem

alleen aftrekbaar van de belasting

Voor het gereedkomen van de cd-rom

benoemd tot nieuwe bureaubeheerder

wanneer ze gedaan zijn aan een orga-

van “De Saambinder” wordt een kort

van Stichting Reformatica per 1 januari

nisatie die het zogenaamde ANBI-

bericht gemaakt, wat in verschillende

2010.

keurmerk heeft gekregen. Deze regels

bladen geplaatst kan worden. Het nieuwe nummer van Refomail zal

staan voor Algemeen Nut Beogende Instelling. Uiteraard heeft onze stich-

Het lukt nog niet goed om een cd-rom te

eind dit jaar verschijnen.

ting de aanvraag ook ingediend om

maken die automatisch opstart op een

We willen graag vijf artikelen samen-

ervoor in aanmerking te komen, en

Mac-computer. Op deze cd-rom bevin-

stellen over internet. De inhoud van de

die is gehonoreerd. Uw begunstigers-

den zich dan bijvoorbeeld de bestanden

artikelen kunnen negatief, maar ook

bijdrage blijft dus aftrekbaar en u

van de nummers van een jaargang van

positief over internet handelen. Bij het

de

positief denken over internet kunnen

kunt weer rustig slapen.

De notulen worden verder inhoudelijk

“Waarheidsvriend”

met

digitale

bestanden. Het zoeken naar artikelen of

we

woorden op de cd-rom kan gedaan wor-

gemeenten en dan in de ruimste zin van

den met Adobe Reader.

het woord. De onderwerpen zullen aan

besproken. Het vervolg van programma

hulp

bieden

bij

de

kerkelijke

het bestuur worden rondgestuurd.

“Open Sjamar” wordt nader bekeken.

Van de penningmeester wordt verno-

Wat kunnen we als Stichting Reforma-

men dat de volgende keer de begroting

Deze vergadering wordt van de rond-

tica nog meer betekenen voor de verdere

voor 2010 zal worden samengesteld. En

vraag geen gebruik gemaakt. De vol-

ontwikkeling van dit prachtige pro-

hij zal assistentie verlenen bij de over-

gende

gramma. Voor het digitaliseren van het

dracht van de nieuwe bureaubeheerder.

daarna wordt de goede en functionele

blad Theologia Reformata, wat dit jaar

Uit de Journaalposten en de kolommen-

vergadering beëindigd door Ds. J.C. Klein

het 40-jarig bestaan herdenkt en onder-

balans blijkt dat we moeten oppassen

met gebed.

vergadering

wordt

gepland,

dak heeft gevonden bij de Gerefor-

met de financiën. Het teruglopend aan-

meerde Bond in Apeldoorn, wordt nader

tal begunstigers geeft een minder posi-

Ieder keert huiswaarts met de opgedane

overlegd. Voor het digitaliseren van “De

tief resultaat.

besprekingen en de uit te voeren werk-

Wekker” is de intentie uitgesproken om

Voor de vacature van bureaubeheerder

zaamheden. Alles in het belang van de

samen te werken, maar verder zijn er

zijn twee sollicitaties binnengekomen.

begunstigers.

nog geen nieuwe ontwikkelingen. De website www.bijbelseplaatsen.nl zal met behulp van de site www.w3c.nl nagekeken worden of de site voldoet aan de standaarden (gebruikersvriendelijk-

Speciale aanbieding

heid ) voor internet (kleiner – middel – We hebben een speciale aanbieding

begunstigers betalen € 25,– en stu-

De Belastingdienst heeft aan Stichting

betreffende de cd-rom van De Waar-

dent-begunstigers € 20,–. Voor een

Reformatica ontheffing verleend voor

heidsvriend. Een nieuwe begunstiger

jaarabonnement (zodat u ieder jaar

groter lettertype enz.).

Anbi. De actiepunten worden geaktuali-

ontvangt gratis de uitgave met de jaar-

een update ontvangt) van de cd-rom

seerd. Uit de ingekomen en uitgegane

gangen 1991 – 2006. Wanneer een

met de jaargangen 2006-2008 betalen

stukken blijkt dat er weer enkele begrij-

begunstiger een nieuwe begunstiger

niet-begunstigers € 32,–, begunstigers

pelijke opzeggingen van begunstigers

aanbrengt dan ontvangen beide deze

€ 18,50 en studentbegunstigers €14,–.

zijn, namelijk overlijden en emeritaat.

cd-rom gratis. De prijs van deze cd-

Verder blijkt uit de stukken dat we bij de

rom is voor niet-begunstigers € 25,-.

Update Wie in het verleden geabonneerd was

inning van de begunstigergelden moeten blijven letten op de wanbetalers.

Nieuwe uitgaven

op de html-versie kan een update naar

Voor een losse bestelling van de cd-rom

de PDF-versie krijgen voor € 10,-. Dit

De toekomst van de Stichting willen we

met de nieuwste jaargangen 2006 –

geldt zowel voor begunstiger als niet-

bespreken in een extra vergadering.

2008 betalen niet-begunstigers € 40,–,

begunstiger.

Begin 2010 hopen we als bestuur over de 6


PROGRAMMATUUR

Nieuwe uitgave

De Saambinder op cd-rom Ds. C. v.d. Worp

Het “Deputaatschap ter behartiging van de belangen van De Saambinder” en de “Stichting Reformatica” hebben een overeenkomst gesloten voor wat betreft het uitgeven van vooralsnog de 87e jaargang van het kerkelijk weekblad “De Saambinder” van de Gereformeerde Gemeenten.

de cd-rom te bestellen. Ook via een mededeling in “De Saambinder” zal naar de webshop van Reformatica.nl worden verwezen.

Van elk nummer van die jaargang is een

Wanneer u begunstiger bent of wordt van

pdf-bestand gemaakt. De wekelijkse

Stichting Reformatica (www.reformatica.

pdf-bestanden zijn bij elkaar op een cd-

nl) ontvangt u korting op de cd-rom. De

rom geplaatst. De huidige cd-rom bevat

kan bij het zoeken worden gebruikt. Via

prijs van de cd-rom is voor begunstigers

alle nummers van de 87e jaargang (dat

het zoekvenster kan op elk(e) willekeu-

van “Stichting Reformatica” € 25,- en

loopt van 1 oktober 2008 tot 30 septem-

rig woord, naam of titel worden gezocht

voor niet-begunstigers € 40,-.

ber 2009) van “De Saambinder”.

in de 51 nummers van dit kerkelijk weekblad.

Van elke verkochte cd-rom van “De

Met behulp van de cd-rom kunnen arti-

De cd-rom is te gebruiken op zowel een

Saambinder” wordt door de onze stich-

kelen en trefwoorden snel worden opge-

Windows- als een Maccomputer.

ting een gedeelte van het bedrag afge-

zocht. Er zijn van alle artikelen bladwij-

De cd-rom is tot stand gekomen in

dragen aan de redactie van “De Saam-

zers gemaakt, zodat hierdoor het zoeken

samenwerking met onze stichting. Via

binder”

vergemakkelijkt wordt.

de webshop van “Stichting Reformatica”

“Emerituskas”, uitgaande van de Gere-

ten

behoeve

van

de

Het zoekprogramma van Adobe-Reader

http://www.reformatica.nl/shop.php is

formeerde Gemeenten.

Bureaubeheerder Vele jaren heeft dhr. Muije ons bureau verzorgd. Al eerder

A. van der Vliet,

kon u lezen dat we een nieuwe bureaubeheerder zochten.

Graaf van Lijndenlaan 25, 3771 JB Barneveld

Deze runt de administratie, de boekhouding, maakt de CD

Tel. 0342-424113

ROM’s gereed, bezorgt de verzending van Refomail en nog veel meer. Op zoek naar een nieuwe bureaubeheerder

Dit telefoonnummer is tijdelijk, er komt een apart nummer

plaatsten we een advertentie, waarop twee sollicitanten

voor de stichting. Dhr. Van der Vliet heeft als administra-

zich meldden.

teur/secretaris op een accountantskantoor gewerkt en is

Na gesprekken met beiden door de voorzitter en de huidige

sinds enige tijd met de VUT. We denken in hem een goede

bureaubeheerder viel de keus van het bestuur op dhr. A.

kracht voor de stichting gevonden te hebben en wensen

van der Vliet te Barneveld. Hoewel de officiële wisseling

hem bij voorbaat al veel sterkte in dit werk toe.

nog plaats moet gaan vinden geven we hier alvast het

Op het afscheid van dhr. Muije en de overdracht van het

nieuwe adres en het voorlopige telefoonnummer door:

werk komen we in het eerstvolgende nummer terug.


7

BIJBEL & KERK

Stuttgarter Elektronische Studienbibel

het bijna een monopolist geworden is in

SESB 3.0

titels.

het digitaal publiceren van theologische Het feit dat Logos/Libronix verreweg de grootste speler is in de digitale wereld van het Bijbelonderzoek, bewijst ook de

Door ds. A.J. van den Herik

SESB-versie van het programma. Want deze heeft als enige de wetenschappe-

Van SESB 1.0 naar 3.0... Ongeveer vier jaar geleden verscheen de Stuttgarter Elektronische StudienBibel, een verzameling academische theologische bronnen, die te lezen en te onderzoeken zijn binnen het Logos/Libronix-bijbelprogramma. We hebben over dit programma toen uitvoerig geschreven en er ook onder leiding van prof. dr. E. Talstra een studiemorgen aan gewijd. Inmiddels is de derde versie van dit mooie programma verschenen en het is daarom tijd daaraan opnieuw aandacht te besteden.

lijke tekst van de Biblia Hebraica Stuttgartensia met het volledige kritische apparaat. In de SESB 3.0 versie zijn zelfs de verschenen boeken van de opvolger ervan beschikbaar: De Biblia Hebraica Quinta (bevattend de nieuwe uitgave van Deuteronomium, Feestrollen en Ezra/Nehemia). Daarnaast heeft alleen Logos de digitale rechten van Nestle Aland 27 met kritisch apparaat, Septuaginta met kritisch apparaat en de kritische uitgave van de Vulgata. Wie deze boeken dus elektronisch wil, kan alleen

Verschil met BibleWorks

bij Logos terecht! In het kader ziet u aan-

Wij weten dat velen van ons met het

gegeven welke werken aanwezig zijn.

programma BibleWorks werken, maar er theologische

De onderzoeksmogelijkheden in het programma

zijn ook diverse mensen die met het Logos-programma

hun

arbeid verrichten. Daarom allereerst een

Van een programma dat op wetenschap-

kleine vergelijking tussen beide pro-

pelijk wijze de Bijbeltekst wil onderzoe-

gramma’s: waarin verschillen ze van

ken, verlangt men allereerst goede zoek-

elkaar?

functies. Die zijn er in overvloed.

Het meest in het oog springende onder-

Allereerst is er de mogelijkheid om op

scheid is, dat BibleWorks zich vooral

morfologie te zoeken. Zo kunnen in een

richt op het onderzoeken van de Bijbel-

(zelf af te grenzen) tekstgedeelte alle

tekst. Het aantal meegeleverde Bijbels in

infinitivi gevonden worden of alle adjec-

diverse talen – tot zeer exotische als

tivi. Maar je kunt ook zoeken naar een

Japans en diverse soorten Chinees – is in

bepaald lemma (“grond”-woord zoals het in het woordenboek voorkomt) met

BibleWorks groter dan in Libronix. Bibleworks doet er daarnaast alles aan

ook niet op de één of andere manier in

morfologie. Bijvoorbeeld: hoe vaak rbdd pi

om het onderzoek van de Hebreeuwse,

Libronix voorkomen, al moet je er daar

in de 2e sg voorkomt. De zoekmogelijk-

Aramese en Griekse grondtekst zo mak-

wel even langer naar zoeken – maar zijn

heden zijn legio. Er zijn ook mogelijkhe-

kelijk en adequaat mogelijk te laten ver-

doel gaat verder: het is vooral ook een

den om grafisch te zoeken met behulp

lopen. Daarvoor heeft het talrijke hulp-

bibliotheekprogramma.

van een grafische “query editor”. Gebrui-

middelen zoals lexica en grammatica’s

theologische boeken – vrijwel uitslui-

beschikbaar.

tend Engelstalig – zijn in het libronixformaat aan te schaffen, te lezen, te

Syntactisch zoeken (korte inleiding)

Libronix doet dit ook – ik denk dat er

annoteren en te onderzoeken.

Naast de mogelijkheid tot het zoeken op

weinig functies in BibleWorks zijn die

Onlangs heeft het bedrijf de exclusieve

woordniveau is er de mogelijkheid om te

rechten verkregen om de boeken van

zoeken op zinsniveau. Dit is een exclu-

8

Duizenden

kers van BibleWorks herkennen die.

uitgeverij Zondervan digitaal te publice-

sieve mogelijkheid binnen Logos. Wij

ren (uitgever van o.a. het 5-delige New

weten allemaal dat de versindeling van

International Dictionary of Old Testa-

de Bijbel niet oorspronkelijk is. Pas in de

ment Theology and Exegesis), waardoor

Middeleeuwen zijn monniken ertoe Refomail jaargang 2009 nr. 3

BIJBEL & KERK Bijbels. Dit geeft bij een eerste onderzoek naar een bepaalde tekst vaak al aan, waar de spanningen in de uitleg liggen. Het onderaan gegeven voorbeeld geeft de perikoopindeling weer van Ef. 1. in verschillende Bijbels. Ook is het mogelijk om aan te geven waarin diverse Bijbeluitgaven in één taal van elkaar verschillen. Zo kan heel gauw duidelijk worden waar in Genesis 1:1 de SV (als “basis” ingesteld) bijvoorbeeld verschilt van de NBV, de Groot Nieuws Bijbel en de Willibrordvertaling overgegaan om de Bijbel in verzen in te

Ook kan binnen een bepaalde perikoop

Een ander mooi stuk gereedschap is de

delen. Dat vergemakkelijkte de verwij-

inzichtelijk

mogelijkheid om zinsdiagrammen te

zing naar Bijbelwoorden. Ook de inde-

werkwoordsvormen gebruikt worden.

worden

gemaakt

welke

ling in hoofdstukken is het werk van

maken. Je kunt daarmee de structuur van een perikoop duidelijk krijgen door

monniken, al gebeurde dat veel eerder.

Een interessante optie is te kijken hoe de

het gebruik van verschillende kleuren

We weten allemaal dat de hoofdstuk- en

perikoopindeling is van verschillende

per woordsoort te gebruiken en door het

versindeling soms behoorlijk willekeu-

invoegen van markeringen.

rig is. Verzen en grammaticale zinnen dekken elkaar lang niet altijd. Zo bestaat

Het programma biedt nog veel meer

de langste grammaticale zin in de Bijbel

mogelijkheden om op een diepgaande

uit maar liefst 12 verzen (Ef 1:3-14).

manier de Bijbeltekst te onderzoeken.

Het zoeken naar woorden op tekstni-

Het weinige wat ik nu heb aangereikt,

veau heeft daarom ook zijn beperkin-

kan wellicht dienen als smaakmaker.

gen. Logos heeft dit probleem opgelost door de mogelijkheid van “syntactisch

Voor wie een online demo van het pro-

zoeken” te creëren. Hiermee kun je – ongeacht of een grammaticale zin een deel van een tekstvers beslaat (bij nominale zinnen) of zich uitspreidt over meerdere teksten – een woord of woordgroep binnen deze grammaticale zin zoeken. In een volgend artikel hoop ik daar nader op in te gaan, want de mogelijkheden van syntactisch zoeken zijn legio. We kunnen namelijk niet alleen zoeken op woorden, maar ook op grammaticale onderdelen van een zin.

Presentatie van gegevens Wie zoekt, wil zijn zoekresultaten ook op een heldere manier weergegeven zien. Dit kan bij Logos met allerlei grafieken, die je zelf aan kunt passen. Zo laat de volgende grafiek zien waar de naam Levi in het Oude Testament voorkomt. Zulke grafieken kunnen naar hartenlust aangepast worden. Refomail jaargang 2009 nr. 3

9

BIJBEL & KERK gramma wil bekijken kan terecht op: http://www.sesb-online.de/en/demodownload/ Online instructiefilmpjes in het Duits zijn

ook

op

(www.sesb-online.

deze de)

te

site vinden.

Ook op de elektronische snelweg

Gordel om! door ing. J. Hoogendoorn

Gefilterd internet thuis biedt niet voldoende veiligheid tegen de gevaren van internet, vindt de auteur. In het Reformatorisch Dagblad verscheen dit artikel van zijn hand. Met toestemming nemen we het hier over. Ook in bedrijven en onderwijsinstellingen zou filtering vanzelfsprekend moeten zijn.

Wie in een auto stapt doet een gordel

tistisch gezien gering. Helaas rijden

der de bescherming van een veiligheids-

om, ook al is de kans op een ongeluk sta-

velen op de elektronische snelweg zon-

gordel. Wellicht in de veronderstelling dat de gevaren klein zijn. De risico’s zijn echter niet gering. Op steeds geraffineerdere wijze proberen sekssites bijvoorbeeld het aantal bezoekers te verhogen. Een serieuze jongere die naar de norm van Gods wet wenst te leven, begeeft zich in groot gevaar wan-

10


BIJBEL & KERK neer hij of zij zonder bescherming inter-

maar dat geldt ook voor een auto-onge-

net op gaat. Helaas hebben ze vaak geen

luk. Toch doen we bij iedere rit de auto-

keus. Wanneer ze op de universiteit

gordel om. Eén tikfout in een zoekop-

vanaf hun laptop inloggen, staan ze

dracht

bloot aan deze gevaren.

resulteren in een pagina vol gevaarlijke

kan

in

enkele

seconden

links. Eén klik verder en je ziel is bevuild Wie denkt met gefilterd internet gevrij-

door wat je ziet.

waard te zijn van de gevaren van internet, overschat de waarde van het filter.

In de jaren 90 reageerden de (orthodoxe)

Natuurlijk zorgt een goede provider voor

kerken heftig tegen internet en bepleitte

een zorgvuldige filtering, maar dekt dat

5. Ten slotte denk ik aan iedereen die in

distantie. Begrijpelijk, gezien de reële

alle situaties? Ik noem vijf voorbeelden

een bedrijf werkt waar internet open

gevaren. Uit liefde voor de gemeentele-

van gevaarlijke situaties.

is. Natuurlijk is er de sociale controle.

den werd soms de tucht gebruikt. Intus-

Maar die is niet altijd even sterk. En

sen lijkt gefilterd internet geaccepteerd.

Hotelkamer

wanneer je belijdt dat de mens tot het

Beseffen we in de kerk wel dat gefilterd

1. Allereerst de situatie waarbij er thuis

kwade geneigd is, zou je toch overal op

internet thuis alleen niet voldoende is?

internet beschermd willen zijn?

Dringt dezelfde liefde tot onze (jonge)

een draadloze verbinding is tussen de computer en het internetmodem.

gemeenteleden de kerken tot gebed en

Zoonlief verbindt z’n computer met

Tikfout

het draadloze netwerk van de buren.

Mijns inziens is het hoog tijd om aan-

Als de buren geen gefilterd internet

dacht voor deze gevaren te vragen. Laten

Welzijn

hebben, kan hij vrij rondkijken op een

de christelijke vakbonden er bij de werk-

Laten we ook de christelijke politiek acti-

tot vermaning?

gevers op aandringen dat bedrijfsnet-

veren om in het publieke domein aan-

werken worden gefilterd. Wanneer dat

dacht voor deze gevaren te vragen en

2. Op hogescholen en universiteiten heb-

niet haalbaar is, moet we ervoor vechten

een

ben veel studenten een eigen laptop.

dat het een arbo- of arbeidsvoorwaarde

bepleiten voor studenten en werkne-

open internet.

pornovrije

internettoegang

te

Als ze op school hun pc aan het inter-

wordt dat de individuele werknemer in

mers. Wanneer je van een school en een

net koppelen staat alles open. Helaas

ieder geval zijn pc kan beschermen. Fil-

bedrijf mag verwachten dat er geen

is filtering op scholen nog niet ver-

terleveranciers

handen

gevaarlijke situaties ontstaan voor het

plicht.

ineenslaan om hiervoor goede oplossin-

fysieke welzijn van de studenten of

gen te bieden.

werknemers, zou je toch ook mogen ver-

moeten

de

wachten dat ze recht hebben op bescher-

3. Veel werknemers kunnen tegenwoordig via een zogenaamde VPN-verbin-

Misschien vindt iemand dit wat verge-

ming van het emotionele welzijn? Voor-

ding thuis inloggen op het computer-

zocht. Inderdaad is het risico niet groot,

komen is beter dan genezen.

netwerk van de zaak. Vanaf dat netwerk kan de gebruiker meestal vrij het open internet op. Terwijl het gezin denkt dat vader ’s avonds thuis via een

Tip

Tipje

nu de betreffende dia, houd de CTRL-

* Aftiteling

tje naar beneden. U ziet dat de dia zich

gefilterd internet aan het werk is, bekijkt hij mogelijk minder fatsoen-

toets ingedrukt en draai het muiswielWie veel met presentaties werkt, weet

verkleint. Zorg dat er nu boven de dia

hoe hij animaties kan maken. En weet

voldoende ruimte is voor de aftiteling.

4. Een andere groep zijn de regelmatige

bovenal dat dit slechts in bepaalde

Maak dáár – dus niet op de dia – een

reizigers. Wanneer ze na een vermoei-

mate gebruikt moet worden. Maar stel,

tekstvak aan en voeg de tekst in. Zorg

ende dag, eenzaam en alleen op de

u wilt een presentatie met de beamer

dat dit vak geselecteerd is, kies (rech-

hotelkamer zitten is er ineens via het

afsluiten met een echte aftiteling,

termuisknop) ‘aangepaste animatie’.

hotelnetwerk open internet beschik-

waarbij bepaalde namen van beneden

Kies vervolgens in het animatie veld

baar. De satan doet wel zijn best om

naar boven over het scherm scrollen.

dan: effect toevoegen, ingang, binnen-

iets voorbij te laten komen waardoor

Maak dan alvast een nieuwe, lege dia

kruipen en geef als richting en snel-

de verleiding ontstaat om even één

op de plaats waar deze komt, wellicht

heid op respectievelijk ‘van onderen’

keer door te klikken...

het einde van de presentatie. Selecteer

en ‘zeer langzaam’.

lijke informatie op het open internet.


11

BIJBEL & KERK Tip

Ultieme verzameling gegevens

Tipjes

Modern monnikenwerk

* Fragmentatie

Door ds. M. Aangeenbrug

In Vista krijgt u met de standaardbesturing geen zicht op de fragmentatiegraad van uw schijf, terwijl dat bij Windows XP wel het geval was. Wilt u toch weten hoe (erg) het met uw

Voor predikanten is het altijd weer opgaaf om tijdig een tekstkeuze te hebben gedaan. Zelf maak ik altijd een schema van een aantal weken vooruit, met daarin de nodige bijzonderheden.

schijf is gesteld, tik dan cmd in bij de opdrachtregel. Start het programma Voor de prediking uit de belijdenisge-

niet vinden. Het zijn ook maar hulp-

+enter). Voer nu het volgende com-

schriften is het vanzelf duidelijk wat er

bronnen.

mando uit:defrag c: -a -v ( bevestig

aan de beurt is. In een bijzondere tijd

Mij werd de naam van een site aange-

met enter). Even later krijgt u het

van het kerkelijk jaar is de keuze vaak

reikt met wel ontzettend veel informatie

fragmentatie rapport van c: te zien.

ook wat duidelijker en een andere keer

voor mogelijke schriftgedeelten op de

wordt een serie preken uit een bepaald

zondagen die komen, met daarbij een

bijbelgedeelte

bijna onuitputtelijke hoeveelheid achter-

(bijv. bevestigen met ctrl+ shift

* Verkenner

gehouden.

Dan

weer

Als u met de verkenner door uw map-

word je zelf bepaald bij een bepaalde

grondinformatie, commentaren, beeld-

pen navigeert en daarbij de detail-

tekst, waarvan je denkt daarover te gaan

materiaal, exegetische werken en ga zo

weergave

beeld,

preken. Maar het kan je ook overkomen

maar door. Verder artikelen, preken, stu-

details), gebeurt het wel eens dat

selecteert

(kies

dat maar geen tekst je op dat moment zo

dies, vragenbeantwoording, liturgische

sommige kolommen te smal blijken.

aanspreekt dat je daar mee bezig wilt

gegevens. Het bestrijkt de complete

U kunt elke kolom apart aanpassen,

zijn. Het overkwam me wel eens dat ik

Engelstalige wereld. Uiteraard zit er veel

maar sneller gaat het als volgt. Druk

een bepaalde tekst had genoteerd om op

informatie tussen waar we hier in

tegelijk de Ctrl-toets en het plus teken

een zekere zondag te bepreken, maar

Nederland niets mee zullen doen. Het is

op het numerieke gedeelte van uw

toen de zondag dichterbij kwam en ik de

ook onmogelijk en ondoenlijk alle gebo-

toetsen bord in. Windows maakt alle

notitie zag begreep ik niet waarom ik

den links te bekijken. Maar het kan u op een bepaalde tekstgedachte brengen.

kolommen dan in èèn ruk net breed

deze keuze had gemaakt.

genoeg.

Ook worden wel postilles gebruikt, maar in de voorgeschreven teksten voor

Het gaat over de site www.textweek.

* Afbeelding positioneren

bepaalde zondagen kan ik me meestal

com

Het kan gebeuren dat u een afbeelding in Word exact wilt positioneren. Dat kan als volgt. Voeg de afbeelding toe, klik die dan met de rechtermuisknop aan en kies Afbeelding opmaken. Ga naar het tabblad indeling en duid de gewenste stijl aan (kies echter niet: in tekstregel). Druk op de knop geavanceerd en open het tabblad afbeelding positie. Om de afbeelding bijvoorbeeld 5cm van de linkerrand en 10cm van de bovenrand te krijgen, vinkt u absolute positie aan en vult u respectievelijk 5 cm rechts van en 10 cm onder pagina in.

12


PROGRAMMATUUR zijn aangegeven) komt

Tipjes

Tip

men in het veld waarin de links naar alle mogelijke informatie is weergegeven. Ook zijn er jaarroosters

aanwezig,

* Snel symbool

waarin de mogelijke tek-

U wilt een speciale letter of symbool

sten voor dat jaarge-

aan uw document toevoegen in vista,

deelte gegeven worden.

maar het programma voorziet niet meteen in een functie als invoegen,

De site heeft geen eigen informatie,

maar

ver-

symbool. Geen probleem: tik bij de zoekopdracht

(bij

startknop)

het

Door het aanklikken van de datum

bindt alleen maar door. Niettemin

woord ‘tekens’ in. Start de module

(ongeveer drie tot vier maanden vooruit

waard om eens een keer door te spitten!

‘speciale tekens’ op. Dubbelklik op het gezochte teken, ga terug naar uw geopende toepassing en plak het op de plaats van bestemming. Het teken

Steun voor de ‘dictator’

Tips en trucs bij spraakherkenning, deel X

wordt nu toegevoegd.

* Volumeknop Had u graag de windows volumeknop op de taakbalk van windows? Voor Windows X open het configuratiescherm en kies geluiden, audioapparaten. Op het tabblad volume plaatst u een vinkje bij pictogram voor het

door ds. G. van Wijk

volume. In het systeemvak plaatsen. In Windows Vista klikt u met de rech-

Ditmaal aflevering 10. Niet exclusief toegesneden op de laatste versie (versie 10.1) maar ook nuttig voor degenen die werkzaam zijn met eerdere versies.

termuisknop op de windows taakbalk en kiest u eigenschappen. Ga naar het tabblad systeemvak en plaats een vinkje bij volume.

* Tekst uit pdf Tip 1: Methode van compositie

twee vorige tips. In de laatste Refomail

U bent op een interessant pdf-docu-

Wij kennen allemaal het probleem. Voor

(2009-2, pag. 23, tip 2) werd uit de doe-

ment gestuit waarvan u (alleen) de

de hoogste herkenningsprecisie is het

ken gedaan hoe met de muis met snelle

tekst graag in een document wilt

beter dat wij vlot en zonder hapering

bewegingen een handeling uitgevoerd

plaatsen. Dat kan heel snel als volgt:

spreken. De praktijk is echter weerbar-

kan worden. Bijvoorbeeld door een zin

open het pdf-document in Adobe- of

stig. De meesten van ons zullen al com-

uit te vegen. Daarbij werd gebruik

Foxitreader, ga naar het menu file

ponerend hun tekst inspreken. Dat bete-

gemaakt van het hulpprogramma Stro-

(bestand) en sla het daar als txt-

kent dat aan de uitgesproken zin vaak

keIt (zie Refomail 2008-1, pag.11).

bestand op.

wordt geschaafd. Het beste resultaat

Op deze manier wordt de laatste zinsui-

Open dit bestand (bijvoorbeeld in

wordt behaald als u uw document in één

ting geschrapt, als het niet naar uw zin

kladblok), druk op ctrl+A, open een

keer inspreekt, een voorgelezen tekst

is, of fouten bevat. Dat werkt sneller dan

leeg document en plak de tekst daar

levert dan het beste resultaat op! Toch

de gesproken uiting te corrigeren of te

in met Ctrl+V, waarna u het docu-

zijn er situaties, waarbij u per zin wilt

modificeren. De handmatige variant is

ment verder kunt opmaken. Voor

beoordelen of uw gedachten puntig

pijlsnel, zodat het denkproces niet wordt

deze truc hebt u dus geen speciale pdf

genoeg geformuleerd zijn. Dan kan het

onderbroken. Zo kunt u toch haperen en

converter of -printsoftware nodig.

commando “ongedaan maken” goede

stotteren – dat is nu eenmaal inherent

diensten bewijzen. Handmatig.

aan het componeren – en toch snel uw

Hiervoor moeten we even terug naar

tekst ingeven. De laatste uiting wegha-


Met dank aan Eric Warnies

13

PROGRAMMATUUR len en opnieuw inspre-

Tip 3: Wacht op 64-bit

beeld GeoSlab703 Lt BT lezen makkelijk

ken, werkt sneller dan

In de loop der jaren is het aantal paar-

op de kansel, zodat het contactmoment

achteraf je tekst te

denkrachten van een gemiddelde com-

met het papier beperkt blijft.

modificeren. Een ander

puter flink opgevoerd. Grotere reken-

het

kracht vergroot de nauwkeurigheid.

Tip 5: Select-and-Say behouden

schrappen van de laat-

Inmiddels draaien veel programma’s op

Select-and-Say is een feature dat het

ste uiting en het opnieuw dicteren is,

64-bit machines. Ook Nuance heeft de

mogelijk maakt woorden binnen uw

dat u wat de uitspraak betreft scherp

64-bit versie uitgebracht voor versie 10.

document te selecteren, op te maken, te

voordeel

van

gehouden wordt. Bij het opnieuw dicte-

Voor geregistreerde gebruikers is deze

verwijderen, etcetera. Om dat mogelijk

ren hebt u de gelegenheid duidelijker te

kosteloos te downloaden vanaf:

te maken wordt in het tekstverwer-

articuleren. Bovendien zit de zinsuiting

http://www.nuance.com/vista/natural-

kingsprogramma een plugin gebruikt.

beter in uw hoofd zodat u beter in staat

lyspeaking/Dragon10.1/Dragon10.1_NL

MS Word bijvoorbeeld kan dan samen-

bent de zin in een adem uit te spreken.

/ form.asp?L=Dutch

werken met Dragon. Koppelen van deze

Probeer het maar eens, het werkt.

De 64-bit versie draait ook op 32-bit

twee programma’s gaat weleens mis.

machines en het is aan te bevelen van

Met name wanneer Word wordt opge-

deze 64-bit versie gebruik te maken.

start en u met dicteren begint, zonder

Tip 2: wensende vormen Ons taalveld kent een aantal wensende

dat Word helemaal geladen is. In dat

Tip 4: Speciale tekens

geval verliest Word zijn Select-and-Say

heeft moeite hier mee om te gaan. Een

Wij hebben het allemaal weleens gezien

mogelijkheid. Woorden verschijnen wel

aantal van deze vormen staan niet eens

in ons tekstbestand. Midden tussen alle

in het herkenningsvenster maar niet

in het lexicon. Het is trouwens ook

letters verscheen ineens een blokje. En

langer meer in het document. Het enige

onverstandig zulke vormen aan het lexi-

dat terwijl u een speciaal teken had

dat dan nog soelaas biedt, is een herstart

con toe te voegen. Indien u bijvoorbeeld

verwacht: het symbool van vreemde

van de programma’s, of in een uiterst

de wensende vorm “geve” toevoegt aan

valuta of iets wiskundigs, maar blijk-

geval een nieuwe installatie van Dragon.

het lexicon, krijgt u vast en zeker proble-

baar beschikt het lettertype niet over dat

Om bovenstaande situatie te vermijden,

men. Het woord “geven” wordt door ons

specifieke symbool. Als u werkt met

start u allereerst Dragon NaturallySpe-

vormen.

Dragon

NaturallySpeaking

uitgesproken meestal zonder de “n” aan

gangbare lettertypen zoals bijvoorbeeld

aking. Pas als dit

het einde, dus in een aantal gevallen zal

Times New Roman of Arial, zult u niet zo

helemaal geladen is, start u uw tekstver-

Dragon voortaan besluiten het woord

gauw problemen ondervinden. Bij min-

werker. Ook bij het starten van dit pro-

“geve” neer te zetten. Beter is het wens-

der gangbare lettertypen zou u graag

gramma geeft u deze applicatie vol-

ende vormen aan het lexicon toe te voe-

een aantal symbolen toegevoegd willen

doende tijd. Afsluiten van de computer

gen terwijl zij onderdeel uitmaken van

zien. Hoe is dat op te lossen? Bijvoor-

moet in de tegenovergestelde volgorde.

een vaste uitdrukking. Zinsuitingen als

beeld met het euroteken. Mijn stan-

Eerst Word of andere tekstapplicatie

bijvoorbeeld: “geve de Heere”, “de Heere

daardlettertype – GeoSlab703 Lt BT –-

afsluiten, en pas helemaal aan het einde

zegene u”, “dat hij bidde”, et cetera, kun-

beschikt niet over dat symbool en het

Dragon NaturallySpeaking. Bovendien is

nen

lettertype is sinds de invoering van de

het raadzaam om tijdens de sessie zowel

woordgroep aan het

euro ook niet geactualiseerd. Weliswaar

Dragon als Word niet tussendoor af te

lexicon worden toege-

had ik het met een macro opgelost tot-

sluiten. Laat het actief ook al hebt u geen

het

beste

als

dicteerprogramma

voegd. Vooral omdat

dat ik het programma “Font Creator”

document open. Het pakt negatief uit als

deze uiting met een

ontdekte. Daarmee is het mogelijk sym-

u het sprekersprofiel tussentijds opslaat.

“n” aan het einde,

bolen uit andere lettertypen te

Doe dat pas aan het einde bij het afslui-

grammaticaal onmo-

importeren en te modificeren. U

ten van de computer. De Select-and-Say

gelijk is. Is uw taalmodel goed opge-

kunt zelfs met dit programma

optie is ook te verliezen bij de overgang

bouwd dan zal de zinsuiting “de Heere

uw eigen lettertype – bijvoor-

naar een andere taal. Met name als u de

zegene u”, niet eens een probleem zijn,

beeld uw eigen handschrift – aanma-

optie “automatisch bepalen van de taal”

zolang de dicteersoftware deze uiting

ken. Vervolgens slaat u het lettertype op

binnen Word hebt aangevinkt. Zorg er

maar vaak genoeg gezien heeft. Daaren-

onder een andere naam en maakt u dat

dus voor dat deze optie niet aangevinkt

tegen zal een tekst zoals we deze aan-

tot uw nieuwe standaardlettertype. Het

staat. Daarnaast

treffen in Johannes 12:47 nooit juist

programma “Font Creator” is te down-

kan het wisselen

getranscribeerd

loaden vanaf http://www.high-logic.com/

naar een andere

betreffende zinsneden niet aan het lexi-

fontcreator.html.

taalmodule pro-

con zijn toegevoegd.

Geometrische lettertypen zoals bijvoor-

blemen

14

worden,

indien

de

opleve-


PROGRAMMATUUR ren. Als u in een andere taal wilt dicte-

Een van de the-

ren, zorg dan dat alle restanten van het

ma’s die op dit

sprekersprofiel uit het parate geheugen

- http://www.nuance.com/naturally

verwijderd zijn met behulp van een

speaking/customer-portal/dragon-

handen zijn,

naturallyspeaking-training-videos.asp.

betreft het aan-

“memory manager”.

- http://netherlands.nuance.com/ natu-

Tip 6: Video’s en documentatie Wilt u vooraf de mogelijkheden van dicteersoftware verkennen? Dat kan. Op de

rallyspeaking/resources/demos.asp. - http://community.nuance.com/blogs/ dragon/

internetsite van Nuance vindt u vol-

moment voor-

maken en het opbouwen van het sprekersprofiel. Ook het zogenaamde “werkboek” is een echte aan-

doende materiaal. Kijkt u bijvoorbeeld

Daarnaast is Nuance onlangs begonnen

rader en een onuitputtelijke bron van

maar eens op:

met het uitgeven van een serie “semin-

informatie. Dit “End-user workbook” is

- ftp://ftp.scansoft.com/nuance/

ars” waarbij de werking van de dicteer-

te downloaden vanaf http://support.

software stap voor stap wordt uitgelegd.

nuance. com/usersguides/default.asp

dictaphone/videos/dns10/

Speuren naar spannende privacy

De gevaren van internet

Niet alleen zinloze tijdverspilling, maar je vraagt je ook af welke mentaliteit er bij de makers van deze site is om je tijd eraan te besteden om letterlijk voortdurend het wereldwijde web af te speuren

Door ds. M. Aangeenbrug

op zoek naar zulke beelden. Ook vraag je je daarbij af hoe het komt dat de beelden die met bewakingscamera’s opgenomen

Het hoeft geen betoog dat het internet in korte tijd is uitgegroeid tot een medium dat niet meer weg te denken is. Het zal ook een ieder overduidelijk zijn dat er zowel positieve als negatieve signalen over zijn af te geven.

worden – en dus wettelijk niet voor publicatie gebruikt mogen worden – toch telkens weer in de media verschijnen. Kennelijk is het heel simpel: de nachtwaker zit op zijn kantoor, bekijkt daar de beelden van de afgelopen dag, ziet een interessante ontmoeting van een of

Het filteren van de aansluiting is een

heeft. Dat komt veelvuldig voor. Vaak

andere BN-er met een onbekende,

drempel om veel vuil buiten te houden,

ook alleen een voornaam gecombineerd

kopieert de beelden en stuurt ze de

maar het gaat er allereerst om je per-

met plaatsnaam, maar er zijn genoeg

wereld in. En te grabbel ligt je naam.

soonlijke houding tegenover de Heere.

mogelijkheden om via de zoekfuncties

Het gaat in dit artikel niet zozeer om de

personen te traceren. Bij sollicitatiepro-

voors en tegens van internet, maar veel

cedures kan zoiets iemand nekken.

meer over het machtsmiddel dat een enkeling daarmee in de hand kan heb-

• Het is helemaal in om alle gekke en

ben om de mening van velen te beïn-

dwaze dingen die vrienden doen met je

vloeden. Laat ik het aan de hand van

camera op te nemen en die vervolgens

enkele voorbeelden duidelijk maken.

op een website neer te zetten. Er zijn

• Iemand heeft een keer in een reactie op

heel wat landelijke bekende websites

bijvoorbeeld een krantenartikel onge-

die op deze wijze soms totaal oninteres-

zouten – en soms met grove woorden –

sante (want Pietje springt over een muur

kritiek gegeven. Vooral jongeren hebben

en valt daarbij), maar ook schokkende

• Iemand maakt een ongelukkige ma-

de neiging in een opwelling dit snel te

(een camera registreert een ongeval met

noeuvre in het verkeer, de bestuurder

doen. Een dergelijk bericht kan hen nog

dodelijke afloop), brutale (Jan slaat Piet

stapt uit, ook weer vastgelegd op een

jaren achtervolgen. Uiteraard wanneer

in elkaar), en afschuwelijke (uit oorlogs-

camera. En jawel, zie je wel, het is weer

men zijn eigen naam daarbij gebruikt

gebieden) filmpjes plaatsen.

een vrouw, roept iedereen. Stigmatise-


15

PROGRAMMATUUR rend voor een groot aantal mensen, die

die schepping/evolutie oproepen. Men

zo via het internet elkaars meningen

wilde dit uiteraard in besloten kring

vormen.

doen zonder de pers. Maar wie stond er buiten met camera en microfoon? Geen-

• Ergens in Groningen is iemand die een

stijl. Geheim Gereformeerden Overleg,

eigen website heeft en daar dubieuze

zo werd het genoemd.

filmpjes opzet. Beelden van vrouwen in

Ik citeer uit het bericht dat op internet

het publiek, zo mogelijk onder de rok-

geplaatst werd: “Vandaag was het dan

ken. Uiteraard vraag je je af hoe diep

zo ver. Het Geheime Topoverleg over de

iemand zinken kan. Maar o wee, als ‘het’

Schepping door de mannenbroeders van

internet er lucht van krijgt. In no time is

de Gereformeerden Bond. De neuzen

niet wilt dat iedereen het mag weten,

een hele schare meelezers bezig om de

van de zwartsokken moesten weer eens

dan moet je het ook niet laten zien of

foto’s te analyseren. Binnen een halve

één kant op inzake het Scheppingsde-

horen. Met andere woorden, eigen

dag weet men precies welk traject deze

bat”. In het bijbehorende filmpje werden

schuld dikke bult.

persoon dagelijks aflegt van huis naar

enkele nietsvermoedende collega’s naar

Dat is het standaardzinnetje als het in

werk, zijn vervolgens zijn collega’s

hun mening gevraagd. Dat men niet

de discussie gaat over het aanleggen van

gewaarschuwd op het werk en staat de

eens weet hoe Gereformeerde Bond

een database. Maar er zijn zat bezighe-

politie voor de deur.

geschreven behoort te worden en dat zij

den op het internet die volstrekt legaal

Wellicht reageren we nu met: net goed!

ook niet behoren tot de Gereformeerde

zijn, maar waarvan je ook niet wilt dat

Maar dit is een pure lynchpartij door

Kerk geeft aan van welk slecht journalis-

ze uitlekken. Stel, u vraagt op een medi-

voor eigen rechter te spelen. De speur-

tieke gehalte dit alles is. Vervolgens valt

sche site iets over urineverlies. Legaal

tocht naar de dader wordt namelijk met

dan natuurlijk ook weer half Nederland

toch? Maar u moet er niet aan denken

publieke schande en zo mogelijk met

over dit bericht heen om zijn vuil te

dat uw vraag in combinatie met uw

naam en toenaam overladen. Dit voor-

spuien, zoals (excuus voor het letterlijke

naam zomaar publiekelijk bij de buur-

beeld is met velen aan te vullen. Het

citaat) “Dat er grefo’s los mogen rondlo-

man komt. En sommige gegevens lijken

geeft aan hoeveel macht het internet

pen is het grootste bewijs dat god niet

bij iemand te horen, maar zijn soms ook

intussen kent. Vooral in een groot deel

bestaat.” Christenen heten daar of gris-

fout opgeslagen. Of gegevens zijn niet

van de jongerenwereld is dit de manier

tenen of grefo’s.

echt geheim, maar wel privé. Door de enorme groei van o.a. Google ziet men

waarop men over elkaar spreekt en elkaar lyncht.

• Door de enorme mogelijkheden met de

ook steeds meer de gevaren hiervan.

rekenkracht en de opslagcapaciteiten • De website Geenstijl is ook berucht in

van de huidige generatie computers zijn

• Sinds kort kent de googlefabriek een

het opjutten van de mening en het aan

met name de zoekmachines in staat om

nieuwe mogelijkheid. Namelijk het zoe-

de schandpaal nagelen van alle moge-

de meest extreme conclusies te trekken.

ken op foto. Tot nu toe kan het alleen nog

lijke situaties. De enige norm die daar

Het lijkt zo aanvaardbaar: een reuze

maar met één bepaald type telefoon,

telt is de norm van de beheerders van de

zoekmachine die voor jou heel snel rele-

maar dat breidt zich vanzelf uit. Je kunt

site. Met de meest grove beledigingen

vante informatie op zoekt. Maar dezelfde

dan bij een toeristische attractie je tele-

worden meningen belachelijk gemaakt.

zoekmachine weet ook wat jij zoekt (en

foon daarop richten en krijgt vervolgens

Zo was er onlangs de bijeenkomst van de

vindt) en onthoudt dat. Ook dat is weer

via de googlesite informatie binnen.

Gereformeerde Bond over de schepping.

belangrijk voor de advertentiewereld.

Handig, zo denk je dan. Jawel daarvoor

Van gedachten wisselen over de vragen

Maar ook alle sporen die je achterlaat

wel, maar in principe is hetzelfde moge-

door iets te publiceren vult de database

lijk met gezichten. Tot nu toe wordt deze

van de zoekmachines weer. De privacy

mogelijkheid geblokkeerd. Maar met alle

komt steeds verder in het gedrang.

technieken en databases moet het in de

Google verdedigde zich bij monde van

toekomst mogelijk zijn om, wanneer ik u

de CEO juist begin deze maand door te

op straat ontmoet, mijn telefoon op u te

zeggen dat als je iets hebt waarvan je

richten en vervolgens direct te zien, wie

Steeds meer bewakingscamera’s observeren ons. 16


PROGRAMMATUUR u bent en wat u vorige week deed. Big

daar neerzetten. Toch blijkt elke keer

Met deze opsomming zijn we nog lang

Brother, weet u nog wel? Ietsje later dan

weer dat jongeren het maar al te makke-

niet uitgeput. Er zullen wellicht nog veel

lijk doen. Voorlichting is van het groot-

meer voorbeelden te noemen zijn.

1984, maar toch.

ste belang. Al die leuke foto’s, waar je • Jongeren worden tegenwoordig vol-

vrienden blij mee zijn, kunnen een bron

Bedoeld is deze opsomming om onze

doende gewaarschuwd dat ze op Hyves,

van misbruik worden. Met name foto’s

ogen te openen voor de gevaarlijke kan-

Facebook of welke vriendensite dan ook

van jonge kinderen worden weer door

ten en ontwikkelingen in het wereld-

moeten oppassen welke informatie ze

pedofielensites gebruikt.

wijde net.

Automatiseer de automaat

Over het automatisch opstarten van de PC Door ds. G. van Wijk, Dordrecht

Een PC is eigenlijk een automaat. Er komt niets uit dan wat er eerder door een mens is ingestopt. De PC is beter af te regelen zodat de taken die wij eerder handmatig hebben uitgevoerd, nu automatisch worden opgestart.

rangschikken. Onderhoudsoperaties kosten tijd en in die tijd kunt u de computer niet gebruiken. Dit gaat ten koste van de workflow en de efficiency. Maar in de categorie “wachten” valt ook het opstarten van de computer. Dat lijkt onschul-

Automatisch inschakelen

is in staat vooraf geprogrammeerde ope-

dig maar de PC is nog niet helemaal

Het is alweer even geleden dat een arti-

raties – dus ook het uitschakelen – uit te

zoals-ie wezen moet, zodra u een desktop

keltje verschenen is over het automati-

voeren. Is het echter ook mogelijk dat

ziet verschijnen. Nog geruime tijd na de

seren van de PC - zie aflevering 2006

een PC in uitgeschakelde toestand een

“koude start “ is de PC bezig allerlei servi-

nummer 1. In dat artikel zijn mogelijk-

taak - ditmaal het inschakelen - ver-

ces te laden, achtergrondoperaties uit te

heden opgesomd om het onderhoud van

richt? Het antwoord daarop is: ja. Het

voeren. U mérkt dat ook. In het begin

de PC hoofdzakelijk aan de PC zelf over

gebruikmaken van deze mogelijkheid

loopt het niet lekker. De virusscanner

te laten. Zo is het mogelijk dagelijks ope-

biedt grote voordelen.

blokkeert de vlotte toegang tot bestan-

raties te plannen na de klok van 23:00

den, enzovoorts. Vooral als u met zware

waarbij automatisch een back-up wordt

Voordelen

applicaties aan de gang gaat - zoals dic-

aangemaakt, een virusscanner draait, de

Wat zijn de voordelen van een computer

teersoftware - kunt u geen voortgang

defragmentatie wordt uitgevoerd, enz.

die zichzelf onderhoudt? Wel, heel een-

maken. Voordat de PC echt goed reageert,

Na een dergelijk “onderhoudsuurtje”

voudig: u kunt het onderhoud niet ver-

zijn kostbare minuten verstreken, waar-

schakelt de computer zichzelf automa-

geten en... u hoeft er niet op te wachten.

bij u eigenlijk niets anders zit te doen

tisch uit en wordt door middel van een

Onder de categorie “vergeten” of nog

dan verdwaasd naar het computer-

tijdklok een aantal minuten later de

erger “veronachtzamen” is veel compu-

scherm te turen. Dat kan anders. Zéker

terleed te rangschikken dat eenvoudig

als u de goede gewoonte hebt elke mor-

Dat het mogelijk is

voorkomen had kunnen worden. “Verge-

gen op een vast tijdstip uw werkzaamhe-

dat een PC zich-

ten” recentelijk nog een back-up te

den te beginnen. In dit artikel laat ik zien

zelf

uitschakelt,

maken. Door het automatiseren van de

hoe u ‘s morgens vroeg meteen aan de

verbaast ons niet.

back-up beschikt u altijd over de meest

slag kunt met een PC die al in de start-

stroom eraf gehaald.

De PC is immers nog in vol bedrijf en Refomail jaargang 2009 nr. 3

recente

versie.

Onder

de

categorie

“wachten” is misschien nog veel meer te

blokken staat op het moment dat u de studeerkamer binnenkomt. 17

PROGRAMMATUUR Minicomputer

een duidelijke waarschuwing vooraf. Als

Zoals hierboven opgemerkt: een uitge-

dit volslagen nieuw voor u is, doet u er

schakelde computer kan niets uitrichten.

goed aan een meer ervaren gebruiker

Of toch wel? Om de computer automa-

mee te laten kijken. U kunt niet straffe-

tisch te laten inschakelen maken wij

loos met instellingen experimenteren.

gebruik van een soort computer in de

Een verkeerde instelling kan een niet

computer. Voordat de computer kan

werkend systeem opleveren. Als u ech-

opstarten ontleent het gegevens die

ter bedachtzaam en met beleid te werk

opgeslagen zijn in de zogenaamde BIOS.

gaat, is er niets aan de hand. Schrijf in

De BIOS - het staat voor “Basic Input Out-

ieder geval uw stappen op zodat u in

put System” - is altijd actief, ook als de

geval van problemen kunt terugkeren

stroom is uitgeschakeld. Het ontleent

naar uw uitgangssituatie. In het ergste

ook de optie “power management” of

zijn energie aan een kleine knoopcelbat-

geval zult u de BIOS moeten resetten en

iets met een vergelijkbare aanduiding.

terij met een levensduur van ongeveer

daarvoor moet de systeemkast open,

Selecteer deze optie en zoek naar een

vijf jaar. Als na een aantal jaren uw PC

hetgeen ik u graag wil besparen! Vanaf

aanduiding in de trant van “wake up

ineens niet meer starten wil, check dan

nu wordt het verhaal wat complexer. Er

event setup”. Onder deze optie vindt u

allereerst de knoopcelbatterij op het

is geen eenduidig antwoord te geven op

iets in de trant van “resume by RTC

moederbord. Voor slechts een paar euro

de vraag hoe u in de BIOS komt. Dat

alarm”. Standaard staat deze op “disab-

en na het resetten van de BIOS draait uw

hangt af van uw systeem en het type

led”. Wijzig deze instelling in “enabled”.

PC weer als tevoren. In deze “minicom-

BIOS dat op uw systeem draait. Maar

Vervolgens kunt u daaronder de dag van

puter” staan een aantal gegevens opge-

met onderstaande gegevens kunt u zelf

de maand en de tijd ingeven waarop de

slagen. Bijvoorbeeld de volgorde die de

de weg vinden en de instellingen wijzi-

PC automatisch zal moeten worden

computer langsloopt op zoek naar gege-

gen. Als het goed is staat in de documen-

opgestart. Wilt u dagelijks een automati-

vens voor een computerstart. Op plaats 1

tatie vermeld hoe de BIOS is te activeren.

sche start, kies dan bij “de dag van de

staat niet de harde schijf, maar meestal

Vaak staat bij het opstarten onderin ver-

maand” het getal nul. Helaas biedt niet

een diskettestation of CD-rom speler,

meld, hoe u daarin komt. In ieder geval

elke PC bovenstaande mogelijkheden.

voor die situaties waarbij de harde schijf

moet allereerst de computer worden uit-

Vooral bij oudere PC’s zult u tevergeefs

gecrasht is. Deze instelling zorgt ervoor

geschakeld. Start vervolgens de compu-

naar bovenstaande mogelijkheden zoe-

dat u de PC toch nog starten kunt door

ter opnieuw op, terwijl u bij het herstar-

ken. Gelukkig is er ook in die situatie een

een hulpprogramma te laden vanaf de

ten enkele malen achter elkaar een

mouw aan te passen...

diskette en tegenwoordig vooral de CD-

bepaalde toets indrukt. De volgende

rom. Maar in de BIOS staan meer gege-

toetsen zijn gangbaar: “escape-toets”,

Tijdklok

vens opgeslagen. Zo loopt de systeemtijd

“F2-toets”, “F10-toets”, of “delete-toets”.

Mocht u bovenstaande mogelijkheden

gewoon door ook al is de computer uitge-

Welke toets voor uw PC geldt, staat in de

in de BIOS niet aantreffen dan kunt u

schakeld. Van deze systeemtijd gaan wij

documentatie of onderaan het scherm

zoeken naar het volgende. Ga weer op de

handig gebruikmaken.

of merkt u door uit te proberen.

bovenstaande wijze naar de afdeling

Als u in de BIOS bent, herkenbaar aan

“power management” en vervolgens

Bereikbaarheid

het blauwe scherm en aan de antieke

naar de aanduiding “restore on AC

Hoe komen wij echter in de BIOS? Voor-

MS-DOS opmaak, hebt u verschillende

power loss”. Zorg dat deze ingesteld

dat ik daar antwoord op geef, allereerst

opties. Waarschijnlijk staat in de lijst

wordt op “enabled”. Zodra met behulp van een tijdklok “de stroom er opgezet wordt”, zal de computer automatisch starten. Wellicht dat u al met een tijdklok werkzaam bent. Bekend is het feit dat ook een uitgeschakelde computer soms nog stroom verbruikt. Met een tijdklok wordt dat voorkomen en zal ook de randapparatuur zoals bijvoorbeeld een printer geen stroom meer verbruiken. Stel dat u ‘s morgens om 6:30 uw werkzaamheden wilt beginnen, stel de tijdklok dan op 6:00. Via de taakplanner

18


PROGRAMMATUUR de mogelijkheid allerlei achtergrond-

u er voor gekozen hebt deze USB-hub

operaties uit te voeren en kan het op

dag en nacht onder stroom te laten

bedrijfstemperatuur komen. Bij mij start

staan zodat randapparatuur opgeladen

na dat kwartier automatisch de dicteer-

wordt. In dat geval staat ook de compu-

software op. Ook zijn andere veelge-

ter onder stroom en zal het inschakelen

bruikte programma’s nadien automa-

van de tijdklok geen effect hebben.

tisch te starten. Het resultaat is dat u bij

Alleen als deze USB-hub eveneens door

de aanvang van uw werkzaamheden

de tijdklok wordt ingeschakeld, zal toch

binnen Windows zijn vervolgens pro-

meteen over een buitengewoon snel en

de computer automatisch opstarten.

gramma’s te plannen die opgestart moe-

alert systeem beschikt. Helaas werkt de

Probeert u het maar eens, u zult bemer-

ten worden. Dat kan bijvoorbeeld een

“tijdklok-methode” niet als u een USB-

ken dat het werkzaamheden stroom-

kwartier later. Ondertussen heeft de PC

hub hebt hangen aan de PC. Althans als

lijnt.

Zicht op de wereld

via

echt

geld

kopen, via ruilhandel krijgen of op een andere manier op het internet aan gratis

zaken

ko-

men. Er wordt wel goed toezicht op gehouden en ook de toegang wordt

Met name jongeren leven tegenwoordig in een cyberwereld waarvan veel volwassenen geen notie hebben. Deze rubriek is bedoeld om u wat wegwijs te maken in de leefwereld van onze jongeren. We zullen niet achter alle zaken kunnen staan, maar het is wel belangrijk dat u hun wereld enigszins kent.

bewaakt door niet alleen je eigen e-mailadres op te geven, maar ook dat van je ouders (wie controleert dat het echt je ouders zijn?). Er zit een filter op voor scheldwoorden. Mag een woord niet, dan komt er in de plaats van dat woord bobba te staan. Wanneer iemand ouder is dan 13 jaar kan hij dat filter uitschakelen. Ben je ouder dan 13, dan kun je ook

* Twitteren

teloze

toepassingen. Waarom zou je

jongere Habbos gaan begeleiden.

Het woord van het jaar. Een dienst op

voortdurend aan iedereen laten weten:

internet waarmee je via de telefoon (of

ik sta nu op het station. Ik ben nu aange-

*Podcast

PC) korte berichtjes (maximaal 140

komen op mijn bestemming. Ik ga eerst

De term is samengesteld uit iPod (de

tekens) kan publiceren. Het woord bete-

even boodschappen doen. Anderzijds

draagbare MP3-speler) en het Engelse

kent eigenlijk kwetteren

ken ik ook een gemeenteraadslid dat via

broadcasting. Het is een algemeen gang-

(het logo is een klein

Twitter tijdens de raadsvergadering met

bare term geworden voor alle manieren

vogeltje). Door berichten

zijn achterban communiceert.

waarbij geluidsbestanden van internet worden gehaald en later beluisterd kun-

te schrijven maak je ook een soort weblog over je activiteiten.

* Habbo

nen worden. Niet alleen dus op een iPod.

Anderen kunnen jouw berichten ‘volgen’.

Een internetgemeenschap voor jonge-

Veel websites van radiozenders bieden

Het is weliswaar niet zozeer iets wat

ren. Het is een onlinespel waarbij je door

hun bestanden online aan, zodat je favo-

specifiek door jongeren gedaan wordt,

een virtueel hotel loopt. Binnen dat

riete uitzendingen kunt downloaden en

maar met name de jong volwassene

hotel zijn vele vertrekken, kletskamers

op je eigen tijdstip kunt beluisteren. Er

generatie ziet dit als de manier van com-

(chatrooms), maar ook een zwembad en

zijn ook vele andere voorbeelden van

municeren. Ook ouderen willen zich op

een theater. Je kunt er je eigen privé-

mensen die op deze wijze bestanden

deze manier voortdurend profileren.

ruimte creëren en ook meubileren. Deze

aanbieden. Zo biedt ds. Smouter uit

Ministers en hoge ambtenaren vertellen

zaken kunnen gekocht worden met

Apeldoorn preken als podcast aan

hun bezigheden. Er zijn zinvolle en nut-

zogenaamde credits. Deze credits kun je

(www.smouter.net).


19

Bureau Stichting Reformatica Valleistraat 52 3901 RT Veenendaal

jaargang 2009 nummer 3

Recommend Documents