JAARGANG 13 • NUMMER 7 • DECEMBER 2014
Samen werken aan een professionele cultuur Een voorwaarde voor onderwijsontwikkeling is een professionele cultuur in de school, waarin kwaliteit leidend is. De kern van de professionele cultuur zit in het uitgangspunt dat ieders kwaliteiten op een verschillend vlak liggen. Als dat uitgangspunt duidelijk is, kun je mensen aanspreken op hun (eigen) kwaliteiten en kun je openlijk met elkaar bespreken welke ontwikkelpunten er zijn. Goed met elkaar communiceren is één van de belangrijkste kenmerken van een professionele cultuur. Openheid, eerlijkheid, echt naar elkaar luisteren en proberen elkaar te begrijpen is in een school van groot belang. Kookworkshops Samen werken en samen leren, zijn in een lerende school noodzakelijke voorwaarden voor succes. Om te kunnen werken aan doelen in de richting van een gezamenlijke visie zullen leerkrachten elkaar moeten ondersteunen. Samenwerking kan alleen vruchten afwerpen als leerkrachten goed met elkaar communiceren en open staan voor ideeën van anderen. Tijdens de Spelend Sparren-studiedag hebben we uitgebreid stilgestaan bij de modellen van communicatiestijlen en de Roos van Leary. Na afloop is iedere school – in het verlengde van het project bouwstenen en bruggenbouwers – met de input van deze dag aan de slag gegaan. “Iedere school heeft hier op eigen wijze invulling aan gegeven. Er zijn scholen die de oefeningen rondom de communicatiestijlen nogmaals in het teamoverleg hebben opgepakt. Een andere school heeft de rapportgesprekken voorbereid aan de hand van de Roos van Leary. En weer een andere school heeft een hele teamvergadering besteed aan het thema ‘proactief werken in plaats van reactief werken’. Allemaal goede initiatieven om het thema warm te houden,” aldus Heidi Rust, opleidingscoördinator/ personal coach. “Om echt verandering teweeg te brengen in de professionele cultuur binnen de school, krijgt ieder team binnenkort een teambuildingsbijeenkomst aangeboden. Tussen januari en maart gaat elk schoolteam een kookworkshop volgen bij de boerderij van Zorgokee in Sint-Oedenrode. Het is natuurlijk leuk om met elkaar te gaan koken, maar het gaat vooral om de metafoor ‘samen leren’. Leerkrachten gaan tijdens de workshop echt met elkaar aan het werk. Ze zullen hierbij begeleid worden door Factor Veermans die op bepaalde momenten intervenieert en vragen stelt als ‘Wat betekent dit? Hoe werken jullie nu samen?” Buddyschappen “In het nieuwe jaar gaan we ook met buddyschappen werken. Naast directeuren, bruggenbouwers en stafleden krijgt ook iedere leerkracht een buddy toegewezen. Hoe dit precies vorm krijgt, wordt door de directeur en de Bruggenbouwer van iedere school bepaald. Zij kennen hun eigen team immers als geen ander. Dit buddyschap is een belangrijke stap in de verdere professionalisering van onze scholen, omdat het eigenaarschap van bovenschools faciliteren naar de scholen wordt gelegd. Dus niet alleen zeggen dat we het gaan doen, maar nu ook echt gaan doen.” Scholen kunnen zelf bepalen hoe ze het buddyschap inrichten, maar de buddy’s moeten elkaar wel op structurele basis spreken. “Het moet in ieder geval geen werkoverleg zijn. Het biedt juist een mogelijkheid om te reflecteren, feedback te geven en samen sterker te worden. Goed met elkaar samenwerken en met elkaar praten zijn vooral in een lerende school belangrijke vaardigheden.
Je zult het moeten oefenen, er expliciet aandacht aan moeten schenken, met kleine onderdelen beginnen. Kinderen leren ook niet fietsen door er alleen maar naar te kijken! Gebruik je buddyschap dan ook om met je eigen aandachtspunten aan de slag te gaan. Het is de moeite waard, voor jezelf, voor de school en voor de kinderen.”
Ken jij de rechten en plichten van een (G)MR? De MR is het orgaan waarin de diverse groepen die in de school aanwezig zijn, worden vertegenwoordigd. De raad spreekt voor zowel ouders, leerlingen als personeel. De MR-activiteiten draaien om het innemen van een standpunt ten opzichte van datgene wat het bestuur/ de schooldirectie doet. Een van de belangrijkste instrumenten van de MR daarbij is de instemming- en adviesbevoegdheid. Het doel is dat belanghebbenden kunnen meepraten over beslissingen die hen aangaan, en deze behartigen. Belangrijk is hierbij dat de
MR, het schoolbestuur en de directie wel steeds voor hetzelfde belang staan: kwalitatief goed onderwijs in een veilige omgeving voor kinderen en personeel. Dit klinkt heel helder en duidelijk, maar (G)MR leden worstelen nog vaak met hun taken en bevoegdheden. De basiscursus (G)MR, bedoeld voor alle (nieuwe) leden – ouder- en personeelgeleding - van de (G)MR, geeft duidelijk antwoord op alle vragen die te maken hebben met de taken, bevoegdheden en rechten van de (G)MR. Tijdens de cursus komen diverse
casussen en voorbeelden uit de schoolpraktijk, of uit de bovenschoolse praktijk aan bod. Er wordt ook ingegaan op veelgestelde vragen rondom het verschil tussen de MR en de GMR: wie is wanneer aan zet en wat betekent instemming van de GMR over een bepaald onderwerp nu voor de MR? Kortom, een praktische cursus die zeer de moeite waard is. Voor zowel ouders als leerkrachten! Heb je interesse? Neem dan gerust contact met Dees Bonekamp.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• •••••••••••••••••
Op weg naar passende onderwijshuisvesting Goed onderwijs vraagt om passende onderwijsgebouwen. Om zicht te krijgen op de kwaliteit van onze schoolgebouwen, de leegstand, de exploitatielasten etc., hebben we ongeveer een jaar geleden een strategisch huisvestingsplan laten opstellen Dit plan maakte duidelijk dat er in onze scholen door de krimp van het aantal leerlingen behoorlijk wat leegstaande lokalen zijn. Aangezien daarvoor geen vergoeding meer wordt ontvangen en de exploitatielasten wel doorgaan, heeft SKOSO er alle baat bij dat deze leegstand afgestoten wordt of dat daarin strategische partners worden gehuisvest zoals bijvoorbeeld kinderopvang of bibliotheeksteunpunten. Dit beleid heeft SKOSO de laatste jaren al flink ingezet.
Resultaten SKOSO is al vier jaar bezig met het strategisch thema ‘Medewerkers in hun kracht’. Het traject ‘Bouwstenen en Bruggenbouwers’ maakt hier onder andere onderdeel van uit. De vraag is of er resultaten merkbaar zijn. “De professionele cultuur staat absoluut hoog op de agenda. Elke leerkracht voelt dat er wat dit betreft iets van hem/haar verwacht wordt. Daarnaast is er meer verbinding tussen de scholen onderling. Dit is echt een verdienste van de Bruggenbouwers. Samen met hen moeten ook de directeuren aan de slag. Het komt immers voortdurend terug. En ook op bovenschools niveau kunnen we zeggen dat er meer verbinding is tussen de verschillende beleidsterreinen. We weten beter van elkaar wat iedereen doet en wat in elkaars verlengde ligt.” Daar werken we op dit moment hard aan. Maar wat is nu eigenlijk de meerwaarde voor een kind? Daar draait het tenslotte allemaal om. “Als een leerkracht op zichzelf kan reflecteren, professioneel kan denken ‘hier doe ik het niet goed’ en ook het lef bij zichzelf kan vinden om het met andere leerkrachten te bespreken, dan levert het zeker veel op voor een kind. Het gaat eigenlijk om 21st Century Skills voor leerkrachten: er zijn, jezelf presenteren, kunnen reageren, durven reageren, kunnen kiezen, durven kiezen. Iemand die bewust in zijn vak staat. En iemand die bewust en met plezier zijn vak uitvoert, leert kinderen ook meer.”
JAARGANG 13 • NUMMER 7 • DECEMBER 2014
De wet op de medezeggenschapsraad verplicht iedere school om een Medezeggenschapsraad te hebben. De medezeggenschapsraad (MR) is wat de naam al zegt: een orgaan voor medezeggenschap, voor inspraak.
Daarnaast heeft het onderzoek duidelijk gemaakt dat voor enkele scholen op korte termijn renovatie of nieuwbouw wordt voorzien. Hierbij gaat het in eerste instantie om basisschool St. Antonius van Padua. In 2020 is basisschool Kienehoef 40 jaar oud. Rond die tijd zal ook deze school gerenoveerd moeten worden. Een andere mogelijkheid is nieuwbouw. Dat geldt ook voor openbare basisschool de Springplank en sporthal de Kienehoef. Met dit in het achterhoofd is het idee ontstaan om in de toekomst een nieuwe multifunctionele accommodatie (MFA) in de wijk Kienehoef te bouwen. Voor de gemeente was dit aanleiding om, in overleg met de schoolbesturen, een onderzoek te laten uitvoeren naar een scenario nieuwbouw dan wel renovatie in Nijnsel en naar de toekomst van de centrumscholen. Naast de scholen op de Kienehoef worden daarbij ook de Odaschool, Dommeltoren, basisschool Eerschot en basisschool Dommelrode betrokken. Er wordt ook gekeken naar de sporthallen en de gymzalen van de gemeente, omdat ook hier sprake is van onderbezetting. Het onderzoek wordt uitgevoerd door adviesbureau Laride en loopt van oktober 2014 tot maart 2015. In de loop van januari zal duidelijk worden welke scenario’s voor de toekomst realistisch en haalbaar zijn. We houden jullie in ieder geval op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• •••••••••••••••••
Herhalingsbijeenkomst Eerste Hulp aan Kinderen Sinds 2003 worden regelmatig basis- en herhalingscursussen georganiseerd voor Eerste Hulp bij Kinderongelukken. Inmiddels is de 9e serie herhalingsbijeenkomsten achter de rug. Tijdens de herhalingsbijeenkomst worden de meest voorkomende ongevallen besproken en met ondersteuning van een Lotus-slacht-offer worden praktijksituaties levensecht nagebootst. Men kan vooraf aangeven wat men graag besproken of behandeld zou willen zien, bijvoorbeeld wat te doen bij een reactie naar aanleiding van diabetes of een allergie. In januari gaan we, bij voldoende belangstelling, weer van start met een basiscursus Eerste Hulp bij Kinder-ongelukken. Deel-nemers aan de basiscursus ontvangen een certificaat van het Oranje Kruis. Wanneer zij jaarlijks een herhalingsbijeenkomst bijwonen, behoudt het certificaat van het Oranje Kruis zijn geldigheid. Heb je interesse? Geef je dan snel op bij Dees Bonekamp en stuur een mail naar
[email protected].
IN DIT NUMMER • Strategisch beleidsplan • Agenda • Collectieve verzekering • 21th Century Skills • Integraal • Bestuursakkoord • Bouwstenen & bruggenbouwers • Basiscursus MR • Passende onderwijshuisvesting • EHBO kinderen De redactie wenst iedereen fijne feestdagen en veel geluk in 2015! Redactie Nieuwsbrief Postbus 58, 5490 AB Sint-Oedenrode Tel. 0413-420706 E-mail:
[email protected] Website: www.skoso.nl
Op koers naar 2020 Elke organisatie staat regelmatig stil bij de vraag welke koers gevaren dient te worden en of deze mogelijk moet worden bijgesteld. Dat geldt ook voor SKOSO. Het onderwijs is volop in beweging en dat vraagt om evaluatie en bijsturing van het beleid. SKOSO heeft in 2011 een strategisch beleidsplan opgesteld voor de periode 2011-2015. Momenteel zitten we in het vierde en laatste jaar van de beleidscyclus. Op dit moment zijn de voorbereidingen gestart voor het opstellen van een nieuw beleidsplan voor de periode 2015-2020. Dit betekent niet dat er een totale koerswijziging zal gaan plaatsvinden.
In de centrale thema’s van de afgelopen jaren (passend onderwijs/maatwerk, opbrengstgericht werken, kwaliteitsbeleid, medewerkers in hun kracht en educatief netwerk) is veel ontwikkeld en tot stand gebracht. Deze processen zijn echter nog niet afgerond en vragen om continuering. Het beleidsplan 2015-2020 zal nieuwe accenten leggen en nog meer verbindingen maken.
© SKOSO 2014. Overname alleen toegestaan na toestemming van de redactie.
Daarbij zal vooralsnog uitgegaan worden van een viertal actielijnen:
KA LEND ER
1 Talentontwikkeling door uitdagend onderwijs 2 Een brede aanpak voor duurzame onderwijsverbetering 3 Professionele scholen 4 Doorgaande ontwikkellijnen
• Studieochtend directeuren: 6 januari, 10 februari • Startende leerkrachten: 7 januari, 11 februari • Kwaliteitsnetwerk: 13 januari • Teambuildingsbijeenkomst Odaschool: 14 januari • Teambuildingsbijeenkomst Kienehoef: 15 januari • Samenwerkingsverband PO 30-06 ALV: 15 januari • Directeurenberaad: 20 januari • Kleuternetwerk: 20 januari • Teambuildingsbijeenkomst Dommelrode: 21 januari • Raad van Toezicht: 29 januari • Studiebijeenkomst GMR-RvT-dir: 29 januari • Netwerk Identiteit: 3 februari • Werkgroep Bao-VO: 4 februari • Teambuildingsbijeenkomst St. Antonius van Padua: 6 februari • Cultuurcoördinatoren Curioso: 11 februari
In deze nieuwsbrief zullen we je op de hoogte houden van het proces van beleidsontwikkeling, waarbij het huidige beleid vanaf 1 augustus 2015 vloeiend overloopt in het nieuwe.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Collectieve verzekering bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid Je hebt onlangs een mail ontvangen over de mogelijkheid deel te nemen aan de collectieve gedeeltelijke arbeidsongeschiktheidsverzekering van Loyalis, de IPAP. Deze verzekering biedt dekking bij een gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid tussen 35 en 80%. SKOSO neemt 50% van de premiekosten voor haar rekening. Loyalis biedt deze collectieve verzekering aan bij deelname van 80% van het personeel. Wil je graag meer informatie over deze verzekering ontvangen? Geef je dan op voor de informatiebijeenkomst. Deze bijeenkomst vindt plaats op woensdag 14 januari op het bestuurskantoor van Stichting St. Christoffel in Boxtel (kantoor Dommelgroep). Een deskundige van Loyalis zal de verzekering uitgebreid toelichten en antwoord geven op alle mogelijke vragen. Heb je interesse? Meld je dan aan en stuur een mail – voor 8 januari - naar
[email protected].
JAARGANG 13 • NUMMER 7 • DECEMBER 2014
21st Century Skills in de praktijk De term 21st Century Skills duikt steeds vaker op. Hierbij gaat het om bepaalde vaardigheden die nodig zijn om goed te kunnen functioneren in de 21e eeuw. Tijdens de cursus 21st Century Skills die onlangs werd gegeven, hebben verschillende leerkrachten van SKOSO nader kennis gemaakt met dit boeiende onderwerp. Diverse leerkrachten zijn er inmiddels in de klas mee aan de slag gegaan. We vroegen kleuterleerkrachten Imke Krans - Lunenburg (basisschool Kienehoef), Jacqueline van Leeuwen (basisschool Dommelrode) en Tine Strikkers (ICT-coach) naar hun ervaringen. Hoe zijn jullie met de 21st Century Skills aan de slag gegaan? Imke: “Tijdens de cursus kreeg iedereen de opdracht een leerarrangement te maken en op zijn/haar eigen school uit te voeren. We hebben dit echter samen opgepakt voor het project herfst. Hierbij zijn we gaan ontwerpen vanuit een bepaalde probleemstelling. In ons geval: Kabouter Koos/Kaatje is in de klas geweest. Hij heeft een modderspoor door de klas gemaakt en heeft zijn rood mutsje op de bouwtafel gelegd met een briefje erbij. De kabouter is door het raam geklommen en heeft in de klas geslapen. In de herfst is het immers veel te koud om buiten te slapen. De kinderen kregen de opdracht om samen voor de kabouter en zijn vriendjes een kabouterdorp te maken. Het accent lag hierbij op samenwerken en planmatig werken.” Tine: “Kinderen hebben een onderzoekende houding nodig. Dit betekent dat je als leerkracht niet meteen moet sturen, maar meer als coach optreedt. Dus niet meteen alle materialen klaarzetten of een tafel aanschuiven als de andere vol staat. Laat de kinderen zelf ontdekken en met ideeën komen. Je wilt dat ze wat leren; leren samenwerken en met elkaar in gesprek gaan. En dat ze niet meteen beginnen, maar eerst afspraakjes met elkaar maken over wat ze gaan doen.” Jacqueline: “Ik heb het project na afloop ook met de kinderen geëvalueerd. Hier kwam bijvoorbeeld naar voren dat sommige kinderen niet meededen omdat de tafel volgens hen altijd vol was. Een mooi aandachtspunt voor mijn volgende leerarrangement: hoe kan ik ervoor zorgen dat kinderen die niet zo vaak op de voorgrond staan, wel deelnemen? Er waren ook kinderen die aangaven dat ze er helemaal geen zin in hadden. Het leren verwoorden van dit gevoel is ook heel waardevol. Het is een belangrijke stap naar kritische, zelfdenkende mensen die kunnen samenwerken, die zelf problemen gaan oplossen en niet meteen naar de leidinggevende of de juf lopen.” Hoe hebben jullie de samenwerking binnen en buiten de school vorm gegeven? Imke: “We hebben onze ervaringen tijdens het werken met het leerarrangement meteen met elkaar gedeeld. Om de communicatie snel en efficiënt te laten verlopen tussen beide scholen, hebben we natuurlijk gebruik gemaakt van allerlei ICT-middelen zoals mail, Whatsapp en Flipagram. Tine heeft ons hierbij intensief begeleid en ondersteund.” Jacqueline: “We mailden, belden en Whatsappten naar elkaar over diverse zaken: informatie, ondersteuning, ideeën, hulpvragen, kennisdelen, filmpjes en foto’s delen. Hierdoor hielden we elkaar scherp en ondersteunden we elkaar. We waren echt bezig met
kennisdelen. En nog steeds: de drempel is nu zo laag dat we voortaan meteen bij elkaar aankloppen!” Tine: “We hebben de collega-leerkrachten van groep 1-2 op beide scholen ook steeds geïnformeerd en bij het project betrokken. We zien en ervaren zo’n groot enthousiasme bij elkaar en bij de kinderen dat we onze ervaringen graag met anderen willen delen.” Wat heeft het je opgeleverd? Imke: “Het heeft me veel inzicht gegeven. Hoe ben ik als leerkracht? Hoe sturend ben ik? Waar kan ik de kaders loslaten? Je hebt vaak het idee dat je met oplossingen moet komen of moet sturen, maar kinderen hebben zelf genoeg ideeën. Het is heel waardevol om de zaken eens anders te benaderen. Dat is ook de uitdaging: kritisch kijken naar jezelf, reflecteren op eigen handelen. Je geeft onderwijs echt anders vorm. Daar zit de leerwinst in.” Jacqueline vult haar aan: “Het voelt alsof ik ‘gereset’ ben. Ik kijk nu weer anders tegen de dingen aan. Je moet wel durven ‘ompakken’. Bij 21st Century Skills gaat het vooral om kinderen uit te dagen zelf oplossingen te bedenken voor ‘problemen’ waar ze tegen aanlopen. Die problemen zijn leerarrangementen die wij voor hen creëren, zodat ze de ruimte krijgen om daar antwoorden op te vinden zonder dat wij als leerkrachten meteen oplossingen aandragen.” Hoe kijk je terug op het project? Tine: “Ik merkte dat gaandeweg het proces zowel de leerkrachten als de leerlingen steeds enthousiaster werden. Nieuwe ideeën ontstonden eigenlijk vanzelf. Of het nu ging over planmatig werken, samenwerken, materiaalkeuze, communiceren of kennisdelen.” Ook de collegiale consultatie op beide scholen heeft veel meer gebracht dan alleen het observeren van het leerarrangement. “We zien en ervaren zo’n groot enthousiasme bij elkaar, maar ook bij de leerlingen, de ouders en onze collega’s. De intrinsieke motivatie is echt super hoog bij iedereen. Het is bijna jammer dat het voorbij is”, zegt Imke. Jacqueline: “Het smaakt zeker naar meer. We kunnen samen veel meer dan we soms denken. Met een open en onderzoekende houding kunnen we allen onderwijs geven dat naadloos aansluit bij de 21th eeuw. En de eerste stap begint bij jezelf!” En hoe nu verder? Imke: “We hebben op basis van een praktijkopdracht kennisgemaakt met de 21st Century Skills. Het loslaten van kaders en daar bewust mee omgaan, kan een veel grotere leerwinst opleveren. Door ruimte te geven, creëer je creativiteit. Het kan je onderwijs echt op een positieve manier beïnvloeden. Tine: “Op 6 januari presenteren we, samen met de cursusleider en nog een paar andere cursisten, onze ervaringen tijdens het directeurenoverleg. Tijdens dit overleg zullen we zeker ingaan op de mogelijkheden voor SKOSO.”
ONTWIKKELINGEN:
Tevreden ouders, leerlingen en personeel Onze scholen maken gebruik van het kwaliteitszorgsysteem Integraal (module binnen ParnasSys) met als doel het onderwijs regelmatig te evalueren en waar nodig te verbeteren. Dit vereist dat SKOSO en de scholen zichzelf voortdurend de volgende vragen stellen: 1 Doen we de goede dingen? 2 Doen we de dingen goed? 3 Hoe weten we dat? 4 Weten anderen dat ook? 5 Wat doen we met die informatie? Deze vragen vormen de kern van een cyclisch proces van kwaliteitszorg. Zo’n opzet past uitstekend bij de principes van goed bestuur en het afleggen van horizontale en verticale verantwoording. Door gebruik te maken van een goed kwaliteitszorgsysteem bestaat de mogelijkheid aan verdere verbetering van de kwaliteit van het onderwijs te werken en daarover verantwoording af te leggen. Verantwoordelijkheid voor onderwijskwaliteit is echter niet voorbehouden aan één geleding binnen de organisatie. Het eigenaarschap en het nemen van verantwoordelijkheid ligt bij alle geledingen: leerkracht, directeur, bestuurder én toezichthouder. Kwaliteitszorg, dat is de zorg van ons allemaal! Gezamenlijke verantwoordelijkheid Integraal wil ons helpen om regelmatig samen ‘op te stijgen’, een zogenaamde helicopterview, zodat we alles van een afstand kunnen bekijken. Van daaruit kijken we samen naar het onderwijslandschap; een landschap dat wij met elkaar hebben gemaakt. Het samen opstijgen geeft overzicht. Het helpt ons om verbanden te zien en het samen goed te begrijpen. Maar het helpt ons vooral bij het gezamenlijk doorontwikkelen van kwaliteit! Als het goed is, zijn we trots op wat we doen of willen we dat in elk geval kunnen zijn. Juist daarom willen we samen dat overzicht ervaren. Om dat waar we trots op zijn, te behouden én te versterken. En dat we op tijd in kunnen grijpen als er op dat vlak een kink in de kabel dreigt te komen. Ervarend leren, daar gaat het om. Integraal is een instrument dat ons helpt bij de verbetering van onze onderwijskwaliteit. Het is geen ‘goed of fout’ instrument, het is vooral bedoeld om: • samen beter te begrijpen wat we aan het doen zijn • deze kennis samen te vertalen naar verstandige en betekenisvolle schoolontwikkeling • de goede dingen vast te houden of te versterken • op tijd maatregelen te kunnen nemen wanneer we uit koers raken • onze eigen kwaliteit te kunnen beschrijven, vasthouden en verantwoorden • onze professionalisering te bevorderen Kortom, het geeft een mooie kans om samen een sterke school te kunnen worden!
De kern in kwaliteitszorg is dat je ervoor zorgt dat je ontwikkelt op een sterk fundament. Binnen Integraal wordt het beeld dat wij hierover hebben, steeds afgezet tegenover het beeld dat anderen daarover hebben. Niet beoordelend, maar helpend. We hebben er baat bij als we een zo reëel mogelijk beeld van onszelf en onze scholen hebben. De feedback van anderen is hierin heel erg waardevol. Wij gebruiken deze feedback om met elkaar het gesprek aan te gaan en in de spiegel te kijken. Integraal wil die professionele reflectie bevorderen en richting geven. Dit is de reden dat we in januari een online tevredenheidspeiling op de scholen houden voor ouders, leerlingen van de groepen 5 t/m 8 en leerkrachten. De leerlingen en het personeel zullen de vragenlijst op school invullen. De ouders/ verzorgers worden via de mail uitgenodigd om de vragenlijst online in te vullen (met behulp van een tablet, telefoon of computer) via het ouderportaal van ParnasSys. Het invullen van de vragenlijst duurt ongeveer 10-15 minuten. Een kleine tijdsinvestering die veel waardevolle informatie oplevert! Alle antwoorden van ouders, leerlingen en leerkrachten worden strikt vertrouwelijk behandeld en volledig anoniem verwerkt. De vragen die gesteld worden, zijn onder te verdelen in enkele hoofdthema’s:
Personeel Ouders Leerlingen
Onderwijsleerproces x x Planmatige ondersteuning x x Schoolcultuur x x x Samenwerking met ouders x x Organisatiemanagement x x x Imago x x x
Op de Odaschool is deze tevredenheidspeiling inmiddels al afgerond, omdat Marjo Timmermans (directeur) samen met Tine Strikkers (ICT-coach) de pilot via Integraal hebben uitgetest. Voor de afname van de tevredenheidspeiling en de bespreking van de resultaten m.b.v. Integraal, is een stappenplan voor de andere scholen opgesteld. Maak hier dus gerust gebruik van!
Bestuursakkoord; een kwaliteitsimpuls voor het onderwijs Onderstaande informatie is afkomstig van de PO-Raad Het basisonderwijs en speciaal onderwijs krijgen de komende jaren een forse kwaliteitsimpuls als het aan de overheid ligt. Scholen gaan de komende jaren meer digitale leermiddelen gebruiken in de les, talentvolle leerlingen worden sneller herkend en meer uitgedaagd en leraren worden hoger opgeleid. Het kabinet en de PO-Raad hebben afspraken gemaakt hoe de sector de komende jaren nieuwe stappen zet om de onderwijskwaliteit verder te verbeteren. De afspraken in het bestuursakkoord vloeien voort uit het Nationaal Onderwijsakkoord uit september 2013. Het ministerie wil graag dat alle scholen zich ontwikkelen tot ambitieuze en lerende organisaties waarin teams van goed opgeleide leraren en schoolleiders het onderwijs steeds beter maken. Het kabinet en de sector streven naar uitdagend en eigentijds onderwijs dat nog beter aansluit bij de talenten van ieder kind, van hoogvlieger tot laatbloeier. Door dit akkoord kunnen we nog beter recht doen aan de verschillen tussen leerlingen. Leraren, schoolleiders en schoolbesturen in het primair onderwijs hebben de afgelopen jaren al belangrijke stappen gezet die we terugzien in de kwaliteit van het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs. Met dit ambitieuze sectorakkoord komt geld vrij voor het verbeteren van de didactische vaardigheden van leraren. Dit sluit aan bij de afspraken die onlangs met de vakbonden in de nieuwe CAO zijn gemaakt. Investeren in digitale leermiddelen Digitale leermiddelen maken het mogelijk om beter aan te sluiten bij de behoefte van de individuele leerling. Dit geldt bijvoorbeeld voor leerlingen met een leerachterstand, voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, maar ook voor leerlingen die juist meer uitdaging nodig hebben. In het sectorakkoord is de doelstelling afgesproken dat in 2020 negen van de tien scholen digitaal leermateriaal gebruikt in de lessen. De PO-Raad, het ministerie van Onderwijs en het ministerie van Economische Zaken gaan samen zorgen dat het aanbod van digitale leermiddelen verbetert. De lat hoger leggen Hoewel er de afgelopen jaren forse stappen zijn gezet, zien scholen mogelijkheden om de lat hoger te leggen. Nederland is kampioen in het verder brengen van zwakkere leerlingen. De komende jaren werkt de PO-Raad samen met schoolbesturen aan een verbeteraanpak waardoor het onderwijs over de gehele linie stappen vooruit zet. Zijn we tevreden met de nu behaalde resultaten of halen we het beste uit de leerlingen naar boven? Talenten uitdagen Talentvolle leerlingen die niet worden uitgedaagd, verliezen hun motivatie en gaan onderpresteren. Alle scholen spannen zich in om uitzonderlijk talent op jonge leeftijd te herkennen, zo is in het sectorakkoord afgesproken. Wanneer duidelijk is dat leerlingen meer aan kunnen op een bepaald vlak, krijgen
zij aangepaste lesstof die past bij hun leerbehoefte. Het akkoord stelt middelen beschikbaar voor scholen om een structureel aanbod op te zetten voor toptalenten. Scholen kunnen hiervoor ondersteuning krijgen. Beter opgeleide leraren Leraren krijgen meer mogelijkheden om zich bij te scholen of hun opleidingsniveau te verhogen zodat zij onderwijs kunnen bieden waarbij elke leerling volledig tot z’n recht komt. Leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben én de uitblinkers. In 2020 heeft 30% van de leraren een academische pabo of een masteropleiding afgerond. Nu is dat 18%. Daarbij krijgen startende leraren betere begeleiding zodat ze vaker behouden blijven en kunnen groeien in hun vak.
Meer en betere gymlessen Leerlingen hebben baat bij betere gymlessen en zouden ook buitenschools vaker moeten sporten. Dit helpt hen om een gezonde en actieve leefstijl te ontwikkelen en te behouden. Het is de bedoeling dat scholen vanaf 2017 minimaal twee en waar mogelijk drie lesuren bewegingsonderwijs geven. Schoolbesturen, gemeentes en sportverenigingen pakken dit op regionaal niveau samen aan. Daarnaast worden alle lesuren bewegingsonderwijs vanaf 2017 door een bevoegde leerkracht of een vakleerkracht gym gegeven. Leraren die hun bevoegdheid willen halen om gym te geven kunnen hiervoor een beroep doen op de lerarenbeurs. Conclusie “Toen ik de informatie uit het bestuursakkoord goed bestudeerd had, kwam ik tot de conclusie dat SKOSO de afgelopen jaren al belangrijke stappen heeft gezet bij de realisatie van de hierboven beschreven speerpunten. Het beleid van SKOSO komt goed overeen met wat de overheid van de scholen verwacht. Dit sterkt ons in onze opvatting dat wij de goede dingen doen, deze ook goed doen, maar dat het altijd beter kan. Van een drastische koerswijziging zal de komende jaren dan ook geen sprake zijn. De koers wordt hooguit bijgesteld en er worden nieuwe accenten aangebracht.” Frans de Baaij directeur-bestuurder SKOSO
JAARGANG 13 • NUMMER 7 • DECEMBER 2014
21st Century Skills in de praktijk De term 21st Century Skills duikt steeds vaker op. Hierbij gaat het om bepaalde vaardigheden die nodig zijn om goed te kunnen functioneren in de 21e eeuw. Tijdens de cursus 21st Century Skills die onlangs werd gegeven, hebben verschillende leerkrachten van SKOSO nader kennis gemaakt met dit boeiende onderwerp. Diverse leerkrachten zijn er inmiddels in de klas mee aan de slag gegaan. We vroegen kleuterleerkrachten Imke Krans - Lunenburg (basisschool Kienehoef), Jacqueline van Leeuwen (basisschool Dommelrode) en Tine Strikkers (ICT-coach) naar hun ervaringen. Hoe zijn jullie met de 21st Century Skills aan de slag gegaan? Imke: “Tijdens de cursus kreeg iedereen de opdracht een leerarrangement te maken en op zijn/haar eigen school uit te voeren. We hebben dit echter samen opgepakt voor het project herfst. Hierbij zijn we gaan ontwerpen vanuit een bepaalde probleemstelling. In ons geval: Kabouter Koos/Kaatje is in de klas geweest. Hij heeft een modderspoor door de klas gemaakt en heeft zijn rood mutsje op de bouwtafel gelegd met een briefje erbij. De kabouter is door het raam geklommen en heeft in de klas geslapen. In de herfst is het immers veel te koud om buiten te slapen. De kinderen kregen de opdracht om samen voor de kabouter en zijn vriendjes een kabouterdorp te maken. Het accent lag hierbij op samenwerken en planmatig werken.” Tine: “Kinderen hebben een onderzoekende houding nodig. Dit betekent dat je als leerkracht niet meteen moet sturen, maar meer als coach optreedt. Dus niet meteen alle materialen klaarzetten of een tafel aanschuiven als de andere vol staat. Laat de kinderen zelf ontdekken en met ideeën komen. Je wilt dat ze wat leren; leren samenwerken en met elkaar in gesprek gaan. En dat ze niet meteen beginnen, maar eerst afspraakjes met elkaar maken over wat ze gaan doen.” Jacqueline: “Ik heb het project na afloop ook met de kinderen geëvalueerd. Hier kwam bijvoorbeeld naar voren dat sommige kinderen niet meededen omdat de tafel volgens hen altijd vol was. Een mooi aandachtspunt voor mijn volgende leerarrangement: hoe kan ik ervoor zorgen dat kinderen die niet zo vaak op de voorgrond staan, wel deelnemen? Er waren ook kinderen die aangaven dat ze er helemaal geen zin in hadden. Het leren verwoorden van dit gevoel is ook heel waardevol. Het is een belangrijke stap naar kritische, zelfdenkende mensen die kunnen samenwerken, die zelf problemen gaan oplossen en niet meteen naar de leidinggevende of de juf lopen.” Hoe hebben jullie de samenwerking binnen en buiten de school vorm gegeven? Imke: “We hebben onze ervaringen tijdens het werken met het leerarrangement meteen met elkaar gedeeld. Om de communicatie snel en efficiënt te laten verlopen tussen beide scholen, hebben we natuurlijk gebruik gemaakt van allerlei ICT-middelen zoals mail, Whatsapp en Flipagram. Tine heeft ons hierbij intensief begeleid en ondersteund.” Jacqueline: “We mailden, belden en Whatsappten naar elkaar over diverse zaken: informatie, ondersteuning, ideeën, hulpvragen, kennisdelen, filmpjes en foto’s delen. Hierdoor hielden we elkaar scherp en ondersteunden we elkaar. We waren echt bezig met
kennisdelen. En nog steeds: de drempel is nu zo laag dat we voortaan meteen bij elkaar aankloppen!” Tine: “We hebben de collega-leerkrachten van groep 1-2 op beide scholen ook steeds geïnformeerd en bij het project betrokken. We zien en ervaren zo’n groot enthousiasme bij elkaar en bij de kinderen dat we onze ervaringen graag met anderen willen delen.” Wat heeft het je opgeleverd? Imke: “Het heeft me veel inzicht gegeven. Hoe ben ik als leerkracht? Hoe sturend ben ik? Waar kan ik de kaders loslaten? Je hebt vaak het idee dat je met oplossingen moet komen of moet sturen, maar kinderen hebben zelf genoeg ideeën. Het is heel waardevol om de zaken eens anders te benaderen. Dat is ook de uitdaging: kritisch kijken naar jezelf, reflecteren op eigen handelen. Je geeft onderwijs echt anders vorm. Daar zit de leerwinst in.” Jacqueline vult haar aan: “Het voelt alsof ik ‘gereset’ ben. Ik kijk nu weer anders tegen de dingen aan. Je moet wel durven ‘ompakken’. Bij 21st Century Skills gaat het vooral om kinderen uit te dagen zelf oplossingen te bedenken voor ‘problemen’ waar ze tegen aanlopen. Die problemen zijn leerarrangementen die wij voor hen creëren, zodat ze de ruimte krijgen om daar antwoorden op te vinden zonder dat wij als leerkrachten meteen oplossingen aandragen.” Hoe kijk je terug op het project? Tine: “Ik merkte dat gaandeweg het proces zowel de leerkrachten als de leerlingen steeds enthousiaster werden. Nieuwe ideeën ontstonden eigenlijk vanzelf. Of het nu ging over planmatig werken, samenwerken, materiaalkeuze, communiceren of kennisdelen.” Ook de collegiale consultatie op beide scholen heeft veel meer gebracht dan alleen het observeren van het leerarrangement. “We zien en ervaren zo’n groot enthousiasme bij elkaar, maar ook bij de leerlingen, de ouders en onze collega’s. De intrinsieke motivatie is echt super hoog bij iedereen. Het is bijna jammer dat het voorbij is”, zegt Imke. Jacqueline: “Het smaakt zeker naar meer. We kunnen samen veel meer dan we soms denken. Met een open en onderzoekende houding kunnen we allen onderwijs geven dat naadloos aansluit bij de 21th eeuw. En de eerste stap begint bij jezelf!” En hoe nu verder? Imke: “We hebben op basis van een praktijkopdracht kennisgemaakt met de 21st Century Skills. Het loslaten van kaders en daar bewust mee omgaan, kan een veel grotere leerwinst opleveren. Door ruimte te geven, creëer je creativiteit. Het kan je onderwijs echt op een positieve manier beïnvloeden. Tine: “Op 6 januari presenteren we, samen met de cursusleider en nog een paar andere cursisten, onze ervaringen tijdens het directeurenoverleg. Tijdens dit overleg zullen we zeker ingaan op de mogelijkheden voor SKOSO.”
ONTWIKKELINGEN:
Tevreden ouders, leerlingen en personeel Onze scholen maken gebruik van het kwaliteitszorgsysteem Integraal (module binnen ParnasSys) met als doel het onderwijs regelmatig te evalueren en waar nodig te verbeteren. Dit vereist dat SKOSO en de scholen zichzelf voortdurend de volgende vragen stellen: 1 Doen we de goede dingen? 2 Doen we de dingen goed? 3 Hoe weten we dat? 4 Weten anderen dat ook? 5 Wat doen we met die informatie? Deze vragen vormen de kern van een cyclisch proces van kwaliteitszorg. Zo’n opzet past uitstekend bij de principes van goed bestuur en het afleggen van horizontale en verticale verantwoording. Door gebruik te maken van een goed kwaliteitszorgsysteem bestaat de mogelijkheid aan verdere verbetering van de kwaliteit van het onderwijs te werken en daarover verantwoording af te leggen. Verantwoordelijkheid voor onderwijskwaliteit is echter niet voorbehouden aan één geleding binnen de organisatie. Het eigenaarschap en het nemen van verantwoordelijkheid ligt bij alle geledingen: leerkracht, directeur, bestuurder én toezichthouder. Kwaliteitszorg, dat is de zorg van ons allemaal! Gezamenlijke verantwoordelijkheid Integraal wil ons helpen om regelmatig samen ‘op te stijgen’, een zogenaamde helicopterview, zodat we alles van een afstand kunnen bekijken. Van daaruit kijken we samen naar het onderwijslandschap; een landschap dat wij met elkaar hebben gemaakt. Het samen opstijgen geeft overzicht. Het helpt ons om verbanden te zien en het samen goed te begrijpen. Maar het helpt ons vooral bij het gezamenlijk doorontwikkelen van kwaliteit! Als het goed is, zijn we trots op wat we doen of willen we dat in elk geval kunnen zijn. Juist daarom willen we samen dat overzicht ervaren. Om dat waar we trots op zijn, te behouden én te versterken. En dat we op tijd in kunnen grijpen als er op dat vlak een kink in de kabel dreigt te komen. Ervarend leren, daar gaat het om. Integraal is een instrument dat ons helpt bij de verbetering van onze onderwijskwaliteit. Het is geen ‘goed of fout’ instrument, het is vooral bedoeld om: • samen beter te begrijpen wat we aan het doen zijn • deze kennis samen te vertalen naar verstandige en betekenisvolle schoolontwikkeling • de goede dingen vast te houden of te versterken • op tijd maatregelen te kunnen nemen wanneer we uit koers raken • onze eigen kwaliteit te kunnen beschrijven, vasthouden en verantwoorden • onze professionalisering te bevorderen Kortom, het geeft een mooie kans om samen een sterke school te kunnen worden!
De kern in kwaliteitszorg is dat je ervoor zorgt dat je ontwikkelt op een sterk fundament. Binnen Integraal wordt het beeld dat wij hierover hebben, steeds afgezet tegenover het beeld dat anderen daarover hebben. Niet beoordelend, maar helpend. We hebben er baat bij als we een zo reëel mogelijk beeld van onszelf en onze scholen hebben. De feedback van anderen is hierin heel erg waardevol. Wij gebruiken deze feedback om met elkaar het gesprek aan te gaan en in de spiegel te kijken. Integraal wil die professionele reflectie bevorderen en richting geven. Dit is de reden dat we in januari een online tevredenheidspeiling op de scholen houden voor ouders, leerlingen van de groepen 5 t/m 8 en leerkrachten. De leerlingen en het personeel zullen de vragenlijst op school invullen. De ouders/ verzorgers worden via de mail uitgenodigd om de vragenlijst online in te vullen (met behulp van een tablet, telefoon of computer) via het ouderportaal van ParnasSys. Het invullen van de vragenlijst duurt ongeveer 10-15 minuten. Een kleine tijdsinvestering die veel waardevolle informatie oplevert! Alle antwoorden van ouders, leerlingen en leerkrachten worden strikt vertrouwelijk behandeld en volledig anoniem verwerkt. De vragen die gesteld worden, zijn onder te verdelen in enkele hoofdthema’s:
Personeel Ouders Leerlingen
Onderwijsleerproces x x Planmatige ondersteuning x x Schoolcultuur x x x Samenwerking met ouders x x Organisatiemanagement x x x Imago x x x
Op de Odaschool is deze tevredenheidspeiling inmiddels al afgerond, omdat Marjo Timmermans (directeur) samen met Tine Strikkers (ICT-coach) de pilot via Integraal hebben uitgetest. Voor de afname van de tevredenheidspeiling en de bespreking van de resultaten m.b.v. Integraal, is een stappenplan voor de andere scholen opgesteld. Maak hier dus gerust gebruik van!
Bestuursakkoord; een kwaliteitsimpuls voor het onderwijs Onderstaande informatie is afkomstig van de PO-Raad Het basisonderwijs en speciaal onderwijs krijgen de komende jaren een forse kwaliteitsimpuls als het aan de overheid ligt. Scholen gaan de komende jaren meer digitale leermiddelen gebruiken in de les, talentvolle leerlingen worden sneller herkend en meer uitgedaagd en leraren worden hoger opgeleid. Het kabinet en de PO-Raad hebben afspraken gemaakt hoe de sector de komende jaren nieuwe stappen zet om de onderwijskwaliteit verder te verbeteren. De afspraken in het bestuursakkoord vloeien voort uit het Nationaal Onderwijsakkoord uit september 2013. Het ministerie wil graag dat alle scholen zich ontwikkelen tot ambitieuze en lerende organisaties waarin teams van goed opgeleide leraren en schoolleiders het onderwijs steeds beter maken. Het kabinet en de sector streven naar uitdagend en eigentijds onderwijs dat nog beter aansluit bij de talenten van ieder kind, van hoogvlieger tot laatbloeier. Door dit akkoord kunnen we nog beter recht doen aan de verschillen tussen leerlingen. Leraren, schoolleiders en schoolbesturen in het primair onderwijs hebben de afgelopen jaren al belangrijke stappen gezet die we terugzien in de kwaliteit van het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs. Met dit ambitieuze sectorakkoord komt geld vrij voor het verbeteren van de didactische vaardigheden van leraren. Dit sluit aan bij de afspraken die onlangs met de vakbonden in de nieuwe CAO zijn gemaakt. Investeren in digitale leermiddelen Digitale leermiddelen maken het mogelijk om beter aan te sluiten bij de behoefte van de individuele leerling. Dit geldt bijvoorbeeld voor leerlingen met een leerachterstand, voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, maar ook voor leerlingen die juist meer uitdaging nodig hebben. In het sectorakkoord is de doelstelling afgesproken dat in 2020 negen van de tien scholen digitaal leermateriaal gebruikt in de lessen. De PO-Raad, het ministerie van Onderwijs en het ministerie van Economische Zaken gaan samen zorgen dat het aanbod van digitale leermiddelen verbetert. De lat hoger leggen Hoewel er de afgelopen jaren forse stappen zijn gezet, zien scholen mogelijkheden om de lat hoger te leggen. Nederland is kampioen in het verder brengen van zwakkere leerlingen. De komende jaren werkt de PO-Raad samen met schoolbesturen aan een verbeteraanpak waardoor het onderwijs over de gehele linie stappen vooruit zet. Zijn we tevreden met de nu behaalde resultaten of halen we het beste uit de leerlingen naar boven? Talenten uitdagen Talentvolle leerlingen die niet worden uitgedaagd, verliezen hun motivatie en gaan onderpresteren. Alle scholen spannen zich in om uitzonderlijk talent op jonge leeftijd te herkennen, zo is in het sectorakkoord afgesproken. Wanneer duidelijk is dat leerlingen meer aan kunnen op een bepaald vlak, krijgen
zij aangepaste lesstof die past bij hun leerbehoefte. Het akkoord stelt middelen beschikbaar voor scholen om een structureel aanbod op te zetten voor toptalenten. Scholen kunnen hiervoor ondersteuning krijgen. Beter opgeleide leraren Leraren krijgen meer mogelijkheden om zich bij te scholen of hun opleidingsniveau te verhogen zodat zij onderwijs kunnen bieden waarbij elke leerling volledig tot z’n recht komt. Leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben én de uitblinkers. In 2020 heeft 30% van de leraren een academische pabo of een masteropleiding afgerond. Nu is dat 18%. Daarbij krijgen startende leraren betere begeleiding zodat ze vaker behouden blijven en kunnen groeien in hun vak.
Meer en betere gymlessen Leerlingen hebben baat bij betere gymlessen en zouden ook buitenschools vaker moeten sporten. Dit helpt hen om een gezonde en actieve leefstijl te ontwikkelen en te behouden. Het is de bedoeling dat scholen vanaf 2017 minimaal twee en waar mogelijk drie lesuren bewegingsonderwijs geven. Schoolbesturen, gemeentes en sportverenigingen pakken dit op regionaal niveau samen aan. Daarnaast worden alle lesuren bewegingsonderwijs vanaf 2017 door een bevoegde leerkracht of een vakleerkracht gym gegeven. Leraren die hun bevoegdheid willen halen om gym te geven kunnen hiervoor een beroep doen op de lerarenbeurs. Conclusie “Toen ik de informatie uit het bestuursakkoord goed bestudeerd had, kwam ik tot de conclusie dat SKOSO de afgelopen jaren al belangrijke stappen heeft gezet bij de realisatie van de hierboven beschreven speerpunten. Het beleid van SKOSO komt goed overeen met wat de overheid van de scholen verwacht. Dit sterkt ons in onze opvatting dat wij de goede dingen doen, deze ook goed doen, maar dat het altijd beter kan. Van een drastische koerswijziging zal de komende jaren dan ook geen sprake zijn. De koers wordt hooguit bijgesteld en er worden nieuwe accenten aangebracht.” Frans de Baaij directeur-bestuurder SKOSO
JAARGANG 13 • NUMMER 7 • DECEMBER 2014
21st Century Skills in de praktijk De term 21st Century Skills duikt steeds vaker op. Hierbij gaat het om bepaalde vaardigheden die nodig zijn om goed te kunnen functioneren in de 21e eeuw. Tijdens de cursus 21st Century Skills die onlangs werd gegeven, hebben verschillende leerkrachten van SKOSO nader kennis gemaakt met dit boeiende onderwerp. Diverse leerkrachten zijn er inmiddels in de klas mee aan de slag gegaan. We vroegen kleuterleerkrachten Imke Krans - Lunenburg (basisschool Kienehoef), Jacqueline van Leeuwen (basisschool Dommelrode) en Tine Strikkers (ICT-coach) naar hun ervaringen. Hoe zijn jullie met de 21st Century Skills aan de slag gegaan? Imke: “Tijdens de cursus kreeg iedereen de opdracht een leerarrangement te maken en op zijn/haar eigen school uit te voeren. We hebben dit echter samen opgepakt voor het project herfst. Hierbij zijn we gaan ontwerpen vanuit een bepaalde probleemstelling. In ons geval: Kabouter Koos/Kaatje is in de klas geweest. Hij heeft een modderspoor door de klas gemaakt en heeft zijn rood mutsje op de bouwtafel gelegd met een briefje erbij. De kabouter is door het raam geklommen en heeft in de klas geslapen. In de herfst is het immers veel te koud om buiten te slapen. De kinderen kregen de opdracht om samen voor de kabouter en zijn vriendjes een kabouterdorp te maken. Het accent lag hierbij op samenwerken en planmatig werken.” Tine: “Kinderen hebben een onderzoekende houding nodig. Dit betekent dat je als leerkracht niet meteen moet sturen, maar meer als coach optreedt. Dus niet meteen alle materialen klaarzetten of een tafel aanschuiven als de andere vol staat. Laat de kinderen zelf ontdekken en met ideeën komen. Je wilt dat ze wat leren; leren samenwerken en met elkaar in gesprek gaan. En dat ze niet meteen beginnen, maar eerst afspraakjes met elkaar maken over wat ze gaan doen.” Jacqueline: “Ik heb het project na afloop ook met de kinderen geëvalueerd. Hier kwam bijvoorbeeld naar voren dat sommige kinderen niet meededen omdat de tafel volgens hen altijd vol was. Een mooi aandachtspunt voor mijn volgende leerarrangement: hoe kan ik ervoor zorgen dat kinderen die niet zo vaak op de voorgrond staan, wel deelnemen? Er waren ook kinderen die aangaven dat ze er helemaal geen zin in hadden. Het leren verwoorden van dit gevoel is ook heel waardevol. Het is een belangrijke stap naar kritische, zelfdenkende mensen die kunnen samenwerken, die zelf problemen gaan oplossen en niet meteen naar de leidinggevende of de juf lopen.” Hoe hebben jullie de samenwerking binnen en buiten de school vorm gegeven? Imke: “We hebben onze ervaringen tijdens het werken met het leerarrangement meteen met elkaar gedeeld. Om de communicatie snel en efficiënt te laten verlopen tussen beide scholen, hebben we natuurlijk gebruik gemaakt van allerlei ICT-middelen zoals mail, Whatsapp en Flipagram. Tine heeft ons hierbij intensief begeleid en ondersteund.” Jacqueline: “We mailden, belden en Whatsappten naar elkaar over diverse zaken: informatie, ondersteuning, ideeën, hulpvragen, kennisdelen, filmpjes en foto’s delen. Hierdoor hielden we elkaar scherp en ondersteunden we elkaar. We waren echt bezig met
kennisdelen. En nog steeds: de drempel is nu zo laag dat we voortaan meteen bij elkaar aankloppen!” Tine: “We hebben de collega-leerkrachten van groep 1-2 op beide scholen ook steeds geïnformeerd en bij het project betrokken. We zien en ervaren zo’n groot enthousiasme bij elkaar en bij de kinderen dat we onze ervaringen graag met anderen willen delen.” Wat heeft het je opgeleverd? Imke: “Het heeft me veel inzicht gegeven. Hoe ben ik als leerkracht? Hoe sturend ben ik? Waar kan ik de kaders loslaten? Je hebt vaak het idee dat je met oplossingen moet komen of moet sturen, maar kinderen hebben zelf genoeg ideeën. Het is heel waardevol om de zaken eens anders te benaderen. Dat is ook de uitdaging: kritisch kijken naar jezelf, reflecteren op eigen handelen. Je geeft onderwijs echt anders vorm. Daar zit de leerwinst in.” Jacqueline vult haar aan: “Het voelt alsof ik ‘gereset’ ben. Ik kijk nu weer anders tegen de dingen aan. Je moet wel durven ‘ompakken’. Bij 21st Century Skills gaat het vooral om kinderen uit te dagen zelf oplossingen te bedenken voor ‘problemen’ waar ze tegen aanlopen. Die problemen zijn leerarrangementen die wij voor hen creëren, zodat ze de ruimte krijgen om daar antwoorden op te vinden zonder dat wij als leerkrachten meteen oplossingen aandragen.” Hoe kijk je terug op het project? Tine: “Ik merkte dat gaandeweg het proces zowel de leerkrachten als de leerlingen steeds enthousiaster werden. Nieuwe ideeën ontstonden eigenlijk vanzelf. Of het nu ging over planmatig werken, samenwerken, materiaalkeuze, communiceren of kennisdelen.” Ook de collegiale consultatie op beide scholen heeft veel meer gebracht dan alleen het observeren van het leerarrangement. “We zien en ervaren zo’n groot enthousiasme bij elkaar, maar ook bij de leerlingen, de ouders en onze collega’s. De intrinsieke motivatie is echt super hoog bij iedereen. Het is bijna jammer dat het voorbij is”, zegt Imke. Jacqueline: “Het smaakt zeker naar meer. We kunnen samen veel meer dan we soms denken. Met een open en onderzoekende houding kunnen we allen onderwijs geven dat naadloos aansluit bij de 21th eeuw. En de eerste stap begint bij jezelf!” En hoe nu verder? Imke: “We hebben op basis van een praktijkopdracht kennisgemaakt met de 21st Century Skills. Het loslaten van kaders en daar bewust mee omgaan, kan een veel grotere leerwinst opleveren. Door ruimte te geven, creëer je creativiteit. Het kan je onderwijs echt op een positieve manier beïnvloeden. Tine: “Op 6 januari presenteren we, samen met de cursusleider en nog een paar andere cursisten, onze ervaringen tijdens het directeurenoverleg. Tijdens dit overleg zullen we zeker ingaan op de mogelijkheden voor SKOSO.”
ONTWIKKELINGEN:
Tevreden ouders, leerlingen en personeel Onze scholen maken gebruik van het kwaliteitszorgsysteem Integraal (module binnen ParnasSys) met als doel het onderwijs regelmatig te evalueren en waar nodig te verbeteren. Dit vereist dat SKOSO en de scholen zichzelf voortdurend de volgende vragen stellen: 1 Doen we de goede dingen? 2 Doen we de dingen goed? 3 Hoe weten we dat? 4 Weten anderen dat ook? 5 Wat doen we met die informatie? Deze vragen vormen de kern van een cyclisch proces van kwaliteitszorg. Zo’n opzet past uitstekend bij de principes van goed bestuur en het afleggen van horizontale en verticale verantwoording. Door gebruik te maken van een goed kwaliteitszorgsysteem bestaat de mogelijkheid aan verdere verbetering van de kwaliteit van het onderwijs te werken en daarover verantwoording af te leggen. Verantwoordelijkheid voor onderwijskwaliteit is echter niet voorbehouden aan één geleding binnen de organisatie. Het eigenaarschap en het nemen van verantwoordelijkheid ligt bij alle geledingen: leerkracht, directeur, bestuurder én toezichthouder. Kwaliteitszorg, dat is de zorg van ons allemaal! Gezamenlijke verantwoordelijkheid Integraal wil ons helpen om regelmatig samen ‘op te stijgen’, een zogenaamde helicopterview, zodat we alles van een afstand kunnen bekijken. Van daaruit kijken we samen naar het onderwijslandschap; een landschap dat wij met elkaar hebben gemaakt. Het samen opstijgen geeft overzicht. Het helpt ons om verbanden te zien en het samen goed te begrijpen. Maar het helpt ons vooral bij het gezamenlijk doorontwikkelen van kwaliteit! Als het goed is, zijn we trots op wat we doen of willen we dat in elk geval kunnen zijn. Juist daarom willen we samen dat overzicht ervaren. Om dat waar we trots op zijn, te behouden én te versterken. En dat we op tijd in kunnen grijpen als er op dat vlak een kink in de kabel dreigt te komen. Ervarend leren, daar gaat het om. Integraal is een instrument dat ons helpt bij de verbetering van onze onderwijskwaliteit. Het is geen ‘goed of fout’ instrument, het is vooral bedoeld om: • samen beter te begrijpen wat we aan het doen zijn • deze kennis samen te vertalen naar verstandige en betekenisvolle schoolontwikkeling • de goede dingen vast te houden of te versterken • op tijd maatregelen te kunnen nemen wanneer we uit koers raken • onze eigen kwaliteit te kunnen beschrijven, vasthouden en verantwoorden • onze professionalisering te bevorderen Kortom, het geeft een mooie kans om samen een sterke school te kunnen worden!
De kern in kwaliteitszorg is dat je ervoor zorgt dat je ontwikkelt op een sterk fundament. Binnen Integraal wordt het beeld dat wij hierover hebben, steeds afgezet tegenover het beeld dat anderen daarover hebben. Niet beoordelend, maar helpend. We hebben er baat bij als we een zo reëel mogelijk beeld van onszelf en onze scholen hebben. De feedback van anderen is hierin heel erg waardevol. Wij gebruiken deze feedback om met elkaar het gesprek aan te gaan en in de spiegel te kijken. Integraal wil die professionele reflectie bevorderen en richting geven. Dit is de reden dat we in januari een online tevredenheidspeiling op de scholen houden voor ouders, leerlingen van de groepen 5 t/m 8 en leerkrachten. De leerlingen en het personeel zullen de vragenlijst op school invullen. De ouders/ verzorgers worden via de mail uitgenodigd om de vragenlijst online in te vullen (met behulp van een tablet, telefoon of computer) via het ouderportaal van ParnasSys. Het invullen van de vragenlijst duurt ongeveer 10-15 minuten. Een kleine tijdsinvestering die veel waardevolle informatie oplevert! Alle antwoorden van ouders, leerlingen en leerkrachten worden strikt vertrouwelijk behandeld en volledig anoniem verwerkt. De vragen die gesteld worden, zijn onder te verdelen in enkele hoofdthema’s:
Personeel Ouders Leerlingen
Onderwijsleerproces x x Planmatige ondersteuning x x Schoolcultuur x x x Samenwerking met ouders x x Organisatiemanagement x x x Imago x x x
Op de Odaschool is deze tevredenheidspeiling inmiddels al afgerond, omdat Marjo Timmermans (directeur) samen met Tine Strikkers (ICT-coach) de pilot via Integraal hebben uitgetest. Voor de afname van de tevredenheidspeiling en de bespreking van de resultaten m.b.v. Integraal, is een stappenplan voor de andere scholen opgesteld. Maak hier dus gerust gebruik van!
Bestuursakkoord; een kwaliteitsimpuls voor het onderwijs Onderstaande informatie is afkomstig van de PO-Raad Het basisonderwijs en speciaal onderwijs krijgen de komende jaren een forse kwaliteitsimpuls als het aan de overheid ligt. Scholen gaan de komende jaren meer digitale leermiddelen gebruiken in de les, talentvolle leerlingen worden sneller herkend en meer uitgedaagd en leraren worden hoger opgeleid. Het kabinet en de PO-Raad hebben afspraken gemaakt hoe de sector de komende jaren nieuwe stappen zet om de onderwijskwaliteit verder te verbeteren. De afspraken in het bestuursakkoord vloeien voort uit het Nationaal Onderwijsakkoord uit september 2013. Het ministerie wil graag dat alle scholen zich ontwikkelen tot ambitieuze en lerende organisaties waarin teams van goed opgeleide leraren en schoolleiders het onderwijs steeds beter maken. Het kabinet en de sector streven naar uitdagend en eigentijds onderwijs dat nog beter aansluit bij de talenten van ieder kind, van hoogvlieger tot laatbloeier. Door dit akkoord kunnen we nog beter recht doen aan de verschillen tussen leerlingen. Leraren, schoolleiders en schoolbesturen in het primair onderwijs hebben de afgelopen jaren al belangrijke stappen gezet die we terugzien in de kwaliteit van het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en speciaal onderwijs. Met dit ambitieuze sectorakkoord komt geld vrij voor het verbeteren van de didactische vaardigheden van leraren. Dit sluit aan bij de afspraken die onlangs met de vakbonden in de nieuwe CAO zijn gemaakt. Investeren in digitale leermiddelen Digitale leermiddelen maken het mogelijk om beter aan te sluiten bij de behoefte van de individuele leerling. Dit geldt bijvoorbeeld voor leerlingen met een leerachterstand, voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, maar ook voor leerlingen die juist meer uitdaging nodig hebben. In het sectorakkoord is de doelstelling afgesproken dat in 2020 negen van de tien scholen digitaal leermateriaal gebruikt in de lessen. De PO-Raad, het ministerie van Onderwijs en het ministerie van Economische Zaken gaan samen zorgen dat het aanbod van digitale leermiddelen verbetert. De lat hoger leggen Hoewel er de afgelopen jaren forse stappen zijn gezet, zien scholen mogelijkheden om de lat hoger te leggen. Nederland is kampioen in het verder brengen van zwakkere leerlingen. De komende jaren werkt de PO-Raad samen met schoolbesturen aan een verbeteraanpak waardoor het onderwijs over de gehele linie stappen vooruit zet. Zijn we tevreden met de nu behaalde resultaten of halen we het beste uit de leerlingen naar boven? Talenten uitdagen Talentvolle leerlingen die niet worden uitgedaagd, verliezen hun motivatie en gaan onderpresteren. Alle scholen spannen zich in om uitzonderlijk talent op jonge leeftijd te herkennen, zo is in het sectorakkoord afgesproken. Wanneer duidelijk is dat leerlingen meer aan kunnen op een bepaald vlak, krijgen
zij aangepaste lesstof die past bij hun leerbehoefte. Het akkoord stelt middelen beschikbaar voor scholen om een structureel aanbod op te zetten voor toptalenten. Scholen kunnen hiervoor ondersteuning krijgen. Beter opgeleide leraren Leraren krijgen meer mogelijkheden om zich bij te scholen of hun opleidingsniveau te verhogen zodat zij onderwijs kunnen bieden waarbij elke leerling volledig tot z’n recht komt. Leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben én de uitblinkers. In 2020 heeft 30% van de leraren een academische pabo of een masteropleiding afgerond. Nu is dat 18%. Daarbij krijgen startende leraren betere begeleiding zodat ze vaker behouden blijven en kunnen groeien in hun vak.
Meer en betere gymlessen Leerlingen hebben baat bij betere gymlessen en zouden ook buitenschools vaker moeten sporten. Dit helpt hen om een gezonde en actieve leefstijl te ontwikkelen en te behouden. Het is de bedoeling dat scholen vanaf 2017 minimaal twee en waar mogelijk drie lesuren bewegingsonderwijs geven. Schoolbesturen, gemeentes en sportverenigingen pakken dit op regionaal niveau samen aan. Daarnaast worden alle lesuren bewegingsonderwijs vanaf 2017 door een bevoegde leerkracht of een vakleerkracht gym gegeven. Leraren die hun bevoegdheid willen halen om gym te geven kunnen hiervoor een beroep doen op de lerarenbeurs. Conclusie “Toen ik de informatie uit het bestuursakkoord goed bestudeerd had, kwam ik tot de conclusie dat SKOSO de afgelopen jaren al belangrijke stappen heeft gezet bij de realisatie van de hierboven beschreven speerpunten. Het beleid van SKOSO komt goed overeen met wat de overheid van de scholen verwacht. Dit sterkt ons in onze opvatting dat wij de goede dingen doen, deze ook goed doen, maar dat het altijd beter kan. Van een drastische koerswijziging zal de komende jaren dan ook geen sprake zijn. De koers wordt hooguit bijgesteld en er worden nieuwe accenten aangebracht.” Frans de Baaij directeur-bestuurder SKOSO
JAARGANG 13 • NUMMER 7 • DECEMBER 2014
Samen werken aan een professionele cultuur Een voorwaarde voor onderwijsontwikkeling is een professionele cultuur in de school, waarin kwaliteit leidend is. De kern van de professionele cultuur zit in het uitgangspunt dat ieders kwaliteiten op een verschillend vlak liggen. Als dat uitgangspunt duidelijk is, kun je mensen aanspreken op hun (eigen) kwaliteiten en kun je openlijk met elkaar bespreken welke ontwikkelpunten er zijn. Goed met elkaar communiceren is één van de belangrijkste kenmerken van een professionele cultuur. Openheid, eerlijkheid, echt naar elkaar luisteren en proberen elkaar te begrijpen is in een school van groot belang. Kookworkshops Samen werken en samen leren, zijn in een lerende school noodzakelijke voorwaarden voor succes. Om te kunnen werken aan doelen in de richting van een gezamenlijke visie zullen leerkrachten elkaar moeten ondersteunen. Samenwerking kan alleen vruchten afwerpen als leerkrachten goed met elkaar communiceren en open staan voor ideeën van anderen. Tijdens de Spelend Sparren-studiedag hebben we uitgebreid stilgestaan bij de modellen van communicatiestijlen en de Roos van Leary. Na afloop is iedere school – in het verlengde van het project bouwstenen en bruggenbouwers – met de input van deze dag aan de slag gegaan. “Iedere school heeft hier op eigen wijze invulling aan gegeven. Er zijn scholen die de oefeningen rondom de communicatiestijlen nogmaals in het teamoverleg hebben opgepakt. Een andere school heeft de rapportgesprekken voorbereid aan de hand van de Roos van Leary. En weer een andere school heeft een hele teamvergadering besteed aan het thema ‘proactief werken in plaats van reactief werken’. Allemaal goede initiatieven om het thema warm te houden,” aldus Heidi Rust, opleidingscoördinator/ personal coach. “Om echt verandering teweeg te brengen in de professionele cultuur binnen de school, krijgt ieder team binnenkort een teambuildingsbijeenkomst aangeboden. Tussen januari en maart gaat elk schoolteam een kookworkshop volgen bij de boerderij van Zorgokee in Sint-Oedenrode. Het is natuurlijk leuk om met elkaar te gaan koken, maar het gaat vooral om de metafoor ‘samen leren’. Leerkrachten gaan tijdens de workshop echt met elkaar aan het werk. Ze zullen hierbij begeleid worden door Factor Veermans die op bepaalde momenten intervenieert en vragen stelt als ‘Wat betekent dit? Hoe werken jullie nu samen?” Buddyschappen “In het nieuwe jaar gaan we ook met buddyschappen werken. Naast directeuren, bruggenbouwers en stafleden krijgt ook iedere leerkracht een buddy toegewezen. Hoe dit precies vorm krijgt, wordt door de directeur en de Bruggenbouwer van iedere school bepaald. Zij kennen hun eigen team immers als geen ander. Dit buddyschap is een belangrijke stap in de verdere professionalisering van onze scholen, omdat het eigenaarschap van bovenschools faciliteren naar de scholen wordt gelegd. Dus niet alleen zeggen dat we het gaan doen, maar nu ook echt gaan doen.” Scholen kunnen zelf bepalen hoe ze het buddyschap inrichten, maar de buddy’s moeten elkaar wel op structurele basis spreken. “Het moet in ieder geval geen werkoverleg zijn. Het biedt juist een mogelijkheid om te reflecteren, feedback te geven en samen sterker te worden. Goed met elkaar samenwerken en met elkaar praten zijn vooral in een lerende school belangrijke vaardigheden.
Je zult het moeten oefenen, er expliciet aandacht aan moeten schenken, met kleine onderdelen beginnen. Kinderen leren ook niet fietsen door er alleen maar naar te kijken! Gebruik je buddyschap dan ook om met je eigen aandachtspunten aan de slag te gaan. Het is de moeite waard, voor jezelf, voor de school en voor de kinderen.”
Ken jij de rechten en plichten van een (G)MR? De MR is het orgaan waarin de diverse groepen die in de school aanwezig zijn, worden vertegenwoordigd. De raad spreekt voor zowel ouders, leerlingen als personeel. De MR-activiteiten draaien om het innemen van een standpunt ten opzichte van datgene wat het bestuur/ de schooldirectie doet. Een van de belangrijkste instrumenten van de MR daarbij is de instemming- en adviesbevoegdheid. Het doel is dat belanghebbenden kunnen meepraten over beslissingen die hen aangaan, en deze behartigen. Belangrijk is hierbij dat de
MR, het schoolbestuur en de directie wel steeds voor hetzelfde belang staan: kwalitatief goed onderwijs in een veilige omgeving voor kinderen en personeel. Dit klinkt heel helder en duidelijk, maar (G)MR leden worstelen nog vaak met hun taken en bevoegdheden. De basiscursus (G)MR, bedoeld voor alle (nieuwe) leden – ouder- en personeelgeleding - van de (G)MR, geeft duidelijk antwoord op alle vragen die te maken hebben met de taken, bevoegdheden en rechten van de (G)MR. Tijdens de cursus komen diverse
casussen en voorbeelden uit de schoolpraktijk, of uit de bovenschoolse praktijk aan bod. Er wordt ook ingegaan op veelgestelde vragen rondom het verschil tussen de MR en de GMR: wie is wanneer aan zet en wat betekent instemming van de GMR over een bepaald onderwerp nu voor de MR? Kortom, een praktische cursus die zeer de moeite waard is. Voor zowel ouders als leerkrachten! Heb je interesse? Neem dan gerust contact met Dees Bonekamp.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• •••••••••••••••••
Op weg naar passende onderwijshuisvesting Goed onderwijs vraagt om passende onderwijsgebouwen. Om zicht te krijgen op de kwaliteit van onze schoolgebouwen, de leegstand, de exploitatielasten etc., hebben we ongeveer een jaar geleden een strategisch huisvestingsplan laten opstellen Dit plan maakte duidelijk dat er in onze scholen door de krimp van het aantal leerlingen behoorlijk wat leegstaande lokalen zijn. Aangezien daarvoor geen vergoeding meer wordt ontvangen en de exploitatielasten wel doorgaan, heeft SKOSO er alle baat bij dat deze leegstand afgestoten wordt of dat daarin strategische partners worden gehuisvest zoals bijvoorbeeld kinderopvang of bibliotheeksteunpunten. Dit beleid heeft SKOSO de laatste jaren al flink ingezet.
Resultaten SKOSO is al vier jaar bezig met het strategisch thema ‘Medewerkers in hun kracht’. Het traject ‘Bouwstenen en Bruggenbouwers’ maakt hier onder andere onderdeel van uit. De vraag is of er resultaten merkbaar zijn. “De professionele cultuur staat absoluut hoog op de agenda. Elke leerkracht voelt dat er wat dit betreft iets van hem/haar verwacht wordt. Daarnaast is er meer verbinding tussen de scholen onderling. Dit is echt een verdienste van de Bruggenbouwers. Samen met hen moeten ook de directeuren aan de slag. Het komt immers voortdurend terug. En ook op bovenschools niveau kunnen we zeggen dat er meer verbinding is tussen de verschillende beleidsterreinen. We weten beter van elkaar wat iedereen doet en wat in elkaars verlengde ligt.” Daar werken we op dit moment hard aan. Maar wat is nu eigenlijk de meerwaarde voor een kind? Daar draait het tenslotte allemaal om. “Als een leerkracht op zichzelf kan reflecteren, professioneel kan denken ‘hier doe ik het niet goed’ en ook het lef bij zichzelf kan vinden om het met andere leerkrachten te bespreken, dan levert het zeker veel op voor een kind. Het gaat eigenlijk om 21st Century Skills voor leerkrachten: er zijn, jezelf presenteren, kunnen reageren, durven reageren, kunnen kiezen, durven kiezen. Iemand die bewust in zijn vak staat. En iemand die bewust en met plezier zijn vak uitvoert, leert kinderen ook meer.”
JAARGANG 13 • NUMMER 7 • DECEMBER 2014
De wet op de medezeggenschapsraad verplicht iedere school om een Medezeggenschapsraad te hebben. De medezeggenschapsraad (MR) is wat de naam al zegt: een orgaan voor medezeggenschap, voor inspraak.
Daarnaast heeft het onderzoek duidelijk gemaakt dat voor enkele scholen op korte termijn renovatie of nieuwbouw wordt voorzien. Hierbij gaat het in eerste instantie om basisschool St. Antonius van Padua. In 2020 is basisschool Kienehoef 40 jaar oud. Rond die tijd zal ook deze school gerenoveerd moeten worden. Een andere mogelijkheid is nieuwbouw. Dat geldt ook voor openbare basisschool de Springplank en sporthal de Kienehoef. Met dit in het achterhoofd is het idee ontstaan om in de toekomst een nieuwe multifunctionele accommodatie (MFA) in de wijk Kienehoef te bouwen. Voor de gemeente was dit aanleiding om, in overleg met de schoolbesturen, een onderzoek te laten uitvoeren naar een scenario nieuwbouw dan wel renovatie in Nijnsel en naar de toekomst van de centrumscholen. Naast de scholen op de Kienehoef worden daarbij ook de Odaschool, Dommeltoren, basisschool Eerschot en basisschool Dommelrode betrokken. Er wordt ook gekeken naar de sporthallen en de gymzalen van de gemeente, omdat ook hier sprake is van onderbezetting. Het onderzoek wordt uitgevoerd door adviesbureau Laride en loopt van oktober 2014 tot maart 2015. In de loop van januari zal duidelijk worden welke scenario’s voor de toekomst realistisch en haalbaar zijn. We houden jullie in ieder geval op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• •••••••••••••••••
Herhalingsbijeenkomst Eerste Hulp aan Kinderen Sinds 2003 worden regelmatig basis- en herhalingscursussen georganiseerd voor Eerste Hulp bij Kinderongelukken. Inmiddels is de 9e serie herhalingsbijeenkomsten achter de rug. Tijdens de herhalingsbijeenkomst worden de meest voorkomende ongevallen besproken en met ondersteuning van een Lotus-slacht-offer worden praktijksituaties levensecht nagebootst. Men kan vooraf aangeven wat men graag besproken of behandeld zou willen zien, bijvoorbeeld wat te doen bij een reactie naar aanleiding van diabetes of een allergie. In januari gaan we, bij voldoende belangstelling, weer van start met een basiscursus Eerste Hulp bij Kinder-ongelukken. Deel-nemers aan de basiscursus ontvangen een certificaat van het Oranje Kruis. Wanneer zij jaarlijks een herhalingsbijeenkomst bijwonen, behoudt het certificaat van het Oranje Kruis zijn geldigheid. Heb je interesse? Geef je dan snel op bij Dees Bonekamp en stuur een mail naar
[email protected].
IN DIT NUMMER • Strategisch beleidsplan • Agenda • Collectieve verzekering • 21th Century Skills • Integraal • Bestuursakkoord • Bouwstenen & bruggenbouwers • Basiscursus MR • Passende onderwijshuisvesting • EHBO kinderen De redactie wenst iedereen fijne feestdagen en veel geluk in 2015! Redactie Nieuwsbrief Postbus 58, 5490 AB Sint-Oedenrode Tel. 0413-420706 E-mail:
[email protected] Website: www.skoso.nl
Op koers naar 2020 Elke organisatie staat regelmatig stil bij de vraag welke koers gevaren dient te worden en of deze mogelijk moet worden bijgesteld. Dat geldt ook voor SKOSO. Het onderwijs is volop in beweging en dat vraagt om evaluatie en bijsturing van het beleid. SKOSO heeft in 2011 een strategisch beleidsplan opgesteld voor de periode 2011-2015. Momenteel zitten we in het vierde en laatste jaar van de beleidscyclus. Op dit moment zijn de voorbereidingen gestart voor het opstellen van een nieuw beleidsplan voor de periode 2015-2020. Dit betekent niet dat er een totale koerswijziging zal gaan plaatsvinden.
In de centrale thema’s van de afgelopen jaren (passend onderwijs/maatwerk, opbrengstgericht werken, kwaliteitsbeleid, medewerkers in hun kracht en educatief netwerk) is veel ontwikkeld en tot stand gebracht. Deze processen zijn echter nog niet afgerond en vragen om continuering. Het beleidsplan 2015-2020 zal nieuwe accenten leggen en nog meer verbindingen maken.
© SKOSO 2014. Overname alleen toegestaan na toestemming van de redactie.
Daarbij zal vooralsnog uitgegaan worden van een viertal actielijnen:
KA LEND ER
1 Talentontwikkeling door uitdagend onderwijs 2 Een brede aanpak voor duurzame onderwijsverbetering 3 Professionele scholen 4 Doorgaande ontwikkellijnen
• Studieochtend directeuren: 6 januari, 10 februari • Startende leerkrachten: 7 januari, 11 februari • Kwaliteitsnetwerk: 13 januari • Teambuildingsbijeenkomst Odaschool: 14 januari • Teambuildingsbijeenkomst Kienehoef: 15 januari • Samenwerkingsverband PO 30-06 ALV: 15 januari • Directeurenberaad: 20 januari • Kleuternetwerk: 20 januari • Teambuildingsbijeenkomst Dommelrode: 21 januari • Raad van Toezicht: 29 januari • Studiebijeenkomst GMR-RvT-dir: 29 januari • Netwerk Identiteit: 3 februari • Werkgroep Bao-VO: 4 februari • Teambuildingsbijeenkomst St. Antonius van Padua: 6 februari • Cultuurcoördinatoren Curioso: 11 februari
In deze nieuwsbrief zullen we je op de hoogte houden van het proces van beleidsontwikkeling, waarbij het huidige beleid vanaf 1 augustus 2015 vloeiend overloopt in het nieuwe.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Collectieve verzekering bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid Je hebt onlangs een mail ontvangen over de mogelijkheid deel te nemen aan de collectieve gedeeltelijke arbeidsongeschiktheidsverzekering van Loyalis, de IPAP. Deze verzekering biedt dekking bij een gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid tussen 35 en 80%. SKOSO neemt 50% van de premiekosten voor haar rekening. Loyalis biedt deze collectieve verzekering aan bij deelname van 80% van het personeel. Wil je graag meer informatie over deze verzekering ontvangen? Geef je dan op voor de informatiebijeenkomst. Deze bijeenkomst vindt plaats op woensdag 14 januari op het bestuurskantoor van Stichting St. Christoffel in Boxtel (kantoor Dommelgroep). Een deskundige van Loyalis zal de verzekering uitgebreid toelichten en antwoord geven op alle mogelijke vragen. Heb je interesse? Meld je dan aan en stuur een mail – voor 8 januari - naar
[email protected].
JAARGANG 13 • NUMMER 7 • DECEMBER 2014
Samen werken aan een professionele cultuur Een voorwaarde voor onderwijsontwikkeling is een professionele cultuur in de school, waarin kwaliteit leidend is. De kern van de professionele cultuur zit in het uitgangspunt dat ieders kwaliteiten op een verschillend vlak liggen. Als dat uitgangspunt duidelijk is, kun je mensen aanspreken op hun (eigen) kwaliteiten en kun je openlijk met elkaar bespreken welke ontwikkelpunten er zijn. Goed met elkaar communiceren is één van de belangrijkste kenmerken van een professionele cultuur. Openheid, eerlijkheid, echt naar elkaar luisteren en proberen elkaar te begrijpen is in een school van groot belang. Kookworkshops Samen werken en samen leren, zijn in een lerende school noodzakelijke voorwaarden voor succes. Om te kunnen werken aan doelen in de richting van een gezamenlijke visie zullen leerkrachten elkaar moeten ondersteunen. Samenwerking kan alleen vruchten afwerpen als leerkrachten goed met elkaar communiceren en open staan voor ideeën van anderen. Tijdens de Spelend Sparren-studiedag hebben we uitgebreid stilgestaan bij de modellen van communicatiestijlen en de Roos van Leary. Na afloop is iedere school – in het verlengde van het project bouwstenen en bruggenbouwers – met de input van deze dag aan de slag gegaan. “Iedere school heeft hier op eigen wijze invulling aan gegeven. Er zijn scholen die de oefeningen rondom de communicatiestijlen nogmaals in het teamoverleg hebben opgepakt. Een andere school heeft de rapportgesprekken voorbereid aan de hand van de Roos van Leary. En weer een andere school heeft een hele teamvergadering besteed aan het thema ‘proactief werken in plaats van reactief werken’. Allemaal goede initiatieven om het thema warm te houden,” aldus Heidi Rust, opleidingscoördinator/ personal coach. “Om echt verandering teweeg te brengen in de professionele cultuur binnen de school, krijgt ieder team binnenkort een teambuildingsbijeenkomst aangeboden. Tussen januari en maart gaat elk schoolteam een kookworkshop volgen bij de boerderij van Zorgokee in Sint-Oedenrode. Het is natuurlijk leuk om met elkaar te gaan koken, maar het gaat vooral om de metafoor ‘samen leren’. Leerkrachten gaan tijdens de workshop echt met elkaar aan het werk. Ze zullen hierbij begeleid worden door Factor Veermans die op bepaalde momenten intervenieert en vragen stelt als ‘Wat betekent dit? Hoe werken jullie nu samen?” Buddyschappen “In het nieuwe jaar gaan we ook met buddyschappen werken. Naast directeuren, bruggenbouwers en stafleden krijgt ook iedere leerkracht een buddy toegewezen. Hoe dit precies vorm krijgt, wordt door de directeur en de Bruggenbouwer van iedere school bepaald. Zij kennen hun eigen team immers als geen ander. Dit buddyschap is een belangrijke stap in de verdere professionalisering van onze scholen, omdat het eigenaarschap van bovenschools faciliteren naar de scholen wordt gelegd. Dus niet alleen zeggen dat we het gaan doen, maar nu ook echt gaan doen.” Scholen kunnen zelf bepalen hoe ze het buddyschap inrichten, maar de buddy’s moeten elkaar wel op structurele basis spreken. “Het moet in ieder geval geen werkoverleg zijn. Het biedt juist een mogelijkheid om te reflecteren, feedback te geven en samen sterker te worden. Goed met elkaar samenwerken en met elkaar praten zijn vooral in een lerende school belangrijke vaardigheden.
Je zult het moeten oefenen, er expliciet aandacht aan moeten schenken, met kleine onderdelen beginnen. Kinderen leren ook niet fietsen door er alleen maar naar te kijken! Gebruik je buddyschap dan ook om met je eigen aandachtspunten aan de slag te gaan. Het is de moeite waard, voor jezelf, voor de school en voor de kinderen.”
Ken jij de rechten en plichten van een (G)MR? De MR is het orgaan waarin de diverse groepen die in de school aanwezig zijn, worden vertegenwoordigd. De raad spreekt voor zowel ouders, leerlingen als personeel. De MR-activiteiten draaien om het innemen van een standpunt ten opzichte van datgene wat het bestuur/ de schooldirectie doet. Een van de belangrijkste instrumenten van de MR daarbij is de instemming- en adviesbevoegdheid. Het doel is dat belanghebbenden kunnen meepraten over beslissingen die hen aangaan, en deze behartigen. Belangrijk is hierbij dat de
MR, het schoolbestuur en de directie wel steeds voor hetzelfde belang staan: kwalitatief goed onderwijs in een veilige omgeving voor kinderen en personeel. Dit klinkt heel helder en duidelijk, maar (G)MR leden worstelen nog vaak met hun taken en bevoegdheden. De basiscursus (G)MR, bedoeld voor alle (nieuwe) leden – ouder- en personeelgeleding - van de (G)MR, geeft duidelijk antwoord op alle vragen die te maken hebben met de taken, bevoegdheden en rechten van de (G)MR. Tijdens de cursus komen diverse
casussen en voorbeelden uit de schoolpraktijk, of uit de bovenschoolse praktijk aan bod. Er wordt ook ingegaan op veelgestelde vragen rondom het verschil tussen de MR en de GMR: wie is wanneer aan zet en wat betekent instemming van de GMR over een bepaald onderwerp nu voor de MR? Kortom, een praktische cursus die zeer de moeite waard is. Voor zowel ouders als leerkrachten! Heb je interesse? Neem dan gerust contact met Dees Bonekamp.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• •••••••••••••••••
Op weg naar passende onderwijshuisvesting Goed onderwijs vraagt om passende onderwijsgebouwen. Om zicht te krijgen op de kwaliteit van onze schoolgebouwen, de leegstand, de exploitatielasten etc., hebben we ongeveer een jaar geleden een strategisch huisvestingsplan laten opstellen Dit plan maakte duidelijk dat er in onze scholen door de krimp van het aantal leerlingen behoorlijk wat leegstaande lokalen zijn. Aangezien daarvoor geen vergoeding meer wordt ontvangen en de exploitatielasten wel doorgaan, heeft SKOSO er alle baat bij dat deze leegstand afgestoten wordt of dat daarin strategische partners worden gehuisvest zoals bijvoorbeeld kinderopvang of bibliotheeksteunpunten. Dit beleid heeft SKOSO de laatste jaren al flink ingezet.
Resultaten SKOSO is al vier jaar bezig met het strategisch thema ‘Medewerkers in hun kracht’. Het traject ‘Bouwstenen en Bruggenbouwers’ maakt hier onder andere onderdeel van uit. De vraag is of er resultaten merkbaar zijn. “De professionele cultuur staat absoluut hoog op de agenda. Elke leerkracht voelt dat er wat dit betreft iets van hem/haar verwacht wordt. Daarnaast is er meer verbinding tussen de scholen onderling. Dit is echt een verdienste van de Bruggenbouwers. Samen met hen moeten ook de directeuren aan de slag. Het komt immers voortdurend terug. En ook op bovenschools niveau kunnen we zeggen dat er meer verbinding is tussen de verschillende beleidsterreinen. We weten beter van elkaar wat iedereen doet en wat in elkaars verlengde ligt.” Daar werken we op dit moment hard aan. Maar wat is nu eigenlijk de meerwaarde voor een kind? Daar draait het tenslotte allemaal om. “Als een leerkracht op zichzelf kan reflecteren, professioneel kan denken ‘hier doe ik het niet goed’ en ook het lef bij zichzelf kan vinden om het met andere leerkrachten te bespreken, dan levert het zeker veel op voor een kind. Het gaat eigenlijk om 21st Century Skills voor leerkrachten: er zijn, jezelf presenteren, kunnen reageren, durven reageren, kunnen kiezen, durven kiezen. Iemand die bewust in zijn vak staat. En iemand die bewust en met plezier zijn vak uitvoert, leert kinderen ook meer.”
JAARGANG 13 • NUMMER 7 • DECEMBER 2014
De wet op de medezeggenschapsraad verplicht iedere school om een Medezeggenschapsraad te hebben. De medezeggenschapsraad (MR) is wat de naam al zegt: een orgaan voor medezeggenschap, voor inspraak.
Daarnaast heeft het onderzoek duidelijk gemaakt dat voor enkele scholen op korte termijn renovatie of nieuwbouw wordt voorzien. Hierbij gaat het in eerste instantie om basisschool St. Antonius van Padua. In 2020 is basisschool Kienehoef 40 jaar oud. Rond die tijd zal ook deze school gerenoveerd moeten worden. Een andere mogelijkheid is nieuwbouw. Dat geldt ook voor openbare basisschool de Springplank en sporthal de Kienehoef. Met dit in het achterhoofd is het idee ontstaan om in de toekomst een nieuwe multifunctionele accommodatie (MFA) in de wijk Kienehoef te bouwen. Voor de gemeente was dit aanleiding om, in overleg met de schoolbesturen, een onderzoek te laten uitvoeren naar een scenario nieuwbouw dan wel renovatie in Nijnsel en naar de toekomst van de centrumscholen. Naast de scholen op de Kienehoef worden daarbij ook de Odaschool, Dommeltoren, basisschool Eerschot en basisschool Dommelrode betrokken. Er wordt ook gekeken naar de sporthallen en de gymzalen van de gemeente, omdat ook hier sprake is van onderbezetting. Het onderzoek wordt uitgevoerd door adviesbureau Laride en loopt van oktober 2014 tot maart 2015. In de loop van januari zal duidelijk worden welke scenario’s voor de toekomst realistisch en haalbaar zijn. We houden jullie in ieder geval op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• •••••••••••••••••
Herhalingsbijeenkomst Eerste Hulp aan Kinderen Sinds 2003 worden regelmatig basis- en herhalingscursussen georganiseerd voor Eerste Hulp bij Kinderongelukken. Inmiddels is de 9e serie herhalingsbijeenkomsten achter de rug. Tijdens de herhalingsbijeenkomst worden de meest voorkomende ongevallen besproken en met ondersteuning van een Lotus-slacht-offer worden praktijksituaties levensecht nagebootst. Men kan vooraf aangeven wat men graag besproken of behandeld zou willen zien, bijvoorbeeld wat te doen bij een reactie naar aanleiding van diabetes of een allergie. In januari gaan we, bij voldoende belangstelling, weer van start met een basiscursus Eerste Hulp bij Kinder-ongelukken. Deel-nemers aan de basiscursus ontvangen een certificaat van het Oranje Kruis. Wanneer zij jaarlijks een herhalingsbijeenkomst bijwonen, behoudt het certificaat van het Oranje Kruis zijn geldigheid. Heb je interesse? Geef je dan snel op bij Dees Bonekamp en stuur een mail naar
[email protected].
IN DIT NUMMER • Strategisch beleidsplan • Agenda • Collectieve verzekering • 21th Century Skills • Integraal • Bestuursakkoord • Bouwstenen & bruggenbouwers • Basiscursus MR • Passende onderwijshuisvesting • EHBO kinderen De redactie wenst iedereen fijne feestdagen en veel geluk in 2015! Redactie Nieuwsbrief Postbus 58, 5490 AB Sint-Oedenrode Tel. 0413-420706 E-mail:
[email protected] Website: www.skoso.nl
Op koers naar 2020 Elke organisatie staat regelmatig stil bij de vraag welke koers gevaren dient te worden en of deze mogelijk moet worden bijgesteld. Dat geldt ook voor SKOSO. Het onderwijs is volop in beweging en dat vraagt om evaluatie en bijsturing van het beleid. SKOSO heeft in 2011 een strategisch beleidsplan opgesteld voor de periode 2011-2015. Momenteel zitten we in het vierde en laatste jaar van de beleidscyclus. Op dit moment zijn de voorbereidingen gestart voor het opstellen van een nieuw beleidsplan voor de periode 2015-2020. Dit betekent niet dat er een totale koerswijziging zal gaan plaatsvinden.
In de centrale thema’s van de afgelopen jaren (passend onderwijs/maatwerk, opbrengstgericht werken, kwaliteitsbeleid, medewerkers in hun kracht en educatief netwerk) is veel ontwikkeld en tot stand gebracht. Deze processen zijn echter nog niet afgerond en vragen om continuering. Het beleidsplan 2015-2020 zal nieuwe accenten leggen en nog meer verbindingen maken.
© SKOSO 2014. Overname alleen toegestaan na toestemming van de redactie.
Daarbij zal vooralsnog uitgegaan worden van een viertal actielijnen:
KA LEND ER
1 Talentontwikkeling door uitdagend onderwijs 2 Een brede aanpak voor duurzame onderwijsverbetering 3 Professionele scholen 4 Doorgaande ontwikkellijnen
• Studieochtend directeuren: 6 januari, 10 februari • Startende leerkrachten: 7 januari, 11 februari • Kwaliteitsnetwerk: 13 januari • Teambuildingsbijeenkomst Odaschool: 14 januari • Teambuildingsbijeenkomst Kienehoef: 15 januari • Samenwerkingsverband PO 30-06 ALV: 15 januari • Directeurenberaad: 20 januari • Kleuternetwerk: 20 januari • Teambuildingsbijeenkomst Dommelrode: 21 januari • Raad van Toezicht: 29 januari • Studiebijeenkomst GMR-RvT-dir: 29 januari • Netwerk Identiteit: 3 februari • Werkgroep Bao-VO: 4 februari • Teambuildingsbijeenkomst St. Antonius van Padua: 6 februari • Cultuurcoördinatoren Curioso: 11 februari
In deze nieuwsbrief zullen we je op de hoogte houden van het proces van beleidsontwikkeling, waarbij het huidige beleid vanaf 1 augustus 2015 vloeiend overloopt in het nieuwe.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Collectieve verzekering bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid Je hebt onlangs een mail ontvangen over de mogelijkheid deel te nemen aan de collectieve gedeeltelijke arbeidsongeschiktheidsverzekering van Loyalis, de IPAP. Deze verzekering biedt dekking bij een gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid tussen 35 en 80%. SKOSO neemt 50% van de premiekosten voor haar rekening. Loyalis biedt deze collectieve verzekering aan bij deelname van 80% van het personeel. Wil je graag meer informatie over deze verzekering ontvangen? Geef je dan op voor de informatiebijeenkomst. Deze bijeenkomst vindt plaats op woensdag 14 januari op het bestuurskantoor van Stichting St. Christoffel in Boxtel (kantoor Dommelgroep). Een deskundige van Loyalis zal de verzekering uitgebreid toelichten en antwoord geven op alle mogelijke vragen. Heb je interesse? Meld je dan aan en stuur een mail – voor 8 januari - naar
[email protected].
