2005 Jaar van het Kasteel ST I C H T I N G Z N A F Stichting Bouwcultuurfonds Zuid Nederland
VOORWOORD
DE PR ESENTATI ES
Ons cultureel erfgoed is goud waard. Niet alleen omdat oude gebouwen
16 MEI 2005, KASTEEL HEESWIJK Kasteel Heeswijk ontstaat in de 11e eeuw als een kunstmatige heuvelburcht (motte). Op het einde van de 14e eeuw wordt de burcht omgebouwd tot een veelhoekige waterburcht met muren van wel 3 meter dik! Vanaf 1830 is het kasteel van de familie Van den Bogaerde van Terbrugge. De laatste erfgename sterft in 1994. Nu is het kasteel gerestaureerd en ingericht als museum.
als kerken en kastelen mooi zijn om te zien, maar ze getuigen ook van een roemrijk verleden en tonen ons historische bouwkunst. De Stichting Bouwcultuurfonds realiseert zich dat en spendeert middelen en energie aan het behoud van dit verleden.
Bouwbedrijf L. van de Ven BV Erpseweg 3
Jaar van het Kasteel In het kader van deze doelstelling is 2005 uitgeroepen tot ‘Jaar van het Kasteel’. Het kasteel spreekt enorm tot de verbeelding en aan het behoud van deze, vaak architectonische, pareltjes is de Stichting Bouwcultuurfonds veel gelegen. 2005 Wordt een jaar waarin het kasteel en met name de restauratie daarvan centraal staat. Tegen het decor van een 6-tal gerestaureerde kastelen zet de Stichting Bouwcultuurfonds het restauratiewerk en de specifieke ambachten in het zonnetje. Met medewerking van enkele gespecialiseerde aannemers krijgen bezoekers en geïnteresseerden een kijk in de ambachtelijke keuken van het restauratiewezen. Wij hopen hiermee onze bezoekers te boeien en in het bijzonder de jeugd te enthousiasmeren voor dit schitterende vak. Werken in de restauratie is een regelrechte ontdekkingstocht. Een avontuur dat voert langs oude bouwtechnieken, materialen die de eeuwen getrotseerd hebben en gereedschappen van bijzondere aard. Het is bouwen aan de toekomst van het verleden. En dat is een vak apart.
5463 PG VEGHEL Tel. (0413) 36 69 33
1 JUNI 2005, ORANGERIE MATTEMBURGH HOOGERHEIDE De orangerie dateert uit 1880 en bestaat aanvankelijk uit het huidige middendeel. Het was een zogenaamde ‘moestuinorangerie’. De gebogen vleugels aan weerskanten worden na 1957 toegevoegd en vormen daarmee de orangerie om tot een ‘formele orangerie’. De orangerie herbergt een grote collectie oude kuipplanten, waaronder abutilon, agapanthus, agave, citrus, jacobinia en punica. De orangerie maakt tezamen met de historische stijltuin onderdeel uit van buitenplaats Mattemburgh. Aann. Bedrijf Nico de Bont B.V. Molenstraat 2 5262 ED VUGHT Tel. (073) 518 94 80
20 EN 21 AUGUSTUS 2005, KASTEEL WIJNANDSRADE De heren van Wijnandsrade (Rhode) worden al in de 12e eeuw vermeld. In de 13e eeuw lijken de heren van Rhode zich er ook daadwerkelijk te vestigen. De motte is in de 14e of 15e eeuw buiten gebruik geraakt. Het huidige kasteel Wijnandsrade dateert uit 1554. In de kasteelheuvel bevinden zich fundamenten van de middeleuwse burcht.
10 SEPTEMBER 2005, KASTEEL WESTHOVE In 1277 is er voor het eerst sprake van Kasteel Westhove, maar vermoedelijk bestond hier in 836 al een motteburcht tegen de Noormannen. In 1572 werd het door de watergeuzen verwoest en in de 17e eeuw weer opgebouwd. In de 18e eeuw zijn uitbreidingen aangebracht en ontstonden de stallen, het koetshuis en de orangerie. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het huis beschadigd. In de jaren vijftig is de schade hersteld.
Bouwbedrijf Coppes B.V. Sint Gerlach 19
Bouwbedrijf J. van de Linde Kloetinge B.V.
6301 JA HOUTEM-VALKENBURG
Albert Plesmanweg 19
Tel. (043) 608 94 00
4462 GC GOES Tel. (0113) 22 10 40
28 AUGUSTUS 2005, KASTEELRUÏNE MONTFORT Kasteel Montfort werd omstreeks 1260 gebouwd door Hendrik van Gelre, broer van graaf Otto van Gelre. Kort daarna werd de voor Nederland unieke snavelbektoren toegevoegd. In de 14e eeuw speelde het een belangrijke rol in het machtspel tussen Gelre, Gulik, Brabant en Keulen. Om die reden vonden in 1342-1343 grote verbouwingen plaats. In 1535 werd kasteel Montfort versterkt met bastions. In de 18e eeuw verviel de hoofdburcht tot ruïne, waaraan rond 1850 een achthoekige toren werd toegevoegd, die momenteel wordt gerestaureerd.
10 SEPTEMBER 2005, KASTEEL LIMBRICHT De eerste vermelding van de heren van Limbricht dateert uit de tweede helft van de 13e eeuw. Hun bezit omvatte Limbricht en Einighausen. In de 17e eeuw wordt op de restanten van een motteburcht uit de 12e eeuw het kasteel Limbricht gebouwd. Van 1956 tot 1984 is het kasteelcomplex gerestaureerd. Tot dit kasteelcomplex behoort ook het Salviuskerkje uit de 11e eeuw met de oudste gewelfschilderingen van Nederland. Laudy Bouw & Ontwikkeling b.v. Irenelaan 8
Tom Loven Aann. Bedrijf B.V.
6133 BG SITTARD
Oude Trambaan 27
Tel. (046) 451 69 33
6049 GT HERTEN Tel. (0475) 33 33 67
DE AMBACHTEN
I N DE LOOP VAN HA AR B ESTA AN ON DERSTEU N DE DE STICHTI NG BOUWCU LTUU RFON DS DE VOLGEN DE KASTEELPROJ ECTEN:
Timmeren Dit ambacht vereist kennis van bouwstijlen en bouwmethoden uit het verleden en heeft betrekking op houten spantconstructies, houten verbindingen, kozijnen, luiken, trappen en leuningen.
Orangerie Kasteeltuinen te Arcen. Kasteelrestanten c.a. te Asten. Poortgebouw Kasteel Eyckenlust te Beek en Donk. Kasteel Ooijen te Broekhuizen. Orangerie en bijgebouwen Kasteel Westhove te Domburg. Kasteel en Voorburcht Heeswijk te Heeswijk Dinther. Stuw in de Grote Aa bij Kasteel Heeze te Heeze. Orangerie Mattemburgh te Hoogerheide. Herbestemming Voorburcht Kasteelruïne Ter Horst te Horst. Kasteelhoeve Hartelstein te Itteren. Kasteel Limbricht te Limbricht. Kasteel Borgharen te Maastricht. Kasteel Mheer te Mheer. Torentje Jachtslot Kasteelruïne te Montfort. Oude toren Mariënkroon te Nieuwkuijk (voormalig Kasteel Onsenoort). Kasteel Wijnandsrade te Nuth. Kasteeltje te Ohé en Laak. Kasteelcomplex Holtmühle te Tegelen.
Metselen Dit vakmanschap is vereist voor behoud en herstel van historisch metselwerk in de vorm van strekken en bogen, muurafdekkingen, vlechtingen, gewelven en sier- en bogenconstructies. Mergelbewerking Naast de eigenschappen nodig als vakman metselen moet men ook kennis hebben van dit specifiek stuk Limburgse natuursteen en de verwerking hiervan zoals het op profiel schaven met de daarbijbehorende vakkennis over speciale mortelsoorten. Leidekken Steen als afdekmateriaal vereist vooral veel ervaring van de ambachtsman om de handelingen zoals uitsorteren op kwaliteit, maat en dikte, het op maat kappen van de lei zelf, het maken van invlechtingen en het verdelen van de leien op bestaande, vaak ongelijke en gebogen onderlagen, goed uit te voeren. Bij het Regionaal Opleidings Project (ROP) worden restauratieopleidingen verzorgd. Voor informatie over de Restauratie Opleidingsprojecten kunt u contact opnemen met de landelijke werkgroep ROP, telefoon (038) 421 81 84/(0475) 35 78 00. Het ROP is ook aanwezig bij een aantal van de op voorgaande pagina’s vermelde presentaties.
Op de onderstaande websites vindt u nog meer informatie over activiteiten die in het kader van het Jaar van het Kasteel worden georganiseerd: www.jaarvanhetkasteel.nl www.kastelen.nl www.kasteleninbrabant.nl www.brabantskasteel.nl www.kasteleninzeeland.nl www.kastelenhollandzeeland.nl www.kasteleninlimburg.nl www.limburgsekastelen.nl
Over de drempel De Stichting Bouwcultuurfonds geeft projecten vaak net die ondersteuning, die het verschil betekent tussen slagen en niet slagen. Veel projecten waar eigenlijk geen geld voor is, worden zo toch uitgevoerd. Het spreekt voor zich dat deze ondersteunende rol van het grootste belang is voor het voortbestaan van ons bouwkundig verleden.
Foto voorpagina: kasteel Heeswijk
E I N D H OV E N , A P R I L 2 0 0 5 Stichting Bouwcultuurfonds Zuid Nederland Meerenakkerweg 18 5652 AV Eindhoven Postbus 4019 5604 EA Eindhoven Tel.: (040) 293 11 27 E-mail:
[email protected]
