Colofon Auteur: Eindredactie :
Thijs A. Afman Joost van den Brink Jaap Jan de Jong Trea Winter – van Faassen
Dit is een uitgave van Brink Technical Solutions BV 2007. Deze uitgave mag vrij worden gekopieerd binnen educatieve instellingen. Deze uitgave mag zonder toestemming van Brink Technical Solutions BV niet commercieel worden uitgegeven.
-2-
Inhoudsopgave
Pag.
1.
Inleiding
5
2.
Leveringsoverzicht
6
3.
Relaties met ander lesmateriaal
7
4.
Antwoorden lesmateriaal
8
-3-
-4-
1
Gefeliciteerd met de aanschaf van dit unieke product dat uw leerlingen bekend gaat maken met de geavanceerde Informatie en Communicatie Technologieën in woning en bedrijf: Gebouwenbesturing aan de hand van Nikobus.
Dit practicum is compleet geleverd inclusief alle benodigde materialen voor het opbouwen van de schakelingen. Voor het opbouwen van de panelen kunt u gebruik maken van: •
een Schakeltechnisch practicum.
•
een apart verkrijgbaar Experimenteerrek van 1 meter breed voor de basisset (Brink Technical Solutions - artikel 753.100A), rek 2 rijen hoog.
•
een Experimenteerrek 1,6 meter breed, 2 rijen hoog, voor de basisset met uitbreidingsset (Brink Technical Solutions - artikel 202.101.08).
Alle mogelijke rekken zijn voorzien van de benodigde 24V AC voeding.
Het model heeft de volgende doelen: •
Leerlingen op een actieve manier kennis laten maken met domotica.
•
Het leren begrijpen van de bedradingsuitvoering van domotica.
•
Het leren programmeren van een eenvoudig domoticasysteem.
•
Het krijgen van inzicht in de mogelijkheden van domoticasystemen.
•
Kennis uitbreiden over sensoren en actuatoren en het gebruik in de praktijk.
De opdrachten bij de domotica toepassingen moeten in groepjes van twee worden uitgevoerd zodat leerlingen leren samenwerken, overleggen en uitleggen. Hieronder ziet u een lestabel met richttijden voor het maken van de oefeningen: Uren BBL
Uren KBL
Uren GL
/ niveau 1
/ niveau 2
/ niveau 3
Hoofdstuk 1 tot 10
6 uur
5 uur
4 uur
Basis
Hoofdstuk 11 tot 16
-
4 uur
3,5 uur
Basis
Hoofdstuk 17 tot 22
-
5 uur
4,5 uur
Basis + uitbreiding
Totaal uren:
6 uur
14 uur
12 uur
-
Onderdeel:
Benodigde set:
Veel plezier bij het gebruik van dit model!
-5-
2
Hieronder vindt u een overzicht van de geleverde materialen. Samen met een schakelpracticum of experimenteerrek met 24 V AC voeding vormt dit een complete werkplek, geschikt voor het gebruik in een werkplekkenstructuur. Inhoud opbergbox Nikobus basisset (Brink Technical Solutions – artikel 201.460): 1. 1x paneel GBN 1, schakelmodule Nikobus op 20 cm paneel (artikel 201.462). 2. 2x paneel GBN 2, serieschakelaar Nikobus op 20 cm paneel (artikel 201.463). 3. 1x paneel GBN 3, gloeilamp (25W) op 20 cm paneel (artikel 201.464). 4. 1x paneel GBN 4, TL-lamp (8W) op 20 cm paneel (artikel 201.465). 5. 1x paneel GBN 5, thermostaat met Nikobus interface op 20 cm paneel (artikel 201.466) 6. 1x paneel GBN 8, CV-simulatie op 20 cm paneel (artikel 201.469).
7. Meetsnoerenset bestaande uit: • • • • • • • • • •
2 bruine meetsnoeren 2 bruine meetsnoeren 4 blauwe meetsnoeren 3 blauwe meetsnoeren 4 zwarte meetsnoeren 3 zwarte meetsnoeren 4 rode meetsnoeren 2 rode meetsnoeren 4 zwarte meetsnoeren 2 zwarte meetsnoeren
50 cm met 4 mm stekers. 75 cm met 4 mm stekers. 50 cm met 4 mm stekers. 75 cm met 4 mm stekers. 50 cm met 4 mm stekers. 75 cm met 4 mm stekers. 15 cm met 2 mm stekers. 30 cm met 2 mm stekers. 15 cm met 2 mm stekers. 30 cm met 2 mm stekers.
8. Cd-rom met docentenhandleiding en lesmateriaal. 9. 1x Föhn.
Inhoud Nikobus uitbreidingsset (Brink Technical Solutions - artikel 201.461): 10. 2x paneel GBN 3, gloeilamp (25W) op 20 cm paneel (artikel 201.463). 11. 1x paneel GBN 6, bewegingsmelder Nikobus op 20 cm paneel (artikel 201.467). 12. 1x paneel GBN 7, hittedetector met Nikobus interface op 20 cm paneel (artikel 201.468).
13. Meetsnoerenset bestaande uit: • • • • •
3 bruine meetsnoeren 3 blauwe meetsnoeren 4 zwarte meetsnoeren 4 rode meetsnoeren 4 zwarte meetsnoeren
50 cm met 4 mm stekers. 50 cm met 4 mm stekers. 50 cm met 4 mm stekers. 15 cm met 2 mm stekers. 15 cm met 2 mm stekers.
-6-
3
Het Nikobus lesmateriaal van Brink Technical Solutions kan geheel op zichzelf gebruikt worden voor de vakken Technologie, VICTO Techniek en Elektrotechniek. Voor de verschillende vakken kan echter wel verschillend lesmateriaal worden gebruikt voor meer voorkennis en uitbreiding van de kennis van leerlingen. Hieronder is een opsomming gegeven van de mogelijkheden per vak.
Technologie De methode “aan de slag.nu” van de BUG. Hierin wordt verwezen naar het maken van het geleverde lesmateriaal voor Nikobus. (www.aandeslag.nu). Als voorbereiding op dit practicum kan de volgende website worden gebruikt: http://expertisecentrum.kennisnet.nl/lesmateriaal/. Klik op het kopje gebouwenbesturing. Als uitbreiding van dit lesmateriaal kunnen de opdrachten van Veiligheid & Beveiliging worden gebruikt. (Instructiemateriaal leerlingen). Als uitbreiding op het gebruik van domotica in de praktijk kan de leerlingen werken met het domoticamodel van Zorg & Welzijn. Hiermee komen ze in aanraking met complexere praktijkvoorbeelden. (Alleen ontdekken van de mogelijkheden en niet aansluiten).
• • • •
VICTO Techniek • • •
Als voorbereiding op dit practicum kan de volgende website worden gebruikt: http://expertisecentrum.kennisnet.nl/lesmateriaal/. Klik op het kopje gebouwenbesturing. Als uitbreiding van dit lesmateriaal kunnen de opdrachten van Veiligheid & Beveiliging worden gebruikt. (Instructiemateriaal leerlingen) Als uitbreiding op het gebruik van domotica in de praktijk kan de leerlingen werken met het domoticamodel van Zorg & Welzijn. Hiermee komen ze in aanraking met complexere praktijkvoorbeelden. (Alleen ontdekken van de mogelijkheden en niet aansluiten).
Elektrotechniek (V)MBO • Voor het maken van de stroomkringschema’s en installatietekeningen kan gebruik worden gemaakt van het boek “Verrijkingsopdrachten BBL” van EPN voor de methode “VMBO Elektrotechniek” (ISBN 90 11 05315). • Het lesmateriaal kan ook als voorbereiding worden gebruikt voor het maken van de bedrijfssimulatie van OTIB voor domotica (www.otib.nl). • Als voorbereiding op dit practicum kan de volgende website worden gebruikt: http://expertisecentrum.kennisnet.nl/lesmateriaal/. Klik op het kopje gebouwenbesturing. • Als uitbreiding van dit lesmateriaal kunnen de opdrachten van Veiligheid & Beveiliging (artikelnummer 753.100) worden gebruikt, instructiemateriaal leerlingen. • Als uitbreiding op het gebruik van domotica in de praktijk kan de leerlingen werken met het domoticamodel van Zorg & Welzijn (artikelnummer 752.003). Hiermee komen ze in aanraking met complexere praktijkvoorbeelden. (Alleen ontdekken en programmeren van de mogelijkheden, echter niet aansluiten!).
-7-
4
Antwoorden meerkeuze vragen hoofdstuk 10, pagina 29:
1. Als in een groot gebouw de verlichting, de verwarming en de toegangscontrole door een computer worden geregeld, dan spreken we van: a. centraal regelsysteem b. domotica c. gebouwbeheersysteem d. gebouwregelsysteem 2. De voedingsdraden in een verlichtingsinstallatie hebben de code: a. + en – b. F en N c. L en N d. P en EP 3. De kleur van de fasedraad in een verlichtingsinstallatie is: a. blauw b. bruin c. rood d. zwart 4. In deze les bedoelen we met “de bus”: a. de spanning voor de besturing b. de voedingsdraden voor de lampen c. een netwerk d. de schoolbus 5. Hoeveel berichten kunnen gelijktijdig via de bus verstuurd worden? a. 1 b. 2 c. 4 d. evenveel berichten als er relais zijn aangesloten
-8-
6. Als we met 5 schakelaars 5 verschillende lampen willen in- of uitschakelen, hoeveel schakelmodules hebben we dan nodig? a. 1 b. 2 c. 3 d. 4 7. Als we met 1 schakelaar 5 lampen tegelijkertijd willen in- of uitschakelen, hoeveel schakelmodules hebben we dan nodig? a. 1 b. 2 c. 3 d. 4 8. Als je met twee schakelaars één lamp kunt in- of uitschakelen, dan spreken we van een: a. dubbelschakeling b. hotelschakeling c. trapschakeling d. wisselschakeling 9. Hoe heet de spanning op een schakelaar in onze domotica-installatie? a. laagspanning b. hoogspanning c. netspanning d. 230 Volt 10. Welke onderdelen heb je nodig om een verwarming te regelen in een huis met domotica? a. Een lamp, een thermostaat, een schakelaar en een cv-ketel b. Een cv-ketel, een thermostaat en radiatoren c. Een thermostaat, domoticacentrale, cv-ketel en radiatoren d. Een schakelaar, thermostaat, domoticacentrale, cv-ketel, radiatoren en een domoticacentrale.
-9-
Antwoorden eindopdracht hoofdstuk 15, pagina 43. Schakeling pagina 44:
Programmaschema opdracht pagina 45:
Sensortype:
Aanduiding: A / B
Uitgang: 1 (Gloeilamp hal)
Mode:
Tijd (T1)
M1
-
C / D
2 (TL-lamp WC)
M1
-
D
12 (Groene LED, ventil.)
M6
2 min
G
1 (Gloeilamp), 2 (TL-lamp)
M3
-
G / H
6 (CV uit)
M1
-
G / H
12 (Rode LED afwezig)
M1
-
Aan / Uit
5 via 6 (CVsimulatie)
M1
-
GBN 2
GBN 2
- 10 -
GBN 5 Antwoorden open vragen hoofdstuk 16, pagina 47:
1.
Hoe noemt men een schakeling waarbij op 3 plaatsen een lamp aan en uit kan worden gedaan? Kruisschakeling.
2.
Waar plaatst een installateur in de meeste gevallen de domoticacentrale? In de meterkast of technische ruimte.
3.
Wanneer zal een domoticasysteem automatisch de zonwering omhoog doen? Als de zon niet meer schijnt en/of als er te veel wind staat.
4.
Is een schakelaar een zendmoduul of een actormoduul? Zendmoduul.
5.
Wat is het verschil tussen een zendmoduul en een actormoduul? Een zendmoduul signaleert veranderingen. Zendmodulen zijn de “zintuigen” van een systeem. Een actormoduul voert opdrachten uit van de domoticacentrale. Actormodulen zijn de uitvoerders van het systeem.
6.
Welke acties neemt een domoticacentrale als er een alarmschakelaar wordt bediend in een woning? Er wordt automatisch naar buiten gebeld naar een hulpinstantie, de toestellen worden uitgeschakeld en de verlichting wordt ingeschakeld.
- 11 -
7.
Noem drie voordelen van het gebruik van een domoticasysteem. Veiligheid, energiebesparing, comfort.
8.
Noem twee nadelen van het gebruik van een domoticasysteem. Kosten, bedrading in huis is complexer, grotere meterkast voor nodig, je wordt lui etc.
9.
Noem een belangrijk kenmerk van een domoticasysteem. Centrale regeling van alle elektronische processen. Verschillende installaties in de woning kunnen elkaar beïnvloeden.
10.
In de les wordt een beschrijving gegeven van een uitgebreide domoticaschakeling. Bedenk zelf een andere uitbreiding voor deze schakeling.
Zelf in te vullen.
- 12 -
Antwoorden eindopdracht hoofdstuk 21, pagina 62. Schakeling pagina 63:
- 13 -
Antwoorden open vragen hoofdstuk 22, pagina 65.
1. Op welke twee manieren kun je veiliger wonen met behulp van domotica? Inbraakbeveiliging en brandbeveiliging. 2. Noem tenminste drie apparaten die je tijdens een brand zou willen uitschakelen met behulp van domotica: Koffiezetapparaat, wasmachine, CV-ketel, televisie, etc.
3. Hoe kun je je huis preventief beveiligen tegen inbraak door middel van domotica? Door het handig gebruiken van lampen tijdens je afwezigheid en het ophangen van bewegingsmelders voor het inschakelen van buitenlampen.
4. Noem twee actuatoren die je huis kunnen beveiligen tegen inbraak: Sirene, lampen, radio, etc. 5. Welke drie typen brandmelders bestaan er: Hitte, rook, en combinatie van beide. 6. Welke twee voordelen kan een looprouteverlichting hebben? Altijd verlichte looproute waardoor de kans op struikelen een stuk kleiner wordt, energiebesparing. 7. Vertel nu in vijf zinnen welke voordelen van domotica volgens jou het grootst zijn. Vrij in te vullen.
- 14 -
- 15 -
- 16 -
Brink Technical Solutions BV Vlijtweg 8b 8191 JP Wapenveld Telefoon: (038) 447 5750 Fax: (038) 447 5759 E-mail: Internet:
[email protected] www.brinktechniek.nl
- 17 -
