J > AARREKENING 2014

>JAARREKENING

2014

Inhoud Voorwoord .................................................................................................................................... 3 1.

Voorraad........................................................................................................................ 4

2.

Nieuwbouw .................................................................................................................... 9

3.

Randvoorwaarden ...................................................................................................... 11

4.

Geldstromen ................................................................................................................ 16

5.

Toekomstverwachtingen ............................................................................................ 18

6.

Algemeen ..................................................................................................................... 20

7.

Financiële gegevens..................................................................................................... 21

8.

Het bestuur en de Raad van Commissarissen .......................................................... 30

9.

Balans per 31 december 2014 .................................................................................... 47

10.

Winst- en verliesrekening over 2014 ......................................................................... 49

11.

Kasstroomoverzicht .................................................................................................... 50

12.

Algemene toelichting .................................................................................................. 52

13.

Grondslagen voor waardering van activa en passiva .............................................. 53

14.

Grondslagen voor bepaling van het resultaat .......................................................... 62

15.

Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling ..... 66

16.

Kasstroomoverzicht .................................................................................................... 68

17.

Toelichting op de balans............................................................................................. 69

18.

Toelichting op de winst- en verliesrekening ............................................................. 78

19.

Overige informatie ...................................................................................................... 82

20.

Overige gegevens......................................................................................................... 86

21.

Kengetallen .................................................................................................................. 90

Woondiensten Aarwoude

woondiensten Aarwoude | jaarrekening 2014

jaarrekening 2014

Pagina 1

pagina 2

Voorwoord Het jaar 2014 was voor Woondiensten Aarwoude een bewogen jaar. Bij herijking van het ondernemingsplan werden scherpe keuzes gemaakt: Woondiensten Aarwoude gaat zich weer volledig toeleggen op sociale huurwoningen en neemt afscheid van de doelgroep middeninkomens en de producten die zij daar voor had. Ook in de eigen organisatie werd flink vernieuwd. Het aantal medewerkers nam af tot 14, het onderhoudsbeleid werd versoberd en tal van projecten geschrapt. Huren werden verhoogd om de verhuurdersheffing te kunnen betalen. Er was in 2014 ook veel goed nieuws: Woondiensten Aarwoude presenteerde een plan om het dorpshart Leimuiden vlot te trekken, het nieuwe Woonzorgcomplex de Hussonshoek staat in de steigers en in amper zes maanden tijd werden in Ter Aar 44 nieuwe woningen gebouwd. Woningen die op enorme belangstelling konden rekenen van woningzoekenden. Het nieuwe regionale woonruimte verdeelsysteem ging van start en dat verliep opvallend goed. Er kwam een recordaantal woningen vrij in 2014 waardoor veel woningzoekenden geholpen konden worden. Met Woningstichting Nieuwkoop werd gewerkt aan een nieuwe onafhankelijke klachtencommissie die in 2015 van start gaat. Woondiensten Aarwoude werd ook gevisiteerd. In haar eindrapport stelt de visitatiecommissie dat zij Woondiensten Aarwoude heeft leren kennen als een doelgerichte, ambitieuze en betrouwbare woningcorporatie met een zakelijke kant en een sociaal gezicht. Eindconclusie is dat Woondiensten Aarwoude goed presteert in relatie tot haar kernopdracht: het bedienen van mensen met een laag inkomen. Ik dank alle stakeholders, medewerkers en leden van de Raad van Commissarissen voor de bijdrage die zij daar in 2014 aan hebben geleverd. Met elkaar hebben we een sterke basis gelegd voor de toekomst die we met vertrouwen tegemoet kunnen zien. Rogier van der Laan directeur-bestuurder



jaarrekening 2014

Pagina 3

pagina 3

1.

Voorraad

1.1 Samenstelling huurvoorraad Woondiensten Aarwoude begon 2014 met 1.943 woningen. Op 31 december 2014 telde de woningportefeuille van Woondiensten Aarwoude nog slechts 1.883 woningen. In de loop van 2014 zijn in Ter Aar 44 woningen gesloopt, waar er weer 44 voor worden teruggebouwd. Die worden echter pas in 2015 opgeleverd en die zijn in dit jaarverslag over 2014 dus even uit beeld. Daarnaast zijn er in 2014 in totaal 18 woningen verkocht en zijn er twee Koopgarantwoningen teruggekocht die onderdeel uit zijn gaan maken van de sociale huurvoorraad. 1400 1200 1000 800

Vrije sector

600

Duur Betaalbaar

400

Goedkoop

200 0

2013

2014

2013

2014

Kaag en Braassem

Kaag en Braassem

Nieuwkoop

Nieuwkoop

Figuur 1: huurwoningaantallen in 2013 en 2014

Alle woningen die zich bevinden in de huurklassen ‘goedkoop’, ‘betaalbaar’en ‘duur’ zijn sociale huurwoningen. Goedkope woningen zijn woningen met een huurprijs tot € 389,05 per maand. Betaalbare woningen zijn woningen met een huurprijs tussen de € 389,05 en € 556,81. Dure sociale huurwoningen zijn sociale huurwoningen met een huurprijs tussen de € 556,81 en de liberalisatiegrens. Vrije sectorhuurwoningen hebben een huurprijs boven de liberalisatiegrens. Voor deze woningen is geen huurtoeslag mogelijk. De daling in de totale woningvoorraad is vooral het gevolg van de sloop van de 44 woningen. Qua samenstelling is zichtbaar dat het huurniveau van de woningen bij Woondiensten Aarwoude het afgelopen jaar is gestegen. Het aantal goedkope sociale huurwoningen bleef nagenoeg gelijk en het aantal betaalbare sociale huurwoningen nam af. Het aantal dure sociale huurwoningen nam toe, ten koste van de betaalbare woningen. Het aantal vrije sector huurwoningen nam juist weer af, als gevolg van de beleidskeuzes van Woondiensten Aarwoude. Dat het huurprijsniveau gemiddeld hoger is komen te liggen heeft twee oorzaken: -‐

De eerste oorzaak is dat mensen met hogere inkomens in goedkope en betaalbare woningen (zogenaamde scheefwoners) de afgelopen jaren extra huurverhogingen hebben gekregen. Daardoor is hun huurwoning in een duurder segment terecht gekomen.



jaarrekening 2014

Pagina 4

pagina 4

-‐

De tweede oorzaak is dat vrijkomende woningen tegen hogere huurprijzen worden verhuurd dan aan de bewoner die de woning achterliet. Dit is vooral het geval als de vertrekkende bewoner er lang heeft gewoond en nog een lage huurprijs betaalde. De woning komt dan na verhuur in een duurdere categorie terecht.

Waarom verhoogt Woondiensten Aarwoude de huren? De belangrijkste reden waarom Woondiensten Aarwoude de huren verhoogt ligt in de verhuurdersheffing. Deze belasting wordt door het Rijk opgelegd aan de corporatie. Deze heffing loopt in de komende jaren op tot circa 1,8 miljoen euro per jaar. Om deze heffing te kunnen betalen heeft het Rijk woningcorporaties de mogelijkheid gegeven om de huren extra te verhogen. Om de heffing te kunnen betalen maakt Woondiensten Aarwoude gebruik van deze mogelijkheid. Uiteindelijk is de verhuurdersheffing dus een huurdersheffing, omdat Woondiensten Aarwoude het extra geld dat ze ophaalt bij de huurders moet afgeven aan het Rijk. Leidt dit tot betaalbaarheidsproblemen bij huurders? Ja en nee. Veel van onze lang zittende huurders hebben een behoorlijk inkomen en kunnen de huurverhoging dragen, zeker waar het gaat om de zogenaamde scheefwoners. Woondiensten Aarwoude vindt het ook principieel gezien een goede zaak dat iemand met een hoog inkomen meer huur gaat betalen als deze nu in een goedkope of betaalbare woning woont. Voor huurders die recent zijn gaan huren of woningzoekenden die nog willen gaan huren zijn de huurprijzen van woningen die vrij komen echter zeer stevig geworden. Voor mensen met lagere inkomens is dit een grote aanslag op hun budget. Om deze reden heeft Woondiensten Aarwoude besloten om tot een huurverzachtingsbeleid te komen. Bij de uitwerking wordt de huurdersorganisatie Stichting Bewonersbelangen Aarwoude nauw betrokken. Woondiensten Aarwoude heeft in het verleden ook koopwoningen met korting verkocht. In de bovenstaande cijfers zijn deze Koopgarantwoningen, die op termijn door Woondiensten Aarwoude teruggekocht worden, niet meegenomen. Het aantal Koopgarantwoningen dat Woondiensten Aarwoude verkocht heeft en dat op termijn terug gekocht wordt is gedaald naar 81 stuks. In 2013 zijn er geen nieuwe Koopgarantwoningen meer verkocht omdat Woondiensten Aarwoude hier definitief mee is gestopt. Wel zijn twee Koopgarantwoningen teruggekocht die weer zijn verhuurd als sociale huurwoning. 1.2 Mutaties in 2014 Aantal woningmutaties Kaag en Braassem

2013 63

2014 95

Nieuwkoop

59

52

Totaal

122

147

Het jaar 2013 liet een duidelijke stijgende lijn zien in het aantal mutaties ten opzichte van 2012. Het aantal steeg van 91 naar 122. In 2014 heeft deze lijn zich doorgezet en nam het aantal mutaties nog verder toe tot 147. Het hogere aantal mutaties is deels het gevolg van de introductie van de nieuwe woningmarkt (Holland Rijnland). Doordat woningzoekenden nu de mogelijkheid hebben om van de voormalige Rijnstreek naar het voormalige Holland Rijnland te verhuizen en vice versa, pakken mensen nu de kans om de verhuizing te maken die ze voorheen niet konden. Sinds 1 april 2014 kunnen mensen van Nieuwkoop tot aan Katwijk reageren op een sociale huurwoning zonder dat er aanvullende lokale eisen gelden. Direct na 1 april 2014 is het aantal mutaties gestegen doordat de barrières weggenomen zijn.



jaarrekening 2014

Pagina 5

pagina 5

Woondiensten Aarwoude verwacht dat het aantal mutaties in 2015 nog hoger zal zijn dan in 2014. In 2015 worden namelijk zowel 44 nieuwe woningen in Ter Aar opgeleverd, als ook de zorgplaatsen en 16 appartementen in de Hussonshoek in Woubrugge. Deze nieuwe woningen zullen nieuwe doorstroomketens genereren. De mensen die een nieuwe woning betrekken, laten meestal een bestaande huurwoning achter, die weer beschikbaar is voor een nieuwe woningzoekende. 1.3 Toewijzingen Op deze plaats verantwoordt Woondiensten Aarwoude zich normaliter over de toewijzing van de woningen. Op 1 april 2014 is voormalige Stichting Woonmarkt Rijnstreek opgehouden te bestaan. Vele jaren zijn de woningen van Woondiensten Aarwoude via deze stichting aangeboden aan woningzoekenden. Sinds 1 april bestaat daarvoor het nieuwe Woningnet Holland Rijnland. Via dit platform worden sociale huurwoningen aangeboden aan woningzoekenden uit de veertien gemeenten van Holland Rijnland. Zowel de voormalige Stichting Woonmarkt Rijnstreek, als Holland Rijnland konden op het moment dat dit verslag ter perse ging nog niet rapporteren over de toewijzingscijfers van 2014. Later in 2014, wanneer de cijfers bekend zijn, zullen deze cijfers gepubliceerd worden. 1.4 Huurderving De leegstand van woningen is in 2014 aanzienlijk teruggedrongen. Dit is het gevolg van andere keuzes in beleid en processen. Het tegengaan van leegstand is één van de speerpunten geweest van 2014. De leegstand die er geweest is was grotendeels het gevolg van leegstand van de te slopen woningen en leegstand tijdens de werkzaamheden aan de Betonwoningen. 1.5 Huurachterstanden In de afgelopen jaren is de totale huurachterstand van huurders bij Woondiensten Aarwoude gestaag toegenomen tot een onaanvaardbaar hoog niveau. Hiervoor zijn meerdere redenen aan te wijzen, zoals de crisis die gezorgd heeft voor baanverlies, maar ook mensen die niet meer mee kunnen komen in de huidige, complexe samenleving en daardoor afhaken en in de (financiële) problemen komen. In dergelijke gevallen biedt Woondiensten Aarwoude mensen de kans om met een betalingsregeling de huurachterstand weer in te lopen. Bij de meeste huurders, die zich aan deze afspraken houden, komt het zo weer goed. Een aantal huurders heeft in de afgelopen jaren zich systematisch niet aan gemaakte afspraken gehouden, waardoor de huurachterstanden bij hen enorm zijn opgelopen. In 2014 heeft Woondiensten Aarwoude besloten om de huurachterstanden aanzienlijk terug te gaan dringen omdat deze op een onaanvaardbare hoogte terecht waren gekomen. Per situatie is bekeken hoe dit gedaan kon worden. Inzet is daarbij altijd om ontruiming te voorkomen, mits een bewoner zelf mee wil werken aan een oplossing en zich aan gemaakte afspraken houdt. Bij zeven huishoudens was in 2014 de maat vol. Zij werden in 2014 uit hun woning gezet, nadat de rechter had geoordeeld dat Woondiensten Aarwoude dit terecht wilde doen. Het betrof mensen die zich jarenlang niet aan afspraken hebben gehouden of mensen die gezien hun problematiek eigenlijk niet verantwoord meer zelfstandig kunnen wonen. In dat laatste geval betrekt Woondiensten Aarwoude maatschappelijke instellingen in haar traject, zodat deze opvang en zorg kunnen regelen voor de uitgezette bewoners. Naast deze gevallen zijn ook notoire wanbetalers aangepakt. Mensen die al jarenlang bij de deurwaarder lopen hebben te horen gekregen dat dit niet meer getolereerd wordt en dat de huur in de toekomst op tijd betaald dient te zijn. Deze maatregelen dragen er aan bij dat de huurachterstanden terug zullen gaan lopen. Naast de financiële kant van huurachterstanden heeft Woondiensten Aarwoude besloten dat zij meer inzicht wil krijgen in wat er speelt bij mensen met betalingsachterstanden. Op deze manier hoopt Woondiensten Aarwoude nog meer bij te kunnen dragen aan het tijdig signaleren van bijvoorbeeld (psycho-)sociale problematiek. Vervolgens wil Woondiensten Aarwoude proberen om deze mensen zo snel mogelijk de Woondiensten Aarwoude


jaarrekening 2014

Pagina 6

pagina 6

goede kant op te sturen, in de richting van professionele hulp. Hiermee kan zowel de huurder als ook de corporatie een hoop ellende bespaard blijven. Woondiensten Aarwoude ziet het als haar maatschappelijke taak om huurders die in de problemen raken zo goed mogelijk op weg te helpen. 1.6 Huurbeleid basisvoorraad De huren van vrijkomende woningen worden geharmoniseerd naar 90% van de maximaal redelijke huurprijs bij sociale huurwoningen. Daarnaast worden nieuwe huren afgetopt op de liberalisatiegrens (€ 699,48 in 2014). Dit betekent dat nagenoeg alle woningen die verhuurd werden in 2014 een huurprijs hadden onder de € 700 en niet meer daarboven. Nagenoeg alle vrije sector huurwoningen die vrijkwamen in 2014 zijn teruggebracht naar de sociale sector. De facto trekt Woondiensten Aarwoude zich hierdoor volledig terug van de vrije sectorhuurmarkt. Dit vloeit voort uit de doelstelling om terug te gaan naar de kerntaak: het huisvesten van mensen met lage inkomens. Enkele zeer grote woningen, bijvoorbeeld in het Kroondomein in Leimuiden, blijven wel vrije sectorhuurwoningen. 1.7 Huurverhoging In 2014 hebben woningcorporaties voor de tweede keer de mogelijkheid gehad om de huren inkomensafhankelijk te verhogen. Woondiensten Aarwoude heeft van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. Effectief zijn de huren van huurders met lage inkomens (<€ 33.614) met 4% verhoogd, zijn de huren van huurders met een midden inkomen (€ 33.614 – € 43.000) met 4,5% verhoogd en zijn de huren van huurders met een inkomen van meer dan € 43.000 met 6,5% verhoogd. Aanvankelijk werd er van uit gegaan dat 2014 het laatste jaar met inkomensafhankelijke huurverhoging zou zijn. Het ministerie heeft echter bepaald dat ook in 2015 er nog een laatste maal inkomensafhankelijke huurverhoging toegepast zal worden. Woondiensten Aarwoude onderzoekt of het mogelijk is om de huurverhoging voor mensen die relatief hoge huren hebben ten opzichte van hun inkomen te temperen. In 2013 werd er nog een groot aantal bezwaren tegen de inkomensafhankelijke huurverhoging gemaakt. In 2014 was dat aantal aanzienlijk lager. Huurders die bezwaar maakten tegen de huurverhoging zijn gebeld door Woondiensten Aarwoude. Deze mensen hebben uitleg gekregen over de procedure omtrent de huurcommissie. 1.8 Vrije sectorhuurwoning

In de herijking van het ondernemingsplan van Woondiensten Aarwoude is de doelstelling opgenomen om nagenoeg geen vrije sectorhuurwoningen meer te verhuren. Bestaande vrije sectorhuurwoningen waarvan de huur opgezegd wordt, worden opnieuw te huur aangeboden in de sociale huursector, of worden te koop aangeboden. Een klein aantal specifiek benoemde woningen vormen een uitzondering op dit beleid. 1.9 Verkoop van woningen

In 2014 had Woondiensten Aarwoude zichzelf een verkoopdoelstelling opgelegd van tien woningen. In het jaar zijn er echter achttien woningen verkocht en overgedragen aan een nieuwe eigenaar. Woondiensten Aarwoude heeft er voor gekozen om in 2014 meer woningen te verkopen dan de doelstelling was omdat de corporatie in dat jaar ook geconfronteerd werd met drie Koopgarantwoningen die teruggekocht moesten worden. Twee van deze woningen zijn in 2014 ook overgedragen aan Woondiensten Aarwoude, waarna deze woningen in de sociale huursector aan zijn geboden. De woningen zijn dus toegevoegd aan de sociale voorraad. De 3de woning wordt in 2015 teruggekocht.



jaarrekening 2014

Pagina 7

pagina 7

1.10 Leefbaarheid

In 2014 heeft Woondiensten Aarwoude op twee manieren geïnvesteerd in de leefbaarheid van de wijken en dorpen waar zij bezit heeft. Ten eerste heeft Woondiensten Aarwoude middels sponsoring van de Historische Verenigingen van Woubrugge en Ter Aar, het Schoutenhuis, de Bob-bus, de zwembaden en het project ‘Leren in de bibliotheek’ financieel ondersteund. Deze initiatieven dragen bij aan een prettiger leefklimaat in de kernen, onder andere door het ondersteunen van kwetsbare groepen in de samenleving. Daarnaast investeert Woondiensten Aarwoude ook in het prettig en leefbaar houden van de wijken door de fysieke omgeving prettiger of veiliger te maken. Zo is Woondiensten Aarwoude samen met gemeenten verantwoordelijk voor de extra verlichting in veel achterpaden achter haar woningen. Door verlichting worden achterpaden veiliger en aangenamer om te gebruiken. Ook heeft Woondiensten Aarwoude bijvoorbeeld haagjes geplant in de voortuinen van de gerenoveerde woningen in de Schoolstraat in Woubrugge. Hierdoor oogt de straat vriendelijk en netjes. Bij de bouw van 44 nieuwe woningen in Ter Aar investeert Woondiensten Aarwoude extra geld in fraai hekwerk en de aanleg van haagjes om de tuinen. Ook hier wordt een vriendelijk en opgeruimd straatbeeld gecreëerd, wat de buurt als geheel prettiger maakt.



jaarrekening 2014

Pagina 8

pagina 8

2.

Nieuwbouw

Dorpshart Leimuiden Al jarenlang rapporteert Woondiensten Aarwoude op deze plek over het dorpshart van Leimuiden. Tot nu toe hebben de inspanningen van Woondiensten Aarwoude, de gemeente en projectontwikkelaars helaas nog niet kunnen leiden tot daadwerkelijke actie. Op de plek waar winkels, appartementen en woonhuizen gepland stonden staan vandaag de dag nog steeds slooppanden te verkrotten midden in het centrum van het dorp. In 2014 werd duidelijk dat ontwikkelaar Leyten er niet in zou slagen om het volledige dorpshart aan te pakken. Leyten heeft uiteindelijk besloten zich volledig terug te trekken uit het project. Woondiensten Aarwoude heeft vervolgens aan de gemeente Kaag en Braassem een aanbod gedaan om in het noordelijk deel van het dorpshart grond af te nemen van de gemeente om hier 40 levensloopbestendige woningen te realiseren. Daarmee wilde Woondiensten Aarwoude de ontwikkeling van het dorpshart een positieve impuls geven en zorgen dat er eindelijk iets ging gebeuren in het dorpshart. Tegelijkertijd werd door een werkgroep van een aantal lokale belanghebbenden en betrokken inwoners een plan gepresenteerd voor het dorpshart Leimuiden. Kern van dit plan is een passantenhaven, de verplaatsing van het café naar de boerderij en de bouw van woningen en winkelpanden. De gemeenteraad van Kaag en Braassem heeft ervoor gekozen om dit initiatief de kans te geven om zich te bewijzen en de initiatiefnemers gevraagd tot concrete uitvoering te komen. Dat betekent dat niet gekozen is voor het plan van Woondiensten Aarwoude. De gemeente heeft echter wel aangegeven dat zij het belangrijk vindt dat er ook sociale huurwoningen in de plannen van de werkgroep een plek krijgen en dat zij Woondiensten Aarwoude daarbij als meest voor de hand liggende partij ziet. Woondiensten Aarwoude heeft in een gesprek met de werkgroep inmiddels toegelicht welke woningen nodig zijn in Leimuiden en onder welke randvoorwaarden deze woningen afgenomen kunnen worden. Hussonshoek Woubrugge In 2014 is de bouw van het woon-zorgcomplex Hussonshoek in Woubrugge gestart. Het complex zal een thuis bieden aan 24 dementerende ouderen en aan zestien huishoudens met een zorgvraag. Eind 2014 was de bouw al ver gevorderd. Naar verwachting zal de Hussonshoek in het derde kwartaal van 2015 opgeleverd worden. ActiVite zal haar intrek nemen in het intramurale gedeelte van het complex en Woondiensten Aarwoude zal de zestien zelfstandige zorgappartementen verhuren. Hofjeswoningen Ter Aar Woondiensten Aarwoude heeft een overeenkomst met de gemeente Nieuwkoop gesloten over bouw van veertien hofjeswoningen in Ter Aar. Dit zijn veertien grondgebonden, zelfstandige woningen die alle voorzieningen op de begane grond hebben. Zij komen in de plaats van het woonzorgcomplex dat door gebrek aan zorgfinanciering niet door kon gaan. Deze woningen zijn geschikt voor mensen met een lichamelijke beperking. De plannen voor de hofjeswoningen moeten nog verder uitgewerkt worden samen met de gemeente. De gemeente heeft Woondiensten Aarwoude laten weten dat de uitvoering van dit plan een jaar vertraagd is, omdat zij de hofjeswoningen mee wil nemen in de ontwikkeling van een groter gebied waarin ook de brede school een plek krijgt.



jaarrekening 2014

Pagina 9

pagina 9

2.1 Herstructurering

Betonwoningen Leimuiden In 2014 heeft Woondiensten Aarwoude groot onderhoud uitgevoerd aan de binnenzijde van 24 zogenaamde ‘betonwoningen’ in Leimuiden. In het verleden waren deze woningen bestemd voor sloop. Aan de binnenzijde zijn die elementen die aan vervanging toe waren vervangen. In 2015 zal een start gemaakt worden met de aanpak van de buitenschil van de woningen. In het begin van 2015 zullen de bewoners geïnformeerd worden over de ingreep aan de buitenzijde van hun woningen. Woondiensten Aarwoude heeft als doel om de woningen zodanig op te knappen dat ze weer jaren meekunnen en tegelijkertijd een kwaliteitsimpuls te geven aan de buurt door het uiterlijk van de woningen te verbeteren. Belangrijk is dat de huurprijs van deze woningen, ook na het onderhoud, op een lager niveau blijft dan bij nieuwbouwwoningen. De woningen zijn daardoor ook goed toegankelijk voor de mensen met de laagste inkomens. Ter Aar Vernieuwd Verbonden Herstructurering 44 woningen Op 1 maart 2014 is de sloop van 44 oude sociale huurwoningen in Ter Aar begonnen. Na de sloop kon al snel een start worden gemaakt met de bouw van 44 nieuwe sociale huurwoningen: 22 ruime eengezinswoningen en 22 volledig levensloopgeschikte comfortwoningen. Het laatste type woning heeft een plattegrond met alle functies op de begane grond. Dat betekent dat er beneden naast de woonkamer ook een slaapkamer, keuken en badkamer zijn. Mensen die slecht ter been zijn, of aan een rolstoel gebonden zijn kunnen daardoor zelfstandig wonen in dit woningtype. Naast deze bijzondere eigenschappen beschikken de comfortwoningen ook over een riante eerste verdieping, waar ruimte is voor twee slaapkamers en is er een achtertuin met eigen schuur. De comfortwoningen combineren daarmee het gemak van een appartement met de voordelen van een eengezinswoning. Voor zowel de comfortwoningen als ook voor de eengezinswoningen was bijzonder veel animo. Voor beide type woningen meldden zich vele malen zoveel mensen als waar plek voor was. In totaal reageerden 271 woningzoekenden op een woning in het project. Voor slechts 44 huishoudens was plek, waardoor 227 huishoudens teleurgesteld moesten worden. De 44 gelukkigen krijgen aan het begin van 2015 de sleutels van hun nieuwe woning. De bijzonder grote animo voor vooral de comfortwoningen heeft ervoor gezorgd dat Woondiensten Aarwoude de komende jaren meer van dit type woning wil gaan bouwen. De woningen zijn door zijn eigenschappen namelijk niet alleen geschikt voor ouderen, of mensen met een fysieke beperking, maar de woningen hebben ook voldoende ruimte en kamers voor starters of gezinnen.



jaarrekening 2014

Pagina 10

pagina 10

3.

Randvoorwaarden

3.1 Gezonde financiële situatie

De uitgaven aan nieuwbouw zullen voor een gedeelte bekostigd moeten worden door de opbrengsten uit de verkoop van bestaand bezit. In die zin is de weegschaal van Woondiensten Aarwoude nog steeds in evenwicht. De verkoop van woningen is in de afgelopen jaren goed verlopen. Aan de kant van de huuropbrengsten heeft Woondiensten Aarwoude een stijging van de huuropbrengsten gezien door de inkomensafhankelijke huurverhoging. Deze trend zal zich in 2015 voortzetten. De extra huuropbrengsten worden direct weer afgeroomd door de Rijksoverheid door middel van de verhuurdersheffing. 3.2 Investeringsbeleid

Woondiensten Aarwoude heeft voor de komende jaren nog enkele projecten in de planning. Het gaat dan onder andere om de afronding van het woon-zorgcomplex Hussonshoek en de bouw van veertien nieuwe woningen in Ter Aar. Uit de laatste doorrekeningen blijkt dat Woondiensten Aarwoude nog financiële ruimte kan vinden voor meer nieuwbouwprojecten. Woondiensten Aarwoude heeft sinds 2014 een nieuw investeringsstatuut dat de kaders schept en regels biedt omtrent investeringen die gedaan worden. Dit statuut wordt inmiddels gehanteerd. 3.3 Een organisatie toegesneden op zijn taak

Herijking Ondernemingsplan In 2014 heeft Woondiensten Aarwoude haar bestaande ondernemingsplan herijkt. Dit was nodig omdat de keuzes die de corporatie in 2011 had gemaakt achterhaald waren door de realiteit. Sinds het uitkomen van het ondernemingsplan in 2011 zijn een veelheid aan regels en financiële beperkingen aan corporaties opgelegd, die het onmogelijk maakten om de gekozen koers te blijven varen. Bijstelling van de koers heeft in 2014 plaatsgevonden. De uitgaven aan onderhoud zijn voor de komende jaren teruggeschroefd door veel scherper te kijken naar de noodzaak van uitgaven. Keukens en badkamers worden bijvoorbeeld alleen nog maar vervangen wanneer deze technisch niet meer in orde zijn, en niet meer omdat ze een bepaalde leeftijd hebben bereikt of de kleur van de tegels niet meer in de mode is. Het slopen van oudere woningen zal ook niet meer aan de orde zijn. Woondiensten Aarwoude kiest voor een strategie waarin oudere woningen verkocht worden, waarbij de opbrengsten gebruikt kunnen worden voor de bouw van nieuwe woningen. Ook worden oude woningen opgeknapt in plaats van gesloopt. Enkele beleidskeuzes die gemaakt zijn, zijn bijvoorbeeld het stoppen met verhuren van nieuwe vrije sectorhuurwoningen. Nagenoeg alle vrije sectorhuurwoningen die vrijkomen worden opnieuw verhuurd als sociale huurwoning. Ook Koopgarantwoningen worden daar waar mogelijk niet opnieuw verkocht, maar worden teruggebracht naar de sociale huur. Hieruit blijkt dat Woondiensten Aarwoude een duidelijke beweging maakt terug naar de kerntaak: de sociale huur. Woondiensten Aarwoude benoemt de betaalbaarheid van haar woningen als een belangrijk thema voor de komende jaren. Nu er geen woningen meer boven de liberalisatiegrens verhuurd worden, zitten de huurprijzen van vrijkomende woningen vaak tussen de € 650 en € 700 per maand. Dit is niet meer voor iedereen te betalen. Daarnaast stegen de huren van woningen de afgelopen jaren harder dan de inflatie. Bepaalde groepen mensen kunnen hierdoor in de problemen komen. Vooral wanneer het mensen betreft met de allerlaagste inkomens, of juist mensen die geen huurtoeslag meer ontvangen.



jaarrekening 2014

Pagina 11

pagina 11

Naast nieuwe beleidskeuzes zijn er ook maatregelen getroffen binnen de organisatie van Woondiensten Aarwoude. Zo wordt hard gewerkt aan het verlagen van de bedrijfslasten. Woondiensten Aarwoude blijft hetzelfde werk doen, maar met minder mensen. Daarnaast is gewerkt aan het beperken van arbeidsvoorwaarden. Interne verbeteringen In 2014 zijn er nieuwe stappen gezet in het toekomstbestendig maken van het werkapparaat van Woondiensten Aarwoude. In 2014 is afscheid genomen van twee medewerkers, die niet vervangen zijn door nieuwe vaste medewerkers. Dit heeft in 2014 geleid tot eenmalige extra lasten om afscheid te kunnen nemen, maar leidt tot structurele daling van de bedrijfslasten. Het wagenpark is ingekrompen en de arbeidsvoorwaarden van medewerkers zijn op punten versoberd. Deze maatregelen moeten er allemaal aan bijdragen dat de huurders niet de volledige rekening uit Den Haag hoeven te betalen. Door minder uit te geven hoeft Woondiensten Aarwoude de rekening minder door te leggen naar haar huurders. Aedes benchmark Woondiensten Aarwoude heeft in 2014 meegedaan aan de Aedes Benchmark. In deze eerste editie zijn prestaties van woningcorporaties vergeleken op twee belangrijke thema’s: de tevredenheid van de huurders en de bedrijfsvoering. De benchmark is tot stand gekomen op basis van cijfers over het jaar 2013. Niet het jaar 2014 waar dit jaarverslag over gaat, maar het jaar hiervoor. Dat betekent dat verbeteringen die in 2014 door Woondiensten Aarwoude zijn doorgevoerd in deze benchmark nog niet zichtbaar zijn geworden. De resultaten over 2013 gaven voor Woondiensten Aarwoude het volgende beeld: Naam corporatie

Stichting Woondiensten Aarwoude

Plaatsnaam

WOUBRUGGE

Grootteklasse

XS (1.000 - 2.500)

Positie in Aedes-benchmark matrix

Middengroep

Positie kwaliteit (A-C)

B

Score kwaliteit Positie bedrijfsvoering (A-C)

7,5 B

Totaalbedrag bedrijfsvoering

€ 1049

In de benchmark zijn alle corporaties in Nederland ingedeeld in drie groepen. De best presterende corporaties zijn een A corporatie, de middengroep is een B corporatie en de minst presterende corporaties zijn een C corporatie. Woondiensten Aarwoude scoorde in 2013 op het onderdeel kwaliteit met een 7,5 een B oordeel (het landelijk gemiddelde is 7,3). Op bedrijfslasten scoorde Woondiensten Aarwoude ook een B. Woondiensten Aarwoude behoorde in 2013 in beide aspecten tot de middengroep. Inmiddels is gebleken dat corporaties niet allemaal op dezelfde manier cijfers hebben aangeleverd. Door bijvoorbeeld salarissen van onderhoudsmedewerkers niet onder personeelskosten maar onder onderhoud te verantwoorden lijkt het of deze corporatie veel lagere personeelskosten heeft dan een corporatie die dat niet doet. Het is van belang dat de systematiek verder wordt verbeterd zodat de cijfers echt zuiver vergelijkingsmateriaal opleveren en geen verkeerde conclusies worden getrokken. Daar zal de komende jaren nog flink aan gewerkt moeten worden. Deze eerste editie was een nulmeting. De verdere ontwikkeling is een groeimodel en zal zo’n drie jaar beslaan. Woondiensten Aarwoude is voornemens om met de cijfers over het jaar 2014 weer opnieuw mee te doen aan de benchmark.



jaarrekening 2014

Pagina 12

pagina 12

Externe kansen In 2014 hebben Alkemade Wonen en Woningstichting Buitenlust bekend gemaakt te willen fuseren. Zij hebben enkele andere lokale corporaties uitgenodigd om te onderzoeken of ook zij aan konden sluiten bij de fusie van de twee corporaties. Woondiensten Aarwoude was één van de corporaties die uitgenodigd is om deze verkenning te doen. In 2014 heeft Woondiensten Aarwoude twee gesprekken gevoerd met een vertegenwoordiging van Alkemade Wonen en Woningstichting Buitenlust. Eind 2014 hebben Alkemade Wonen en Woningstichting Buitenlust besloten dat een fusie tussen de twee corporaties voor dit moment de beste optie was. Daarbij was op dat moment geen ruimte voor andere corporaties om aan te sluiten. Nieuwe klachtencommissie In 2013 is de oude klachtencommissie van Woondiensten Aarwoude en Woningstichting Nieuwkoop opgehouden te bestaan. Daarop hebben de beide corporaties besloten om tijdelijk aansluiting te zoeken bij andere klachtencommissies. In de loop van 2014 hebben Woondiensten Aarwoude en Woningstichting Nieuwkoop besloten om weer een nieuwe gezamenlijke klachtencommissie op te richten. De beide huurdersvertegenwoordigingen zijn tijdig ingeschakeld voor advies. Om een goede afspiegeling te creëren binnen de commissie is besloten dat zowel de huurders, als ook de corporaties leden voor de klachtencommissie zouden voordragen. Eind 2014 is de werving van leden voor de nieuwe klachtencommissie gestart. Naar verwachting zal de nieuwe klachtencommissie begin 2015 operationeel zijn. 3.4 Samenwerking Visitatie In 2014 heeft de maatschappelijke visitatie van Woondiensten Aarwoude plaatsgevonden. In dit traject zijn de belangrijkste stakeholders van de corporatie uitgebreid bevraagd op wat zij vinden van de prestaties van de corporatie. Onderzoeksbureau EY heeft Woondiensten Aarwoude op alle vier de terreinen gemiddeld een dikke zeven gegeven. Sterke punten van Woondiensten Aarwoude zijn onder andere de mate waarin woningen beschikbaar zijn voor de primaire doelgroep, de totstandkoming van gemeenschappelijk beleid, haar visie en haar voortrekkersrol in de regio. De bouwkwaliteit van projecten van Woondiensten Aarwoude is volgens de visitatiecommissie van bijzondere betekenis voor de lokale samenleving. De commissie heeft ook verbeterpunten geformuleerd: Hoewel de belanghebbenden (zeer) veel mogelijkheden tot inspraak ervaren, kan de corporatie nog beter bewaken dat belanghebbenden met een andere visie ‘aangehaakt’ blijven en voldoende mogelijkheden tot invloed op het beleid hebben. De corporatie wordt als gedreven ervaren ten aanzien van haar eigen visie, maar soms ook als te stellig. De huurdersorganisatie ziet daarnaast graag dat de huren de komende jaren minder worden verhoogd en dat de huur van vrijkomende woningen minder wordt opgetrokken. In een bijeenkomst met alle stakeholders heeft Woondiensten Aarwoude een reactie gegeven op het visitatierapport en heeft de corporatie aangegeven wat zij met de resultaten van het onderzoek gaat doen. De betaalbaarheid van het wonen zal veel aandacht krijgen. Huurwoningen moeten betaalbaar blijven voor de doelgroep, op nieuwbouwlocaties moet ook plek zijn voor mensen die niet kunnen kopen en er moeten meer woningen komen die geschikt zijn om, al dan niet met zorg, oud in te kunnen worden. De komende jaren zullen stakeholders nog eerder en vaker betrokken worden bij het maken van beleid. Er worden nieuwe samenwerkingscoalities gezocht met de huurdersorganisatie, dorpsraden, zorginstellingen en maatschappelijke instellingen. Tot slot gaat Woondiensten Aarwoude nadenken over haar eigen toekomst, mede in relatie tot haar schaalgrootte.



jaarrekening 2014

Pagina 13

pagina 13

Prestatieafspraken Kaag en Braassem De prestatieafspraken met de gemeente Kaag en Braassem en Alkemade Wonen zijn in 2013 overeengekomen en kenden een looptijd tot en met 2015. Aangezien die twee jaar bijna verstreken zijn willen de gemeente Kaag en Braassem, Alkemade Wonen en Woondiensten Aarwoude in 2015 weer verkennen of er nieuwe afspraken te maken zijn. Alle drie de partijen zijn er van overtuigd dat samenwerking kan leiden tastbare prestaties en resultaten voor de doelgroep. Daarom willen de partijen snel samen aan de slag en worden de eerste gesprekken in het begin van 2015 opgestart. Prestatieafspraken Nieuwkoop In de gemeente Nieuwkoop zijn de gesprekken om te komen tot prestatieafspraken ruime tijd geleden stil komen te liggen doordat er bij verschillende partijen interne problemen speelden. Daarna is het helaas niet meer gelukt om nieuwe gesprekken op te starten tussen de corporaties en de gemeente. Woningmarktonderzoek In de prestatieafspraken met de gemeente Kaag en Braassem is de afspraak opgenomen om in 2015 een nieuw woningmarktonderzoek te starten. Woondiensten Aarwoude zal samen met Alkemade Wonen en de gemeente Kaag en Braassem onderzoeken of een dergelijk onderzoek uitgevoerd kan worden. Stichting Bewonersbelangen Aarwoude In 2014 hebben Woondiensten Aarwoude en Stichting Bewonersbelangen Aarwoude uitvoering gegeven aan de samenwerkingsovereenkomst. In 2014 hebben er drie reguliere vergaderingen plaatsgevonden. Daarnaast heeft er geregeld formeel en informeel overleg plaatsgevonden. Verschillende onderwerpen zijn aan de orde geweest, zoals de huurverhoging, betaalbaarheid en de nieuwe klachtencommissie. Daarnaast heeft de Stichting Bewonersbelangen Aarwoude een prominente rol gespeeld in het visitatietraject. In 2014 hebben de corporatie en de huurdersvertegenwoordiging ook gesproken over de rol en taakopvatting van beide organisaties en over de onderlinge communicatie. Dit heeft geresulteerd in goede gesprekken waarin stappen zijn gezet richting een positieve en constructieve samenwerking in 2015. Overige partners Naast de reguliere overleggen met ambtenaren en bestuurders van de gemeenten en met de Stichting Bewonersbelangen Aarwoude heeft Woondiensten Aarwoude in 2014 regelmatig overleg gehad met ActiVite. Ook heeft Woondiensten Aarwoude de dorpsraden uit de verschillende kernen weer mogen ontvangen. Met hen zijn positieve en constructieve gesprekken gevoerd. Met de collega corporaties Woningstichting Nieuwkoop, Vestia en Alkemade Wonen is periodiek bilateraal overleg geweest. In collectief verband is er overleg geweest met alle andere corporaties die in de regio actief zijn. Daarnaast heeft Woondiensten Aarwoude regelmatig contact gezocht met omwonenden van projecten waar aan gewerkt gaat worden. Zowel in Woubrugge als in Ter Aar zijn omwonenden zo goed mogelijk betrokken bij de planontwikkeling. Met ActiVite wordt samengewerkt om de bouw van de Hussonshoek in Woubrugge zo goed mogelijk vorm te geven. Verschillende medewerkers van Woondiensten Aarwoude onderhouden daarnaast contacten met collega’s van andere corporaties via verschillende netwerken, zowel binnen als buiten Aedes verband.



jaarrekening 2014

Pagina 14

pagina 14

Holland Rijnland Per 1 april 2014 is de nieuwe regio Holland Rijnland van kracht. Binnen deze regio werken veertien gemeenten en negentien corporaties samen. De sociale huurwoningen van de negentien corporaties worden regionaal verdeeld via Woningnet Holland Rijnland. De woonruimteverdeling gaat sinds 1 april 2014 volledig digitaal, Woningzoekenden hoeven geen papieren krantjes meer te raadplegen, maar kunnen via internet inschrijven, hun gegevens inzien en reageren op huurwoningen. Sinds 1 april 2014 is het ook mogelijk voor woningzoekenden uit de voormalige Woonmarkt Rijnstreek te reageren op vrijkomende woningen uit Holland Rijnland en andersom. Waar voorheen een spreekwoordelijk hek stond tussen de twee woningmarkten dat dwars door de gemeente Kaag en Braassem heen liep, hebben woningzoekenden nu de vrijheid om overal naar toe te verhuizen binnen de veertien gemeenten die Holland Rijnland vormen. In 2014 is ook duidelijk geworden dat veel woningzoekenden van de mogelijkheid gebruik maken om naar plaatsen toe te trekken waar zij zich voorheen niet konden vestigen. Ook de herkomst van nieuwe huurders van Woondiensten Aarwoude is veel meer divers geworden. Waar woningzoekenden voorheen vaak uit de eigen gemeente of Alphen aan den Rijn kwamen, komen ze nu vaak uit plaatsen als Leiden, Hillegom en Lisse. Samenwerkende Woningcorporaties Holland Rijnland Eind 2014 is er een nieuw samenwerkingsverband van corporaties opgericht in de ‘nieuwe’ regio Holland Rijnland; de Vereniging Samenwerkende Woningcorporaties Holland Rijnland. Binnen deze vereniging worden zaken als de huisvestingsverordening, regionaal volkshuisvestingsbeleid, ruimtelijke ordening en bouwbeleid afgestemd tussen de corporaties in de regio. Naast regionale afstemmening kan de vereniging een platform bieden waarin de aangesloten corporaties van elkaar kunnen leren en informatie kunnen uitwisselen. De directeur-bestuurder van Woondiensten Aarwoude, Rogier van der Laan is aangesteld als bestuurslid van de vereniging. Hij is ook bestuurslid van Holland Rijnland Wonen, de organisatie die de regionale woonruimteverdeling uitvoert via Woningnet Holland Rijnland.



jaarrekening 2014

Pagina 15

pagina 15

4.

Geldstromen

Deze paragraaf is geschreven om u op hoofdlijnen inzicht te geven in de belangrijkste geldstromen binnen Woondiensten Aarwoude. Hiermee wil de corporatie duidelijk maken hoeveel geld er uit gaat en hoeveel geld er binnenkomt. Woondiensten Aarwoude tracht dat zo simpel mogelijk te doen door hier de hoofdlijnen duidelijk te maken en te werken met afgeronde grote bedragen. In deze paragraaf wordt dus uitsluitend naar de ‘echte’ inkomsten en uitgaven gekeken. De paragraaf is bedoeld om mensen die minder bekend zijn met de financiën van een woningcorporatie een eenvoudig, leesbaar en duidelijkheid overzicht te geven. Aan de uitgavenkant Woondiensten Aarwoude gaf in 2014 circa 11,6 miljoen euro uit aan: circa 4,0 miljoen euro aan rente en afschrijving; circa 1,5 miljoen euro kosten aan regulier onderhoud voor het woningbezit; circa 1,7 miljoen euro kosten aan personeel; circa 1,5 miljoen aan diverse bedrijfslasten (waaronder servicekosten, primair systeem en verzekeringen); circa 1,2 miljoen euro aan de verhuurdersheffing circa 1,2 miljoen euro te betalen vennootschapsbelasting; circa 0,5 miljoen euro aan Onroerend Zaak Belasting (OZB) en waterschapslasten Uitgaven Woondiensten Aarwoude naar categorie 0,5 mln 1,2mln 4,0 mln

Rente en afschrijvingen Onderhoud

1,2 mln

Personeelskosten Diverse bedrijfslasten Verhuurdersheﬃng Te betalen vennootschapsbelasNng

1,5 mln

Lokale belasNngen 1,5 mln 1,7 mln



jaarrekening 2014

Pagina 16

pagina 16

Aan de inkomstenkant Woondiensten Aarwoude ontving in 2014 circa 14,6 miljoen euro inkomsten aan: circa 11,5 miljoen euro aan huuropbrengsten circa 0,6 miljoen euro aan overige opbrengsten circa 0,1 miljoen euro aan rentebaten circa 2,4 miljoen euro aan opbrengsten van verkochte woningen Inkomsten Woondiensten Aarwoude naar categorie

2,4 mln

0,1 mln 0,6 mln Huuropbrengsten Overig Rentebaten Verkoop

11,5 mln

Jaarresultaat In 2014 heeft Woondiensten Aarwoude achttien woningen en twee garages verkocht. Dit waren achttien vrije verkoopwoningen. De verkoop van de woningen heeft 2,4 miljoen euro opgeleverd. Zonder deze verkoopopbrengst zou het jaarresultaat van Woondiensten Aarwoude 0,6 miljoen euro bedragen. Woondiensten Aarwoude zet de verkoopopbrengst in om de investeringen in nieuwbouw die in het ondernemingsplan zijn opgenomen zo veel mogelijk door te laten gaan. De komende jaren Voor de verwachte resultaten voor de komende jaren zie hoofdstuk 7 Meerjarenperspectief.



jaarrekening 2014

Pagina 17

pagina 17

5. Toekomstverwachtingen 2015 wordt voor Woondiensten Aarwoude een jaar waarin veel woningzoekenden blij gemaakt kunnen worden met een nieuwe woning. In Ter Aar worden 44 nieuwe woningen opgeleverd en in Woubrugge wordt de Hussonshoek opgeleverd. In totaal 60 huishoudens die een splinternieuwe woning krijgen en 24 dementerenden die de kans krijgen om in een kleinschalige setting veilig te kunnen leven. Daarnaast zal 2015 ook een jaar worden waarin weer een inkomensafhankelijke huurverhoging toegepast gaat worden, maar waarin ook gekeken gaat worden naar de betaalbaarheid voor die huurders die het financieel het moeilijkst hebben. 1. Voorraad • In 2015 gaat Woondiensten Aarwoude zoveel mogelijk woningen als sociale huurwoning inzetten. Niet alleen komen er 60 nieuwe sociale huurwoningen bij, ook bijna alle woningen die vrijkomen worden in de sociale sector verhuurd. Daarmee komt Woondiensten Aarwoude in 2015 mogelijk op een recordaantal sociale verhuringen. • In 2015 zullen er geen nieuwe vrije sectorhuurwoningen worden verhuurd. Vrije sector huurwoningen die muteren, zullen nagenoeg allemaal weer als sociale huurwoning ingezet worden. • Het aantal mutaties zal in 2015 vermoedelijk op een recordaantal uitkomen. Dit wordt mede veroorzaakt door de nieuwbouw die doorstroming op gang moet gaan brengen. • Woondiensten Aarwoude zal in 2015 circa tien woningen gaan verkopen. • Woondiensten Aarwoude gaat de Hussonshoek en 44 nieuwe sociale huurwoningen in Ter Aar opleveren in 2015. Daarnaast zullen de mogelijkheden van verschillende nieuwbouwprojecten onderzocht worden. • In 2015 zullen de huren verhoogd worden met verschillende percentages, afhankelijk van het inkomen van de huurder. Daarnaast gaat Woondiensten Aarwoude proberen om de meest kwetsbare groepen te ontzien met de huurverhoging. 2. Nieuwbouw en onderhoud • In 2015 wordt de bouw van de Hussonshoek in Woubrugge en van 44 nieuwe woningen in Ter Aar afgerond. • In 2015 gaat Woondiensten Aarwoude groot onderhoud verrichten aan de buitenzijde van 24 ´betonwoningen´ in Leimuiden. • In 2015 gaat Woondiensten Aarwoude verder met de planvorming voor veertien ´hofjeswoningen´ in Ter Aar. • Woondiensten Aarwoude gaat op zoek naar nieuwbouwlocaties waar nog meer zogeheten ‘comfortwoningen’ gebouwd kunnen worden. Deze woningen zijn geschikt voor alle woningzoekenden en zijn volledig levensloopgeschikt. • In 2015 gaat Woondiensten Aarwoude verder werken aan lagere onderhoudslasten. Zij gaat dit doen door zo slim mogelijk in te kopen en zo efficiënt mogelijk te werken. 3. Randvoorwaarden • In 2015 gaat Woondiensten Aarwoude het gesprek aan met haar stakeholders. De visitatie wordt gepresenteerd en stakeholders krijgen hier optimaal de kans om in te spreken. • In 2015 gaat Woondiensten Aarwoude het overleg met de huurdersorganisatie intensief, constructief en professioneel vormgeven. Woondiensten Aarwoude wil open staan voor goede adviezen en wil samen met huurders bouwen aan de toekomst van de corporatie. • Woondiensten Aarwoude wil in 2015 de communicatie met de huurders opnieuw vormgeven. In de eerste helft van het jaar gaat de corporatie onderzoeken wat de behoefte is en welke vorm daarbij past.



jaarrekening 2014

Pagina 18

pagina 18

• •

In 2015 gaat Woondiensten Aarwoude samen met de gemeente Kaag en Braassem en Alkemade Wonen werken aan inzicht in de woningmarkt. Deze inzichten moeten bijdragen aan nieuw te maken prestatieafspraken. In 2015 blijft Woondiensten Aarwoude werken aan het optimaliseren van de dienstverlening en blijft zij tegelijkertijd werken aan het terugdringen van de bedrijfslasten.



jaarrekening 2014

Pagina 19

pagina 19

6.

Algemeen

Naam Adres Plaats Postadres Telefoon Telefax E-mail adres Internet adres Directeur-bestuurder

: Stichting Woondiensten Aarwoude : Elzenlaan 1 : Woubrugge : Postbus 2194 – 2400 CD Alphen aan den Rijn : (0172) 50 35 55 : (0172) 50 35 99 : [email protected] : www.woondienstenaarwoude.nl : drs. R.O.J. van der Laan

Bij notariële akte van 22 juni 1994 is de Woningstichting Jacobswoude opgericht. Krachtens Koninklijk Besluit van 30 december 1994 (toelatingsnummer L 2084) is zij erkend als toegelaten instelling. Vanaf 1 januari 1999 is de naam Woningstichting Jacobswoude gewijzigd in Stichting Woondiensten Aarwoude. De huidige statuten zijn bij notariële akte van 19 december 2003 voor het laatst gewijzigd en geheel opnieuw vastgesteld. De goedkeuring voor die statutenwijziging werd verleend bij besluit van de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer van oktober 2003, kenmerk DGW/SR2003102870. Het werkgebied van Woondiensten Aarwoude omvat het grondgebied van de gemeenten Alphen aan den Rijn, Kaag en Braassem, Nieuwkoop en Rijnwoude. De woningen, die Woondiensten Aarwoude in eigendom heeft, zijn gelegen binnen de grenzen van de gemeenten Kaag en Braassem (1151) en Nieuwkoop (732). Op 31 december 2014 waren 1883 wooneenheden in exploitatie. Verder exploiteert Woondiensten Aarwoude acht standplaatsen voor woonwagens, vier garages, zes parkeerplaatsen, drie bedrijfspanden en een brugwachterhuis. De Stichting Woondiensten Aarwoude staat onder dossiernummer 28073027 ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijnland. Per 2 oktober 1998 (Nrv-nummer 3208) is Woondiensten Aarwoude ingeschreven als deelnemer van de Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Woondiensten Aarwoude is aangesloten bij de Vereniging voor woningcorporaties Aedes. In die hoedanigheid wordt ook de Aedescode onderschreven, die verbonden is aan het lidmaatschap. De leden van de Raad van Commissarissen zijn allen lid van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW). Voorts wordt deelgenomen aan het Corporatiedirecteuren netwerk in de Rijnstreek en het Landelijk Contact Volkshuisvesting (LCV). De directeur-bestuurder is lid van de stuurgroep Woonruimteverdeling Holland Rijnland (WVHR) en met ingang van 28 juni 2013 secretaris van het bestuur van Holland Rijnland Wonen. In het kader van het integriteitsbeleid bij Woondiensten Aarwoude is in samenspraak met de medewerkers en leden van de Raad van Commissarissen een gedragscode vastgesteld. Deze code is via de website van de corporatie door elke geïnteresseerde in te zien.



jaarrekening 2014

Pagina 20

pagina 20

7.

Financiële gegevens

Algemeen Woondiensten Aarwoude voert een sobere en doelmatige bedrijfshuishouding. Door de aanschaf en het gebruik van de beschikbare middelen zo optimaal mogelijk te benutten, wordt een zodanig financieel beleid gevoerd op de korte en lange termijn, zodat haar voortbestaan in financieel opzicht gewaarborgd is. Een belangrijk uitgangspunt daarbij is dat alle uitgaven zoals kapitaallasten, onderhoudslasten en beheerskosten gedekt moeten worden door huuropbrengsten. De boekwinsten die worden verkregen door verkoop van bestaande huurwoningen worden gestort in een Reserve voor onrendabele investeringen. Waardering vaste activa De materiële vaste activa mogen volgens de richtlijnen van de Raad van de Jaarverslaggeving worden gewaardeerd tegen historische kostprijs of aanschaffingsprijs met als ondergrens dat eventuele verliezen door negatieve bedrijfswaarden in het jaar van ontstaan moet worden afgeboekt. De voorkeur wordt gegeven aan bedrijfswaarde, waarbij overigens waardering tegen historische kostprijs niet wordt verboden. Vooralsnog hanteert Woondiensten Aarwoude waardering tegen historische kostprijs. Met ingang van 1 januari 2012 is de herziene RJ 645 van kracht geworden. Vanaf dat boekjaar mag niet meer annuïtair worden afgeschreven, maar dient altijd de lineaire afschrijvingsmethode te worden gehanteerd. Continuïteit Omdat Woondiensten Aarwoude geen eigen normen hanteert voor de hoogte van het voor de financiële continuïteit benodigde eigen vermogen, dienen als toetsingskader de normen van het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CFV). Bij de beoordeling van de financiële continuïteit gaat het CFV uit van een ondergrens volkshuisvestelijk vermogen plus vpb-beklemming. Het totaal risico plus vpb-beklemming tot en met 2016 bedraagt 19,5% en tot en met 2018 20,5% . De door het CFV aangepaste solvabiliteit bedroeg over 2013 61,6% (2012: 52,5%). De ongecorrigeerde solvabiliteit bedraagt over 2013 42,6% (2012: 44,0%). Omgerekend per woning beschikt Woondiensten Aarwoude over een volkshuisvestelijk vermogen van € 42.872. Dit bedrag is voldoende om de financiële continuïteit van de corporatie te waarborgen. Alle (batige) middelen, die niet nodig zijn om de financiële continuïteit te waarborgen, worden ingezet ten behoeve van de volkshuisvesting. Financieel resultaat x € 1.000 Resultaat uit gewone reguliere bedrijfsvoering Resultaat verkoop woningen Resultaat uit winstbelastingen Waardeveranderingen en afboeking onrendabele investeringen



jaarrekening 2014

2012 € 1.199€ 3.553 € 483-

2013 € 2.230 € 1.164 € 2.330-

2014 € 1.758 € 2.392 € 1.224-

€ 2€ 1.869

€ 1.261€ 197-

€ 132 € 3.058 Pagina 21

pagina 21

De volgende zaken zijn van invloed geweest op de uitkomst van het resultaat: hogere verkoopopbrengst hogere overige bedrijfslasten door onder andere verhuurdersheffing lagere niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille lagere vennootschapsbelasting



jaarrekening 2014

Pagina 22

pagina 22

De verwerking van het jaarresultaat 2014 geschiedt als volgt: Overige reserves x € 1.000 Onttrekking afwaardering activa Terugname afwaardering activa

€ -

00-

Onttrekking resultaat reguliere bedrijfsvoering Onttrekking resultaat winstbelastingen

€ -

Bestemmingsreserves x € 1.000 Toevoeging resultaat projecten Toevoeging resultaat verkoop woningen

01.890 1.224€

€ -

02.392

Totale toevoeging

€ €

666

2.392 3.058

Vermogenspositie x € 1.000 Overige reserves

2012 € 39.239

2013 € 39.042

2014 € 42.100

Treasurystatuut Het beheer van de geldmiddelen geschiedt volgens het door de Raad van Commissarissen goedgekeurde treasurystatuut. Van belang is dat hierin is opgenomen dat in principe risicomijdend moet worden belegd. Beleggingen van liquiditeiten voor maximaal één jaar zullen plaatsvinden in termijndeposito’s bij in het statuut met name genoemde banken. Voor beleggingen met een langere looptijd dient een risicoprofiel in acht te worden genomen zoals dat in het statuut is weergegeven. De current ratio De current ratio geeft de mate aan waarin de kortlopende schulden uit de vlottende activa kunnen worden betaald. De current ratio is hoog en bedraagt 2,31 (2013 2,25). Woondiensten Aarwoude heeft geen eigen norm aan de current ratio gesteld Liquiditeit en beleggingen Ter uitvoering van het treasurystatuut wordt maandelijks een liquiditeitsbegroting voor de komende twaalf maanden opgesteld. Bij de jaarlijkse begroting wordt een liquiditeitsprognose voor de komende tien jaar overgelegd. Hierdoor bestaat er een goed inzicht in de toekomstige liquiditeiten financieringsbehoefte. Liquiditeit In de eventuele liquiditeitsbehoefte van Woondiensten Aarwoude is voorzien door de met de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) gesloten rekening-courantovereenkomst. De kredietfaciliteit bedraagt € 0,9 miljoen. In principe wordt deze kredietfaciliteit alleen gebruikt om de gevolgen van het niet synchroon lopen van de inkomsten en uitgaven (ook investeringen nieuwbouw) op te vangen.



jaarrekening 2014

Pagina 23

pagina 23

Woondiensten Aarwoude heeft ultimo 2014 haar overtollige middelen nog steeds uitstaan op ondernemers deposito’s tegen een gunstigere rente bij de ABN AMRO bank dan op de rekening-courant van de huisbankier Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). Financiering Middelen van de reserves en voorzieningen worden zoveel mogelijk aangewend voor interne financiering. Hierbij wordt een zo hoog mogelijk rendement nagestreefd. Een woningcorporatie is een kapitaalintensieve onderneming, gefinancierd met een hoog percentage vreemd vermogen. De rente is daardoor de grootste kostenpost van de gewone bedrijfsvoering. Over 2014 bedroeg de verschuldigde rente over alle langlopende geldleningen circa € 1,7 miljoen (2013: € 1,7 miljoen). Gerekend over de gemiddelde schuldrestanten van die leningen aan het begin en het einde van het verslagjaar komt dit neer op 3,9% (2013: 4,2%). De schuld van Woondiensten Aarwoude stijgt met € 3,5 miljoen en het gemiddelde rentepercentage van de leningenportefeuille blijft nagenoeg gelijk. Derivaten In de afgelopen jaren zijn door steeds meer corporaties derivaten gebruikt. Ook het afgelopen jaar zijn weer verschillende corporaties in opspraak geraakt door onzorgvuldig dan wel frauduleus handelen met derivaten. Woondiensten Aarwoude heeft altijd gekozen voor een behoudende manier van financieren door het aantrekken van langlopende leningen met (bij voorkeur) lange rentevaste perioden en heeft geen derivaten in haar leningenportefeuille. De leningen van Woondiensten Aarwoude zijn geborgd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Vooralsnog hebben wij ook niet de ambitie verandering in deze gekozen structuur te brengen. Renteconversie Voor 1 lening, groot € 9.400.000 met een schuldrestant van € 9.400.000 en een rente van 4,28% heeft per 1 april 2014 een renteconversie plaatsgevonden. De nieuwe rente bedraagt voor deze lening, met een looptijd van 3 jaar 4,47%. De geldlening heeft nog een resterende looptijd van 45 jaar. Op 7 november 2013 is een nieuwe geldlening van € 5,0 mln. aangetrokken, met als stortingsdatum 1 juli 2014. Het is een 10 jaars fixe geldlening met een rentepercentage van 2,91%. De huidige rentepercentages van de geldleningen die in de toekomst converteren lopen uiteen van 2,49% tot 6,86%. Het ongewogen gemiddelde van alle percentages bedraagt 4,03% (2013: 4,18%). Wanneer de kapitaalrente op het huidige niveau blijft zullen de conversies ongetwijfeld tot verdere verlaging van de rentekosten leiden. Woondiensten Aarwoude is afhankelijk van de leen- en waarborgingscapaciteit van het WSW. Op 17 juni 2014 is bericht ontvangen van het WSW dat Woondiensten Aarwoude op basis van de prognosegegevens voor de jaren 2014 tot en met 2016 voldoet aan de “eisen van kredietwaardigheid”, en dat voor Woondiensten Aarwoude het volume is vastgesteld dat in aanmerking komt voor borging. Voor de jaren 2014 tot en met 2016 bedraagt het volume respectievelijk (2014 € 35,0 mln., 2015 € 36,7 mln. en 2016 € 33,7 mln.).



jaarrekening 2014

Pagina 24

pagina 24

Waarborgen van geldleningen Bij besluit van 2 oktober 1998 is Woondiensten Aarwoude als deelnemer toegelaten tot het WSW. Door de gemeenteraden van Nieuwkoop en Kaag en Braassem zijn achtervangbesluiten genomen. Rentabiliteitswaarde leningen Met ingang van 2012 is de herziene RJ 645 van kracht. In deze nieuwe richtlijnen is bepaald dat bij het berekenen van de bedrijfswaarde het niet meer is toegestaan om de een rentabiliteitswaardecorrectie op de leningenportefeuille toe te passen, omdat de waarde van het vastgoed los moet worden gezien van de financieringsportefeuille van de corporatie. Waarde van het bezit Bedrijfswaarde van het woningbezit Woondiensten Aarwoude waardeert het Kaag en Braassemse gedeelte van het bezit op historische kostprijs, waarbij rekening wordt gehouden met de waarderingsregels. Bij het Nieuwkoopse gedeelte van het woningbezit gebeurt dat aan de hand van de overnameprijs van destijds of bij nieuwbouw ook op historische kostprijs. Voor beoordeling van de financiële waarde van de uitkomsten wordt jaarlijks ook de bedrijfswaarde van het woningbezit berekend. In deze bedrijfswaardeberekening worden ook de toekomstige investeringen, sloop en verkoop bestaand bezit voor de eerste vijf jaar meegenomen. Deze vergelijking wordt gemaakt op basis van het Product Markt Combinatie (PMC) niveau. De bedrijfswaarde wordt berekend op basis van het definitieve begrotingsscenario. Met ingang van het boekjaar 2007 zijn bij Woondiensten Aarwoude PMC’s gedefinieerd naar kern. Hierdoor ontstaat een betere aansluiting op het ondernemingsplan “Ruimte maken om thuis te geven!” en de begroting. Effectief houdt dit in dat de boekwaarde van alle woningen in een kern wordt vergeleken met de bedrijfswaarde van al deze woningen in de kern. Vervolgens wordt op basis van deze totalen per kern bepaald of de bedrijfswaarde ten minste gelijk is aan de boekwaarde. Indien de bedrijfswaarde duurzaam lager is dan de boekwaarde per kern, wordt afgeboekt tot het niveau van deze bedrijfswaarde. Een waardeverandering is duurzaam als de bedrijfswaardeberekening van een PMC vijf achtereenvolgende jaren negatief is. Wanneer de bedrijfswaardeberekeningen daarna duurzaam positief zijn, moet de afwaardering worden teruggenomen. Als gevolg van deze nieuwe indeling zijn afboekingen gedaan in het verleden opnieuw beoordeeld en daar waar de afboekingen volgens deze nieuwe indeling niet langer van toepassing bleken te zijn, zijn deze teruggenomen. Nieuw te bouwen woningen worden per project ingepast in de PMC indeling per kern. Vanaf 2012 past Woondiensten Aarwoude de herziene richtlijnen voor de jaarverslaggeving toe. Dit heeft tot gevolg dat de bedrijfswaarde op een andere manier benaderd wordt dan voorheen, en dat een onderscheid gemaakt wordt naar verschillende PMC voor Dienst van Algemeen Economische Belang (DAEB) en niet-DAEB bezit. In het kader van de gewijzigde richtlijnen is vanaf 2012 voor elke kern sprake van twee PMC’s, te weten DAEB en niet-DAEB. De bedrijfswaarde per 31 december 2014 inclusief de grondwaarde bedroeg € 113,8 miljoen. Voor de bedrijfswaarde NIET-DAEB worden andere parameters gehanteerd dan voor de DAEB bedrijfswaarde.



jaarrekening 2014

Pagina 25

pagina 25

Bedrijfswaarde per 31 december x € 1.000.000 DAEB NIET DAEB Totaal

2013 € 90,9 € 14,7 € 105,6

2014 € 102,1 € 11,7 € 113,8

Mutatie € 11,2 € 3,0-/€ 8,2

De belangrijkste veranderingen voor de DAEB bedrijfswaarde zijn: - een stijging van de huren (+ € 1,0 miljoen) - een stijging van overige exploitatie uitgaven bestaat o.a. uit betaalbaarheidsheffing (-/- 1,2 miljoen) - een daling van de onderhoudslasten (+ € 11,7 miljoen) De belangrijkste veranderingen voor de NIET-DAEB bedrijfswaarde zijn: - een daling door mutatie DAEB-NDAEB (-/- € 3,4 miljoen) - een stijging van de huren (+ € 0,1 miljoen) - een daling van de onderhoudslasten (+ € 0,3 miljoen) Verdiencapaciteit per 31 december 2014 x € 1.000.000 DAEB NIET DAEB Totaal

Boekwaarde VerdienBedrijfswaarde incl. grond capaciteit € 102,1 € 56,3 € 45,8 € 11,7 € 8,0 € 3,7 € 113,8 € 64,3 € 49,5

% 81,3 46,2 77,0

Bedrag Gemiddelde bedrijfsper woning waarde per woning € 25.177 € 56.113 € 57.609 € 183.296 € 26.280 € 60.435

Er hebben in 2014 geen terug- en of afboekingen plaatsgevonden op de activa in de PMC’s. Waarde voor de onroerende zaakbelastingen De totale waarde van het woningbezit van Woondiensten Aarwoude voor de heffing van onroerende zaakbelastingen bedraagt € 335,2 miljoen en die van het kantoorpand bedraagt € 0,8 miljoen. Ten aanzien van de woningen in de gemeente Nieuwkoop is geen rekening gehouden met een aftrek van de waarde van de grond die Woondiensten Aarwoude slechts in erfpacht heeft. Overige investeringen Naast investeringen voor onroerende zaken in exploitatie en onroerende zaken in ontwikkeling zijn er in het boekjaar 2014 ook investeringen gedaan in onroerende- en roerende zaken ten dienste van de exploitatie. Dit betekent dat er investeringen zijn gedaan om het exploiteren van de woningen mogelijk te maken. In 2014 zijn er uitgaven gedaan ten dienste van onze exploitatie. Financiële risico’s Financiële claims van derden zijn niet tegen Woondiensten Aarwoude ingesteld. Een financieel risico zou kunnen zijn de bij de privatisering met de gemeente overeengekomen bijdrage (maximaal € 2,3 miljoen of f 5 miljoen op indexbasis prijspeil 31 december 1994) in de eventuele kosten van bodem- en asbestsanering bij het geprivatiseerde woningbezit van de gemeente Kaag en Braassem. Omdat er geen aanwijzingen zijn dat deze verplichting tot werkelijke uitgaven zal leiden, is deze niet afzonderlijk op de balans opgenomen. In de toelichting tot het vermogen hebben wij wel melding gemaakt van deze verplichting. Voor het overige zijn er geen risico’s bekend die afbreuk zouden kunnen doen aan de huidige financiële positie van Woondiensten Aarwoude.



jaarrekening 2014

Pagina 26

pagina 26

Woondiensten Aarwoude heeft in 2011een financieel kader opgesteld, waarin is opgenomen aan welke eisen en voorwaarden een project dient te voldoen alvorens Woondiensten Aarwoude tot uitvoering overgaat. In dit kader wordt zowel gekeken naar de financiële positie van afzonderlijke projecten, alsook naar de invloed die projecten hebben op de totale financiële positie van Woondiensten Aarwoude. In dit kader zijn rendementseisen vastgelegd die gelden voor de verschillende soorten vastgoed die Woondiensten Aarwoude kan ontwikkelen. Ook is vastgelegd welke projectrisico’s geïnventariseerd en geanalyseerd dienen te worden, en op welke manier en welk moment hierover gerapporteerd dient te worden. Grondposities Woondiensten Aarwoude heeft ultimo 2014 geen grondposities in haar bezit. Frauderisicoanalyse en interne controle De interne controle wordt periodiek uitgevoerd volgens het interne controleplan. Het interne controleplan is dynamisch en de processen, waarvoor op een later tijdstip interne controle nodig wordt geacht, kunnen aan dit plan worden toegevoegd. Aan de hand van de interne controle kunnen risico’s worden bijgesteld. Meerjarenperspectief Op basis van het beleid, verwoord in de begroting 2015, wordt voor dat jaar een positief resultaat van de reguliere exploitatie inclusief vennootschapsbelasting verwacht van € 8.137.700. Voor de jaren 2016 tot en met 2024 is een positief jaarresultaat inclusief vennootschapsbelasting voorzien. Voor een specificatie van de ontwikkeling van het jaarresultaat voor de komende jaren wordt verwezen naar onderstaande grafiek.

Prognose jaarresultaten 2015 tot en met 2024 9.000 8.000

x € 1.000

7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 Jaarresultaat

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

8.138

2.741

1.366

1.680

2.346

2.647

3.237

3.099

3.580

3.600



jaarrekening 2014

Pagina 27

pagina 27

Effecten voorgenomen regeringsbeleid Woondiensten Aarwoude wordt in haar bedrijfsvoering geconfronteerd met diverse (voorgenomen) regeringsmaatregelen voor de gereguleerde huursector. Deze maatregelen betreffen onder meer de Wet verhuurderheffing en een verruiming van het huurbeleid. Daarnaast wordt de sector geconfronteerd met een door het CFV opgelegde extra heffing voor saneringssteun. De voorgenomen verhuurderheffing naar de kennis van heden loopt voor Woondiensten Aarwoude op van € 1.418.700 in 2015 naar € 1.858.500 in 2019. Het aandeel in de saneringssteun bedraagt voor 2015 € 231.500. Voor de jaren 2016 tot en met 2019 houdt Woondiensten Aarwoude rekening met een totale saneringssteun heffing van € 693.600. Woondiensten Aarwoude heeft in haar ondernemingsplan voor 2012 tot en met 2015, ‘Ruimte maken om thuis te geven’, reeds rekening gehouden met de noodzaak van een meer efficiënte bedrijfsvoering. De beleidswijzigingen die dit ondernemingsplan initieerde, zijn reeds doorgerekend in de begroting voor 2012 en verder. De heffingen zoals deze nu zijn gepresenteerd, zorgen voor extra bezuinigingen op onze bedrijfslasten en extra huurverhogingen in de jaren tot en met 2019. Daarnaast beoordeelt Woondiensten Aarwoude haar investeringsmogelijkheden nog bewuster. Woondiensten Aarwoude heeft in haar projecties rekening gehouden met een verruiming van het huurbeleid. De ingerekende stijging van de huurinkomsten bedraagt gemiddeld 1,24% boven inflatie. Woondiensten Aarwoude heeft in haar projecties rekening gehouden met een investeringsvolume voor nieuwbouw huurwoningen in de jaren tot en met 2019 van gemiddeld € 4,3 miljoen per jaar. Haar gecommitteerde investeringen per 31 december 2014 liggen onder dit bedrag. Met bovengenoemde maatregelen kan Woondiensten Aarwoude in financieel opzicht de gevolgen van de genoemde heffingen opvangen. De Interest-Coverage Ratio (ICR) of rentedekkingsgraad geeft aan hoeveel maal Woondiensten Aarwoude haar rentelasten verdient. De ICR is voor het jaar 2014 3,33 (2013: 3,69). De Loan to Value geeft de verhouding aan tussen de totaal langlopende schulden en de totale boekwaarde van de activa. De Loan to Value bedraagt voor het jaar 2014 68,4% (2013: 59,4%). Voor de risicobeoordeling door het WSW wordt de (ontwikkeling in de) operationele kasstromen na 2% aflossingsfictie over de vijf prognosejaren bekeken. Is de kasstroom onvoldoende voor de 2% aflossingsfictie of is de tendens van de kasstromen negatief dan worden er in de regel beperkingen (claims) opgelegd aan het toegekende faciliteringsvolume. De aflossingsfictie 5 jaars gemiddelde bedraagt voor het jaar 2014 3,3% (2013 3,3%). Woondiensten Aarwoude verwacht blijvend te kunnen voldoen aan de kengetallen ICR, Loan to Value en 2% aflossingsfictie en daarmee toegang te blijven houden tot de kapitaalmarkt. Het bestuur zal de voorgenomen maatregelen in de komende jaren conform de projecties moeten realiseren.



jaarrekening 2014

Pagina 28

pagina 28

Verbindingen Woondiensten Aarwoude neemt deel in een vijftal verenigingen van eigenaren, te weten: Vereniging van eigenaren (VVE) De Regenboog; Vereniging van eigenaren Hofstedepark; Vereniging van eigenaren Aarpark; Vereniging van eigenaren Keizerskroon; Vereniging van eigenaren Prinsenkroon. De inkomsten van de vereniging bestaan uit de maandelijks verschuldigde voorschotbijdragen en rente. De uitgaven bestaan voornamelijk uit servicekosten, verzekeringen, onderhoud en administratiekosten. Alle VVE’s staan ingeschreven bij een Kamer van Koophandel. Ondersteuning aan buitenlandse instellingen Een toegelaten instelling mag een buitenlandse instelling jaarlijkse financieel ondersteunen met maximaal 0,3 promille van het beginbalanstotaal. Ultimo 2014 ondersteunt Woondiensten Aarwoude geen buitenlandse instellingen. Daarom zijn uitgaven inzake ondersteuning aan buitenlandse instellingen niet in de jaarrekening verantwoord.



jaarrekening 2014

Pagina 29

pagina 29

8.

Het bestuur en de Raad van Commissarissen

8.1 Stichting Bestuursstructuur De rechtsvorm van Woondiensten Aarwoude is een stichting. Deze stichting wordt bestuurd door de directeur. De directeur en de hoofden van de afdelingen vormen samen het managementteam. Het interne toezicht op het beleid van de directie - op de algemene gang van zaken binnen de stichting en de met haar verbonden onderneming - berust bij de Raad van Commissarissen (RvC). Raad van Commissarissen In de statuten van de Stichting Woondiensten Aarwoude is bepaald dat de Raad van Commissarissen bestaat uit ten minste vijf en ten hoogste zeven leden. Binnen die bandbreedte heeft de Raad het werkelijke aantal leden vastgesteld op vijf. Overeenkomstig de daarvoor in het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) opgenomen bepalingen zijn twee leden van de Raad benoemd op bindende voordracht van de Stichting Bewonersbelangen Aarwoude. De samenstelling en de werkwijze van de Raad, de honorering en de functieprofielen van de voorzitter en de leden zijn geregeld in het reglement voor de Raad van Commissarissen. De Raad houdt primair intern toezicht en let daarbij in het bijzonder op de procedurele zuiverheid van de besluitvorming van de directie. Daarnaast is van een aantal besluiten van de directie, geregeld in de statuten, voorafgaande goedkeuring van de Raad nodig. Bovendien heeft de Raad van Commissarissen de bevoegdheid om de werking van besluiten te schorsen. Schorsing van besluiten heft echter niet de juridische gebondenheid van bij het betreffende besluit betrokken derden op. Als toezichthoudend orgaan vervult de Raad ook een klankbordfunctie voor de directeur en staat hem aldus met raad bij. Aan de hand van periodieke rapportages houdt de Raad van Commissarissen toezicht op de voortgang en de uitvoering van de werkzaamheden. Voor het verslag omtrent zijn werkzaamheden in het verslagjaar wordt verwezen naar 8.3.



jaarrekening 2014

Pagina 30

pagina 30

8.2 Werkorganisatie Formatie In dienst zijn 15 medewerkers, waarvan 10 mannen en 5 vrouwen. Van de medewerkers hadden er 6 een parttime dienstverband. Het aantal fte’s (fulltime equivalenten) is in 2014 verminderD met 1,4 en bedraagt 13,8. De werkorganisatie van Woondiensten Aarwoude is ingericht volgens het Woondienstenmodel. Bij dit model heeft de klant in principe nog maar met één aanspreekpunt (loket) te maken, waardoor de kwaliteit van de dienstverlening beter gewaarborgd wordt. In het kader daarvan is de werkorganisatie opgedeeld in afdelingen met verschillende taken, waarbij de afdelingen worden aangestuurd door het hoofd van de afdeling. Naast de voortgang van de reguliere werkzaamheden, zijn de voorbereiding en uitvoering van de verschillende nieuwbouw- en herstructureringsprojecten bepalend geweest voor het functioneren van de werkorganisatie. Voor de komende tijd worden geen grote wijzigingen in de samenstelling van de organisatie verwacht. Externe contacten In haar ondernemingsplan heeft Woondiensten Aarwoude vastgelegd, dat zij open staat voor samenwerking met externe partners. Partners die zich zowel binnen als buiten de regio Rijnstreek kunnen bevinden. Bij de omschrijving van de gewenste samenwerking heeft Woondiensten Aarwoude aangegeven dat zij een toekomst voor zich ziet waarin de drie lokale corporaties samen één sterke lokale corporatie vormen. Deze ambitie blijft onverminderd van kracht. De samenwerking die Woondiensten Aarwoude aangaat vindt zowel landelijk, regionaal als lokaal plaats. Op landelijk niveau gebeurt dat via het lidmaatschap van de brancheorganisatie van woningcorporaties (Aedes) en het lidmaatschap van de leden van de Raad van Commissarissen van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW). Op regionaal niveau neemt Woondiensten Aarwoude samen met de directeuren van respectievelijk Vestia Wonen Midden Holland, Woningstichting Nieuwkoop, HABEKO Wonen en wonenCentraal deel aan het netwerk van corporatiedirecteuren in de Rijnstreek. Verder wordt deelgenomen aan de Groene Hart kring van woningcorporaties en het Landelijk Contact Volkshuisvesting (LCV). In regionaal verband wordt met de collega-corporaties in de Rijnstreek samengewerkt in de Stichting Woonmarkt Rijnstreek (SWR) voor de uitvoering van de woonruimteverdeling. De directeur- bestuurder is lid van de stuurgroep woonruimteverdeling Holland Rijnland. Holland Rijnland is een samenwerking van en voor veertien gemeenten in het hart van de Randstad en er wordt gewerkt aan en vanuit een gezamenlijke strategische visie op de verdere ontwikkeling van de regio om de kwaliteit van wonen, werken, ondernemen en recreëren van burgers, bedrijven en instellingen in het gebied te bevorderen. Ook de leden van het MT nemen drie maal per jaar deel aan overleg met collega’s van kleine woningcorporaties in de provincie Zuid-Holland. Binnen de gemeente Nieuwkoop werkt Woondiensten Aarwoude op diverse vlakken samen met Woningstichting Nieuwkoop, onder andere in een gezamenlijke klachtencommissie en wachtdienst.



jaarrekening 2014

Pagina 31

pagina 31

8.3 Verslag Raad van Commissarissen Woondiensten Aarwoude over het jaar 2014 INLEIDING De Raad van Commissarissen (RvC) De RvC is een intern toezichthoudend orgaan en heeft als hoofdtaak toezicht te houden op het beleid van de bestuurder, op de algemene gang van zaken binnen de stichting en de met haar verbonden onderneming. In de uitoefening van deze hoofdtaak heeft de RvC drie rollen: toezichthouder, werkgever en adviseur. Wat deze hoofdtaak inhoudt, is vastgelegd in de statuten en in het reglement voor de Raad van Commissarissen. De raad voert het toezicht uit volgens de geactualiseerde Governancecode Woningcorporaties. De RvC bestond in 2014 uit vijf personen. Daarvan zijn mevrouw J.S. Duttenhofer en mevrouw A.J.H. van Straten-Hagen benoemd op voordracht van de huurdersvertegenwoordiging de Stichting Bewonersbelangen Aarwoude (St. BBA). De RvC heeft in 2014 in totaal acht maal vergaderd. Deze acht vergaderingen bestonden uit zes reguliere vergaderingen, een evaluatievergadering zonder aanwezigheid van de directeur-bestuurder en een extra vergadering in verband met de ontwikkelingen rond het Centrumplan Leimuiden. Verder hebben een of meer leden van de RvC nog de volgende bijeenkomsten bijgewoond: • vergaderingen met de OR; • eerste steenlegging van de Hussonshoek in Woubrugge; • stakeholdersdag in verband met de herijking van het Ondernemingsplan 2012-2015; • werkbezoek met de directeur-bestuurder en managementteam bij een collega corporatie in Leusden; • rondrit langs de (in aanbouw zijnde) nieuwbouwprojecten en een deel van het bestaande bezit van Woondiensten Aarwoude; • eindejaarsbijeenkomst van de medewerkers van Woondiensten Aarwoude. Algemeen kwaliteitsprofiel De Raad van Commissarissen is samengesteld op basis van het volgende algemeen profiel: • een helikopterview, analytisch vermogen en het kunnen onderscheiden van hoofden bijzaken (denkniveau ten minste HBO); • het op hoofdlijnen kunnen functioneren als klankbord voor de directeur-bestuurder op diverse (deel-) terreinen van het beleid; • kennis van en ervaring met bestuurlijke besluitvormingsprocessen; • inzicht in strategische afwegingsprocessen; • het kunnen werken in teamverband; • algemene interesse voor de samenleving en de volkshuisvesting in het bijzonder; • affiniteit met de doelstelling van de corporatie; • het beschikken over eigenschappen als discussievaardigheid, vergadervaardigheid, besluitvaardigheid en communicatievaardigheid. Verder gelden voor de werving van leden specifieke profielen die beschreven zijn in het reglement van de RvC. Voor de werving van de voorzitter RvC geldt mede het kwaliteitsprofiel voorzitter. Benoemingen In 2014 vonden er geen nieuwe benoemingen plaats. Herbenoemingen Per 1 juli 2014 eindigde de eerste zittingsperiode van vier jaar van mevrouw J.S. Duttenhofer als commissaris op voordracht van de huurders. Zij heeft aangegeven beschikbaar te zijn voor een tweede periode. Na positief advies van de huurdersvereniging de St. Bewonersbelangen Aarwoude (St. BBA),



jaarrekening 2014

Pagina 32

pagina 32

getoetst aan de profielschets en na evaluatie van haar functioneren door de RvC is mevrouw J.S. Duttenhofer door de RvC herbenoemd voor een tweede periode van vier jaar tot 1 juli 2018. Per 1 januari 2015 eindigde de tweede zittingsperiode van de heer J.W. Snik als voorzitter van de RvC. Hij heeft aangegeven beschikbaar te zijn voor een derde periode. Na positief advies van de directeur-bestuurder en de Ondernemingsraad (OR) van Woondiensten Aarwoude, getoetst aan de profielschets en na evaluatie van zijn functioneren door de RvC is de heer J.W. Snik door de RvC herbenoemd voor een derde periode. Deze periode is gezien de duur van de voorgaande twee perioden gesteld op drie jaar en zeven maanden tot 1 augustus 2018. Daarmee komt de totale zittingsduur van de heer Snik op acht jaar. De Raad van Commissarissen was in 2014 als volgt samengesteld: Voorzitter RvC Naam Geslacht Woonplaats Leeftijd Hoofdfunctie Specifieke deskundigheden Nevenfunctie(s) Tijdstip van benoeming en herbenoeming Onafhankelijkheid

: : : : : :

J.W. Snik man Leiden 66 jaar Bestuurlijke ervaring en kennis van het onderwijs. lid Raad van Toezicht PROOLEIDEN (Stichting Openbaar Primair en Speciaal Onderwijs te Leiden)

: benoemd en voorzitter per 01-08-2010; herbenoemd per 01-01-2015; aftredend per 01-08-2018, derde zittingsperiode : ja

Leden RvC Naam Geslacht Woonplaats Leeftijd Hoofdfunctie Specifieke deskundigheden Nevenfunctie(s) Tijdstip van benoeming en herbenoeming Onafhankelijkheid



: : : : : : :

S.J.A. Rietbroek man Den Haag 54 jaar zelfstandig architect bouwkundig ir. geen

: benoemd per 01-09-2007; vice-voorzitter per 01-01-2009; herbenoemd per 01-01-2012; aftredend per 01-09-2015, tweede zittingsperiode : ja

jaarrekening 2014

Pagina 33

pagina 33

Naam Geslacht Woonplaats Leeftijd Hoofdfunctie Specifieke deskundigheden Nevenfunctie(s)

Tijdstip van benoeming en herbenoeming

: : : : : : :

J.S. Duttenhofer vrouw Duivendrecht 56 jaar juridisch adviseur jurist lid gemeenteraad Ouder-Amstel (CDA); lid Raad van Toezicht Stichting Montessori Scholen Amsterdam; plaatsvervangend voorzitter LKC (Landelijke Klachten Commissie voor het onderwijs); lid Raad van Toezicht Stichting Esprit Scholen; voorzitter klachtencommissie Stichting Voortgezet Onderwijs Amsterdam-Zuid

Onafhankelijkheid

: benoemd per 01-07-2010; herbenoemd per 01-07-2014; aftredend per 01-07-2018, tweede zittingsperiode : ja (benoemd op voordracht huurdersvertegenwoordiging)

Naam Geslacht Woonplaats Leeftijd Hoofdfunctie

: : : : :

Specifieke deskundigheden Nevenfunctie(s) Tijdstip van benoeming en herbenoeming

R.J. Klein man Leimuiden (gemeente Kaag en Braassem) 40 jaar planontwikkelaar en projectmanager Maatschappelijk Vastgoed en teammanager bij Grontmij Nederland B.V. : financiën, bouwkundig ir., Master of Studies in Real Estate : geen

Onafhankelijkheid

: benoemd per 01-01-2010; herbenoemd per 01-01-2014; aftredend per 01-01-2018, tweede zittingsperiode : ja

Naam Geslacht Woonplaats Leeftijd Hoofdfunctie

: : : : :

Specifieke deskundigheden Nevenfunctie(s) Tijdstip van benoeming en herbenoeming Onafhankelijkheid



A.J.H. van Straten-Hagen vrouw Hilversum 44 jaar Manager Financiën/Internal Auditor bij Stichting Dudok Wonen : financiën, Register accountant (RA) : Nyenrode Business Universiteit Bachelorscriptie begeleider/examinator : benoemd per 19-11-2013; aftredend per 19-11-2017, eerste zittingsperiode : ja (benoemd op voordracht huurdersvertegenwoordiging)

jaarrekening 2014

Pagina 34

pagina 34

BELANGRIJKSTE BESLUITEN EN BEVINDINGEN IN DIT JAAR Algemeen Ondernemingsplan 2012-2015 Het in 2011 aangenomen ondernemingsplan voor de jaren 2012-2015 ‘Ruimte maken om thuis te geven’ is in 2014 herijkt in verband met de gewijzigde (politieke) omstandigheden rond woningcorporaties. Deze herijking is regelmatig gespreksonderwerp geweest in de RvC vergaderingen. Het herijkte ondernemingsplan 2012-2015 is in de vergadering van 18 juni 2014 door de RvC goedgekeurd. Belangrijkste onderdelen uit het herijkte ondernemingsplan 2012-2015 zijn: • aangepaste missie: teruggaan naar de kerntaak, d.w.z. het verhuren van woonruimten aan mensen die op basis van hun inkomen in aanmerking komen voor een sociale huurwoning; • alleen DAEB; • geen speciale producten meer voor middeninkomens, zoals Koopgarant en vrije sector huur; • geen woonvoorzieningen met intramurale zorgprojecten in Ter Aar en Leimuiden i.v.m. het ontbreken van zorgfinanciering; • het onderhoud wordt sober en doelmatig; • reorganisatie van de eigen organisatie met verlaging van het aantal fte’s naar 13,8 fte op 1883 woningen in 2014. Dit herijkte ondernemingsplan 2012-2015 is de leidraad geweest voor het beleid en de uitvoering van plannen van Woondiensten Aarwoude. De RvC gebruikt dit plan mede om haar toezichthoudende taak uit te voeren, tevens wordt het gebruikt bij de verantwoording van het gevoerde beleid aan de stakeholders. De stakeholdersbijeenkomst wordt jaarlijks gehouden om belanghebbenden de gelegenheid te geven op de beleidsvoornemens te reageren. Dit jaar is deze bijeenkomst gehouden op 19 juni 2014 met als onderwerp de herijking van het ondernemingsplan. Volkshuisvestelijk De volkshuisvestelijke doelen zijn in het herijkte ondernemingsplan 2012-2015 duidelijk omschreven. De raad houdt er toezicht op dat deze doelen in de te realiseren plannen verwerkt worden. In dit verband heeft de RvC in 2014 onder andere de volgende onderwerpen besproken: • een woonzorgcomplex aan de Hussonshoek in Woubrugge, een project met 24 PG plaatsen en zestien zorgwoningen; de realisatie van dit project is gestart in 2014. In december 2014 was het project in de ruwbouw al gevorderd tot de derde verdieping. De verwachting is dat dit project in 2015 wordt opgeleverd en binnen het budget blijft; • Vernieuwd verbonden, herstructurering 44 oude huurwoningen Ter Aar, d.w.z. de sloop van de 44 oude sociale huurwoningen en de bouw van 44 nieuwe sociale huurwoningen. De realisatie is gestart in 2014, de bouw verloopt zeer voorspoedig. De oplevering van dit project is medio januari 2015 en de verwachting is dat dit project binnen het budget blijft; • Veertien hofjes woningen in Ter Aar, de bouw van veertien levensloopbestendige sociale huurwoningen; • Betaalbaarheid en de huursombenadering: de RvC heeft in 2014 regelmatig met de directeurbestuurder en het managementteam overleg gehad over de betaalbaarheid van de sociale huurwoningen in verband met de diverse heffingen en belastingen en de aankomende huursombenadering. Omdat de huursombenadering is uitgesteld is ook het huurverzachtingsbeleid door de directeur-bestuurder uitgesteld. Dit zal in 2015 opnieuw aan de orde komen voor de huurverhogingen van 2016; • het teruggaan naar de kerntaak en het stoppen met speciale producten voor middeninkomens, zoals Koopgarant en vrije sector huur; • Koopgarantwoningen uit het project Kroondomein, die de komende elf jaar aan Woondiensten Aarwoude terug verkocht worden, omzetten naar sociale huurwoningen; • Centrumplan Leimuiden: eind 2014 heeft Woondiensten Aarwoude een aanbod gedaan aan de gemeente Kaag en Braassem voor de bouw van 40 sociale huurappartementen in het noordelijk Woondiensten Aarwoude


jaarrekening 2014

Pagina 35

pagina 35

deel van het Centrumplan Leimuiden (locatie Maarse en Kroon). De directeur-bestuurder heeft eind 2014 een extra vergadering met de RvC belegd en heeft de goedkeuring van de RvC gekregen dit aanbod aan de gemeente Kaag en Braassem te doen. De gemeente Kaag en Braassem heeft aangegeven het aanbod van Woondiensten Aarwoude zeer te waarderen, maar heeft in haar raadsvergadering van 8 december 2014 gekozen voor het (haven)plan van de Werkgroep Masterplan Leimuiden Dorp. Fusie/samenwerkingsvormen WDA staat volgens haar (herijkte) ondernemingsplan 2012-2015 open voor een verregaande vorm van samenwerking of zelfs fusie met de collega-corporaties in haar werkgebied. Alkemade Wonen en Woningstichting Buitenlust hadden al enige tijd fusieplannen en hebben eerder dit jaar besloten te inventariseren of er andere woningcorporaties in de regio waren die mogelijk met hen wilden fuseren. Hiertoe zijn een vijftal corporaties gevraagd of zij interesse hadden om de mogelijkheden van een fusie met de beide corporaties te verkennen. Woondiensten Aarwoude was één van de twee corporaties die aan hebben gegeven interesse te hebben en de mogelijkheden te willen verkennen. Vervolgens zijn er twee gesprekken geweest tussen de bestuurder van Woondiensten Aarwoude en de bestuurder van Buitenlust, die ook interim-bestuurder is van Alkemade Wonen. Enige tijd daarna is er van Alkemade/Buitenlust het bericht gekomen dat de twee corporaties besloten hadden samen verder te gaan richting een fusie en dat de andere potentiele partners voor hen onvoldoende meerwaarde boden in een fusie. Woondiensten Aarwoude zag wel de potentiële voordelen van een fusie met Alkemade Wonen en betreurt het dan ook dat Alkemade Wonen heeft besloten deze mogelijkheid niet verder te verkennen. Woondiensten Aarwoude wil de komende jaren wel op dezelfde constructieve manier blijven samenwerken met de beide genoemde corporaties. De RvC heeft in 2014 regelmatig met de directeur-bestuurder gesproken over de hierboven genoemde inventarisatie van Alkemade Wonen/Stichting Buitenlust. Op dit moment is er al een bestaande samenwerking op een aantal gebieden met de Woningstichting Nieuwkoop. Visitatie in 2014 In de eerste helft van 2010 is Woondiensten Aarwoude door PwC voor de eerste keer gevisiteerd. Woondiensten Aarwoude beschouwt een maatschappelijke visitatie als een belangrijk instrument om de prestaties van de corporatie te kunnen duiden en verantwoorden. Tevens is het voor Woondiensten Aarwoude van belang dat zij leert van de uitkomsten van de maatschappelijke visitatie. In de visitatie wordt aan de belanghebbenden een expliciete rol gegeven, zodat de corporatie ook inzicht wordt gegeven in het presteren volgens hun maatstaven. In 2014 is Woondiensten Aarwoude voor de tweede keer gevisiteerd. De visitatie in 2014 is uitgevoerd door Ernst & Young (EY). EY heeft het visitatierapport in november 2014 aan de RvC toegelicht. Hierna is het visitatierapport door de directeur-bestuurder met de RvC besproken. De RvC zal een eigen reactie op het visitatierapport geven op het gebied van Governance. De directeur-bestuurder heeft ook een reactie op het visitatierapport gevraagd van de stakeholders, waaronder van de huurdersvereniging de St. BBA, de beide gemeenten in het werkgebied en van het eigen personeel. Nadat hij alle reacties ontvangen heeft, zal de directeur-bestuurder een eigen analyse maken van het visitatierapport inclusief de bovengenoemde reacties. De RvC heeft de in het rapport genoemde verbeterpunten voor de RvC meegenomen in haar zelfevaluatie van december 2014: • het reeds in 2014 voorgenomen besluit de evaluatie van het functioneren van de RvC in 2015 onder leiding van een extern deskundige uit te voeren; • het door de RvC gehanteerde toetsingskader te formaliseren; • de verbeterpunten die voortkomen uit de zelfevaluatie van de RvC te benoemen in het jaarverslag van de RvC. De directeur-bestuurder zal begin 2015 alle stakeholders uitnodigen om het visitatierapport 2014 en ieders zienswijze op dit rapport gezamenlijk te bespreken. De RvC leden zullen bij deze bijeenkomst aanwezig zijn. Woondiensten Aarwoude


jaarrekening 2014

Pagina 36

pagina 36

Financieel beleid Maatschappelijk gerichte investeringen De maatschappelijke prioriteiten zijn bepaald in het herijkte ondernemingsplan ‘Ruimte maken om thuis te geven’ dat de missie, visie en doelstellingen van de corporatie bevat. Waar het gaat om afwegingen van projecten en bijbehorende investeringen houdt de RvC toezicht dat de projecten procesmatig worden benaderd, waarbij de volkshuisvestelijke behoefte, de investeringscapaciteit en de risico’s onderwerpen van gesprek zijn. De projecten worden door de RvC getoetst door middel van het, door de RvC goedgekeurde investeringsstatuut en het strategisch voorraadbeleid. Het investeringsstatuut is in 2014 geactualiseerd en door de RvC goedgekeurd. Financieringsbehoefte De financieringsbehoefte op korte en lange termijn wordt gemonitord via de liquiditeitsprognose, meerjarenplanning en de leningenportefeuille. De Raad van Commissarissen wordt hier door middel van (meerjaren)begrotingen, kwartaalrapportages en jaarverslagen over geïnformeerd. Jaarverslag /Jaarrekening Het jaarverslag en de jaarrekening over 2013 gaf geen aanleiding tot wijziging van het gevoerde beleid en is op 18 juni 2014 in de vergadering van de RvC, in aanwezigheid van de accountant, door de directeurbestuurder vastgesteld en door de RvC goedgekeurd. Begroting In de vergadering van de RvC van 24 november 2014 is de begroting voor het jaar 2015 door de RvC goedgekeurd. Financiële risico’s De financiële risico’s van nieuwe projecten worden bij de bespreking en mogelijke goedkeuring door de RvC door middel van een risicoanalyse gewogen. Door middel van de kwartaalrapportages worden deze risico’s gevolgd. In 2011 is daartoe tevens door Woondiensten Aarwoude een financiële kaderstelling gemaakt ten behoeve van de risicobeheersing van de projectenportefeuille, alsmede voor de normen en kaders die zij hanteert voor haar financiële doorrekening en positie op de langere termijn. Deze financiële kaderstelling is in 2012 getoetst door PwC en in orde bevonden. Verder is dit jaar met de directeur-bestuurder overleg geweest over zijn standpunt met betrekking tot de Novelle (Herziening Woningwet) waarbij o.a. het teruggaan naar de kerntaken, het werkdomein van de corporaties (in principe alleen Daeb), etc. aan de orde kwamen. Veel van deze gespreksonderwerpen waren ook onderdeel van de Parlementaire Enquête Woningcorporaties (PEW) die door de RvC met veel belangstelling is gevolgd. Een belangrijk gespreksonderwerp was verder de betaalbaarheid van de sociale huurwoningen voor de doelgroep in verband met de diverse heffingen/belastingen van de overheid, zoals de verhuurdersheffing, de saneringsheffing (o.a. t.b.v. de sanering van Vestia) en de vennootschapsbelasting. Toezicht door CFV, WSW en ministerie Binnenlandse Zaken De toezichtbrief en de rapporten van het CFV gaven de RvC geen aanleiding om de directeur-bestuurder te adviseren het beleid te wijzigen. Het CFV heeft in het solvabiliteitsoordeel 2014 (verslagjaar 2013) aangegeven dat de solvabiliteit van Woondiensten Aarwoude voldoende is en voor 2014 heeft Woondiensten Aarwoude een continuïteitsoordeel A1 ontvangen van het CFV. De oordeelsbrief verslagjaar 2012 van het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZ) gaf geen bijzonderheden die ingrijpen noodzakelijk zouden maken. Verder is met de directeur-bestuurder de borging door het WSW besproken. Uit dit gesprek zijn geen bijzonderheden naar voren gekomen.



jaarrekening 2014

Pagina 37

pagina 37

Treasurystatuut Woondiensten Aarwoude beschikt over een in 2011 herzien treasurystatuut dat precies omschrijft welke instrumenten mogen worden ingezet en welke procedures en bevoegdheden gelden. Woondiensten Aarwoude heeft gekozen voor een beleid dat risico’s zoveel mogelijk vermijdt. Woondiensten Aarwoude heeft geen derivaten. Het treasurystatuut is in 2013 opnieuw getoetst door Zanders Treasury and Finance Solutions en in de vergadering van 19 november 2013 door de RvC goedgekeurd. Verbindingen Er is geen sprake van verbindingen (met uitzondering van twee VvE’s) en er zijn dit jaar ook geen initiatieven of anderszins genomen te komen tot verbindingen. Governance In februari 2007 hebben de RvC en de directeur-bestuurder vastgelegd dat zij zich zullen houden aan de Governancecode Woningcorporaties. Per juli 2011 is er een nieuwe Governancecode voor woningcorporaties van kracht. Deze laatste versie van de Governancecode is door de directeur-bestuurder en de RvC gecheckt en Woondiensten Aarwoude voldoet op alle punten aan de Governancecode. De leden van de RvC zijn, bij mogelijke herbenoeming, maximaal acht jaar lid van de raad. Op de website van Woondiensten Aarwoude zijn de stukken, behorend tot de Governance code gepubliceerd, waarbij openheid wordt gegeven over onder andere het jaarverslag van de RvC en Reglement voor de RvC, inclusief de profielschetsen. De leden van de RvC hebben de gedragscode en de klokkenluiderregeling van Woondiensten Aarwoude ondertekend. In 2014 is de Governance bij de visitatie door EY aan de orde geweest en in orde bevonden. De verbeterpunten die EY op het gebied van Governance heeft genoemd in het visitatierapport zijn in dit verslag genoemd en worden door de RvC in 2015 ter hand genomen. De RvC volgt ook de ontwikkelingen rond de nieuwe Governancecode Woningcorporaties, die in 2015 verwacht wordt. Besluiten RvC in 2014 2014.03.01 Goedkeuring volmacht aan het WSW voor het uitvoeren van de rechten die zij conform artikel 30 van het reglement hebben 2014.03.02 Vaststelling jaarverslag RvC over 2013 2014.03.03 Goedkeuring eventuele begrotingsoverschrijding ten behoeve van de ingrepen in de interne organisatie 2014.05.01 Goedkeuring investeringsstatuut, met onderleggers, inclusief de twee gemaakte opmerkingen 2014.05.02 Goedkeuring opdracht visitatie aan bureau EY 2014.05.03 Goedkeuring verslag remuneratiecommissie met directeur-bestuurder 2014.05.04 Goedkeuring besluit directeur-bestuurder om Koopgarantwoningen uit het project Kroondomein die de komende elf jaar aan Woondiensten Aarwoude terug verkocht worden, om te zetten naar een sociale huurwoning. 2014.06.01 Goedkeuring jaarrekening 2013 inclusief alle bijlagen 2014.06.02 Goedkeuring voortzetten contract accountantskantoor PwC voor de duur van 1 jaar 2014.06.03 Goedkeuring herbenoeming mevrouw J.S. Duttenhofer als lid van de RvC tot 1-07-2018 2014.06.04 Goedkeuring herijkte ondernemingsplan 2012-2015 inclusief onderliggende stukken 2014.06.05 Goedkeuring investeringsbesluit 29 nieuwbouwwoningen in Langeraar, Nieuwveen en Nieuwkoop en daarnaast de aankoop van de grond onder 27 Koopgarantwoningen in de gemeente Nieuwkoop met mandaat op aantal woningen 2014.09.01 Goedkeuring tekstuele wijzigingen reglement RvC 2014.11.01 Goedkeuring Begroting 2015 2014.11.02 Goedkeuring investeringsvoorstel 40 woningen centrumplan Leimuiden 2014.12.01 Goedkeuring herbenoeming dhr. J.W. Snik als voorzitter van de RvC tot 1-08-2018



jaarrekening 2014

Pagina 38

pagina 38

Kwartaalvergaderingen Ieder kwartaal heeft een vergadering van de RvC plaatsgevonden waarin gesproken is met de directeurbestuurder over de gerapporteerde voortgang van werkzaamheden en projecten, zowel qua planning, financieel als de volkshuisvestelijke doelen. Sinds 2010 worden de kwartaalrapportages opgesteld volgens de Balanced Scorecard (BSC). Onderwerpen die tenminste eenmaal per jaar door de RvC worden geagendeerd en ook in 2014 op de agenda stonden zijn: • de jaarstukken (jaarverslag, jaarrekening, volkshuisvestingverslag, accountantsverslag); • de invulling van de maatschappelijke taak en positie; • de financiële risico’s, de aard van de financiering en eventuele beleggingen van Woondiensten Aarwoude; • evaluatie van het ondernemingsplan; • de begroting voor het komend jaar; • het toetsingskader voor de beoordeling van de directeur-bestuurder; • de Governance; • de zelfevaluatie en deskundigheidsbevordering RvC; • evaluatie van het reglement voor de RvC; • functieprofielen van de RvC; • rooster van aftreden leden van de RvC. Door middel van de kwartaalrapportages wordt de RvC tevens op de hoogte gehouden van de werkzaamheden en bevindingen van de klachtencommissie. Accountant De accountant wordt benoemd door de RvC na advies van de directeur-bestuurder. In 2010 is Woondiensten Aarwoude overgestapt naar PwC als nieuwe accountant. Jaarlijks heeft de RvC, voorafgaand aan de vaststelling van de jaarrekening, een gesprek met de accountant. Tijdens dit gesprek worden de bevindingen van de accountant, in het bijzijn van de directeur-bestuurder, besproken. De bevindingen van de accountant zijn vastgelegd in het accountantsverslag 2013 d.d. 5 juni 2014. De door PwC in dat verslag vermelde verbeterpunten worden door de organisatie verwerkt. Het contract met PwC is met 1 jaar verlengd, mede na een positief advies van de directeur-bestuurder en het hoofd bedrijfsvoering. Begroting en jaarverslag/ondernemingsplan In 2014 zijn alle jaarstukken besproken. Meer specifiek betreft het de begroting 2015, het jaarverslag en verder het volkshuisvestingsverslag en de jaarrekening. In het jaarverslag van de corporatie wordt gerapporteerd over de projecten die dat jaar zijn gerealiseerd en over de nieuwe projecten die dat jaar in ontwikkeling zijn en/of in uitvoering zijn genomen. Deze plannen worden door de RvC getoetst aan het herijkte Ondernemingsplan 2012-2015 met daarin opgenomen beleid, doelstellingen en het uitvoeringsprogramma. (Kern) Commissies benoemd door de RvC De RvC heeft dit jaar geen afzonderlijke commissie(s) benoemd anders dan de reeds functionerende remuneratiecommissie. De remuneratiecommissie bereidt namens de RvC de werkgeverstaken voor en houdt jaarlijks een functionerings- en beoordelingsgesprek met de directeur-bestuurder. De RvC, het management en de OR geven de input voor het functioneringsgesprek. De remuneratiecommissie is dit jaar onder andere nagegaan wat de consequenties zijn voor Woondiensten Aarwoude van de nieuwe staffel WNT2 van minister Blok die geldt vanaf 1 januari 2015. De remuneratie valt onder de verantwoordelijkheid van de gehele RvC.



jaarrekening 2014

Pagina 39

pagina 39

Integriteit Er is binnen Woondiensten Aarwoude een integriteitprotocol. Dit protocol is door de directeur-bestuurder, het personeel en de leden van de RvC onderschreven. In 2009 zijn de integriteitcode en gedragscode opnieuw vastgesteld. Woondiensten Aarwoude heeft een klokkenluiderregeling. Uit het verantwoordingsrapport integriteit van het CFV en de bijbehorende brief uit 2011 bleek dat er volgens het CFV geen reden was tot een vervolgonderzoek bij Woondiensten Aarwoude. ZELFEVALUATIE RAAD VAN COMMISSARISSEN Functionering De zelfevaluatie van de Raad van Commissarissen is in 2014 gehouden aan de hand van een lijst met vragen (68 vragen in zes delen) met betrekking tot reflectie en zelfreflectie van ieder lid op het eigen functioneren en het functioneren van de raad als geheel. Ook de directeur-bestuurder is gevraagd zijn mening te geven over het functioneren van de RvC aan de hand van deze lijst met vragen. De input van deze aanpak is vervolgens in de evaluatievergadering van de RvC behandeld en dit heeft geleid tot een aantal aandachtspunten en verbeterpunten. In het visitatierapport 2014 van EY zijn een aantal adviezen voor de verbetering van de zelfevaluatie van de RvC vermeld. De RvC zal naar aanleiding van deze adviezen volgend jaar de evaluatie van haar functioneren uitvoeren onder leiding van een extern deskundige. De RvC zal het toetsingskader dat zij hanteert formeel vastleggen en ook jaarlijks evalueren. De RvC zal in haar jaarverslag de mogelijke aandachtspunten en verbeterpunten noteren. Een aantal van deze punten wordt verderop in het verslag genoemd. Onafhankelijkheid/belangenverstrengeling De samenstelling van de RvC is naar haar oordeel in formele zin onafhankelijk. In dit verband wordt tevens opgemerkt dat geen commissaris huurder is bij Woondiensten Aarwoude. Omgang met de directeur-bestuurder en de organisatie Er hebben in 2014 periodiek overleg en klankbordgesprekken plaatsgevonden tussen de voorzitter van de RvC en de directeur-bestuurder. Tijdens deze gesprekken is op hoofdlijnen de dagelijkse gang van zaken besproken en is door de directeur-bestuurder informatie verstrekt over lopende en nieuwe projecten. In een open en zakelijke sfeer zijn de ontwikkelingen van de corporatie besproken. Behoudens de evaluatievergadering van de RvC worden de vergaderingen van de Raad van Commissarissen door de directeur-bestuurder bijgewoond. De verstandhouding tussen de directeur-bestuurder en de RvC kan als professioneel en goed worden aangemerkt. Een vertegenwoordiging van de RvC is regelmatig aanwezig bij vergaderingen tussen de OR en de directeur-bestuurder en bij vergaderingen van de St. BBA. Inbreng ten aanzien van kwaliteit, besluitvorming en risico Vanuit verschillende disciplines en competenties is door de leden kennis, kunde en ervaring in de vergadering ingebracht. Een gedegen afweging bij de besluitvorming is daardoor mogelijk geweest. Besluitvorming geschiedt nagenoeg altijd bij unanimiteit, in een enkel geval bij meerderheid van stemmen. In 2014 zijn alle besluiten van de RvC in unanimiteit genomen. Op basis van de door de directeurbestuurder verstrekte informatie en analyse zijn de bedrijfsrisico’s bij de afwegingen in de besluitvorming betrokken. Kwaliteit en kwantiteit van de informatie In de jaarlijkse evaluatievergadering is de kwaliteit en de hoeveelheid van de door de directeur-bestuurder aan de RvC verstrekte informatie in de beoordeling betrokken. De RvC is van mening dat deze voldoende is geweest om haar taken naar behoren te kunnen vervullen.



jaarrekening 2014

Pagina 40

pagina 40

Mogelijke verbeteringen in het houden van toezicht De RvC is van mening dat de opgedragen taken naar behoren zijn vervuld. In het functioneren zijn geen tekortkomingen gesignaleerd. Deze constatering laat onverlet dat constant wordt gewerkt aan een verdere verbetering van de uitvoering van de toezichthoudende taak. De op dit terrein door betrokken instanties (ministerie Binnenlandse Zaken, VTW, etc.) verstrekte adviezen worden daarbij ter harte genomen. In de evaluatievergadering van de RvC in december 2014 zijn nog de volgende aandachtspunten en verbeterpunten besproken: • de hoeveelheid en prioritering van belangrijke agendapunten tijdens de RvC vergaderingen; • de RvC spreekt af integriteit expliciet te agenderen; • indien de opmerking van een RvC lid een advies betreft wordt dit expliciet aangegeven; • de RvC stelt in 2015 het RvC-toetsingskader vast, zoals aanbevolen in het visitatierapport 2014; • de RvC bekijkt jaarlijks de verplichte scholing van de RvC leden (PE-punten) en stemt cursussen vooraf met elkaar af; • de evaluatie van de RvC zal in 2015 onder leiding staan van een extern deskundige. De Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW) Alle leden van de RvC zijn lid van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW). Ook in 2014 zijn door leden van de RvC bijeenkomsten van de VTW bijgewoond. Deskundigheidsbevordering Door leden van de RvC zijn opleidingen, workshops, themabijeenkomsten, etc. bijgewoond die gegeven worden door o.a. Aedes en de VTW. In de evaluatievergadering van de RvC zijn afspraken gemaakt over deskundigheidsbevordering van de RvC als geheel en de leden individueel. De voorzitter van de RvC is aanwezig bij de bijeenkomsten van ‘Toezichthouders om de tafel (TodT)’. Honorering Bij de vaststelling van de vergoeding voor commissarissen in 2014 houdt de RvC zich aan de Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). In deze door de minister vastgestelde WNT wordt aangegeven dat de vergoeding voor leden van de RvC gekoppeld wordt aan de functiezwaarte van de corporatie, zoals deze ook geldt voor de beloning van de directeur-bestuurder. Momenteel valt Woondiensten Aarwoude in bezoldigingsklasse C van de door minister Blok eind 2013 vastgestelde WNT staffel voor 2014. Het honorarium van de RvC leden valt met ingang van 1 januari 2014 onder het overgangsrecht van de WNT. Deze periode eindigt per 31 december 2017. Dit betekent dat de RvC bij nieuwe benoemingen en bij herbenoemingen rekening houdt met deze nieuwe WNT. Voor zittende leden is de vergoeding voor het jaar 2014 daarom gelijk gebleven aan de vergoeding voor 2013 en was € 9.315,00 per jaar voor de voorzitter dhr. J.W. Snik, € 6.831,00 per jaar voor de vicevoorzitter dhr. S.J.A. Rietbroek en € 6.210,00 per jaar voor het lid mw. A.J.H. van Straten Hagen. Bij twee leden is de vergoeding, conform de WNT staffel, bij herbenoeming in 2014 gewijzigd naar € 5.195,00. Dit betreft de vergoeding voor de leden mw. J.S. Duttenhofer en dhr. R.J. Klein. BEOORDELING VAN BESTUUR Directeur-bestuurder Rechtspositie Met de directeur-bestuurder is een arbeidsovereenkomst gesloten conform het in het ‘Advies van de Commissie Arbeidsvoorwaarden Statutair Directeur Woningcorporaties’ (commissie Izeboud) opgenomen model. Wat betreft de beloning viel Woondiensten Aarwoude tot december 2013 in functiezwaarte groep D. Zoals eerder gemeld is inmiddels de nieuwe WNT staffel van minister Blok rechtsgeldig en valt Woondiensten Aarwoude vanaf 1 januari 2014 in functiezwaarte groep C van deze WNT staffel.



jaarrekening 2014

Pagina 41

pagina 41

Toetsingskader en beoordeling directeur-bestuurder De RvC hanteert het ondernemingsplan mede als toetsingskader voor de beoordeling van de directeurbestuurder. Voor beoordeling van het functioneren van de directeur-bestuurder is door de RvC een beoordelingsdocument gemaakt waarbij beoordeeld kan worden met zwak, voldoende, goed of uitstekend, op de volgende punten: • tijdige en op kwalitatief voldoende niveau aanlevering van beleidsvoornemens; • vakinhoudelijke kennis m.b.t. volkshuisvesting en management; • het vermogen om afwijkende (crisis) situaties te beoordelen en hanteren; • communicatieve instelling t.o.v. RvC; • begroting gerealiseerd; • realisatie beleid- en activiteitenplannen; • projecten gerealiseerd; • communicatieve instelling t.o.v. medewerkers; • realisatie personeelsbeleid; • delegeren; • organisatorische kwaliteiten; • coaching; • onderhoud relatie met politiek/overheid; • onderhoud relatie met bewoners/-groepen; • onderhoud relatie met commerciële partijen; • communicatieve instelling t.o.v. externe partijen; Ieder lid van de RvC heeft afzonderlijk de directeur-bestuurder op deze punten beoordeeld. Deze individuele beoordelingen zijn vervolgens in de vergadering van de RvC getotaliseerd en besproken. In de bespreking is de input van de OR en het management betrokken. De eindbeoordeling voor de directeurbestuurder over 2014 is goed tot uitstekend. De RvC heeft veel waardering voor de grote inzet van de directeur-bestuurder bij de herijking (en implementatie) van het ondernemingsplan 2012-2015, de voortgang van de reorganisatie, de resultaten van de visitatie door EY en voor het adequaat inspelen op de actuele ontwikkelingen, zowel landelijk als regionaal. Het remuneratieverslag met de beoordeling van de directeur-bestuurder over 2014 en de beloning voor 2015 is in december 2014 door de remuneratiecommissie met de directeur-bestuurder besproken. De aan het begin van 2014 met de directeur-bestuurder gemaakte aandachtspunten en afspraken zijn met positief resultaat opgepakt en afgerond. In dit gesprek zijn met de directeur-bestuurder tevens nieuwe afspraken gemaakt voor het jaar 2015. Honorering Zoals eerder in dit verslag gemeld heeft de RvC zich in 2014 gehouden aan de Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) die eind 2013 door minister Blok is vastgesteld en geldt vanaf 1 januari 2014. In deze door de minister vastgestelde WNT wordt aangegeven dat het salaris van de directeur-bestuurder gekoppeld wordt aan de functiezwaarte van de corporatie. Momenteel valt Woondiensten Aarwoude in bezoldigingsklasse C van de WNT staffel voor 2014. Het salaris van de directeur-bestuurder valt met ingang van 1 januari 2014 onder het overgangsrecht van de WNT. Deze periode eindigt per 31 december 2021. De WNT verbiedt het toekennen van bijzondere beloningen. Ondanks de goede tot uitstekende beoordeling van de RvC m.b.t. het functioneren van de directeur-bestuurder over 2014 kent de RvC deze dan ook niet toe. Over de jaren 2012 en 2013 is aan de directeur bestuurder nog wel een incidentele beloning van € 500 netto per jaar toegekend welke in 2014 is uitbetaald. In januari en februari 2014 heeft de directeur-bestuurder in goed overleg en met goedkeuring van de RvC twee maanden onbetaald verlof opgenomen. Gezien de korte duur van het verlof is de positie van directeurbestuurder in deze periode waargenomen door een interim-bestuurder de heer De Vries, directeurbestuurder van collega corporatie Rijnhart Wonen. Woondiensten Aarwoude


jaarrekening 2014

Pagina 42

pagina 42

Het TVI (Totaal Vast Inkomen) op basis van voltijds dienstverband van de directeur-bestuurder bleef in 2014 gelijk aan het salaris van 2013 (en 2012) € 112.188,00 en is passend binnen het voor de functie geldende overgangsrecht behorend bij de WNT staffel. De bestuurder van Woondiensten Aarwoude heeft in 2014 vrijwillig afgezien van 1,5% indexatie van zijn inkomen waardoor het totaal vast inkomen sinds 1 januari 2012 gelijk is gebleven. Gezien het door de directeur-bestuurder opgenomen onbetaald verlof van twee maanden is feitelijk in 2014 een bedrag van € 95.787,00 uitbetaald aan de directeur-bestuurder. Genoemde bedragen zijn inclusief vakantietoelage en eindejaarsuitkering, exclusief onkostenvergoeding en pensioenafdracht. De directeurbestuurder betaald maandelijks een eigen bijdrage aan Woondiensten Aarwoude voor zijn leaseauto. De waarnemingsvergoeding voor de heer De Vries voor de interim-periode was € 6.476,00 exclusief BTW en is uitgekeerd aan de corporatie Rijnhart Wonen. Woubrugge, 10 maart 2015 De Raad van Commissarissen van de Stichting Woondiensten Aarwoude Dhr. J.W. Snik,

voorzitter

…………………………………….

Dhr. ir. S.J.A. Rietbroek,

vice-voorzitter

…………………………………….

Mw. mr. J.S. Duttenhofer MCL,

lid

…………………………………….

Dhr. ir. R.J. Klein MSRE,

lid

……………………………………

Mw. drs. A.J.H. van Straten Hagen RA, lid

……………………………………



jaarrekening 2014

Pagina 43

pagina 43

8.4 Governancecode In 2007 hebben de directeur-bestuurder en de RvC vastgelegd zich te houden aan de governancecode voor Woningcorporaties, zoals die in 2007 van kracht werd. In 2011 is een nieuwe governancecode van kracht geworden. Woondiensten Aarwoude voldoet aan alle punten die in de governancecode zijn vastgelegd.



jaarrekening 2014

Pagina 44

pagina 44

8.5 Verklaring van de directeur-bestuurder De directeur-bestuurder van de stichting Woondiensten Aarwoude verklaart hierbij dat alle in 2014 gedane uitgaven zijn gedaan in het belang van de volkshuisvesting.

Woubrugge, 21 mei 2015 De directeur-bestuurder voornoemd,

drs. R.O.J. van der Laan



jaarrekening 2014

Pagina 45

pagina 45

Jaarrekening



jaarrekening 2014

Pagina 46

pagina 46

9.

Balans per 31 december 2014

(na voorgestelde resultaatbestemming) (x € 1.000) Ref. Vaste Activa Immateriële vaste activa Automatisering

2014

2013

17.1 59

Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

126

17.2 56.333 7.810 1.644

56.695 1.568 1.740 65.787

Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

60.003

17.3 8.043 11.847

9.994 11.763 19.890

21.757

17.4

Financiële vaste activa Latente belastingvordering Leningen u/g Te vorderen BWS-subsidie Overige vorderingen

1.510 700 9 1

Som der vaste activa Vlottende activa Voorraden Vastgoed bestemd voor verkoop Overige voorraden

2.741 700 29 4 2.220

3.475

87.956

85.361

17.5 -

39 -

Vorderingen Huurdebiteuren Gemeenten Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige vorderingen Overlopende activa

Som der vlottende activa Totaal activa



17.6 62 833 3 148

17.7

Liquide middelen

jaarrekening 2014

39

136 68 12 214 1.047

430

13.270

8.712

14.316

9.181

102.272

94.542

Pagina 47

pagina 47

Ref. Eigen vermogen Overige reserves

2014

2013

17.8 42.100

39.042 42.100

Voorzieningen Voorziening latente belastingverplichtingen Voorziening onrendabele investering nieuwbouw

39.042

17.9 7 1.194

13 1.194 1.201

Langlopende schulden Leningen overheid Leningen kredietinstellingen Verplichtingen uit hoofde van Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Overige schulden

1.207

17.10 873 39.807

1.008 37.125

12.085 1

12.070 4 52.766

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan de gemeente Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden Overlopende passiva

Totaal passiva



jaarrekening 2014

50.207

17.11 3.333 7 385 1.353 54 1.073

1.457 6 168 1.367 30 1.059 6.205

4.087

102.272

94.542

Pagina 48

pagina 48

10.

Winst- en verliesrekening over 2014

(x € 1.000)

Ref.

Bedrijfsopbrengsten Huuropbrengsten Servicecontracten Wijzigingen in vastgoed bestemd voor verkoop en onderhanden projecten Netto verkoopresultaatvastgoedportefeuille Geactiveerde productie eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten

2014

2013

€

€

18.1 18.2

11.476 245

11.014 275

18.3 18.3 18.4 18.5

2.392 71 257

1.164 67 47

14.441

12.567

2.294 1.413 153 159 1.467 9 300 2.935

2.487 1.050 164 183 1.399 13 307 1.959

8.730

7.562

Som van de bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Overige waardeveranderingen vaste activa Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Leefbaarheid Lasten servicecontracten Overige bedrijfslasten

18.6 18.7

18.8 18.9 18.10 18.11

Som van de bedrijfslasten Niet-gerealiseeerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille

18.12

132-

1.261

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

18.13 18.13

124 1.685-

105 1.717-

Som financiële baten en lasten

1.561-

1.612-

Resultaat uit gewone bedrijfsvoering voor belastingen

4.282

2.132

1.224-

2.330-

3.058

197-

Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsvoering Resultaat na belastingen



jaarrekening 2014

18.14

Pagina 49

pagina 49

11.

Kasstroomoverzicht

(directe methode) (x € 1.000,-)

2014 Kasstroom uit operationele activiteiten Ontvangsten van huurders Ontvangen overige

2013

11.470 687

10.976 354 12.157

Betalingen aan werknemers Betalingen aan leveranciers onderhoud Betalingen uit hoofde van zakelijke lasten Betalingen overige

1.7251.4672.159761-

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest Betaalde winstbelasting

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële vaste activa Investeringen in materiële vaste activa Mutatie materiële vaste activa VoV Desinvesteringen materiële vaste activa Desinvesteringen financiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten

6.5462.942 23

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende schulden (nieuwe leningen) Aflossingen langlopende schulden Mutatie terugkoopverplichting woningen VoV Kasstroom uit financieringsactiviteiten

5.000 1.460-

Toename / afname geldmiddelen in boekjaar



1.3971.3995881.8456.112-

5.229-

6.045

6.101

124 1.685765-

Kasstroom uit operationele activiteiten

jaarrekening 2014

11.330

105 1.7176 2.326-

1.606-

3.720

4.494

65891.572 23 3.581-

1.000

3.0353.540

3.035-

3.678

2.459

Pagina 50

pagina 50

De toename / afname van de geldmiddelen in boekjaar sluit als volgt aan op de mutaties in de balanspost liquide middelen: 2014 Stand per 1 januari Liquide middelen 8.712 Schulden aan kredietinstellingen / bankkrediet -

2013 6.253 -

8.712

6.253

4.558 880-

2.459 -

3.678

2.459

Stand 31 december Liquide middelen Schulden aan kredietinstellingen / bankkrediet

13.270 880-

8.712 -

Stand per 31 december

12.390

8.712

Mutaties boekjaar Liquide middelen Schulden aan kredietinstellingen / bankkrediet



jaarrekening 2014

Pagina 51

pagina 51

12.

Algemene toelichting

12.1 Algemeen Woondiensten Aarwoude is een stichting met de status van “toegelaten instelling volkshuisvesting”. Zij heeft een specifieke toelating in de regio Alphen aan den Rijn, Kaag & Braassem, Nieuwkoop en Rijnwoude en is werkzaam binnen de juridische wetgeving vanuit de Woonwet en het Besluit Beheer Sociale Huursector. De statutaire vestigingsplaats is de gemeente Kaag en Braassem, de feitelijke vestigingsplaats is Elzenlaan 1 in Woubrugge. De activiteiten bestaan voornamelijk uit de exploitatie en ontwikkeling van woningen.

12.2 Regelgeving De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit beheer sociale huursector. In dit besluit wordt Titel 9 boek 2 BW voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2012 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de herziene richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst-enverliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie, waarderings- en verslaggevingvoorschriften geformuleerd. Woondiensten Aarwoude past deze herziene Richtlijn vanaf verslagjaar 2012 toe. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Toelichtingen op posten in de balans, winst-en-verliesrekening en kasstroomoverzicht worden in de jaarrekening genummerd. 12.3 Stelselwijziging Er zijn geen stelselwijzigingen doorgevoerd. 12.4 Schattingswijzigingen Er zijn geen schattingswijzigingen doorgevoerd. 12.5 Schattingen Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt het bestuur van Woondiensten Aarwoude zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten.



jaarrekening 2014

Pagina 52

pagina 52

13.

Grondslagen voor waardering van activa en passiva

13.1 Algemeen 13.1.1 Regelgeving De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de bepalingen van het Besluit beheer sociale huursector, de Beleidsregels toepassing Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (‘WNT’), Titel 9 Boek 2 BW, en Hoofdstuk 645 van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving en de stellige uitspraken van de overige hoofdstukken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijging- of vervaardigingprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingprijs. In de balans, de winst-en-verliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting. Toelichtingen op posten in de balans, winst-en-verliesrekening en kasstroomoverzicht worden in de jaarrekening genummerd. 13.1.2 Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van het voorgaande jaar. 13.1.3 Verwerking verplichtingen In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de definitief ontwerp fase en afgeleid het aanvragen van de bouwvergunning heeft plaatsgevonden. 13.2 Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs onder aftrek van afschrijvingen. Er wordt rekening gehouden met bijzondere waardeverminderingen; dit is het geval als de boekwaarde van het actief (of van de kasstroomgenererende eenheid waartoe het behoort) hoger is dan de realiseerbare waarde ervan. 13.3 Materiële vaste activa 13.3.1 Algemene uitgangspunten Tenzij bij de afzonderlijke balansposten iets anders wordt vermeld gelden voor alle materiële vaste activa de volgende algemene uitgangspunten.



jaarrekening 2014

Pagina 53

pagina 53

Verkrijgings- of vervaardigingsprijs De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt bepaald als de som van alle direct toe te rekenen uitgaven onder aftrek van afschrijvingen gedurende de geschatte toekomstige gebruiksduur. Op grond wordt niet afgeschreven. Voor zover verkregen subsidies kwalificeren als investeringssubsidie worden deze in mindering gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Tevens worden hierbij de rente op vreemd vermogen tijdens de bouw en direct toerekenbare interne kosten alsmede transactiekosten geactiveerd. Toerekening van rente vindt plaats in overeenstemming met paragraaf 14.3.9. Er wordt rekening gehouden met bijzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht. Indien grond gekocht is met opstallen, met de intentie de opstallen te slopen of teniet te laten gaan en vervolgens op de grond nieuwbouw te realiseren, dan maken de eventuele boekwaarde van de opstallen en de gemaakte sloopkosten deel uit van de verkrijgingsprijs van de grond. Verwerking van groot onderhoud Woondiensten Aarwoude verwerkt de kosten van groot onderhoud aan haar materiële vaste activa als onderdeel van de boekwaarde indien wordt voldaan aan de criteria voor activering. De geactiveerde kosten worden als afzonderlijke component behandeld. Voor zover sprake is van vervanging van onderdelen van het actief wordt de nog aanwezige boekwaarde van deze onderdelen gedesinvesteerd. Indien de boekwaarde van deze te desinvesteren onderdelen niet afzonderlijk uit de activa registratie zijn te herleiden wordt deze benaderd op basis van de huidige uitgaven, teruggerekend naar de datum van oorspronkelijke investering, en indien van toepassing rekening houdend met de naar benadering tot het moment van vervanging hierover gepleegde afschrijvingen. 13.3.2 Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs onder de huurtoeslaggrens, het maatschappelijk vastgoed en het overige sociale vastgoed. De huurtoeslaggrens is een algemeen huurprijsniveau dat jaarlijks per 1 juli door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt vastgesteld. Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerend goed dat is verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder zorg-, welzijn-, onderwijs en culturele instellingen en dienstverleners en tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Het beleid van Woondiensten Aarwoude is er op gericht de sociale vastgoedportefeuille aan te houden voor de doelgroep van beleid. Slechts voor een deel van het sociale vastgoed vindt optimalisatie van het financiële rendement plaats. Daarmee kwalificeert Woondiensten Aarwoude zich als vastgoed beheerder en is de bedrijfswaarde de basis voor de invulling van de actuele waarde. De oorspronkelijke investeringen in complexen worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en (naar verwachting duurzame) bijzondere waardeverminderingen. Deze vergelijking dient te worden gemaakt op Productmarkt Combinatie Niveau (PMC). Vanaf 2012 is de bepaling van de afschrijving niet langer gebaseerd op de annuïtaire methode maar wordt lineair afgeschreven. Bij Woondiensten Aarwoude zijn PMC’s gedefinieerd naar kern. Hierdoor ontstaat een betere aansluiting op het ondernemingsplan “Ruimte maken om thuis te geven!”.



jaarrekening 2014

Pagina 54

pagina 54

De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt bepaald als de som van alle direct toe te rekenen uitgaven, eventueel vermeerderd met na-investeringen. Voor zover verkregen subsidies zijn te kwalificeren als investeringssubsidie worden deze in mindering gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investeringen) die leiden tot een waardeverhoging van het actief worden aangemerkt als activeerbare kosten van vernieuwing. Uitgaven die betrekking hebben op toekomstige herstructureringen, waarvan de feitelijke verplichtingen dan wel de in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan worden in de waardering betrokken. Herstructurering onderscheidt zich van renovatie door het verbeteren of vergroten van de oorspronkelijke capaciteit. De lasten van onderhoud waaronder renovatie onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief, tenzij de renovatie een verlenging van de levensduur van het actief tot gevolg heeft. De lasten van onderhoud worden direct in het resultaat verantwoord. Binnen het vastgoed worden componenten onderkend met een verschillende levensduur. Naast de grond (geen afschrijving), wordt de component opstal onderkend. Overige componenten met een afwijkende afschrijvingstermijn, zoals installaties en inrichting worden niet afzonderlijk onderscheiden, omdat deze onder de materialiteitsgrens blijven van 10% van de totale investeringen. Vervangingsinvesteringen van installaties en inrichting worden aangemerkt als onderhoudslasten en worden direct te laste van het resultaat verantwoord. Complexen worden gedefinieerd op basis van groepen van gelijksoortige activa (kasstroomgenererende eenheid). Deze worden gedefinieerd op basis van onderkende product-marktcombinaties Deze worden gedefinieerd op basis van geografische indeling, welke zich als volgt laten omschrijven:

a. Gemeente Nieuwkoop, de kernen Ter Aar en Langeraar; b. Gemeente Kaag & Braassem, de kernen Hoogmade, Woubrugge, Rijnsaterwoude en Leimuiden; De indeling sluit aan op de wijze waarop het interne beleid en de bedrijfsvoering is gedefinieerd. Aansluiting is daarbij gezocht bij de differentiatie in het huur- en onderhoudsbeleid en levensduurschattingen. Jaarlijks vindt toetsing plaats van de boekwaarde en realiseerbare waarde. Effectief houdt dit in dat de boekwaarde van alle woningen in een kern wordt vergeleken met de bedrijfswaarde van al deze woningen in de kern. Vervolgens wordt op basis van deze totalen per kern bepaald of de bedrijfswaarde ten minste gelijk is aan de boekwaarde. Indien de bedrijfswaarde duurzaam lager is dan de boekwaarde per kern, wordt afgeboekt tot het niveau van deze bedrijfswaarde. Indien wordt vastgesteld dat een in het verleden verantwoorde bijzondere waardevermindering niet meer bestaat of is afgenomen wordt de toegenomen boekwaarde van de desbetreffende activa niet hoger gesteld dan de boekwaarde die bepaald zou zijn indien geen bijzondere waardevermindering voor het actief zou zijn verantwoord. De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognosticeerde kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. Daarbij wordt rekening gehouden met de voorgenomen bestemming en aard van het bezit. Onderscheid wordt gemaakt in woningen bestemd voor de verhuur, woningen bestemd voor de verkoop op korte en langere termijn en bedrijfsmatige/overige onroerende zaken.



jaarrekening 2014

Pagina 55

pagina 55

De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van de directie weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2014 intern geformaliseerde meerjarenbegroting en bestrijken een periode van 5 jaar behoudens de verwachte kosten van groot onderhoud, erfpacht en overige contracten met een werkingsduur van meer dan vijf jaar. De kosten van planmatig onderhoud worden gebaseerd op de in de meerjaren onderhoudsbegroting onderkende cycli per component. Voor latere jaren wordt uitgegaan van de verwachte gemiddelde groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente alsmede genormeerde lastenniveaus. Bij de bedrijfswaarde berekening gelden de volgende uitgangspunten (bedragen in Euro’s): jaarlijkse huurverhogingen voor DAEB bezit van 3,35% (1,25% inflatie en opslag van 2,1%) voor 2015, van 2016 t/m 2019, respectievelijk 4,07% (2,0% inflatie en opslag van 2,07%), 3,02% (2,0% inflatie en opslag van 1,02%), 3,00% (2,0% inflatie en opslag van 1,0%) en 2,25% op basis van inflatie en de jaren hierna jaarlijks 2,25% (voorgaand jaar: 2,0 %); – jaarlijkse huurverhogingen voor NIET-DAEB bezit van 1,25% voor 2015, van 2016 t/m 2018 2,0%, voor 2019 2,25% en de jaren hierna jaarlijks 2,25% (voorgaand jaar: 2,0 %); – jaarlijkse huurderving van 1,0 % (voorgaand jaar: 1,0%); – jaarlijkse stijgingen van de variabele lasten voor DAEB bezit van 2016 t/m 2019, respectievelijk 5,68%, 5,23%, 5,63% en 1,02% en de jaren hierna jaarlijks 3,25%(voorgaand jaar: 3,0%); – jaarlijkse stijgingen van de variabele lasten voor niet DAEB bezit van 2016 t/m 2019, respectievelijk 2,32%, 1,66%, 2,27% en 2,06% en de jaren hierna jaarlijks 3,25%(voorgaand jaar: 3,0%); – de verwachte onderhoudskostenstijging bedraagt 1% boven op het percentage verwachte inflatie. – genormeerde variabele lasten (OZB, verzekering, verhuurdersheffing en algemeen beheer) voor DAEB bezit van € 1.681 per verhuureenheid (voorgaand jaar: € 1.591). Voor niet DAEB bezit bedragen de genormeerde variabele lasten € 921 per verhuureenheid. Deze zijn gebaseerd op de uitgaven daarvoor zoals begroot voor 2015; – genormeerde klachten- en mutatieonderhoudskosten (bedrijfseconomische interne norm) € 255 (voorgaand jaar: € 351); – kosten van planmatig onderhoud, conform onderhoudsbegroting; – een restwaarde op basis van geschatte grondwaarde aan het einde van de exploitatieperiode of de verwachte opbrengstwaarde bij verkoop voor het DAEB bezit van € 3.128.000 en voor het niet DAEB bezit van € 73.000. Voor het aangekochte Nieuwkoopse bezit zijn geen grondkosten opgenomen, maar een eeuwig durend erfpacht met een erfpachtcanon € 0,45; – een rekenrente van 5,25 % (voorgaand jaar: 5,25%) voor WSW-geborgde woningen; – een rekenrente van 5,25 % (voorgaand jaar: 5,25%) voor niet-WSW-geborgde woningen, bedrijfsmatige en overige onroerende zaken; – de periode waarover contant gemaakt wordt loopt parallel met de geschatte resterende levensduur van de complexen/investering (variërend van 1 tot 50 jaar), de minimale levensduur is gesteld op 15 jaar tenzij vanuit planvorming een kortere levensduur gerechtvaardigd is. – voor de verhuurdersheffing is voor de jaren 2015 en later het wettelijke kader eind 2013 gereed gekomen. In de Wet Maatregelen Woningmarkt zijn de tarieven voor 2015 t/m 2017 opgenomen. Deze bedragen respectievelijk € 4,49, € 4,91 en €5,36 per €1.000 WOZ waarde voor alle woongelegenheden met een huurprijs onder de liberalisatiegrens. De verhuurdersheffing is voor de jaren 2015 t/m 2017 ingerekend in de bedrijfswaarde op basis van genoemde percentages. Voor de periode ná 2017 is uitgegaan van gelijkblijvend tarief. Voor de mutatie in de WOZ waarde is aangesloten bij het door het WSW afgegeven perspectief. – De heffingsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting maken geen onderdeel uit van de bedrijfswaarde. –



jaarrekening 2014

Pagina 56

pagina 56

Bij de bepaling van de bedrijfswaarde wordt niet langer rekening gehouden met de rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande leningenportefeuille en beleggingen (RJ 645 2011). De rentabiliteitswaardecorrectie (RJ 645 2005) betrof het verschil tussen de contante waarde van de verwachte kasstromen uit hoofde van leningen en beleggingen en de waardering van deze posten op de balans. De verwachte opbrengstwaarde van woningen geoormerkt voor verkoop wordt gedefinieerd als de contante waarde van het bedrag dat kan worden verkregen bij vrijwillige verkoop binnen een verwachte termijn, onder aftrek van verkoopkosten die niet door de koper worden gedragen. Ter bepaling van dit bedrag worden taxaties uitgevoerd door onafhankelijke externe deskundigen of worden vergelijkbare onroerende zaken als referentie gehanteerd. De bepaling van de restwaarde van de grond opgenomen in de bedrijfswaarde vindt voor zover er nog geen herbestemming van de grond heeft plaatsgevonden plaats op basis van de huidige vergelijkbare kavel of vierkante meterprijs voor een sociale huurwoning. Deze kavelprijs wordt geïndexeerd naar het einde van de levensduur en verminderd met verwachte sloopkosten en kosten van uitplaatsing. Indien feitelijke dan wel in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan die consequenties hebben voor de bestemming van de grond dan wordt met deze gewijzigde bestemming in de waardering rekening gehouden. Op gronden wordt niet afgeschreven. Indien sprake is van een afwaardering naar de lagere realiseerbare waarde dan geldt deze realiseerbare waarde als basis voor de afschrijving. Een lagere realiseerbare waarde wordt in zijn geheel toegerekend aan de opstal component. Dit impliceert dat over de oorspronkelijke verkrijgingsprijs van de grond geen afschrijving plaatsvindt. Zo nodig wordt de verkrijgingsprijs van de grond zelfstandig op basis van impairment (af)gewaardeerd naar lagere sociale marktwaarde. 13.3.3 Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Dit betreffen complexen in aanbouw die worden gewaardeerd tegen uitgaafprijzen onder aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten. Bij de bepaling van de bijzondere waardevermindering worden de boekwaarde en de realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheid waartoe de onroerende zaken gaan behoren betrokken. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, dan wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Afschrijving vindt eerst plaats nadat de betreffende complexen in exploitatie zijn genomen. 13.3.4 Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs inclusief direct toerekenbare kosten, onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de verwachte toekomstige gebruiksduur en bijzondere waardeverminderingen. Op de grond van het kantoorgebouw wordt niet afgeschreven. Jaarlijks wordt beoordeeld of er sprake is van een bijzondere waardevermindering. 13.4 Vastgoedbeleggingen Vastgoedbeleggingen zijn onroerende zaken die worden aangehouden om huuropbrengsten, waardestijgingen of beide te realiseren. Vastgoedbeleggingen worden geclassificeerd als vastgoedbeleggingen in exploitatie indien ze beschikbaar zijn voor verhuur. Woondiensten Aarwoude


jaarrekening 2014

Pagina 57

pagina 57

13.4.1 Algemene uitgangspunten De Vastgoedbeleggingen, daaronder begrepen vastgoedbeleggingen in ontwikkeling, worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs inclusief direct toerekenbare kosten, onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de verwachte toekomstige gebruiksduur en bijzondere waardeverminderingen. De algemene uitgangspunten van Materiële vaste activa zijn ook van toepassing op Vastgoedbeleggingen, tenzij hierna anders is vermeld. 13.4.2 Commercieel vastgoed in exploitatie Het commercieel vastgoed in exploitatie omvat woningen in exploitatie met een huurprijs boven de huurtoeslaggrens, het bedrijfsmatig vastgoed (niet zijnde maatschappelijk vastgoed) en het overige commerciële vastgoed. De oorspronkelijke investeringen in complexen worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en (naar verwachting duurzame) bijzondere waardeverminderingen. Deze vergelijking wordt gemaakt op Productmarkt Combinatie Niveau (PMC). Vanaf 2012 is de bepaling van de afschrijving niet langer gebaseerd op de annuïtaire methode maar wordt lineair afgeschreven. Bij Woondiensten Aarwoude zijn PMC’s gedefinieerd naar kern. Hierdoor ontstaat een betere aansluiting op het ondernemingsplan “Ruimte maken om thuis te geven!”. Voor de waardering van het commercieel vastgoed, wordt aansluiting gezocht bij de waarderingsgrondslag toegepast voor het sociaal vastgoed. Jaarlijks vindt toetsing plaats van de boekwaarde en de actuele waarde. Als actuele waarde wordt de bedrijfswaarde gehanteerd. Effectief houdt dit in dat de boekwaarde van het commercieel vastgoed in een kern wordt vergeleken met de actuele waarde, van het commerciële vastgoed in de kern. Vervolgens wordt op basis van deze totalen per kern bepaald of de actuele waarde ten minste gelijk is aan de boekwaarde. Indien de actuele waarde duurzaam lager is dan de boekwaarde per kern wordt afgeboekt tot het niveau van de actuele waarde. 13.4.3 Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Woondiensten Aarwoude verkoopt woningen onder voorwaarden waarbij de koper een contractueel bepaalde korting op de reële marktwaarde krijgt. Aan deze woningen is een terugkoopplicht gekoppeld onder condities die contractueel zijn vastgelegd. Onroerende zaken die in het kader van een regeling Verkoop onder Voorwaarden (VOV) zijn overgedragen aan een derde en waarvoor de woningcorporatie een terugkoopplicht kent worden aangemerkt als financieringsconstructie. De betreffende onroerende zaken worden gewaardeerd tegen actuele waarde zijnde de met de koper overeengekomen contractprijs (eerste waardering) en daarna de marktwaarde op basis van VOV. Jaarlijks wordt de marktwaarde gecorrigeerd met het prijsindexcijfers koopwoningen dat wordt afgegeven door het CBS. De jaarlijkse waardemutatie wordt verwerkt in de winst- en verliesrekening. Bij een waardestijging van de verkopen onder voorwaarden, van de betreffende woning, ten opzichte van de boekwaarde op het moment van verkoop, wordt de waardestijging verwerkt als ongerealiseerde winst in het eigen vermogen. Voor de in de regeling overeengekomen terugkoopwaarde wordt aan de creditzijde van de balans een terugkoopverplichting opgenomen. Deze terugkoopverplichting is afhankelijk van de waarde ontwikkeling in het economisch verkeer en wordt jaarlijks gewaardeerd. Woondiensten Aarwoude


jaarrekening 2014

Pagina 58

pagina 58

Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden is de verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord. 13.5 Financiële vaste activa 13.5.1 Latente belastingvorderingen en -verplichtingen Onder de financiële vaste activa zijn actieve belastinglatenties opgenomen, indien en voor zover het waarschijnlijk is dat realisatie van de belastingclaim te zijner tijd zal kunnen plaatsvinden. Deze actieve latenties zijn gewaardeerd tegen contante waarde en hebben overwegend een langlopend karakter. Bij het bepalen van de belastinglatentie uit hoofde van verrekenbare tijdelijke verschillen tussen de commerciële en fiscale waardering van activa en passiva is rekening gehouden met de verwachte levensduur van deze activa en passiva. Voor de verschillen tussen de fiscale en commerciële waardering van het vastgoed betekent dit dat alleen de latentie als gevolg van voorgenomen verkopen leidt tot een contante waarde hoger dan nihil. De contante waarde van de latentie voor het door te exploiteren bezit tendeert naar nihil. De berekening van de latente belastingvorderingen vindt plaats tegen de op het einde van het belastingjaar geldende tarieven, voor zover bij de wet reeds vastgesteld. Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de waarde van de activa en passiva volgens fiscale voorschriften enerzijds en de boekwaarden die in deze jaarrekening gevolgd worden anderzijds. De berekening van de latente belastingvorderingen en verplichtingen geschiedt tegen de belastingtarieven die op het einde van het verslagjaar gelden, of tegen de tarieven die in de komende jaren gelden, voor zover deze al bij wet zijn vastgesteld. Latente belastingvorderingen uit hoofde van verrekenbare verschillen en beschikbare voorwaartse verliescompensatie worden opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut. Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste activa, latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen. 13.5.2 Leningen u/g Woondiensten Aarwoude heeft per 1 november 2005 een lening uitgegeven aan een collega corporatie voor een te bouwen nieuwbouwcomplex in het kader van matching. De lening is geborgd via het WSW. Bij de gemeente waar de collega corporatie haar vestigingsplaats heeft, is de achtervang geregeld. De lening heeft tot 1 november 2015 nog een resterende looptijd van 10 maanden. De rente bedraagt 0%. De lening wordt gewaardeerd tegen nominale waarde. De nominale waarde geeft een goede indicatie van de actuele waarde van de lening. 13.5.3 Overige effecten Woondiensten Aarwoude heeft een aandeel genomen in Woningnet. Effecten worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Vervolgens worden de onder financiële vaste activa opgenomen aandelen die geen onderdeel zijn van de handelsportefeuille gewaardeerd tegen reële waarde.



jaarrekening 2014

Pagina 59

pagina 59

Waardevermeerderingen van deze effecten worden rechtstreeks verwerkt in het vermogen. Op het moment dat de desbetreffende aandelen niet langer in de balans worden verwerkt, wordt de cumulatieve waardevermeerdering in het eigen vermogen verwerkt in de winst- en verliesrekening. Indien van een individueel aandeel de reële waarde onder de kostprijs komt, wordt de waardevermindering verwerkt ten laste van de winst-en-verliesrekening. Transactiekosten die zijn toe te rekenen aan aandelen worden in de eerste waardering verwerkt. 13.5.4 Te vorderen BWS-subsidie De vordering uit hoofde van binnen het Besluit Woninggebonden Subsidie toegezegde bedragen (contante waarde van de uitbetalingen) wordt jaarlijks verminderd met de door de budgethouders beschikbaar gestelde bedragen. De uitbetalingstermijn is afhankelijk gesteld van de disconteringsvoet en beloopt vanaf de vaststelling van de subsidie, maximaal 30 jaar. Het kortlopende deel van deze post is opgenomen onder de vlottende activa. Op grond van het Besluit verplichte afkoop woongebonden subsidies is in 2008 de BWS subsidie afgekocht voor drie van de vier complexen. 13.5.4 Overige te vorderen bijdrage Hieronder wordt het rentevoordeel van een bedrag geleend bij het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeente (SVn) voor het nieuwbouwproject centrumplan Woubrugge, ten opzichte van die op de kapitaalmarkt vermeld. 13.6 Voorraden 13.6.1 Vastgoed bestemd voor de verkoop De voorraden halffabricaten en gereed product worden gewaardeerd op vervaardigingsprijs of lagere opbrengstwaarde. De vervaardigingsprijs omvat alle kosten die samenhangen met de verkrijging of vervaardiging, alsmede gemaakte kosten om de voorraden op hun huidige plaats en in hun huidige staat te brengen. In de kosten van vervaardiging zijn begrepen directe loonkosten en toeslagen voor aan de productie gerelateerde indirecte vaste en variabele kosten, waaronder de kosten van het bedrijfsbureau, onderhoudsafdeling en interne logistiek. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten. Bij de bepaling van de opbrengstwaarde wordt rekening gehouden met de incourantheid van de voorraden. 13.6.2 Overige Voorraden De overige voorraden worden gewaardeerd op verkrijgingsprijzen onder toepassing van de FIFO-methode (first in, first out) of lagere opbrengstwaarde. 13.7 Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Vorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, veelal gelijk aan de nominale waarde. Een voorziening voor oninbaarheid gebaseerd op een statische beoordeling per balansdatum wordt niet nodig geacht, omdat ervaringscijfers ons leren dat alle vorderingen alsnog zullen worden geïnd.



jaarrekening 2014

Pagina 60

pagina 60

13.8 Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. 13.9 Overige reserves en bestemmingsreserve Deze post vormt samen met de bestemmingsreserve onrendabele investeringen het eigen vermogen van de corporatie. 13.10 Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen en verliezen die op balansdatum bestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de hoogte redelijkerwijs kan worden geschat. Voorzieningen worden tegen nominale waarde opgenomen. 13.11 Langlopende schulden 13.11.1 Leningen overheid en kredietinstellingen Langlopende schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Een eventueel verschil tussen het ontvangen bedrag en de reële waarde van de lening wordt verantwoord op basis van de bij die transactie horende economische werkelijkheid. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. De aflossingsverplichting voor het komend jaar van de langlopende schulden is opgenomen onder de kortlopende schulden. 13.11.2 Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden heeft de corporatie een terugkoopverplichting die mede afhankelijk is van de ontwikkeling van de waarde van de woningen in het economisch verkeer. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd. Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden is de verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord. 13.12 Kortlopende schulden Schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten.



jaarrekening 2014

Pagina 61

pagina 61

14.

Grondslagen voor bepaling van het resultaat

14.1 Algemeen Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn. 14.1.1 Opbrengstverantwoording Opbrengsten uit de levering van goederen worden verwerkt zodra alle belangrijke rechten en risico’s met betrekking tot de eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper. Opbrengsten uit de levering van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten. 14.2 Bedrijfsopbrengsten 14.2.1 Huren De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een maximum. Voor het verslagjaar 2014 bedroeg dit maximum percentage 6,5% 14.2.2 Servicecontracten In diverse complexen worden aanvullende diensten en voorzieningen aangeboden , waarvoor een vergoeding wordt ontvangen. Deze vergoedingen worden op basis van de werkelijke kosten jaarlijks afgerekend met de bewoners. 14.2.3 Netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille De post netto verkoopresultaat vastgoedportefeuille betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de boekwaarde (bestaand bezit) dan wel de vervaardigingsprijs (Projecten voor derden). Winsten worden verantwoord op het moment van levering (passeren transportakte). Eventuele verliezen op nieuwbouw koopprojecten worden verantwoord zodra deze voorzienbaar zijn. 14.2.4 Overige bedrijfsopbrengsten De overige bedrijfsopbrengsten bestaan uit gesubsidieerde WMO aanpassingen, onkostenvergoeding voor het aanbrengen van geriefverbeteringen, in rekening gebrachte kosten bij huurdermutaties, vergoeding bij huurderwisseling, overige vergoedingen en doorberekende administratiekosten. 14.3 Bedrijfslasten 14.3.1 Afschrijvingen op (im) materiële vaste activa en vastgoedportefeuille De afschrijvingen op (im) materiële vaste activa en vastgoedbeleggingen, worden gebaseerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Met een mogelijke restwaarde wordt geen rekening gehouden met uitzondering van de grond en de bedrijfsauto’s.



jaarrekening 2014

Pagina 62

pagina 62

Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de toekomstige gebruiksduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Boekwinsten en –verliezen bij verkoop van onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn begrepen onder de afschrijvingen. 14.3.2 Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Onder de post overige waardeveranderingen vaste activa wordt verantwoord de afboeking onrendabele investering nieuwbouw, de afboeking van de activa tot de duurzaam lagere waarde van de actuele waarde of de terugname van de duurzaam hogere actuele waarde per kern. Tevens worden hieronder de waardeveranderingen van de onroerende zaken verkocht onder voorwaarden verantwoord. 14.3.3 Periodieke betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-enverliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. 14.3.4 Pensioenlasten Woondiensten Aarwoude heeft een pensioenregeling. De pensioenregeling (SPW) betreft een toegezegdepensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds. Hierbij is een pensioen toegezegd aan personeel op de pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren. Deze toegezegdepensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde-bijdrageregeling. Voor de pensioenregeling betaalt Woondiensten Aarwoude op verplichte, contractuele of vrijwillige basis premies aan pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. Behalve de betaling van premies heeft Woondiensten Aarwoude geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregelingen. Woondiensten Aarwoude heeft in geval van een tekort bij het fonds geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Ultimo 2014 bedroeg de dekkingsgraad van het SPW 114%. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien deze tot een terugstorting leiden of tot een vermindering van toekomstige betalingen. 14.3.5 Lasten onderhoud Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum worden verwerkt onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen. Het klachten- en mutatieonderhoud wordt onderscheiden in kosten van derden en eigen dienst, alsmede de kosten van het materiaalverbruik. In de winst- en verliesrekening zijn de kosten van de eigen dienst opgenomen bij de kostensoort salarissen en sociale lasten. De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief. 14.3.6 Leefbaarheid De hieronder verantwoorde kosten betreffen kosten van fysieke ingrepen niet zijnde investeringen en uitgaven voor activiteiten in de omgeving van woongelegenheden van Woondiensten Aarwoude, die de leefbaarheid in buurten en wijken ten goede moeten komen.



jaarrekening 2014

Pagina 63

pagina 63

14.3.7 Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. 14.3.8 Belastingen Vanaf 1 januari 2008 is Woondiensten Aarwoude integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. Corporaties zijn sindsdien verplicht over hun integrale activiteiten vennootschapsbelasting te betalen. Een en ander is vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO). In deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met betrekking tot de waardering van posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van resultaatneming. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst-enverliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Deze last is in de resultatenrekening opgenomen. 14.3.9 Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente worden meegenomen.



jaarrekening 2014

Pagina 64

pagina 64

14.4 Financiële instrumenten en risicobeheersing Binnen Woondiensten Aarwoude wordt gebruik gemaakt van een treasurystatuut. Hierin is een beperkt gebruik van niet complexe derivaten producten toegestaan en dient er een materieel verband met de financieringspositie of het belegde vermogen worden gelegd. Vanuit het treasurybeleid van Woondiensten Aarwoude dient het gebruik van afgeleide financiële instrumenten (‘derivaten’) ter beperking van inherente financiële risico's. Derivaten mogen niet worden gebruikt voor het innemen van een speculatieve positie. Prijsrisico Woondiensten Aarwoude loopt risico’s ten aanzien van de waardering van effecten, opgenomen onder

financiële vaste activa Overige effecten en onder vlottende activa Effecten. Woondiensten Aarwoude beheerst het marktrisico door stratificatie aan te brengen in de portefeuille, en limieten te stellen.

Valutarisico Woondiensten Aarwoude is alleen werkzaam in Nederland en loopt geen valuta risico. Renterisico Woondiensten Aarwoude loopt renterisico over de rentedragende vorderingen (met name onder financiële vaste activa en liquide middelen) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen). Voor vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt Woondiensten Aarwoude risico ten aanzien van toekomstige kasstromen, met betrekking tot vastrentende vorderingen en schulden loopt Woondiensten Aarwoude risico’s over de marktwaarde. Met betrekking tot de vorderingen worden geen financiële derivaten met betrekking tot renterisico gecontracteerd. Met betrekking tot de vastrentende schulden (schulden aan kredietinstellingen) heeft Woondiensten Aarwoude geen renteswaps gecontracteerd. Kredietrisico Woondiensten Aarwoude heeft geen significante concentraties van kredietrisico. Woondiensten Aarwoude maakt gebruik van meerdere banken teneinde over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. Voor zover noodzakelijk worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten. Liquiditeitsrisico Woondiensten Aarwoude maakt gebruik van meerdere banken om over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. Voor zover noodzakelijk, worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten. Per ultimo 2014 werd geen gebruik gemaakt van de beschikbare kredietfaciliteiten.



jaarrekening 2014

Pagina 65

pagina 65

15.

Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling

15.1 Algemeen De jaarrekening wordt overeenkomstig Titel 9 boek 2 BW opgesteld. Het management dient daartoe bepaalde veronderstellingen en schattingen te maken die van invloed zijn op de waardering van activa en verplichtingen, op de resultaatbepaling en de rapportage van voorwaardelijke activa en verplichtingen. 15.1.1 Materiële vaste activa, minimum waarderingsregel Onroerende en roerende zaken in exploitatie worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en (naar verwachting duurzame) bijzondere waardeverminderingen. Een bijzonder waardeverminderingsverlies is het bedrag waarmee de boekwaarde de reële waarde duurzaam overschrijdt. Van duurzaamheid is sprake wanneer de verwachte reële waarde gedurende een periode van ten minste vijf jaar lager is dan de boekwaarde. De reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van complexen. De reële waarde van de onroerende zaken in exploitatie bestemd voor de verhuur is de bedrijfswaarde. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur worden aangehouden. De uitgangspunten van de reële waarde zijn deels afhankelijk van de interne beleidsvoornemens van Woondiensten Aarwoude. Deze beleidsvoornemens komen ondermeer tot uitdrukking in het strategisch voorraadbeheer waarbij eigen keuzes worden gemaakt ten aanzien van verhuur of verkoop, levensduur, kwaliteits- en huurniveaus. Voor zover mogelijk hanteert Woondiensten Aarwoude binnen de sector gangbare uitgangspunten. 15.1.2 Timing en verwerking van onrendabele investeringen nieuwbouw en herstructurering In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontwikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van de definitief ontwerp fase en afgeleid het aanvragen van de bouwvergunning heeft plaatsgevonden. De aannames gedaan bij de financiële impact van bovengenoemde feitelijke verplichtingen kunnen afwijken bij daadwerkelijke realisatie van de projecten. Planvorming kan ondermeer wijzigingen in de tijd ondergaan door bewegingen in het prijsniveau van leveranciers, wettelijke procedures en aanpassingen in de voorgenomen bouwproductie. 15.2 Verwerking fiscaliteit Vanaf 1 januari 2008 is Woondiensten Aarwoude integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. Corporaties zijn sindsdien verplicht over hun integrale activiteiten vennootschapsbelasting te betalen. Een en ander is vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO) in deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met betrekking tot de waardering van posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van resultaatneming.



jaarrekening 2014

Pagina 66

pagina 66

De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst- en verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande jaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het hanteren belastingtarief.



jaarrekening 2014

Pagina 67

pagina 67

16.

Kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. Dit houdt in dat voor de weergave van de kasstromen uit operationele activiteiten de ontvangsten en uitgaven als zodanig worden gerapporteerd en zijn afgeleid uit de administratie door een adequate aanpassing van de netto-omzet en de andere onderdelen van de winst- en verliesrekening. De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht bestaat uit de liquide middelen onder aftrek van bankkredieten. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. De kasstromen uit hoofde van de financiering zijn gesplitst in kasstromen met betrekking tot mutaties in de hoofdsom (opgenomen onder financieringsactiviteiten) en betaalde interest (opgenomen onder operationele activiteiten).De investeringen in materiële vaste activa worden opgenomen onder aftrek van de onder overige schulden voorkomende verplichtingen. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.



jaarrekening 2014

Pagina 68

pagina 68

17.

Toelichting op de balans

x € 1.000 17.1

Immateriële vaste activa

Automatisering / software

Stand 1 januari 2014 Verkrijgings- of vervaardigingsprijs

194

Cummulatieve waardevermindering en afschrijvingen

68

Boekwaarden per 1 januari 2014

126

Mutaties Investeringen

-

Afschrijvingen

68

Totaal mutaties

68

31 december 2014 Verkrijgingsprijzen

194

Cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen

135

Boekwaarden

59

De immateriële vaste activa betreft de automatisering van de software van het primaire systeem. De afschrijvingsmethode is lineair en de afschrijvingstermijn bedraagt 33,3% per jaar naar rato van het aantal maanden vanaf het begin van afschrijven. 17.2

Materiële vaste activa

De mutaties in de materiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: Sociaal vastgoed in exploitatie

Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

Totaal


78.259

1.568

2.869

82.696


21.564

-

1.129

22.693

Boekwaarde per 1 januari 2014

56.695

1.568

1.740

60.003

Mutaties 2014 Investeringen

349

6.242

17

6.608

Desinvesteringen

1.001-

-

12-

1.013-

Overboeking sociaal - commercieel

1.614

-

-

Overboeking verkocht onder voorwaarden

-

-

-

-

Waardeveranderingen

-

-

-

-

-

102-

Overige mutaties

1.614

-

Afschrijving materiële vaste activa

1.956-

2.058-

Inhaalafschrijving materiële vaste activa

-

Afschrijving desinvesteringen

632

-

-

Totaal mutaties

363-

6.242

97-

5.783

79.220

7.810

2.874

89.904

632

31 december 2014 Verkrijgingsprijzen Cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen

22.888

-

1.231

24.119

Boekwaarden

56.333

7.810

1.644

65.787



jaarrekening 2014

Pagina 69

pagina 69

17.3

Vastgoedbeleggingen

De mutaties in de vastgoedbeleggingen zijn in het navolgende schema samengevat: Commercieel vastgoed Sociaal vastgoed in exploitatie gekwalificeerd als vastgoed belegging

Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

Totaal


11.253

-

13.285

24.538


1.259

-

1.522

2.781

Boekwaarde per 1 januari 2014

9.994

-

11.763

21.757

Mutaties 2014 Investeringen

-

-

-

Desinvesteringen

302-

269-

571-

Overboeking sociaal - commercieel

1.614-

-

Overboeking verkocht onder voorwaarden

-

-

-

Herwaardering

-

354

354

Afschrijving materiële vaste activa

168-

-

168-

Afschrijving desinvesteringen

133

-

133

Overige mutaties

-

-

Totaal mutaties

1.614-

-

1.951-

-

85

1.866-

9.338

-

13.016

22.354

afschrijvingen

1.295

-

1.168

2.463

Boekwaarden

8.043

-

11.847

19.890

31 december 2014 Verkrijgingsprijzen Cumulatieve waardeverminderingen en

Voor het sociale vastgoed en de vastgoedbeleggingen in exploitatie worden de volgende componenten onderscheiden. · Grond

· Opstallen

geen afschrijvingen lineair 50 jaar

Indien er nog geen concrete plannen zijn ten aanzien van sloop wordt een minimale afschrijvingstermijn gehanteerd van 15 jaar. Voor de onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden de volgende componenten onderscheiden. · Grond

· Opstallen

· Inventaris en vervoermiddelen

geen afschrijvingen lineair 40 jaar lineair 2 tot 5 jaar

In de materiële vaste activa en de vastgoedbeleggingen zijn per 31 december 2014 1.883 woningen opgenomen. De geschatte marktwaarde van deze woningen in onverhuurde staat is gebaseerd op de waarde van de heffing van de onroerend zaakbelasting en bedraagt € 335,2 miljoen (2013 € 337,6 miljoen) hierin is tevens € 14,1 miljoen opgenomen die betrekking heeft op het commerciële vastgoed. De activa zijn verzekerd tegen brand- en stormschade, voor de herbouwkosten van het bezit. Het onroerend goed is gefinancierd met rijksleningen of met kapitaalmarktleningen onder overheidsgarantie. Er zijn geen hypothecaire zekerheden afgegeven. Per balansdatum waren verplichtingen aangegaan met betrekking tot de materiële vaste activa voor een bedrag van € 3,6 miljoen. Ingebruikname zal hoogstwaarschijnlijk in het volgende boekjaar plaatsvinden. De actuele waarde van het sociaal vastgoed in exploitatie, gebaseerd op de bedrijfswaarde, bedraagt € 102,1 miljoen (2013 € 90,9 miljoen). De actuele waarde van de vastgoedbeleggingen, gebaseerd op de bedrijfswaarde, bedraagt € 11,7 miljoen (2013 € 14,8 miljoen). Door de corporatie is een verkoopplan opgesteld waarin ongeveer 500 onroerende zaken voor verkoop zijn geoormerkt. Naar verwachting zullen 10 woningen binnen 1 jaar worden verkocht. De verwachte opbrengstwaarde van deze onroerende zaken bedraagt circa € 1,5 miljoen. De boekwaarde bedraagt ultimo het verslagjaar € 0,2 miljoen. Verkopen onder voorwaarden zijn niet ingerekend in de bedrijfswaardeberekeningen. In de post Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden zijn in totaal 81 verhuureenheden opgenomen. Alle verhuureenheden zijn verkocht met een terugkooplicht. Er wordt gebruik gemaakt van contractvormen die de goedkeuring hebben van de Minister. De contracten zijn gebaseerd op het “Koopgarant” principe waarbij sprake is van verleende kortingen op de marktwaarde van 10% of 25%. Woningen verkocht onder voorwaarden worden gezien als een financieringsconstructie.



jaarrekening 2014

Pagina 70

pagina 70

17.4

Financiële vaste activa

De mutaties in de financiële vaste activa zijn in het navolgende schema samengevat: Te vorderen Overige te vorderen BWS-subsidie bijdrage Boekwaarde 1 januari 2014

29

Latente belastingvordering

4

2.741

3-

Leningen u/g

Totaal

700

3.474

Mutaties Rente vrijval

-

-

-

1-

-

-

-

1-

19-

-

-

-

19-

Rente Ontvangen bijdrage Mutatie latenties

-

Totaal mutaties

1.231-

-

1.231-

20-

3-

1.231-

-

1.254-

9

1

1.510

700

2.220

Boekwaarde 31 december 2014

-

3-

Te vorderen BWS subsidies Betreffen de te vorderen bedragen op grond van het Besluit Woninggebonden Subsidies inzake complex 30 de Peppelhof. Overige te vorderen bijdragen Betreft het rentevoordeel SVn lening ten opzichte van de kapitaalmarktlening Batehof, bestemd voor het project Hussonshoek. Latente belastingvorderingen De samenstelling van verwerkte en niet opgenomen beschikbare verrekenbare tijdelijke verschillen en compensabele verliezen is als volgt: 31 december 2014 Opgenomen onder Opgenomen financiële onder vlottende vaste activa activa € Voorwaartse verliescompensatie

€

31 december 2013

Opgenomen onder financiële vaste activa

Niet verwerkt €

€

Opgenomen onder vlottende activa

Niet verwerkt

€

€

175

waardering OG inzake sloop (44 woningen)

1.302

-

-

1.289

-

-

-

-

-

1.395

-

-

OG, verkoopvijver in de komende 5 jaar (44 woningen) Leningen overheid en kredietinstellingen

34

-

-

57

-

-

1.510

-

-

2.741

-

-

De nominale waarde van de actieve - en de passieve belastinglatentie bedraagt € 1.617.000. De contante waarde van de totale belastinglatentie bedraagt € 1.504.000. De looptijd van de belastinglatentie is gemiddeld 3 tot 5 jaar. 31-12-2014

31-12-2013

Gemiddeld rentepercentage leningen

4,04%

4,18%

VPB correctie 25%

1,01%

1,05%

3,03%

3,13%

Voor verdiscontering toegepaste percentage:

Toelichting gemiddelde looptijd van de verplichtingen en vorderingen Te verkopen woningen: Voor de te verkopen woningen is rekening gehouden met de verkoopdoelstellingen uit het ondernemingsplan -2015. Concreet houdt dit in dat voor de komende 5 jaar 41 verkopen zijn ingerekend. Op basis van de gemiddelde huidige boekwaarde, is de nominale waarde van deze 41 verkoopwoningen € 807.000.

Te slopen woningen: Hiervoor zijn alleen de woningen, waarvan bekend is dat deze gedurende de komende 5 jaren gesloopt zullen worden, ingerekend. Voor de komende 5 jaren zijn geen sloopplannen en is dus niets ingerekend. Leningen u/g Aan Rondom Wonen is een geldlening verstrekt van € 700.000 met een looptijd tot 1 november 2015 tegen een rentepercentage van 0,00% en met een verschuldigde rente aan de geldverstrekker van 3,333%. De lening is geborgd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Verdere zekerheden zijn niet verstrekt. Alle overige financiële vaste activa hebben een resterende looptijd langer dan een jaar.



jaarrekening 2014

Pagina 71

pagina 71

17.5

Voorraden 31-12-2014

31-12-2013

Vastgoed bestemd voor verkoop

-

Overige voorraden

-

39

-

39

De overige voorraden betreffen materialen. Een voorziening voor incourantheid, van materialen, wordt niet noodzakelijk geacht.

17.6

Vorderingen

Huurdebiteuren

31-12-2014

31-12-2013

62

136

Gemeenten

-

Belastingen en sociale premies

833

Overige vorderingen

68

2

12

148

214

1.046

430

Huurdebiteuren

31-12-2014

31-12-2013

Huurdebiteuren

142

136

Overlopende activa

Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan een jaar. De reële waarde van de vorderingen benadert de boekwaarde ervan, gegeven het kortlopende karakter.

Voorziening dubieuze debiteuren

80-

-

Totaal belastingen en sociale premies

62

136

31-12-2014

31-12-2013

Belastingen en premies Omzetbelasting

-

Vennootschapsbelasting

833

68

Totaal belastingen en sociale premies

833

68

31-12-2014

31-12-2013

Overige vorderingen Overige huurdebiteuren

-

-

8

Overige

2

4

Totaal overige vorderingen

2

12

31-12-2014

31-12-2013

Overlopende activa Vooruitbetaalde assurantiepremie

74

64

Overlopende saldi servicekosten

46

61

Overige Totaal overlopende activa 17.7

28

89

148

214

31-12-2014

31-12-2013

Liquide middelen

ABN AMRO Bank N.V. ABN AMRO Bank N.V. spaartegoeden ING Bank N.V.

1

1

13.180

6.110

-

Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)

7

88

Rabobank

2.589

-

Kas

1 1

4

13.270

8.712

De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de stichting. De spaartegoeden zijn direct opneembaar.



jaarrekening 2014

Pagina 72

pagina 72

17.8

Eigen vermogen

Overige reserves Het verloop van de overige reserves is als volgt: Stand per 1 januari Winstverdeling over het boekjaar Overige mutaties Stand per 31 december

31-12-2014

31-12-2013

39.042

39.239

3.058

197-

-

-

42.100

39.042

De overige mutaties betreffen de herwaardering van de materiële vaste activa als gevolg van verkoop onder voorwaarden. In het saldo overige reserves staat per 31 december voor een bedrag van € 15,7 miljoen aan bestemmingsreserve, die wordt aangewend voor onrendabele investeringen nieuwbouw. De opbouw is op basis van de netto verkoopopbrengsten per gemeente. In 2014 zijn geen woningen verkocht en 2 woningen gekocht onder voorwaarden. Aan eventuele verkopen is een terugkoopplicht gekoppeld voor Woondiensten Aarwoude. In het eigen vermogen is een ongerealiseerde herwaardering opgenomen in verband met de verkoop onder voorwaarden van € 5,4 miljoen. Op het moment van volledige verkoop of bij terugkoop en het weer in exploitatie nemen van de woning, zal het uiteindelijke resultaat worden verantwoord. Van het saldo van de overige reserves is sinds 1 januari 1995 € 2,3 miljoen geoormerkt voor betaling van eventuele kosten van bodem- en asbestsanering bij het woningbezit van de gemeente Kaag en Braassem. Momenteel zijn geen situaties bekend waarbij bodem- en asbestsanering aan de orde zijn. Overeenkomstig de statuten van de stichting dient Woondiensten Aarwoude het gehele vermogen binnen de kaders van de Woonwet en afgeleid het BBSH te besteden. 17.9

Voorzieningen

Voorziening latente belastingverplichtingen De mutaties in de voorzieningen zijn in het navolgende schema samengevat: 31-12-2014 Boekwaarde aan het begin

31-12-2013

13

-

Onttrekking latente belastingverplichting

6-

13

Boekwaarde aan het eind

7

13

De voorziening latente belastingverplichtingen is gevormd voor belastbare tijdelijke verschillen in de fiscale waardering en de waardering van de materiële vaste activa, financiële activa en passiva in deze jaarrekening. De latente belastingvoorziening is als volgt opgebouwd: 31-12-2014

31-12-2013

Rondom Wonen (renteloze lening)

7

13

Totale latente belastingverplichting

7

13

31-12-2014

31-12-2013

De toegepaste verdisconteringpercentages zijn opgenomen in paragraaf 17.4 onder de toelichting op de latente belastingvordering. Voorziening onrendabele investering nieuwbouw De mutaties in de voorzieningen zijn in het navolgende schema samengevat: Boekwaarde aan het begin Voorziening 2013 onrendabele investering 2 nieuwbouwprojecten Boekwaarde aan het eind



jaarrekening 2014

1.194

-

-

1.194

1.194

1.194

Pagina 73

pagina 73

17.10 Langlopende schulden 2014 looptijd korter dan vijf jaar Leningen overheid Leningen kredietinstellingen

2014 looptijd langer dan vijf jaar

2014 Totaal

2014 rentevoet

2013 Totaal

2013 rentevoet

9

863

873

3,84%

1.008

4,18%

12.000

27.807

39.807

4,04%

37.125

4,18%

-

12.085

12.085

0%

12.070

0%

1

0%

4

0%

Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden Overige schulden

1

Totaal

12.009

40.755

52.766

50.207

Aflossingsverplichtingen binnen 12 maanden na afloop van het jaar zijn opgenomen onder de kortlopende schulden. De aflossingsverplichting voor 2014 bedraagt bijna € 2,5 miljoen (2013: bijna € 1,5 miljoen). Leningen kredietinstellingen

Leningen overheid Stand per 1 januari 2014

1.141

38.449

Totaal 39.590

Bij: nieuwe leningen

-

5.000

5.000

Af: aflossingen

133-

1.324-

1.45743.133

1.008

42.125

Af: kortlopend deel

Stand per 31 december 2014

136-

2.317-

2.453-

Langlopend deel per 31 december 2014

873

39.807

40.680

Bovenstaande bedragen zijn conform het leningoverzicht per 31-12-2014. Hieronder zijn begrepen leningen met een gemiddelde rente van 4,03% (2013: 4,18%, inclusief transitorische rente). Door Woondiensten Aarwoude is een volmacht verstrekt aan het WSW voor alle onderliggende woongelegenheden (Onderpand). De per 31 december 2014 door het WSW geborgde leningen bedragen in totaal € 42,1 miljoen.

Risicoprofiel leningenportefeuille

10.000

9.000 8.000

x € 1.000

7.000 6.000 5.000

4.000 3.000

2.000 1.000

0

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Aflossingen Rente-conversie schuldrestant Vervroegde (extra) aflossingen Max renterisico



jaarrekening 2014

2021

2022

2023

Jaren

Pagina 74

pagina 74

Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden 31-12-2014

31-12-2013

12.070

12.331

1 januari Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht Verminderingen/vermeerderingen

-

-

12.070

12.331

Mutaties: Verkochte woningen onder voorwaarden

-

-

Waardeverandering terugkoopverplichting na taxatie

258

-261

Terugkoop woningen

243-

Overige mutaties 15

261-

12.085

12.070

31 december Terugkoopverplichting ontstaan bij overdracht Verminderingen/vermeerderingen

-

-

12.085

12.070

31-12-2014

31-12-2013

In 2014 zijn 2 woningen teruggekocht en geen woningen verkocht onder voorwaarden. Overige schulden Saldo per 1 januari

4

Toevoegingen

9

-

-

Aflossingen

3-

5-

Saldo per 31 december

1

4

Dit betreft het rente voordeel (verschil in rentepercentage tussen de afgesloten SVn lening en een reguliere kapitaalmarkt lening) van het nieuwbouwproject Batehof. Het totale voordeel komt verspreid over 10 jaar ten gunste van het project Hussonshoek.

17.11 Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen

31-12-2014

31-12-2013

3.333

1.457

Schulden aan gemeenten Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden Overlopende passiva

7

6

385

168

1.353

1.367

54

30

1.073

1.059

6.205

4.087

De kortlopende schulden hebben een resterende looptijd van korter dan een jaar. De reële waarde van de kortlopende schulden benadert de boekwaarde vanwege het kortlopende karakter ervan. Schulden aan kredietinstellingen Aflossingsverplichtingen leningen kredietinstellingen Bank Nederlandse Gemeenten

Gemeente Kaag en Braassem

1.457 -

3.333

1.457

31-12-2014

31-12-2013

-

Gemeente Nieuwkoop

Schulden aan leveranciers Schulden aan leveranciers


31-12-2013

2.453 880

Schulden aan gemeenten


31-12-2014

jaarrekening 2014

7

6

7

6

31-12-2014

31-12-2013

385

168

Pagina 75

pagina 75

31-12-2014

31-12-2013

1.306

1.306

Omzetbelasting

2

17

Loonbelasting

45

44

1.353

1.367

31-12-2014

31-12-2013

Belastingen en premies sociale verzekeringen Vennootschapsbelasting

Overige schulden Terugkoopverplichting verkopen onder voorwaarden

-

-

Optieovereenkomsten nieuwbouw

29

Verlofuren personeel

19

Overige schulden

Overlopende passiva

23

6

7

54

30

31-12-2014

31-12-2013

856

807

6

90

Rente Vooruitontvangen huur Overlopende passiva Vooruitontvangen servicekosten

95

24

108

107

8

25

1.073

1.059

Reservering accountantskosten Huur en servicekosten kantoor

-

6

17.12 Niet uit de balans blijkende verplichtingen 17.12.1 Investeringsverplichtingen Er zijn niet in de balans opgenomen verplichtingen voor nieuwbouwwoningen tot een bedrag van € 3,6 mln. Deze verplichtingen komen naar verwachting tot afwikkeling in een periode van 1 tot 3 jaar ná balansdatum. 17.12.2 Krediet faciliteit De Bank Nederlandse Gemeenten heeft een krediet faciliteit in rekening courant ter beschikking gesteld van maximaal € 0,9 miljoen. Als zekerheid is een borgstelling van € 0,9 miljoen afgegeven door de gemeente Kaag en Braassem. Het rentetarief van de rekening-courantfaciliteit bedraagt het EURIBOR tarief op jaarbasis met een opslag van 0,25% voor opgenomen bedragen tot € 0,9 miljoen en een opslag van 0,40% voor bedragen vanaf € 0,9 miljoen. De rekening-courantfaciliteit heeft een looptijd voor onbepaalde tijd. 17.12.3 Borgstelling en obligo WSW Als zekerheid voor de geldverstrekker wordt door Woondiensten Aarwoude gebruik gemaakt van borgstelling door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Door borging van het WSW kan ten behoeve van sociale woningbouw (en specifiek benoemd maatschappelijk vastgoed) relatief goedkoop worden geleend. Als “achtervang” in deze borgstelling participeren zowel de corporaties, de rijksoverheid als ook de gemeente waar de sociale woningbouw wordt gerealiseerd.

Het WSW beoordeelt ieder jaar de kredietwaardigheid van Woondiensten Aarwoude in het kader van haar borgstelling. Op 17 juni 2014 is bericht ontvangen dat Woondiensten Aarwoude op basis van de prognosegegevens voor de jaren 2014 tot en met 2016 voldoet aan de “eisen van kredietwaardigheid”, en dat voor Woondiensten Aarwoude het volume is vastgesteld dat in aanmerking komt voor borging. Voor de jaren 2014 tot en met 2016 bedraagt het volume respectievelijk (2014 € 35,0 mln., 2015 € 36,7 mln. en 2016 € 33,7 mln.). Het WSW heeft het obligotarief vastgesteld op 3,85% (2013: 3,85%) over de schuldrestant per 31 december 2014. Per 31 december 2014 bedraagt dit bedrag € 1.622 mln. (2013: € 1.673 mln.). 17.12.4 Effecten voorgenomen regeringsbeleid Woondiensten Aarwoude wordt in haar bedrijfsvoering geconfronteerd met diverse (voorgenomen) regeringsmaatregelen voor de gereguleerde huursector. Deze maatregelen betreffen onder meer de Wet verhuurderheffing en een verruiming van het huurbeleid. Daarnaast wordt de sector geconfronteerd met een door het CFV opgelegde extra heffing voor saneringssteun. De voorgenomen verhuurderheffing naar de kennis van heden loopt voor Woondiensten Aarwoude op van € 1.418.000 in 2015 naar € 1.858.500 in 2019. Het aandeel in de saneringssteun bedraagt voor 2015 € 231.500. Voor de jaren 2016 tot en met 2019 houdt Woondiensten Aarwoude rekening met een totale saneringsteun heffing van € 693.600. Woondiensten Aarwoude heeft in haar ondernemingsplan voor 2012 tot en met 2015, ‘Ruimte maken om thuis te geven’, reeds rekening gehouden met de noodzaak van een meer efficiënte bedrijfsvoering. De beleidswijzigingen die dit ondernemingsplan initieerde, zijn reeds doorgerekend in de begroting voor 2012 en verder. De heffingen zoals deze nu zijn gepresenteerd, zorgen voor extra bezuinigingen op onze bedrijfslasten en extra huurverhogingen in de jaren tot en met 2019.



jaarrekening 2014

Pagina 76

pagina 76

Woondiensten Aarwoude heeft in haar projecties rekening gehouden met een verruiming van het huurbeleid. De ingerekende stijging van de huurinkomsten bedraagt gemiddeld 1,24% boven inflatie. Woondiensten Aarwoude heeft in haar projecties rekening gehouden met een investeringsvolume voor nieuwbouw huurwoningen in de jaren tot en met 2019 van gemiddeld € 4,3 miljoen per jaar. Haar gecommitteerde investeringen per 31 december 2014 liggen onder dit bedrag. Met deze maatregelen kan Woondiensten Aarwoude in financieel opzicht de gevolgen van de genoemde heffingen opvangen. De Interest-Coverage Ratio (ICR) of rentedekkingsgraad geeft aan hoeveel maal Woondiensten Aarwoude haar rentelasten verdient. De ICR is voor het jaar 2014 3,33 (2013: 3,69). De Loan to Value geeft de verhouding aan tussen de totaal langlopende schulden en de totale boekwaarde van de activa. De Loan to Value bedraagt voor het jaar 2014 68,4% (2013: 59,3%). Voor de risicobeoordeling door het WSW wordt de (ontwikkeling in de) operationele kasstromen na 2% aflossingsfictie over de vijf prognosejaren bekeken. Is de kasstroom onvoldoende voor de 2% aflossingsfictie of is de tendens van de kasstromen negatief dan worden er in de regel beperkingen (claims) opgelegd aan het toegekende faciliteringsvolume. De aflossingsfictie 5 jaars gemiddelde bedraagt voor het jaar 2014 3,3% (2013: 3,3%). Woondiensten Aarwoude verwacht blijvend te kunnen voldoen aan de kengetallen ICR, loan to value en 2% aflossingsfictie en daarmee toegang te blijven houden tot de kapitaalmarkt. Het bestuur zal de voorgenomen maatregelen in de komende jaren conform de projecties moeten realiseren. 17.12.5 Uitgestelde beloningen personeel Uitgestelde beloningen personeel zijn toekomstige gratificatieverplichtingen voor te bereiken dienstjubilea. Het 12½ -jarig dienstjubileum is een bruto uitkering, het 25, 40-jarig dienstjubileum en de uitkering bij einde dienstverband zijnde pensionering is een bruto en/of een netto uitkering. De omvang van de uitgestelde beloningen personeel is niet substantieel, waardoor deze niet is opgenomen in de balans.

31-12-2014 12½-jarig dienstverband 25-jarig dienstverband 40-jarig dienstverband

31-12-2013

6

4

22

20

5

13

Pensioengerechtigde leeftijd 65,66 en 67 jaar

15

19

Totaal uitgestelde beloningen personeel

48

56

17.13 Verbonden partijen Als verbonden partij worden aangemerkt alle rechtspersonen waarover overheersende zeggenschap, gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kan worden uitgeoefend. Ook rechtspersonen die overwegende zeggenschap kunnen uitoefenen worden aangemerkt als verbonden partij. Ook de statutaire directieleden, andere sleutelfunctionarissen in het management van Woondiensten Aarwoude en nauwe verwanten zijn verbonden partijen. In 2014 hebben geen materiële transacties met verbonden partijen plaatsgevonden.



jaarrekening 2014

Pagina 77

pagina 77

18.

Toelichting op de winst- en verliesrekening

x € 1.000

18.1 Huren

2014

Te ontvangen netto huur Af: Huurderving a. wegens leegstand b. wegens oninbaar Totaal

2013

€

11.608 €

11.199

€ € €

132 € € 11.476 €

185 11.014

De geografische onderverdeling van de netto huuropbrengsten kan als volgt worden weergegeven: 2014 Gemeente Kaag & Braassem € 6.896 € Gemeente Nieuwkoop € 4.580 € € 11.476 € 18.2 Servicecontracten

2014

Te ontvangen vergoedingen Servicecontracten Af: Derving a. wegens leegstand en oninbaarheid Totaal vergoedingen

2013

247 €

278

€ €

2 € 245 €

3 275

2014 €

18.3 Netto verkoopresultaatvastgoedportefeuille Netto opbrengst verkopen bestaand bezit Af: Boekwaarde Totaal netto verkoopresultaat vastgoed portefeuille

6.617 4.397 11.014

€

18.3 Wijzigingen in voorraad gereed product en onderhanden werk Verkocht in de gemeente Kaag en Braassem:

2013

2013 -

€

2014 € € €

2013

2.781 € 389 € 2.392 €

1.565 401 1.164

In 2014 zijn 18 woningen en 2 garages van het sociale- en commerciële vastgoed verkocht. Daarnaast is een stuk grond verkocht.



jaarrekening 2014

Pagina 78

pagina 78

18.4 Geactiveerde productie eigen bedrijf Dekking uren

2014

2013

€

18.5 Overige bedrijfsopbrengsten

71 € 2014

Vergoeding administratiekosten en beheervergoeding Opbrengst diversen Totaal overige bedrijfsopbrengsten

€ € €

18.6 Afschrijvingen (im)materiële vaste activa Afschrijving immateriële vaste activa Afschrijving sociaal vastgoed in exploitatie Afschrijving onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Afschrijvingen commercieel vastgoed in exploitatie Totaal afschrijvingen

2013 58 € 199 € 257 €

2014 € € € € €

18.7 Overige waardeveranderingen materiële vaste activa

68 1.956 102 168 2.294

€ € € € €

63 2.178 82 164 2.487

2013

Waardeverandering verkopen onder voorwaarden Waardeverandering roerende zaken ten dienste van de exploitatie €

34 13 47

2013

2014

18.8 Lasten onderhoud

67

-

€

-

€ €

-

2014

2013

Onderhoudsuitgaven (niet cyclisch) Onderhoudsuitgaven (cyclisch) Totaal

€ € €

482 € 985 € 1.467 €

431 968 1.399

De onderhoudsuitgaven zijn te verdelen in: Planmatig onderhoud Mutatie onderhoud Klachten onderhoud Totaal

€ € € €

985 228 254 1.467

968 213 218 1.399

18.9 Lasten leefbaarheid

2014

Mens gerelateerde leefbaarheid



€ € € €

€ €

jaarrekening 2014

2013 9 € 9 €

13 13

Pagina 79

pagina 79

18.10 Lasten servicecontracten

2014

Service abonnement Schoonmaakkosten Energie en waterverbruik VVE bijdragen Verzekering Overige Verrekend met bewoners

€ € € € € € € €

2013 30 41 138 51 30 10 300

€ € € € € € € €

25 42 152 51 29 11 -3 307

18.11 Overige bedrijfslasten 2014

Algemene kosten Huisvestingskosten Kosten intern toezicht Vervoermiddelen Externe deskundigheid Kantoorkosten Overige algemene kosten Subtotaal beheerskosten

€ € € € € € €

Heffingen Belastingen Heffingen Verzekeringen Contributie Subtotaal heffingen

2013 61 54 35 150 226 55 581

€ € € € € € €

€ € € € €

517 1.590 35 17 2.159

€ € € € €

Overige bedrijfslasten Overige directe exploitatielasten Verkoopkosten verkoop onder voorwaarden Afwaardering projectkosten Overige bedrijfslasten Subtotaal overige bedrijfslasten

€ € € € €

135 9 51 195

€ € € € €

43 7 126

Totaal overige bedrijfslasten

€

2.935 €

1.959

2014

55 65 41 182 354 108 805 2013 485 489 31 23 1.028

76 -

Accountantshonoraria In het boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountantshonoraria ten laste van het resultaat gebracht: 2014 Controle van de jaarrekening € 58 € Fiscale advisering € 23 € Andere niet-controlediensten € € 81 €



jaarrekening 2014

2013 55 20 2 77

Pagina 80

pagina 80

Bovenstaande honoraria betreffen uitsluitend de werkzaamheden die bij de Stichting zijn uitgevoerd door onafhankelijke accountantsorganisaties en externe onafhankelijke accountants zoals bedoeld in art. 1, lid 1 Wta (Wet toezicht accountantsorganisaties). 18.12 Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille Onrendabele investering nieuwbouw Waardeverandering onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Waardeverandering verplichtingen uit hoofde van onroerende zaken verkocht ondervoorwaarden

2014

2013 1.106 €

€ €

1.194 -1.522

-1.238

€

1589

-132 €

1.261

18.13 Rentebaten en rentelasten Rentebaten Rente financiële vaste activa - Te vorderen subsidie BWS Rente kort lopende vorderingen Rente liquide middelen

2014 € € € €

2013 1 123 124

€ € € €

2014

2 103 105

Rentelasten Rente langlopende schulden - Leningen overheid - Leningen kredietinstellingen - Overige schulden

2013

€ € €

41 € 1.620 € €

55 1.662 -

Rente kortlopende schulden - Overige schulden Totaal rentelasten en soortgelijke kosten

€ €

24 € 1.685 €

1.717

18.14 Belastingen De belastingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: Verschuldigde acute belastingen Vennootschapsbelasting voorgaande jaren Mutatie latente belastingen Totaal belastingen volgens de winst- en verliesrekening



jaarrekening 2014

2014 € € €

2013 -

€ € 1.224 € 1.224 €

1.306 -5 1.029 2.330

Pagina 81

pagina 81

19. 19.1

Overige informatie Werknemers

Gedurende het jaar 2014 had de corporatie gemiddeld 16 werknemers in dienst (2013: 18). Hiervan was niemand werkzaam in het buitenland (2013: 0). 19.2 Directeur-bestuurder en commissarissen Lasten ter zake van bezoldiging en ter zake van pensioenen van: – –

directeur-bestuurder en voormalige bestuurders € 145.707 (voorgaand jaar € 143.379) commissarissen en voormalige commissarissen € 35.927 (voorgaand jaar € 28.011)

De ten laste van de organisatie gekomen kosten voor bezoldiging van de directeur-bestuurder omvatten: • periodiek betaalde beloningen (zoals salarissen, sociale lasten, vakantiegeld, doorbetaling bij vakantie en ziekte, ter beschikking stelling van auto en presentiegelden), • beloningen betaalbaar op termijn (zoals pensioenlasten, VUT, sabbatical leave en jubileumuitkeringen) • uitkeringen bij beëindiging van het dienstverband en • winstdelingen en bonusbetalingen. De kosten ten behoeve van de directeur-bestuurder kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Naam drs. R.O.J. v an der Laan Totaal

Duur dienstverband Periodiek betaalde in het verslagjaar beloningen (in euro)

Beloningen betaalbaar op termijn (in euro)

In dienst In dienst vanaf tot

2014

1-‐1-‐2006 heden

2014

2013

2013

Uitkering bij beëindiging van het dienstverband (in euro) 2014

2013

Winstdeling en bonus (in euro)

2014

2013

120.212 117.870 25.495 25.509 -‐ -‐ -‐ -‐

120.212 117.870 25.495 25.509 -‐ -‐ -‐ -‐

Met betrekking tot bovenstaande bezoldiging is Woondiensten Aarwoude, geen crisisheffing verschuldigd. De bezoldiging van de Raad van Commissarissen (Toezicht) kan als volgt worden gespecificeerd: Als lid van de R aad van Commissarissen (in euro) Naam

2014

2013

Als lid van commissies (in euro)

Overige kosten vergoedingen (in euro)

2014

2014

2013

2013

J.W. Snik

9.483 4.522 -‐ -‐ 492 1.355

R.J. Klein

5.321 6.372 -‐ -‐ 489 461

S.J.A. Rietbroek

J.S. D uttenhofer

6.984 7.000 -‐ -‐ 366 400 5.931 6.481 -‐ -‐ 468 485

A.J.H. v an Straten-‐Hagen 6.210 835 -‐ -‐ 184 100 Totaal

33.929 25.211 -‐ -‐ 1.998 2.801



jaarrekening 2014

Pagina 82

pagina 82

19.3

Wet normering bezoldiging topfunctionarissen

Op 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) in werking getreden. De WNT stelt eisen aan de toelichting in de jaarrekening van rechtspersonen en instellingen in de publieke en semipublieke sector over de bezoldiging van zogenoemde (gewezen) topfunctionarissen. Woningcorporaties worden hierbij gerekend tot de semipublieke sector en daarmee valt Woondiensten Aarwoude onder het regime van de WNT. Eind 2012 heeft Minister Blok de Regeling bezoldigingsmaxima topfunctionarissen toegelaten instellingen volkshuisvesting vastgesteld waarbij voor topfunctionarissen bij woningcorporaties op basis van grootteklasse een bezoldigingsplafond is bepaald. Deze regeling voor topinkomens van woningcorporaties is in 2013 onrechtmatig verklaard door de rechtbank en daarmee niet meer van toepassing in 2013. Per 1 januari 2014 is vervolgens een nieuwe Regeling bezoldigingsmaxima topfunctionarissen toegelaten instellingen volkshuisvesting van kracht geworden. Op basis van deze regeling valt Woondiensten Aarwoude in bezoldigingsklasse C waarvoor een maximale bezoldiging geldt van € 103.900. Voor bestuurders die voor 1 januari 2014 al in dienst waren bij een corporatie geldt dat hun bezoldiging met ingang van 1 januari 2021 aan dit maximum moet voldoen. Tot dat moment geldt op basis van de WNT een overgangsregeling. Die houdt in dat alle overeengekomen bezoldigingsafspraken inclusief eventuele doorgroei in salaris voor de jaren 2014, 2015, 2016 en 2017 in stand blijven en dat daarna in de jaren 2018, 2019 en 2020 de bezoldiging in drie stappen wordt afgebouwd. Vanaf 1 januari 2021 moet de bezoldiging voor alle topfunctionarissen bij woningcorporaties voldoen aan het maximum van de Regeling bezoldigingsmaxima topfunctionarissen toegelaten instellingen volkshuisvesting. De totale bezoldiging van de bestuurder van Woondiensten Aarwoude bedroeg in 2014 € 145.707. Deze bezoldiging is gebaseerd op en voldoet aan de sectorbrede beloningscode voor bestuurders van woningcorporaties die geldt per 1 januari 2010. Vanaf 2021 geldt voor de bestuurder van Woondiensten Aarwoude het nieuwe bezoldigingsmaximum van € 103.900 en tot dit moment valt de bezoldiging van de bestuurder onder de overgangsregeling. Het totale vaste inkomen van de bestuurder van Woondiensten Aarwoude is sinds 1 januari 2012 niet meer verhoogd of geïndexeerd en dus ook niet in 2014. Dit komt doordat de bestuurder van Woondiensten Aarwoude in 2014 vrijwillig afgezien heeft van de indexatie met 1,5% van zijn vaste inkomen, waar hij op basis van de sectorbrede beloningscode en het overgangsrecht wel recht op had. Dat de totale bezoldiging in 2014 € 145.707 hoger is dan € 143.379 in 2013 komt doordat in 2014 nog bezoldiging over de jaren 2012 en 2013 is uitbetaald. De WNT is bij Woondiensten Aarwoude slechts van toepassing op de directeur-bestuurder en de leden van de Raad van Commissarissen. De leden van het MT zijn geen topfunctionaris in de zin van de WNT, omdat zij geen leiding geven aan de gehele organisatie (artikel 1.1., onderdeel b van de WNT). Bij ziekte of afwezigheid kan alleen de RvC de bestuurder vervangen waar het gaat om zijn bestuurlijke taken. Hieronder zijn de beloningen van topfunctionarissen in beeld gebracht voor 2014: Bezoldiging directeur-bestuurder

Naam drs. R.O.J. v an der Laan

functie(s) directeur-bestuurder

beloning

voorzieningen belastbare vaste ten behoeve van en variabele beloningen onk ostenbetaalbaar op termijn vergoedingen

120.212 117.870

-

Het totaalbedrag van € 145.707 is als volgt opgebouwd: • bruto salaris exclusief 8% vakantiegeld € 102.343 • verplicht werkgeversdeel (pensioen)premies € 25.495 • bruto vergoedingen € 4.137 • bijtelling lease-auto € 5.545 Woondiensten Aarwoude


jaarrekening 2014

25.495 25.509

Totale bezoldiging 145.707 143.379

duur van het omvang van het dienstverband in dienstverband in het jaar het jaar (in dagen) (fte) 365 365

Jaar

1 1

2014 2013

Pagina 83

pagina 83

Woondiensten Aarwoude herkent de door de minister van BZK in zijn kamerbrief van 27 februari 2014 onderkende uitvoeringsproblemen met betrekking tot de externe niet-topfunctionarissen. In lijn met paragraaf 6 van de (gewijzigde) Beleidsregels toepassing WNT, leggen wij geen verantwoording af over externe niet-topfunctionarissen.

Bezoldiging Raad van Commissarissen

Naam

functie(s)

J.W. Snik

voorzitter

S.J.A. Rietbroek

vice-voorzitter

J.S. Duttenhofer

lid

R.J. Klein

lid

A.J.H. v an Straten-Hagen

lid

totale bezoldiging

duur van het omvang van het dienstverband in dienstverband in het jaar het jaar (in dagen) (fte)

9.975 5.877 7.349 7.400 6.399 6.966 5.810 6.833 6.394 936

365 365 365 365 365 365 365 365 365 42

Jaar

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

2014 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2013

In 2014 zijn geen uitkeringen verricht aan topfunctionarissen en (gewezen) topfunctionarissen wegens beëindiging van het dienstverband. Er is in 2014 1 functionaris van wie de bezoldiging de maximale bezoldiging, zoals bedoeld in artikel 2.3. eerste lid van de WNT, te boven is gegaan. Uitkeringen bij einde dienstverband overige functionarissen

Functie

Woonconsulent

jaar waarin dienstverband is beëindigd

2014

uitk eringen bij einde dienstverband

240.000

Bij de beëindiging van het dienstverband van de woonconsulent werd de WNT norm overschreden. Deze overschrijding werd veroorzaakt door de toepassing van de geldende kantonrechtersformule. Woubrugge, 21 mei 2015 Woondiensten Aarwoude



jaarrekening 2014

Pagina 84

pagina 84

De directeur-bestuurder,

Raad van Commissarissen

………………………… drs. R.O.J. van der Laan

Voorzitter, …………………………… J.W. Snik, Vicevoorzitter, …………………………… ir. S.J.A. Rietbroek, Lid …………………………… Mw. mr. J.S. Duttenhofer MCL, Lid …………………………… ir. R.J. Klein MSRE, Lid …………………………… Mw. drs. A.J.H. van Straten-Hagen,



jaarrekening 2014

Pagina 85

pagina 85

20. 20.1

Overige gegevens Statutaire resultaatbestemming

Woondiensten Aarwoude heeft statutair bepaald dat zij uitsluitend in het belang van de volkshuisvesting werkzaam is. Het resultaat wordt dan ook conform artikel 1 lid 4 en artikel 2 lid 2 van de statuten van de stichting toegevoegd aan de overige reserves. In verband met een afspraak uit het verleden met de voorganger van de gemeente Kaag en Braassem wordt in afwijking van de statuten het behaalde resultaat uit verkoop van onroerende zaken ten gunste gebracht van de reserve onrendabele investeringen. 20.2

Voorstel resultaatbestemming

De resultaatbestemming is vooruitlopend op en onder voorbehoud van de goedkeuring door de Raad van Commissarissen reeds in de jaarrekening verwerkt. Het gehele resultaat is als volgt verdeeld: Toevoeging overige reserves 20.3

3.058

Gebeurtenissen na balansdatum

De directeur-bestuurder van de Stichting Woondiensten Aarwoude verklaart hierbij dat zich na de balansdatum de volgende gebeurtenissen hebben voorgedaan. Verkochte woningen vrije verkoop In het eerste kwartaal van 2015 is de woning van Poelgeestlaan 65 in Hoogmade getransporteerd. De verkoopopbrengst van de woning bedraagt € 155.000. Op 9 maart 2015 staan geen woningen te koop. Terugkoop woningen verkocht onder voorwaarden In het 1ste kwartaal 2015 is de woning Watersnip 6 teruggekocht en daarna in de verhuur genomen. Het terugkoop bedrag bedraagt € 186.141. Leningen Op 9 februari 2015 is voor een lening waarvoor op 31 maart 2015 een aanpassing van de rente heeft plaats gevonden, een nieuw rentepercentage voor de lening vastgesteld. Het betreft lening 40.83363, groot € 1.043.694,50 met een schuldrestant van € 937.468,91 en een rentepercentage van 6,86; nieuw rentepercentage 1,03; volgende wijziging rentepercentage vindt plaats op 31 maart 2025; herzieningswet Toegelaten Instellingen Volkshuisvestingswet De Eerste Kamer stemde dinsdag 17 maart 2015 unaniem in met de herzieningswet Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting. Dit wetsvoorstel beoogt het functioneren van woningcorporaties als ondernemingen met een maatschappelijke taak te verbeteren. Daartoe worden de Woningwet en een aantal andere wetten gewijzigd. Naast het effect op de relatie met de externe stakeholders zal de herzieningswet ook van invloed zijn op het te voeren beleid door de corporatie. Vanuit de herzieningswet worden restricties gelegd op activiteiten en het te volgen huurbeleid. De mogelijke effecten doen zich voor bij het kunnen uitontwikkelen van de bestaande projectenportefeuille, de samenstelling en financiering van het niet DAEB bezit, de wijze waarop woningtoewijzing dient plaats te vinden en de huurprijs die gevraagd kan worden.



jaarrekening 2014

Pagina 86

pagina 86

Dit kan zijn weerslag hebben op kasstromen en daarvan afgeleid de waardering van het vastgoed. Omdat op onderdelen Algemene Maatregelen van Bestuur nog moeten worden ingevuld en de uitwerking door de corporatie van bovenstaande nog dient plaats te vinden is het op dit moment niet mogelijk om de financiële effecten te kwantificeren. Woubrugge, 21 mei 2015 De directeur-bestuurder voornoemd, drs. R.O.J. van der Laan



jaarrekening 2014

Pagina 87

pagina 87

20.4

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant



jaarrekening 2014

Pagina 88

pagina 88



jaarrekening 2014

Pagina 89

pagina 89

21.

Kengetallen

Boekjaar

2014

2013

2012

2011

2010

Gegevens woningbezit Aantal verhuureenheden in exploitatie Vooroorlogse woningen Na-oorlogse woningen Sociaal Commercieel Woonwagenstandplaatsen Garages Parkeerplaatsen Woningen in beheer Bedrijfsruimten Woningen verkocht onder voorwaarden Woz waarde per woning

20 1.970

20 1.933

1.819 64 1.883 8 1.891 4 6 1 3 1.905

1.831 112 1.943 8 1.951 6 6 1 3 1.967

1.881 71 1.952 8 1.960 6 7 1 3 1.977

1.936 53 1.989 8 1.997 6 7 1 3 2.014

1.953 8 1.961 6 7 1 3 1.978

81

83

83

58

57

178.050

173.770

187.446

200.284

206.939

Mutaties woningbezit: - Aantal opgeleverde woningen - Aantal aangekochte woningen - Aantal verkochte woningen - Aantal uit voorraad genomen woningen ivm sloop

0 2 18 44

0 0 9 0

0 1 39 0

37

24

1 0

7 0

288 835 696 64

314 1185 356 88

380 1.325 176 71

424 1.370 147 48

440 1.377 136

0,74 0,07 222 498 720

0,66 0,05 257 1.161 1.419

0,71 0,06 342 1.491 1.833

0,76 0,05 268 942 1.210

Aantal woningen naar prijsklasse: Goedkoop Betaalbaar Duur Vrije sector 1) Kwaliteit Aantal reparatieverzoeken per woning Aantal gevallen mutatieonderhoud per woning Kosten niet planmatig onderhoud per won. (derden)* € Kosten planmatig onderhoud per woning € Totaal onderhoud per woning * €



jaarrekening 2014

0,75 0,08 256 523 779

Pagina 90

pagina 90

Boekjaar

2014

2013

2012

2011

2010

7,81 0,54 1,14

6,74 1,23 1,65

4,66 0,92 0,77

5,83 0,78 1,04

5,12 0,82 0,47

41,17 2,31 2,31 8.112 7,26 2,80 4,64 3,7117.478 2.842 68,4% 3,33 3,3%

41,30 2,25 2,24 5.094 0,513,09 1,61 4,1316.240 1.178 59,4% 3,69 3,3%

41,00 1,47 1,46 2.141 4,76 3,27 3,88 4,3816.599 2.224 61,4% 2,04 3,3%

37,27 0,45 0,38 3.0243,81 3,19 3,42 5,3616.594 1.355 63,9% 1,49 3,3%

38,07 0,15 0,02 7.3537,05 3,09 4,59 5,0017.781 1.933

22.358 6.095 3.418 829 1.624

20.093 5.669 2.612 830 102-

20.102 5.461 3.075 881 958

17.211 5.414 3.335 923 655

16.861 5.282 2.755 844 1.188

6 11 15,2

7 13 17,3

8 12 16,7

8 13 18,1

Het verhuren van woningen Mutatiegraad Huurachterstand in % van de jaarhuur Huurderving in % van de jaarhuur Financiële continuïteit Solvabiliteit Liquiditeit : current ratio quick ratio netto werkkapitaal x € 1.000,00 Rentabiliteit eigen vermogen Rentabiliteit vreemd vermogen Rentabiliteit totale vermogen Rentelast in % van het eigen vermogen Interne financiering per woning Cash-flow per woning Loan to value ICR Aflossingsfictie 5 jaars gemiddelde Balans en winst- en verliesrekening Per woning Eigen vermogen Huur opbrengsten Overige bedrijfslasten Per saldo betaalde rente Resultaat

€

€ €

€ € € € €

Personeelsbezetting einde boekjaar a. Technisch b. Administratief c. Aantal F.T.E.

6 9 13,8

1) Huurcategorie vrije sector met ingang van 2011 onderscheiden



jaarrekening 2014

Pagina 91

pagina 91

Bezoekadres > Elzenlaan 1, Woubrugge Postadres

> Postbus 2194, 2400 CD Alphen aan den Rijn

Telefoon

> (0172) 50 35 55

E-mail

> [email protected]

Website

> www.woondienstenaarwoude.nl

J > AARREKENING 2014

Recommend Documents