J a a r g a n g 4 3 Plattelands Post Plattelands Akkerbouw Voer uit mest Hardenberg

Jaargang 43 | November 2013 | nr. 9

Plattelands Post Vakblad voor de agri-sector

w w w . p la t t e la n d s p o s t . nl

Thema: Akkerbouw Voer uit mest LIV Hardenberg 01_cover.indd 1

29-10-13 16:35

MET EXTRA BEURSDAG EN -AVOND!

LANDBOUW VAKBEURS

TT Hall Assen dinsdag t/m vrijdag

26 t/m 29 november

BOEREN GAAN NAAR ASSEN

De voorgaande edities hebben het al bewezen; de Landbouw Vakbeurs Assen is absoluut dé vakbeurs voor Noordoost-Nederland. De TT Hall is nu zelfs vier dagen hét trefpunt voor agrarische ondernemers en hun (toekomstige) dealers en leveranciers uit de regio. Deze keer is ook de complete mechanisatiesector weer op de beursvloer aanwezig. Daarom; boeren gaan naar de Landbouw Vakbeurs Assen. U komt toch ook?

NIEUWE OPENINGSTIJDEN

Nu vier beursdagen! Van dinsdag 26 november t/m vrijdag 29 november 2013 in de TT Hall Assen. Elke dag geopend van 09.30 tot 18.00 uur. Op donderdag kunt u de vakbeurs ook ‘s avonds bezoeken tot 22.00 uur. TT Hall Assen - De Haar 11 in Assen - A28 richting Assen - afrit 32. Vraag uw leverancier om kaarten!

www.landbouwvakbeurs.nl Expo Management Twentepoort Oost 48 7609 RG Almelo

T (0546) 546 820 F (0546) 546 821

E [email protected] I www.expo-management.nl

Inhoud Ondernemen

6

Ecoferm: unieke kringloopboerderij

14

Melkveehouderij van groot naar klein

Handel

10

Noviteiten op Landbouwdagen Intensieve Veehouderij

Techniek

13

Nieuwe McCormick en Landini-trekkers

32

Kverneland kijkt vooruit

Samenleving

18

Nederlandse Akkerbouw Vakbond bestaat 20 jaar

Voeding

20

Peenteelt onder de loep

24

Betere kwaliteit met innovatieve koudetechniek

Vermeerdering

VitaForza 31

26 Veredelaar ontwikkelt sojaras voor Nederlands klimaat

Wereldwijd

28

Biggenproductie in Duitse Thüringen

Gezondheid

29

Genomics kan dierwelzijn verbeteren

31

Focus op darmgezondheid met aangepast voer

Vaste rubrieken

Familie 14

Droomplant 26

4 Nieuws 17

Agrarisch nieuws

33

Fiscaal bekeken

34 Agenda

Coverafbeelding Themadag Peen

03_inhoud.indd 3

20

30-10-13 11:41

Nieuws

Akkerbouwsector pleit voor

branche-organisatie De Nederlandse akkerbouwsector wil een branche-organisatie oprichten. De bij de akkerbouwsector betrokken partijen hebben minister Kamp van Economische Zaken per brief verzocht de oprichting te ondersteunen. “We willen de spelregels in stand houden om de kwaliteit van de producten hoog te houden”, zegt NAV-voorzitter Teun de Jong. Het verzoek vloeit voort uit het verdwijnen van het Productschap Akkerbouw en de aanpassing van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. “Het opheffen van het Productschap Akkerbouw heeft nadelige gevolgen voor een aantal collectieve activiteiten gericht op de teelt, handel en verwerking van akkerbouwgewassen. Een brancheorganisatie is noodzakelijk om die gevolgen op te vangen”, legt Teun de Jong, voorzitter van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond, uit. Producentenorganisaties gaan het gat van de productschappen vullen. “De producentenorganisatie richt zich op de primaire sector. De branche-organisatie stuurt aan op de totale keten van akkerbouwproducten en richt zich in goede samenwerking met de producentenorganisatie op sectoroverschrijdende onderwerpen. De branche-organisatie is een gezamenlijk akkerbouwplatform om allerlei beleidsmatige activiteiten te kunnen faciliteren, afspraken te maken en protocollen op te stellen, bijvoorbeeld om ringrot te voorkomen”, zegt De Jong.

>>> KORT

Freerider-problematiek De partijen willen freerider-gedrag voorkomen. Freeriders zijn ondernemers die wel profiteren van collectieve voorzieningen, maar er financieel niet aan bijdragen. “We willen de spelregels in stand houden om de kwaliteit van de producten hoog te houden”, zegt De Jong. “We sluiten dan ook niet uit dat we in verband met freeriders een beroep doen op het departement om maatregelen algemeen verbindend te verklaren.” Naleving van de regels is gewenst. Maar dat kan alleen als deze zijn vastgelegd in een verordening, stelt De Jong. “Met name voor de aardappelteelt is dit van groot belang.” Het illegale circuit zou kunnen leiden tot overdracht van ziektes, zoals ringrotbesmetting, en is een bedreiging voor de Nederlandse exportpositie van pootgoed.

Opheffingstraject De partijen zien graag dat het initiatief tot het oprichten van een branche-organisatie wordt betrokken bij het verdere opheffings-

- Meer nieuws vindt u op www.plattelandspost.nl -

Uit de eerste ruim vierhonderd verse snijmaisanalyses die BLGG AgroXpertus tot oktober uitvoerde, blijkt dat snijmais dit jaar gemiddeld 15 gram minder zetmeel bevat.

A

traject van de productschappen. De activiteiten zijn te belangrijk voor het behoud van de positie van de Nederlandse agrarische sector als kwalitatief betrouwbare handelspartner en voor verdere verduurzaming, menen de partijen. De organisatie biedt naar hun oordeel uitstekende mogelijkheden om in de akkerbouw te komen tot een op de toekomst toegesneden overeenstemming tussen overheid en bedrijfsleven, die nodig is om de vooraanstaande positie van tweede exporteur van agrarische producten te behouden.

Z

Orde De partijen proberen de organisatie per januari van de grond te krijgen en wachten nu op reactie van het ministerie. De Jong: “Eén ding is zeker: zolang de wetgeving in Den Haag niet op orde is, blijft het Productschap bestaan.” De brief aan minister Kamp is ondertekend door LTO, NAV, Vavi, NAO, Plantum, Cosun, Avebe, Agrifirm, CZAV en het Comité van Graanhandelaren.

G

Rundvee

& Mechanisatie Vakdagen Rundveehouders, akkerbouwers en loonwerkers konden vorige week hun hart ophalen tijdens de Rundvee & Mechanisatie Vakdagen in Hardenberg. Ook PlattelandsPost was op de beursvloer vertegenwoordigd. Op de vraag van PlattelandsPost naar de informatiebehoefte van de beursbezoekers kwamen diverse goede tips binnen, waarmee de redactie binnenkort aan de slag zal gaan.

O

De diervoederactiviteiten van Jan Bakker worden per 1 december door DuynieBeuker overgenomen. Deze activiteiten bestaan uit het verhandelen van ruwvoeders en vochtrijke diervoeders. Tarwe in de korte bewaarpool van Agrifirm Plant heeft 173,50 euro per ton opgeleverd. De premie is dit jaar vastgesteld op 1,75 euro per ton. Hiermee komt de eindprijs op 175,25 euro per ton.

4

04-05_nieuws.indd 4

30-10-13 11:42

Agrariërs bieden Wajongers werk Bedrijven in de agrarische sector gaan werkzoekenden met een Wajong-uitkering aan het werk helpen. Als eerste deelsector hebben pluimveebedrijven toegezegd om tien Wajongers te plaatsen. Bert Visser, voorzitter van Sociale Zaken Pluimvee Industrie (bestaande uit Nepluvi, FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen) en André Timmermans (directeur UWV Werkbedrijf) hebben hun handtekening gezet onder een convenant waarin dit is vastgelegd. UWV verwacht met meer sectoren in de landen tuinbouw dergelijke afspraken te maken. De agrarische sector verwacht de komende jaren veel vraag naar arbeidskrachten als gevolg van de vergrijzing. Daarnaast neemt het aantal leerlingen in het agrarisch onderwijs sterk af. In samenwerking met landen tuinbouworganisaties, kenniscentrum Aequor en de AOC-raad onderzoekt UWV daarom hoe partijen samen meer Wajongers aan het werk kunnen helpen in de sector. Doel is om in 2014 concrete stappen te zetten.

Zuren meten in mais Bij maiskuilanalyses meet BLGG AgroXpertus dit jaar ook de gehaltes aan melkzuur en azijnzuur. Dit geeft niet alleen meer inzicht in de kwaliteit van de maiskuil, maar dient ook steeds vaker als input voor rantsoenberekeningen. Koeien zetten melkzuur in hun pens

om in propionzuur en vervolgens lactose. Deze lactosevorming werkt positief op de melkproductie. Gemiddeld bevatten maiskuilen in Nederland bij een normale, goede conservering 40 tot 60 gram melkzuur per kilogram drogestof.

Ganzenakkoord vanaf 1 januari In een overleg tussen de partijen die zijn vertegenwoordigd in de Ganzen-7 (LTO, Vogelbescherming, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Federatie Particulier Grondbezit, De 12Landschappen, Natuurlijk Platteland Nederland) en de provincies is afgesproken dat het Ganzenakkoord op 1 januari volledig operationeel is. De voorbereidingen daartoe zijn al geruime tijd in volle gang. Onderdeel van de gemaakte afspraken is dat er een overgangsregeling voor foerageergebieden komt voor agrariërs van wie de huidige contracten aflopen. Zij krijgen in 2014 een toeslag van 20 procent op de door het Faunafonds getaxeerde schade.

Opening innovatiecentrum Koningin Máxima heeft het FrieslandCampina Innovation Centre op de campus van Wageningen University & Research Centre geopend. FrieslandCampina wil bijdragen aan oplossingen voor drie maatschappelijke vraagstukken: het voeden van de groeiende wereldbevolking met gezonde en betaalbare voeding, de toenemende vergrijzing onder boeren het hoofd bieden en agrariërs een toekomstperspectief bieden, en het

ontwikkelen van duurzame productieketens. Cees ’t Hart, CEO van FrieslandCampina vindt dat het innovatiecentrum een plek moet worden dat duurzame oplossingen voor deze vraagstukken zoekt. Het Innovation Centre beschikt over laboratoria, ruimtes voor smaaktesten, een proeffabriek, facilitaire ruimtes, kantoren en een Experience Centre met innovatiekeuken en proefbakkerij.

Gouden tijden Tijmen van Zessen won vorige week de Gouden Greep, de prijs voor de beste journalistieke productie in de landen tuinbouw. Van Zessen kreeg de prijs voor een serie artikelen over investeren in de melkveehouderij. De Veeteelt-journalist is zelf melkveehouder en bekende na de prijsuitreiking dat hij sinds het schrijven van de verhalenreeks anders aankijkt tegen de investering die op het eigen boerenbedrijf anderhalf jaar geleden werd gedaan. Want de conclusie van zijn artikelserie luidt dat veel investeringen te weinig rendement hebben. En toch blijft de sector investeren, niet in de laatste plaats met het oog op het verdwijnen van het melkquotum in 2015 en de mogelijkheden die dat biedt tot schaalvergroting. Niet onterecht volgens Emmo Meijer, directeur R&D van FrieslandCampina. Tijdens het symposium ‘van aardappel naar 3D-geprint voedsel’ gaf hij aan dat de vraag naar zuivel nog altijd het aanbod overstijgt, naar verwachting ook na 2015. ‘De melkveehouderij gaat een gouden toekomst tegemoet’, aldus Meijer. In het westen zijn ook volop kansen voor de akkerbouw. Vegetarisch slager en biologisch akkerbouwer Jaap Korteweg verwacht dat de ethische discussie over het houden van vlees dusdanige vormen zal aannemen, dat westerse consumenten geen vlees van dierlijke oorsprong meer zullen willen eten. Kweekvlees of vleesalternatieven op plantaardige basis hebben de toekomst. Voor dat laatste is wel input nodig. Goede, hoogwaardige grondstoffen die verantwoord zijn voortgebracht. Voor het telen van die hoogwaardige plantaardige grondstoffen zijn niet alle landbouwgebieden even geschikt, maar die van ons hebben hun kwaliteiten bewezen en blijven dat doen. Met vereende krachten hebben we volgens Korteweg de potentie om de bioindustrie te vervangen door plantaardige alternatieven en dus gloren ook voor de akkerbouw gloren gouden tijden aan de horizon. Al zal dat niet voor iedere agrarisch ondernemer gelden, benadrukt Korteweg. Technologische ontwikkelingen zijn arbeidsbesparend, hetgeen leidt tot minder boeren en minder mensen die nodig zijn in de productieketen. Agriterra-directeur Kees Blokland waarschuwt daarom voor de keerzijde van de glimmende medaille: een werkloosheidsprobleem op wereldschaal. Een oplossing daarvoor is nog niet snel voorhanden, maar het begin is er: bewust zijn. Jacqueline Wijbenga

PlattelandsPost | november | nr.9

04-05_nieuws.indd 5

5

30-10-13 11:42

Ecoferm: unieke kringloopboerderij

Voer uit mest Ondernemen |

Tekst en foto’s: Tessa Nederhoff

Kalverhouder Evert Kroes benut de mest van zijn dieren om voer te maken: eendenkroos en algen. Deze gewassen worden gekweekt op

hoop werk, verwachte en onverwachte problemen, staan sinds begin dit jaar 1600 van hun 3600 rosékalveren in een unieke stal.

de zolder van de nieuwe Ecoferm-kalverstal. Maar dat is niet het

Kringloop sluiten

enige waarom het bedrijf een ware kringloopboerderij mag heten.

V

oer maken met mest. Dat is een grondgedachte achter de bouw van kringloopboerderij Ecoferm. “Van de energie die we in dieren stoppen, komt uiteindelijk het grootste gedeelte in de lucht terecht. Dat is zonde”, vindt kalverhouder Evert Kroes uit Uddel. Samen met meerdere partijen werkte hij daarom de afgelopen jaren hard aan de realisatie van Ecoferm. Binnen dit concept worden de mest, ammoniak, CO2 en warmte die de kalveren produceren, gebruikt voor de productie van algen, kroos, biogas, elektriciteit, warmte en schoon water.

Begin Ecoferm is een idee van het InnovatieNetwerk. Dit netwerk ontwikkelt grensverleggende ideeën en brengt ze in de praktijk. “We willen met Ecoferm de relatie tussen plant en dier herstellen”, vertelt Jan de Wilt, projectmanager bij het netwerk. In 2008 begon de zoektocht naar een veehouder die wilde meewerken aan het concept. Dat bleek lastig. “In eerste instantie zochten we een varkenshouder, maar niemand in die sector durfde het aan. De familie Kroes durfde de sprong in het diepe wel te wagen. Na een

De zolder van de nieuwe stal is zodanig ingericht dat er eendenkroos en algen kunnen worden gekweekt. Voedingsstof voor de algen- en krooskweek vormt de kalvermest. De mest wordt dus op het eigen bedrijf weer benut. “Zo hoeven we het niet meer tegen hoge kosten af te zetten”, vertelt Kroes. De urine en de vaste mest van de kalveren worden gescheiden opgevangen. De mest valt tussen de rubberen roosters door en wordt meerdere keren per dag onder de kalveren vandaan geschoven naar een opslagput. “De platen waarop de mest en urine terechtkomen, lopen schuin. De urine en de dunne fractie verdwijnen door gaten in de wand en worden opgevangen in buizen waarin onderdruk is gecreëerd”, legt Kroes uit. De urine en dunne fractie worden via buizen

De 1600 kalveren staan in acht volledig gescheiden afdelingen. De kalveren blijven van begin tot eind in hetzelfde hok.

6

06-07-08_ecoferm.indd 6

28-10-13 14:47

Op de zolder van de kalverstal wordt eendenkroos geweekt. In een later stadium wordt er onder het dak vijf kilometer aan buizen geïnstalleerd waar algen in gaan groeien.

afgezogen en in de eendenkroosvijver ingezet als voedingsstof voor het kroos.

Vijver Op de zolder van de stal bevindt zich een waterdichte bak van 0,4 hectare met daarin een combinatie van water, urine en de dunne fractie van de mest. Hierop wordt eendenkroos gekweekt. “De omstandigheden om kroos te kweken, zijn optimaal. Restwarmte uit de stal en zonlicht helpen om de ideale temperatuur van 25 graden te bereiken. Door de CO2 die de kalveren uitstoten te benutten, wordt de groei versneld. “Onder ideale omstandigheden verdubbelt kroos zich in 24 uur”, weet Kroes. Zo ver is het bij de familie nog niet. “Door een verkeerde pH-waarde in het water is de eerste teelt mislukt, maar nu gaat het beter.” In 2014 moet de kroosproductie stabiel zijn. Uiteindelijk moet er in de kas 100.000 kilo eendenkroos per jaar worden gekweekt. Dit is niet voldoende om in de voerbehoefte van de kalveren te voorzien. Daarom worden er buiten nog eens zeven vijvers aangelegd, met een totale oppervlakte van 1,5 hectare. Het kroos wordt uit het water geschept en via de voermengwagen aan de kalveren gevoerd.

Algen Als het kroos is geoogst, zitten er nog waardevolle mineralen in het mestwater. Daar-

mee kunnen algen worden gekweekt. Momenteel worden die op kleine schaal gekweekt in een proefopstelling op de boerderij. Binnenkort groeien ze in kilometerslange leidingen (totaal 5 kilometer) die onder het dak van Ecoferm komen te lopen. “Algen hebben een gezondheidsbevorderend effect, waardoor het antibioticagebruik nog verder omlaag kan”, stelt de kalverhouder. De algen worden via emmers met algenwater aan het vee gevoerd. “Ze moeten even aan de smaak wennen, maar na een paar dagen verkiezen ze het algenwater boven gewoon water.” Jaarlijks moet Ecoferm zo’n 15.000 kilo aan algen produceren. Hiermee hoopt het bedrijf de import van 9000 kilo sojaschroot te kunnen besparen. Momenteel bestaat ongeveer 10 procent van het voer uit algen en kroos.

honderd huishoudens. De warmte die bij het proces vrijkomt, wordt opgeslagen in een warmwatertank. Hiermee kunnen 140 huishoudens van warmte worden voorzien.

Biobed De warmte en CO2 uit de stal worden via een biobed (gevuld met houtsnippers) naar de kas gepompt. Naast een zuiverende functie, werkt het biobed als een buffer. Grote temperatuurschommelingen in de kas worden voorkomen. Dit biobed is ontwikkeld door Wageningen University in samenwerking met de familie Kroes. Over de werking van de eerdere versie van het biobed was de overheid sceptisch. Daarop werd besloten om een biobed 2.0 te ontwikkelen. Een andere optie om de ammoniakuitstoot terug te >>

Vergister De dikke mestfractie verdwijnt in een afgesloten opslagput buiten de stal en gaat binnen 24 uur naar de vergister die bij het bedrijf is geplaatst. De dikke fractie is net iets te droog voor de vergister, daarom wordt drijfmest uit de oude stal bijgemengd. Het biogas dat in de vergister ontstaat, wordt gebruikt om twee elektriciteitsgeneratoren te laten draaien. Deze kunnen samen 130 kW opwekken. Hiermee voorziet Ecoferm in de eigen energiebehoefte, plus die van twee-

Voordelen Ecoferm - Minder milieubelasting per kilo vlees, - minder afhankelijk van krachtvoerprijzen, - minder mestafvoer, - verkoop van stroom en warmte vormt stabiele tweede pijler, - hogere diergezondheid door inzet van algen, - in de toekomst wellicht een meerprijs voor het kalfsvlees.



7

28-10-13 14:47

>>> Voer uit

mest

dringen, een chemische luchtwasser, wilde Kroes niet. “Dat past niet binnen onze ecologische en duurzame bedrijfsfilosofie.” Het biobed zuivert de kalverlucht van ziektekiemen, geur, fijnstof en ammoniak. Doordat de stal een proefstalstatus heeft gekregen, mocht er een vergunning worden aangevraagd voor een ammoniakreductie van 70 procent. “Maar we denken dat de reductie in de praktijk wel op bijna negentig procent ligt”, vertelt Kroes trots. Officiële metingen moeten nog uitwijzen of dit daadwerkelijk zo is.

de stallucht schoon”, aldus Kroes. “De ammoniakgehaltes in de stal zijn niet eens meetbaar.” Afhankelijk van de temperatuur en het CO2gehalte in de stal, gaan de roldeuren verder of minder ver omlaag. “We proberen het verschil met de buitentemperatuur op maximaal zes graden te houden. Op die manier worden de kalveren niet met grote temperatuurschommelingen geconfronteerd wanneer de deuren open gaan.”

Winst Onderdruk Om de warmte uit te stal te kunnen gebruiken voor de teelt van het kroos, staat de stal continu onder onderdruk. De ingaande hoeveelheid lucht is te sturen door middel van roldeuren. “De ventilatiebehoefte is laag en

Naast de milieuwinst, moet met het Ecoferm-concept 69.000 euro per jaar extra worden verdiend. Dit gebeurt onder meer door de uitsparing van voer, de afgenomen mestafzet en de opwekking van elektriciteit. Uiteindelijk hoopt de kalverhouder ook

meer geld te verdienen aan de afzet van het kalfsvlees. De vraag naar organische en regionale producten neemt toe. Aangezien het voer lokaal wordt geteeld, biedt dit mogelijkheden voor het op de markt zetten van een onderscheidend product. Daarbij is het vlees mogelijk gezonder. Algen bevatten veel omega 3, waardoor het vlees wellicht ook meer omega 3 gaat bevatten. Maar om die meerprijs gaat het Kroes niet in eerste instantie. “Ik hoop dat ons bedrijf een kenniscentrum wordt, zodat ook andere veehouders er hun voordeel mee kunnen doen. Verschillende onderdelen van dit concept kunnen ook op andere bedrijven, zoals varkenshouderijen en rundveehouderijen, worden ingezet. Met de eerste Ecoferm-kringloopboerderij staan we aan het begin van een ontwikkeling.” u

Afhankelijk van de temperatuur en het CO2-gehalte in de stal, bewegen de roldeuren omhoog of omlaag.

8


28-10-13 14:47

, NIET T P I K T NIET, DUW RTEERT SPO TRAN

!

Snel, regelmatig en veilig lossen Geschikt voor elk type materiaal Beperkt leeggewicht

BEZOEK ONS OP LANDBOUW VAKBEURS

Tel: 0032 43 77 35 45 – www.joskin.com

STIJGENDE WINST MET GEZONDER VEE Wetenschappelijk bewezen (gegarandeerd effect) Stimuleert de groei van micro-organismen in de pens Vermindert pensverzuring Verbetert de vertering Verhoogt de melkproductie Verbetert de voerefficiency met 5-7 % Verlaagt (kracht)voerkosten

gezondepens.nl

T +31 (0)514 569 001 [email protected]

VA N PA LLE T T O T K IST Q

Aardappelkisten

Q

Bollenkisten

Q

Uienkisten

Q

Fruitkisten

Q

Exportkisten

Q

Vlonders

Q

Graankisten

Q

Kratten

Q

Opzetranden

5FMt'BYtXXXIPFLNBOIPVUJOEVTUSJFOM

Noviteiten Landbouwdagen Intensieve Veehouderij

Verder dan trends Handel |

Tekst en foto’s: Bert Platzer

Natuurlijk werden de banden met klanten weer flink aangehaald op de Landbouwdagen Intensieve Veehouderij in Hardenberg. De ruim 21.000 bezoekers konden zich vergapen aan de vele innovaties die de 340 exposanten presenteerden. Van automatische voersystemen tot natte voeders en voorspellingen voor de toekomst.

W

ie de evenementenhal in Hardenberg binnenwandelde, liep er al vrij snel tegenaan: Sieplo’s nieuwe voerrobot voor de witvleeskalveren- en rosékalverensector. In feite is het ‘slechts’ een geautomatiseerde mengdo-

seerwagen. Deze robot vindt zelf zijn weg door de stallen, weet in welk hok hij is, hoeveel kalveren daar staan en hoeveel ze van welk voer moeten krijgen. De recepten die de voerrobot zelf bereidt,

worden met de bijbehorende software op de centrale pc samengesteld, net als het aantal voedingen en de variatie daarin. Ook de curve die de hoeveelheid voer aanpast aan de groei van de kalveren is in de software opgenomen. Het systeem is aan de smartphone gekoppeld. Als de boer door de stal loopt en ziet dat een bepaald hok qua groei wat achterloopt, kan hij ter plekke via de smartphone de voerrobot zo instellen dat er tijdelijk een extra percentage wordt bijgevoerd.

Aanpassingen De aanpassingen aan de stal zijn minimaal: elke een tot twee meter wordt er een sensor in de vloer geboord. Als groot voordeel ten opzichte van systemen die functioneren met

Natuurlijk werd er weer volop gebruik gemaakt van de kans om de banden met klanten aan te halen.

10

10-11-12_livhardenberg.indd 10

30-10-13 11:40

rails aan het dak noemt Sieplo dan ook dat de voerrobot in geval van nieuwbouw net zo makkelijk door de oude als de nieuwe stal rijdt. De routes worden in de software ingesteld. Het demomodel wordt na de beurs geïmplementeerd bij een bedrijf met 1800 kalveren.

Efficiënter Behalve de voerrobot presenteerde Sieplo ook zijn vernieuwde mengdoseerwagens. Hierin zijn een aantal technische vernieuwingen doorgevoerd. Het stroomverbruik is geoptimaliseerd en de nieuwe software weegt het voer met een nauwkeurigheid van 50 gram af. De nauwkeurigheid van dit soort systemen wordt steeds belangrijker, om verspilling te voorkomen, stelt Sieplo. “Kleine verspillingen worden in bedrijven met duizenden kalveren grote bedragen.”

Spotmix Een ander automatisch voersysteem werd gepresenteerd door Nijenkamp Stalinrichting. Met Spotmix wordt droogvoer als brij uitgeserveerd aan speenbiggen. Sensoren in de trog geven het systeem een seintje als de brij bijna op is. Vervolgens wordt vanuit een centrale unit met lucht droogvoer naar de afdeling geblazen, waar in een andere unit water of wei wordt bijgemengd. Middels een keuzewiel bepaalt deze unit welke van de maximaal acht troggen de brij krijgt uitgeserveerd. Het systeem is geschikt voor meerdere voersoorten en zorgt volgens Nijenkamp voor een betere voeropname. In Nederland zijn inmiddels enkele Spotmixsystemen geïnstalleerd.

Soliq Agrifirm toonde het onlangs geïntroduceerde Soliq, het vochtige voer voor de pluimveehouderij, dat samen met Bonda en Roxell werd ontwikkeld. Omdat de grove en fijne deeltjes van het voer door het vocht aan elkaar plakken, kunnen kippen niet meer selectief pikken. Elke kip krijgt dezelfde voedingsstoffen binnen, waardoor er uniforme koppels ontstaan. Door de toevoeging van natte bestanddelen is het voer beperkt houdbaar en moet het zo kort mogelijk voor het de stal in gaat, worden gemengd. Dat gebeurt in de voergoot, met een speciale mengunit.

De nieuwe voerrobot van Sieplo. Erbovenuit steekt het bevoorradingsstation.

stotend, nemen nagenoeg geen vocht op en hebben een antislipprofiel. Jovas claimt dat het rooster op microniveau zeer glad is, waardoor de mest sneller door de spleten verdwijnt. Daardoor zou de ammoniakemissie van het totale vloeroppervlak veel lager liggen. Door het composietmateriaal zijn de vloeren bovendien zeer resistent tegen zuren onder de voedingsbakken. De roosters kunnen met of zonder geïntegreerde vloerverwarming worden geleverd en hebben per diergroep specifieke eigenschappen.

Composietroosters Vorig jaar waren ze in de welzijnsstal te zien, de composietroosters van Jovas Agro International voor varkens. De vloeren zijn vuilaf-

Voertoren Daarnaast toonde Jovas een voertoren, de Greenfeeder. Deze welzijnsvoerbak is

geschikt voor alle soorten ruwvoer en is leverbaar als vrijstaand model en als hokafscheidingsmodel. De Greenfeeder, ook geschikt om CCM mee te verstrekken, is en wezen niet meer dan een in hoogte verstelbare buis op een voet van 60 kilo. Het spelelement zit voor het varken in de moeite die het moet doen om het eten onder uit de toren te krijgen. Op de beurs werd een prototype getoond dat bij voldoende belangstelling in productie wordt genomen. Die belangstelling lijkt er te zijn. De Greenfeeder, waarvan het prototype pas vorige week werd gemaakt, moet nog worden getest. Jovas wil dan ook onderzoeken of de vloeren rond het speeltoestel minder vuil zijn. >> PlattelandsPost | november | nr.9


11

30-10-13 11:40

>>> Verder dan

trends ceren. Deze stelling ging vergezeld van een luchtreinigingssysteem op basis van ionisatie: Aspra Air Purification. De techniek is afgekeken van de systemen zoals die in ziekenhuizen en kantoren worden gebruikt. Aan het fijnstof in stallen, met name in de pluimveehouderij, hechten zich virussen en andere ziektekiemen. Door het stof positief te laden, kan het worden gevangen en afgevoerd. De Aspra-luchtreinigers worden in drie uitvoeringen geleverd.

Fermentatietanks

De nieuwe roosters voor rosékalveren van Den Boer Beton.

Ecosoft Bij vuile vloeren biedt de plantaardige ondergrond Ecosoft, voor varkens en pluimvee, van Perfect Animal uitkomst. Ecosoft wordt gemaakt van resten van een Aziatische plantensoort, die bijzonder veel vocht kan opnemen. In kippenstallen hoeft er slechts 50 gram per vierkante meter te worden gestrooid. Om welke plant het precies gaat, houdt het bedrijf uit concurrentie-overwegingen geheim. De plantenresten worden in Azië gedroogd en verhit, waardoor ze geen bacteriën meer bevatten, en in blokken verscheept naar Zeeland. Daar maakt Perfect Animal er een gemalen product van en een stofvrije granulaat. Inmiddels is Ecosoft een half jaar op de markt en wordt het door ongeveer zeventig bedrijven gebruikt. Ecosoft bindt ook ammoniak. De producent gaf aan dit te willen laten onderbouwen met wetenschappelijk onderzoek. Het is namelijk nog onduidelijk hoe de stof de ammoniak bindt.

Groene Vlag Naast de bekende Groene Vlag-roosters voor de melkveehouderij, toonde Den Boer Beton een nieuwe variant voor rosékalveren. De roosters zijn vormgegeven naar het bekende recept met de groene, rubberen kappen op de betonvloer. Om de rosékalveren grip op de roosters te geven, zijn de kalverkappen smaller en zachter, zodat de poten van de kalveren in het rubber drukken. Den Boer claimt een betere groei van de kalveren,

omdat de vloer door de rubberen kappen warmer is ten opzichte van andere vloeren en gewrichtsproblemen voorkomt, die ten koste gaan van de groei. Momenteel wordt de nieuwe vloer door Wageningen Universiteit bij meerdere rosémesters getest, samen met een aantal andere vloeren. De test moet resulteren in een plek op de Rundvee Ammoniak Lijst.

Of fermentatie een trend is? “Waarom denk je dat we hier alleen met onze fermentatietanks staan”, luidde het veelbetekenende antwoord op de stand van De Bruin Tankbouw. De Bruin wil nog wel verder gaan dan het woord ‘trend’: varkenshouders gaan er vanuit dat over vijf jaar alle grote varkensbedrijven aan fermentatie doen. Het bedrijf bouwt en installeert sinds kort ook fermentatietanks en heeft inmiddels bij vijf bedrijven tanks geïnstalleerd, waaronder voerleveranciers. “We zijn zelf ook boer, we hebben een bedrijf met vleeskalveren, dus we weten precies wat belangrijk is.” u

LED Factory Anders nieuws over stalinrichting kwam van LED Factory. Vijf jaar geleden onderzocht het bedrijf samen met een universiteit welk licht er in verschillende sectoren van de veehouderij nodig is om tot een optimaal welzijn van de dieren te komen. Samen met stalinrichter G. van Beek & Zn. werd een led-unit ontwikkeld voor varkensstallen die op de specifieke eisen van de klant kunnen worden afgestemd. Dat kan door bijvoorbeeld de breedte van de unit en de lenzen aan te passen. “We maken alle printplaten en dergelijke zelf, in Nederland, dus het kan ook snel worden geleverd.” Verder bewegen de leds mee met het dagen nachtritme. In een stal van 100 tot maximaal 36 meter zegt LED Factory maar negen lampen nodig te hebben.

Luchtreiniging Smits Agro had voor de bezoekers een voorspelling: binnen nu en een paar jaar zal de overheid de agrarische sector verplichten om de hoeveelheid fijnstof op bedrijven te redu-

Het prototype van de welzijnsvoertoren van Jovas.

12


30-10-13 11:40

De nieuwe McCormick X7.680 heeft een 24/24 V/A viertraps powershift-transmissie met zes groepen van ZF.

Nieuwe trekkerseries

McCormick en Landini Techniek |

Tekst en foto’s: Hendrik Begeman

Argo komt met nieuwe trekkerseries van de merken McCormick en Landini. Een noviteit is dat de McCormick X7 en de trekkers uit de Landini 6- en 7-serie een traploos variabele transmissie hebben.

Z

owel McCormick als Landini maken deel uit van de Argo-groep. Sinds enkele jaren worden beide merken in Nederland geïmporteerd door Louis Nagel. De productie van beide merken ligt rond de 17.000 trekkers per jaar. De beschikbare capaciteit biedt ruimte om door te groeien tot 25.000 stuks. De Benelux nam ongeveer 120 stuks af, maar met de nieuwe series ziet directeur Geert Jaspers mogelijkheden om dit aantal op te vijzelen.

Vijf series McCormick heeft vijf nieuwe series, de X4, X5, X6, X7 en de X8. Ook bij Landini gaat het om vijf series, maar die worden aangeduid met 4-serie, 5-serie, enzovoort. De trekkers van beide merken zijn identiek, alleen hebben ze een merkeigen kleur en wat eigen uiterlijke kenmerken. Het gaat om modellen van 60 tot 300 pk.

De X-7/7-serie, met vermogens van 143 tot 212 pk, zit Europees gezien in een populaire vermogensklasse. De trekkers zijn uitgerust met FPT (Fiat Powertrain)-motoren met SCR (AdBlue)-emissiereductie. Ze zijn er in vieren zescilinder modellen. Optie is een Carraro-voorasvering. Als transmissie hebben ze een 24/24 V/A viertraps powershift-transmissie met zes groepen van ZF.

CVT Op de Agritechnica wordt de X7 geïntroduceerd met een CVT, een traploos variabele transmissie, eveneens van ZF. Daarmee krijgt de X7 de keuze uit twee transmissievarianten. Om te onderstrepen dat Louis Nagel met deze motor en transmissie-formule kiest voor techniek van gerenommeerde leveranciers, geeft de importeur vijf jaar volledige garantie op de trekker.

Eigen huis Voor de X6 en 6-serie is in eigen huis een CVT ontwikkeld die naar verwachting leverbaar wordt in 2016. Deze X6/6-serie heeft viercilinder FPT-motoren met vermogens van 111 tot 125 pk. Jaspers toonde zich gelukkig met beide series en verwacht met deze series weer meer voet aan de grond te krijgen. “Hiermee hebben we onze klanten weer wat te bieden.”

Cabine De trekkers hebben nieuw ontworpen cabines. Op de multifunctionele armleuning zijn diverse functies samengebracht, zoals transmissie, het wendakkermanagementsysteem, hefinrichting en hydraulische ventielen. Hierop zijn met een aparte knop de meest gebruikte functies te programmeren. Optioneel zijn verwarmde buitenspiegels en een geventileerde en verwarmde bestuurdersstoel leverbaar. Louis Nagel is verheugd deze nieuwe trekkers binnenkort op de markt te kunnen brengen. “Argo heeft een duidelijke stap voorwaarts gezet en beschouwt West-Europa als een belangrijke en innovatieve markt”, aldus Jaspers. u PlattelandsPost | november | nr.9

13_louisnagel.indd 13

13

29-10-13 15:06

Melkveehouderij familie werkt aan koeien met weerstand

Van groot naar klein Ondernemen |

Tekst: Durkje Hietkamp

Van klein naar groot en weer naar klein. Nu weet de familie De Boer-Jongman wat ze willen: een gezond producerende veestapel en

dat het bedrijf blijft draaien. Wanneer er beslissingen worden genomen, doen we dat met ons vieren.”

daaraan op een verantwoorde wijze invulling geven. Goed voer en

Omschakeling

weinig stress zijn daarbij de sleutelfactoren.

M

elkveehouder Anita Jongman zet een pot thee op tafel en vertelt over de manier van werken op hun melkveebedrijf in Leens. Een voor een schuiven ook de drie kinderen aan. Duidelijk is dat ze samen de schouders eronder zetten om het bedrijf tot een succes te maken. Elk hebben ze hun eigen taak. Agnes (20) werkt volledig thuis op het bedrijf en is verantwoordelijk voor de fokkerij

en de verzorging van het vee. Esther (19) helpt bij de boekhouding en wat de mechanisatie betreft, kunnen ze rekenen op zoon Hessel (19). “Agnes en ik doen het dagelijkse werk op de boerderij. Beide doen we er dingen bij om onze blik breed te houden”, vertelt Anita. Esther en Hessel gaan naar het HBO en werken thuis in het bedrijf wanneer de opleiding dat toelaat. “Alle vier willen we

Nadat Anita in 2004 haar man verloor, stopte ze met haar adviesbureau en stortte zich in het bedrijf thuis. Het melkveebedrijf werd samengevoegd met dat van de buurman − waarmee ze een relatie kreeg − waardoor het qoutum meer dan verdubbelde naar 1,4 miljoen liter. Problemen in de bedrijfsvoering drukte de ondernemer met de neus op de feiten. “We hadden een intensief bedrijf met 150 koeien die altijd op stal stonden. Je liep de hele dag met een antibioticaspuit en een schort vol potjes. We waren zo’n 9000 euro per jaar kwijt alleen aan antibiotica. Zo wilden wij niet langer boer zijn.” In 2009 scha-

De familie De Boer-Jongman: Anita, Hessel, Agnes en Esther (v.l.n.r.). (Foto: Ed Lonnee)

14

14-15_melkveehoudster.indd 14

28-10-13 14:48

kelden ze om naar de biologische productiewijze. In plaats van kunstmest gebruiken ze alleen mest afkomstig van hun eigen bedrijf. Kruiden in het grasland laten ze groeien en preventieve antibiotica worden niet meer gebruikt. “Als wij met een gifspuit door het land moeten en naar antibiotica moeten grijpen, verkopen we de boerderij.”

Natuurlijke weerstand In 2011 werd de samenwerking beëindigd. “Van heel groot, werden we weer klein.” Het huidige bedrijf runt Anita samen met haar drie kinderen in maatschap. Het biologisch melkveebedrijf bestaat momenteel uit 55 koeien en 48 hectare grasland. Daarmee kan het bedrijf net zelfvoorzienend in ruwvoer zijn. De koeien lopen dag en nacht buiten, het oudste jongvee en de droge koeien staan in één groep. In de diepstrooiselboxen wordt de dikke fractie van de mest gebruikt als boxstrooisel. Om de mest te scheiden, huurt de familie De Boer-Jongman zo nu en dan een mestscheider. Dit doen ze nu twee jaar en het bevalt goed. “Alle materialen worden hergebruikt. Hierdoor hoeven we geen producten aan te kopen. Wel moeten we goed plannen dat we voldoende voorraad voor de zomer draaien, als de koeien overdag nog buiten lopen en de kelders leeg zijn”, vertelt Anita. De koeien krijgen naast gras en kuil, luzerne bijgevoerd. In de melkrobot krijgen ze krachtvoer, gemiddeld 14 kg per 100 kg melk. Afgelopen zomer is de melkstal vervangen door een melkrobot. “Een melkrobot maakt het werk op het bedrijf minder intensief. We kunnen de uren flexibeler indelen en het werk makkelijker combineren met ons gezinsleven”, licht Anita toe.

Voeding Zorgen voor een hoge natuurlijke weerstand is de beste manier om antibiotica te kunnen weren en de veestapel gezond te houden, volgens Agnes. “Antibiotica breken ook de goede bacteriën af. Hierdoor wordt de weerstand alleen maar lager en blijven de dieren vatbaar.” Een antibioticavrije productie vraagt wel extra maatregelen. “Zorg dat je de koe gezond houdt. Dit begint met een goed

rantsoen met voldoende structuur en mineralen.” Omdat verse afgekalfde koeien kwetsbaar zijn, wordt op het bedrijf vooral aan deze groep extra aandacht besteed. De droge koeien krijgen onbeperkt energie-arm ruwvoer (kuil/hooi). “Wanneer een koe afkalft, melken we de eerste twee dagen zo’n acht liter, alleen de hoeveelheid die nodig is voor het kalf. Daarna melken we pas het uier leeg”, vertelt Agnes.

?

Stress Naast voeding, is stress een minstens zo belangrijke factor, ervaren de melkveehoudsters. “Problemen ontstaan altijd door een samenhang van meerdere factoren. Straling kan bijvoorbeeld flinke stress veroorzaken”, vertelt Anita. Dat bleek toen meer dan de helft van de veestapel met uierontsteking kampte, zonder dat er een directie aanleiding voor was. “De een na de andere adviseur is langs geweest. Maar wat we ook probeerden, er kwam geen verbetering. Achteraf bleek het probleem dat de stal niet was geaard. Nadat dit was opgelost, zagen we een snelle verbetering.”

Bioresonantie De familie houdt sindsdien sterk rekening met stralingfrequenties. Midden in de huiskamer staat dan ook een opmerkelijk apparaat. “Doordat een van de kinderen gezondheidsproblemen kreeg, kwamen we in aanraking met bioresonantie”, vertelt Anita. “De behandeling sloeg zo goed aan, dat we zelf hebben geïnvesteerd in de apparatuur”, legt ze uit. Volgens de familie bieden energetische geneeswijzen een zeer waardevolle aanvulling op de gezondheid. “Eigenlijk is de methode al eeuwenoud. Het principe is gebaseerd op het feit dat gezonde cellen een andere bioresonantiefrequentie hebben dan zieke cellen. Door middel van frequenties wordt het zelfgenezend vermogen van het lichaam op een natuurlijke manier aangesproken.” In de stal is een speciale plek gemaakt waar het apparaat kan worden geplaatst. De zieke koeien staan er zo’n tien minuten tussen. Daarnaast krijgen zieke koeien een kastje om hun nek waarmee foute trillingsfrequenties

Anita demonstreert het bioresonantieapparaat.

worden weggewerkt. “De uierontsteking is gereduceerd tot nog zo’n 10 procent. De dierenartskosten beperken zich enkel tot de controlekosten.”

Productie Naast alle aandacht voor de gezondheid is er op het bedrijf ook oog voor productie. “Juist op een biologisch bedrijf moet je ervoor zorgen dat je de liters eronder houdt”, zegt Anita. Op het bedrijf ligt de gemiddelde productie op 7700 liter met 3,50 procent eiwit en 4,20 vet en worden de koeien gemiddeld vijf jaar en vijf maanden. Het tankmelkcelgetal ligt rond de 300 cellen/ml. Fokdoel is een productie van 8000 kg melk per jaar en een gemiddelde leeftijd van 7 jaar. De familie voelt zich goed bij deze manier van boeren. Ze merken dat de dieren minder stress hebben, maar ook zijzelf. De ondernemers zijn ervan overtuigt dat het anders kan in de melkveehouderij. “Achteraf denken wij dat we te snel naar antibiotica hebben gegrepen.” Volgens hen is het goed mogelijk om melk te produceren zonder antibiotica. Een gezonde veestapel, minder stress en economisch voordeel is het resultaat. u PlattelandsPost | november | nr.9

14-15_melkveehoudster.indd 15

15

28-10-13 14:48

CONSTRUCTIE - MONTAGE - DAK EN WAND - TRANSPORT - LOODSEN

Wie aan de toekomst bouwt, bouwt met Van Doorn

GLB, duurzaamheid en Boerenverstand

Het nieuws uit Brussel over het GLB (gemeenschappelijk landbouwbeleid) blijft binnenstromen, niemand weet nog precies wat er gaat gebeuren. Wel is de EU-wens (eis) tot vergroening en verduurzaming van de totale keten duidelijk. Ook de consumenten roeren zich en wensen voeding vanuit betere omstandigheden voor dieren en planten, en dat met minder chemie. Duurzaamheid is een kreet, maar er moet wel actie komen Vaak wordt verduurzaming gekoppeld aan geld investeren, moeilijke procedures en nog meer bureaucratie. Maar je ziet dat er in de wereld van de landbouw heel veel gaande is. De ontwikkelingen van nieuwe hybride rassen, optimalisatie van bestaande methoden en genetisch gemanipuleerde producten / GMO (o.a. gewassen die zelf gifstoffen maken tegen insecten) en natuurlijk het biologisch boeren wat weer opkomt.

Industrieterrein De Heuning Industrieweg 21 4051 BW Ochten

Verduurzaming begint eenvoudig Zonder extra bemesting en bodemuitputting kan er vooruitgang worden geboekt in opbrengsten. In een maïs veldproef in 2012 is vastgesteld, dat Grosso, een hybride maïs-ras van KWS, een meeropbrengst had van 35% zetmeel, door gebruik te maken van Agrosensi 904. Uit bodemonderzoek door BLGG bleek dat er minder bemesting nodig was op het gedeelte met de hogere opbrengst. Dus 2,2 ton netto zetmeel per hectare met minder bemesting. Dus méér voor minder, een goed perspectief in het kader van verduurzaming. Géén hogere zaadkosten, géén hogere bewerkingskosten, géén hogere nota voor gewasbescherming, niet méér land nodig met z'n huur of pacht. Gewoon meer melk en vlees van hetzelfde land.

T (0344) 64 36 22 F (0344) 64 27 29 E [email protected] I www.vandoorn.nl

BORDESSEN - GRONDVERZET - VELDSCHUREN - MANEGES

Boerenverstand Boeren voelen elk jaar weer de verantwoordelijkheid voor een veilige voedselvoorziening, gekoppeld aan een waardig inkomen. Boerenverstand is nuchter en zelfstandig denken en handelen. De laatste halve eeuw zijn boeren meer gaan vertrouwen op wat anderen adviseren, de landbouwuniversiteiten, de adviesburo's, de laboratoria en de gewasbeschermings fabrikanten, elk met hun eigen belangen. Anders kijken Een boer vertelde: "Mijn opa had een gemengd bedrijf, de koeien die hij hield voorzagen het land van meststoffen. Het land voorzag de koeien van voer. Nu kopen we veevoer, gemengd met gentech / GMO maïs en soja, uit Zuid-Amerika en we exporteren mest naar Zuid-Afrika. Van 100 meter vroeger naar 30.000 km vandaag. En dat noemen we dan vooruitgang en verduurzaming. Werkelijke verduurzaming begint op je eigen erf."

Wat is verduurzaming in de praktijk eigenlijk? Duurzaam betekent dat je het vol kunt houden, ieder jaar weer. Dus, genoeg meststoffen elke keer, niet te veel en niet te weinig. Ieder jaar weer genoeg produceren tegen een aanvaardbaar tarief met lage kosten, zodat er nog een fatsoenlijke boterham overblijft. Dat betekent tegelijk ook afscheid nemen van bekende dingen die niet voor eeuwig door kunnen gaan. Zoals nóg meer chemicaliën op je land, nóg lagere prijzen van je afnemers, nóg meer kunstmest. Al deze dingen zijn eindig. In Oostenrijk begon de verduurzaming met de invoer van een nieuw logo wat te maken heeft met wat de consumenten willen, of eigenlijk niet willen. Het logo zegt: "Gentechfrei erzeugt". Verduurzaming is dus ook je onderscheiden van de massa, een eigen gezicht, gezond verstand, gewoon eigenlijk weer Boerenverstand, met trots en met een vette hoofdletter. www.agrosensi.com

Plattelpost_wk43.indd 1

24-10-13 15:08

Agrarisch nieuws

Akkerbouw

Homburg HeroW 2.0

ECO-Twin frontaftakas

Homburg Holland komt met de HeroW 2.0, een grotere veldspuit met méér capaciteit ten opzichte van de 1.0-versie. De HeroW 2.0 heeft een rijsnelheid van 45 km per uur op de weg met dynamisch remsysteem en is leverbaar in elke bandencombinatie met behoud van bodemvrijheid tot 950 mm. De spuitcapaciteit is uitgebreid naar een hoofdtankinhoud van 3000 liter en een schoonwatertankinhoud van 500 liter. De machine is voorzien van Deutz TCD 3.6idieselmotor en voldoet aan de Tier 4i-norm. Mogelijk zijn hydraulische verstelbare assen: 1500-1800 mm of 1800-2250 mm. Daarnaast is de veldspuit, uitgevoerd met een HardiI TwinForce-spuitboom, voorzien van alle denkbare Hardi-opties; een HC9500 + HC8500-computer, AutoWash en AutoFill, PrimeFlow en het nieuwe DynamicFluid4-systeem. De HeroW 2.0 wordt geïntroduceerd tijdens de Agritechnica in Hannover (hal 15, stand D12). Informatie: www.homburg-holland.com

Zuidberg Frontline Systems is de eerste fabrikant die de keuze voor een spaarstand nu ook mogelijk maakt bij de frontaftakas. Met de nieuwe ECO-Twin frontaftakas is het mogelijk om te kiezen tussen 1000 en 1000E rpm. De gebruiker heeft met een bedieningsknop vanuit de cabine de keuze tussen de normale overbrenging (1000 rpm) of spaar-overbrenging (1000E rpm). Bij de spaar-overbrenging wordt het motortoerental tot circa 1564 rpm gereduceerd, waarbij het werktuig toch met 1000 rpm wordt aangedreven. Onderzoek heeft uitgewezen dat daarmee 10 tot 20 procent wordt bespaard ten opzichte van een frontaftakas met een overbrenging van 1000 rpm. De testresultaten zijn afkomstig uit onderzoek van PPP-Agro Advies in samenwerking met Wageningen UR Livestock Research en Veenweide Innovatie Centrum. De ECO-Twin frontaftakas is ontworpen voor trekkers met een vermogen van 100 tot 250 pk en heeft een bruto meerprijs van 2800 euro ten opzichte van een 1000 rpm frontaftakas. Informatie: www.zuidberg.nl

Tanktrailer in drie minuten gelost D-TEC bedacht samen met haar klanten een innovatief tankconcept met laaden losarmen. “Een dertig kuubs tanktrailer kan nu in drie minuten worden gelost. Zeker bij korte transportafstanden levert dit een forse kostenbesparing op, omdat er veel meer vrachten kunnen worden gedaan. Uit onze analyse blijkt dat zo’n laaden losarm bij afstanden tot vijf kilometer ruim binnen een jaar terug te verdienen is”, licht algemeen directeur Gerrit van Vlastuin toe. D-TEC presenteert de nieuwe modulaire lijn van laaden lossystemen op de Agritechnica in Hannover (hal 16, stand C18). Informatie: www.d-tec.nl

Opbrengstplafond landbouwgewassen nog niet bereikt Plantenveredeling zorgt nog steeds voor productieverhoging. Dat komt naar voren uit onderzoek van Wageningen University. De onderzoekers analyseerden rassenproeven die werden uitgevoerd in de periode 1980 tot 2010. Via een statistische techniek konden de onderzoekers de invloed van weer, CO2-gehalte en gewasmanagement, scheiden van het effect van de nieuwe rassen. Zo ontdekten ze dat nieuwe rassen die tussen 1980 en 2010 op de markt kwamen, steeds net iets meer konden opbrengen dan de rassen die al op de markt waren. Dat gold voor wintertarwe, zomergerst, zetmeelaardappelen en suikerbieten, in mindere mate voor consumptieaardappelen. Over de onderzochte periode nam de opbrengst van de voor het eerst op de markt verschenen rassen van wintertarwe en zomergerst met ongeveer 1 procent per jaar toe. Bert Rijk, onderzoeker plantaardige productiesystemen bij Wageningen University, coördineerde het onderzoek. “Het meest opvallend is het uitblijven van een afvlakking van de opbrengsttoename. De recente nieuwe rassen zijn nog net zo veel beter als hun voorgangers.” Plantenveredeling zorgt dus nog steeds voor een verhoging van de maximaal haalbare opbrengst. Maar opbrengsten die in de praktijk worden gehaald, nemen in een aantal gevallen minder snel toe of lijken zelfs te stagneren. “Het lukt dus niet goed om de mogelijkheden van de nieuwe rassen volledig te benutten. Daarmee neemt het opbrengstgat tussen maximaal haalbare en gerealiseerde opbrengst toe. Het is de vraag waaraan dat ligt: het veranderende klimaat, de bodemvruchtbaarheid, gewijzigde teelthandelingen of aan een combinatie van deze factoren.”

Farmax Super Six Farmax presenteert de Super Six. Een innovatieve spitmachine met een werkbreedte van zes meter en daarmee uniek in de landbouwmarkt. De officiële marktintroductie vindt plaats tijdens de Agritechnica in Hannover (hal 11, stand A22). Informatie: www.farmax.info


17_agrarischnieuws.indd 17

17

28-10-13 14:48

Twintig jaar Nederlandse Akkerbouw Vakbond

Horzel en aanjager Samenleving |

Tekst: Bert Platzer

De Nederlandse Akkerbouw Vakbond bestaat dit jaar twintig jaar. Het mag dan een kleine organisatie zijn, de wapenfeiten die het geheel of gedeeltelijk op zijn conto mag schrijven, hebben het agrarische landschap in Nederland en daarbuiten flink veranderd. “Onze oprichting is een enorme steen in de vijver geweest.”

E

ind jaren tachtig. Al zes jaar dalen de prijzen voor graan en andere akkerbouwproducten. De toekomst ziet er evenmin florissant uit. In februari 1990 is de maat vol. Met hun trekkers blokkeren duizenden akkerbouwers in heel Nederland wegen, kruispunten, bruggen en tunnels. Ook het ministerie van Landbouw en het Binnenhof ontkomen niet aan de acties van boze boeren, die maar liefst drie weken duren.

Crisisgevoel Drie jaar later, in 1993, wordt de Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV) opgericht. In de tussentijd is er wel wat gebeurd. Boeren krijgen inkomenssteun en er gaat extra geld naar de sector, maar de prijzen dalen nog steeds. “Het beleid zorgde voor een automatische prijsdaling wanneer de gezamenlijke Europese productie een bepaald plafond overschreed”, vertelt NAV-oprichter Jaap Korteweg. “Maar als individuele boer heb je geen enkele invloed op de gezamenlijke productie. Er was ook geen beleid om te zorgen dat er minder werd geproduceerd. Dat beleid werd door de akkerbouwers als zeer onrechtvaardig en ineffectief ervaren.” Dat komt tot uitdrukking in het gebruik van de term ‘vakbond’ in de naam van de NAV. Waar een vakbond normaal gesproken bestaat uit arbeiders, gaat het hier om zelfstandige boeren, met eigen bedrijven. Korteweg: “De inkomens in de akkerbouw waren toen erg slecht. We voelden ons meer verwant met de oprichters van de vakbonden dan met de bestaande agrarische organisaties. Dat kwam voort uit het crisisgevoel dat toen heerste en het idee van samen optrekken.”

Plan

Jaap Korteweg: “We voelden ons meer verwant met de oprichters van de vakbonden dan met de bestaande agrarische organisaties.”

Maar de NAV is niet alleen een protestbeweging tegen het landbouwbeleid en de bestaande agrarische organisaties die daarin volgens de kersverse vakbond te veel meegaan. De NAV bedenkt een plan. “We vonden dat we terug moesten naar een graanprijs die te maken heeft met de kostprijs en iets moesten doen aan productiebeheersing”, vertelt Korteweg. “Dat was toen nog een vies woord, want productiebeheersing ligt

18

18-19_nav20jaar.indd 18

30-10-13 11:39

Akkerbouw

Teun de Jong: “Onze oprichting is een enorme steen in de vijver geweest.”

natuurlijk niet in de aard van de boer. Maar de Europese landbouwbegroting liep uit de hand, omdat onze overschotten met subsidies op de wereldmarkt werden gedumpt, dus wilden we daar iets aan doen. Ons idee om de productie te beperken was akkerbouwers te verplichten een bepaald percentage van hun areaal braak te laten liggen. Maar daar moesten dan wel fatsoenlijke prijzen tegenover staan.” Door een aantal landbouweconomen werd het plan doorgerekend en zeer effectief bevonden. Het plan werd uiteindelijk, na overleg met het NAJK, nagenoeg ongewijzigd omarmd door de drie andere toenmalige, verzuilde landbouworganisaties. “Later is dat plan in grote lijnen ook Europees beleid geworden”, zegt Korteweg. “In die zin hebben we een vooruitziende blik gehad.”

Onversneden Voor de huidige voorzitter Teun de Jong is dat wat de NAV kenmerkt. “De NAV is met zeshonderd leden, zo’n tien procent van alle akkerbouwers, niet groot, maar wel een club die mede de agenda bepaalt, omdat we bovenop de ontwikkelingen zitten. Als NAV alleen kunnen we niets, maar we proberen wel een steen aan het rollen te krijgen. Dat doen we autonoom en onversneden, ongeacht de standpunten van andere landbouworganisaties. Er wordt nu bijvoorbeeld duidelijk anders gedacht over liberalisering. Overheden en landbouworganisaties willen daar-

aan veel meer grenzen stellen. Twintig jaar geleden was de gedachte dat liberalisering dé oplossing voor alle problemen was. De trekkeracties van 1990 waren ook gericht tegen de toenmalige landbouworganisaties, die daar naar onze zin te veel in meegingen. Onze oprichting is een enorme steen in de vijver geweest. Dat heeft uiteindelijk wel geleid tot toenadering tot de organisaties waartegen onze oprichting mede was gericht, de organisaties die later zijn samengegaan in de LTO.”

Koepel In de eerste jaren van zijn bestaan heeft de NAV veel bereikt, zegt Korteweg. “In het verdwijnen van het Landbouwschap hebben we een belangrijke rol gehad. We waren ook tegen de verzuiling van de landbouworganisaties. We vonden dat we de landbouw veel beter sectoraal konden organiseren, zoals de NAV, dan via levensovertuiging. Toen is vrij snel LTO Nederland ontstaan, met de sectorale opdeling in vakgroepen.” Toch is LTO Nederland niet helemaal geworden wat de NAV voor ogen stond, vertelt De Jong. “Wij staan een LTO-koepel voor zoals die twintig jaar geleden al werd voorgesteld, met autonome sectororganisaties, landelijke belangenbehartigers per sector. Als je met honderd man door de Tweede Kamer loopt, bereik je immers veel minder dan wanneer er één koepel is. Helaas is dat toen mislukt. Binnen LTO is het ‘not done’ om dat opnieuw in

discussie te brengen, maar af en toe beginnen we er weer over in de hoop dat het wordt opgepikt. We zouden graag als autonome organisatie onder zo’n nieuwe LTOkoepel worden gebracht. Ons doel is om de belangen van de akkerbouw te behartigen. Daaraan is de NAV van ondergeschikt belang.”

Missie Een belangrijke missie voor de toekomst vindt Korteweg het borgen van het uitgangspunt dat de NAV bij zijn oprichting hanteerde. “Je moet in het landbouwbeleid uitgaan van de kostprijs en niet werken met subsidies. Wil je een duurzame productie, een belangrijk thema in deze tijd, dan moet je gewoon betalen wat een product kost. Dat moet je ook echt controleren, want als er onder de kostprijs wordt gewerkt, wordt er gesjoemeld met de kwaliteit.” Kortweg is niet meer actief binnen de NAV. Nadat de NAV zijn belangrijkste wapenfeiten had behaald, zwaaide Korteweg in 1995 af als voorzitter. “Of de NAV over twintig jaar nog bestaat, zal sterk afhangen van de vraag in hoeverre de NAV zijn functie van horzel en aanjager kan blijven vervullen”, zegt hij. “Een organisatie is nooit een doel op zich, maar altijd een middel. Er liggen uitdagingen voor de toekomst en als de NAV daar een hernieuwde missie in kan vinden en een voortrekkersrol kan vervullen, dan is dat natuurlijk heel mooi.” u PlattelandsPost | november | nr.9

18-19_nav20jaar.indd 19

19

30-10-13 11:39

Volop kennisuitwisseling op themadag Peen

Hans Kole laat zien dat wortels in verschillende kleuren kunnen worden geteeld.

Peenteelt onder de loep Voeding |

Tekst en foto’s: Durkje Hietkamp

Specifieke kennis van het teeltproces resulteert in betere productiviteit, hogere kwaliteit en dus meer rendement. Dat was het uitgangspunt van de internationale themadag Peen waarop ruim 300 bezoekers zich lieten inspireren.

D

e ruim driehonderd bezoekers van de themadag Peen in Lelystad worden via een uitgebreid parcours langs de demovelden geleid. Vertegenwoordigers van diverse organisaties geven uitleg over het verloop van de proeven die hier plaatsvinden. Erwin Boogaard van Agrifirm Plant toont een ruggenproef waaruit naar verwachting blijkt dat ruggen gemaakt met een multivator langere

wortels opleveren dan de andere geteste methodes, zaals standaard frezen vlak voor het zaaien en aanaardkap plus aanfrezen.

Bemesting Karin Oonk, kenniscoördinator bemesting van Agrifirm Plant, leidt de peentelers langs de bemestingsproeven. Ze onderstreept het belang van een snelle beginontwikkeling.

“Hoe makkelijker het gewas start, hoe minder gevoelig de plant is voor ziekten en hoe beter de uiteindelijke opbrengst.” Op het demoveld wordt onder andere onderzocht wat het effect is van compost. Compost heeft een positieve invloed op de bodemstructuur en de beworteling van de grond en draagt bij aan onderhoud of verhoging van het organischestofgehalte in de bodem. Voedingsstoffen komen langzaam vrij. Ook gips heeft een positieve invloed op de bodemstructuur. “Het gehalte aan calciumionen verhoogt, zonder de pH ongewenst te verhogen. Dit kan zeker op kleigronden positief werken.” Oonk adviseert de telers om gips in het najaar uit te rijden, omdat het een toename van de zoutconcentratie in de grond veroorzaakt.

20

20-21-22_themadagpeen.indd 20

28-10-13 14:49

Akkerbouw

TopFlow PK 30-5 is een vloeibare fosfaatmeststof die in de zaaivoor kan worden toegediend. Oonk ziet voor deze meststof goede mogelijkheden. “Groot voordeel hiervan is dat het zoutarm is, een besparing op fosfaat en een hogere opbrengst oplevert en zorgt voor uniforme penen.”

Rassenproeven Frank van der Geest licht de verschillende rassen van Nickerson-Zwaan toe. Hij wijst de bezoekers per ras op de unieke eigenschappen en eventuele toepassingen. “Musico is een gladde B-peen met een lange veldhoudbaarheid die oogstrijp is vanaf 110 dagen na zaaien. Een ras dat zowel in het vroege als late segment past. In het vroege segment brengt Musico verbetering wat betreft gladheid, weerstand tegen breuk en kleur. Dit ras is zeer geschikt vooor biologische teelt.” Nickerson-Zwaan introduceert een nieuwe gele hybride met een gladde en glanzende wortel. “Met dit ras zijn we dit jaar begonnen”, vertelt Van der Geest.

Kleurpeen Ook Nunhems Zaden heeft gekleurde penen in het assortiment. Hans Kole, werkzaam bij het bedrijf, vertelt dat de gele wortel vaak wordt gebruikt in groentemixen ter vervanging van de duurdere paprika. “Wortel is een gunstige grondstof.” Kole laat zien dat er tegenwoordig wortels in alle kleuren kunnen worden geteeld: geel, wit, roomkleurig, aubergine, paars, zwart, rood en oranje. Vooral voor Engeland blijkt dit een groeimarkt. “In Engeland is meer segmentatie dan in Nederland. Een groot deel van de peenafzet wordt daar als gesneden product verkocht, bijvoorbeeld in de vorm van sticks of coins. Ook doen de gekleurde wortels het daar goed als bijgerecht bij een traditionele Engelse Sunday roast.” Kole laat weten dat ook de rassen Sugarsnax, Honeysnax en Candysnax vooral in Engeland populair zijn. “Deze rassen bezitten een hoog caroteengehalte, smaken zoet en vormen een gezonde snack”, vertelt Kole. De markt voor gekleurde peen in Nederland is nog in een jonger ontwikkelingsstadium. “De afzetkant vraagt daarom minstens zo veel aandacht als de teelt”, legt Kole uit.

biologische telers is dit een voordeel, omdat dan de eerste vlucht van de wortelvlieg wordt ontlopen wanneer vanaf de derde week van mei wordt gezaaid.” De peen wordt geprezen om haar smaak. Een van de themadagbezoekers beaamt dat. Hij laat weten dat hij specifiek voor dit ras kiest, gezien hij een groot deel van zijn peen thuis particulier afzet en daarom de smaak hoge prioriteit krijgt. De Romance won de prijs voor ‘Best smakende wortel 2012 en 2013’ in Engeland. Ook in Nederland komt Romance komt volgens Demeulenciere als beste uit de bus. De Romance is een dieporanje wortel met een lengte van 18 à 20 cm met een zoete smaak en goede resistentie tegen barsten. Het ras wordt middelvroeg geoogst, in de late zomer en herfst, en is vrij lang te bewaren.

Wortelvlieg Mark Ermers, teeltspecialist akkerbouw bij Agrifirm Plant, stelt dat de druk van de wortelvlieg steeds groter wordt. “Vooral de buitenkanten van de percelen zijn de klos.” Ermers geeft de telers tips om schade te beperken: “Zaai en oogst voordat schade in de peen ontstaat. Zorg voor weinig schuilplaatsen, zoals heggen of struikgewas, naast het productieveld. Houd de berm kort en houd rekening met de teelt van andere waardgewassen als berenklauw of zevenblad. Gebruik verticaal gaas langs de randen van het perceel om wortelvliegen buiten te sluiten en kies voor zaad met een Cruiser-zaadcoating.” Combinatieteelt met tuinbonen of klaver zou succesvol kunnen zijn, hoewel dat tot een mindere wortelopbrengst leidt. Over het effect van uienoliepotjes op de wortel>>

?

Lancering vlekkentest NSure lanceerde op de themadag Peen met trots een innovatieve testmethode voor het voorspellen van zwarte vlekken in peen. “Zwarte vlekken is een bewaarziekte, veroorzaakt door de infectie van één of meer schimmels. Bij de oogst is deze infectie nog niet zichtbaar, maar al wel aanwezig. De test meet de activiteit van de genen die bij deze infectie actief worden in de peen. Zo is er al in een vroeg stadium inzicht in het risico dat een partij loopt op zwarte vlekken”, legt Marco Schreuders van NSure uit. De ontwikkeling van de test is mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Productschap Tuinbouw en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling en door de medewerking van Agrifirm Plant, Bejo Zaden en LTO kerngroep peen. “Na drie jaar onderzoek is gebleken dat de StoreNSure-peentest kan bijdragen aan een vlekvrije koelcel vol penen.” Voor de test is alleen een beetje sap nodig. “Daarmee verschaft de kweker de bedrijfszekerheid dat hij precies op het juiste moment in de logistieke keten stapt. Door gebruik te maken van deze StoreNSure-peentest kan de teler vele euro’s schade voorkomen.”

Beste smaak Ann Demeulenciere van Nunhems Zaden laat weten dat in Nederland de Romancepeen het goed doet. De Romance F1 is een glad en uniform ras, waardoor er minder verliezen zijn bij het spoelen. Romance heeft circa 120 groeidagen nodig, iets minder dan de huidige standaard in de markt. “Voor de

Voor de StoreNSure-peentest wordt met behulp van een sapcentrifuge het sap uit een monster gehaald. Sap wordt via een FTA-kaartje verstuurd naar NSure waar vervolgens in het laboratorium genetische analyse plaatsvindt.



21

28-10-13 14:49

>>> Peenteelt onder

de loep

Op de themadag Peen, georganiseerd door Agrifirm Plant, Bejo Zaden en PPO-AGV in Lelystad, gaf een nieuwe, zelfrijdende tweerijige-peenrooier (Simon) een demonstratie.

vliegaantasting is nog weinig kennis, laat Ermers weten. “Het is niet bekend hoeveel potjes je per bunder nodig hebt, bovendien zijn de plaatsingskosten hoog.”

Switch Hans de Vlugt van Syngenta bespreekt de mogelijkheden van het onlangs toegelaten middel Switch. Hij vertelt dat er met de inzet van Switch een effectieve mogelijkheid is bijgekomen om Sclerotinia en Alternaria daucii te bestrijden. Daarnaast heeft Switch een neveneffect op meeldauw. Het middel is een wateroplosbaar granulaat en bevat de actieve stoffen cyprodinil en fludioxonil. Het mag in peen drie keer worden ingezet in een dosering van 0,8 kg per ha. “Een afdoend spuitschema om al deze ziektes de baas te blijven met zo weinig mogelijk residu, is noodzakelijk.” De Vlught adviseert een eerste bespuiting met Switch en 0,1 l Agral Gold, gevolg door vier keer een driewekelijkse bespuiting afwisselend met een liter Amistar Top en een halve liter Score.

schimmels, als Pythium en Sclerotinia. Trianum kan door zijn plantversterkende eigenschappen ook een betere maatsortering en een beter verkoopbaar product geven, stelt Harteveld. Trianum-G is een grijs granulaat op basis van kleideeltjes met sporen van de schimmel Trichoderma harzianum, stam T-22. “Zodra een wortel begint te groeien, komen er voedingsstoffen vrij die schadelijke

schimmels aantrekken. Trianum leeft van dezelfde stoffen en ontneemt zo de voedingsbron van de ziekteverwekkers. Zo krijgen schadelijke schimmels minder kans om de wortels aan te tasten. Trianum groeit actief met de wortel mee en groeit sneller dan schadelijke schimmels.” Voor een optimale werking moet Trianum zo dicht mogelijk bij of op het zaad liggen. u

Trianum Nico Harteveld van Koppert Biological Systems vertelt dat er in diverse onafhankelijke proeven goede resultaten zijn behaald met Trianum in wortelen tegen bodem-

Trianum bevat sporen van de nuttige schimmel Trichoderma harzianum T-22. Nico Harteveld laat zien dat 90 procent van de deeltjesgrootte van het granulaat zich tussen de 250 en 550 micron bevindt.

22


28-10-13 14:49

veredelde mestbewerking

”

Ik gebruik al vier jaar met AgriMestMix® behandelde drijfmest. Voor mĳn bedrĳf betekent dit een flinke besparing op de kunstmestaankopen. Uit grondmonsteranalyses blĳkt echter dat het percentage organische stof in de bodem de afgelopen jaren is gestegen. Met meer actief bodemleven als bĳkomend voordeel.

Niek Wenning Vlagtwedde (Groningen) Akkerbouwbedrijf + loonwerk

Maak kennis met de vele voordelen van AgriMestMix® AgriMestMix® is een natuurlijk mineralenmengsel waarmee u de kwaliteit van drijfmest verbetert. Naast het tegengaan van geur- en ammoniakemmisie, wordt door de toevoeging van AgriMestMix® de stikstof beter in de mest behouden. Dit betekent ondermeer een aanzienlijke daling in het kunstmestverbruik. Meer voordelen vindt u op www.rinagro.nl

AgriMestMix® is een product van Rinagro - Smart Farming | Tel. 0515-232724 | www.rinagro.nl

Fok- en gebruiksvee gevraagd of aangeboden? Meld uw advertentie aan op www.hetschaap.nl U kent ze wel: de kleine rubrieksadvertenties in Het Schaap, die u via de ‘Lammetjes opgavebon’ kunt aanmelden. Vanaf nu worden deze advertenties een maand lang doorgeplaatst in de rubriek Vraag & Aanbod op de website van Het Schaap. Bovendien kunt u uw advertentie zelf online aanmelden.

Plaats een ‘lammetje’ in

Dus wilt u vee, producten of diensten te koop vragen of aanbieden, scan dan de code linksonder of typ zelf het volgende adres in uw browser:

www.hetschaap.nl/plaats-uw-advertentie

en uct d o r or p nsten o v e Ook en di

Peter van Dorsser investeert in innovatieve koudetechniek

‘Betere kwaliteit en

minder indroging’

Voeding |


Het akkerbouwbedrijf van Peter van Dorsser ligt ten westen van Swifterbant en reikt bijna tot de Markermeerdijk. De lichte grond is geschikt voor veel soorten gewassen, maar bij telen alleen blijft het niet bij de akkerbouwer. Sinds een paar jaar heeft hij een indrukwekkende bewaarplaats met mechanische koeling, met daarin de nieuwste koudetechniek.

P

eter van Dorsser heeft zijn uien al knisperend in de bewaring. Uien zijn voor hem een belangrijk gewas. Het bedrijf bestaat uit 125 hectare, deels eigendom en deels huur. De grond heeft een afslibbaarheid van 18 tot 25 procent. “Een mooi grondje, waarop je van alles kunt telen, zowel groenten als akkerbouwgewassen”, zegt Van Dorsser. De grond is goed opdrachtig. “Dat betekent dat je er ook heel goed uien op kunt telen”, vervolgt hij. Uien zijn inmiddels zijn hoofdgewas geworden, hij teelt er 45 hectare van, zowel rode als gele. De rode uien zijn van het ras Romy van Hoogzand uit Zuidland. “Deze hebben minder tarra dan andere rode rassen”, meent Van Dorsser. Hij heeft er 1500 kisten van in opslag en daar blijft het niet bij, hij exporteert ze ook naar Duitsland en Engeland. Een deel blijft in eigen land. Zijn gele uien zijn van het ras Hytech, van Bejo. Die worden afgezet via de vrije handel. De mechanisatie doet hij in eigen beheer, met hulp van zijn vader en broer Cor, die sinds kort bij hem op het bedrijf werkt. Voor de oogst ontwikkelde hij samen met Holaras een rooier, maar zijn gedachten gaan verder. Hij wil drie meter gaan rooien, waarbij hij met de trekker op brede banden kan rijden. “Daarvoor moeten de buitenste rijen al voor de trekker iets naar het midden worden gelegd.”

Ruimte Naast uien teelt Van Dorsser 20 hectare wortelen, zowel schaaltjespeen als C/D-peen. Van deze laatste soort verwacht hij dat die een goede prijs oplevert, want er wordt nu al naar gevraagd. Maar de ondernemer laat het op de laatste maanden aankomen. “De schaaltjespeen is massaal opgekomen. Daardoor is veel peen in de fijnere sortering gekomen”, legt hij uit. Aanvankelijk teelden ze ook consumptieaardappelen voor Agrico. Daarmee is hij bewust gestopt, omdat hij vindt dat er te veel risico’s aan kleven. “Of ze zijn hol, of de bakkwaliteit en het onderwatergewicht zijn niet goed.” Hij verhuurt zijn land nu aan een collega voor de teelt van pootgoed. Verder heeft hij tulpen in deelbouw. Dit houdt in dat Peter het teeltwerk doet, de tulpen zijn voor rekening van de tulpenboer. Daarnaast doet hij ook de werkzaamheden van 30 hectare tulpen op een ander bedrijf. Tot slot wordt het bouwplan aangevuld met granen en suikerbieten.

Uitbreiden Toen Van Dorsser een jaar geleden het bedrijf van een buurman kon overnemen, kwam dat goed uit, want hij wilde uitbreiden. Hij wist ook dat hij dan meer ruimte nodig had om de producten te bewaren. Want naast uien,

Peter van Dorsser op de kisten rode uien van het ras Romy.

24

24-25_koudewarmte-opslag.indd 24

28-10-13 14:50

Akkerbouw

wilde hij peen bewaren. “Peen bij derden laten bewaren, is vrij prijzig, nog afgezien van het transport er naartoe.” Zo kwam er een loods van 46 bij 92 meter voor zowel kistenbewaring als voor losgestort product op een roostervloer. Daarvoor bestelde hij in één keer 6500 nieuwe kuubskisten bij Necap. Peen en rode uien worden in kisten bewaard met langstroom beluchting. De gele uien en aardappelen, die hij bewaart voor Aviko, worden los gestort.

Mechanische koeling De loods, met een capaciteit van 10.000 ton, is gebouwd door Hardeman uit Veenendaal. Het voordeel hiervan vindt de akkerbouwer dat Hardeman alles in eigen beheer doet. Van Dorsser had al tien jaar ervaring met mechanische koeling en wilde dat ook weer in de nieuwe loods. “Je kunt de producten langer bewaren en je hebt een betere kwaliteit en minder indroging”, zegt hij. De koeling is zo ingericht dat hij zowel met buitenlucht als

mechanisch gekoelde lucht kan draaien. “Maar de buitenlucht heeft voorrang op de mechanische koeling als de omstandigheden ernaar zijn, omdat dat goedkoper is.” Omdat Van Dorsser een onderhoudsvrije bewaring wilde, is er geen hout in verwerkt. Alles is zo veel mogelijk gegalvaniseerd en er is gewerkt met beton en sandwichpanelen. Alles is geïsoleerd met een R-waarde van 6,3.

Ammoniak Voor de mechanische koeling viel zijn keuze op Cofely Refrigeration, deze hadden naar zijn smaak het beste concept. Service en onderhoud wordt bij Van Dorsser uitgevoerd door de dichtstbijzijnde vestiging in Emmeloord. Patrick van Vugt, werkzaam bij Cofely, vertelt dat ze momenteel veel de publiciteit zoeken in verband met de mogelijke wijziging van de Europese regelgeving, waarin wordt voorgeschreven dat het gebruik van gechloreerde koudemiddelen aan banden wordt gelegd. Al sinds 2009 mag er geen R22 meer worden toegepast in nieuwe installaties. “Het verbod op bijna alle synthetische koudemiddelen is het gevolg van een scherper Europees milieubeleid. Stoffen die de kwaliteit van bodem, water en lucht aantasten, worden steeds actiever bestreden. Hier vallen ook de synthetische koudemiddelen onder. Het gaat dus niet alleen om R22, maar om alle synthetische koelingsmiddelen. Denk hierbij aan veel toegepaste koudemiddelen als R507 en R404”, vertelt Van Vugt. “De uitfasering zal een zeer grote impact hebben op de AGF-sector, aangezien nog veel koelinstallaties zijn gevuld met synthetische koudemiddelen.” Als natuurlijke alternatieven voor R22 en andere synthetische middelen worden vooral de natuurlijke koudemiddelen genoemd: ammoniak, CO2 en propaan. Cofely had al ervaring met ammoniak op ijsbanen en ook slachterijen draaien er al lang op. Vandaar dat de koeling van Peter van Dorsser nu als een van de eersten in de akkerbouw op ammoniak draait. Hierbij kon hij gebruikmaken van een forse subsidie.

Efficiënt De loods van Peter is opgebouwd uit acht compartimenten met in het midden een grote open ruimte voor het lossen en laden van de cellen. Deze is uitgerust met vloerverwarming. Hiervoor wordt de warmte gebruikt die wordt teruggewonnen door de koelinstallaties. “Kortom een efficiënte, energiezuinige en milieuvriendelijke bewaaroplossing die ervoor zorgt dat ik klaar ben voor de toekomst”, concludeert Van Dorsser. u PlattelandsPost | november | nr.9

24-25_koudewarmte-opslag.indd 25

25

28-10-13 14:50

Veredelaar ontwikkelt sojaras voor Nederlands klimaat

Project droomplant Vermeerdering |

Tekst en foto’s: Durkje Hietkamp

Soja is op de Nederlandse akkers prima te verbouwen, bevestigt veredelaar Hendrik Rietman. Maar voordat er een ras is dat ook economisch rendabel presteert, heeft hij naar verwachting nog zo’n zes jaar selectiewerk nodig, én een dosis geluk.

H

endrik Rietman weet het zeker: tussen de duizenden sojaplanten die hij op zijn proefveld in het Drentse Eext verbouwt, zitten dé ouderplanten die een ras kunnen opleveren waarnaar hij al jaren op zoek is. “Maar je moet vooral ook een flinke dosis geluk hebben”, zegt hij lachend.

Doel Rietmans doel is om een sojaplant te ontwikkelen die goed kan groeien in het gematigde Nederlandse klimaat. Het perfecte ras ontwikkelen, is een zaak van lange adem, maar door het selecteren van de planten met de beste eigenschappen en het inkruisen hiervan, komt hij elk jaar een stapje verder. Als de geselecteerde nakomelingen vervolgens goed presteren in vergelijking met de al bestaande rassen, vermeerdert Rietman deze. “Van de 100.000 planten zijn er slechts enkele geschikt om mee verder te kruisen. Het slagingspercentage van de kruisingen ligt vervolgens op circa 10 procent. Er zijn nog zo’n zes generaties nodig om een plant te krijgen die genetisch stabiel is.” De veredelaar streeft naar een plant die gele bonen geeft, midden tot eind september is afgerijpt, het op verschillende grondsoorten goed doet, een hoge opbrengst geeft, mooi rechtop staat en een gesloten bladerdek heeft, waardoor onkruid weinig kans maakt. Daarnaast moeten de bonen twintig centimeter boven de grond hangen, zodat ze goed met een combine te oogsten zijn. “Mijn droomplant is in alle eigenschappen superieur”, zegt Rietman. “De goede genen daarvoor zijn er wel, de fixatie ervan is alleen lastig.”

Meten

De stikstofbinding vindt plaats in de wortelknolletjes. Deze knolletjes zitten relatief ondiep.

Rietman startte vier jaar geleden met de sojateelt. Daarvoor haalde hij 45 rassen uit de genenbank. Hij verbouwde de planten op het melkveebedrijf van zijn ouders in het Groningse Tolbert. In een tunnelkas van 180 m2 staat zijn beste materiaal, waarmee kruisingen worden gemaakt, die vervolgens worden vermeerderd. Op zijn proefveld in Eext staan inmiddels meer dan duizend verschillende lijntjes en honderden rassen. De rassen komen

26

26-27_soja.indd 26

28-10-13 14:50

Akkerbouw

overal vandaan. Op basis van literatuur en genenbankdata vroeg hij nieuw materiaal aan uit Japan. “Veel van dit materiaal bloeit niet onder onze zomerse daglengtes. Daardoor bevat deze materie hopelijk een andere genetische samenstelling dan ultravroeg materiaal.” Om kruisingen toch uit te kunnen voeren, zette hij een forceringskas op met twaalf uren donker en twaalf uur licht per etmaal.

Oogsten Om de tien dagen loopt hij met een elektronisch notitieblokje door het veld om de resultaten te noteren. “Deze scoort goed qua opbrengst, die is vroeg afgerijpt, dit gewas ligt veel te plat en de planten die daar staan zijn droogtegevoelig”, wijst Rietman. Via meetschalen kent hij waardes toe aan diverse eigenschappen, om de lijntjes te vergelijken. De mooiste planten haalt hij eruit om mee verder te kruisen. De sojaoogst ligt inmiddels onder dak. Rietman is begonnen met het uitkloppen van de planten. “Ik tik de plant twee keer tegen een houten schot en de bonen rollen er vanzelf uit. Zo heb ik alle bonen in een maand of twee in zakjes geoogst.” Van elk zakje zaait hij in het voorjaar weer twintig zaden uit.

Bonen De bonen zijn er in alle soorten en maten. Rietman plukt een paar van de peulen om de inhoud te laten zien. De peulen bevatten gemiddeld twee tot vier zaden. Er bestaan verschillende types die onderling verschillen in grootte, eiwit- en oliegehalte. De kleuren variëren van geel tot zwart, bruin en groen. De gele bonen heeft hij het liefst. “Voor een koe maakt de kleur niets uit, maar de voedingsmiddelenindustrie vraagt vooral naar de gele variëteit, waardoor een vervolgproduct, bijvoorbeeld tofu, kleurneutraal blijft. Hiervoor krijg je een hogere prijs betaald.”

Teelt Soja is op de Nederlandse akkers prima te verbouwen. Begin mei gaan de zaden de grond in. “Als ze dan worden gezaaid, zijn ze half mei boven als de kans op nachtvorst

Hendrik Rietman oogst de afgerijpte sojaplanten op zijn proefveld in Eext.

klein is. De bonen kunnen maximaal 2 à 3 graden vorst hebben”, vertelt Rietman. Onkruid in het gewas is met de toegelaten middelen prima te bestrijden en de plant is weinig gevoelig voor ziekten en plagen. Alleen voor valse meeldauw, sclerotinia of pathogene bacteriën kan hij gevoelig zijn, laat Rietman weten. Het gewas past goed in het bouwplan. Soja is namelijk een vlinderbloemige plant die in symbiose leeft met de Rhizobium-bacterie. Rietman trekt een plant uit de grond en laat de speciale wortelknolletjes zien waarin de bacterie stikstof uit de lucht omzet in stikstofverbindingen. “De plant ontvangt meststoffen van de bacterie in ruil voor voedingsstoffen.”

Potentie Voor een economisch rendabele sojateelt in Nederland is een opbrengst van 4,5 ton per hectare vereist. “Die ligt nu nog op circa drie tot vier ton per hectare”, zegt Rietman. Volgens hem is een opbrengst van 4,5 ton binnen enkele jaren best mogelijk. “Door veredeling in combinatie met een optimaal teeltmanagement is nog wel een grote opbrengstsprong te behalen. In Brazilië is de gemiddelde opbrengst maar twee tot drie ton per hectare. Bovendien roept de sojateelt in Zuid-Amerika de laatste jaren in Europa veel emoties op en wordt non-ggo soja duur-

der door een beperkter aanbod. Hierdoor zou Nederlandse non-ggo soja financieel best aantrekkelijk kunnen worden.” Rietman verwacht dat de sojaproductie de komende decennia nog aanzienlijk verder stijgt, vooral door de groeiende welvaart in China, waar steeds meer vlees wordt geconsumeerd. “Met een opbrengst van 4,5 ton per hectare en een huidige prijs van 350 tot 400 euro per ton, in vergelijking met graanprijzen van 170 tot 185 euro per ton en opbrengsten van 8 tot 10 ton per hectare tarwe, kan soja in Nederland break even worden geteeld.”

Trots Deze inschatting gaat echter met een grote mate van onzekerheid gepaard. “Op deze schaal doorzetten, is financieel niet meer mogelijk”, zegt Rietman spijtig. Daarom zoekt hij mogelijkheden voor samenwerking, met onder andere mengvoederbedrijven, veredelingsbedrijven en eventueel boeren. “Misschien dat we gezamenlijk een stichting kunnen oprichten waarbij alle partijen voor win-win gaan. Als het niet financieel wordt gecompenseerd, dan zal ik dit experiment terug moeten schroeven.” Rietman hoopt op een snelle genetische vooruitgang. Hij wil daar op zijn manier een bijdrage aan leveren. “Ik ben er trots op dat de genetische basis hier zo groot is.” u PlattelandsPost | november | nr.9

26-27_soja.indd 27

27

28-10-13 14:51

Biggenkernen zorgen voor groei

Biggenproductie

in Thüringen Wereldwijd |

Tekst: Carolien Makkink

In de bosrijke omgeving van Thüringen in Duitsland ligt varkenshouderij Heideland Gutsverwaltung. Door de inzet van een nieuw soort voer is de groei van de biggen op het bedrijf de afgelopen tijd fors toegenomen.

H

eideland Gutsverwaltung heeft in Thüringen verschillende bedrijfslocaties, waarvan de belangrijkste twee staan in Thiemendorf en Schöngleina. In Thiemendorf staat het zeugenbedrijf en in Schöngleina zijn 18.000 biggenplaatsen, verdeeld over twee bedrijven op één locatie. Beide bedrijven hebben een eigen hygiënesluis met douches. Heideland heeft in Duitsland ook nog vleesvarkensbedrijven, waar de restbiggen worden afgemest tot 120 kg.

Duroc In Thiemendorf is bedrijfsleider Peter Fuglsang verantwoordelijk voor de 9500 zeugen, verdeeld over twee productie-eenheden. De F1-zeugen worden vier tot vijf dagen na spenen geïnsemineerd met Duroc-sperma. De combinatie van F1-zeugen met Duroc-beren levert volgens Fuglsang de beste vleesvarkens, met een uitstekende vleeskwaliteit. De Durocberen staan op hetzelfde bedrijf. De medewerkers verzamelen het sperma, dat na controle op het eigen laboratorium wordt verdund en opgeslagen. De drachtige zeugen worden in groepen gehuisvest tot een paar dagen voor afbiggen. De biggen worden gespeend op een leeftijd van 21 dagen en wegen dan gemiddeld bijna zes kg. Na het spenen gaan de biggen naar het opfokbedrijf in Schöngleina. Daarvandaan worden de biggen op een gewicht van 28 tot 30 kg afgeleverd.

Brijvoer De zeugen krijgen brijvoer met drie vloeibare bijproducten: tarwezetmeel, gistconcentraat uit de bio-ethanolproductie en bierbostel.

Aanvullend mengvoer wordt samengesteld op basis van de beschikbare bijproducten en geleverd door verschillende mengvoerbedrijven. “We werken hiervoor samen met Twilmij in Stroe”, legt Fuglsang uit. “Twilmij levert Ultimo-kernen die bij ons in Duitsland worden gemengd met onder meer granen en soja om onze vloeibare bijproducten optimaal aan te vullen.”

Droge voeders De samenwerking met Twilmij is begin 2013 gestart en de ervaringen zijn positief. Sinds april van dit jaar gaan de biggenkernen vanuit Stroe naar Safu in Salzfutterkapelle en Agravis in Querfurt. Deze mengvoerbedrijven produceren op basis van de Twilmij-kernen volledige droge voeders voor de biggenopfok in Schöngleina. Bedrijfsleider Kerstin Gerlach is enthousiast: “Sinds we gebruikmaken van de Twilmij-producten zien we duidelijk minder diarree bij de biggen en is de groei verbeterd. In de afgelopen drie maanden groeiden de biggen in het traject tussen 5,5 en 30 kilogram gemiddeld maar liefst 455 gram per dag.” De biggenvoeders zijn nu per 100 kg wel duurder dan vroeger, maar door de verbeterde biggengroei wordt dit ruimschoots goedgemaakt. “De voerkosten per kilogram groei zijn gedaald door het gebruik van Twilmij-kernen.” In Duitsland wordt veel gewerkt met langlopende contracten, met vaste biggenprijzen. “Dat betekent dat rust in de stal en gezonde en snel groeiende biggen direct voordeel opleveren voor ons als biggenproducent”, aldus Gerlach. u

Bedrijfsleider Peter Fuglsang.

28

28_varkensvoertwilmij.indd 20

29-10-13 15:07

Hoogleraar Van Arendonk op Food Valley Expo

Genomics kan dierwelzijn

verbeteren Gezondheid |

Tekst: Norbert van der Werff

Animal genomics heeft geleid tot een revolutie in de veehouderij. De efficiëntie is verbeterd en genomics kan zelfs het dierwelzijn verbeteren. Dat blijkt uit de presentatie van hoogleraar Johan van Arendonk op de Food Valley Expo.

Z

estig jaar geleden werd het DNA ontdekt. Sindsdien wordt er steeds meer bekend over de rol die specifieke genen vertolken. Van oudsher wordt doorgefokt met dieren die gewenste eigenschappen hebben. Nu kan worden gekeken of goed presterende dieren inderdaad de juiste genen bezitten en wordt met de geselecteerde dieren doorgefokt. “Er wordt dus gebruikgemaakt van genetische variatie en er is geen sprake van genetische modificatie”, legt Johan van Arendonk, hoogleraar Fokkerij en Genetica aan Wageningen Universtity, uit. De kosten van het onderzoeken van de sequentie van het DNA daarvan zijn nu nog hoog, maar Van Arendonk verwacht dat dat binnenkort minder dan 1000 euro per individueel dier gaat kosten. Hij spreekt van een revolutie. De nieuwe technologie heeft ertoe bijgedragen dat een zeug in 2005 de helft meer biggen kreeg dan in 1960. Het aandeel van het varken dat kon

worden gebruikt als vlees, steeg met 37 procent, terwijl de hoeveelheid voer die nodig is voor een kilo vlees halveerde. De melkopbrengst van koeien nam in die 45 jaar toe met 67 procent van 6000 kilo melk per koe per jaar naar 10.000 kilo melk. Ook bij kippen werden grote resultaten geboekt. Vleeskippen hadden in 2005 veertig dagen nodig om een gewicht van twee kilo te bereiken, terwijl dat in 1960 nog honderd dagen waren en daarvoor is minder voer nodig. Legkippen produceren 30 procent meer eieren. Met genomics kan ook worden geselecteerd op smaak. “Als je een goed stuk varkensvlees hebt, kun je het DNA onderzoeken en in het vee dieren selecteren met het gewenste DNA en daarmee verder fokken.”

Berengeur Er zijn echter ook dierwelzijnsaspecten. Van de beren levert 3 tot 5 procent vlees met

berengeur. Dat kan worden voorkomen door de dieren te castreren, wat niet wenselijk is. Genetisch onderzoek in de karkassen van dieren kan uitwijzen of dieren aanleg hebben voor berengeur. “Door terug te traceren, wordt duidelijk met welke families niet moet worden doorgefokt”, legt Van Arendonk uit. De hoogleraar erkent dat daarmee geen absolute zekerheid over de afwezigheid van berengeur kan worden verkregen. Een ander voorbeeld voor het verbeteren van het dierwelzijn is het voorkomen van kannibalisme. Sommige kippen hebben daarvoor aanleg. Genomics kan worden gebruikt om te selecteren op dieren die daarvoor geen aanleg hebben, waardoor kannibalisme kan worden uitgebannen.

Methaan Bovendien kan de milieu-impact worden beïnvloed, bijvoorbeeld door de uitstoot van methaan door koeien te verminderen. Het meten van de emissie van een koe in een afgesloten speciale ruimte is echter nog erg duur. Binnen het Top Instituut Food & Nutrition wordt daarom gekeken naar andere indicatoren voor de emissie van een rund, zoals een sensor op een melkrobot en analyse van de melk. u


29_genomics.indd 21

29

29-10-13 13:07

__00_PLP_Postjes_9-2013_36 30-10-13 09:55 Pagina 36

PlattelandsPOST Molens staan aan de basis van diverse hedendaagse industrieën. Het boek Molenaarsverleden geeft, in de vorm van veertig essays, een impressie van molens, molenaars en hun rol in de samenleving. Zo was de molen een belangrijk sociaal ontmoetingspunt voor boeren, bakkers en particulieren.

Wilt u iedere dinsdag het laatste agrarische nieuws in uw mailbox ontvangen? Ga dan naar de website

www.plattelandspost.nl

Bestel Molenaarsverleden voor slechts € 13,50 via 088-2944865.

en klik op de banner:

Uw driewekelijkse informatiebron voor interviews, reportages en ontwikkelingen op het gebied van diervoeding en techniek.

Vrijblijvend kennismaken met De Molenaar? Bestel 3 edities voor slechts €27,50. Kijk op www.demolenaar.nl voor meer informatie.

Als agrariër levert u de grondstoffen, maar wat gebeurt er daarna in de voedselproductie? U leest het in Eisma Voedingsmiddelenindustrie.

Vrijblijvend kennismaken met EVMI? Bestel 3 edities voor slechts €49,-. Kijk op www.evmi.nl voor meer informatie.

Isolatiebedrijf Pluimers voor een optimale klimaatbeheersing Isolatiebedrijf Pluimers is al 40 jaar expert op het gebied van isolatiemethodes in de agrarische sector. Naast jarenlange ervaring biedt Isolatiebedrijf Pluimers deskundig advies en passende oplossingen. Meer informatie: 0548-51 62 25 of [email protected].

UW KEERWANDSPECIALIST Energieweg 2, 3762 ET SOEST, 035 – 588 18 39 Regio Noord NL: dhr. A. Veijer 06 – 10 03 13 29 Regio Zuid NL: dhr. G. Verschuuren 06 – 12 91 80 65

www.mbsbeton.nl

[email protected]

10 jaar garantie

SLEUFSILO'S

Kent u

KEERWANDEN

VLOERPLATEN

al?

WATERPUTTEN

Kijk op www.pluimers.nl en ontdek de voordelen

Nee?

Maak dan nu kennis met dit vakblad voor de schapenhouder en neem een vrijblijvend proefabonnement van drie edities voor slechts € 16,50

De volgende editie van

PlattelandsPost

verschijnt op: vrijdag 20 december Thema: mestbe- en verwerking Deadline advertenties: dinsdag 10 december. Kijk op www.hetschaap.nl voor meer informatie.

Felix Berentsen: 06-42759518

Voor informatie of reservering: Felix Berentsen 06-42 75 95 18.

ForFarmers Hendrix past voersamenstelling aan

Focus op

darmgezondheid Gezondheid |

Tekst: Tessa Nederhoff

Stap voor stap is het voer van ForFarmers Hendrix na de integratie aangepast. Niet alleen het voer voor leghennen, maar ook voor vleeskuikenouderdieren en vleeskuikens is het voer veranderd. “We hebben het beste van twee werelden gecombineerd”, aldus Jan Tjassens.

V

itaForza is de naam van het vernieuwde voer voor vleeskuikenouderdieren. De naam straalt vitaliteit en kracht uit. “Naast de samenstelling van het voer, is het maalproces veranderd. Het speciale Vitakrek-procedé zorgt voor een grovere structuur en een egaler en homogener voer dat beter wordt opgenomen”, aldus Tjassens. “Door de homogene samenstelling weet je zeker dat de kippen de voedingsstoffen in de juiste verhouding binnenkrijgen.”

Gezonde darmflora In het voer zorgen onder andere vezels, lactose, MCFA, butyraat, betaïne en tannine voor een gezonde darmflora. “Vooral het aandeel grove vezels in het voer is uniek. De vezels stimuleren de spiermaag, waardoor het voer optimaal wordt vermengd met verteringssappen. Dat draagt bij aan een goede darmgezondheid. In combinatie met de structuur en samenstelling, resulteert het voer in goede vruchtbaarheid, een goede schaalkwaliteit, drogere mest, een goede vertering en een stabielere en gezondere kip met een mooi verenkleed. Deze kip brengt vitale eendagskuikens voort”, weet Tjassens uit ervaring. Uniek in het hanenvoer is de toevoeging van canthaxanthine, wat de zaadkwaliteit verbetert.

terwijl de Select-lijn is bedoeld voor pluimveehouders die zelf tarwe willen bijmengen. Het Speciaal-voer is verkrijgbaar op recept en bedoeld voor darmreparatie. Uiteindelijk doel is het voortbrengen van 1300 kuikens per vierkante meter per jaar. “Bij de topbedrijven wordt dat al gehaald. Met dit voer zijn we marktleider, zowel in hoeveelheid als in prestaties.”

Vleeskuikens Een goede voeropname, gezonde darmen, een sterk karkas en een gezonde goede groei. Dat is het doel van vleeskuikenvoer Forza. De ingrediënten voor het voer worden vermalen met een hamermolen, waarna een pers er

korrels (2 en 3 mm) van maakt. “Voor hele kleine kuikens kunnen de korrels nog door de kruimelaar, waardoor kruimelvoer ontstaat”, vertelt Tjassens. Van het voer zijn drie lijnen beschikbaar: Optima, Maxima en FeetFit. Bij alle lijnen zijn de vezels in het voer belangrijk. “FeetFit is een minder geconcentreerd voer waarmee voetzoolproblematiek wordt aangepakt. Doordat er minder energie en eiwit in zit, groeien de kuikens rustiger en blijft het strooisel droger”, legt de verkoopleider uit. “Bij boeren die dit voer nodig hebben, sturen we vaak een technisch specialist langs die kijkt of er in het management zaken kunnen worden verbeterd, zoals ventilatie of verwarming.” Bij de Maxima-lijn staan daggroei en een scherpe voederconversie voorop, terwijl de Optima-lijn er tussenin zit. Dit laatste type voer wordt het meest ingezet. “Het resultaat: drogere stallen, een betere voederconversie, gezondere dieren en een betere daggroei. In het voer hebben we het beste van beide voerleveranciers gecombineerd. Met dit voer zijn we in staat marktleider te worden”, concludeert Tjassens. u

Voerlijnen Afhankelijk van de situatie en het doel kan worden gekozen voor één van de vier voerlijnen: Optima, Maxima, Select of Speciaal. De Maxima-lijn bevat meer energie en eiwit,

Het vernieuwde voer van ForFarmers Hendrix voor vleeskuikenouderdieren focust op diergezondheid. (Foto: ForFarmers Hendrix)


31_nieuwvoerforfarmers.indd 31

31

28-10-13 14:51

Kverneland

kijkt vooruit Techniek |


De overname door Kubota heeft Kverneland Group een nieuwe impuls gegeven. Met nieuwe innovaties concentreert de machinefabrikant zich weer op de toekomst. “Kverneland heeft weer ambitie om zich verder te ontwikkelen”, aldus Ingvald Løyning, CEO bij Kverneland.

M

et de overname door Kubota heeft de Kverneland Group weer voldoende ruimte om zich volledig op haar producten te concentreren. Om het leveringsprogramma compleet te maken, ging Kverneland Group in 2010 een joint-venture aan met de Italiaanse persenfabriek Gallignani. De samenwerking leidde vorig jaar tot een volledige overname door Kverneland Group. Voorlopig brengt het bedrijf twee modellen persen op de markt: een rondebalenpers met vaste kamer en eentje met een variabele perskamer onder de merknaam Vicon. Daarnaast is er een perswikkel-combinatie met de mogelijkheid om het persgedeelte te vervangen. De combinatie is te gebruiken met zowel een vaste als variabele perskamer. Eén van de ideeën erachter is dat het wikkelgedeelte ongeveer twee keer zo lang meegaat als een pers.

432 F. Dit is een front-trommelmaaier die een zwad legt met een breedte van 1 meter en vanwege het smalle zwad goed past in een systeem met zomerstalvoedering. Deze maaier is in standaarduitvoering opgehangen in een pendelbok. Om het gewas bij elkaar te harken heeft Vicon nu de Andex 904, een tweerotor-hark met een variabele werkbreedte van 8 tot 9 meter. Deze hark kan op transport worden gezet zonder de tandarmen af te nemen. De hark kan in verticale stand zakken. Daarnaast kan ook de gehele machine aan de achterkant hydraulisch zakken.

Geospread Een highlight is de nieuwe Vicon Geospreadkunstmeststrooier. Hiermee minimaliseert

bij geren en wendakkers de overlap door via de elektronica het strooibeeld te variëren. Hierbij verdraait de toevoeropening boven de strooischijven in combinatie met het bijstellen van de dosering. Op de Agritechnica introduceert Vicon een app die de strooier automatisch op de juiste beginwaarde afstelt, afhankelijk van de soort kunstmest. Daarna is de strooier tijdens het werk volledig zelfregelend. Dat wil zeggen dat hij zelf de dosering en strooibreedte aanpast, waardoor er geen overlapping van het strooibeeld plaatsvindt.

?

Spuittechniek Kverneland iXter-iXtra is een gecombineerde naam met een eveneens gecombineerde machine in de spuitechniek. Hiermee combineert Kverneland de gedragen 2200 liter iXter-spuit met de nieuwe 1100 liter iXtrafronttank. Als combinatie heeft de spuit een capaciteit van 3300 liter vloeistof. Dankzij een nieuw managementsysteem kunnen deze twee tanks als één worden gebruikt, waarbij ze tegelijk worden leeggespoten. Uit elke tank kan ook afzonderlijk worden gespoten, met bijvoorbeeld twee verschillende gewasbeschermingsmiddelen. u

Vicon Hooibouwlijn Vicon heeft meer nieuws op het gebied van voederwinning. De machinefabrikant heeft nu een combinatie van drie maaiers die in vlinderopstelling voor en achter de trekker worden gekoppeld. De totale werkbreedte is toegenomen van 8,70 naar 9,50 meter. De nieuwe frontmaaier is de Extra 332 F met een werkbreedte van 3,20 meter, die ook op 750 aftakastoeren kan maaien. De frontmaaier heeft een geveerde bodemontlasting, omdat deze volgens Vicon, sneller reageert dan bijvoorbeeld een hydraulische. Achter de trekker komen twee Extra 395-maaiers met elk een werkbreedte van 3,60 meter. Een andere optie voorop is de Vicon Expert

Kverneland gaat voor capaciteit met de 6 meter brede getrokken zaaicombinatie U-Drill 6000.

32

32_kverneland.indd 32

28-10-13 14:52

Andere activiteiten

op het bedrijf Fiscaal bekeken |

Ta

Tekst: Mr. Erik Marcus

Boeren die kiezen voor nevenactiviteiten moeten op hun hoede zijn voor de fiscale regels. De uitoefening van een andere activiteit op het bedrijf blijft namelijk meestal niet zonder fiscale gevolgen.

w

Mr. Erik Marcus is werkzaam bij Remie Fiscaal Juridisch Adviesbureau te Uden.

Op veel agrarische bedrijven is veehouderij of akkerbouw niet meer de enige bedrijfsactiviteit. Tal van andere activiteiten hebben zich op deze bedrijven ontwikkeld. Van de traditionele caravan- en paardenstalling tot een horeca-activiteit, zorg-, knutsel- of kinderopvangboerderij. Soms bestaat er nog wel een band met de oorspronkelijke activiteiten.

stelling is uitsluitend van toepassing op de landbouwgrond die feitelijk in het kader van het landbouwbedrijf wordt uitgeoefend. Daarvan is dus geen sprake meer wanneer de grond (of een deel daarvan) ten behoeve van een andere activiteit wordt gebruikt. De toekomstige waardeverandering is bij realisatie belast. Realisatie vindt niet alleen plaats bij de verkoop van de grond, maar ook bij de overgang van het ondernemings- naar het privévermogen, bijvoorbeeld bij staking van de onderneming. Ook met het oog op een eventuele discussie met de belastinginspecteur is het verstandig een taxatierapport van de waarde van de cultuurgrond te laten opmaken op het moment dat de grond voor de andere activiteit gaat worden gebruikt. Tot de vastgestelde waarde is de landbouwvrijstelling van toepassing. Op een hogere prijs niet meer.

Landbouwvrijstelling

Andere onderneming

Waardestijging van landbouwgrond blijft door de toepassing van de zogenoemde landbouwvrijstelling in de meeste gevallen buiten de belastingheffing. De landbouwvrij-

Wanneer een andere activiteit naast het landbouwbedrijf gaat worden uitgeoefend, rijst de vraag of deze activiteit als een onderdeel van het landbouwbedrijf kan worden

ie in het buitengebied woont, kijkt er al niet meer van op wanneer langs de kant van de weg een bord staat waarop staat aangegeven dat op het agrarische bedrijf ook andere bedrijfsactiviteiten plaatsvinden. Noodgedwongen, voor extra inkomsten, of gewoon een uitgegroeide hobby. In de meeste gevallen is er sprake van niet-agrarische activiteiten. Deze activiteiten blijven niet altijd zonder fiscale gevolgen.

Verbrede landbouw

Op landbouwbedrijven vinden steeds vaker nevenactiviteiten plaats.

aangemerkt of dat er sprake is van een andere – zelfstandige – bedrijfsactiviteit. In deze laatste situatie bestaan er als het ware twee ondernemingen. Voor de fiscus is dat een groot verschil. Alle bedrijfsmiddelen die eerst aanwezig waren in de landbouwonderneming maar die nu worden gebruikt in de andere onderneming, passeren een soort fiscale grens. Wanneer er op het moment van het passeren van die grens een meerwaarde in het bedrijfsmiddel aanwezig is, moet daarover in de ‘oude’ onderneming (in beginsel) worden afgerekend met de fiscus.

Keerzijde De keerzijde is dat het bedrijfsmiddel in de nieuwe onderneming tegen de hogere waarde in het economisch verkeer op de balans wordt opgenomen, waardoor er afschrijvingsmogelijkheden ontstaan. Dit gaat vanzelfsprekend niet op voor grond. Niet onbelangrijk is dat met betrekking tot het deel van de cultuurgrond dat tot de nieuwe onderneming gaat behoren, op eenvoudige wijze de huidige toepassing van de landbouwvrijstelling is veiliggesteld op de voorgedane waardeverandering. Wanneer de bedrijfsactiviteiten beperkt van omvang zijn en ook nog in het verlengde liggen van de kernactiviteiten op het bedrijf, is het meestal wel verdedigbaar dat deze activiteiten onderdeel zijn van het bestaande landbouwbedrijf. De hiervoor genoemde problemen spelen dan niet. De landbouwvrijstelling is dan niet alleen meer van toepassing op toekomstige waardestijgingen van de cultuurgrond, omdat de grond niet langer feitelijk in het agrarisch bedrijf wordt aangewend. ◆ PlattelandsPost | november | nr.9

33_fiscaalbekeken.indd 33

33

28-10-13 14:52

Agenda

In de rubriek Agenda staan evenementen en activiteiten gericht op de agrarische sector voor zover die bij de redactie bekend zijn. Activiteiten voor deze rubriek kunt u aanmelden bij de redactie: [email protected]

7 november

19 november

Rundvee-studiedag, Wezep

Seminar ‘De verbinding’, Raalte

9 november

19 - 21 november

Kijkdag nieuwe CZAV-vestiging Axelse Sassing, Westdorpe

Rundvee & Mechanisatie Vakdagen, Gorinchem

20 november 9 november

Internationaal melkveevoeding-symposium ‘Voerefficiëntie bij melkvee’, Wageningen

Masterclass BVD en IBR, Varsseveld

HAS Business Event, Den Bosch

21 november 12 - 16 november Agritechnica, Hannover (Duitsland)

Symposium ‘Duurzame melkveehouderij, meerdere wegen naar Rome’, Beekbergen

14 november

22 - 23 november

Themamiddag ‘Vijf jaar beren onderweg’, Utrecht

Najaarsshow Slootsmid, Borculo

14 november

22 - 24 november

GES-dag, Wezep

VTV Groene Passie, Apeldoorn

14 november

22 - 24 november

Boerinnendag, Holten

Abemec-show, Veghel

15 november

23 november

Open dag melkveebedrijf Stegehuis, Nieuweroord

Symposium voor AVVN-achterban tijdens VTV Groene Passie 2013, Apeldoorn

15 november Open dag vleeskuikenstal familie De Boer, Drachstercompagnie

23 - 24 november Landbouwminiaturen beurs en tentoonstelling, Zwolle

15 november Open dag nieuwe melkveestal Van der Schoot, Oelegem

25 november Masterclass BVD en IBR, Alkmaar

17 november Socrateslezing ‘Duurzaam eten zonder dogma’s’, Amsterdam

26 november

18 november

26 - 28 november

Masterclass BVD en IBR, Wijchen

AgrarKontaktTage, Bad Salzuflen (Duitsland)

Masterclass BVD en IBR, Hardenberg

Adverteerdersindex Omslag 2 Expo Management Omslag 3 Evenementenhal Gorinchem Omslag 4 Van Benthem

16 AgroSensi 16 Constructie Van Doorn

Directie: Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur Gerbert Tiecken, uitgeef directeur

Redactiecoördinator: Durkje Hietkamp Telefoon: 088-2944823 E-mail: [email protected]

Studiedag Rundveehouderij, Gorinchem

21 november 12 november

Uitgave: Eisma Businessmedia bv Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden Bezoekadres: Celsiusweg 41, Leeuwarden

20 november 21 november Geitenstudiedag ‘Versterken van ondernemerschap door persoonlijk inzicht’, Rijkevoort

Colofon PlattelandsPost is het vakblad voor de agri-sector en verschijnt 10 keer per jaar

Uitgever: Jacqueline Wijbenga

Masterclass ‘Bedrijfsvoering in agrarisch bedrijf’, Breukelen

12 november

vakblad voor de agri-sector

Conferentie GlobalG.A.P., Hoogstraten (België)

Open dag melkveebedrijf familie Pepers, Haps

11 november - 4 december

Plattelands Post

23 Plattelandspost 9 Hoekman Houtindustrie Rijssen 9 Joskin 23 Rinagro 16 Snel Hout en Rubber Handel 9 Speerstra Feed Ingredients

Redactie: Tessa Nederhoff Bert Platzer Redactiemedewerkers: Hendrik Begeman, Rian Weemen, Rinus van Wezel en anderen Advertentieverkoop: Accountmanager: Felix Berentsen Telefoon: 06 42759518 Verkoop binnendienst: Yttje de Vries Tel. 088-2944843 Traffic: ZeeDesign Telefoon: (0517) 531672 Fax: (0517) 531810 E-mail: [email protected] Marketing Ria Hoekstra Telefoon: 088-2944800 E-mail: [email protected] Abonnementen: Abonneeservice Eisma Businessmedia Postbus 2238, 5600 CE Eindhoven Telefoon: 088-2266648 [email protected] De abonnementsprijs voor Nederland bedraagt voor een jaargang in 2013 € 75,- exclusief 6% BTW (bij automatische incasso bespaart u € 2,00 administratiekosten) en is bij vooruitbetaling verschuldigd. Voor andere landen op aanvraag. Abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opzegging dient schriftelijk en minimaal een maand voor het einde van de abonnementsperiode te geschieden; u ontvangt een schriftelijke bevestiging van uw opzegging. Bankrelatie: - voor Nederland: Rabobank: 0335434991 - voor België: Postcheque Brussel 000-0007463-91 PrePress: ZeeDesign, Witmarsum Druk: Veldhuis Media, Raalte

© Copyright 2013 Eisma Businessmedia bv Leeuwarden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Leveringsvoorwaarden: zie www.eismamediagroep.nl.

34

34_agenda.indd 34

30-10-13 11:39

Vakdagen

Vakdagen

Evenementen

HAL

HARDENBERG GORINCHEM VENRAY

B E U R S A G E N D A A G R A R I S C H E V A K B E U R Z E N

Rundvee & Mechanisatie Vakdagen

19, 20& en 21 november Rundvee Rundvee & 2013 Mechanisatie Vakdagen

AgrarKontaktTage

Mechanisatie Vakdagen

RUNDVEE & MECHANISATIE VAKDAGEN GORINCHEM Dé vakbeurs voor rundveehouders, akkerbouwers en loonwerkers uit Zuid, West en Midden Nederland en België

AgrarKontaktTage

26, 27 en 28 november 2013

AGRARKONTAKTTAGE BAD SALZUFLEN (D) Überregionaler Treffpunkt für die moderne Landwirtschaft Rundvee & Mechanisatie Vakdagen

17, 18 en 19 december 2013 AgrarKontaktTage

RUNDVEE & MECHANISATIE VAKDAGEN VENRAY Dé vakbeurs voor rundveehouders, akkerbouwers en loonwerkers uit Zuidoost Nederland, Duitsland, België en Luxemburg

Landbouwdagen Intensieve Veehouderij

25, 26 en 27 februari 2014

LIV VENRAY Dé vakbeurs voor de varkens-, kalveren pluimveehouderij www.agrarischebeursagenda.nl Evenementenhal Hardenberg

Evenementenhal Gorinchem

Evenementenhal Venray

Messe Bad Salzuflen (D)

J a a r g a n g 4 3 Plattelands Post Plattelands Akkerbouw Voer uit mest Hardenberg

Recommend Documents