Antroposofisch geïnspireerde psychiatrie, verslavingszorg en gehandicaptenzorg
JAARDOCUMENT MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDING 2011
Lievegoed Zorggroep Prof. Bronkhorstlaan 24 3723 MB Bilthoven 030 22 555 55 KvK Utrecht 30223411
[email protected] www.lievegoedzorggroep.nl
INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE
-2-
1 UITGANGSPUNTEN VAN DE VERSLAGLEGGING
-3-
2 PROFIEL VAN DE ORGANISATIE
-3-
2.1 ALGEMENE GEGEVENS 2.2 STRUCTUUR VAN DE ORGANISATIE 2.3 KERNGEGEVENS VAN DE LIEVEGOED ZORGGROEP
-3-3-7-
3
-8-
BESTUUR, TOEZICHT EN BEDRIJFSVOERING
3.1 BESTUUR EN TOEZICHT 3.2 RAAD VAN BESTUUR 3.3 RAAD VAN TOEZICHT 3.5 VASTGOED
-8-8-8- 11 -
4. BELEID, INSPANNINGEN EN PRESTATIES
- 12 -
4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9
- 12 - 12 - 12 - 13 - 15 - 15 - 16 - 17 - 17 -
BELEID 2011 FINANCIEEL BELEID BEREIKTE RESULTATEN KWALITEITSBELEID CLIËNTTEVREDENHEIDSONDERZOEKEN KLACHTEN ONTWIKKELINGEN EN RESULTATEN IN DE DIVISIE VGZ ONTWIKKELINGEN IN DE DIVISIE GGZ SAMENLEVING
5. JAARREKENING
- APART DOCUMENT -
1
UITGANGSPUNTEN VAN DE VERSLAGLEGGING
De Lievegoed Zorggroep presenteert hierbij haar jaardocument 2011. Deze organisatie biedt antroposofisch geïnspireerde psychiatrie, verslavingszorg en zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Dit verslag beschrijft de stand van zaken op concernniveau. Waar nodig en zinvol wordt gerapporteerd op het niveau van de organisatorische eenheden: de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking (VGZ) en de psychiatrie en verslavingszorg (GGZ). Het jaar 2011 kunnen we kenmerken als een overgangsjaar naar een nieuwe opbouwfase. Na een periode van waarin veel aandacht uitging naar herstel van de financiële positie vormde 2011 de springplank om een continuïteitsslag te maken. De komende jaren staan voor de Lievegoed Zorggroep in het teken van het bouwen aan de positie van een kwalitatief hoogwaardige nichespeler, die vanuit het antroposofische gedachtengoed invulling geeft aan een zorgaanbod voor mensen met een vraagstuk op het terrein van de VGZ en de GGZ.
2
PROFIEL VAN DE ORGANISATIE 2.1
ALGEMENE GEGEVENS
Lievegoed Zorggroep Professor Bronkhorstlaan 24 3723 MB Bilthoven KvK 30223411 030 2255555
[email protected] www.lievegoedzorggroep.nl
2.2
STRUCTUUR VAN DE ORGANISATIE 2.2.1 JURIDISCHE STRUCTUUR
De Lievegoed Zorggroep is een statutaire stichting met een 100% deelname in de Hondspol B.V. 2.2.2 ORGANISATORISCHE STRUCTUUR 31 DECEMBER 2011 De topstructuur bestaat uit eenhoofdige Raad van Bestuur, twee divisiedirecteuren (VG en GGZ) en een directeur Zorg, tevens eerste geneeskundige. De aansturing van de ondersteunende eenheden en staf is binnen het directieteam verdeeld.
-3-
2.2.3 BESTURINGSSTIJL De Lievegoed Zorggroep is een kleine en compacte organisatie. Vanuit de visie dat de patiënt/cliënt centraal staat en de organisatie functioneert door en met professionals, past het principe dat besluitvorming daar dient plaats te vinden waar het besluit het meest beïnvloed kan worden. Dus decentraal, tenzij. Er is in 2011 voortvarend gewerkt aan het doorvoeren van deze nieuwe besturingsfilosofie, het meest merkbaar in de begrotingscyclus en beleidscyclus. Vanuit de planning- en controlesystemen is er een grotere betrokkenheid vanuit het operationele management. 2.2.4 DUAAL MANAGEMENT Daar waar de Lievegoed Zorggroep heel bewust heeft gekozen voor een structuur van verdeling van verantwoordelijkheden en bevoegdheden die te kenmerken valt met het principe “decentraal, tenzij”, past een stijl van duaal leiderschap in een integrale context. In dit duale model wordt de besluitvorming in de lijn gevoed vanuit de twee belangrijkste componenten, de bedrijfsvoering en de zorginhoud. Per structurele eenheid kennen we twee leidinggevenden. Eén voor de bedrijfsvoering en één voor de zorginhoudelijke kant. Beiden zijn integraal verantwoordelijk en aanspreekbaar op het kwantitatieve en kwalitatieve resultaat van de eenheid als geheel. In 2010 is dit duale model ingevoerd door het benoemen van een psychiater tot directeur Zorg bij de Lievegoed Zorggroep. Deze directeur heeft de verantwoordelijkheden en taken die voortvloeien uit de Wet BOPZ voor de gehele Lievegoed Zorggroep. Dit model is voor de divisie GGZ in 2011 verder ingevoerd. In de divisie VGZ wordt het principe van een duaal leiderschap in een integrale context vooral ingevuld vanuit de centrale positie van de divisiedirecteur met de directeur Zorg. 2.2.5 MEDEZEGGENSCHAP MEDEWERKERS Op 22 maart 2011 is een nieuwe ondernemingsraad aangetreden met 13 zetels en een zittingstermijn van 3 jaar. De zetelverdeling over de drie kiesgroepen GGZ, VGZ en Bedrijfsvoering is 5:5:3. Hiermee werd afscheid van genomen van de oude medezeggenschapstructuur uit 2008, met een centrale ondernemingsraad en de twee divisieraden. Deze oude structuur bleek na verloop van tijd niet slagvaardig genoeg in een sterk veranderende organisatie. Belangrijke onderwerpen op de agenda van de ondernemingsraad in 2011 waren:
Vaststelling nieuw functiehuis Invoering duaal management GGZ Verhuizing Arta Ambulant Reorganisatie GGZ Herstructurering ICT Overstap naar arbodienst Provar
In het eigen jaarverslag legt de ondernemingsraad uitgebreid verantwoording af over haar werkzaamheden in 2011. De ondernemingsraad heeft een ambtelijk secretaris, in de persoon van Rienk Jan Bos. De ondernemingsraad vergadert tweemaal per maand. In de laatste week van iedere maand is er overleg met het bestuur.
-4-
Ambtelijk ondersteuner
Kiesgroep GGZ
Rienk Jan Bos
Femke Dijkstra
Eric van Beek Aanzet
Witte Hull (vicevoorzitter)
Minke de Haan Arta Ambulant
Harold Dijkgraaf (voorzitter)
Hans Janssen Hoge Born
Hamingen
Gertjan Lijftogt
Ingrid van Kempen
leden Ondernemingsraad per 31-12-2011
Bilthoven
Wederik
Florian Dunselman
Annemiek Bos Bilthoven
Kiesgroep Bedrijfsvoering
Zonneweg Marja Hofmeijer
Vacante zetel
Magenta Vacante zetel
Kiesgroep VGZ
Vacante zetel
2.2.6 MEDEZEGGENSCHAP CLIËNTEN De raad overlegde dit jaar vier keer met de bestuurder.
februari
april
•de bestuurder informeert de raad over de begroting 2011 en de strategieplannen voor de toekomst. •Speciale aandacht kreeg het projectvoorstel integratie GGZ en VGZ in Driebergen.
• plannen rondom een zorgaanbod voor cliënten met een verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek of een verslaving, uitgewerkt voor de doelgroep jongeren aan de orde. De raad vroeg meer rekening te houden met belangen van huidige cliënten.
-5-
•de bestuurder informeert de raad over de aangekondigde reorganisatie in de divisie GGZ. •De CCR vraagt speciale aandacht voor de overheveling van de AWBZ naar de WMO. Vooral benadrukt de raad de gevolgen voor de huidige cliënten en de noodzaak tot het ontwikkelen van een strategie. •De CCR adviseert positief over de benoeming van de Mark Reitsma als bestuurder voor de Lievegoed Zorggroep. •De CCR wil graag meer inzicht in de vastgoedportefeuille en wil tijdig betrokken worden bij verdere ontwikkelingen.
juni
Okt./nov./dec
• De bestuurder informeert de raad in oktober over het voornemen de zorgboerderijen administratief af te scheiden van de Stichting en onder te brengen in een aparte BV. •Het laatste kwartaal is veel aandacht uitgegaan naar de betrokkenheid van de Lievegoed Zorggroep bij het herstelplan van de Zonnehuizen. De bestuurder heeft de voorzitter regelmatig geïnformeerd over de stand van zaken en er is een speciale vergadering belegd om de CCR (en tevens de OR) te informeren.
Kees Marges (voorzitter)
Renée de Monchy
leden Centrale Cliëntenraad per 31-12-2011
Marian Kruithof
Carola Bruning
Ton Berkel
GGZ VGZ
-6-
2.3
KERNGEGEVENS VAN DE LIEVEGOED ZORGGROEP 2.3.1
KERNACTIVITEITEN
De Lievegoed Zorggroep biedt vanuit een antroposofische grondslag zorg aan mensen met psychiatrische of verslavingsproblemen, een verstandelijke bepering of een combinatie hiervan. De meeste vragen bevinden zich in de tweede- en derdelijns zorg. Binnen deze hoofdlijnen van zorg kennen wij diverse werkvormen, zoals: dagbesteding met of zonder woonvormen, klinische en ambulante zorg. Bijzonder is het gebruik van de therapeutische werkgemeenschap op de behandelboerderijen. Deze vorm wordt in toenemende mate ingezet, met name vanwege de academische bewijzen voor de werking van deze methodiek 2.3.2 WERKGEBIEDEN De Lievegoed Zorggroep is een landelijke zorgaanbieder. Niet alle gebieden hebben een vestiging, deze concentreren zich vooral in het midden van het land, Drenthe en de Randstad. 2.3.3 CLIËNTEN, CAPACITEIT, PRODUCTIE, PERSONEEL EN OPBRENGSTEN GGZ: verslavingszorg en psychiatrie Psychiatrie en verslavingszorg bieden we op 13 kleinschalige afdelingen, met een totale capaciteit van 138 klinische plaatsen, inclusief 38 plaatsen beschermd wonen. Er werden 1.845 DBC’s geopend. Er zijn 11.429 deeltijdbehandelingen aangeboden en 21977 ambul-ante contacten.
VGZ: zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Er verblijven bij ons 146 clienten. Het aantal cliënten dat ambulante begeleiding kreeg was 109.
Totaal concern Lievegoed Zorggroep Het aantal directe medewerkers in loondienst was 797 (416 FTE).
2.3.4 BELANGHEBBENDEN EN SAMENWERKINGSPARTNERS DE STAKEHOLDERS De belangrijkste zijn: De patiënten/cliënten De verwijzers (collega instellingen en een aantal huisartsen) De verzekeraars De gemeenten De banken De Inspectie voor de Gezondheidszorg Het Ministerie van VWS
-7-
LANDELIJKE SAMENWERKING Wij participeren actief in de landelijke branche- en beroepsorganisaties zoals GGZ Nederland, de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN, inclusief VGU) en de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders (NVAZ). REGIOGERICHTE SAMENWERKING Voor de GGZ zijn in antroposofische eerstelijns praktijken (Amsterdam, Amersfoort, en Utrecht) medewerkers van de Lievegoed Zorggroep gedetacheerd; zij bieden consultatie en kortdurende behandelingen, met name op het terrein van psychiatrie en in Amsterdam ook verslavingszorg. Daarmee weten we een te grote doorstroming naar de tweedelijnszorg te voorkomen. De VGZ kent vele samenwerkingspartners in de regio om de ketenzorg voor de cliënten te garanderen. INHUREN EXPERTISE EN DIENSTEN Op de volgende terreinen worden extern diensten ingehuurd: Bestuurlijk en juridisch/notarieel Zorg Opleidingsfuncties Apothekers Organisatiedeskundigen Accountants
3
BESTUUR, TOEZICHT EN BEDRIJFSVOERING 3.1
BESTUUR EN TOEZICHT
De Lievegoed Zorggroep kent een eenhoofdige Raad van Bestuur en een Raad van Toezicht. Binnen de Lievegoed Zorggroep is een tweetal divisies verantwoordelijk voor respectievelijk GGZ (verslavingszorg en psychiatrie) en gehandicaptenzorg (VGZ). De organisatie kent daarnaast afdelingen bedrijfsvoering, verantwoordelijk voor de ondersteuning van de divisies en een Bestuursbureau, waarin een aantal adviseurs de organisatie ondersteunen op diverse beleidsvelden. 3.2
RAAD VAN BESTUUR
Op 1 augustus 2011 is M.W. Reitsma door de Raad van Toezicht benoemd tot bestuurder. 3.3
RAAD VAN TOEZICHT
De Raad van Toezicht heeft in 2011 zeven maal vergaderd. De auditcommissie is drie maal bijeen geweest. Aan de orde waren o.a. de managementrapportages, de jaarrekening 2010, de managementletter van de accountant en de begroting 2012.
-8-
De raad heeft plenair overleg gevoerd met het management van de Lievegoed Zorggroep. Voorts is door een delegatie van de raad overleg geweest met de Centrale Cliëntenraad en de Ondernemingsraad.
In de reguliere vergaderingen schonk de raad aandacht aan: Samenwerking Lievegoed Zorggroep en Zonnehuizen; Adviestraject inzake profilering/positionering als antroposofisch georiënteerde zorgaanbieder; Scan ICT; Managmentletter 2011; kwartaalrapportages controller; Oprichting Lievegoed Bedrijven BV; Gevolgen van overheveling AWBZ naar gemeenten/WMO; Begroting 2012; Aandachtspunten bij (her)benoeming bestuurder en commissarissen (Wet Bestuur en Toezicht).
KWALITEIT EN IDENTITEIT Kwaliteit van zorg is voor de Raad van Toezicht een belangrijk aandachtspunt. Zowel in de vergaderingen van de raad als in de contacten met het management is dit thema aan de orde gekomen. In het voorjaar van 2010 is een quick scan uitgevoerd naar de stand van zaken met betrekking tot de implementatie van het DBC registratiesysteem in combinatie met het beschrijven van zorglijnen en -paden (zorgprogrammering). Ook in 2011 is met voortvarendheid gewerkt aan een adequate DBC registratie gekoppeld aan een focus op het zorgaanbod middels zorgpaden. De antroposofische identiteit van de Lievegoed Zorggroep ziet de raad als een vaste factor voor de toekomst. Vanuit de inspiratie die de antroposofie biedt, en die mede door de naamgever Bernard Lievegoed verder is ontwikkeld, ziet de raad uit naar een toekomst, waarin psychiatrie, verslavingszorg en zorg voor mensen met een verstandelijke beperking vanuit het antroposofisch gedachtegoed nieuwe impulsen kan ontvangen en geven. Belangrijke elementen zijn daarbij de wederkerigheid tussen cliënt en begeleider/behandelaar, de zingeving van iedere inspanning vanuit een biografisch perspectief en de ervaring dat geen ontmoeting voor niets is geweest. Een goede verhouding tussen individualiteit en gezamenlijkheid geeft mogelijkheden voor verdere ontwikkeling en verdieping. Op 4 oktober heeft een inspirerend symposium plaatsgevonden onder de titel “Lievegoed 21. De cultuur van het hart”, dat handelde over een integrale aanpak in theorie en praktijk: nieuwe inzichten uit de psychiatrie, verslavingszorg en gehandicaptenzorg. Versterking van de antroposofische zorg door meer samenwerking tussen de onderdelen verstandelijk gehandicaptenzorg, psychiatrie en verslavingszorg wordt met kracht ingezet. Tegen die achtergrond heeft de Lievegoed Zorggroep zich tezamen met anderen ingespannen om een déconfiture van de antroposofische instelling De Zonnehuizen te voorkomen. De financiële tekorten waren evenwel zodanig dat een faillissement niet kon uitblijven.
-9-
FINANCIËN De rekening 2010 liet een positief resultaat zien van.€ 1.014.000,- na correctie van het resultaat met € 1,3 miljoen in verband met incidentele posten. Ook over 2011 kon een positief exploitatieresultaat worden gerealiseerd van bijna € 1 miljoen. Tezamen met het resultaat uit vrijval voorzieningen bedraagt het resultaat 2011 bijna € 1,9 miljoen. Om het financieel resultaat te verankeren ten behoeve van een gezonde continuïteit zijn stappen gezet om een balans te laten ontstaan tussen de materiële vaste activa en het lang vreemd vermogen. De auditcommissie van de Raad van Toezicht is hier nauw bij betrokken. Er is een regiegroep vastgoed ingesteld die de strategische en operationele positie van het vastgoed analyseert. TOPSTRUCTUUR ORGANISATIE Het nadenken over de topstructuur heeft in 2010 geleid tot de volgende opzet: een eenhoofdige Raad van Bestuur met twee divisiedirecteuren, verantwoordelijk voor de VGZ en de GGZ en een eerste geneeskundige/directeur Zorg. De controller rapporteert rechtstreeks aan de bestuurder. Deze structuur heeft in 2011 adequaat gefunctioneerd. Eind 2010 is in goed overleg met de heer drs. H.J. Niemeijer overeengekomen dat hij per 1 augustus 2011 om medische redenen zijn dienstverband (ook) formeel beëindigt. De heer M.W. Reitsma, die vanaf september 2009 optrad als Raad van Bestuur a.i., is per 1 augustus 2011 benoemd als bestuurder. 3.3.1 SAMENSTELLING VAN DE RAAD VAN TOEZICHT De raad was per 31 december 2011 als volgt samengesteld: Mr. drs. Arthur J. Modderkolk, voorzitter, wonende te Driebergen Drs. Paul J.J. de Bot, vicevoorzitter, wonende te Baarn Prof. dr. L.R.T. (Tjalling) van der Goot, wonende te Hoorn Prof. dr. C.L. (Niels) Mulder, wonende te Rotterdam Mw. Josien de Vries, wonende te Wijk bij Duurstede. Gelet op de zittingstermijnen zal mevrouw de Vries in de loop van 2012 worden opgevolgd, terwijl de termijn van de heer de Bot loopt tot uiterlijk 31 december 2013. De overige leden zijn herbenoembaar. HEALTH GOVERNANCE CODE De Raad van Toezicht besteedt aandacht aan de heersende bepalingen rond health governancestructuur. In 2010 is het reglement voor de auditcommissie geactualiseerd. De honorering van de Raad is gebaseerd op de adviesregeling van de NVTZ. De Raad heeft naar aanleiding van zijn periodieke evaluatie van de accountant besloten tot een wijziging. Ingaande het begrotingsjaar 2010 is KMPG Accountants door de Raad aangewezen als controlerend accountant voor de Lievegoed Zorggroep. Deze aanwijzing wordt gecontinueerd. De voorzitter van de Raad, de heer dr. H. G. van den Doel, heeft in december 2010 aangekondigd in februari 2011 de Raad te zullen verlaten. Hij is opgevolgd door de heer mr. drs. A.J. Modderkolk. Tijdens het symposium van 4 oktober is met grote waardering afscheid genomen van de heer Van den Doel.
- 10 -
De Raad heeft in een informele setting zijn werkwijze en taakopvatting geëvalueerd. Met de interim-bestuurder is een evaluatief gesprek gevoerd. De Raad heeft de nevenfuncties van de voorzitter en de leden geïnventariseerd en vastgesteld dat geen tegenstrijdige belangen aanwezig zijn. De Raad heeft enkele beleidsdiscussies gevoerd met het management en een werkbezoek gebracht aan een van de locaties.
TOEKOMST De Raad is verheugd dat vanuit financieel perspectief bezien de Lievegoed Zorgroep in control is. Jaarlijks neemt het eigen vermogen in bescheiden mate toe. Er worden in 2012 geen knelpunten in de liquiditeit verwacht. Dit sterkt de Raad in zijn primaire streven de Lievegoed Zorggroep als antroposofisch georiënteerde zorgaanbieder zijn bijzondere positie in het Nederlandse zorglandschap te laten behouden. Dit sluit niet uit dat samenwerking met andere zorgaanbieders wordt nagestreefd, zo is op het gebied van vastgoed een nauwe samenwerking met de ParnassiaBavo groep aan het ontstaan. In 2010 is een fusie aangegaan met zorgboerderij De Hondspol te Driebergen. Nadere oriëntatie op andere antroposofische zorginstellingen ter versterking van de focus op het – antroposofisch georiënteerde - zorgaanbod wordt niet uitgesloten.
3.5
VASTGOED INLEIDING
De Lievegoed Zorggroep beheerde eind 2009 in totaal 62 locaties. Van deze locaties is 50% huur en 50% eigendom. Dit aantal is beheermatig te groot en het is noodzakelijk dit aantal minimaal tot de helft terug te brengen. Een aantal panden voldoet niet meer aan de wensen van de huidige en toekomstige bewoners en aan de eisen vanuit de wet- en regelgeving. Reden om alle locaties een voor een te beoordelen. Dit alles met de bedoeling de hoeveelheid locaties te verminderen. Daarnaast gaan we locaties moderniseren of vervangen door kwalitatief beter en goedkopere huisvesting. AANPAK Begin 2011 is, naast de samenwerking met Steigers Bouw en Advies en Amgea bedrijfsmakelaars, een samenwerkingsverband aangegaan met de vastgoedafdeling van de Parnassia Bavo Groep. De samenwerking moet resulteren in kennisbevordering en het delen van netwerken. In 2011 is een start gemaakt met het maken van businessplannen voor een vijftal projecten. Deze projecten dienen deels ter vervanging van oude locaties en deels om het doel van centreren van diverse kleine locaties te bereiken. De financiering van deze projecten is de volgende stap die in 2012 genomen moet worden. - 11 -
VASTGOEDTRANSACTIES In 2011 zijn er twee locaties afgestoten. Per 1 juli is het pand aan de Hoofdstraat 179 te Driebergen-Rijsenburg verkocht. Per 1 augustus is het cateringproject Nesselande in Rotterdam gestaakt. In 2011 heeft er een impairment onderzoek plaats gevonden. Dit geeft een goed inzicht in de bedrijfseconomische waarde van onze locaties. Er is geen aanleiding boekhoudkundige voorzieningen te treffen.
4.
BELEID, INSPANNINGEN EN PRESTATIES 4.1
BELEID 2011
Het jaar 2011 kunnen we kenmerken als een overgangsjaar naar een nieuwe opbouwfase. Na een periode van waarin veel aandacht uitging naar herstel van de financiële positie vormde 2011 de springplank om een continuïteitsslag te maken. De komende jaren staan voor de Lievegoed Zorggroep in het teken van het bouwen aan de positie van een kwalitatief hoogwaardige nichespeler, die vanuit het antroposofische gedachtengoed invulling geeft aan een zorgaanbod voor mensen met een vraagstuk op het terrein van de VGZ en de GGZ. Er is in 2011 een start gemaakt met het loskoppelen van de (boeren)bedrijven van de zorg. De (boeren) bedrijven moeten zelfstandig rendabel worden en een zinvolle bijdrage leveren aan zorgvisie van de Lievegoed Zorggroep, namelijk het bieden van zinvol therapeutisch werk aan cliënten. Naast het loskoppelen van boerenbedrijven en zorg is er gewerkt aan een expansiestrategie voor de boerenbedrijven. Deze dienen op termijn voldoende volume te hebben om zelfstandig een marktsegment van consumenten te kunnen bedienen. Ook is in 2011 gestart met de ontwikkeling van een management development programma waaraan alle leidinggevenden zullen deelnemen. Daarnaast is het terugdringen van een te hoog ziekteverzuim een beleidspunt geworden. 4.2
FINANCIEEL BELEID
Ook in 2011 is er een goed resultaat bereikt uit de normale exploitatie. Na bijna drie jaar ervaringblijkt nu dat bij een normale bedrijfsvoering, zonder al te grote investeringen, een structureel positief resultaat tussen de € 1 miljoen en €1.5 miljoen haalbaar is. Dit geeft alle mogelijkheden voor de opbouw van een gezonde solvabiliteit. 4.3 BEREIKTE RESULTATEN 4.3.1 ZORGAANBOD In 2010 startte het project dat zorginhoudelijk een bijdrage zou moeten leveren aan de focus op en het beschrijven van de zorglijnen voor de GGZ. Medio 2011 werd dit project, gezien de achterblijvende resultaten, met extra druk aangepakt. Met inzet van veel interne medewerkers konden we de zorglijnen eind 2011 vaststellen. Voor de divisie VGZ zijn medio 2011 de zorgprofielen vastgesteld, waarin we beschrijven voor welke doelgroepen we welk aanbod bieden.
- 12 -
In samenwerking met de Lindenhorst hebben we een innoverend zorgaanbod ontwikkeld voor de doelgroep meisjes van 14 tot 20 jaar, die na opname en behandeling bij Lindenhorst, een vervolgbehandeling en begeleiding krijgen aangeboden in een leefwerkgemeenschap bij de Lievegoed Zorggroep. Het betreft meisjes met een verstandelijke beperking in combinatie met verslaving en/of psychiatrische problematiek. Eind 2011 vonden de eerste gesprekken plaats met de zorgverzekeraar over dit aanbod. 4.3.2 KENNIS EN INNOVATIE Eind 2010 zijn er met de zorgverzekeraar afspraken gemaakt over het systematisch meten van het resultaat van behandeling bij alle nieuwe cliënten GGZ met de zogenaamde ROM systematiek. Wij voldoen hieraan naar tevredenheid. 4.3.3 BEDRIJFSVOERING In 2011 is de bedrijfsvoering verdergaand geoptimaliseerd en voldoet op onderdelen naar tevredenheid. Gezien de geringe omvang van de Lievegoed Zorggroep blijft dit een kwetsbaar geheel en vraagt om een innovatieve aanpak. Gezocht wordt naar een mogelijkheid in de toekomst met partners te komen tot een gezamenlijk facilitair bedrijf. 4.3.4 ZIEKTEVERZUIM In de loop van 2011 laten de cijfers zien dat het ziekteverzuim niet daalt, ondanks de maatregelen die hierover in het directieteam zijn afgesproken. Eind 2011 besluiten we over te gaan naar een nieuwe aanpak van registreren en monitoren van verzuim. Hiervoor is contact gezocht met Provar, een adviesbureau op gebied van arbeid en gezondheid. De implementatie is begin 2012 zeer voortvarend opgepakt. 4.3.5 ROM Vanaf 1 april 2011 is voor alle nieuw ingeschreven GGZ-cliënten een ROM-meettraject ingericht. Cliënten vullen bij aanvang, tussendoor en aan het eind van de behandeling vragenlijsten in. Op dezelfde meetmomenten vullen behandelaars een beoordelingslijst in. Het systematisch meten van resultaat van behandeling is uitstekend en voortvarend ter hand genomen, de respons groeit voortdurend en het gebruik van de meetresultaten gaat een steeds grotere rol spelen in de planning en evaluatie van behandelingen. 4.4
KWALITEITSBELEID
In 2011 hebben belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden, zoals de ontwikkeling van de zorglijnen in de divisie GGZ en ontwikkeling van de cliëntzorgprofielen in de divisie VGZ. De samenwerking met de Cliëntenraden op centraal, decentraal en lokaal niveau is opnieuw gereglementeerd en er zijn overeenkomsten afgesloten. HKZ CERTIFICERING In oktober 2011 vond een vervolgaudit plaats, nadat we in 2010 gehercertificeerd waren. De tekortkomingen werden snel opgepakt. Zo is het medicatiebeleid voor beide divisies opnieuw beschreven en geïmplementeerd; het sleutelbeleid werd ontwikkeld en geïmplementeerd; het professioneel statuut is aangepast; het scholingsbeleid heeft een update ondergaan; er is opnieuw beleid beschreven wat betreft professioneel handelen.
- 13 -
CLIËNTVEILIGHEID In de divisie GGZ vonden vijf ernstige incidenten plaats. De bestuurder heeft een ervaren en deskundige psychiater uit een andere instelling gevraagd middels participerend onderzoek, op verschillende locaties, aanbevelingen te doen in het kader van patiëntveiligheid. Het onderzoek is nog niet afgerond, rapportage volgt medio 2012. INTERCOLLEGIALE TOETSING De interne audits in het kader van kwaliteit noemen we intercollegiale toetsing. Een belangrijke ontwikkeling in de GGZ divisie is dat de cliëntenraad participeert in de intercollegiale toetsing op de afdelingen. ZORGCONTROL We hebben ‘Zorgcontrol’ ontwikkeld, een methode om risicovolle processen in de zorg te evalueren en waarnodig actie te ondernemen. Gegevens voor zorgcontrol komen uit incidentmeldingen, intercollegiale toetsing en klachten. DIRECTIEBEOORDELING In de directiebeoordeling is uitgebreid teruggekeken naar de kwaliteitsontwikkelingen en de resultaten. 4.4.1 INCIDENTEN WAAR CLIËNT BETROKKEN IS (MIC) In 2011 zijn er 562 incidenten gemeld. Vanuit de GGZ 111 meldingen en vanuit de VGZ 451 meldingen. Ruim de helft van de incidentmeldingen in de divisie VGZ betreft agressie en richt zich vaak op de medewerker. Soms is agressie gericht op andere clienten of op cliënt zelf (automutilatie). Binnen de GGZ hebben de meldingen vooral betrekking op medicijnincidenten. Er kwamen binnen de GGZ 5 ernstige incidenten voor, 3 suïcides, een ernstige suïcidepoging en 1 ernstig agressie incident. 4.4.2 INCIDENTEN WAAR MEDEWERKER BIJ BETROKKEN IS. (MIM) Incidenten waar een medewerker bij betrokken is, worden gemeld via de MIM procedure: Melding Incidenten Medewerkers. De incidenten en agressiemeldingen waarbij (tevens) een cliënt betrokken is, worden bij de MIC commissie gemeld. Er zijn 18 meldingen binnen gekomen, 2 bij de VGZ en 6 in de GGZ. In totaal 2 incidenten zijn aangemeld bij de arbeidsinspectie. 4.4.3 ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN RI&E Alle locaties beschikken over een actuele RI&E. Daar waar sprake was van een hoog risico zijn direct adequate maatregelen getroffen. Gezien het ontbreken van verbeterplannen is in het najaar van 2011 hiervoor een nieuwe vorm gezocht. PSA (PSYCHO SOCIALE ARBEIDSBELASTING) Naar aanleiding van agressie incidenten zijn scholingen verzorgd door het Edith Maryon college (VGZ) en Boemerang (GGZ).
- 14 -
BRANDVEILIGHEID In 2011 heeft er niet op alle locaties een ontruimingsoefening plaatsgevonden. Facilitaire dienst heeft in 2011 een contract afgesloten voor het controleren en certificeren van alle brandblusmiddelen. Er zijn 2 nieuwe basiscursussen BHV geweest. AED In 2011 is besloten een AED te plaatsen op 5 locaties. Dit betekent dat de medewerkers van die locaties ook getraind zijn voor het bedienen van de AED. LEGIONELLA Op een aantal locaties (Hamingen, Jorishuis, Buntlaan 16 en Zonneweg) is een verhoogde bacteriële waarde geconstateerd. Door extra te spoelen kon voorkomen worden dat de leidingen chemisch gereinigd moesten worden. BIOLOGISCHE AGENTIA Het Infectiebeleid is in 2011 geactualiseerd. De diverse risicogroepen en -locaties zijn duidelijker. De mogelijkheid voor vaccinatie van medewerkers is uitgebreid. 4.5
CLIËNTTEVREDENHEIDSONDERZOEKEN
In 2010/2011 hebben we cliënt- en medewerkertevredenheidsonderzoeken laten uitvoeren. De resultaten zijn opgepakt en geborgd in het register verbeteringen en corrigerende maatregelen van het HKZ-systeem. 4.6
KLACHTEN
KLACHTENFUNCTIONARIS In 2011 zijn er totaal 10 meldingen (2010:22) binnengekomen. Waarvan 9 meldingen vanuit divisie GGZ (2010: 16). Er was een melding afkomstig uit divisie VGZ (2010: 6). Naar aanleiding van een aantal van deze meldingen hebben (meerdere) bemiddelingsgesprekken plaatsgevonden met cliënt en betrokken medewerker(s), in het bijzijn van de klachtenfunctionaris. Er is 1 melding is door gegaan naar klachtencommissie. De meeste meldingen komen telefonisch binnen, de rest via email. De daling van het aantal meldingen ten opzichte van 2010 is drastisch te noemen. Met name de daling van het aantal meldingen uit de divisie VGZ is opvallend. Deze daling werd in 2010 al ingezet, als gevolg van de positieve gevolgen van de reorganisatie en is in 2011 verder bestendigd. Er zijn in 2011 geen verwanten geweest die contact opnamen met de klachtenfunctionaris. De meeste klachten vanuit de divisie GGZ zijn organisatorisch/behandelingstechnisch van aard. In een aantal gevallen speelt bejegening een belangrijke rol. Het grootste gedeelte van de klachten is uiteindelijk naar tevredenheid opgelost.Eén melder heeft uiteindelijk de stap naar de klachtencommissie gemaakt. ROL VAN DE KLACHTENFUNCTIONARIS In 2011 is afgesproken dat er geen aparte cliëntvertrouwenspersoon voor de divisie VGZ zal worden aangesteld (analoog aan de functie van patiëntenvertrouwenspersoon in de GGZ). De klachtenfunctionaris treedt in eerste instantie op als bemiddelaar en neemt daarbij een neutrale positie in. Indien hier nadrukkelijk om wordt gevraagd vanuit de divisie VGZ kan dezelfde functionaris in de rol van vertrouwenspersoon optreden. - 15 -
KLACHTENCOMMISSIE De Lievegoed Zorggroep is aangesloten bij de onafhankelijke klachtencommissie in antroposofisch verband. De leden van de commissie volgen cursussen ten behoeve van dit werk, o.m. cursussen uitgaande van de Stichting Klachten Opvang in de Gezondheidszorg. Er is een jaarlijks overleg met de bestuurders van de instellingen. Daarnaast zijn er regelmatig telefonische contacten. Aangezien termijnen, om helaas acceptabele redenen, ook in dit jaar veelal niet gehaald werden, worden klagers daaromtrent altijd geïnformeerd. Er is in 2011 een klacht binnengekomen, die naar wens van de klager nog aangehouden wordt. In 2011 zijn 2 klachten afgehandeld die in 2010 binnen waren gekomen. 4.7
ONTWIKKELINGEN EN RESULTATEN IN DE DIVISIE VGZ
Op alle beleidsterreinen vindt een omslag plaats van het sturen op een ideologie naar het denken en handelen vanuit professionele kaders. Onze antroposofische identiteit blijft daarbij het uitgangspunt. VISIE EN IDENTITEIT In 2011 is de visienota voor de divisie VGZ vastgesteld. Om de basisbeginselen van de antroposofie te versterken is de introductiecursus nieuw leven ingeblazen. De aandachtfunctionaris Identiteit biedt in teams (en ook individueel) op maat antroposofische scholing aan. Er is een samenwerkingsovereenkomst met het Edith Maryon College om opleidingen en trainingen vanuit een antroposofische visie te benaderen. Daarnaast is de zorgplanmethodiek aangepast, zodat het drie- en vierledig mensbeeld beter tot zijn recht komt. FOCUS ZORGAANBOD In 2011 zijn de cliënt- en kindprofielen vastgesteld. De profielen vormen de basis voor het ordeningsprincipe van het zorgaanbod. PROFESSIONALISERING In 2011 is veel tijd gestoken in het ontwikkelen van beleid rondom BOPZ (naast Salvia heeft de Joriskring een BOPZ-erkenning gekregen), medicatiebeleid, veiligheid, MiC- en MiM-meldingen, BIG beleid en borgen van HKZ-procedures. BELEID EN ORGANISATIE We hebben veel aandacht besteed aan indicatiebeheer (zorgbemiddeling) en aan de modernisering van de AWBZ-registratie. De productdefiniëring is vastgesteld waardoor cliënten weten waar zij op kunnen rekenen als zij zorg bij onze organisatie afnemen. PERSONEEL Samen met het Edith Maryon College worden cursussen op maat georganiseerd om medewerkers te ondersteunen bij het inhoud geven aan de nieuwe taak- en functieomschrijvingen. Daarnaast is de HRM-cyclus vereenvoudigd en opnieuw vastgesteld. Het is ons niet gelukt het hoge ziekteverzuim terug te dringen. WAARDERING EN RESULTAAT In 2010/2011 hebben we cliënt- en medewerkertevredenheidsonderzoeken laten uitvoeren. De resultaten zijn opgepakt en geborgd in het register verbeteringen en corrigerende maatregelen van het HKZ-systeem. - 16 -
FACILITAIRE VOORZIENINGEN/HUISVESTING De ambitie is om onderscheidende huisvesting aan te bieden aan onze cliënten. In 2011 zijn verdere plannen uitgewerkt voor herhuisvesting in de verschillende regio’s. Deze plannen dienen om alle betrokkenen perspectief te bieden en zijn gebaseerd op de uitgewerkte cliënt- en kindprofielen. De plannen zijn nog niet klaar en hangen onderling met elkaar samen. In 2012 zal hier meer duidelijkheid in komen. MEDEZEGGENSCHAP EN COMMUNICATIE In 2011 is het handboek medezeggenschap tot stand gekomen. Hierin zijn heldere afspraken gemaakt over medezeggenschap voor cliënten. Door het verschijnen van het maandelijkse nieuwsblad de Verbinding denken wij onze cliënten beter te informeren. Hierin staat zowel informatie vanuit de organisatie als ook van de locatie zelf. Verder is er veel aandacht besteed aan de interne communicatie. Door het gebruik van Intranet zijn onze medewerkers beter geïnformeerd. Ook zijn de verschillende overlegvormen onder de loep genomen en daar waar mogelijk efficiënter ingedeeld. 4.8
ONTWIKKELINGEN IN DE DIV ISIE GGZ
De divisie kreeg te maken met een korting op de productie door de zorgverzekeraar en forse bezuinigingsmaatregelen van de regering. Halverwege 2011 werd duidelijk dat maatregelen nodig waren om de kosten terug te dringen en in balans te brengen met de verminderde inkomsten.Binnen alle onderdelen is hard gewerkt om bij te dragen aan het financieel gezond maken van de divisie. In juni 2011 werden een groot aantal personele maatregelen aangekondigd, zoals vacaturestop en efficiënter inzetten van medewerkers. Enkele afdelingen werden samengevoegd of samengebracht in een locatie en besloten is te stoppen met de ambulante zorg in Maastricht. Parallel aan deze bezuinigingen liep het project zorglijnen, met verstrekkende gevolgen voor de inhoud en de organisatie van de zorg. Het bleek een grote uitdaging de zorglijnen uit te werken en financieel betaalbaar te krijgen binnen de DBC’s. Dit project kreeg eind december zijn beslag in het vastleggen van drie behandelzorglijnen, te weten Werken aan oplossingen; Werken aan veranderen en Werken aan accepteren. In november 2011 werd duidelijk dat met de reorganisaties de personele kosten dusdanig waren teruggebracht dat de divisie een sluitende begroting kon opstellen voor 2012. Daar waar sprake was van boventalligheid (totaal 20 FTE) werd het doorlopend Sociaal Plan toegepast. 4.9
SAMENLEVING
De individualisering, waarbij mensen meer als individu dan als groep in de samenleving staan, neemt nog steeds toe. Maar we zien ook een tegenbeweging ontstaan, waarbij gemeenschapszin en duurzaamheid in waarde toenemen. Daarin zitten voor ons de kansen. Wij bieden, vanuit onze kleinschalige en antroposofisch geïnspireerde zorg, een authentiek alternatief, en geven invulling aan begrippen als solidariteit, spiritualiteit en gemeenschapszin. We zien het als een uitdaging de komende twee jaar een beweging op gang brengen die de antroposofie weer een nieuw elan geeft.
- 17 -
INTEGRALE ZORG Steeds meer mensen hebben behoefte aan integrale zorg, zorg die hen als geheel mens ziet in plaats van als een (verzameling) ziektebeeld(en). We zien het als onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om met ons aanbod hierop aan te sluiten. KLEINSCHALIG Het organiseren van de zorg op kleine locaties is een zeer bewuste keuze. Zo bieden we cliënten in persoonlijk contact een veilige, helende zorgomgeving, waarbinnen we ze tegelijkertijd aanspreken op hun handelen. DUURZAME ZORG Zorgzame aandacht voor de omgeving is een essentieel onderdeel in een antroposofische behandeling. Veel van onze zorg vindt plaats op locaties in een natuurlijke omgeving, gebouwd met natuurlijke en milieutechnisch verantwoorde materialen. Wat betreft de maaltijden wordt gekozen voor biologische, en zoveel mogelijk biologisch-dynamische, producten. Wat betreft energieverbruik worden zo duurzaam mogelijke oplossingen gekozen. Onze zorgboerderijen zijn biologisch-dynamisch. Bij meerdere locaties kan het publiek producten kopen en zo nader kennismaken met onze cliënten. Op sommige locaties maakt (het maken en/of) het uitvoeren van een theaterstuk deel uit van de behandeling. Met de uitvoering van deze stukken binnen en buiten de instelling, bijvoorbeeld op scholen of in buurthuizen, wordt ook een bijdrage geleverd aan de verscheidenheid van de culturele omgeving.
- 18 -
Antroposofisch geïnspireerde psychiatrie, verslavingszorg en gehandicaptenzorg
Lievegoed Zorggroep Prof. Bronkhorstlaan 24 3723 MB Bilthoven 030 22 555 55 KvK Utrecht 30223411
[email protected] www.lievegoedzorggroep.nl
