IST. PI Overijssel. locaties De Karelskamp en. Niendure. Inspectierapport. Doorlichting

IST PI Overijssel locaties De Karelskamp en Niendure Inspectierapport Doorlichting

a

Ministerie van Justitie

Inspectie voor de Sanctietoepassing

PI Overijssel locaties De Karelskamp en Niendure Inspectierapport Doorlichting

Augustus 2005

Augustus 2005

Doorlichting - PI Overijssel locaties De Karelskamp en Niendure

Inhoudsopgave

Voorwoord 4 Samenvatting 5 1 1.1 1.1.1 1.1.2 1.2 1.3 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.3.4 1.4 1.4.1 1.4.2 1.5

2 2.1 2.1.1 2.1.2 2.2 2.2.1 2.2.2 2.3 2.3.1 2.3.2

Inleiding 8 Aanleiding en doel 8 Aanleiding van het onderzoek 8 Doel van het onderzoek 9 Reikwijdte van het onderzoek 9 Opzet van het onderzoek 9 Methode 9 Tijdpad 10 Wet- en regelgeving 10 Toetsingskader 11 Objectbeschrijving 11 Huis van bewaring De Karelskamp. 11 Zeer beperkt beveiligde inrichting Niendure 11 Recent onderzoek 12 Bevindingen 13 Rechtspositie 13 Huis van bewaring 13 Zeer beperkt beveiligde inrichting 18 Veiligheid 20 Huis van bewaring 20 Zeer beperkt beveiligde inrichting 23 Reïntegratie 24 Huis van bewaring 24 Zeer beperkt beveiligde inrichting. 26

Augustus 2005

3 3.1 3.2 3.3

4 4.1 4.2 4.3

Doorlichting - PI Overijssel locaties De Karelskamp en Niendure

Conclusies 28 Rechtspositie 28 Veiligheid 30 Reïntegratie 31 Aanbevelingen 34 Aanbevelingen voor de locatie Almelo. 34 Aanbevelingen voor de Dienst Justitiële Inrichtingen 35 Aanbevelingen voor de Minister van Justitie: 35 Bijlage A: Bronnen 36 Bijlage B: Geïnterviewde functionarissen 37 Bijlage C: Toetsingskader 38

Augustus 2005

Doorlichting - PI Overijssel locaties De Karelskamp en Niendure Inspectie voor de Sanctietoepassing

Voorwoord

Dit inspectierapport betreft de eerste doorlichting van de Inspectie voor de Sanctietoepassing (ISt). Sinds de formele start van de ISt op 1 januari 2005 is veel tijd en energie gestoken in het ontwikkelen van een gezamenlijke visie en werkwijze, en in het ontwikkelen van geobjectiveerde toetsingsinstrumenten. Een laatste stap in dat proces is geweest het uittesten, in de vorm van een pilotonderzoek, van de ontwikkelde instrumenten. Deze eerste doorlichting is uitgevoerd in juli 2005. In het onderzoek zijn de drie aspecten uit het toezichtkader van de ISt betrokken: rechtspositie, veiligheid en reïntegratie. De ISt komt, afgaand op haar onderzoeksbevindingen, tot het oordeel dat de locaties in Almelo op de aspecten rechtspositie en veiligheid goed presteren, en plaatst een kanttekening bij het aspect reïntegratie. Passend bij dit overwegend positief getoonzette oordeel doet de Inspectie een beperkt aantal aanbevelingen. Die zijn goeddeels heel praktisch van aard, en kunnen door de inrichtingen zelf uitgevoerd worden. Daarnaast wordt een good practice benoemd, waarvan aan DJI wordt aanbevolen die bredere verspreiding te geven. W.F.G. Meurs Hoofdinspecteur

4

Augustus 2005


Samenvatting

Op 13 en 14 juli 2005 is door de Inspectie voor de Sanctietoepassing (ISt) een doorlichting uitgevoerd in PI Overijssel, locatie Almelo. Het betrof de eerste doorlichting van deze Inspectie. De doorlichting werd conform het toezichtkader van de ISt gericht op het functioneren van de inrichting op de terreinen rechtspositie, veiligheid en reïntegratie. Het onderzoek bestond uit het opstellen van een toetsingskader op grond van weten regelgeving, het analyseren van schriftelijk materiaal van de inrichting, en een onderzoek ter plaatse waarbij zowel observaties werden uitgevoerd als interviews met medewerkers van alle functiegroepen en met gedetineerden werden gehouden. De locatie Almelo kent twee regiems die los van elkaar gehuisvest zijn. Het betreft het huis van bewaring de Karelskamp en de zeer beperkt beveiligde inrichting Niendure. Op het terrein van de rechtspositie zijn de bevindingen van de Inspectie dat gedetineerden op de hoogte zijn van hun rechten en plichten. Activiteiten waar zij volgens de Penitentiaire beginselenwet recht op hebben worden uitgevoerd. Daarbij zijn de netto-uren gewaarborgd. Op de verblijfsafdelingen van het huis van bewaring en in de zeer beperkt beveiligde inrichting wordt een gedeelte van de gedetineerden ondergebracht in meerpersoonscellen. Er doen zich daarbij weinig incidenten voor. Er wordt in het huis van bewaring niet gewerkt met wisselroosters, zodat samengeplaatste gedetineerden gezamenlijk activiteiten verrichten en op cel verblijven. In de zeer beperkt beveiligde inrichting zijn de gedetineerden/bewoners overdag in principe altijd werkzaam in een baan buiten de inrichting. In de winterperiode vindt er echter ook arbeid op een werkzaal op het terrein plaats. Dit heeft te maken met het grote aanbod van seizoensarbeid in de omgeving van de inrichting. De werkzaal wordt overigens ook gebruikt als er naar werkgevers onbemiddelbare bewoners in de inrichting verblijven.

5

Augustus 2005


Er is regelmatig overleg tussen gedetineerden en de directie via de Gedetineerdencommissie. Het handhaven van orde en veiligheid in de inrichting geschiedt volgens duidelijke procedures. Er is sprake van weinig incidenten en als er geweld moet worden gebruikt staat de professionaliteit en ervaring van het Interne Bijstandsteam garant voor een proportionele toepassing van geweld. De inrichting is er op gericht door preventie te voorkomen dat zaken escaleren. Discriminatie komt niet of nauwelijks voor tussen personeel en gedetineerden. Tussen gedetineerden onderling vinden er wel vormen van discriminatie plaats, maar dit is vooral gericht op de gedetineerden van de bijzondere zorgafdeling. Communicatie tussen personeel en gedetineerden staat volgens de medewerkers onder druk als gevolg van het inkorten van de bedrijfstijden. Er is drugsbeleid met een daaraan gekoppeld sanctiebeleid dat ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd. Inspecties vinden steekproefsgewijs of op indicatie plaats. Integriteitbeleid wordt actief uitgevoerd. Reïntegratie vanuit het huis van bewaring vindt zeer beperkt plaats. Er wordt niet gewerkt met een mentoraat. Er worden niet structureel detentieplannen opgesteld. Dit heeft mede te maken met de korte verblijfsduur en de snelle doorstroming van gedetineerden. In de zeer beperkt beveiligde inrichting (ZBBI) wordt wel met een mentoraatsysteem gewerkt. Er worden echter nagenoeg geen screeningen gedaan en reïntegratieplannen opgesteld omdat, zo redeneert men, dit is gedaan door de inrichting van herkomst en/of de reclassering. De ZBBI beschouwt zich in dit proces louter als uitvoerend orgaan binnen een -door de selectiefunctionaris vastgesteld- Penitentiair Programma en richt zich met name op het verwerven van een reguliere baan door de gedetineerde/bewoner. Uit het onderzoek komt naar voren dat het huis van bewaring een goed georganiseerde inrichting is waar de rechtspositie van gedetineerden en de veiligheid van gedetineerden en personeel gewaarborgd is. Het gebruik van meerpersoonscellen verloopt zonder noemenswaardige problemen. De uitvoering van het dagprogramma in het huis van bewaring staat echter onder druk als gevolg van de verkorte bedrijfstijden die binnen de penitentiaire inrichtingen zijn ingevoerd. Dit heeft negatieve consequenties voor kwaliteit en kwantiteit van contact tussen personeel en gedetineerden. De uitvoering van sommige activiteiten van groepen kwetsbare gedetineerden verloopt daarbij niet altijd goed. Het werken aan reïntegratie vanuit het huis van bewaring is, zoals dat voor meerdere huizen van bewaring geldt, moeizaam.

6

Augustus 2005


De zeer beperkt beveiligde inrichting functioneert op het gebied van rechtspositie en veiligheid goed. De mogelijkheden op het terrein van de reïntegratie lijken niet ten volle benut te worden; de Inspectie is van mening dat op dit aspect meer (eigen) initiatief ontplooid kan worden De doelgroep van deze regiemsvorm is overigens aan verandering onderhevig waarbij gedetineerden/bewoners aan minder hoge kwalificaties voldoen dan in eerdere jaren. Er worden op het niveau van de inrichting onder meer aanbevelingen gedaan op de aspecten meerpersooncelgebruik, rechtspositie, het werken met een mentoraatsysteem en het opstellen van reïntegratieplannen, specifiek in de zeer beperkt beveiligde inrichting. Voorts wordt de aanbeveling gegeven aan de Dienst Justitiële Inrichtingen om de praktijk in Almelo op het gebied van het gebruik van instructies in geval van incidenten en calamiteiten te verspreiden. Een aanbeveling voor de Minister van Justitie is om zich geregeld rekenschap te geven van de knelpunten in de uitvoering van het dagprogramma.

7

Augustus 2005


1 Inleiding

1.1 Aanleiding en doel

1.1.1 Aanleiding van het onderzoek De doorlichting van PI Overijssel, locatie Almelo is de eerste doorlichting van de ISt. De keuze voor deze PI is door de ISt gemaakt mede op grond van een suggestie door de sectordirecteur Gevangeniswezen. Criteria bij de keuze zijn geweest: deze inrichting staat bekend als een stabiele inrichting, daarnaast is er sprake van een beperkt aantal differentiaties/regiems. Het betreft een reguliere doorlichting op de drie aspecten van het toezichtkader: rechtspositie, veiligheid en reïntegratie. De locatie Almelo bestaat uit de units De Karelskamp en Niendure1. De vraagstelling van deze doorlichting luidt: hoe is de stand van zaken op de aspecten rechtspositie, veiligheid en reïntegratie in De Karelskamp en Niendure en welk kwalitatief oordeel heeft de ISt over deze stand van zaken? Voor deze algemene doorlichting heeft de inspectie een aantal specifieke vragen gesteld op grond van materiaal van de locatie Almelo dat vooraf werd bestudeerd. De vragen zijn: - Wat is de daadwerkelijke invulling van het dagprogramma van het hvb? - Komen gedetineerden van het hvb toe aan de netto invulling van de (minimaal) verplichte wettelijke activiteiten? - Hoe wordt het beleid rond meerpersoonscelgebruik in de praktijk ingevuld? - Hoe is het gesteld met geweld van gedetineerden tegen personeel in het hvb en in het bijzonder in de hvb/bza?

I 1

In het rapport wordt vanaf hier onderscheidenlijk geschreven over De Karelskamp en Niendure, omdat het gaat om verschillende differentiaties die apart bekeken zijn door de ISt en die ook fysiek van elkaar gescheiden zijn.

8

Augustus 2005


-

-

Wat is de beschikbaarheid van arbeid en arbeidsprojecten voor gedetineerden van de zeer beperkt beveiligde inrichting (zbbi) en op welke manier worden eventuele problemen daarmee opgelost? Hoe wordt in de zbbi nader invulling gegeven aan de reïntegratie?

1.1.2 Doel van het onderzoek Het resultaat van het onderzoek bestaat uit een beschrijving van de actuele situatie in De Karelskamp en Niendure en een beoordeling van de ISt over de kwaliteit van de sanctietoepassing op de aspecten rechtspositie, veiligheid en reïntegratie . 1.2 Reikwijdte van het onderzoek Het onderzoek betreft bovengenoemde units waarbij De Karelskamp een huis van bewaring is en Niendure een zeer beperkt beveiligde inrichting. 1.3 Opzet van het onderzoek

1.3.1 Methode De basismethodiek voor het uitvoeren van een doorlichting bestaat uit het verzamelen van feitelijke gegevens die vervolgens getoetst worden aan de hand van een toetsingskader (zie ook par. 1.3.4 en bijlage C). Op grond van de vaststelling van een feitelijke situatie en het toetsen daarvan komt de Inspectie tot een beoordeling van de betreffende inrichting op een aantal aspecten. Concreet worden vragen opgesteld die de informatieverzameling leiden door het operationaliseren van de onderwerpen in het toetsingskader in hoofdvragen en informatievragen. Deze vragen zijn daarmee richtinggevend voor alle doorlichtingen van penitentiaire inrichtingen. In de doorlichting worden drie methoden gehanteerd voor het verzamelen van feitenmateriaal: - documentenonderzoek: voorafgaand aan het onderzoek ter plaatse is materiaal opgevraagd (zie bijlage A voor een overzicht). Op grond van het materiaal is een analyse gemaakt en zijn aanvullende informatievragen opgesteld;

9

Augustus 2005


-

observatie tijdens de inspectie: de doorlichting is gestart met een rondleiding door het huis van bewaring en de zeer beperkt beveiligde inrichting; - gestructureerde interviews2. Conform het protocol werkwijze van de ISt is het onderzoek door twee inspecteurs gezamenlijk uitgevoerd. 1.3.2 Tijdpad De doorlichting werd bij brief van 16 juni 2005 aan de locatiedirecteur aangekondigd. Aan de commissie van toezicht werd op 16 juni een brief gestuurd waarin zij eveneens in kennis werd gesteld van het voorgenomen onderzoek. Het inspectieprogramma en het te hanteren toetsingskader is op 29 juni aan de locatiedirecteur verstuurd. Op dezelfde datum werden aan de commissie van toezicht het toetsingskader en een korte vragenlijst gestuurd. Informatie van de inrichting om het onderzoek voor te bereiden is op 26 en 30 juni en 7 juli ontvangen. Er is geen overzicht van klachten en de afhandeling daarvan van de commissie van toezicht ontvangen. Deze commissie van toezicht blijkt geen jaarverslagen te maken, zodat van die zijde geen informatie vooraf kon worden bestudeerd. De doorlichting heeft op 13 en 14 juli 2005 plaatsgevonden. Het conceptrapport met betrekking tot de doorlichting is op 26 juli 2005 aan de locatiedirecteur gestuurd voor wederhoor over de feitelijke bevindingen. Op 5 augustus 2005 heeft de locatiedirecteur zijn commentaar aangeleverd. De hoofdinspecteur heeft op 25 augustus 2005 het inspectierapport vastgesteld en aangeboden aan de minister van Justitie. 1.3.3 Wet- en regelgeving In de voorbereiding van de doorlichting heeft de ISt de volgende weten regelgeving in ogenschouw genomen: - European prison rules; - Penitentiaire beginselenwet; - diverse uitvoeringsregelingen en circulaires.

I 2

Zie bijlage B voor een volledig overzicht van geïnterviewde functionarissen.

10

Augustus 2005


1.3.4 Toetsingskader Aan de basis van het toetsingskader ligt het Toezichtkader van de ISt en de weten regelgeving. De drie grondslagen uit het toezichtkader, -rechtspositie, veiligheid en reïntegratie- zijn voor de doorlichting nader geoperationaliseerd in een toetsingskader (zie bijlage C). 1.4 Objectbeschrijving

1.4.1 Huis van bewaring De Karelskamp. Capaciteit: 176 plaatsen waaronder 20 plaatsen voor meerpersoonscelgebruik. Het huis van bewaring betreft een als kruis opgetrokken gebouw met vier vleugels dat ongeveer 10 jaar operationeel is. Op de begane grond zijn o.a. gevestigd: de arbeidszalen, de sportzaal en de bezoekzaal. Op de 1e etage bevinden zich de kantoren van diverse functionarissen zoals de BSD, de geestelijk verzorgers en de zorgstaf. Hier is ook een stiltecentrum, een kerkzaal en een onderwijslokaal. Op de 2e en 3e etage bevinden zich de gedetineerdenafdelingen. Daar zijn ook de afdelingshoofden gehuisvest. Differentiaties: op de A-afdeling is een Bijzondere Zorg Afdeling ingericht voor 26 gedetineerden met (ernstige) psychiatrische problematiek. Op de B-afdeling is de inkomstenafdeling gevestigd waar gedetineerden direct bij binnenkomst een korte periode verblijven voor (o.a. medisch) onderzoek alvorens zij naar de verblijfsafdelingen worden doorgeplaatst. De afdelingen D en E zijn de reguliere verblijfsafdelingen waarop ook de meerpersoonscellen zijn gesitueerd. 1.4.2 Zeer beperkt beveiligde inrichting Niendure Capaciteit: 33 plaatsen waaronder 4 kamers voor meerpersoonsgebruik. Huisvesting geheel apart van De Karelskamp op ongeveer 1 km. afstand. Niendure als gebouw is ouder en langer in gebruik dan De Karelskamp. Een deel van het gebouw is enkele jaren geleden in gebruik geweest als Jeugdwerkinrichting. Na het beëindigen van dat experiment werd de capaciteit toegevoegd aan de zeer beperkt beveiligde inrichting waarmee de capaciteit daarvan kon worden verhoogd naar 29 plaatsen. Er is een kleine werkzaal voor

11

Augustus 2005


arbeid. Deze wordt vooral in het winterseizoen gebruikt omdat dan het arbeidsaanbod in de omgeving minder is; er wordt veel seizoenarbeid in deze omgeving gedaan. Voor bewoners die op grond van gedragsstoornissen, medische ongeschiktheid of demotivatie niet bemiddelbaar zijn naar een werkgever wordt in de werkzaal arbeid aangeboden. 1.5 Recent onderzoek De RSJ heeft in december 2003 een rapportage uitgebracht naar aanleiding van een toezichtbezoek dat hij aflegde in augustus van dat jaar. In zijn rapportage concludeert de RSJ dat de rechtspositie van de gedetineerden niet volledig gewaarborgd is omdat zij bij binnenkomst niet stelselmatig op het bestaan van huisregels worden geattendeerd. De bekendheid van gedetineerden met de commissie van toezicht (cvt), de maandcommissaris en de huisregels wordt door de RSJ als onvoldoende bestempeld. Op het punt van de bejegening wordt de sfeer goed genoemd. Aangegeven wordt dat de BSD niet is toegerust voor het afhandelen van vragen die eerder door de reclassering werden opgepakt. Voorts wordt opgemerkt dat het aanbod voor maatschappelijke integratie door middel van de vakopleiding ‘uitvoerende schoonmaak’ vorm begint te krijgen. Er zijn geen andere recente onderzoeken voorhanden.

12

Augustus 2005


2 Bevindingen

2.1 Rechtspositie

2.1.1 Huis van bewaring Documentatiegegevens De tekst van de huisregels is over het algemeen duidelijk. Op het punt van het recht op dan wel de plicht tot arbeid is de tekst echter niet volstrekt helder.3 In de tekst van de huisregels staat in begrijpelijke taal aangegeven op welke manier en in welke gevallen een verzoek- of bezwaarschrift en een beklag- of beroepsschrift kan worden ingediend. Er wordt in de huisregels niet vermeld of er mogelijkheden voor ondersteuning van de gedetineerde zijn bij het indienen van een klacht of een bezwaarschrift noch of er mogelijkheden zijn om de gedetineerde te ondersteunen tijdens de procedure waarin beklag of bezwaar wordt afgehandeld. In de huisregels is opgenomen hoe inzage in het dossier geregeld is. Het sanctiebeleid is eveneens in de huisregels opgenomen. Het dagprogramma houdt rekening met de eisen die in de Pbw worden gesteld ten aanzien van toegang tot medische zorg en omvang van contacten met de buitenwereld, bibliotheekbezoek, onderwijs, arbeid, bezoek, luchten en sport. Daarbij wordt expliciet benadrukt dat de aangegeven omvang ook daadwerkelijk netto is. Gedetineerden die in afzondering zijn worden in staat gesteld dagelijks te luchten. Mogelijkheden tot deelname aan arbeid zijn echter wel beperkt: niet alle gedetineerden kunnen er aan deelnemen. (De afspraak tussen hoofdkantoor DJI

I 3

Eerst wordt geformuleerd dat men niet tot werken verplicht is (het is immers een huis van bewaring) terwijl even verderop vermeld staat dat men niet tot arbeid verplicht is op algemeen erkende feestdagen, tenzij men werkzaam is in de huisdienst. (pag. 7, Huisregels HvB de Karelskamp)

13

Augustus 2005


en inrichtingen houdt rekening met een deelname aan arbeid door 60% van de gedetineerden in het huis van bewaring). Er worden inspanningen gepleegd om door middel van het Arbeidsbedrijf gevarieerde en aansprekende arbeidsmogelijkheden te realiseren. Er is een ‘businessplan’ van het Arbeidsbedrijf waarin doelen en middelen concreet worden beschreven en waaruit ambitie spreekt. Georganiseerd overleg met de directie is geregeld door middel van een gedetineerdencommissie (Gedeco). De gedetineerdensurvey geeft aan dat in de ervaring van gedetineerden hun rechtspositie behoorlijk gewaarborgd is. Ook komt naar voren dat gedetineerden zich niet gediscrimineerd voelen. Observatiegegevens De arbeidszalen zien er netjes uit en zijn goed ingericht. Voorraden en producten staan ordelijk opgesteld zodat doorgangen niet geblokkeerd zijn. De sportzaal is eveneens goed ingericht en schoon. De fitnessruimte ziet er verzorgd uit. Er staan veel toestellen in verhouding tot de ruimte. Deze ruimte wordt ook door personeelsleden gebruikt. Stiltecentrum en kerkzaal zijn adequaat ingericht met mogelijkheden voor verschillende geloofsovertuigingen. De bezoekzaal is niet groot maar er lijkt voldoende mogelijkheid te zijn om ongestoord met familie en vrienden te kunnen communiceren. Er zijn echter geen voorzieningen voor kinderen, zoals een legotafel o.i.d., in de bezoekzaal. De bibliotheek oogt ordelijk. Er is een onderwijslokaal ingericht met op iedere tafel een computer. Er zijn drie luchtplaatsen van verschillende grootte en met verschillende voorzieningen. De gedetineerdenafdelingen zijn ruim opgezet en zien er schoon uit. Er is een centrale post in het centrum van het kruis van de afdelingen waar vandaan zicht wordt gehouden op de vleugels en, via beeldschermen, op de afzonderingscellen. Door de toepassing van een one-way-screen is van buiten de centrale post niet te zien wie in de post aanwezig zijn. Als geheel is er een goed overzicht over wat zich op de vleugels afspeelt. De als meerpersoonscel ingerichte cellen op de reguliere afdelingen, oorspronkelijk éénpersoonscellen, waarborgen de privacy van het toilet door middel van een schaamschot. Op de meerpersoonscellen staan twee televisies (voor diegenen die er een huren) met oortelefoon. De huisregels zijn aanwezig in de bibliotheek en op de afdelingen. Zij worden

14

Augustus 2005


niet aan de gedetineerden uitgereikt. De reden die desgevraagd wordt gegeven is dat het gedetineerdenbestand snel wisselt en dat de gevolgde werkwijze voldoende zou moeten zijn. Er zijn twee telefoons op de A - en B- afdeling; op de D- en E-afdeling zijn drie telefoons, rekening houdend met de aanwezigheid van de meerpersoonscellen. Er is een arts in deeltijd verbonden aan de inrichting. Er zijn twee in deeltijd werkzame psychologen aanwezig. Er is geen mogelijkheid voor de psychologen om op hun kamer met gedetineerden te spreken omdat zij op een gang zitten waar geen direct toezicht op gedetineerden is. Zoals aangegeven houdt het dagprogramma rekening met de rechten van gedetineerden. Ten aanzien van privacy moet worden vermeld dat er geen wisselroosters gehanteerd worden bij de gedetineerden die op de tweepersoonscellen verblijven. Voorts is de privacy op deze cellen beperkt door het gebruik van schaamschotten in plaats van volledige afscherming van de toiletten. Interviewgegevens De huisregels zijn in meerdere talen beschikbaar. Gedetineerden geven aan bekend te zijn met de maandcommissaris; deze is ook aanspreekbaar en benaderbaar volgens de geïnterviewden. Celinspecties vinden steeds door twee personeelsleden plaats. Gedetineerden geven aan dat de cellen daarbij voldoende netjes worden achtergelaten. Er wordt een celinspectieformulier gebruikt en door de medewerkers achtergelaten als contrabande wordt gevonden. Daarmee is voor de gedetineerde duidelijk of er een sanctie zal volgen op de overtreding. Urinecontroles vinden plaats op indicatie. De afname vindt in een aparte kamer plaats. Er vindt bij de inkomsten altijd een medische keuring plaats waaronder een onderzoek op TBC. Het voorkomen van willekeur bij de uitoefening van geweld wordt mede gegarandeerd door te werken met een standaardprocedure waarvan onderdeel is dat na de toepassing van geweld binnen 15 uur een rapportage over de gang van zaken wordt opgesteld. Het intern bijstandsteam (IBT) is -zo mogelijk- altijd bij de voorziene toepassing van geweld betrokken. De professionaliteit van de leden van het IBT en het gegeven dat er altijd een evaluatie plaatsvindt moeten garantie geven voor het voorkomen van willekeur. De toegang tot de medische zorg wordt door verschillende respondenten, waaronder gedetineerden, goed genoemd. Door twee gedetineerden wordt

15

Augustus 2005


aangegeven dat er door de tandarts te makkelijk tot het trekken van tanden of kiezen wordt overgegaan in plaats van reparatie van het gebit. De beschikbaarheid van arts, verpleegkundige en psycholoog wordt als voldoende gezien. In het dagprogramma is niet alleen op papier maar ook in de praktijk voldoende tijd om de activiteiten waar gedetineerden volgens de Pbw recht op hebben uit te voeren in de netto-uren die daarvoor staan. Vanuit de diverse interviews komt echter een aantal knelpunten naar voren. Op het gebied van telefoneren wordt door gedetineerden en enkele medewerkers aangegeven dat 0800nummers afgesloten zijn voor gedetineerden. Advocaten zouden regelmatig op dit soort (gratis) nummers aangesloten zijn. Dit zou betekenen dat gedetineerden kosten moeten maken om hun advocaat te bereiken. De bezoekzaal wordt door gedetineerden als klein en lawaaiig ervaren. Mogelijk dat het ontbreken van kinderspeelmateriaal daar een rol bij speelt. Het uitvoeren van het dagprogramma wordt zowel door de verschillende functiegroepen als door gedetineerden ervaren als moeizaam omdat de bedrijfstijd in relatie tot het activiteitenaanbod door iedereen als erg krap wordt ervaren. Alle groepen geven aan dat er nauwelijks tijd is voor een bejegeningsgesprek met gedetineerden. Hierdoor staat ook preventie van problemen onder druk. Medewerkers van de afdeling Bijzondere Zorg (BZA) geven aan dat er bijvoorbeeld problemen zijn met het luchten van gedetineerden van die afdeling. Vóór de inkorting van de bedrijfstijd werden zij apart gelucht, nu gezamenlijk met andere afdelingen. Mede door de kwetsbaarheid van deze gedetineerden, maar ook door het beeld dat andere gedetineerden van hun delicten hebben (van gedetineerden op de BZA wordt door andere gedetineerden vaak gedacht dat zij zedendelicten hebben gepleegd) zijn zij regelmatig mikpunt van intimidatie. Men geeft aan dat er te weinig toezicht is en dat die intimidatie niet kan worden voorkomen. Verschillende functionarissen zijn van mening dat de ondergrens bereikt is met de nieuwe bedrijfstijden gecombineerd met de bezuinigingen, zowel praktisch gezien als vanuit het standpunt van humane detentie. Gevraagd naar de ruimte voor persoonlijke verzorging komt naar voren dat gedetineerden na arbeid niet stelselmatig kunnen douchen terwijl zij soms vuil en stoffig werk verrichten. Dit heeft te maken met het gegeven dat er vier uur arbeid wordt verricht en dat na de arbeid geen ruimte in het programma is om te kunnen douchen. Diverse medewerkers van de zorg geven aan dat gedetineerden regelmatig stinken. Inkorting van de arbeidstijd zelf geeft verdere

16

Augustus 2005


problemen met de arbeid vanwege de financiële taakstelling, zodat hier sprake lijkt van een dilemma. De commissie van toezicht geeft bij dit onderwerp aan dat in andere inrichtingen (genoemd wordt Hoogeveen) de arbeid wel een half uur korter duurt om het douchen mogelijk te maken. Een ander voorbeeld dat naar voren komt is het uitreiken van post. In een huis van bewaring betreft dit vaak officiële stukken waaronder rechtbankstukken. Vroeger kon bij het uitreiken van post aan de gedetineerde uitgelegd worden wat in de brieven staat; daar is nu geen tijd meer voor. Ook dit wordt gezien als een element dat de spanning in de inrichting vergroot. Met name het executief personeel geeft aan die toenemende spanning te ervaren. In het gesprek met de commissie van toezicht komt naar voren dat men zich zorgen maakt over de toenemende spanning die samenhangt met de krappe tijden waarin het dagprogramma moet worden uitgevoerd. De maandcommissaris geeft aan dat het moeilijker is geworden om gesprekken met gedetineerden te plannen vanwege die bedrijfstijden. Waar voorheen vaak aan het einde van de middag gesprekken konden plaatsvinden kan dat niet meer. In vrijwel ieder gesprek in het huis van bewaring wordt de problematiek rond de uitvoering van het dagprogramma binnen de verkorte bedrijfstijd door de geïnterviewden gevraagd en ongevraagd naar voren gebracht. Overleg van gedetineerden met de directie is geregeld via de instelling van een gedetineerdencommissie, de Gedeco. In de Gedeco worden de D- en Eafdelingen vertegenwoordigd. Vertegenwoordiging van de A -afdeling (Bijzondere zorg) en B-afdeling (inkomsten) is zeer moeilijk te organiseren. De Gedeco vergadert zelf één keer per week. Overleg met de unitdirecteur vindt één keer per twee weken plaats. Er is over en weer vertrouwen tussen directie en de Gedeco. Als voorbeeld van de goede verhouding wordt benoemd de afspraken die werden gemaakt tussen directie en Gedeco rond het houden van een zitstaking van gedetineerden tegen de verkorting van de bedrijfstijden. Iedereen hield zich ook daadwerkelijk aan de gemaakte afspraken. Met betrekking tot het vóórkomen van discriminatie komt uit de interviews naar voren dat dit onderwerp niet sterk speelt. Door één gedetineerde wordt aangegeven dat het wel eens voorkomt. Medewerkers uit diverse functiegroepen geven aan dat discriminatie naar huidskleur of geloof niet speelt, zeker niet tussen personeel en gedetineerden. Wel wordt in dit verband nog eens verwezen naar de gedetineerden van de Bijzondere zorg afdeling: de wijze waarop gedetineerden van de andere afdelingen met hen omgaan, -voor zover dat althans plaatsvindt- en over hen spreken zou als discriminerend kunnen worden omschreven. De intimidatie die tijdens het luchten voorkomt is reeds genoemd.

17

Augustus 2005


In het verlengde van dit onderwerp blijkt uit de interviews dat er binnen de inrichting geen specifieke aandacht is voor mogelijke radicalisering van gedetineerden op het terrein van geloof. Werving voor de jihad is geen bewust aandachtsgebied voor medewerkers. De implementatie van het twee-op-één-cel gebruik is zonder veel problemen verlopen. Gedetineerden worden door de BSD gescreend op contra-indicatie voor samenplaatsing. Vervolgens hebben zowel de PIW-ers als de gedetineerden zelf invloed wie bij wie wordt geplaatst. Gedetineerden kunnen hun voorkeur voor een celgenoot uitspreken en daar wordt zo veel mogelijk rekening mee gehouden. Door de arts wordt aangegeven dat er niet altijd tijd is voor een medische screening op contra-indicatie voor samenplaatsing4. In de praktijk van de samenplaatsing zijn er nauwelijks problemen of incidenten. Er wordt meerdere keren op gewezen dat veel gedetineerden bekend zijn en weer terug komen waardoor de medewerkers ook vaak al weten wie ze voor zich hebben. Door meerdere geïnterviewden wordt vermeld dat, terwijl er voornemens zijn het meerpersoonscelgebruik uit te breiden, er sprake is van leegstand van cellen, zij het in beperkte mate, maar wel over langere perioden. In alle gesprekken komt naar voren dat gedetineerden met respect behandeld worden. 2.1.2 Zeer beperkt beveiligde inrichting Documentatiegegevens De huisregels zijn duidelijk. Er staat echter geen specifieke informatie opgenomen over het gebruik van de meerpersoonskamers waardoor de tekst op het punt van de verblijfsruimte onvolledig is. Het dagprogramma is conform de regelgeving voor deze detentievariant. De bewoners zijn niet vertegenwoordigd in de Gedeco. Observatiegegevens Gebouwelijk is de inrichting geschikt voor deze vorm van detentie. Er is een keuken voor gezamenlijk gebruik. Er is een kamer waar twee dagdelen per week een medewerker van de BSD kantoor houdt. Het gebouw ziet er behoorlijk onderhouden uit. De kamers voor de bewoners zijn voldoende ruim en van goede kwaliteit.

I 4

Conform Regeling selectie, plaatsing en overplaatsing; DJI.

18

Augustus 2005


De huisregels zijn beschikbaar voor iedere bewoner. Op medisch gebied, -arts, verpleegkundige en tandarts- maakt deze inrichting gebruik van de voorzieningen van het huis van bewaring. Interviewgegevens De huisregels worden uitgereikt in het begin van het verblijf. Ze zijn alleen in het Nederlands opgesteld omdat het uitgangspunt in dit regiem is dat iedereen die hier wordt geplaatst Nederlands spreekt. In de praktijk blijkt dat er bewoners zijn geplaatst die een erg gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal hebben. Cel-/kamerinspectie vindt regelmatig plaats op basis van steekproeven. Het sanctiebeleid staat omschreven in de huisregels. Urinecontrole op drugs- en alcoholgebruik vindt plaats op indicatie. Bij drugsgebruik wordt de plaatsing in deze inrichting beëindigd en wordt de persoon in een gesloten setting teruggeplaatst. Toegang tot medische zorg is geregeld in samenwerking met het huis van bewaring. Daar is twee keer per week een spreekuur voor de bewoners. Ook toegang tot de tandarts is geregeld via een wekelijks spreekuur in het huis van bewaring. Er wordt op het gebied van voeding gebruik gemaakt van een cateringservice. De inspecteurs hebben de maaltijden bekeken. De hoeveelheden per portie lijken beperkt voor volwassenen die (zware) lichamelijke arbeid verrichten. In de praktijk zijn er weinig problemen omdat sommige bewoners vaak zelf koken en de anderen dan meer porties tot hun beschikking hebben. Het dagprogramma is hoofdzakelijk gericht op arbeid. In beginsel dient iedere bewoner overdag te werken bij een werkgever buiten de inrichting. In de zomer lukt dat wel, in de winter niet altijd omdat in deze omgeving veel sprake is van seizoensarbeid. Daarom wordt in de winterperiode ook nogal eens arbeid aangeboden in de eigen werkzaal op het terrein; dit wordt echter gezien als een noodoplossing. In de weekeinden zijn de bewoners op een adres buiten de inrichting. Dit kan zijn een eigen huis of kamer of een logeeradres. Medewerkers geven aan dat er meer mensen in dit regiem worden geplaatst die er voorheen niet voor in aanmerking kwamen. Dit is volgens deze respondenten een oorzaak dat de invulling van arbeid vaker een probleem is. Dit wordt opgelost door mensen die (nog) niet bij een reguliere werkgever te plaatsen zijn op het eigen terrein werk te laten doen. Dat was echter nooit de bedoeling van een zeer beperkt beveiligde inrichting.

19

Augustus 2005


Discriminatie is weinig aan de orde en is ook geen onderwerp dat op teamgesprekken op de agenda staat. Wel wordt aangegeven dat er sprake is van subculturen. Deze gaan wel met elkaar om. Er worden geen problemen gemeld. De verhouding is momenteel dat van de 33 bewoners 20 van allochtone herkomst zijn. Meerpersoonskamergebruik is operationeel. De medewerkers bepalen de kamerbezetting. Bewoners hebben daarop geen invloed. Er vindt meestal na enkele weken doorplaatsing naar een eigen kamer plaats. Er wordt door geen van de respondenten over problemen gesproken. 2.2 Veiligheid

2.2.1 Huis van bewaring Documentatiegegevens Het veiligheidsbeleid is vastgelegd en gedocumenteerd in mappen. Het veiligheidsbeleid is gebaseerd op de Haagse Beveiligingsmethodiek5. Er heeft vorig jaar een veiligheidsaudit plaatsgehad en deze zal binnen afzienbare tijd herhaald worden. Het sanctiebeleid is vastgelegd en is in de huisregels opgenomen. Daarnaast is er een overzicht van de sancties die volgen op bepaalde overtredingen. Het beschreven sanctiebeleid sluit aan bij de betreffende artikelen uit de Pbw. De huisregels geven aan dat er controle op contrabande plaats kan vinden, op welke manier en onder welke voorwaarden. Er is drugsontmoedigingsbeleid. De inhoud er van is dat er wordt gewerkt op grond van de landelijke drugsontmoedigingsnota. Het sanctiegebruik rond drugs in de inrichtingen is apart vastgelegd. Er is integriteitbeleid. Dit is vastgelegd in een jaarplan. Ook is er een brochure binnen de inrichtingen waarin op duidelijke wijze integriteit en de normen die de inrichting hanteert worden belicht. Het integriteitbeleid is gebaseerd op het landelijk integriteitbeleid van DJI. Er is een bedrijfshulpverleningsorganisatie, BHV, die breed is samengesteld en goed is voorzien van middelen. Er wordt frequent geoefend.

I 5

Een methodiek die inmiddels breed wordt gehanteerd binnen DJI en die leidt tot een systematische aanpak van beveiligingsvraagstukken in uitvoeringslocaties door -in samenhang- te kijken naar personele, organisatorische, bouwkundige en elektronische beveiligingsvoorzieningen.

20

Augustus 2005


Er is een intern bijstandsteam, IBT, dat eveneens een brede samenstelling kent en goed is opgeleid. Uit de gedetineerdensurvey komt naar voren dat gedetineerden zich over het algemeen voldoende veilig voelen in de inrichting. Observatiegegevens Gebouwelijk is de inrichting overzichtelijk geconstrueerd met een scheiding in zones met en zonder gedetineerdenverkeer. Op de plekken waar gedetineerden en functionarissen contact met elkaar hebben is altijd (in)direct toezicht (een ‘uniform’) aanwezig. De inrichting is ommuurd met daarbinnen nog een penitentiair hekwerk tussen lucht/sportplaatsen en muur. In haar bestaan hebben zich twee (geweldloze) ontvluchtingen voorgedaan. Als reactie hierop zijn de beveiligingsvoorzieningen aangepast. De beveiliging van het complex voor wat betreft muren, sluizen en hekwerk is visueel goed zonder zichtbare zwakke plekken. Vanuit de centraalpost is er een goed overzicht op alle verblijfsafdelingen van de gedetineerden. Er komt veel daglicht naar binnen en de ‘vlakken’ maken een ruimtelijke indruk. De centraalpost is de uitvalbasis voor de nachtdienst die met 3 personen wordt uitgevoerd. Overal in het gebouw bevindt zich in de ruimten voor personeel, direct naast de deuren, een vast aan de wand bevestigd losbladig instructiesysteem dat kort en bondig aangeeft hoe te handelen bij bijzonderheden/calamiteiten, zoals brand, gijzeling e.d. Iedere calamiteit kent een eigen kleurcode. De inhoud van de klapper wordt door het hoofd beveiliging ‘up to date’ gehouden. De ruimten die een cruciale rol spelen in het beveiligingsproces, zoals entree en centraalpost, zien er verzorgd uit. De beveiligingsmedewerkers zijn standaard geüniformeerd. De badafdeling, waar de gedetineerden binnenkomen en vertrekken, is eveneens verzorgd. De wachtcellen worden regelmatig opgeknapt; graffiti op de wanden wordt verwijderd. De gangen bij de arbeidszalen kennen een duidelijke markering op de vloer die aanduiden waar tijdelijke opslag van goederen is toegestaan. Op deze wijze worden veiligheidsdeuren niet onnodig geblokkeerd. Het hoofd beveiliging is bekend met een aantal ‘blinde vlekken’ in de veiligheidsvoorzieningen. Zo is er niet altijd direct toezicht in de trappenhuizen (van woonafdeling naar lucht/sportplaatsen). Hier vinden wel eens onopgemerkte incidenten tussen gedetineerden plaats.

21

Augustus 2005


De meerpersoonscel die de Inspectie bezocht wordt hoofdzakelijk in beslag genomen door stapelbed en (vast) meubilair. De volledige afsluiting van het toilet op cel was eerder uitgevoerd met een houten deur die aan de gedetineerde meer privacy bood. Uit veiligheidsoverwegingen voor personeel is deze deur vervangen door een klapdeur met concessies aan de privacy. De inspecteurs namen waar dat gedetineerden dit oplossen door een matrashoes voor het toilet te spannen. Dit wordt kennelijk gedoogd. Tijdens de observatie nemen de inspecteurs op een teamkamer (bestemd als kantoor/verblijfsruimte voor medewerkers) een TV toestel waar dat -tijdens bedrijfstijd- aan is. Interviewgegevens De dienstinstructies gericht op orde en veiligheid zijn beschikbaar en bekend bij de medewerkers. Er wordt een keer per jaar een oefening gedaan gericht op calamiteiten/gijzeling en twee keer per jaar een oefening gericht op ontruiming en bedrijfshulpverlening. Het toepassen van geweldmaatregelen vind vrijwel altijd plaats door het IBT. Aangegeven wordt dat er nauwelijks incidenten op dit gebied plaatsvinden. Doordat de IBT-leden goed getraind zijn komt disproportioneel geweld niet voor. Vanuit het gesprek met de commissie van toezicht komen geen signalen of klachten over disproportioneel geweld. Een bijkomende factor is dat het personeelsbestand zeer stabiel is, en daarmee het personeel zeer ervaren. Zowel medewerkers als gedetineerden menen dat er op het terrein van veiligheid ‘professioneel’ wordt gewerkt. Voorkomende incidenten op het gebied van geweld worden geëvalueerd. Waar het interne arbeid betreft, bijvoorbeeld het optreden als schoonmaker, is afgesproken dat een gedetineerden niet langer dan vier maanden in een dergelijke functie werkt. Iemand krijgt daarmee niet een te grote binding met de werkzaamheden en de plaatsen waar die plaatsvinden. Bijkomend voordeel is dat duidelijk is dat een dergelijke functie, die veelal als een voorrecht wordt gezien, niet te lang wordt vergeven waardoor ook andere gedetineerden in aanmerking kunnen komen voor dat werk. Door alle respondenten wordt onderschreven dat bij het aspect veiligheid binnen de inrichting het primaat ligt bij het menselijke contact dat er tussen medewerkers en gedetineerden -nog steeds- is. Allen geven echter wel aan dat de inkorting van het dagprogramma zowel de kwantiteit als kwaliteit van de communicatie en het contact onder druk zet. De contacten met gedetineerden worden, met name bij de executieve functies, vluchtiger. Men onderkent dat

22

Augustus 2005


deze ontwikkeling consequenties kan hebben voor het detentieklimaat en daardoor indirect voor de veiligheidsbeleving van zowel medewerkers als gedetineerden. Op het terrein van drugsbeleid komt naar voren dat er geen actieve voorlichting aan gedetineerden over drugs wordt gegeven. Het sanctiebeleid ten aanzien van drugs is vastgelegd. Men stelt vast dat daarmee bij gedetineerden voldoende bekendheid is met het drugsbeleid van de inrichting. Er wordt regelmatig gecontroleerd. Tegen drugsgebruik wordt opgetreden. Medewerkers blijken goed op de hoogte te zijn van het integriteitbeleid. Het onderwerp komt in teams aan de orde. Er zijn ook contactpersonen ‘integriteit’. Men geeft aan dat het een kleine inrichting is waardoor er makkelijk met elkaar gesproken kan worden over bijvoorbeeld intimidatie door gedetineerden en hoe een medewerker daarmee omgaat. Procedures met betrekking tot vrijheden en overplaatsing zijn bekend en kunnen worden toegelicht door de BSD. PIW-ers rapporteren in TULP met betrekking tot overplaatsing. De doorlooptijden met betrekking tot de selecties nemen volgens de geïnterviewden af maar zijn soms nog steeds lang. Eerder had dit te maken met onderbezetting van de BSD. Daarnaast is er ook sprake van afhankelijkheid van opnemende inrichtingen. Aan de orde komt nog het belang van goede rapportage in het licht van een efficiënt gedetineerdenberaad. Uit de gesprekken blijkt een helder bewustzijn bij de medewerkers om hier zo goed mogelijk aan te werken. 2.2.2 Zeer beperkt beveiligde inrichting Documentatiegegevens Het sanctiebeleid is vastgelegd en in de huisregels opgenomen. Er is drugsontmoedigingsbeleid. Het IBT van het huis van bewaring is inzetbaar in deze inrichting. Observatiegegevens Gezien de aard van de inrichting is hier geen sprake van bijzondere veiligheidsvoorzieningen gericht op een detentiesituatie. Vluchtroutes bij brand zijn op een schema in de gang zichtbaar gemaakt. Kantoren/kamers waar zich niemand bevindt zijn op slot.

23

Augustus 2005


Interviewgegevens Uit het interview met medewerkers komt naar voren dat men zich voldoende veilig voelt. De afspraken met het huis van bewaring over mogelijke inzet van het IBT, bijvoorbeeld bij een uitplaatsing op grond van het overtreden van de regels, zijn goed. In de praktijk is dat recent een keer voorgekomen waarbij bleek dat de afspraken goed werkten. Ook het met één persoon uitvoeren van de nachtdienst acht men veilig. Aangegeven wordt dat de medewerkers vrijwel altijd afkomstig zijn uit gesloten settingen en goed weten hoe om te gaan met veiligheidsaspecten. Daarnaast gedragen gedetineerden zich in een open inrichting anders dan in een gesloten setting. Zij hebben meer oog voor hun eigen verantwoordelijkheid omdat zij veel ‘vrijheid’te verliezen hebben, aldus de medewerkers. Training en opfriscursus op het terrein van de FitKit (training omgang met agressie) is verplicht. Wel wordt aangegeven dat er in het nieuwe rooster geen sport en communicatie meer mogelijk is voor de medewerkers en dat men nu tracht om dat ‘tussen de bedrijven door’ op de vrijdagen te doen. 2.3 Reïntegratie

2.3.1 Huis van bewaring Documentatiegegevens Uit het jaarverslag 2004 blijkt dat er weinig nazorg gerealiseerd wordt voor gedetineerden. Op het gebied van arbeid is de plaatsing op een vakopleiding verwaarloosbaar klein. De meeste gedetineerden hebben bij ontslag uit detentie geen dagbesteding. De jaarplannen voor 2005 laten geen specifieke aandacht zien voor nazorg en reïntegratie. Ook een verwijzing naar Terugdringen Recidive (TR), -mogelijk te verwachten omdat PI Zwolle als cluster een pilot is in TR- is niet te vinden. Er is een convenant opgesteld waarin diverse ketenpartners zich verbinden aan afspraken over de omgang met veelplegers. Dit convenant is een uitvloeisel van het landelijk veiligheidsbeleid. Het convenant is overigens (nog) niet bekend bij de meeste medewerkers van de inrichting. Uit de gedetineerdensurvey komt naar voren dat een meerderheid van de gedetineerden van het huis van bewaring vindt dat zij niet goed worden voorbereid op de terugkeer naar de maatschappij.

24

Augustus 2005


Observatiegegevens Het meest opvallende gegeven is dat de werkzalen van goede kwaliteit zijn en geschikt lijken te zijn om vakarbeid te combineren met gerichte opleiding op onder meer het gebied van houtbewerking. Interviewgegevens Over het bestaan en de invulling van het mentoraat komt uit de interviews geen éénduidigheid naar voren. Er worden door en binnen verschillende functiegroepen uiteenlopende antwoorden gegeven. Er wordt niet stelselmatig gewerkt met een systeem van screening en het opstellen van detentie- en reïntegratieplannen. Duidelijk is wel dat er invloed van TR is op het denken binnen de inrichting: een aantal geïnterviewden weet van het bestaan en de doelen van TR. Andere medewerkers geven aan er niet veel van te weten. De opvattingen over nut en noodzaak om het in te voeren lopen uiteen. Daarnaast wordt vanuit de interviews de spanning merkbaar tussen de doelstellingen die met TR worden beoogd en de geplande invoering van de domeinen uit het beleidsprogramma van De Nieuwe Inrichting. Aangegeven wordt dat in dat beleid de mogelijkheden van een huis van bewaring om aan reïntegratie te werken erg beperkt zijn. Daarnaast wordt aangegeven dat de mogelijkheden om interventies aan te bieden gering zijn. Gevraagd naar de praktijk van de uitvoering van het genoemde convenant m.b.t. veelplegers komt naar voren dat dit nog niet concreet wordt ingevuld. Er wordt aangegeven dat iedere gemeente haar eigen beleid heeft met betrekking tot terugkerende ex-gedetineerden. De terugtrekking van de reclassering uit de penitentiaire inrichtingen komt eveneens naar voren als een factor die de reïntegratieactiviteiten bemoeilijkt. Wel wordt nog genoemd vrijwilligerswerk vanuit Exodus en Humanitas: vrijwilligers zoeken gedetineerden binnen op en proberen hun bij afloop van hun detentie op te vangen. Op het punt van de reïntegratie komt in het gesprek met de commissie van toezicht naar voren dat ook daar ongerustheid is over het gebrek aan mogelijkheden voor de inrichting om iets te doen voor gedetineerden.

25

Augustus 2005


2.3.2 Zeer beperkt beveiligde inrichting. Documentatiegegevens De reïntegratiedoelstellingen van de zeer beperkt beveiligde inrichting staan onder de titel “Arbeid” beschreven in de huisregels. Er is geen ander schriftelijk materiaal over dit onderwerp beschikbaar. Observatiegegevens Gebouwelijk biedt de inrichting de mogelijkheid om bijvoorbeeld cursussen of trainingen te organiseren in de avonduren. De ruimte die nu en dan in gebruik is als werkzaal is daar in beginsel voor geschikt. Interviewgegevens Er wordt gewerkt met een mentoraat. Iedere medewerker is mentor van een aantal bewoners. Het hoofd van de inrichting wijst de bewoners een mentor toe. Uit de gesprekken met medewerkers en met gedetineerden komt naar voren dat de mentoren veel zelfstandigheid van bewoners verwachten. Gedetineerden zeggen dat de mentor weinig voor ze doet en er niet aan bijdraagt dat bij hun vertrek zaken als werk en huisvesting zijn geregeld. Medewerkers geven aan dat in dit stadium van de detentie van de bewoners verwacht mag worden dat deze zelf het initiatief nemen om bijvoorbeeld ondersteuning te vragen bij problemen. Er wordt indien nodig door de mentor een intake gedaan. Soms is echter het beeld van de bewoner al duidelijk en ook wat er moet gebeuren in de inrichting. Dat is het geval als er eerder een duidelijk detentieplan werd gemaakt waarbij een laatste fase in de zeer beperkt beveiligde inrichting onderdeel is van dat plan. Er wordt binnen de inrichting geen reïntegratieplan (of enig ander plan) opgesteld. De eerste doelstelling van het verblijf is dat een bewoner werk krijgt, indien dat nog niet het geval is. Er wordt ondersteuning geboden bij het vinden van een werkgever. Een andere belangrijke doelstelling die de medewerkers voor ogen hebben met de bewoners is dat deze na verloop van tijd een andere houding naar Justitie krijgen. Minder afhankelijk en meer gericht op hun eigen leven. Er wordt geen gebruik gemaakt van of verwezen naar reïntegratieprogramma’s/interventies. Wel vindt er soms verwijzing plaats naar een behandelsetting. Groepsactiviteiten zijn zeer beperkt in omvang: af en toe een barbecue e.d. Medewerkers geven aan dat de werkwijze die ze hanteren met

26

Augustus 2005


de bewoners persoonsgebonden is. Er zijn beperkt contacten tussen de medewerkers van de inrichting en de reclassering. Indien de periode binnen de zeer beperkt beveiligde inrichting gevolgd wordt door een penitentiair programma bestaat ook dat vrijwel uitsluitend uit het werken bij de werkgever. Sommige gedetineerden geven aan dat zij geen interesse in het penitentiair programma hebben omdat zij meer vrijheid ervaren binnen de inrichting dan wanneer ze in het kader van een penitentiair programma onder elektronisch toezicht gesteld worden. Er wordt door de medewerkers, maar ook door de commissie van toezicht aangegeven dat het (zelfstandigheids)niveau van de bewoners daalt in de afgelopen tijd. De commissie van toezicht merkt daarbij op dat de werkwijze in het verleden goed aansloot bij de populatie, maar dat dit nu wellicht niet meer helemaal het geval is, te meer daar het steeds lastiger voor deze groep wordt om werk te vinden in de maatschappij.

27

Augustus 2005


3 Conclusies

De conclusies worden geformuleerd aan de hand van de hoofdvragen uit het toetsingskader en de toegevoegde vragen zoals die in de inleiding van dit rapport zijn opgenomen (par. 1.1.1)6. 3.1 Rechtspositie De gedetineerden worden voldoende geïnformeerd over hun rechten en plichten, alsmede over de klachten beroepsmogelijkheden. Er mag voldoende bekendheid verondersteld worden met het bestaan van de commissie van toezicht en de maandcommissaris. De huisregels geven daarover volledige en goed leesbare informatie. De huisregels worden bekend gemaakt aan de gedetineerden en zijn voldoende toegankelijk7. In het huis van bewaring zijn de huisregels in meerdere talen beschikbaar. Met de rechten van gedetineerden wordt zorgvuldig omgegaan. Een voorbeeld van een goede praktijk in dit verband is dat na een celinspectie waarbij contrabande is aangetroffen een formulier voor de gedetineerde wordt achtergelaten waarop de bevindingen van de celinspectie vermeld staan. Gedetineerden die zich niet aan de regels houden worden daarmee direct en op een open wijze geconfronteerd. De Inspectie concludeert dat gedetineerden met respect worden behandeld. Proportionele toepassing van geweld en het voorkomen van willekeur worden voldoende gewaarborgd. Dit blijkt onder meer uit de interviews met gedetineerden. De professionaliteit en ervaring van de leden van het IBT worden door andere respondenten genoemd als een belangrijke basis voor die waarborg. De praktijk rond fouillering en visitatie verloopt naar behoren.

I 6

Waar niet anders vermeld gelden de conclusies integraal voor het huis van bewaring en de zeer beperkt beveiligde inrichting. Op sommige punten zullen er voor het regiem specifieke conclusies of opmerkingen worden gemaakt. 7

Uitgezonderd enkele passages m.b.t. het verrichten van arbeid; zie ook voetnoot 3 in dit rapport.

28

Augustus 2005


Het dagprogramma waarborgt in voldoende mate en met in achtneming van de netto-tijd de activiteiten waar gedetineerden recht op hebben. Voor het huis van bewaring moeten hierbij echter enkele opmerkingen worden gemaakt. De uitvoering van het dagprogramma staat sinds de invoering van de verkorte bedrijfstijd onder druk. Dit wordt gevraagd en ongevraagd door alle groepen respondenten aangegeven. In de beleving van medewerkers uit alle geledingen worden de communicatiemogelijkheden met de gedetineerden hierdoor te veel beperkt. Dit kan onder meer op het gebied van het inschatten van veiligheidsrisico’s gevolgen hebben. De Inspectie constateert voorts het volgende. Na de arbeid kunnen gedetineerden niet stelselmatig douchen. Dit betekent dat het voorkomt dat gedetineerden, vanwege de werkzaamheden op de arbeidszaal met bijvoorbeeld ‘instant’barbecue’s en houtskool of andere vuil- en stofgevende werkzaamheden, zich slechts op cel met de beperking van een fonteintje met uitsluitend koud water kunnen reinigen. De Inspectie acht deze omstandigheid vanuit het perspectief van het recht op een behoorlijke persoonlijke hygiëne ongewenst. Toegang tot de medische en psychologische zorg is voldoende. Wel constateert de Inspectie dat er geen gelegenheid is voor de psychologen en de medewerker maatschappelijke dienstverlening om in een aparte kamer met gedetineerden te spreken. Zij acht dat geen goede randvoorwaarde om het type gesprek te voeren dat in het kader van psychologische zorg of maatschappelijk werk noodzakelijk is. In de inrichting komt discriminatie op grond van ras, kleur of geloof weinig voor. Discriminatie tussen gedetineerden op grond van (vermeend) gepleegde delicten komt wel voor en treft vooral gedetineerden van de bijzondere zorgafdeling. In de vorige paragraaf werd daarvan een voorbeeld gegeven. Overleg van gedetineerden met de directie is voldoende geregeld en verloopt tot tevredenheid van zowel directie als gedetineerden. Op het punt van meerpersoonscelgebruik wordt rekening gehouden met de belangen van gedetineerden. Zij kunnen invloed hebben op het besluit wie de celgenoot wordt. De Inspectie plaatst een kanttekening bij het gebruik in het huis van bewaring van schaamschotten voor het toilet om de privacy te waarborgen. Zij acht het aangewezen dat de inrichting onderzoekt of, met in achtneming van veiligheidsrisico’s, betere privacybeschermende voorzieningen mogelijk zijn.

29

Augustus 2005


3.2 Veiligheid De veiligheidsvoorzieningen van het huis van bewaring zijn goed doordacht en uitgevoerd. De Inspectie wijst als voorbeeld op het instructiesysteem gericht op de noodzakelijke acties bij alle vormen van incidenten en calamiteiten dat naast de deuren in de personeelsruimten is aangebracht. Zij acht dit een goede praktijk die navolging verdient. In zijn algemeenheid is de veiligheid van gedetineerden en personeel in de inrichting goed gewaarborgd. Medewerkers en gedetineerden geven aan zich ook veilig te voelen. Met betrekking het voorkómen van geweld, bedreiging en intimidatie van de gedetineerden maakt de Inspectie de volgende opmerking. Het luchten van (kwetsbare) gedetineerden van de bijzondere zorgafdeling vindt binnen de nieuwe bedrijfstijden noodzakelijkerwijze samen met andere afdelingen plaats. Deze gedetineerden zijn daarbij niet gevrijwaard van intimidatie en -incidenteel- van onderling geweld, zo blijkt van verschillende kanten. Er zijn plaatsen zoals het trappenhuis waar gedetineerden groepsgewijs gebruik van maken en waarbij er onvoldoende zicht van het executieve personeel is op wat zich op dat moment tussen gedetineerden afspeelt. De Inspectie constateert dat de veiligheid van deze gedetineerden daarmee niet volledig gewaarborgd is. De medewerkers zijn voldoende op de hoogte van het hanteren van beperkende regels en geweldmaatregelen. Uit de interviews blijkt een praktijk waarin het IBTteam een belangrijke rol heeft. De Inspectie heeft op grond van de gesprekken met gedetineerden, medewerkers en de commissie van toezicht, alsmede op grond van de lage frequentie van incidenten. voldoende vertrouwen dat daarbij ook de proportionaliteit voldoende gewaarborgd is. Het rouleren met interne werkzaamheden vindt de Inspectie een verstandige en juiste handelwijze. Samenwerking met relevante ketenpartners is voldoende verzekerd. Dit komt onder meer naar voren uit de agenda en de activiteitenplanning van de Bedrijfshulpverlening waaruit naar voren komt dat er regelmatig met externe hulpverleners wordt geoefend. Er is sprake van drugsbeleid en de ontmoediging van het gebruik van drugs. De sancties op invoer, gebruik en handel staan op papier. Er wordt niet actief voorlichting aan gedetineerden gegeven omtrent drugs en drugsgebruik in de inrichting. Er wordt volgens het beleid gehandeld, zo bleek de Inspectie ondermeer op grond van de afhandeling van een recent incident in de zeer beperkt beveiligde inrichting. Ook in het huis van bewaring wordt opgetreden tegen bezit en/of gebruik van drugs. Het is vanuit de interviews overigens

30

Augustus 2005


duidelijk geworden dat er, net zo als in andere inrichtingen, wel sprake is van aanwezigheid van drugs. Integriteitbeleid wordt actief uitgevoerd. Medewerkers zijn goed op de hoogte van het beleid en in teamoverleggen is er frequent aandacht voor. De Inspectie neemt een cultuur waar waarin men elkaar aanspreekt. Er zijn in het kader van het onderzoek vanuit de afgelopen periode geen incidenten naar voren gekomen. Bij vrijheden- en overplaatsingsbesluiten is de procedure dat er op grond van rapportage van onder meer de PIW-ers door de BSD een advies wordt opgesteld. Eventueel zijn arts en psycholoog betrokken. De directie besluit over het advies. Er vindt, voor zo ver de Inspectie kan nagaan, zorgvuldige afweging plaats op grond van belangen van de gedetineerden en de risico’s. De Inspectie constateert dat er daarbij soms sprake is van lange doorlooptijden. Voor zo ver het gaat om inrichtingsinterne factoren is daarbij aan de orde dat rapportages niet altijd op tijd worden gemaakt door de PIW-ers. Deze geven aan dat de verkorting van de bedrijfstijd en de drukte rond het uitvoeren van het dagprogramma hier debet aan zijn. Ook de ervaren gebruikersonvriendelijkheid van het TULP-selectie-systeem wordt genoemd als een belemmerende factor. De Inspectie heeft tijdens haar inspectie ten aanzien van één gedetineerde geconstateerd dat het overplaatsingsbesluit en de daadwerkelijke overplaatsing onredelijk veel tijd in beslag heeft genomen. De verklaring daarvoor is onder meer dat de persoon in kwestie in hoger beroep was, waarbij er tot nog toe dan geen overplaatsing gerealiseerd kan worden. Overigens wordt dat beleid op dit moment bijgesteld: overplaatsing kan geschieden na vonnis in eerste aanleg. Daarmee zouden bovengenoemde situaties v erleden tijd kunnen zijn. 3.3 Reïntegratie Er vindt bij binnenkomst niet structureel screening van gedetineerden plaats met het oog op het opstellen van een detentieplan of een reïntegratieplan. Er worden in het huis van bewaring geen detentie-/reïntegratieplannen voor gedetineerden opgesteld. In de situatie van een huis van bewaring is dat verklaarbaar, met name omdat er in veel gevallen nog geen vonnis is. In het huis van bewaring wordt niet of nauwelijks met een mentoraat gewerkt. De Inspectie trekt deze conclusie vanuit de gesprekken met medewerkers, leidinggevenden en gedetineerden. Daaruit blijkt dat er geen duidelijke invulling van dit begrip wordt gehanteerd en men onderling verschillende opvattingen heeft of er met een mentoraat wordt gewerkt of niet. De Inspectie neemt het

31

Augustus 2005


standpunt in dat een goed werkend mentoraat een positieve invloed heeft op de relatie tussen gedetineerden en personeel en een bijdrage levert aan efficiëntie en slagvaardigheid bij relevante besluitvormingsprocessen, zoals in het detentieberaad. Voor wat betreft de samenwerking met de keten en de omgeving op het gebied van reïntegratie trekt de Inspectie de conclusie dat gedetineerden in veel gevallen bij terugkeer vanuit het huis van bewaring naar de vrije maatschappij onvoorbereid zijn. Er zijn nog geen sluitende afspraken met omliggende gemeentes ten aanzien van de opvang. Het is de Inspectie gebleken dat er vanuit de inrichting wel aandacht voor is en ook getracht wordt om deze problematiek aan te pakken. Het probleem van de nazorg is echter een persistent probleem. In de zeer beperkt beveiligde inrichting wordt nagenoeg geen screening uitgevoerd, noch reïntegratieplannen gemaakt. De Inspectie is daarover verbaasd. Zij verwacht dat er ofwel een screening meekomt met de plaatsing, ofwel, bij gebrek aan een voorhanden screening, door de inrichtingsmedewerkers een screening wordt uitgevoerd. Hiermee geconfronteerd geeft de inrichting aan dat dit -deels- wordt verklaard door het gegeven dat 70 % van de bewoners in de zeer beperkt beveiligde inrichting wordt geplaatst op basis van een in de inrichting van herkomst opgesteld reïntegratieplan dat onderdeel uitmaakt van een door de selectiefunctionaris vastgesteld penitentiair programma. In dit proces beschouwt zij zichzelf -louterals uitvoerder van een een (elders opgesteld) plan en neemt zij de op haar van toepassing zijnde onderdelen daarvan voor haar rekening. In hun aard zijn deze activiteiten dan vaak gericht op de verwerving van een reguliere baan voor de bewoner. De inspectie is van mening dat de inrichting hier meer eigen initiatief zou moeten ontwikkelen en laten zien. Er werd door de Inspectie geen visie aangetroffen noch een opstelling en werkwijze die verband heeft met de ontwikkeling en implementatie van de methodiek van Terugdringen Recidive. Dit is des te opvallender omdat de PI Overijssel een pilotorganisatie is binnen dit beleidsprogramma. Er zijn evenmin bevindingen van de Inspectie die wijzen op het gebruik van of toeleiding naar interventies die naast het verkrijgen van werk een rol kunnen spelen bij de reïntegratie. Wel wordt er gewerkt volgens een mentoraatsysteem. Het nemen

32

Augustus 2005


van eigen verantwoordelijkheid door de bewoners wordt gestimuleerd: ze worden aangespoord en aangesproken op hun gedrag. De bevindingen van de Inspectie leiden tot de conclusie dat de doelstelling van deze inrichting feitelijk eenzijdig gericht is op het verkrijgen en behouden van een baan. De Inspectie acht dit een te beperkte taakopvatting. De conclusie die de Inspectie voor de zeer beperkt beveiligde inrichting derhalve trekt is dat op het gebied van reïntegratie onvoldoende gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden om gedetineerden in brede zin voor te bereiden op hun terugkeer. Daarbij is zij er zich overigens van bewust dat in de historie van dit regiem de arbeid steeds de kern van de activiteiten is geweest. Afgaande op de onderwerpen die bij de doorlichting aan de orde zijn geweest, kan de Inspectie afsluitend concluderen dat de locatie Almelo een goedlopende inrichting is waar gedetineerden met respect benaderd worden in een omgeving die over het algemeen een hoog niveau van veiligheid biedt. Men kampt in het huis van bewaring met spanningen die te maken hebben met het realiseren van het dagprogramma binnen de verkorte bedrijfstijd. Reïntegratie vanuit het huis van bewaring blijkt moeilijk te realiseren, dat is ook elders het geval. De mogelijkheden om reïntegratie van gedetineerden voor te bereiden in de zeer beperkt beveiligde inrichting kunnen beter benut worden. De sfeer in de inrichting werd door de Inspectie als goed ervaren. Personeel is gemotiveerd en geeft er blijk van goede voorwaarden te willen en te kunnen realiseren om een humane detentie te waarborgen.

33

Augustus 2005


4 Aanbevelingen

4.1 Aanbevelingen voor de locatie Almelo. 1. De Inspectie beveelt aan dat gedetineerden na de arbeid de mogelijkheid krijgen om een korte douche te kunnen nemen. Contact met andere inrichtingen waar dit wel mogelijk is kan richting geven aan de manier waarop dat gerealiseerd kan worden. 2. De Inspectie beveelt aan dat gesprekken tussen psychologen en medewerker maatschappelijke dienstverlening en gedetineerden in een daarvoor geschikte kamer kunnen plaatsvinden. 3. De Inspectie beveelt aan dat in de meerpersoonscellen een veilige maar meer privacygevende afscheiding tussen toilet en overige celruimte wordt aangebracht. 4. De Inspectie beveelt aan om de mogelijkheid te onderzoeken de veiligheid voor de gedetineerden van de bijzondere zorgafdeling beter te waarborgen. 5. De Inspectie beveelt aan om een eenduidige visie op het mentoraat te ontwikkelen en een haalbare werkwijze te implementeren voor de uitvoering van het mentoraat in het huis van bewaring. 6. De Inspectie beveelt aan om binnen de zeer beperkt beveiligde inrichting een visie te ontwikkelen op reïntegratie en de activiteiten van de medewerkers daarbinnen. Dit zou bijvoorbeeld kunnen in samenwerking met de coördinator TR. 7. De Inspectie beveelt aan dat er in de zeer beperkt beveiligde inrichting voor iedere bewoner een reïntegratieplan wordt opgesteld. 8. De Inspectie beveelt aan dat de commissie van toezicht conform het bepaalde in artikel 19 Penitentiaire Maatregel jaarverslagen opstelt.

34

Augustus 2005


4.2 Aanbevelingen voor de Dienst Justitiële Inrichtingen 1. De Inspectie beveelt aan dat de praktijk van compacte en toegankelijke instructies hoe om te gaan met calamiteiten als een goede praktijk wordt erkend en verspreid. 4.3 Aanbevelingen voor de Minister van Justitie: 1. De ISt adviseert de Minister van Justitie zich geregeld rekenschap te geven van de knelpunten in de uitvoering van het dagprogramma. Te denken valt aan de gevolgen van de verkorting van het dagprogramma, van het samenplaatsen van gedetineerden, het in beeld krijgen van het aantal uren dat gedetineerden binnen de verschillende regiems nog per dag uit hun cel komen, en het aantal uren dat samengeplaatste gedetineerden alléén op cel kunnen verblijven.

35

Augustus 2005


Bijlage A: Bronnen

-

Huisregels Huis van bewaring De Karelskamp

-

Huisregels zeer beperkt beveiligde inrichting Niendure”

-

Overzicht sanctiebeleid PI Overijssel, locatie Almelo

-

Dagprogramma’s huis van bewaring

-

Afdelingsjaarplannen PI Overijssel, locatie Almelo

-

Jaarverslag 2004, PI Overijssel locatie Almelo

-

Overzicht meldingen bijzondere voorvallen 204 en 2005

-

Gedetineerdensurvey 2004, “Hoe zit het in Almelo?

-

Convenant Aanpak Veelplegers Arrondissement Almelo

-

Businessplan Arbeidsbedrijf PI Overijssel, 2005

-

Managementsinformatie PI Overijssel, april en mei 2005

-

Toelichting 1e viermaandsrapportage 2005

-

Rapportage RSJ, PI Overijssel, locatie Almelo, december 2003

-

Gedragscode Integriteit

-

Jaarverslag Integriteit 2004

-

Jaarplan Integriteit 2005 en 2006

-

Agenda en jaarplanning Bedrijfshulpverlening 2005

-

1e Viermaandsrapportage Terugdringen Recidive 2005

36

Augustus 2005


Bijlage B: Geïnterviewde functionarissen

De volgende respondenten/functionarissen zijn geïnterviewd: -

-

Locatiedirecteur/unitdirecteur Voorzitter en twee leden van de commissie van toezicht Leidinggevenden van het huis van bewaring en de zeer beperkt beveiligde inrichting: hoofd beveiliging, hoofd BSD, hoofd arbeid, hoofd coördinatiebureau Terugdringen Recidive en hoofd beperkt beveiligde inrichting Medewerkers/groepsleiders van de zeer beperkt beveiligde inrichting Zorgmedewerkers huis van bewaring: arts, verpleegkundige, psycholoog, geestelijke verzorger en medewerker maatschappelijke dienstverlening. Executieve medewerkers huis van bewaring: twee piw-ers en twee bewakers Gedetineerden van het huis van bewaring en van de zeer beperkt beveiligde inrichting.

37

Augustus 2005


Bijlage C: Toetsingskader

Rechtspositie Specifiek

Hoofdvragen

(Aanzet tot een) norm

toezichtscriterium

Algemene informatievragen

Justitiabele is op de

1. Worden de

De instelling informeert de

Ontvangt de gedetineerde bij

hoogte van zijn

gedetineerden

justitiabele bij binnenkomst

binnenkomst schriftelijke

rechten en plichten

geïnformeerd over

en gedurende detentie in een

informatie (de huisregels)

de regels waar zij

voor hem begrijpelijke taal

omtrent: de voorschriften voor

zich voor een goede

over zijn rechten en plichten.

bejegening van

uitvoering van de

(art. 41 lid 1 EPR en art. 56

gedetineerden, de categorie

vrijheidsbeneming

Pbw)

waartoe hij behoort, de

aan houden

Gedetineerde vreemdelingen

disciplinaire regels, de

moeten?

worden in het bijzonder

toegestane methoden om

gewezen op het recht om de

informatie in te winnen en

consulaire vertegenwoordiger

klachten in te dienen en alle

van zijn land van zijn detentie

andere zaken die

te informeren .

gedetineerden dienen te weten om hun rechten en plichten te begrijpen en zich aan te passen aan het leven in de inrichting?

38

Augustus 2005


2. Worden de

Gedetineerden worden bij

Ontvangt de gedetineerde bij

gedetineerden

binnenkomst en verdere

binnenkomst informatie

geïnformeerd over

detentie gewezen op hun

(schriftelijk en mondeling)

de klachtregeling

recht een bezwaar- of

over de bezwaar- en

voor gedetineerden?

verzoekschrift in te dienen,

klachtprocedure?

zich te wenden tot de

Staat in de huisregels

maandcommissaris, een

duidelijk en in begrijpelijke

klaag- of beroepschrift in te

taal waartegen, op welke

dienen. (art. 41 en 42 EPR en

wijze en in welke gevallen een

art. 56 Pbw)

verzoek - of bezwaarschrift, beklag- of beroepschrift kan worden ingediend?

Rechtsbijstand; gedetineerde

Zijn er mogelij kheden om de

heeft recht op rechtsbijstand.

gedetineerde (juridische)hulp

(art. 18 Gw en art. 65 Pbw)

te bieden bij het indienen van een klacht en/of het bijstaan gedurende de klachtprocedure?

De inrichting draagt

3. Hoe wordt

Gedetineerden worden aan

Draagt de inrichting er zorg

zorg voor het

voorkomen dat op

geen andere beperkingen

voor dat de privacy gedurende

garanderen van de

rechten van

onderworpen dan die welke

celinspecties, bij het

rechten van de

gedetineerden geen

voor het doel van de

ontvangen van bezoek, bij

gedetineerde.

onnodige inbreuken

vrijheidsbeneming of in het

urinecontroles alsook inzage

worden gemaakt?

belang van de handhaving

van het penitentiaire dossier

van de orde of de veiligheid in

alleen bij uitzondering en zo

de inrichting noodzakelijk zijn.

min mogelijk wordt beperkt?

(art. 2 lid 4 Pbw)

Vinden inbreuken op de lichamelijke integriteit op grond van duidelijke voorschriften en alleen plaats in situaties waarbij een minder ingrijpend middel niet effectief is (gebleken) of niet voorhanden is?

39

Augustus 2005


Het nemen van

Zijn er richtlijnen met

sanctionerende en

betrekking tot sanctiebeleid?

geweldmaatregelen vindt na

Komt het sanctie- en

zorgvuldige afweging plaats

geweldbeleid overeen met

(proportioneel), niet

weten regelgeving?

willekeurig en met in

Is het sanctiebeleid duidelijk

achtneming van de

voor medewerkers?

voorschriften en door daartoe

Worden gedetineerden

bevoegde functionarissen (art.

voldoende op de hoogte

35 Pbw, art. 1, 4, 5 en 51 lid 4

gesteld van het sanctiebeleid?

EPR)

Op welke wijze wordt intern toezicht gehouden op het zorgvuldig en proportioneel toepassen van sanctionerende en geweldmaatregelen? Wordt bij de toepassing van geweld achteraf de arts ingeschakeld om toe te zien op de conditie van de gedetineerde?

4. Waarborgt het

Levensovertuiging;

Worden gedetineerden

dagprogramma de

gedetineerden zijn in de

structureel in de gelegenheid

rechten van

gelegenheid om geloofs- of

gesteld om godsdienstige of

gedetineerden?

levensovertuiging te belijden.

levensbeschouwelijke

(art. 41 lid 4 Pbw en art. 46 en

bijeenkomsten bij te wonen

47 EPR)

en contacten met geestelijk verzorgers te hebben?

40

Augustus 2005


Contact onderhouden

Worden gedetineerden in de

buitenwereld: gedetineerden

gelegenheid gesteld om te

worden in de gelegenheid

telefoneren, post te ontvangen

gesteld om contact met de

en te versturen en bezoek te

buitenwereld te onderhouden.

ontvangen?

(art. 13 Gw, art. 36 t/m 40 Pbw

Houdt het dagprogramma

en art. 43 en 45 EPR)

rekening met het recht van gedetineerden om minimaal eenmaal per week met personen buiten de inrichting te telefoneren?

Toegang medische en

Hebben gedetineerden goede

psychische zorg;

toegang tot de medische en

gedetineerden hebben de

psychische zorg, in het

mogelijkheid om een arts,

bijzonder de inrichtingsarts,

psychiater, psycholoog of

psycholoog en tandarts?

tandarts te consulteren. (art. 42 Pbw en art. 26, 27, 29 t/m 32 EPR) Onderwijs en kennisname

Kunnen gedetineerden

nieuws; gedetineerden

gebruik maken van

hebben met het oog op hun

onderwijsaanbod in en/of

reïntegratie recht op

buiten de inrichting?

deelname aan onderwijs en


het kennisnemen van nieuws.

gelegenheid gesteld om

(art. 48 lid 1 Pbw en art. 45, 77

dagelijks kennis te nemen van

t/m 82 EPR)

het nieuws? Worden zij in dit verband standaard in de gelegenheid gesteld de inrichtingsbibliotheek te bezoeken?

Arbeid; gedetineerde heeft

Kunnen gedetineerden

recht op deelname aan de in

gebruik maken van het

de inrichting beschikbare

arbeidsaanbod in de

arbeid. (art. 47 Pbw en

inrichting?

art. 71 t/m 76 EPR)

41

Augustus 2005


Recreatie/sport; gedetineerde

Houdt het dagprogramma

heeft recht op gebruik maken

rekening met de wettelijk

van sport- en

voorgeschreven uren voor

recreatieactiviteiten. (art. 48

recreatie en sport?

lid 2, 49 Pbw en art. 83 t/m 85 EPR) Luchten; gedetineerde moet


dagelijks een uur in de

gelegenheid gesteld om

buitenlucht zijn. (art. 24, 49 lid

dagelijks een uur in de

3 en 55 lid 1 Pbw, art. 86 EPR)

buitenlucht te zijn?

Hygiëne; gedetineerde heeft

Is er voldoende ruimte voor

recht op persoonlijke hygiëne.

persoonlijke verzorging?

(art. 44 Pbw, art 18 t/m 24 EPR) Voedsel; de inrichting houdt

Wordt bij het aanbod van

rekening met geloof- en

voedsel aan gedetineerden

levensovertuiging bij het

rekening gehouden met

verstrekken van voedsel.

geloof- of levensovertuiging,

(art. 44 lid 1 Pbw) Bij het

en voldoende kwaliteit en

aanbod van voedsel wordt

kwantiteit?

rekening gehouden met, uit medisch oogpunt, goede kwaliteit en hoeveelheid. (art 25 EPR) Overleg en


vertegenwoordiging; directie

gelegenheid gesteld

draagt zorg voor regelmatig

georganiseerd te overleggen

overleg met gedetineerden

met de directie?

over detentiezaken. (art. 74 Pbw) 5. Heeft de inrichting

De penitentiaire inrichting

Hoe komt gelijke behandeling

aandacht voor het

heeft aandacht voor het

en het verbod op discriminatie

voorkomen van

voorkomen van

in de bejegening van

discriminatie.

ongerechtvaardigd verschil in

gedetineerden tot

bejegening en het verbod op

uitdrukking?

discriminatie (art. 1 Gw en art. 2 EPR)

42

Augustus 2005


6. Wordt bij het

Wordt bij de samenplaatsing

Op grond waarvan wordt

samenplaatsen van

van gedetineerden rekening

bepaald of er contra-

gedetineerden in

gehouden met de contra-

indicaties zijn voor

één verblijfsruimte

indicaties voor

samenplaatsing ?

rekening gehouden

samenplaatsing?

Wie besluit of er sprake is van

met de belangen

(art. 16 lid 2 Pbw, art. 11a

contra-indicaties voor

van de

Regeling selectie, plaatsing en

samenplaatsing?

gedetineerden?

overplaatsing DJI)

Worden gedetineerden in de gelegenheid gesteld om hun voorkeur uit te spreken voor een celgenoot?

De meerpersoonscellen

Zijn er afsluitbare kastjes voor

voldoen aan specifieke eisen

elke gedetineerde?

m.b.t. sanitair, ventilatie en verlichting.

Is er een goede afgeschermde

(art. 10 lid 2 en art 12a,

toilet- en wasgelegenheid?

Regeling eisen verblijfsruimte penitentiaire inrichtingen, DJI.) Op welke wijze wordt de

Wordt er met een

privacy van de gedetineerde

wisselrooster gewerkt?

bij samenplaatsing gewaarborgd? Op problemen die zich voor

Wordt adequaat gereageerd

doen bij samenplaatsing van

op problemen die zich

gedetineerden wordt

voordoen bij samenplaatsing

adequaat gereageerd.

van gedetineerden?

43

Augustus 2005


Veiligheid Specifiek

Hoofdvragen


toezichtscriterium


Voorzieningen in het

7. Zijn de

De veiligheidsvoor-zieningen

Hoe vaak worden de

kader van orde en

veiligheids-

worden regelmatig

technische voorzieningen als

veiligheid van de

voorzieningen in de

onderhouden en

detectiepoorten, sloten e.d.

inrichting zijn te allen

inrichting steeds

gecontroleerd.

gecontroleerd?

tijde technisch

operationeel en

De medewerkers reageren

Zijn er interne regels die

volledig bruikbaar en

worden dagelijks

altijd alert op meldingen en

voorschrijven hoe te handelen

worden voortdurend

alle handelingen

onregelmatigheden met

in geval van het constateren

volledig ingezet om de

verricht om de

betrekking tot orde en

van afwijken van het vereiste

veiligheid te

veiligheid van

veiligheid van de inrichting.

veiligheidspatroon van de

waarborgen

personeel en

inrichting?

gedetineerden te

Worden er alarmmeldings-

waarborgen?

oefeningen gehouden? Worden alarmmeldingen en de reacties daarop geëvalueerd? Hoe wordt gecontroleerd of het personeel alert reageert op de door de technische apparatuur geleverde informatie? Er is een calamiteitenplan dat

Is er een calamiteitenplan?

de organisatie in staat stelt

Welke onderwerpen worden

adequaat te reageren op

in dit plan geregeld?

ernstige incidenten en/of

Is het plan afgestemd met

rampen.

politie, brandweer, ambulancedienst en andere autoriteiten/voorzieningen? Worden er oefeningen gehouden met het plan?

44

Augustus 2005


Regelgeving gericht

8. Zijn medewerkers

De instructies gericht op het

Zijn er dienstinstructies

op handhaving orde

op de hoogte van en

beperken van de rechten van

gericht op handhaving van

en veiligheid wordt

getraind in het

gedetineerden en in het

orde en veiligheid

nageleefd.

hanteren van

bijzonder het toepassen van

beschikbaar?

beperkende regels /

geweld voldoen in ieder geval

Komt de inhoud van de

geweldmaatregelen?

aan de volgende eisen: • de instructies zijn conform de Geweldsinstructies penitentiaire inrichtingen. (art. 40 EPR en art. 35 lid 4 Pbw) • op papier of elektronisch beschikbaar voor de medewerkers • in voor het personeel begrijpelijke taal opgesteld • worden in geval van wijziging beleid (of instructies) geactualiseerd.

dienstinstructies gericht op handhaving van orde en veiligheid overeen met weten regelgeving? Worden de dienstinstructies gericht op handhaving van orde en veiligheid regelmatig bijgesteld? Zijn de dienstinstructies gericht op handhaving van orde en veiligheid bekend bij de medewerkers?

Alle (executieve)

Worden alle (executieve)

medewerkers worden

medewerkers voldoende

structureel geschoold en

geschoold in de

getraind zodat er altijd

dienstinstructies gericht op

voldoende vaardigheid is in

handhaving van orde en

het toepassen van de

veiligheid?

instructies. Hierbij is aandacht

Worden alle (executieve)

voor proportionele toepassing.

medewerkers voldoende

(art. 40, 55 lid 2 en 63 lid 1

getraind in de

EPR)

dienstinstructies gericht op handhaving van orde en veiligheid? Wordt voldoende getoetst of executieve medewerkers voldoende vaardigheid hebben in het toepassen van de dienstinstructies gericht op handhaving van orde en veiligheid?

45

Augustus 2005


Is bij het scholen en trainen van medewerkers, gericht op handhaving van orde en veiligheid, voldoende aandacht voor proportionele toepassing? Er is een calamiteitenteam dat

Bestaat er een

getraind is om zorgvuldig en

calamiteitenteam?

proportioneel geweld toe te

Is het calamiteitenteam

passen. (art. 35 Pbw en art. 63

voldoende uitgerust om zijn

lid 3 EPR)

werkzaamheden te kunnen uitvoeren? Is het calamiteitenteam extra getraind op proportionele inzet?

Er wordt

9. Wordt er

Samenwerking bestaat

Vindt er regelmatig overleg

samengewerkt met

samengewerkt met

plaats met ketenpartners op

relevante

partners in de

ketenpartners (om de

strafrechts- en

gevolgen van

veiligheidsketen?

tenminste uit: • er zijn randvoorwaarden gecreëerd zodat incidenten beheerst worden en calamiteiten zoveel mogelijk voorkomen worden. • er is sprake van periodiek overleg met de meest relevante ketenpartners.

incidenten te beheersen en calamiteiten te voorkomen op het

het terrein van maatschappelijke veiligheid? Zijn er (schriftelijke) afspraken over samenwerking met ketenpartners op het terrein van maatschappelijke veiligheid?

terrein van veiligheid) Geweld, bedreiging

10. Is er open

Communicatie tussen

Biedt het dagprogramma

en intimidatie binnen

communicatie

medewerkers en

mogelijkheden voor

de inrichting wordt

tussen

gedetineerden wordt

communicatie tussen

voorkomen.

gedetineerden en

gestimuleerd, zodat

medewerkers en

medewerkers?

spanningen in omgang tussen

gedetineerden en wordt dit

gedetineerden en tussen

voldoende gestimuleerd?

gedetineerden en personeel

Is het klimaat van bejegening

geconstateerd kunnen

respectvol?

worden. (art. 52 en 56 EPR)

Worden klachten m.b.t. bejegening serieus opgepakt? Werkt de inrichting aan (verbetering van) de bejegening?

46

Augustus 2005


11. Waarborgt het

Bij de samenstelling van

Wordt er rekening gehouden

inrichtingsbeleid dat

groepen en groepsactiviteiten

met bekend zijnde beheers/ of

onderling geweld,

wordt rekening gehouden met

beveiligingsrisico´s van

bedreiging en

risicoprofielen van

gedetineerden?

intimidatie wordt

gedetineerden. (art. 11 en 12

Zijn procedures omtrent

voorkomen?

EPR)

winkeltegoeden, belmomenten, bestellingen winkel, ruilen goederen etc. beschreven? (Dit kunnen elementen zijn die vatbaar zijn voor intimidatie en bedreiging) Is er regelmatig overleg m.b.t. justitiabelen met functionarissen uit verschillende disciplines? Worden daarbij beslissingen m.b.t. groepssamenstelling genomen?

Er is gerichte controle op de

Welke controles vinden in het

aanwezigheid van

kader van onderzoek op

contrabande ter vermijding

contrabande plaats?

van veiligheidsrisico’s. Personeelsinzet is afgestemd

Is op momenten van directe

op beheersrisico´s.

contacten tussen justitiabelen de personeelsinzet voldoende?

Incidenten worden

Worden voorkomende

geëvalueerd.

incidenten geëvalueerd? Leiden incidenten tot bijstelling van bestaand beleid?

47

Augustus 2005


Er wordt opgetreden

12. Heeft de

Er is een drugsbeleid dat

Is er een vastgesteld

tegen invoer van,

inrichting een

voldoet aan de volgende

drugsbeleid?

handel in en gebruik

samenhangend

Zijn medewerkers bekend met

van drugs.

beleid gericht op

eisen: • het is formeel vastgesteld. • medewerkers hebben kennis van de inhoud van het beleid. • er is samenhang tussen voorlichting, ontmoediging, begeleiding en bestrijding. • het beleid sluit aan op het zorgbeleid voor verslaafden. • er is sprake van evaluatie en bijstelling van beleid. (Nota Drugsontmoedigingsbeleid.)

voorlichting, begeleiding en bestrijding van drugs?

het drugsbeleid? Zijn de medewerkers betrokken bij het opstellen van het drugsbeleid? Is er voldoende samenhang in het beleid m.b.t. voorlichting, ontmoediging, bestrijding en zorg ten aanzien van verslaafden? Is actieve voorlichting een onderdeel van het vastgestelde drugsbeleid? Is er sprake van evaluatie van beleid wat kan leiden tot bijstelling van het beleid?

13. Wordt er

Toepassing van het

Wordt het drugsbeleid

conform het

drugsbeleid behelst in ieder

kenbaar gemaakt aan de

vastgestelde

geval: • de gedetineerden worden geïnformeerd over de maatregelen die in het kader van drugsbeleid genomen kunnen worden. • verslaafden worden begeleid. • er vinden regelmatig (urine)controles plaats. • sancties worden consequent toegepast. (art. 29 Pbw)

gedetineerden?

drugsbeleid gewerkt?

Vinden in voldoende mate controles plaats?

Wordt er consequent gesanctioneerd?

48

Augustus 2005


Er is aandacht voor

14. Is er een

Er is een integriteitbeleid dat

Is er een vastgesteld

integriteit, op

integriteitbeleid en

integriteitbeleid?

incidenten wordt

zijn medewerkers

adequaat gereageerd.

daarvan op de

tenminste voldoet aan: • het integriteitbeleid is onderdeel van een bredere visie. • integriteit is ingebed in de organisatie. • het integriteitbeleid draagt eraan bij dat medewerkers hun veiligheid, hun onafhankelijkheid en hun professionele rol ten opzichte van gedetineerden handhaven. • medewerkers springen zorgvuldig om met vertrouwelijke informatie waarover men beschikt. (art. 1, 51, 52, 54 lid 1, 55 lid 4 en 56 EPR)

hoogte?

Is het integriteitbeleid een herkenbaar onderdeel van de visie van de organisatie? Zijn medezeggenschap en medewerkers voldoende betrokken bij het opstellen van dit integriteitbeleid? Is er een vertrouwenspersoon met een duidelijke rol in het integriteitbeleid? Speelt integriteit een rol bij het aannamebeleid? Bevat het integriteitbeleid voldoende pro-actieve en reactieve aspecten? Kent het integriteitbeleid een duidelijke normstelling? Zijn er protocollen m.b.t. privacy gevoelige informatie? Stemt de inhoud van deze protocollen overeen met weten regelgeving? Zijn de protocollen bekend bij het personeel?

Voldoende op de hoogte zijn

Is integriteit een structureel

behelst in ieder geval: • bij het werven en aanstellen van personeel wordt gelet op integriteit. • integriteit is structureel een onderdeel van het werkoverleg. • integriteit is een vast onderdeel van functioneringsgesprekken.

onderdeel van het werkoverleg?

Is integriteit een vast onderdeel van het functioneringsgesprek?

49

Augustus 2005


• integriteit is een onderwerp in de opleidingsplannen van de medewerkers. (art. 55 EPR)

Is integriteit een onderwerp in de opleidingsplannen van de medewerkers?

15. Worden

Adequaat aanpakken van

Is de reactie op incidenten

incidenten op het

incidenten houdt in ieder

conform het integriteitbeleid?

terrein van integriteit

aangepakt?

geval in: • reacties op incidenten zijn conform het opgestelde integriteitbeleid.

Bij een vrijheden- en

16. Op welke wijze

De wijze van besluiten nemen

Is er een vastgestelde

overplaatsings-besluit

worden vrijheden-

omvat tenminste het

procedure?

worden risico’s en

en overplaatsings-

belangen zorgvuldig

besluiten genomen?

volgende: • er is een vastgestelde procedure. • de gehanteerde procedure sluit aan bij de regelgeving. • bepaald is welke functionarissen bij een besluit betrokken dienen te zijn. • risico- en belangenafweging zijn een onderdeel van de procedure. (art. 13, 15 25, 26 en 52 Pbw)

adequaat

afgewogen.

Sluit de gehanteerde procedure aan op de regelgeving? Is de procedure duidelijk op het aspect risico - en belangenafweging? Is vastgelegd welke functionarissen bij een besluit betrokken dienen te zijn?

Wat is de rol van het detentieberaad? 17. Vindt er een

Voor een zorgvuldige

Houden medewerkers zich in

zorgvuldige

afweging is het van belang

de praktijk aan de procedure?

afweging plaats van

dat: • medewerkers zich houden aan de procedure. • medewerkers een goed zicht hebben op de risico’s en belangen.

Hoe wordt in de praktijk

de risico’s en belangen bij de totstandkoming van

inzake het vrijhedenbeleid rekening gehouden met risico’s gelegen in de persoon

een vrijheden- en

van de gedetineerde?

overplaatsings-

Zijn de besluiten voldoende

besluit?

gemotiveerd? Welke rol speelt de executieindicator?

50

Augustus 2005


Reïntegratie Specifiek

Hoofdvragen


toezichtscriterium


Justitiabelen die op

18. Vindt er bij

De inrichting reageert bij

Is er een valide screening bij

grond van medische

binnenkomst

binnenkomst van de

binnenkomst?

of psychische

structureel

gedetineerde adequaat op

Wie heeft een rol in de

redenen, of op grond

screening van

signalen en vormen van

uitvoering van die screening?

van delictgedrag extra

gedetineerden

afwijkend en probleemgevend

bescherming

plaats?

gedrag.

behoeven worden

(art. 2 lid 2, 16 en 43 lid 2 en 3

(vroegtijdig)

Pbw en art 26, 29 en 100 EPR)

Waar/door wie worden de uitkomsten van screening bij binnenkomst besproken?

geïdentificeerd. 19. Worden de juiste

De inrichting reageert

Is er alertheid en aandacht bij

middelen door de

adequaat op signalen indien

uitvoerend personeel m.b.t.

inrichting ingezet,

gedetineerden tijdens hun

signalen van problematisch

wanneer individuele

verblijf in de inrichting

gedrag van gedetineerden?

gedetineerden

problematisch of gestoord

Weten uitvoerend

problematisch

gedrag gaan vertonen.

medewerkers hoe ze signalen

gedrag vertonen?

(art. 43 Pbw en art. 30 en 32

van problematisch gedrag aan

EPR)

de orde kunnen stellen? Is er structurele communicatie tussen uitvoerend personeel en staf?

Gedetineerden die

Worden individuele

problematisch of gestoord

begeleidingsplannen

gedrag vertonen krijgen een

opgesteld en gehanteerd?

passende begeleiding.

Is er binnen de inrichting een afdeling waar gedetineerden die bijzondere zorg behoeven worden opgevangen? Zijn de processen om gedetineerden in landelijke of regionale voorzieningen binnen of buiten het gevangeniswezen te plaatsen effectief?

51

Augustus 2005


Omgeving en

20. Wordt bij het

Tenuitvoerlegging straf of

Is bij plaatsing rekening

programma sluiten

vaststellen van een

maatregel wordt zoveel

gehouden met

aan op risicofactoren

programma

mogelijk dienstbaar gemaakt

vestigingsregio?

die bijgedragen

rekening gehouden

aan voorbereiding terugkeer

hebben aan het

met aansluiting van

in de samenleving. (art. 2 lid 2

ontstaan van

reïntegratieplan en

Pbw)

crimineel gedrag:

noodzakelijke

De gang van zaken bij de

recidive beperkende

vervolg-

opneming van de

activiteiten.

voorzieningen?

gedetineerden i n de inrichting dient in overeenstemming te zijn met de grondbeginselen van de wet, en dient erop

Wordt er in de opzet van reïntegratieplannen overlegd met instellingen buiten de inrichting om aansluiting van binnen naar buiten te realiseren?

gericht te zijn de gedetineerden bij te staan bij de oplossing van dringende persoonlijke problemen. (art. 9 EPR) 21. Wordt er gewerkt

Zo spoedig mogelijk na

Vindt er bij binnenkomst

met een

binnenkomst dient, ter

selectie plaats t.b.v.

reïntegratieplan?

voorbereiding op

reïntegratiebegeleiding?

invrijheidsstelling, een volledig

Welke functionarissen zijn

verslag met relevante

betrokken bij de selectie?

informatie omtrent de

Wordt er een reïntegratieplan

persoonlijk omstandigheden,

opgesteld?

alsmede een reïntegratieplan

Wat is de tijdsduur tussen

te worden opgesteld voor

binnenkomst en het opstellen

iedere gedetineerde die is

van het reïntegratieplan?

veroordeeld tot een straf

Welke elementen (bijv.

waarvan de duur zich hiervoor

onderwijs, trainingen, zorg

leent.

e.d.) worden in het plan

(art 10 lid 1 EPR)

opgenomen? Wordt het reïntegratieplan tussentijds geëvalueerd en bijgesteld? Is er een wachttijd voor deelname aan reïntegratieprogramma’s?

52

Augustus 2005


Kunnen de reïntegratieprogramma’s op de locatie worden aangeboden? Justitiabelen worden

22. Bieden de

Voor zover de lengte van de

Is er een fysieke ruimte

aangemoedigd om

faciliteiten

straf het toelaat wordt het

waarbinnen gedetineerden

zelf verantwoordelijk-

(omgeving en

verantwoordelijkheids-besef

vrijelijk kunnen verblijven en

heid te nemen voor de

dagprogramma’s)

van gedetineerden ontwikkeld

met elkaar kunnen omgaan?

oplossing van hun

ruimte tot

en wordt hun een houding en

Hebben gedetineerden

problemen.

zelfontplooiing?

vaardigheden bijgebracht die

invloed op de samenstelling

hen bij hun terugkeer in de

van het dagprogramma?

maatschappij na ontslag zoveel mo gelijk kansen zullen bieden om gezagsgetrouw te leven en in eigen behoeften te

Zijn er belemmeringen bij keuzes tussen soorten activiteiten?

voorzien. (art. 3 EPR en art. 47, 48 en 49 Pbw) 23. Stimuleren

Doel van bejegening in

Is er een visie op de

medewerkers het

detentie is onder meer:

grondhouding van de

nemen van eigen

ontwikkelen van

medewerkers naar

verantwoordelijk

verantwoordelijkheids-gevoel

gedetineerden?

door de

(art. 3 EPR)

Wordt deze gedragen door de

justitiabelen?

medewerkers?

53

Augustus 2005


De instelling werkt

24. Sluit de keuze

De inrichting werkt samen

Beschikt de inrichting over

samen met relevante

van samenwerkings-

met relevante organisaties op

een actuele analyse van

ketenpartners op het

partners aan bij de

het terrein van de

kenmerken van de

terrein van

doelstellingen van

maatschappelijke

uitstromende gedetineerden,

reïntegratie.

reïntegratie?

dienstverlening, onderwijs,

die van belang zijn in verband

(gezondsheids-)zorg en GGZ.

met hun terugkeer in de

(art. 2 lid 2 Pbw)

samenleving? Zijn er convenanten of contracten met partnerorganisaties? Sluiten de gekozen samenwerkingsverbanden aan op de reïntegratiebehoeften van gedetineerden?

54

Justitie werkt aan een veiliger samenleving

Justitie voorkomt en bestrijdt criminaliteit. Adequate opsporing, snelle berechting en consequente uitvoering van straffen en maatregelen zorgen dat Nederland veiliger wordt.

Uitgave Augustus 2005, Ministerie van Justitie, Inspectie voor de Sanctietoepassing, Postbus 20301, 2500 EH Den Haag

IST. PI Overijssel. locaties De Karelskamp en. Niendure. Inspectierapport. Doorlichting

Recommend Documents