Kansendossier EU / IPA - Servië en Turkije Energie
1
IPA en energie in Servië en Turkije
De Europese Unie investeert veel in kandidaat-lidstaten Turkije, Servië, Macedonië, Montenegro en 'potentieel kandidaat-lidstaten' Bosnië-Herzegovina, Albanië en Kosovo om deze landen voor te bereiden op eventuele toetreding. Financiering komt uit het EU externe programma IPA (Instrument for pre-Accession). Om aan de eisen van lidmaatschap te kunnen voldoen schrijven de EU en Turkse ministeries IPA projecten uit in uiteenlopende sectoren, waaronder energie. De toetredingslanden, in het bijzonder Turkije, staan voor een grote uitdaging om hun energievoorziening te moderniseren om (duurzame) economische groei mogelijk te maken. Tegelijkertijd stelt lidmaatschap van de EU eisen op het gebied van schone energie en klimaat in lijn met de EU 2020 strategie. Voor Nederlandse bedrijven ontstaan zo projectkansen. Dit kansendossier richt zich op projecten in Turkije en op de Balkan en brengt de mogelijkheden in de energiesector voor u in kaart.
1.1
IPA: EU projectfinanciering in toetredingslanden Turkije, Servië, Macedonië, Montenegro ontvangen als EU kandidaat-lidstaat financiële hulp uit het IPA-programma voor de hervormingen die nodig zijn ter voorbereiding op toetreding tot de EU. Albanië, Bosnië-Herzegovina en Kosovo zijn minder ver gevorderd in het toetredingsproces en zijn 'potentieel kandidaatlidstaat'. Via het IPA instrument besteedde de EU in de jaren 2007 t/m 2013 ongeveer 11,3 miljard euro in deze 8 landen (inclusief Kroatië, dat in de zomer van 2013 toetreedt tot de EU). Dit bedrag wordt ingezet om projecten te financieren waar Europese bedrijven voor kunnen tenderen. Voor 2013 zijn per land de volgende budgetten beschikbaar voor IPA (in miljoenen EUR):
1.2
IPA land
2013
Turkije
935,5
Servië
214,7
Macedonië
117,2
Bosnië-Herzegovina
111,8
Albanië
98,1
Montenegro
35,4
Kosovo
73,7
IPA en de nieuwe EU begroting (2014-2020) In februari 2013 bereikten EU regeringsleiders een akkoord over de volgende meerjarenbegroting van de EU (of Meerjarig Financieel Kader, MFK) voor de jaren 2014-2020. Onder het nieuwe MFK is 60 miljard vrijgemaakt voor buitenlands beleid, waar de externe programma's van de EU zoals IPA zijn ondergebracht. De Europese Raad moet nu overeenstemming bereiken met het Europees Parlement. Daarna wordt het bedrag onderverdeeld over de verschillende externe programma's en beleidsprioriteiten zoals energie. De Europese Commissie heeft in haar begrotingsvoorstel voor het nieuwe IPA instrument €14 miljard aangevraagd.
2
IPA en energie in Turkije en op de Balkan
2.1
Energie als beleidsprioriteit De EU budgetten en strategische beleidsplannen voor de IPA landen in de komende begrotingsperiode worden in de komende maanden verder besproken en eind 2013 vastgesteld. Zeker is dat energie een prioritair thema zal blijven net als in de afgelopen jaren. Dit biedt kansen voor Nederlandse bedrijven, al dan niet als partner in een consortium. In de IPA nieuwe plannen stelt de EU vast dat de sociaal-economische ontwikkeling van de kandidaat-lidstaten en potentieel kandidaat-lidstaten nog altijd achterblijft en dat substantiële investeringen nodig zijn om deze landen op het niveau van de EU te brengen. Onderdeel daarvan is opbouw van een stabiele en groeibestendige energie-infrastructuur die voldoet aan EU klimaateisen en doelstellingen voor duurzame energie zoals vastgelegd in de EU 2020 strategie. De EU heeft ambitieuze plannen voor een 'low-carbon growth model' en wil dat uitdragen in haar externe hulpprogramma's. Voor de laatste drie jaar van de huidige begroting maakte de EU vooral in Turkije en Servië veel middelen vrij voor de thema's energie en klimaatverandering (miljoenen EUR): IPA land Turkije Servië
2.2
2011-2013 129,3 99,0
Servië Het EU meerjarenplan voor IPA in Servië (2011-2013) en de Servische nationale ontwikkelingsstrategieën spreken van het belang van hervorming van energieinfrastructuur en energiebeleid in de ontwikkeling en versterking van de concurrentiepositie van het land. De Servische regering heeft in haar Energy Sector Development Strategy aangekondigd met internationale hulp te willen investeren in schone energie en daarvoor regelgeving en vergunningen te versoepelen. Daarnaast heeft Servië zich ambitieuze energie efficiëntiedoelstellingen gesteld. Het doel is om in 2018 9,5% minder energie te verbruiken dan in 2008. De Nederlandse overheid werkt sinds 2010 samen met het Servische Ministerie voor Energie, Ontwikkeling en Milieu aan een 'National Renewable Action Plan'. Begin 2013 organiseerde de Nederlandse ambassade in Belgrado een netwerkevenement voor Nederlandse bedrijven uit de energiesector.
De EU stelt in haar meerjarenstrategie dat Servië nog een lange weg te gaan heeft:
"Serbia is one of the most industrialised countries in the region and a potential energy hub. Reform of the overall energy policy is crucial in order to attract foreign investment, reduce carbon emissions and ensure stability of supply. In spite of encouraging signals for reform, energy is a sector where the amount of foreign investment remains limited compared to the potential. Low electricity tariffs and a lack of market openness are significant barriers for foreign investment. The energy market reaims dominated by traditional, rather polluting, energy sources. Serbia needs to take steps to promote lowcarbon development and fully comply with the provisions of the Energy Community Treaty."
Sinds 2007 is via IPA projecten ruim 100 miljoen Euro geïnvesteerd in de sectoren milieu, klimaatverandering en energie. Projecten richtten zich op: • • • •
de implementatie van energieverdragen, de EU 2020 strategie en EU wetgeving op het gebied van milieu energie de bouw of modernisering van energiecentrales en infrastructuur het bevorderen van investeringen in en ontwikkeling van schone energie capaciteitsopbouw / technische assistentie
Projecten financiële periode 2012-2013 Voor een beeld van de EU projectaanbestedingen (IPA) in Servië zijn dit een aantal voorbeelden van gepubliceerde, aangekondigde of afgesloten projecten. Aan te raden is om de website van EuropeAid (http://ec.europa.eu/europeaid) regelmatig in de gaten te houden voor de publicatie van de tender notice. Services Open
132841 - Preparation of the Second Energy Efficiency Action Plan and Development of Energy Inidicators (€ 2.000.000)
Open
Supervising Engineer for Reconstruction of Electrostatic precipitators (ESP) of TPP Nikola Tesla A3 and Morava (€ 850.000)
Services Gesloten
129767 - Sustainable development in Energy Sector (consultancy support for the Ministry of Energy and mining (€ 650.000)
Gesloten
129768 - Promotion of renewable energy sources and energy efficiency (consultancy support to ministry of Energy and mining / feasibility studies (€ 1.500.000)
Gesloten
130458 - Integrated Management Information System for Energy Sector (€350.000)
Gesloten
- Supervision of construction and commissioning of the new WWTP at TPP Nikola Tesla B (assistance to the electric power industry of Serbia (€ 1.000.000)
2.3
Turkije Ook voor IPA in Turkije heeft de EU energie aangemerkt als prioritaire sector voor 2011-2013 en daarna. Het land is één van de snelst groeiende energy economies in de wereld. De vraag naar energie neemt enorm toe, maar de binnenlandse energieproductie blijft daarbij achter. In de nationale ontwikkelingsstrategieën erkent Turkije dit probleem en stelt het land zichzelf doelstellingen ter opbouw van een functionerende en gereguleerde energiemarkt, beperking van milieuvervuiling en uitstoot en versterking van energiezuinigheid. In de jaren 2000 t/m 2009 heeft de EU ongeveer 50 miljoen euro geïnvesteerd in Turkse energienetwerken, energie efficiëntie en capaciteitsopbouw van nationale energieautoriteiten. Ook de Wereldbank, de EIB en de Islamitische Ontwikkelingsbank hebben gezorgd voor financiering. Deze steun is complementair aan EU beleid om leningen en investeringen in de Turkse energiesector. De prioriteiten in de komende jaren zijn: • Capaciteitsopbouw en versterking van energiezuinigheid • Aansluiting op en implementatie van de EU wetgeving op het gebied van de interne gas- en elektriciteitsmarkt • Veiligheid van nucleaire energie In de overgangsfase van de huidige begrotingsperiode van de EU naar de nieuwe meerjarenbegroting (2014-2020) kondigen de EU en Wereldbank een meerjarig IPA / Wereldbank technische assistentie project aan. Het project moet de implementatie van de hervormingsstrategie voor de Turkse energiesector (in lijn met EU energie strategieën en prioriteiten) versnellen. Services Pipeline
EU / IPA - Worldbank - Energy Sector Technical Assistance Project ($14,8 miljoen)
Kansen bij Internationale organisaties verzilveren? Team Internationale Organisaties (TIO) van Agentschap NL adviseert bedrijven bij het verwerven van opdrachten en financiering van projecten van internationale organisaties.
Dienstverlening projecten en aanbestedingen bij internationale organisaties
Tenderinformatie, projecten en programma's.
Vraagbeantwoording m.b.t. tenders en werkwijze internationale organisaties.
Geschillen beslechting bij aanbestedingsprocedures.
Scans internationale organisaties: op maat worden voor u contactpersonen en relevante projecten in kaart gebracht. Ook kunnen wij geheel vrijblijvend voor u uw Expression of Interest screenen.
Maatwerk internationale organisaties: Uitgebreide dienstverlening op maat m.b.t projecten en aanbestedingen.
Kansen signalering: Samen met het postennetwerk, brengen we u als eerste op de hoogte van nieuwe projectkansen bij internationale organisaties.
Trustfunds: via het trustfundprogramma van het ministerie van Buitenlandse zaken, zijn er mogelijkheden om studies en consultancy opdrachten te verrichten voor IFC en EBRD.
Partners in International Business: Via het PIB programma kunt u samen met uw consortiumpartners overheidsondersteuning krijgen bij het verwerven van opdrachten en financiering bij internationale organisaties
Workshops, missies en trainingen.
Colofon Dit is een publicatie van: Agentschap NL / NL EVD Internationaal / Unit Internationale Organisaties Prinses Beatrixlaan 2 / 2595 AL den Haag Postbus 93144 / 2509 AC Den Haag T +31 (0)88 602 80 60 E
[email protected] www.agentschapnl.nl
© Agentschap NL | Maart 2013
Agentschap NL is een agentschap van het ministerie van Economische Zaken. Agentschap NL voert beleid uit voor diverse ministeries als het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal. Agentschap NL is hét aanspreekpunt voor bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Voor informatie en advies, financiering, netwerken en wet- en regelgeving.
Agentschap NL streeft naar correcte en actuele informatie in dit dossier, maar kan niet garanderen dat de informatie juist is op het moment waarop zij wordt ontvangen, of dat de informatie na verloop van tijd nog steeds juist is. Daarom kunt u aan de informatie op deze pagina's geen rechten ontlenen. Agentschap NL aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade als gevolg van onjuistheden en/of gedateerde informatie. Binnen onze website zijn ook zoveel mogelijk relevante externe links opgenomen. Agentschap NL is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de sites waar naar wordt verwezen.
Dit is een publicatie van: Agentschap NL NL EVD Internationaal Postbus 20102 2595 CL Den Haag www.agentschapnl.nl
