Turkije – Göksudelta & Taurusgebergte Vogelreis naar Zuid-Turkije
Reisverslag van de SNP reis van 30 april t/m 8 mei 2016
Dag 1 (30 april) – Reisdag via Istanbul naar Adana Vanaf Schiphol vertrekken we, met een gezellig groepje van 9 deelnemers (waaronder 7 ‘oude’ bekenden voor mij als gids!), via Istanbul, naar Adana aan de zuidkust van Turkije. Daar ontmoeten we Matty Musters, een (voor een deel van zijn tijd) in Turkije woonachtige Nederlander, die daar met zijn eigen oude Volkswagenbusje en een extra huurbusje op ons staat te wachten. Na een rit van iets meer dan 2 uur arriveren we in Tasucu, waar we de komende 4 nachten zullen verblijven in het Tasucu Marina Hotel. Eerst eten we nog wat lekkere Turkse hapjes op het dakterras van het restaurant waar we de komende dagen ons diner zullen genieten. Het is nog aangenaam buiten, en onder het genot van een lekker koud biertje of glas wijn begint het vakantiegevoel zich van ons meester te maken. Dag 2 (1 mei) – Göksudelta We worden gewekt door de koerende Palmtortels en het gezellige gekwetter van Arabische buulbuuls in de hoteltuin. Na een prima ontbijt vertrekken we met onze 2 busjes naar de Göksu-delta, waar we de hele dag zullen doorbrengen. We zijn zoveel mogelijk buiten, na de lange reisdag van gisteren. Een eerste stop langs een drooggevallen kanaal nabij een verlaten papierfabriek levert al gelijk de eerste Roodkopklauwier en een roepende Zwarte francolijn op. Met enige moeite lukt het zelfs even om het kopje van de francolijn boven het gras uit te zien komen. Gestreepte prinia’s zitten volop te zingen en het lukt uiteindelijk ook om deze voor de meesten nieuwe soort te zien te krijgen.
Arabische buulbuul, een van de tuinsoorten in Tasucu
Verderop zien we onze eerste Maskerklauwier, volop Alpengierzwaluwen, overvliegende Bijeneters en een paartje Rosse waaierstaarten. We rijden verder richting kust en door een soort duinachtig landschap komen we in het nationaal park van de Göksu-delta. Er staan verschillende uitkijktorens die ons een glimp geven op de vele waterpartijen en rietvelden van de delta. We zien onder meer Purperreiger, Krooneend en Witoogeend. Na een heerlijke bak koffie of thee met diverse lekkernijen, klaar gemaakt door Matty, vervolgen we onze weg door de delta. We zien een fraaie Scharrelaar en een onverwachte Nachtzwaluw die door een Bruine kiekendief wordt opgestoten! Verderop zien we onze eerste Sporenkievitten langs een plasje, een prachtige steltloper. We zien ook verschillende Balkankwikstaarten met hun gitzwarte kop en ontdekken steeds meer steltlopers op de slikoevers van de verschillende plasjes. Zoals Strandplevieren en een prachtig groepje Krombekstrandlopers in (bijna) zomerkleed. Terwijl wij al vogels kijkend door het gebied struinen heeft Matty kamp opgezet bij een bouwval (een nooit afgebouwd huis) en verrast ons met heerlijke soep (‘een beetje van Knorr, een beetje van Matty’), brood, rauwkost en fruit. Heerlijk!
Sporenkievit
Zwarte francolijn
Na de voortreffelijke lunch kunnen we er weer tegen. Een Rosse waaierstaart hipt rond een struikje en ook zien we zowel Kortteenleeuwerik als zijn Kleine naamgenoot. Ongeveer 5 minuten nadat ik Matty had gevraagd of we ook kans maken op Vorkstaartplevier (‘al jaren niet meer gezien’) zien we een groepje van deze prachtsoort zitten op een veldje langs de weg. Ook hun vliegbeeld is schitterend om te bekijken, het is een soort kruising tussen een steltloper en een stern. Langs de kust genieten we van de vliegshow van een Dwergstern en een opgewonden Strandplevier die zijn territorium fel verdedigt en daarmee de Dwergstern weg jaagt van ‘zijn’ plekje. We rijden via de noordzijde van de delta
langzaam aan terug naar Tasucu om ons op te frissen en bij te komen van een heerlijke, warme (ca. 27 graden) eerste dag. We genieten weer van een heerlijk diner op het open terras van ons restaurant en nemen de fraaie waarnemingen van de eerste dag nog even door.
Vorkstaartplevieren Hoogtepunten: Palmtortel, Arabische buulbuul, Roodkopklauwier, Zwarte francolijn, Rosse waaierstaart, Maskerklauwier, Alpengierzwaluw, Gestreepte prinia, Purperreiger, Krooneend, Witoogeend, Sporenkievit, Krombekstrandloper, Balkankwikstaart, Scharelaar, Nachtzwaluw, Kortteenleeuwerik, Strandplevier, Dwergstern, Vorkstaartplevier, Cettis zanger
Dag 3 (2 mei) – Uzuncaburç; het binnenland achter de Göksu-delta Vandaag laten we de kust en delta achter ons en rijden noordwaarts het droge binnenland in. Tijdens een eerste stop bij een kleine begraafplaats wemelt het van de vogels. We horen al snel de Griekse spotvogel met zijn typische, aan de Grote karekiet herinnerende zang. We zien deze verborgen levende soort ook enkele malen kortstondig, maar onze aandacht wordt al snel op geëist door een paartje prachtige Maskerklauwieren. Aan de overzijde van de weg horen we een ortolaanachtige zang in het open dennenbos. Het blijkt een fraaie Bruinkeelortolaan te zijn. Ondertussen worden we geterroriseerd – en sommigen van ons gestoken - door een groepje kleine maar bijzonder venijnige bijen. We worden de busjes in gejaagd en vertrekken naar de volgende plek. Ook daar horen we weer Griekse spotvogel, ontdekken een Steenuil, Rüppels grasmus en Blonde tapuit. We vervolgen onze weg naar een naaldbos met hoog opgaande dennen, waar Matty de koffie serveert en wij op zoek gaan naar de Turkse boomklever. In het begin was het nog stil maar na een half uurtje horen we
volop een roep die lijkt op die van de gewone Boomklever. Er lijken zeker 2-3 Turkse bomklevers te zitten, hoog in de boomkruinen. Te zien krijgen valt nog niet mee, ze zitten afwisselend verscholen en zijn dan weer heel beweeglijk. We rijden door naar de overblijfselen van een oude Romeinse nederzetting, Uzuncaburç. Het is er bijzonder rustig en zonder entree te betalen lopen we naar binnen. We zien al snel een Blauwe rotslijster en een prachtig zingende Zwartkopgors. Blonde tapuiten zitten bovenop de Romeinse pilaren en de Rotsklever heeft zijn nest gemaakt tegen één van de zuilen. We zien ook nog een glimp van een voorbij vliegende Syrische bonte specht.
Maskerklauwier, een beauty!
Turkse boomklever
Al dit enerverende ‘vogelgeweld’ maakt hongerig. Gelukkig begrijpt Matty dat en heeft hij alweer een voortreffelijke lunch uit zijn hoge hoed getoverd. We laten ons deze weer goed smaken voordat we de terugweg richting Tasucu aanvangen. Onderweg stoppen we nog in een rotsachtig middelgebergte, waar we al snel een Bruinkeelortolaan en verschillende Blauwe rotslijsters zien. We besluiten terug te keren naar Tasucu, waar enkelen in het hotel blijven om even uit te rusten. De rest besluit nog even van de namiddag te genieten bij het kanaaltje waar we ook de eerste ochtend waren. We zien er twee keer een Woudaap vliegen en weer snel in het riet verdwijnen. De Zwarte francolijn roept ook weer volop maar laat zich niet zien vandaag. Hoogtepunten: Griekse spotvogel, Maskerklauwier, Bruinkeelortolaan, Steenuil, Rüppels grasmus, Blonde tapuit, Turkse boomklever, Rotsklever, Zwartkopgors, Blauwe rotslijster, Woudaap, Zwarte francolijn, Grauwe klauwier, Oostelijke vale spotvogel
Rűppels grasmus
Rotsklever op nest
Dag 4 (3 mei) – Nogmaals de Göksu-delta en de Göksu-vallei Vandaag is onze laatste dag in de delta en brengen we weer de hele dag door in dit prachtige gebied. We beginnen – voor de ‘diehards’ – met een vroege ochtendexcursie naar de eerste kijkhut in de delta. We horen en zien veel water- en rietvogels, waaronder Purperreiger, Witvleugelstern, Grijskoppurperkoet, Snor, Rietzanger en Grote karekiet. Op de terugweg naar ons hotel voor het ontbijt besluiten we nog één poging te wagen een luid roepende Zwarte francolijn in beeld te krijgen. Met succes, we kunnen minuten lang genieten van een luid roepende vogel enkele 100en meters verderop in het grasveld bij de oude fabriek!
De uitgestrekte rietvelden van de Göksu-delta bij zonsopkomst
Na het ontbijt rijden we vanuit de noordzijde de delta in en lopen langs enkele onder water gezette landbouwakkers. Deze zitten vol met Zwarte ibis (minstens 70 exemplaren) en vele steltlopers. We ontdekken enkele groepjes Bosruiters, Krombekstrandlopers, Kemphanen en ook nog de bijzondere Breedbekstrandloper. We begeven ons verder de delta in en worden omringd door enorme rietvelden. We horen Baardmannetjes met hun typische roep en krijgen ze ook (weliswaar lastig) te zien. De Snor zingt volop en vanuit een uitkijktoren zien we Grijskoppurperkoet, enkele Vorkstaartplevieren, veel Alpengierzwaluwen en twee voorbij vliegende Casarca’s. We verlaten de delta en rijden het achterland in van de Göksu-vallei. Op een prachtige plek langs de rivier genieten we van wederom een heerlijke lunch. We zien er volop Blonde tapuiten en Rosse waaierstaarten die zich prachtig laten bekijken. Een fraaie Arendbuizerd suist nog voorbij. We laten ons laatste avondmaal in Tasucu goed smaken, morgen verlaten we de kust op weg naar het Alpiene Taurus gebergte. Daar blijken de weersomstandigheden heel anders te zijn….
Rosse waaierstaart
Zwartkopgors
Hoogtepunten: Witvleugelstern, Grijskoppurperkoet, Grote karekiet, Zwarte francolijn, Zwarte ibis, Krombekstrandloper, Breedbekstrandloper, Ralreiger, Dwergarend, Kemphaan, Bosruiter, Baardmannetje, Casarca, Arendbuizerd, Blonde tapuit, Rosse waaierstaart
Dag 5 (4 mei) – Op weg naar de bergen (en de kou) Vandaag verruilen we de kust voor de bergen. Na een uurtje rijden bezoeken we nog een mooie vallei, waar we genieten van Blauwe rotslijster, Waterspreeuw, Grote gele kwikstaart, verschillende Rotsklevers (ook nestelend) en een
Arendbuizerd. Helaas verandert het weer snel als we de bergen in rijden; de regen valt met bakken uit de hemel. Een heerlijke Turkse pizza met lekker pittige pepertjes als lunch maakt gelukkig veel goed. Een stop onderweg, op ca. 1000 m hoogte, levert een paar leuke nieuwe soorten op in de halfopen dennenbossen; Grote lijster, Grijze gors, Zwarte mees en Orpheusgrasmus. Na nog eens anderhalf uur rijden door bergachtig landschap arriveren we in Çukurbag. Het gezellige pension van gastheer Hassan is onze uitvalsbasis voor de komende 4 nachten en voelt al gelijk als thuis. Erg gemoedelijk, knus en fraai gelegen met prachtig uitzicht op de bergen. We lopen nog even de steppe-achtige graslanden achter het pension in en zien er twee Ortolanen. De besneeuwde bergtoppen in de verte zijn de bestemming voor de dag erna. We genieten van een (h)eerlijke maaltijd, bereid door Hassan en zijn vrouw. De verwachting is dat het de erop volgende ochtend goed weer zal worden tot een uur of 10. Dat betekent de wekker zetten op 4u voor een heel vroege kop thee om vervolgens met Hassan en zijn tractor de bergen in te gaan….fingers crossed! Hoogtepunten: Waterspreeuw, Grote gele kwikstaart, Rotsklever, Blauwe rotslijster, Arendbuizerd, Rotszwaluw, Orpheusgrasmus, Ortolaan
Dag 6 (5 mei) – Met de tractor naar grote hoogten Dik ingepakt met muts, sjaal en handschoenen nemen we om 5:00u plaats achter in de aanhangwagen van de tractor van Safak pansion. De rit naar 2500m zal een uurtje in beslag nemen. Ondertussen wordt het langzaam lichter en onderweg horen we de vogels beginnen met zingen. Er zitten opvallend veel Tapuiten op de berghellingen van de Alladag Mountains.
Op naar de Alladag Mountains, Demirkazik
2500m hoogte; het domein van ‘het hoen’
Na hobbelige, smalle en steile bergwegen arriveren we rond 6:00 op een soort plateau van waaruit we aankijken tegen een gigantische rotsformatie met pieken van bijna 4 km hoogte. Hassan gaat met een telescoop gelijk aan de slag en vindt al snel het eerste paar Kaspische berghoenders, dé soort die je hier wil zien! Hun bijzondere roep weerklinkt tussen de bergruggen, er roepen meerdere
vogels gedurende de hele tijd dat we er zijn. Hassan speurt verder en roept even later buiten zinnen; ‘Lynx, a lynx’! We kijken om beurten door de telescoop en zien een prachtige, grijzige en gevlekte Lynx tegen de rotsen zitten. Voor Hassan de derde keer in 35 jaar tijd dat hij er een ziet, héél bijzonder dus! Helaas is de Lynx na een paar minuten verdwenen en heeft niet iedereen hem gezien. Gelukkig zijn er nog veel mooie en bijzondere vogels te ontdekken; we zien al snel een prachtig mannetje Rode rotslijster, meerdere Sneeuwvinken, een Steenheggenmus, Alpenheggenmussen, een glimp van een overvliegende Rode bergvink, vele Tapuiten en Zwarte roodstaarten (een ondersoort met een heel donker roetzwart verenkleed).
Rode rotslijster
Sneeuwvink
Na een heerlijke, verwarmende kop koffie met en broodje wandelen we langzaam de helling terug naar beneden. In het opkomende zonnetje komen we weer op temperatuur en genieten van de Siezels die door de zonnewarmte massaal uit hun holen tevoorschijn komen. Ook de Turkse strandleeuwerik laat zit fraai bekijken. Wat verder naar beneden – we liften een stukje mee op de kar van Hassan – komen we weer andere soorten tegen. De Perzische roodborst zit prachtig te zingen maar laat zich niet makkelijk zien. Op een grasveldje zien we onze eerste Roodvoorhoofdkanaries, voor velen één van de mooiste vogelsoorten van deze reis. Een prachtig gekleurde vogel! Onderweg zien we tot onze grote verrassing nog een Rotskruiper voorbij vliegen, een stuk lager dan waar je deze hoogtesoort normaal gesproken zou verwachten. Nog iets lager vinden we tot slot twee nieuwe soorten tapuit; de Finsch en de Izabeltapuit. Moe maar voldaan keren we terug naar het pension voor een heerlijke lunch en wat middagrust.
Steenheggenmus
Perzische roodborst
In de middag begeven we ons naar een nabij gelegen, diep uitgesleten kloof. Het weer is instabiel en de toppen van de bergen zijn in wolken gehuld. We zien nog net de silhouetten van twee gigantische roofvogels rond de piek zweven; Steenarenden. In de kloof is het guur door een stevige wind. We genieten van twee Rotskruipers die nabij de ingang op redelijk korte afstand tegen de rotswand rondscharrelen. Terug bij de busjes zien we nog een groepje van ca. 10 Roodvoorhoofdkanaries. We prijzen ons gelukkig met deze prachtige dag met vele mooie waarnemingen en beter weer dan we hadden durven hopen. Hoogtepunten: Lynx, Kaspisch berghoen, Aziatische steenpatrijs, Rode bergvink, Alpenheggenmus, Steegheggenmus, Rode rotlijster, Alpenkraai, Alpenkauw, Turkse strandleeuwerik, Finsch tapuit, Roodvoorhoofdkanarie, Perzische roodborst, Rotskruiper, Izabeltapuit, Steenarend
Dag 7 (6 mei) – Leeuweriken en toch nog weg geregend We gaan in de ochtend de uitgestrekte steppes rond Çukurbag in, op zoek naar onder meer leeuweriken. We zien enkele Izabeltpauiten en horen verschillende leeuweriken zingen. Al snel ontdekken we een Kortteenleeuwerik, die iets anders zingt maar ook hoog aan de hemel hangt net als ‘onze’ Veldleeuwerik. We lopen verder door het fraaie landschap en komen bij een droge rivierbedding uit, waar schapen bij elkaar worden gedreven door herders vergezeld door indrukwekkende Anatolische berghonden (die de schapen tegen o.a. wolven moeten beschermen). We zien verschillende Rotsmussen in de rivierbedding. Bovenop de helling kijken we uit over weidse graslanden waar het wemelt van de leeuweriken. We ontdekken, met wat puzzelwerk, zowel de Kalander- als Bergkalanderleeuwerik.
We vervolgen onze weg en komen in een prachtig landschap met rotsachtige hellingen, begroeid met jeneverbesstruiken en sparren. We zien en horen Aziatische steenpatrijzen en zien verder Roodvoorhoofdkanaries, Hop en Orpheusgrasmus. Verderop is een prachtige kloof waar we een wandeling maken, maar we zijn niet de enigen. Twee grote bussen met Turkse schoolkinderen hebben hier ook een uitje op het programma staan. Dat verstoort onze rust enigszins, maar uiteindelijk is het de regen die ons terug naar de busjes drijft. We besluiten terug te keren naar het pension voor een lekkere warme lunch van Matty en Hassan. Na de lunch klaart de lucht weer op en gaan we nog even terug naar de kloof van gistermiddag. Met rustiger weer deze keer lopen we wat dieper de kloof in en genieten van alweer een Rotskruiper. Door het slechte weer en sneeuwval in de bergen is deze soort nu veel lager te zien dan normaal. Elk nadeel heb z’n voordeel . We zien een Arendbuizerd over vliegen die achterna wordt gezeten door een hele grote valk. Napluizen in de boeken en navraag bij Hassan wijst uit dat het een Sakervalk moet zijn geweest!
Roodvoorhoofdkanarie
Sakervalk
Hoogtepunten: Izabeltapuit, Kortteenleeuwerik, Kalanderleeuwerik, Bergkalanderleeuwerik, Rotsmus, Aziatische steenpatrijs, Orpheusgrasmus, Roodvoorhoofdkanarie, Rotsklever, Rotskruiper, Arendbuizerd, Alpenkraai, Sakervalk, Finsch tapuit
Dag 8 (7 mei) – De Emlivallei De weergoden lijken ons ook vandaag weer beter gezind dan verwacht. We vertrekken naar de mooie Emlivallei, waar we door een stenig steppegebied Wandelen dat grenst aan een opgaande bergkam. We zien er onder andere Izabeltapuit, Ortolaan, Rotsmus, Aziatische steenpatrijs, Blauwe rotslijster, twee
Steenarenden hoog boven de rotswand en weer een (verre) Sakervalk. Bij de ingang van een kloof heeft Matty de koffie warm met overheerlijke baklava. Onder het zeil voor het busje wachten we geduldig een bui af, ondertussen genietend van - weer - een Rotskruiper! Rotsmussen nestelen in kolonieverband rond de ingang van de kloof en Alpenkraaien vliegen boven ons rond met hun karakteristieke ‘cough’. Als de laatste druppels vallen lopen we terug naar beneden. We zien nog een Sneeuwvink en Finsch tapuit, beide soorten zijn ook heel uitzonderlijk op deze hoogte. ’s-Middags gaan we nogmaals in de richting van de kloof waar we gisteren vanwege regen waren gevlucht. Door de hevige regenval is de weg echter niet betrouwbaar en besluiten we er niet verder in te rijden. We maken een korte wandeling bij de ingang van het reservaat, zien terloops Rotskruiper nummer 6 van deze reis en krijgen helaas toch weer een regenbui op ons dak. Op deze plaats zijn de weergoden ons niet zo goed gezind…We rijden terug richting pension. Matty ontdekt onderweg nog een wegvliegende Griel. We proberen deze later in de middag terug te vinden maar dat lukt helaas niet. We genieten nog van de prachtige Turkse strandleeuwerik tegen een achtergrond van alsmaar donkerder wordende wolken en onweer in de verte.
Turkse strandleeuwerik
Hoogtepunten: Izabeltapuit, Aziatische steenpatrijs, Steenarend, Sakervalk, Ortolaan, Rotsmus, Alpenkraai, Rotskruiper, Sneeuwvink, Finsch tapuit, Griel, Turkse strandleeuwerik
Onweer in de verte
Dag 9 (8 mei) – De laatste dag, terug naar het warme Nederland We staan nog een laatste keer vroeg op om te genieten van de steppes nabij Çukurbag en de prachtige bergen. Het weer is compleet op geklaard deze laatste dag. We ontdekken een vlak langs de weg nestelende Turkse strandleeuwerik! Ook zien we nog een Finsch tapuit en meerdere Izabeltapuiten, volop zingend en baltsend. Bij het pension zit een Waterspreeuw bij de snelstromende rivier en zingt de Zwartkopgors zijn kenmerkende strofes. We genieten van ons laatste Turkse ontbijt en pakken onze koffers. Na een laatste kop koffie nemen we afscheid van Hassan en zijn gezin. Het waren een paar prachtige dagen en we hebben genoten van de gastvrijheid, de schitterende omgeving en vele bijzondere vogels! Onderweg naar Adana nemen we nog de tijd voor lunch in het veld, op een plek waar het goed is voor trekkende roofvogels. We zien meerdere Slangenarenden, een lichte fase Dwergarend en een groep overvliegende Bijeneters. We vervolgen de terugweg naar Adana waar we netjes op tijd aan komen. Het is weer warm, zoals het de eerste dagen ook was. We nemen afscheid van Matty en bedanken hem voor zijn fantastische organisatie, heerlijke lunches, prachtige levenslessen en gevoel voor humor! Een onvergetelijke reis!!
Hoogtepunten: Izabeltapuit, Finsch tapuit, Turkse strandleeuwerik, Waterspreeuw, Rotsklever, Oostelijke vale spotvogel, Slangenarend, Dwergarend, Bijeneter
Besneeuwde bergtoppen (ca. 4000 m) van het Alladag gebergte
Reisverslag geschreven door Paul de Winden. Foto´s gemaakt door Joke, Frans Beulen, Henk Schouten en Paul de Winden. © SNP, 2016
