Inzichten van de OESO in
Metropoolvorming
Dr. Noé van Hulst Ambassadeur, Permanent Vertegenwoordiger van Nederland bij de OESO Den Haag, 23 juni 2014
Inhoud • Wat is en doet de OESO? • OESO en regionale ontwikkeling – algemeen • Functionele stedelijke gebieden • Regionale ontwikkeling Nederland • Hoe vertaalt zich dit voor de MRDH?
Wat is en doet de OESO?
De OESO/OECD • Intergouvernementele organisatie • Opgericht: 1961 • Headquarters: Paris • 34 leden (2014) + 3 accessielanden (Rusland, Colombia, Letland)
Missie van de OESO
“To promote policies that will improve the economic and social well-being of people around the world”
Wat doet de OESO? Biedt een forum waar nationale overheden: • • • •
ervaringen en best practices kunnen uitwisselen in een open dialoog tussen overheden om oplossingen te vinden voor gezamenlijke problemen met het oog op het creëren van:
Better Policies for Better Lives
Hoe doet de OESO dit? Dialoog and transparantie tussen lidstaten en het Secretariaat: • • • •
Consensus Peer Review - Geen sancties, geen subsidies Publicaties Beleidsaanbevelingen
Outreach: • • • •
Discussies met nieuwe partners Ministeriële bijeenkomsten OECD annual Forum OECD Seminars and Visits Programme
OESO en regionale ontwikkeling
OESO - Regionale ontwikkeling (1) • Delivering Local Development: New Growth and Investment Strategies (Maart 2013) http://www.oecd.org/regional/leed/ngis.htm
• Regional Outlook 2014 (2014) - Regions and Cities – Where Policies and Cities Meet publicatie verwacht 2e helft 2014
• What Makes Cities More Productive ? - Evidence on the Role of Urban Governance from Five OECD Countries (OECD Regional Development Working Paper 2014/05) http://www.oecd-ilibrary.org/urban-rural-and-regionaldevelopment/what-makes-cities-more-productive-evidence-on-the-roleof-urban-governance-from-five-oecd-countries_5jz432cf2d8p-en
OESO - Regionale ontwikkeling (2) • OECD Territorial Reviews: Randstad Holland, Netherlands (2007) http://www.oecd.org/netherlands/oecdterritorialreviewsrandstadholla ndnetherlands.htm
• The Competetiveness of Global Port-Cities: The Case of Rotterdam/ Amsterdam (2013) http://www.oecd-ilibrary.org/urban-rural-and-regionaldevelopment/the-competitiveness-of-global-port-cities-the-case-ofrotterdam-amsterdam-the-netherlands_5k46pghnvdvj-en
• OECD Territorial Reviews: The Netherlands (2014) http://www.oecd.org/regional/territorial-review-netherlands.htm
Functionele Stedelijke Gebieden
Nieuw OESO-concept : Functionele stedelijke gebieden Functionele stedelijke gebieden/Functional Urban Areas (FUA’s): • • • •
niet de administratieve grenzen als uitgangspunt maar de economische geografie van wonen/werken Uitgangspunt: forensenstromen Potentiële voordelen: beter coördinatie van beleid, synergiebenutting
Nederland: • •
Polycentrische structuur: 35 FUA’s (75% van totale bevolking) Metropoolregio Rotterdam Den Haag (14,3% van totale bevolking): -
FUA Rotterdam FUA Den Haag FUA Delft
Bron:OECD Territorial Reviews: The Netherlands
Functionele stedelijke gebieden in Nederland: 35
Bron: OECD
FUA Rotterdam, Den Haag, Delft (1) NL001= FUA Den Haag NL017= FUA Delft NL003= FUA R’dam
FUA Rotterdam, Den Haag, Delft (2) •
Alle 24 gemeenten van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag behoren geheel/gedeeltelijk tot één van de 3 FUA’s
•
Sommige gemeenten vallen in 2 FUA’s Midden-Delfland (FUA Delft + FUA R’dam)
•
Niet alle gemeenten van de 3 FUA’s maken deel uit van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag Goeree-Overflakkee (FUA R’dam), Voorschoten (FUA Den Haag)
Belangrijk zich bij beleidsontwikkeling daarvan bewust te zijn en zonodig coalities te zoeken over de grenzen van de MRDH heen.
Bron: OESO
Wat maakt FUAs productiever (1) 1) Productiviteit van een FUA neemt toe met de grootte van de FUA: verdubbeling van de bevolking leidt tot 2-5% productiviteitsgroei
Bron: OECD (2014/05)
Wat maakt FUAs productiever (2) 2) Menselijk kapitaal lijkt zowel direct als indirect een belangrijke rol te spelen; • •
direct: opleidingsniveau is vaak hoger indirect: FUAs met hoger gemiddeld opleidingsniveau hebben positieve invloed op productiviteit van minder geschoolde werknemers
3) De nabijheid van dichtbevolkte steden heeft een positief effect op de productiviteit van een stad: ‘geleende’ agglomeratievoordelen) • Als de bevolkingsgrootte binnen een straal van 300 km van een stedelijke kern verdubbelt, neemt de productiviteit in de kern met 1 à 2% toe. Bron: OECD (2014/05)
Wat maakt FUAs productiever (3) 4) Nabijheid van grote steden is een anker voor regionale convergentie 5) Productieniveau havensteden 3 procent hoger 6) Specialisatie lijkt productieniveaus positief te beïnvloeden 7) Groot aandeel van hightech activiteiten resulteert in hogere productiviteit
Bron: OECD (2014/05)
Wat maakt FUAs productiever (4) 8) FUAs met gefragmenteerd bestuursstructuren vertonen lagere productiviteit • • •
administratieve grenzen komen zelden overeen met de economische werkelijkheid van invloed op: investeringen in vervoersinfrastructuur, ruimtelijke ordening, regelgeving, transactiekosten FUAs van gelijke grootte maar met 2x zoveel gemeenten vertonen ca. 6% lagere productiviteit
Source: OECD (2015/05)
Uitdaging
Beleid op maat voor de economische, sociale en ecologische realiteit van waar mensen wonen en werken
Horizontale samenwerking metropoolregio’s • Besparing publieke gelden, afstemming beleidsdoelstellingen, schaalvoordelen: geheel is meer dan som der delen is • OECD Regional Outlook 2014 : Meer geïntegreerde metropoolregio’s vertoonden laatste decennium hogere groeipercentages 21 • horizontale samenwerking en coördinatie als substituut voor administratieve consolidatie: -
informele/zachte coördinatie intergemeentelijke organisaties bovengemeentelijk organisaties status als metropoolregio
• Betrokkenheid maatschappelijk middenveld en private sector belangrijk → vertrouwen in overheid
Regionale Ontwikkeling in Nederland
Regionale ontwikkeling NL – Feiten & Cijfers • 74% van de NLse bevolking leeft in steden • Hiervan woont 37% in grootstedelijke gebieden (>500.000) • De grootstedelijke gebieden dragen bij aan: » 37% van de werkgelegenheid (2010) R’dam/DH: 14,3% » 39% van het BBP (2010) R’dam/DH: 14,1% » 40% van de groei van BBP (2000-2010)
Bron: OECD Regions at a Glance 2013 – Netherlands Profile, OECDStat
R’dam/DH: 11,5%
Territorial Review Nederland - Conclusies • Sterke positieve relatie tussen het aandeel van de bevolking in FUA’s en de groei BBP per capita • 62% van de groei gegenereerd door niet-grootstedelijke gebieden • Economische premie/productiviteit in stedelijke gebieden en FUA’s ligt in NL lager dan in andere OESO-landen • Groei BBP en arbeidsproductiviteit in stedelijke gebieden lager dan in de OESO-landen: → arbeidsproductiviteitsgroei 5 grootste NL FUA’s < nationaal gemiddelde → bevolkingsgroei > nationaal gemiddelde • In lijn met bevindingen Randstad Holland Review
Territorial Review Nederland - Aanbevelingen • FUAs als uitgangspunt nemen voor regionale ontwikkelingsstrategieën • Agglomeratievoordelen kunnen versterkt worden door de connectiviteit tussen FUA’s te verbeteren maximaal gebruik makend van ‘borrowed agglomeration effects’
• Smart Specialisation: Voorkomen van de duplicatie van economische sectoren door betere coördinatie van economische specialisaties, o.m. door Betere aansluiting van regionaal beleid op Top Sector beleid en EU programma’s • Rol centrale overheid: Creëren van een nationaal raamwerk voor stedelijk beleid Stimuleren van samenwerking op het niveau van FUAs
Hoe vertaalt zich dit voor de MRDH? Uitgangspositie Metropoolregio Rotterdam Den Haag is goed
• De economische potentie is groot: Havengerelateerde bedrijvigheid, greenport, kennisintensieve sectoren, int’le instellingen, cultuur, toerisme
• Wil om samen te werken vanuit de overtuiging: a) dat versteviging van de onderlinge verbindingskracht de kracht van inwoners/bedrijven maximaal tot zijn recht kan laten komen b) Van complementariteit: international city of peace and justice gerelateerd aan de internationale bedrijvigheid in de haven CO2 uit petrochemie voor gebruik in tuinbouwkassen Groen en stedelijk
• Uitdaging: economisch groeipotentieel (nog) beter benutten om de internationale concurrentiekracht te verbeteren
SG OESO Angel Gurria: “[…] an important challenge for policymakers is to enable the country’s large metropoles – Amsterdam, Rotterdam and Eindhoven, to mention a few – perform at their growth potential. Currently there is still room to improve their performance according to our analysis. This will increase their competitiveness at the European and global level, help raise national growth while also nurture the potential of the entire urban system […]”
Den Haag, 24 april 2014, bij de presentatie van de Economic Survey, de Innovation Review en de Territorial Review van Nederland.
Meer informatie: OESO – Algemeen: http://www.oecd.org/ OESO – Regionale ontwikkeling: http://www.oecd.org/regional/
Economic growth increases with proximity to large cities
2.0 2.0 1.8 1.8 1.6 1.6 1.4 1.4 1.2 1.2 1.0 1.0 0.8 0.8 0.6 0.6 within45 45min. min. 45 45to to90 90min. min. 90 90to to180 180min. min. 180 180to to300 300min. min.more more than than300 300 within bycar car bycar car bycar car bycar car min.by bycar car by by by by min.
