INZICHT. Sluiting scholen schaadt leefbaarheid Jan Jacob van Dijk wil behoud kleine school

I N Z I C H T D e c e m b e r

2 0 0 8

7

Sluiting scholen schaadt leefbaarheid Jan Jacob van Dijk wil behoud kleine school Mediawijsheid hard nodig Clémence Ross ziet schotten tussen organisaties Obs Koolhoven in Tilburg Moderne wijkschool kent uitbundige groei

6000789_01_Cover.indd 1

02-12-2008 18:27:44

Personeelsdag Identiteit 4DIPPMCFTUVSFOXJMMFOEBUPQFOCBSFTDIPMFO[JDI[JDIUCBBSPOEFSTDIFJEFO5JKEFOTEF1FSTPOFFMTEBH *EFOUJUFJUMFSFOTDIPPMUFBNTEFLSBDIUWBOIFUPQFOCBBSPOEFSXJKT[JDIUCBBSUFNBLFO%FOLIJFSCJKBBO EFXJK[FXBBSPQPVEFSTBDUJFGCJKEFTDIPPMXPSEFOCFUSPLLFO0GCJKWPPSCFFMEBBOIFUCFOVUUFOWBOEF WFSTDIJMMFOUVTTFOLJOEFSFOEPPSEF[FBBOEFPSEFUFTUFMMFO%PPSLJOEFSFOWBOFMLBBSUFMBUFOMFSFO 0QFOCBSFTDIPMFOTUJNVMFSFOLJOEFSFOPN[JDICFUSPLLFOUFWPFMFOCJKBOEFSFOFOCJKIVOEJSFDUFPN HFWJOH%FNFFTUFMFFSLSBDIUFO[FUUFO[JDIIJFSWPPSJO WBBLPOCFXVTUFOWBO[FMGTQSFLFOE .BBSEFCVJUFOXFSFMELFOUEFLFSOXBBSEFOWBOIFUPQFOCBBSPOEFSXJKTOJFUBMUJKEFWFOHPFE8BOOFFS MFFSLSBDIUFO[JDICFXVTU[JKOWBOXBU[FBMMFNBBMEPFO LVOOFO[FEBUPPLNBLLFMJKLVJUESBHFOOBBSEF CVJUFOXFSFME%BBSHBBUEF1FSTPOFFMTEBH*EFOUJUFJUPWFS 0QFFOJOUFSBDUJFWFNBOJFSXPSEUJOGPSNBUJFBBOHFCPEFOPWFSEFNFFSXBBSEFEJFIFUPQFOCBBS POEFSXJKTCJFEUBBOLJOEFSFOÏOBBOEFTBNFOMFWJOH*OFFOPOUTQBOOFOTGFFSXFSLFODPMMFHBTWBO WFSTDIJMMFOEFTDIPMFOTBNFOJOXPSLTIPQT)JFSJOXPSEFOBDUVFMFUIFNBTCFIBOEFME [PBMTXBBSEFOFO OPSNFO BDUJFGCVSHFSTDIBQ PVEFSCFUSPLLFOIFJEFOMFFSMJOHFOQBSUJDJQBUJF 6TUFMU[FMGEFJOIPVEWBOEF1FSTPOFFMTEBH*EFOUJUFJUTBNFO%FTHFXFOTUEPFUVEBUJOPWFSMFHNFUEF 700"MTVEBUXJMULBOEFPSHBOJTBUJFWBOEFSBOEWPPSXBBSEFOBMTMPDBUJF DBUFSJOH VJUOPEJHJOHFOFU DFUFSBPPLEPPSEF700XPSEFOWFS[PSHE%FLPTUFOWBOEFTUVEJFEBH[JKOBGIBOLFMJKLWBOEFJOWVMMJOH WBOIFUQSPHSBNNBFOWBOIFUBBOUBMEFFMOFNFST*OGPSNFFSOBBSEFEJWFSTFNPHFMJKLIFEFO XXXWPPOMJEFOUJUFJU

6000789_Ads.indd 2

02-12-2008 18:38:29

RIMPELS

I N Z I C H T ONDERWIJSMAGAZINE van de VERENIGING voor OPENBAAR ONDERWIJS

ISSN 0021 – 0307

Rare regels Examens hebben soms een lange en vreemde nasleep. Dat heeft een havo-scholiere mogen ervaren. In het vorig schooljaar deed zij examen. Zij haalde het examen met vlag en wimpel. De school belde

JAARGANG 142 nr. 7 – december 2008 Verschijnt zeven keer per jaar Oplage 13.000 REDACTIE Jaap Adema - Jan Barendse - Lineke Eerdmans Fred Kruidenberg - Rob Limper Eindredactie: Michiel Jongewaard e-mail: [email protected] AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Paul Bijlsma, Gonneke Bonting, Evert Bosman, Marion Braat, Margot Kraneveldt, Yolanda Neijts en Dominique Snip

haar opgewekt met dit verheugende nieuws. En daarna kwam de domper. De school had vastgesteld dat zij in het vorige jaar niet voldoende uren gymnastiek had gescoord. Op basis van dat gegeven kon het diploma niet worden uitgereikt. Op zich is dat al vreemd, maar de oplossing van de school is nog vreemder. Er bestaat een tijdelijke regeling die het mogelijk maakt dat 16- en 17-jarige havo-leerlingen hun opleiding afmaken in het volwassenenonderwijs, dat bij 18 jaar begint. De leerling blijft dan ingeschreven op de eigen school, maar volgt de lessen in het volwassenenonderwijs. De oorspronkelijke school sluist dan de van het rijk ontvangen gelden door. U begrijpt het al: de scholiere zou de ontbrekende uren kunnen inhalen bij het volwassenenonderwijs. Maar, daar wordt geen gymnastiek gegeven! Wat kan is dat zij een willekeurig vak volgt. Ze hoeft geen voldoendes te halen. Het gaat immers om het inhalen van de gemaakte uren. En als dat

FOTO OMSLAG José Krijnen

is gebeurd, ontvangt zij haar diploma. Haar school verleent alle medewerking daarbij. Je hebt regels

LIDMAATSCHAP VOO Het lidmaatschap loopt van 1 januari t/m 31 december. Aanmelding kan schriftelijk of telefonisch (zie adres bureau VOO onderin de colofon). Opzegging van het lidmaatschap en andere wijzigingen dienen schriftelijk te geschieden vóór 1 december.

De moeder van de scholiere belde de Vereniging voor Openbaar Onderwijs (VOO) via het informa-

en regels, maar heeft u het ooit zo zout gegeten?

VORMGEVING EN DRUK Hollandia Media Productions, Heerhugowaard Hollandia Printing, Heerhugowaard

tie- en adviesnummer 0800 5010 (voor ouders over onderwijs). De desbetreffende medewerker dook er in. Na enig speurwerk via het ministerie werd de staatsexamencommissie gebeld. De zaak werd voorgelegd. De voorzitter van de commissie vond dit net zo bizar als de scholiere, haar moeder en de VOO. Hij besloot de scholiere het diploma toe te kennen. Dat past binnen zijn bevoegdheid. Het enige wat hij moest hebben, was de cijferlijst van het examen. De moeder vroeg er naar op school. Zij kreeg de cijferlijst niet. Ja, ze kon hem wel krijgen, maar dan moest ze wel nog even de ouderbijdrage betalen, liet ze de VOO weten. Dat heeft de moeder maar gedaan. Binnenkort wordt het diploma verwacht. Onderwijs anno 2008; je kan toch moeilijk zeggen dat het onderwijs niet goed is

ADVERTENTIES Bureau VOO

geregeld… ■

REDACTIE EN ADMINISTRATIE Bureau VOO, Postbus 60182, 1320 AE ALMERE tel.: (036) 533 15 00 fax: (036) 534 04 64 Bezoekadres: Louis Armstrongweg 120 [email protected] www.voo.nl

I

N

6

Jan Jacob van Dijk (CDA) strijdt voor behoud kleine school Studenten zien toekomst in het onderwijs Clémence Ross: mediawijsheid is hard nodig VOO-reactie tussenschoolse opvang Leerlingen obs Joseph Haydn op ruimtereis Openbare basisscholen geven cadeau

goed19 Overname van artikelen is, mits met vermelding Inzicht, Vereniging voor Openbaar Onderwijs, toegestaan.

Inzicht nummer 1 van 2009 verschijnt op 11 februari Inzicht nummer 2 van 2009 verschijnt op 25 maart De uiterste inleverdatum voor kopij voor nummer 2 is 29 januari 2009.

10 12 15 16


2 0 0 8

7

18

D

I

T

N

U M M

E

R

20 Obs Koolhoven in Tilburg zit vol multifunctionele snufjes 24 On Stage schept positief podium voor vmbo 28 Openbaar Onderwijs blij met godsdienstles 30 Overzicht artikelen jaargang 2008 Vaste rubrieken: 4

Kort Nieuws

23

Politieke column

27

Fotopagina

32

Almere Antwoordt

33

Nieuw op de VOO-websites

34

Actueel


6000789_01_Cover.indd 1

6000789_03_Inhoud.indd 3

02-12-2008 18:27:44

02-12-2008 18:43:04

De redactie van Inzicht, de medewerkers van het VOO-bureau en de Raad van Toezicht wensen u prettige feestdagen en een voorspoedig 2009!

K o r t n i e u w s

Bekostiging humanistisch en godsdienstig vormingsonderwijs

Opheffingsnorm basisscholen

Rob Limper, directeur van de Vereniging voor Openbaar Onderwijs (VOO), overhandigde

In een brief liet staatssecretaris Dijksma de Tweede

onlangs namens twintig organisaties met allerlei achtergronden een petitie aan de leden

Kamer weten dat zij een initiatiefnota van Kamerlid

van de vaste Kamercommissie voor onderwijs. In de petitie werd gepleit voor financiering

Jan Jacob van Dijk (CDA), om te kleine basisscholen

van het humanistisch en godsdienstig vormingsonderwijs (hvo/gvo) door de rijksoverheid.

meer overlevingskansen te geven, niet overneemt.

Op dit moment is de financiering nog in handen van gemeentelijke overheden, die dit in

Van Dijk wil de minister een zogenaamde discreti-

toenemende mate laten liggen. De coalitiepartijen in de Kamer hebben een amendement

onaire bevoegdheid geven, waarmee hij opheffing

op de onderwijsbegroting ingediend, om de rijksbekostiging te regelen. De VOO pleit al

van een school die al drie jaar onder de opheffings-

jaren voor structurele bekostiging van hvo/gvo en is dus blij met dit resultaat. Volgens de

norm zit, kan voorkomen. Hij kan dan per geval op

VOO is ruimte voor godsdienstles en humanistische vorming een belangrijk onderdeel van

basis van argumenten van redelijkheid en billijkheid

de actief pluriforme opdracht van het openbaar onderwijs.

besluiten een school toch open te houden. Dijksma voelt daar niets voor en pleit in plaats daarvan voor een verlenging van de opheffingstermijn van drie

Methode burgerschap voor basisonderwijs

naar zes jaar. De Vereniging voor Openbaar On-

De Hogeschool Edith Stein heeft een nieuwe onderwijsmethode ontwikkeld, die de the-

derwijs (VOO) liet in een gezamenlijke reactie met

ma’s sociale cohesie en burgerschap centraal stelt. De methode ‘Heb ’t lef’ is bedoeld voor

VOS/ABB aan de Kamercommissie weten teleurge-

het basisonderwijs en is het resultaat van een proefproject op een aantal scholen, waarbij

steld te zijn over haar pleidooi, omdat zij met ver-

de Vereniging voor Openbaar Onderwijs was betrokken. De methode geeft handvatten

lenging van de termijn slechts uitstel van executie

om de verschillende culturen en achtergronden in de samenleving én op school bespreek-

organiseert. De VOO en VOS/ABB ondersteunen Van

baar te maken. Met de methode wil de hogeschool, in samenwerking met andere instel-

Dijk’s initiatief, maar de VOO voegde er wel aan toe

lingen, de verbindende rol van leerkrachten in het openbaar onderwijs versterken. Naar

dat zo’n school dan openbaar moet zijn of worden.

alle waarschijnlijkheid is de methode in 2009 beschikbaar voor alle basisscholen.

Meer hierover leest u op pagina 6 van dit nummer.

Adviesrapport aantal lesuren in voortgezet onderwijs De commissie onderwijstijd, onder voorzitterschap van Clemens Cornielje, presenteert op 16 december haar adviesrapport. De commissie deed onderzoek naar het aantal lesuren in het voortgezet onderwijs. Aanleiding hiervoor was dat een flink aantal scholen het minimaal aantal lesuren niet haalt. Staatssecretaris Van Bijsterveldt besloot daarop boetes uit te delen aan de betreffende scholen. Leerlingen staakten vervolgens massaal vanwege de ‘ophokuren’, waarmee scholen volgens de leerlingen op een goedkope manier het minimum aantal lesuren probeerden te halen. De Vereniging voor Openbaar Onderwijs (VOO) werd door de commissie naar haar mening gevraagd, waarop de VOO opnieuw aangaf voorstander te zijn van een ‘bandbreedte’, met een onderbouwd minimum en maximum aantal uren. Volgens de VOO kan per schooltype (vmbo, havo en vwo) en zelfs per leerling het aantal ‘noodzakelijke’ lesuren verschillen.

Hoofdbestuurslid Peter Danz overleden Vrijdagavond 28 november is VOO-hoofdbestuurslid Peter Danz overleden na een kortstondig ziekbed. Peter Danz is in november 1995 gekozen in het hoofdbestuur, dat inmiddels is omgevormd tot een Raad van Toezicht. Hij was een echte voorstander van openbaar onderwijs, dat hij ondersteunde met de simpele woorden ‘Openbaar onderwijs is het beste onderwijs’. Hij geloofde in de openbare school. Voor een debat over de actieve pluriformiteit, de ‘ideologie’ van het openbaar onderwijs, kon je hem ‘s nachts wakker maken. Bij herhaling vroeg hij de aandacht voor de unieke maatschappelijke functie van de openbare school. De VOO verliest in Peter Danz, naast een betrokken en bevlogen bestuurslid, zijn bestuurlijke ideoloog.

4

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_04_KortNieuws.indd 4

2 0 0 8

02-12-2008 18:28:16

Boerkaverbod ook in hoger onderwijs Minister Plasterk gaat ook op universiteiten en hbo-scholen het dragen van een boerka verbieden. Hij was daar in eerste instantie geen voorstander van, maar een grote meerderheid van de Tweede Kamer denkt daar anders over. Plasterk wilde het boerkaverbod alleen laten gelden voor het basis- en het voortgezet onderwijs, omdat daar de leerplicht geldt. Bovendien stelt hij dat het in het hoger en universitair onderwijs om slechts enkele gevallen gaat. Onder druk van de Kamer komt er nu toch een verbod op boerka’s in het hoger onderwijs. De Vereniging voor Openbaar Onderwijs vindt het dragen van een boerka op Nieuwe website over veilig internetten Technika 10 Nederland, een organisatie met veel

school niet wenselijk, maar ziet veel liever dat scholen in samenspraak met ouders en leerkrachten zelf een beleid over kledingvoorschriften formuleren.

expertise op het gebied van kinderen en techniek, is een nieuwe website gestart over digitaal pesten. De organisatie heeft al een uitgebreid

Lerarenbeurs

aanbod voor ouders en leerkrachten, maar wil

Docenten die zich verder willen professionaliseren, kunnen vanaf januari opnieuw een

met deze nieuwe website de informatie op een

aanvraag indienen voor een lerarenbeurs. De beurs is bedoeld voor leraren die een

toegankelijke manier aanbieden. Aanleiding

bachelor- of masteropleiding willen volgen die aansluit bij hun vak. Voor de nieuwe

voor het initiatief is het grote aantal vragen

aanvraagronde is een beperkt aantal beurzen beschikbaar. Aanvragen kunnen tot en met

over digitaal pesten dat de organisatie krijgt.

20 februari worden ingediend. Voorwaarde is in elk geval dat de opleiding waarvoor het

Op de nieuwe site www.muisinjeklas.nl vinden

geld is bedoeld, begint tussen 1 februari en 1 oktober 2009. Meer informatie is te vinden

leerkrachten en ouders veel praktische informatie

op de website van de IB-Groep, www.ib-groep.nl.

over veilig internetten en digitaal pesten. Op de site staan tips, lesmateriaal en een cursusaanbod. Veilig feesten in het voortgezet onderwijs Het Centrum School en Veiligheid heeft op haar website een nieuw informatieblad geplaatst, dat gaat over het voorkomen van ongelukken en incidenten tijdens feesten op school. Het infoblad ‘Veilig feesten in het voortgezet onderwijs’ behandelt verschillende situaties en geeft informatie over de risico’s en mogelijke maatregelen om die in te perken, bijvoorbeeld tijdens schoolfeesten en examenstunts. Het infoblad is te downloaden op www.schoolenveiligheid.nl.

Goed omgaan met vuurwerk

RWERK... VUU ben JIJ er a voor?

Op basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs Verkiezing beste geschiedenisles van 2009

is de nieuwe vuurwerkcampagne van Halt van start

Schooltv en Anno, het promotiebureau voor

gegaan. De campagne richt zich dit jaar voor het eerst

Nederlandse geschiedenis, dagen leerkrachten van

ook op ouders. In de campagne benadrukt Halt dat

groep 7 en 8 uit om samen met hun klas de beste

het ook in het basisonderwijs belangrijk is om goede

geschiedenisles van 2009 te bedenken. Hiermee

afspraken te maken over het gebruik van vuurwerk.

maken zij kans op een overnachting met de hele

Op de website www.knalrelaxed.nl staan tips voor

klas in het Archeon. Met de Les van het Jaar-ver-

leerkrachten en ouders. Daarnaast zijn er voor scholen

kiezing hopen de organisaties om leerlingen en-

en gemeentes brieven beschikbaar, die zij aan ouders

thousiaster te maken voor geschiedenis. Leerkrach-

kunnen versturen of meegeven. In de brief wordt in-

kla r

TESSA

ZANA

X^_\c\dXXc ÊDàe_Xe[c jYàeXdàe fg\e\e`bnX àk¿Ë mè^\ijbn

WOUTER

Ê;`\YXbbfjkk\d\,'\lif\e fge`\lnaXXij[X^_\Y`b[\_\c\ [X^mllin\ibfg^\il`d[%%%Ë

;<AFE><EFG;
ten kunnen hun ideeën tot 16 maart 2009 insturen

gegaan op de rol van ouders en wordt gewezen op de

via het formulier op www.lesvanhetjaar.nl.

informatie op de website.

5

Je bent klaar voor t: vuurwerk als je wee

wat je NODIG hebt t doen

wat je WEL en vooral niet

moe

wat de REGELS zijn

Lees er alles over in het boekje ‘Vuurwerk… ben jij er klaar voor?’, of:

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_04_KortNieuws.indd 5

Ê?\kmllinXjqf _ff^[Xk_\kYfm\e[ jZ_lkkè^l`kbnXd%%% \ Ë

SEBASTIAAN

^\[lli[ Ê?\k_\\]k_\\ccXe^ n\\i\\e mffi[Xkdàe^\q`Z_k Xj%%%Ë Y\\ka\^\e\q\en

2 0 0 8

02-12-2008 18:28:38

Jan Jacob van Dijk (CDA) strijdt voor het behoud van de kleine school

Sluiting scholen schaadt CDA-Kamerlid Jan Jacob van Dijk trekt zich het lot aan van

leefbaarheid van plattelandsgemeenten bestaat al langer, maar neemt sterk toe.

basisscholen die rond de opheffingsnorm balanceren. In een

Het verdwijnen van voorzieningen is tenslotte al een tijd aan de gang, maar lijkt

initiatiefnota pleit hij voor een discretionaire bevoegdheid

nu in een versnelling te komen. Plattelandsgemeenten zonder een basisschool

van de minister. Het geeft de bewindsman de mogelijkheid

worden in toenemende mate gemeden door gezinnen met kinderen. Ook de aan-

om van de wet af te wijken en een school open te houden.

wezigheid van andere - sociaal-culturele voorzieningen spelen bij die keuze een

Even leek staatssecretaris Sharon Dijksma zijn voorstel over

rol. Het één versterkt het ander. We zien in sommige regio’s de effecten daarvan

te nemen, maar ze deinst terug en gaat niet verder dan drie

ook al in het voortgezet onderwijs. Zo dreigen we Frankrijk achterna te gaan,

jaar extra uitstel van opheffing. Van Dijk heeft nu zijn hoop

met schoolloze dorpen waar alleen nog vijftigplussers wonen.’

gevestigd op een debat in de Tweede Kamer.

Jan Barendse Is de toezegging van staatssecretaris Dijksma om de periode dat een school onder

W

as er een aanleiding om

aangebroken om ervoor te zorgen dat de

de opheffingsnorm mag zitten met drie jaar

in het geweer te komen?

staatssecretaris wél anders kan en hebben

te verlengen geen aantrekkelijk compromis?

‘Ja, gelet op de actuele

we de discussie opengebroken met deze

ontwikkeling en de al

initiatiefnota. Onze bezorgdheid over de

‘Nee. Het lijkt een aardige poging, maar wijkt wezenlijk af van de opening

langer in het CDA heersende ongerustheid over de leefbaarheid van plat-

Kleine dorpen zijn gebaat bij het behoud van hun school.

telandsgemeenten. Onze fractie werd benaderd door mensen van de school in het Friese Goingarijp. Die school werd met opheffing bedreigd, terwijl de perspectieven heel gunstig waren door een in aanbouw zijnde nieuwbouwwijk. De school zat bijna drie jaar onder de opheffingsnorm. Volgens de huidige bepalingen moet de school worden gesloten. Maar dan moet er door de nieuwbouw een of twee jaar later weer een nieuwe school worden gesticht. Wij hebben daar toen Kamervragen over gesteld. Daarop kregen wij van staatssecretaris Dijksma een antwoord dat neerkwam op: “Ik heb sympathie voor uw pleidooi, maar ik kan niet anders.” Toen vonden wij het moment

6000789_06_VanDijk.indd 6

02-12-2008 18:29:08

die wij via dit voorstel willen creëren. Wij

mijn initiatiefnota en als er zich dan steun

willen de minister de bevoegdheid geven

van andere fracties aftekent, zal ik een ge-

om af te wijken van de bepalingen die in

lijkluidend initiatiefwetsvoorstel indienen.’

Dirk Hol

leefbaarheid dorpen de wet zijn vastgelegd. De staatssecretaris wil de termijn van drie jaar die een school

Zijn de omtrekkende bewegingen van de

onder de opheffingsnorm van 23 leerlingen

staatssecretaris te verklaren uit de extra

mag zitten, verlengen met drie jaar. Dat

kosten die met een discretionaire bevoegdheid

geeft scholen meer lucht, maar het blijft

gepaard gaan?

een regel: na zes jaar valt het doek. Wij

Het zou kunnen dat de staatssecre-

willen dat de minister kan besluiten om

taris daar bang voor is, maar die vrees is

een school in stand te houden, ongeacht

grotendeels ongegrond. Ik denk niet dat

de bepalingen in de wet. Dat is nu juist

het veel geld kost. Het zal beslist niet om

het kenmerkende van een discretionaire

miljoenen gaan. Want als een school dicht

bevoegdheid. Een verruiming met jaren

moet, zal er elders toch weer personeel

of aantallen leerlingen betekent slechts

voor het onderwijs voor die kinderen nodig

dat je andere regels opstelt. En die zijn

zijn. Het vervoer van leerlingen zal ook het

per definitie arbitrair. Waarom 23, geen

nodige kosten. En met het sluiten van een

28 of 21? Bij elk cijfer kun je vraagtekens

gebouw zijn niet alle kosten daarvoor in-

plaatsen. Er is geen enkele wetenschappe-

eens verdwenen. Ik denk dat de weerstand

lijk onderbouwde verklaring voor te geven.

tegen mijn voorstel vooral ligt in de angst

Maar om terug te komen op de vraag: dit

om houvast te verliezen bij het voeren van

tegenvoorstel is voor mij onvoldoende. Op

beleid. Een ministerie heeft per definitie

1 december komt er een Kamerdebat over

behoefte aan regels. Men denkt dat regels het besturen gemakkelijker maken. Daar zit natuurlijk iets in. Maar volgens mij is de charme van besturen juist om ook te kunnen inspelen op dingen waarvoor de regels niet helemaal toereikend zijn. Dan wordt besturen pas echt aantrekkelijk. Anders is Tweede Kamerlid Jan Jacob van Dijk (CDA)

De VOO heeft samen met VOS/ABB een reactie op de initiatiefnota en het antwoord van de staatssecretaris daarop aan de Tweede Kamer aangeboden. Beide organisaties steunen de initiatiefnota van Jan Jacob van Dijk en wijzen de oplossingen van de staatssecretaris af. De reactie bevat een opmerkelijk, nieuw gezichtspunt. Een school die op grond van de discretionaire bevoegdheid open kan blijven, moet per definitie een openbare school zijn. Met zekerheid is immers te stellen dat wanneer een nieuwe wijk wordt opgeleverd de kinderen niet allemaal katholiek, islamitisch of wat dan ook zullen zijn. Alleen de openlandslakephoto

bare school laat per definitie alle kinderen toe. Dat is de garantiefunctie van het openbaar onderwijs, die ook hierbij moet worden toegepast, vinden de organisaties. De volledige reactie vindt u op www.voo.nl/nieuws.

7

I N Z I C H T

D E C E M B E R


2 0 0 8

02-12-2008 18:29:14

SLUITING SCHOLEN SCHAADT LEEFBAARHEID DORPEN

het niet veel meer dan gegevens in een computer stoppen, waarna er een beslissing uitrolt. Daar heb je geen mens meer bij nodig.’

Spant u zich ook zo in voor het behoud van kleine scholen omdat er veel bijzonder-confessionele scholen in de gevarenzone verkeren? ‘Dat geldt ook voor veel openbare scholen! Dus nee, dat speelt voor mij geen enkele rol. Waar het mij om gaat, is dat wij ook in de niet-stedelijke gebieden de leefbaarheid overeind houden. Frankrijk is voor mij het schrikbeeld. Daar is in veel dorpen geen school meer te vinden en moeten leerlingen over grote afstan-

dat wij op het Nederlandse platteland ook zo’n leegloop krijgen. Om dat te voorkomen moeten we zuinig omgaan met de voorzieningen die daar (nog) zijn. Ik moet

Wilbert van Woensel

den worden vervoerd. Ik wil voorkomen

u eerlijk bekennen dat ik niet eens ben nagegaan of er meer openbare of meer

baar onderwijs in het algemeen nog meer

Dat was niet het geval. Het lijkt erop dat dit

bijzondere scholen met opheffen worden

mee geconfronteerd, omdat de gemeente

door iedereen is vergeten. We hebben nog

bedreigd. Het gaat mij om voorzieningen,

een verplichting heeft om te zorgen voor

wel gezocht naar jurisprudentie bij het VO. Je

van welke richting ook.’

een voldoende aanbod van openbaar onder-

had dan misschien wat voorbeelden kunnen

wijs. Dat is die garantiefunctie. Die scholen

noemen. Maar het bleek dat daar nog hele-

De normen zijn toch voor beide richtingen

worden dus langer in stand gehouden.

maal geen jurisprudentie van is. Misschien

precies hetzelfde?

Het zou wel eens zo kunnen zijn dat juist

wel goed ook, want anders ontstaat weer heel

vanwege die garantiefunctie meer openbaar

snel het mechanisme: in dat geval wel en

onderwijs in de gevarenzone verkeert.’

in dat geval niet. Dat heeft een beperkende

‘Er is één verschil: de garantiefunctie. Er zijn in feite twee normen. Een

invloed op de discretionaire bevoegdheid. Dan

gemeentelijke norm, vastgelegd in een verordening en de wettelijke norm. De

Voor het voortgezet onderwijs (VO) is er wel een

gemeentelijke norm is gebaseerd op de

discretionaire bevoegdheid. Waarom is die nooit

bevolkingsdichtheid. Met die norm kan

voor het primair onderwijs (PO) vastgesteld?

een schoolbestuur ‘middelen’. Als een

‘Voor het VO dateert die bevoegdheid vol-

krijg je er weer allerlei regeltjes omheen.’

U koppelt het behoud van kleine scholen nadrukkelijk aan kwaliteit. Is dat wel eerlijk?

bestuur bijvoorbeeld vijftien scholen

gens mij van de jaren tachtig. Ik ben er niet

Kwaliteitseisen gelden toch voor alle scholen,

heeft met één school onder de norm,

achter kunnen komen waarom dat toen ook

groot en klein?

kan het dat tekort compenseren met

niet is vastgesteld voor het primair onderwijs.

scholen die boven die norm zitten. Daar-

We zijn nagegaan of dit een onderwerp was

tjes aan zwaardere kwaliteitseisen moeten

naast is er de absolute ondergrens van

dat heeft gespeeld bij de laatste wetswijzi-

voldoen. Het enige dat wij hebben gezegd,

23 leerlingen. En daar wordt het open-

gingen van de wet op het primair onderwijs.

is: als de onderwijsinspectie zegt dat een

8

I N Z I C H T

D E C E M B E R


‘Het is niet mijn bedoeling dat de klein-

U wordt gestraft, terwijl hij altijd het mikpunt is?

2 0 0 8

02-12-2008 18:29:21

Een te kleine school die wordt opengehouden,

druk wegnemen dat iedere kleine school

moet volgens Van Dijk wel voldoende

per definitie voor zo’n beslissing van de

kwaliteit of zicht op verbetering hebben.

minister in aanmerking komt. Met mijn opmerkingen over kwaliteit wilde ik

kleine school zeer zwak is en er geen

aangeven dat de minister in zijn keuze

zicht is op verbetering, dat dan de vraag

voor het al of niet gebruikmaken van de

gerechtvaardigd is of het verstandig is om

discretionaire bevoegdheid kan afwegen

die school open te houden. Dat zou min of

of die keuze positief moet uitvallen voor

meer een ontbindende voorwaarde kun-

een zeer zwakke school met een slecht

nen zijn. Verder gelden voor groot en klein

verbeteringsperspectief. Ik ben daarmee

exact dezelfde kwaliteitseisen. Elke school

een beetje vooruitgelopen op de discus-

wordt één keer in de vier jaar onderzocht

sie die de komende periode zal worden

en mocht er aanleiding zijn, dan zal de

gevoerd over nieuwe instrumentaria

onderwijsinspectie er vaker dan een keer

voor goed bestuur. Daarin zal ongetwij-

per vier jaar naar toegaan. Dus wat dat

feld de intrekking van de bekostiging

betreft is er geen ander regime voor een

bij herhaaldelijk blijken van gebrek aan

kleine school.’

kwaliteit een van de instrumenten gaan worden.’ ■

Dan had u het ook ongezegd kunnen laten? ‘Dat had ik kunnen doen. Ik heb later ook wel eens gedacht: wat suggereer ik hier nu mee? Tegelijkertijd wilde ik ook de in-

Wilt u reageren, ga dan naar www.voo.nl/inzicht en geef uw mening.

Overleg in de Tweede Kamer De Tweede Kamer heeft op 1 decem-

wel algemeen toegankelijk moet zijn en

en een reëel perspectief op groei in de

ber de initiatiefnota van Jan Jacob van

geen leerlingen mag weigeren. Zij dien-

komende jaren. Zwakke scholen komen

Dijk (CDA) besproken. De gezamenlijke

den samen een motie in. Opvallend in dit

niet in aanmerking. Het perspectief zou

reactie van de Vereniging voor Openbaar

debat was de feitelijke afwezigheid van

kunnen worden aangetoond met een zo-

Onderwijs en VOS/ABB was in het debat

de PvdA, van oudsher een voorstander

geheten directe meting onder de ouders

prominent aanwezig. Jan Jacob van Dijk

van het openbaar onderwijs. Met geen

van een nieuwbouwwijk. Zij levert de

verwierp de inhoud van de reactie. Staats-

woord werd gerept over de reactie van de

Kamer een overzicht van de opgeheven

secretaris Dijksma was zelfs ‘verbaasd’

openbaar onderwijsorganisaties.

scholen in de laatste vijf jaar. En ten slotte

over de zienswijze van beide organisaties

De staatssecretaris komt met spoed met

verwacht zij nog deze maand de minister-

en vond het een ‘gekke redenering’. Zij

een wetsvoorstel naar de Kamer. Daarin

raad een wetsvoorstel over de samenwer-

liet weten het openbaar onderwijs vol-

laat zij de extra termijn van drie jaar uit

kingsschool te kunnen voorleggen, om

doende in de wet te vinden verankerd en

haar reactie vallen. De wet zal een terug-

daar vervolgens in het voorjaar met de

acht een extra veiligheidsklep niet nodig.

werkende kracht kennen tot 1 augustus

Kamer over in debat te gaan. ‘Ik denk dat

Jasper van Dijk (SP) en Ineke Dezentjé-

2008. Voorwaarden voor instandhouding

de VOO daar heel blij mee zal zijn’, liet zij

Hamming (VVD) bleven benadrukken dat

onder de opheffingsnorm zijn: een goede

weten en voegde daar aan toe: ‘Maar dat

de kleine school die open mag blijven,

kwaliteit van het onderwijs op de school

is niet de reden waarom wij dat doen.’

0800 5010 of mobiel 0900 5010123 (45ct/pg)

9

I N Z I C H T

D E C E M B E R


2 0 0 8

02-12-2008 18:29:27

Academisch opgeleide leerkracht als fundament voor hoger onderwijsniveau

Studenten zien toekomst In september is de nieuwe academische lerarenopleiding primair onderwijs (ALPO) van start gegaan. Het is een combinatie van de pabo en de universitaire opleiding onderwijskunde. Uit de 150 aanmeldingen zijn 52 studenten geselecteerd. Van afgestudeerden wordt verwacht dat zij verdieping brengen in de praktijk van het onderwijs en daarmee de kwaliteit van het onderwijs in Nederland verhogen. De redactie van Inzicht sprak met twee eerstejaars

Lineke Eerdmans

ALPO-studenten: Marissa Brinkhof (18 jaar) en Valerie Borgdorff (19 jaar).

V

Lineke Eerdmans

anwaar jullie keuze voor de ALPO? Valerie: ‘Ik heb een jaar rechten gedaan, wilde kinderrecht doen, maar ik vond rechten te probleemgericht en te zakelijk. Ik ben liever bezig

met de ontwikkeling van kinderen. Toen ben ik gaan zoeken op de universiteitssite en kwam ik deze opleiding tegen. De ALPO biedt mij de mogelijkheid om me te verdiepen in de ontwikkeling van het kind en daarnaast bezig te zijn in de praktijk.’ Marissa: ‘Ik weet het nog precies! Het was 22 februari en ik hoorde ‘s ochtends op de radio dat er een nieuwe opleiding kwam. Ik had al eens gekeken of er niet een universitaire pabo was, maar die vond ik helaas niet. En nu werd de ALPO gelanceerd. Overal in de media werd er vervolgens aandacht aan besteed. Ik heb gelijk meer informatie gezocht en me aangemeld voor de selectie.’

Wat zegt die media-aandacht volgens jullie over het onderwijs in Nederland? Marissa: ‘De media zetten ons op een bepaalde manier neer, wat lang niet altijd klopt. Het woord superjuf kan ik echt niet meer horen! ‘Ja’, vult Valerie aan, ‘Wij worden door de media vaak neergezet als de oplossing voor alle problemen in het onderwijs. En daarmee wordt wel een beetje kwaad bloed gezet bij de pabostudenten. Dat vind ik vervelend. Maar die media-aandacht zegt wel iets over het onderwijs in Nederland. Er zijn kennelijk toch mensen binnen het onderwijs en ook binnen de politiek die iets missen in het onderwijs.’

De studenten willen straks graag voor de klas.

10

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_10_Alpo.indd 10

De school heeft uw kind geschorst?

2 0 0 8

02-12-2008 18:29:51

st in het onderwijs Constateer je grote verschillen tussen jullie en studenten

overige tijd gebruik voor het ontwikkelen van lesmethoden of het

van de reguliere opleidingen?

doen van onderzoek. Die combinatie lijkt me heel leuk.’

Valerie: ‘Als ALPO-student wordt aanmerkelijk meer van je ver-

Marissa: ‘Uiteindelijk worden we allemaal juf. Voor veel mensen is

wacht. Natuurlijk zit er overlap tussen de vakken, maar wij krijgen

dat nog niet duidelijk. Sommige studenten verschijnen op een sta-

de leerstof van beide studies. Het is behoorlijk aanpoten.’

geadres en worden vreemd aangekeken, in de zin van: ‘Wat doe jij

Marissa: ‘We vormen ook wel een beetje een eigen groep en

hier? Jij bent toch zo’n ALPO-student?’ Wij zijn niet uitsluitend we-

spreken de andere studenten niet zo veel. Op de universiteit

tenschappers, ook wij moeten de praktijk leren. Het mooie is dat we

volgen we colleges bij onderwijskunde en daar krijgen wij een

de kennis vanuit onderwijskunde kunnen toepassen in de praktijk.’

andere benadering en andere opdrachten dan de reguliere studenten. Binnen de hogeschool vormen we twee ALPO-klassen,

Zijn jullie degenen die het onderwijs in Nederland gaan redden?

dus met pabo-studenten hebben we eigenlijk helemaal geen

Valerie: ‘Ik hoop vooral dat mensen me zo niet gaan zien. Wat wij

contact. Bovendien ligt ons tempo hoger dan dat van de pabo. De

zullen toevoegen aan het onderwijs, moet nog in de praktijk blij-

studie is ook anders opgezet. Wij volgen dit blok andere vakken

ken. Wij zijn straks deel van een schoolteam en door onze oplei-

dan de pabo-studenten. En binnen onze studie is geen ruimte voor

ding kunnen wij daarnaast enthousiasmeren; anderen meekrijgen.

keuzevakken.’

We moeten het met elkaar doen. Daar heb je mensen van de pabo bij nodig, wetenschappers en ons. Met al die expertise kunnen we

Hoe is het contact met jullie studiebegeleiders?

het onderwijs naar een hoger niveau tillen. Het zou geweldig zijn

Marissa: ‘We hebben twee studiebegeleiders, een van de univer-

als we dat bereiken!’

siteit en een van de hogeschool. Ze vinden het heel interessant om ons te begeleiden en stellen zich heel open op. Toch is het wel

Ambitie genoeg dus. Stel dat je de kans krijgt om met iemand uit het

zo dat de een duidelijk onderwijskunde begeleidt en de ander het

onderwijs een kop koffie te drinken, wie zou je dan wel eens willen

pabo-gedeelte, een ALPO-begeleider hebben we eigenlijk niet.’

ontmoeten?

Valerie: ‘De studiebegeleider van de universiteit kijkt wat meer

Valerie: ‘Ik zou heel graag Cars Veling ontmoeten. Hij probeerde

overkoepelend, maar beide begeleiders werken inderdaad wel van-

met de ChristenUnie verder te komen in de politiek. Toen dat niet

uit hun eigen sectie. Toch worden we heel goed begeleid. Bij beiden

lukte, is hij teruggegaan in het onderwijs en op een zwarte, open-

kun je terecht met je vragen, gevoelens en ervaringen.’

bare school gaan lesgeven. Hij is daar rector en doet het enorm goed. Dat vind ik fascinerend. Ik zou graag eens horen hoe hij die

Vanuit het onderwijs bestaat de scepsis dat jullie uiteindelijk niet voor

school heeft opgebouwd.’

de klas komen te staan. Is dat terecht?

Marissa: ‘Ik zou ook wel graag iemand uit de politiek willen spre-

Marissa: ‘Studenten die het onderwijs in wilden, kozen voorheen

ken. Niet minister Plasterk, want die doet het heel goed. Hem heb

vaak voor een universitaire studie, om daarna alsnog voor de klas

ik niet zoveel te vertellen. Dan zou ik liever eens met iemand als

terecht te komen. Het grote voordeel van onze opleiding is dat die

Geert Wilders willen brainstormen. Hij heeft vaak een volstrekt

is toegespitst op de praktijk. In de selectieprocedure werden wij

andere mening over allochtonen dan ik en ik zou zijn standpun-

ook getoetst op onze ervaring in de omgang met kinderen. Dus het

ten over zwarte scholen wel eens willen horen. En dan zou ik een

is echt niet zo dat er straks allemaal ‘nerds’ voor de klas staan, die

discussie zeker niet uit de weg gaan.’ ■

‘Precies”, vult Valerie aan: ‘Als in de stage blijkt dat je geen contact kunt maken met de kinderen, kun je wel opdoeken. Presteer je op je stage niet voldoende, dan moet je de opleiding verlaten.’

Lineke Eerdmans

niet met kinderen kunnen omgaan.’

Dus jullie worden straks allebei juf? Valerie: ‘Dat is wel in eerste instantie mijn ambitie. Misschien dat ik na een aantal jaren minder dagen voor de klas ga staan en de

Bel 5010, op schooldagen tussen tien en drie

11

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_10_Alpo.indd 11

2 0 0 8

02-12-2008 18:29:58

Clémence Ross: nog veel schotten tussen organisaties

Mediawijsheid is hard nod Media zijn de afgelopen jaren een steeds belangrijker rol gaan spelen in de samenleving. Tien jaar geleden zat er nog nauwelijks iemand op internet, maar vandaag de dag zorgen mobiele telefoons, sms, e-mail en msn ervoor dat mensen elkaar snel en eenvoudig kunnen bereiken. Vooral jongeren zijn in hun enthousiasme razendsnel in het zich eigen maken van al die nieuwe mogelijkheden, die ervoor zorgen dat vrijwel alles op elk gewenst moment kan worden gedeeld. Geleidelijk wordt duidelijk dat dit lang niet altijd een positief effect heeft.

NISB

Michiel Jongewaard

P

esten op school werd ‘digitaal’ pesten en zowel ouders als leerkrachten kregen steeds meer het

gevoel het zicht te hebben verloren op wat er in deze virtuele wereld gebeurt. Er ontstonden landelijk verschillende initiatieven voor bewust en kritisch omgaan met media. Het nieuwe Mediawijsheid Expertisecentrum bundelt deze bestaande initiatieven in de term ‘mediawijsheid’. Voorzitter van de onafhankelijke programmaraad is Clémence Ross, voormalig Tweede Kamerlid en onderwijswoordvoerder voor het CDA en tegenwoordig directeur van het Nederlands Instituut Sport en Bewegen (NISB).

MEDIAWIJSHEID EXPERTISECENTRUM Het expertisecentrum is nog maar pas van start gegaan, maar Clémence Ross is al zeer te spreken over de hoeveelheid aan activiteiten van de organisaties die actief zijn zich te verenigen in het expertisecentrum. Ross: ‘Er zijn enorm veel initia-

betrokkenheid van de mensen achter deze initiatieven is enorm. Juist deze gebundelClémence Ross, voorzitter van de programmaraad van het Mediawijsheid Expertisecentrum

12

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_12_ClemenceRoss.indd 12

de samenwerking zal veel meer resultaat

Jose Krijnen

tieven, zowel groot als klein in opzet. De

2 0 0 8

02-12-2008 18:30:22

odig kunnen behalen. Er zijn toch nog wel

Mediawijsheid

veel schotten tussen de organisaties. Het

In 2005 sprak de Raad voor Cultuur, een adviesorgaan van de overheid, voor het eerst

expertisecentrum is dus bedoeld als net-

over ‘mediawijsheid’. De term ‘mediawijsheid’ houdt in dat mensen in staat zijn om oude

werkorganisatie, die zich ten doel stelt de

(televisie, radio, pers) en nieuwe media (internettoepassingen, sms) te gebruiken en een

initiatieven die er al zijn, te bundelen. We

gezonde mentaliteit hebben ten opzichte van deze media, waarbij ze zich bewust zijn

willen de dynamiek bereiken dat bestaan-

van de mogelijkheden en van de context van informatie. In 2007 is op verzoek van het

de organisaties elkaar opzoeken en hun

ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen een kwartiermakersgroep ingesteld,

ideeën op elkaar af stemmen. Wel willen

die moest adviseren over de oprichting van een Mediawijsheid Expertisecentrum. Inmiddels

we straks ook echt in de wijken resultaat

is het expertisecentrum, dat als doel heeft alle bij dit thema betrokken organisaties een

halen. Om zichtbaar in wijken aanwezig

aantrekkelijk platform te bieden, een feit. In het platform kunnen zij hun activiteiten aan

te zijn, openen we contactpunten, bijvoor-

het publiek aanbieden, expertise uitwisselen en gezamenlijk nieuwe initiatieven ontplooien.

beeld in bibliotheken. Binnenkort starten

De Vereniging voor Openbaar Onderwijs (VOO) heeft lang gepleit voor een media-

we met een aantal proeflocaties. Ook

expertisecentrum voor ouders en daarbij de Tweede Kamer betrokken. Voor dat idee werd

komt er een landelijke campagne om het

geen meerderheid gevonden ondanks de steun van enkele partijen. De VOO onderzoekt nu

expertisecentrum en de activiteiten onder

of en hoe een rol kan worden vervuld in dit nieuwe centrum.

de aandacht te brengen. De inhoud zit hem natuurlijk in alle organisaties die al een breed en beproefd aanbod hebben. In 2008 en 2009 ligt het accent voor het expertise-

MEDIAWIJSHEID MARKT Tijdens de eerste Mediawijsheid markt

enthousiast over de betrokkenheid: ‘Deze eerste dag was bedoeld als net-

centrum met name op het tegengaan van

die onlangs plaatsvond, stelden zo’n 60

werkbijeenkomst. Tijdens de markt zijn

negatieve effecten, vooral voor jongeren,

organisaties die activiteiten hebben op

al meerdere werkgroepen gevormd. In

en mensen te leren omgaan met de media.

het gebied van mediawijsheid zich aan

die verschillende werkgroepen komen

Daarna kijken we hoe het beste verder kan

elkaar voor, waaronder de Vereniging voor

de organisaties samen. De werkgroep

worden gegaan.’

Openbaar Onderwijs. Clémence Ross is

‘veiligheid’ wordt gevormd door orga-

Jose Krijnen

Jongeren moeten nu al leren hoe ze verantwoord omgaan met de media.


02-12-2008 18:30:30

MEDIAWIJSHEID IS HARD NODIG

nisaties die zich bijvoorbeeld bezighouden met activiteiten op het gebied van veilig internet.’ De werkgroep veiligheid kiest voor twee invalshoeken. De eerste invalshoek is de repressieve, waarbij wordt gezorgd dat de jeugd kan worden afgeschermd van echt ongewenste content, de tweede is het vergroten van de bewustwording en zelfredzaamheid. Ross: ‘Je kunt constateren dat er al veel mogelijk is op dit terrein, maar dat nog lang niet alles op scholen al wordt gebruikt. De vraag is dus hoe we scholen, docenten beter kunnen bereiken en

pertisecentrum gaat met name daarop inspringen, door het aanbod van al die organisaties gestructureerd te ontslui-

Jose Krijnen

hiermee helpen. Het Mediawijsheid Ex-

Het Mediawijsheid Expertisecentrum richt eerst haar pijlen op de jeugd.

ten. Hierdoor wordt het beter toegankelijk voor de professionals op school. Maar we zijn ook met name geïnteres-

wijs, maar ook vanuit welzijn organiseren.

met de jeugdcultuur zal altijd blijven. Maar

seerd in wat docenten zelf willen en

Daar liggen dus kansen voor organisaties,

waar we ons als politiek voorheen eigenlijk

hoe ze het aangereikt willen krijgen.’

zonder elkaar te moeten beconcurreren. Het

niet met het privé-domein bezighielden,

expertisecentrum zal ook actief faciliteren

worden we nu geconfronteerd met zaken

in het bijeenbrengen van organisaties en

die erg door elkaar heen lopen. Wat je op

DYNAMIEK

initiatieven. Volgend jaar moeten we echt al

school op de computer uitspookt, kun je

projecten ook subsidieaanvragen kun-

het gevoel krijgen dat er dynamiek ontstaat,

thuis weer vervolgen en andersom. Het pri-

nen doen bij het expertisecentrum. Ross:

dat het balletje gaat rollen.’

véleven is dus ook in het publieke domein

In 2009 zullen organisaties voor hun

en bijvoorbeeld op school terechtgeko-

‘Het is wel belangrijk dat organisaties

JEUGD

dat in samenwerking doen, zodat niet iedere organisatie haar eigen produc-

Clémence Ross is gedreven om het

men. Ik kan me voorstellen dat docenten er soms moeite mee hebben om dan echt

ten gaat aanprijzen. De Vereniging

expertisecentrum tot een succes te maken.

stelling te nemen, om zich als medeop-

voor Openbaar Onderwijs zal als grote

Dat de pijlen allereerst op de jeugd worden

voeder op te stellen. Maar de vraag is of

organisatie bijvoorbeeld slagvaardig

gericht, is voor haar geen verrassing.

je als leerkracht die signalen wel opvangt.

kunnen werken, maar de uitdaging is

Ross: ‘Ouders en opvoeders van alle tijden

Zie je wel dat er pesterijen zijn via msn, of

wel om dat in samenspraak met moge-

worstelen met dit soort problemen, maar

dat de webcam gevaren oplevert? Je hoeft

lijk geschikte partners te doen. Het is

vandaag de dag is het stukken complexer

als ouder of leerkracht niet net zo slim op

steeds van belang om het eigen beleid

dan bijvoorbeeld in de tijd van mijn ou-

internetgebied te zijn als de leerlingen.

kritisch te evalueren en eigen producten

ders. Toen ik jong was, werden de Beatles

Maar je moet er niet in berusten en denken

te verbeteren; beter af te stemmen op

beschouwd als langharig en werkschuw

dat dat nu eenmaal de generatiekloof is.

de behoefte. Als je naar jongeren kijkt,

tuig, zoals ook mijn vader zei. Het gevoel

De jeugd moet wel worden begeleid, zowel

moet je niet alleen vanuit het onder-

om als ouder geen contact meer te hebben

thuis als op school.’ ■

14

I N Z I C H T

D E C E M B E R


2 0 0 8

02-12-2008 18:30:35

Reactie Vereniging Openbaar Onderwijs

Tussenschoolse opvang In de brief ‘Sluitende dagarrangementen en tussenschoolse opvang’ aan de Tweede Kamer concludeerde staatssecretaris Sharon Dijksma dat ‘ouders en basisscholen met de hier beschreven maatregelen erin zullen blijven slagen om de tussenschoolse opvang goed te regelen’. Deze conclusie doet volgens de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) geen recht aan de werkelijke situatie en de beschreven maatregelen.

I

n de brief blijkt onder andere dat ruim 80 procent

om een uurvergoeding gaat voor geleverd ‘werk’, zoals het in de

van de ouders aangeeft dat de kwaliteit van de

praktijk overigens wel veelal wordt ervaren door betrokkenen, in

tussenschoolse opvang na de wetswijziging niet is

plaats van een vergoeding voor gemaakte onkosten.

veranderd en dat het aantal beschikbare vrijwilligers als grootste knelpunt wordt ervaren. Verder komt de

Een echte doorbraak zou het volgens de VOO dan ook zijn om niet langer de vrijwilligersvergoeding van toepassing te laten zijn op

die de vrijwilligers hebben. De oplossing van de staatssecretaris om

deze vooralsnog onbetaalde arbeid. De tussenschoolse opvang wordt

dit laatste probleem op te lossen door voorlichting over de vergoe-

terecht gezien als de belangrijkste schakel in een dagarrangement.

ding te organiseren, kan volgens de VOO achterwege blijven. Op de

Die schakel moet dan ook als zodanig worden gewaardeerd. Daarom

meeste plaatsen wordt elke creatieve oplossing tenslotte al benut en

pleit de VOO voor een fiscalisering van de tussenschoolse opvang,

bovendien is de hoogte van de vergoeding gemaximeerd. Bovendien

zodat er kwaliteitseisen kunnen worden gesteld en een normale

wordt met de gekozen formuleringen ‘meer tijd in rekening brengen’

beloning wordt betaald voor deze arbeid. De volledige reactie van de

en ‘reizen naar de werkplek’ de suggestie gewekt dat het inderdaad

VOO is te lezen op www.voo.nl/reacties. ■

Ellen Nieuwland

vrijwilligersvergoeding niet overeen met de verantwoordelijkheden

6000789_15_TSO.indd 15

02-12-2008 18:31:04

Leerlingen obs Joseph Haydn op ruimtereis

Veel aandacht voor techn ‘Hé, kijk! Er vliegt een schroevendraaier langs het raam.’ De kinderen van groep 3 tot en met 6 van de openbare Joseph Haydnschool in Groningen maakten in oktober een wel heel bijzondere schoolreis. Voor ze vertrokken, waren ze gewaarschuwd: ‘Schrikt u niet van de rookwolken! En wilt u tijdens de lancering niet lopen?’ In hun blauwe ruimtepakken keken ze ademloos toe hoe ze de maan passeerden en even later belde Ground Control om eens te informeren hoe het ging met de klas. De reis eindigde bij ruimtehotel Delta.

D

Gonneke Bonting

e leerlingen maakten

Guus stond in de douchecel en vroeg zich af

scholieren op aarde kweekte hij raketsla om

een ruimtereis, omdat

hoe hij zich ooit zou kunnen douchen. Het

zo te laten zien welk effect zwaartekracht

ze een Deltaschool

toilet, de wastafel en de douche hadden net

heeft op de groei van planten. ‘Seeds in

zijn. Daarvoor was het

een iets andere positie dan thuis. Een ander

Space’ heette dat project, dat uiteindelijk

speellokaal een week lang omgebouwd

groepje boog zich over het probleem van de

heeft geleid tot de oprichting van Delta. Het

tot ruimtehotel. Voordat ze naar het

weegschaal: hoe kan het nou toch dat de

doel van Delta is duidelijk: het project wil de

ruimtehotel konden afreizen, kregen

weegschaal die het gewicht op aarde regi-

ruimtevaart en het (school)leven van alledag

de kinderen een ruimtepak om aan te

streert, het wél doet terwijl de ruimteweeg-

dichter bij elkaar brengen. Want veel be-

trekken. Meteen zaten ze in hun rol.

schaal niets aangeeft? Na de week wordt

langrijke technische en wetenschappelijke

Terwijl de juf vertelde wat ze zagen,

het hotel afgebroken en bij een Deltaschool

ontwikkelingen in de ruimtevaart hebben

‘vlogen’ ze naar hun eindbestemming.

elders in het land weer opgebouwd.

invloed op het dagelijkse leven. Zo zijn ver-

Daar bleken ze gewichtloos te zijn, wat

scheidene nieuwe medicijnen en materialen

ingrijpende gevolgen heeft. Probeer

RUIMTEVAART EN

maar eens je naam in te typen voor

TECHNIEK OP SCHOOL In het project Delta werken verschil-

ondersteboven hangt, net als het beeld-

lende organisaties samen: het ministerie

scherm. ‘Mijn naam is gelukkig niet zo

van Onderwijs, de Europese ruimtevaart-

lang’, stelde Fien, uit groep 5, tevreden

organisatie ESA en het Nationaal Centrum

vast. Isadora en Danina hadden iets

voor Wetenschap en Technologie. In 2004

meer werk om hun naam op het ticket

reisde de Nederlandse ESA-astronaut André

te krijgen. Intussen schreef Gijs een

Kuipers de ruimte in en voerde daar vijftien

ansichtkaartje. ‘Mijn benen worden

wetenschappelijke experimenten uit. Ook

helemaal lam’, verzuchtte hij.

had hij een educatieve missie: tegelijk met

16

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_16_Delta.indd 16

Gonneke Bonting

een toegangsticket als het toetsenbord

ontwikkeld dankzij de ruimtevaart, zoals de

Het schoolkamp zorgt nu al voor nachtmerries?

2 0 0 8

02-12-2008 18:31:31

hniek op school De leerlingen maken een ruimtereis

noodzakelijk is: ‘Een van de dingen die je

van een week in hun speellokaal.

bijvoorbeeld met techniek doet, is

Gonneke Bonting

figuurzagen. Je kunt je voorstellen wat er ze meteen aan de slag. Ze schreven een

met de tafels gebeurt als je dat in de klas

plan en vroegen subsidie aan.

doet. En dat is nog maar één voorbeeld.’

Tim: ‘We richtten ons op drie verschillende

Hij loopt tussen de werkbanken door

dingen. Voor alle groepen moesten aller-

naar een grote kast, boordevol met

eerst leskisten komen. We maakten eerst

gereedschap. ‘We hebben veel’, beaamt

kisten voor groep 7 en 8, het jaar erna voor

hij. Hij legt uit hoe het inrichten van dit

groep 5 en 6 en nu hebben we voor ieder

lokaal op dezelfde creatieve manier tot

leerjaar twaalf verschillende kisten.’ Hij laat

stand is gekomen als het lesprogramma

een kist zien. Bovenin liggen beschrijvingen

en de kisten. Door het zoeken naar

voor de kinderen, daaronder plastic bakjes

mogelijkheden en die zo goed mogelijk

met materialen. ‘Ieder kind moet er meteen

te benutten. ‘We hebben subsidies aan-

mee aan de slag kunnen. Dus ook een kind

gevraagd, bedrijven aangeschreven en

dat moeite heeft met begrijpend lezen’,

pabo-studenten benaderd. En er veel

vindt Tim. ‘De beschrijvingen zijn duidelijk

tijd in gestoken.’ Het resultaat mag er

en gemakkelijk te begrijpen. De onderwer-

zijn. Al is een echte ruimtereis waar-

pen komen in elk leerjaar terug, steeds op

schijnlijk niet wat de meeste kinderen

het niveau van de leerlingen. Zo maken

later te wachten staat, de leerlingen

veelgebruikte kledingstof ‘fleece’. Ruimte-

de kleuters bijvoorbeeld een voertuig, van

van de Joseph Haydn school zijn klaar

vaart en techniek zijn dan ook belangrijke

materialen waarmee zij iets kunnen. En in

voor de toekomst. ■

beroepstakken. Met het project kunnen

groep 8 bouwen ze een zeilwagentje dat

scholen hun leerlingen inspireren om later

door windenergie wordt voortbewogen.’

een vak in wetenschap of techniek te kiezen.

In 2005 vroegen meester Tim en mees-

KLAAR VOOR DE TOEKOMST VAN KLEUTERWERKJES TOT WINDENERGIE

ter Bé van obs Joseph Haydn in Gronin-

De leskisten vormen slechts een deel

gen subsidie aan voor het opzetten van

van het programma techniek. Tim: ‘Niet alle

een leerlijn techniek. Een bedrag van

collega’s hebben iets met het vak. Het is dan

€ 12.000,- werd toegekend. De school

bezig om het vak techniek een actieve

ook belangrijk om houvast te bieden.’

schafte materialen aan en met behulp

plaats in het lesprogramma te geven. De

Als voorbeeld noemt hij de inventarisatie

van de LIO-stagiaires is de leerlijn tech-

Joseph Haydnschool is daar al een aantal

van wat er eigenlijk al was aan materiaal. Ze

niek ontwikkeld. De Joseph Haydschool

jaren mee bezig. Tim van Dijken, leerkracht

vroegen aan iedere leerkracht op te schrijven

is een van de 19 officiële Deltascholen

groep 8, vertelt hoe het begon: ‘Mijn collega

of er materiaal in de klas aanwezig was. ‘In

in Nederland. Delta is een initiatief van

Bé Buring en ik bezochten een aantal jaren

de kleuterlokalen was niks, lazen we. Maar

het ministerie van Onderwijs en de Eu-

geleden een markt over techniekonderwijs.

er lagen wel houten blokken.

ropese ruimtevaartorganisatie ESA. Het

Terwijl we daar rondliepen, werden we

Dat is prachtig constructiemateriaal en dus

project hoopt kinderen spelenderwijs

steeds enthousiaster om er op school mee

geschikt voor technieklessen’, legt Tim uit.

te interesseren voor de wetenschap of

aan de slag te gaan. Ook al omdat techniek

De aanschaf van een methode voor het vak

techniek. Meer informatie is te vinden

in 2010 misschien een verplicht vak wordt

techniek biedt ondersteuning en duidelijk-

op www.deltaopschool.nl.

in het basisonderwijs.’ Onderweg naar huis

heid. Het enige dat nog ontbrak, vonden Tim

namen de beide collega’s het nog eens alle-

en Bé, was een eigen lokaal. Terwijl Tim de

maal door. Eenmaal weer op school gingen

deur opent, legt hij uit waarom zo’n lokaal

Verschillende basisscholen zijn actief


17

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_16_Delta.indd 17

2 0 0 8

02-12-2008 18:31:36

‘We willen herkenbaar zijn en onze identiteit uitdragen’

Openbare basisscholen Leo Breukel, bovenschools directeur van de Stichting voor

zolang plaats op de ‘publieke tribune’. Voorzitter Kees voor den Dag, direc-

Openbaar Basisonderwijs Noordoostpolder, refereert aan een

teur van de samenwerkingsschool De Wending in Bant, stelt dat de vergadering

bijeenkomst van leerkrachten in Kampen, een tijdje geleden.

haar besluiten moet hebben genomen vóór half negen, want dit is het ultieme

‘Daar ging het onder meer over de identiteit van het openbaar

tijdstip om de sessie te besluiten. De kiescommissie gaat vanavond oordelen

onderwijs. Wat is die identiteit dan precies, was de vraag. Hoe

over een flink aantal voorstellen dat door de scholen uit de polder is aangedragen

kun je je als openbare school nu eigenlijk presenteren? Ouders

als mogelijkheid om de identiteit en de bekendheid van het openbaar onderwijs

kijken bij een schoolkeuze niet echt meer naar de identiteit,

te versterken. Ton Gelmers, beleidsadviseur van de VOO, geeft vooraf kort aan

maar sturen hun kind naar de dichtstbijzijnde school.’ Tijdens een

wat de criteria zijn voor de keuze van een project. ‘Het gaat er om,’ stelt Gel-

creatieve avond van het schoolbestuur in Emmeloord bedachten

mers, ‘dat het openbaar onderwijs wil laten zien dat het zich iets aantrekt van de

afgevaardigde leerkrachten, kinderen en ouders ideeën om hun

gemeenschap waarin het functioneert. Dat het zich bewust is van de rol die het

scholen beter voor het voetlicht te brengen. Een verslag over een

daarin speelt. En daar wil het uiting aan geven. Hoe? Door een voorziening te be-

opmerkelijk initiatief in de polder.

‘O

Evert Bosman

penbaar en toeganke-

Openbaar Onderwijs (VOO) uitvoert op alle

lijk voor alle kinderen,

scholen. Doel van het identiteitsproject is

ongeacht hun geloof,

om de scholen beter toe te rusten om het

cultuur of levensover-

openbare karakter uit te dragen en te pro-

tuiging. Voor openbare scholen is ieder-

fiteren van de kernwaarden die op school

een gelijk. Dat is onze identiteit,’ aldus

aanwezig zijn.

denken, te creëren voor de hele gemeen-

Leo Breukel. ‘Onze identiteit willen

CADEAU

we uitdragen, die openheid, de echte geworteldheid in de gemeenschap. Vanavond denken en praten we met af-

vergaderzaal van het schoolbestuur in Em-

gevaardigden van al onze scholen over

meloord vergadert de ‘kiescommissie’. Een

een gezamenlijke activiteit als cadeau

breed samengesteld college, afgevaardigd

voor alle inwoners van de polder, om

door de vijftien scholen, gevormd door vijf

te laten zien wie we zijn.’ Dit idee komt

ouders, vijf leerkrachten en vijf leerlingen.

voort uit het project identiteitsontwik-

Vanwege die laatsten is het aanvangsuur

keling en profilering, dat het schoolbe-

van de bijeenkomst vervroegd naar 19.00

stuur samen met de Vereniging voor

uur. De ouders van de kinderen nemen

18

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_18_NOP.indd 18

Ton Gelmers

Tijdens een mooie najaarsavond in de

2 0 0 8

02-12-2008 18:32:02

geven cadeau schap. Een voorziening die een cadeau is voor de Noordoostpolder.’

Identiteit, Kwaliteit en Profilering Scholen en schoolbesturen leren met Identiteit, Kwaliteit en Profilering hun eigen identiteit te ver-

PLANNEN NOG DIT

stevigen en uit te dragen. Veel openbare scholen hebben er behoefte aan om hun karakter, voor

SCHOOLJAAR AFRONDEN

een belangrijk deel gevormd door de kernwaarden van het openbaar onderwijs, sterker te profile-

De afgelopen maanden zijn in alle scholen brainstormsessies gehouden over

ren. De Vereniging voor Openbaar Onderwijs (VOO) helpt scholen en schoolbesturen daarbij. Meer informatie is te verkrijgen bij Ton Gelmers, beleidsadviseur van de VOO, via 036 533 1500.

de gewenste voorzieningen. Daaruit kwamen tientallen ideeën, het ene nog mooier,

KIEZEN UIT 27 VOORSTELLEN

aantrekkelijker of gekker dan het andere.

moet de planvorming nog dit schooljaar

Al die ideeën worden door de kiescommis-

afgerond zijn. En natuurlijk komt de

sie beoordeeld. Het project moet gericht op

vraag: wie gaat dat betalen? Leo Breukel:

in groepjes van drie. In elk groepje zit

én toegankelijk zijn voor alle inwoners van

‘Het kostenaspect is niet zo belangrijk

altijd een leerling, een ouder en een

de Noordoostpolder. Ouders en leerlingen

op dit moment. We denken voldoende

leerkracht. Ze kunnen gaan discussiëren

moeten worden betrokken bij de uitvoe-

middelen te hebben om een project uit

over maar liefst 27 voorstellen voor een

ring en alle scholen moeten een bijdrage

te voeren. Bovendien gaan alle vijftien

project. Al gauw vallen er bij de verschil-

kunnen leveren. Vanavond wordt de eerste

scholen inzamelingsacties houden, maar

lende groepen flink wat ideeën af. De

selectie gemaakt. Die selectie wordt voor-

we kunnen ook fondsen aanschrijven en

discussiedeelnemers zijn soms emoti-

gelegd aan de scholen, die vervolgens de

sponsors gaan zoeken. Dat lukt natuurlijk

oneel vóór, of beargumenteerd tégen.

drie beste projecten kiezen. Daarna moet

beter als we er in slagen nu al voldoende

Of andersom. En telkens hoor je vragen

er worden bekeken hoe het winnende

publiciteit voor het project te genereren.

opkomen als: ‘Wel een leuk idee, maar

project uiteindelijk wordt gekozen. Daar is

Maar eerst moet er een plan zijn, dan

is het ook leuk voor de hele bevolking?’

men nog niet helemaal uit. In ieder geval

kunnen we verder.’

Of: ‘Dit kunnen we nooit betalen, veel

De kiescommissie wordt nu gesplitst

te duur’. Uiteindelijk worden er negen ideeën gekozen: een sportieve activiteit in ieder dorp (aanleg van bijvoorbeeld een trimbaan, klimwand of stormbaan), kinderfietsroutes, een natuur- en activiteitencentrum, ‘Klein Nemo’ (een kinderwetenschaps- en testcentrum), een themabus (autobus die scholen bezoekt met uiteenlopende activiteiten op het gebied van kunst, cultuur en wetenschap), een jaarlijkse opvoering van een sprookje, een kinderkook-restaurant in de Poldertoren, kinder-tv Noordoostpolder en een kunsttuin bij de Watertuin. Het is nu aan de scholen om drie voorstellen te kiezen. ■ Afgevaardigde leerlingen, ouders en leerkrachten bedenken samen een cadeau voor de Noordoostpolder

6000789_18_NOP.indd 19

02-12-2008 18:32:09

Openbare basisschool Koolhoven in Tilburg zit vol met multifunctionele snufjes

Moderne wijkschool kent Op de grens van de Tilburgse wijk Koolhoven en de Dongenvallei staat openbare basisschool Koolhoven. Een strak, ultramodern gebouw van architect Pascal Grosfeld, dat aan één kant zicht biedt op de jonge wijk en aan de andere kant op weilanden en water. Een licht gebouw, dat vooral ruimte en openheid uitstraalt. Toch is de school, die nog geen jaar geleden de nieuwbouw betrok, al weer toe aan uitbreiding. De voorbereidingen voor de bouw van zes extra leslokalen, een speellokaal, een

M

Yolanda Neijts

et de locatie in de

seld. Begonnen in een gebouw van een

goed konden onderscheiden. Want behalve

nieuwe wijk Koolho-

middelbare school in de aangrenzende

verschillen in uitgangspunten kwam onze

ven, waar pas sinds

wijk de Reeshof, een jaar later verhuisd

identiteit eigenlijk alleen tot uitdrukking in

twee jaar woningen

naar noodunits en weer een jaar later

de kleur van het meubilair. Het onderwijs-

worden gebouwd, en die dus nog volop

naar een permanent gebouw ‘De Grote

systeem is op de drie scholen nagenoeg

in ontwikkeling is, is schooldirecteur

Beemd’. ‘Maar in dat gebouw zaten we

hetzelfde. Daarnaast ging het gemis aan

Peter Ketelaars, in zijn nopjes. De tien

samen met een katholieke school en een

een eigen gebouw een rol spelen en was

jaar oude school is in die periode dan

bijzonder neutrale school’, vertelt Peter

er onvoldoende instroom van nieuwe

ook nogal vaak van behuizing gewis-

Ketelaars. ‘Waardoor we ons eigenlijk niet

leerlingen. We zitten immers in Brabant en

Dolph Cantrijn

nieuwe ruimte voor buitenschoolse opvang en kantoren zijn inmiddels in volle gang.

traditiegetrouw kiezen ouders bij gelijke mogelijkheden nog steeds vaak voor een katholieke school.’

SOCIALE FUNCTIE Een sterkere profilering dus, maar ook de behoefte aan meer binding met ouders waren argumenten om te streven naar een eigen gebouw. Ketelaars: ‘We wilden namelijk niet alleen een school zijn, maar vooral ook een sociale functie in de wijk vervullen. Met ruimte voor verenigingen en wijkorganisaties die van onze faciliteiten gebruik kunnen maken. En daar hebben

Dolph Cantrijn

we, toen we uiteindelijk in 2006 groen licht hadden om in Koolhoven te gaan bouwen, zeer bewust rekening mee gehouden.’ Het wensenlijstje van basisschool Kool-

In de aula kunnen kleuters terecht om te spelen en onder de tribunetrap

hoven loog er dan ook niet om. Het moest

en het podium zijn handige opbergruimtes gecreëerd.

een toegankelijk, transparant, veilig en

20

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_20_Koolhoven.indd 20

2 0 0 8

02-12-2008 18:32:36

uitbundige groei SLIMME DETAILS

licht gebouw worden. Maar ook moest

alles gekregen en is er uiteindelijk alleen

er ruimte komen voor kinderopvang en

bezuinigd op kubieke meters door een

buitenschoolse opvang, veel speelruimte

aanpassing in de hoogte.’ De school telt nu

de details hebben geleid tot een bijzon-

ook, kantoren en tussenruimtes en goede

13 leslokalen met allemaal eigen pantry’s en

der gebouw. Peter Ketelaars: ‘De strakke

parkeeroplossingen. Daarnaast wilde het

speel- annex werkruimtes tussen de loka-

vormgeving en het vele licht door het

schoolbestuur aandacht voor klimaatbe-

len. Er is een aula, een gymzaal, een multi-

gebruik van veel ramen, maken het

heersing, een energiezuinig en hygiënisch

functionele ruimte, een personeelsruimte en

sowieso heel apart. Als je hier op een

gebouw en voldoende mogelijkheden om

een zestal kantoren voor externe gebruikers,

donkere herfstochtend komt aanrijden,

up-to-date te blijven op ict-gebied.

zoals de schoolarts en de logopedist. Ook

zie je al van ver alle activiteiten in de

kunnen er gesprekken met ouders worden

school. Die openheid is echt prachtig

gevoerd. En ten slotte hebben ook kinder-

om te zien. Maar ook in het gebouw

opvang en buitenschoolse opvang definitief

zelf hebben we veel aandacht besteed

onderdak gevonden in de school.

aan ruimte en allerlei praktische oplos-

VEEL RUIMTE Peter Ketelaars lacht als hij al die wensen opsomt: ‘Maar toch hebben we vrijwel

Niet alleen de faciliteiten, maar ook

Dolph Cantrijn

Met het nieuwe en multifunctionele gebouw heeft obs Koolhoven een moderne uitstraling gekregen.


02-12-2008 18:32:53

MODERNE WIJKSCHOOL KENT UITBUNDIGE GROEI

De grote gymzaal is voorzien van de nieuwste faciliteiten, waarvan ook sportverenigingen gebruikmaken.

singen. Brede gangen bijvoorbeeld, dubbel gebruik van wanden en tal van andere praktische snufjes.’

MULTIFUNCTIONALITEIT TROEF We maken een rondje door de school. Opvallend zijn de gladde vloeren en wanden, ook in de toiletruimtes, waar door het ontbreken van voegen de ruimtes veel gemakkelijker kunnen worden schoongehouden. De aula is niet alleen mooi, licht en ruim met een glazen schuifpui naar het schoolplein, een podium en een tribunetrap, maar ook hier is multifunctionaliteit troef. De ruimte is er voor optredens en andere bijeenkomsten. Ook kleuters kunnen

er terecht om te spelen en er zijn onder de

lokalen vijf keer per uur wordt ververst.

tribunetrap en het podium opbergruimtes

Door het hele gebouw wordt gebruikge-

voor materialen gecreëerd. De tussenruim-

maakt van energiezuinige verlichting en de

tes tussen de leslokalen bieden leerkrach-

school is aangesloten op het glasvezelnet,

ten de mogelijkheid kinderen op hetzelfde

waardoor supersnelle internetverbindingen

moment andere werkjes of creatieve

mogelijk zijn. Ook is bij de bouw al reke-

opdrachten te laten maken. Uiteraard ook

ning gehouden met een groeiende digitali-

daar ruiten in de wanden, zodat toezicht

sering en is bijvoorbeeld de installatie van

vanuit twee klassen mogelijk blijft. Deuren

digitale schoolborden voorbereid.

zijn voorzien van veiligheidsprofielen, zodat er geen vingers tussen kunnen komen. De gymzaal is, met ook een aparte ingang

EEN ECHTE WIJKSCHOOL De opzet en inrichting van de school

voor sportverenigingen, gigantisch en

heeft zijn waarde voor de wijk inmiddels

voorzien van de nieuwste sportfaciliteiten.

ruimschoots bewezen. Peter Ketelaars: ‘Het is immers een nieuwe wijk, met veel jonge

TECHNISCHE SNUFJES Dolph Cantrijn

Ook in technisch opzicht is de school

22


van kinderopvangorganisatie Kinderstad

rijk voorzien. Er is permanente camerabe-

in ons gebouw een goede keuze geweest.

waking en moderne luchtverversingsap-

We werken prima samen en maken over

paratuur zorgt er voor dat de lucht in alle

en weer van elkaars ruimten gebruik. Ook

I N Z I C H T

D E C E M B E R

gezinnen. In dat opzicht is de huisvesting


2 0 0 8

02-12-2008 18:33:01

Margot Kraneveldt TWEEDE KAMERLID EN WOORDVOERDER ONDERWIJS VAN DE PVDA

Vooruitgang Het thema van de PvdA bij de Algemene Politieke Beschouwingen in de week van Prinsjesdag was een combinatie van ‘houvast’ en ‘vooruitgang’. Mensen willen ‘houvast’ in onzekere tijden, maar ook ‘vooruitgang’, want de wereld om ons heen stelt steeds nieuwe eisen aan hen die daarin een

Dit geldt natuurlijk ook voor het onderwijs. We verwachten veel van ons onderwijs en we stellen er daarom terecht eisen aan. We moeten er zeker van zijn dat de kwaliteit van het onderwijs goed is, dat biedt ons houvast.

C O L U M N

plekje willen veroveren.

P O L I T I E K E

I N Z I C H T

Dat geeft onze kinderen een eerlijke kans op een degelijke opleiding en een fatsoenlijke baan. We willen echter ook vooruitgang. Want we leven niet meer in 1954, toen onze maatschappij nog overzichtelijk wit was. Toen de juf en meester nog gezag hadden. Toen we nog in onze veilige zuilen zaten en segregatie een woord was dat we alleen uit de zuidelijke staten van Amerika kenden. Het Dolph Cantrijn

onderwijs en de overheid anno 2008 moeten echter een oplossing zien te vinden voor witte en zwarte scholen, schooluitval, zorgleerlingen, agressie in het onderwijs en het lerarentekort. Om maar even wat te noemen… Ik ben blij dat de kwaliteit van het onderwijs weer volop in de belangstelling sporten wijkverenigingen hebben ons

staat, ook in de Tweede Kamer. We kibbelen uitgebreid over het realistisch

gevonden om te sporten en te vergaderen.

rekenen en verplichte taaltoetsen. Wetenschappers mengen zich in de discus-

Daarmee is onze wens om een echte wijk-

sie, BON en Dijsselbloem gooien knuppels in het klaslokaal. Uiteraard kunnen

school te worden, realiteit geworden. Ons

niet alle problemen even in vier jaar worden opgelost, maar er wordt flink

leerlingenaantal is in die korte tijd bijna

geïnvesteerd in bijvoorbeeld de doorlopende leerlijnen rekenen en taal, het

verdubbeld tot 360 leerlingen, verdeeld

aanpakken van zwakke scholen en natuurlijk in de kwaliteit van de leraren.

over 16 groepen, waarvan 6 kleutergroepen.

Zodat we weer houvast krijgen. We zijn er nog lang niet, en er moet nog

Met drie groepen hebben we inmiddels

veel meer gebeuren, maar het zijn belangrijke stappen in de juiste richting.

weer moeten uitwijken naar onze oude locatie, tot de extra nieuwbouw - naar we

Willen we behalve houvast via kwaliteit echter ook ware vooruitgang boe-

verwachten over anderhalf jaar - klaar is.

ken, dan moeten we met elkaar een cultuuromslag maken. Want we willen

En die hebben we hard nodig: prognoses

het allemaal wel; achterstanden aanpakken, kinderen passend onderwijs

hebben inmiddels uitgewezen dat een ver-

bieden, de kwaliteit van de leraar verbeteren. Maar als puntje bij paaltje

dere groei tot 650 leerlingen reëel is.’ ■

komt, zijn gevestigde belangen soms toch te groot. Bij het écht aanpakken van segregatie wordt artikel 23 te pas en te onpas van stal gehaald, om te beklemtonen dat iets vooral níet kan. Bij passend onderwijs is er grote afstand en weerstand tussen regulier onderwijs en speciaal onderwijs, en schoolbesturen en vakbonden vechten elkaar de tent uit als het gaat om het geld voor de leraren. Omdat ik oprecht geloof in vooruitgang, blijf ik optimistisch. Maar we moeten er wel voor vechten, stap voor stap.

0800 5010 of mobiel 0900 5010123 (45ct/pg)

23

I N Z I C H T

O KJ TU ON BI E R2


0 2 0 0 80 8

02-12-2008 18:33:32

Initiatiefneemster Corine Korrel had haar buik vol van negatieve publiciteit

On Stage schept positie Corine Korrel, initiatiefneemster van ‘On Stage’ en zelfstandig onderneemster had haar buik vol van de negatieve berichtgeving over het vmbo. Zij ontwikkelde ‘On Stage’, onder meer bedoeld als tegenwicht tegen de wervelstorm aan negativiteit. ‘On Stage’ brengt vmbo-leerlingen en vakmensen nader tot elkaar. Vmbo’ers leren zo beter wat een vak inhoudt en maken kennis met bedrijven in hun omgeving. Op deze manier wil Corine Korrel een duurzame bijdrage leveren aan de beroepsoriëntatie en het keuzeproces van vmbo-scholieren.

‘A

Dominique Snip

lles mag je worden. Behal-

moeten per persoon drie matches maken’,

afsluiting dit 1-daagse beursevenement.

ve ongelukkig.’ Dit is het

zegt Corine Korrel. Na de beurs is het boter

Docenten krijgen workshops over hoe zij

credo van Corine Korrel.

bij de vis. Er worden afspraken gemaakt over

kunnen bijdragen aan de beroepskeuze

‘Vmbo’ers moeten kun-

stages. Tijdens de ‘Doe Dag’, die dit jaar op 6

van leerlingen. De talenten en dromen van

nen dromen. Waarom mogen ze geen

november plaatsvond, legden leerlingen een

de jongeren komen tijdens normale lessen

ambities hebben voor bijvoorbeeld het

tegenbezoek af bij de beroepsmensen waar-

ter sprake. Er zijn zelfs docenten die naar

artsenberoep? Het moet toch kunnen?

mee zij een match hadden gemaakt.

aanleiding hiervan ‘droomlessen’ zijn gaan

Corine is van huis uit facilitair mana-

geven aan hun pupillen. Dat zijn spontane

ger, heeft geen onderwijsroots, maar

JUNIOR NETWORK

en bijzondere actviteiten die voortvloeien

is als moeder van vier kinderen wel

TRAINING & GAMING

uit de missie van On Stage. Aan leerlingen

grootverbruiker van het onderwijs. Dit

‘On Stage’ is geen beurs zoals andere

wordt gevraagd een top-3 van beroepen

jaar vond haar initiatief ‘On Stage’ voor

beurzen. Je zult er geen stands vinden.

samen te stellen waarin zij interesse heb-

de tweede keer plaats in Delft. ‘Delft On

Op de beursvloer maken de vakmensen

ben, als voorbereiding op de beurs. Tevens

Stage’ zorgde voor een zee van ontmoe-

zich met hun kleding of andere attributen

is er voor hen een ‘Junior Network Training

tingen tussen 1100 leerlingen, 300 be-

kenbaar aan de scholieren. Er lopen ook

& Gaming’, waarbij de kinderen vertrouwd

roepsbeoefenaars, 60 matchmakers en

matchmakers rond die de jongeren bege-

worden gemaakt met netwerken. Corine:

20 jeugdadviseurs. Dit heeft geleid tot

leiden naar het juiste bedrijf. Corine: ‘On

‘Leerlingen hebben natuurlijk vrienden,

ruim 4000 matches. Een groot succes.

Stage is ook niet alleen louter een beursje

familie en docenten in hun netwerk. We

Maar het is de bedoeling dat er niet al-

bezoeken. Het concept bestaat uit verschei-

leren hen door middel van netwerken ook

leen een match ontstaat tussen de leer-

dende voorbereidende activiteiten die het

persoonlijke mentoren en toekomstige

lingen en de vakmensen. ‘De jongeren

gehele jaar worden uitgevoerd, met als

stageplekken te vinden.’

24

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_24_DelftonStage.indd 24


2 0 0 8

02-12-2008 18:34:04

ief podium voor vmbo Tijdens ‘Delft On Stage’ ontmoeten vmbo’ers en beroepsbeoefenaars elkaar.

cent van de vmbo-gangers valt onder de noemer ‘zorgleerling’. Een groot deel daarvan is echt zorgleerling en behoeft specialistische en zorgvuldige begeleiding. Het andere deel bestaat uit de ‘klieren’ die van alle tijden zijn. Dit betekent dat negentig procent van de scholieren het gewoon goed doet.’ Corine vindt het vervelend dat juist die ‘goeddoeners’ te horen krijgen dat ze het niet goed doen. ‘Ik kan het niet uitstaan dat er generaliserend over wordt gesproken. Deze ongewenste publiciteit heeft niet alleen

Delft On Stage

invloed op de jongeren zelf, maar ook op het oordeel van andere mensen’, vindt ze. De onderneemster is er ook van op de hoogte dat de uitval op het mbo hoog is. ‘Dit komt doordat leerlin-

NEGATIEVE BERICHTGEVING

leerling zijn. Het moest eens afgelopen zijn

gen een verkeerde keuze maken. Door

met al die negativiteit.’ Corine is zich ervan

het keuzeproces op het vmbo beter te

zomaar uit de lucht vallen. Corine ergerde

bewust dat er problemen bestaan binnen

faciliteren is deze uitval deels terug te

zich al jaren mateloos aan de negatieve

het vmbo-onderwijs. ‘Tien tot vijftien pro-

dringen.’

Het idee voor ‘On Stage’ kwam niet

berichtgeving over het vmbo. Het mbo zou het hoogst haalbare zijn voor vmbo’ers. Dat is de algemene boodschap die zij te horen krijgen. En dat vindt zij pure onzin. ‘Als Pietje arts wil worden, wordt hij met beide benen op de grond gezet en wordt gezegd dat het niet kan. Niet elke vmbo’er wordt natuurlijk arts of advocaat, maar dromen mag toch wel? Nu worden ze allemaal over één kam geschoren en wordt er negatief over ze gesproken. Ik heb daar mijn buik van vol.’ De druppel die de em-

tage eind 2006, waarin het vmbo wéér werd afgebrand. ‘De kwaliteit van het onderwijs zou niet deugen. En dat krijgen vmbo-scholieren voorgeschoteld. Je zult maar vmbo-

0800 5010 of mobiel 0900 5010123 (45ct/pg)

Dominique Snip

mer deed overlopen, was een nieuwsrepor-

Initiatiefneemster Corine Korrel is trots op het succes van On Stage.

25

I N Z I C H T

D E C E M B E R


2 0 0 8

02-12-2008 18:34:11

ON STAGE SCHEPT POSITIEF PODIUM VOOR VMBO

DOENER

en dit jaar weer op 28 oktober. De reacties

de intermediair. Corine Korrel draagt zorg

liegen er niet om. Corine: ‘Het verbaasde

voor het coachen van de projectleiders.

vmbo-problematiek wordt omgegaan,

mij hoe makkelijk het was om partijen bij-

Draaiboeken en formats worden aan deel-

is Corine niet onverdeeld enthousiast.

een te krijgen.’ Toentertijd en ook nu krijgt

nemende steden ter beschikking gesteld.

‘Er bestaan veel werkgroepen en

zij steun van docenten, schoolleidingen,

commissies die zich over de problemen

jongerenwerkers, bedrijven, de gemeente

buigen en soms wat lang ‘gebogen’

en de Kamer van Koophandel. Corine: ‘Er

Corine vindt Delft een hele mooie

blijven. Uiteraard onderschrijf ik het

is veel steun en sympathie. Ondernemers

stad, maar ze wil nog meer mooie steden

nut van beleid formuleren en onder-

begrijpen dat hun vak zichzelf niet vanuit

aandoen met ‘On Stage’. Utrecht, Amster-

bouwen, maar beleid moet uiteindelijk

een folder vertelt.’ Ook leerlingen zijn te

dam en Rotterdam doet ze het liefst in

ook van de vergadertafel afkomen en

porren voor dit initiatief. Zij vinden het

delen. Deze vindt zij namelijk te groot om

‘in het veld’ belanden. De leerlingen

volgens Corine heel erg spannend. Het pro-

alle leerlingen adequate aandacht te ge-

hebben er op korte termijn niet zoveel

ject is tevens opgevallen bij het ministerie

ven. Ook Gouda, geplaagd door de recente

aan als wij blijven vergaderen.’ Corine

van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. ‘Zij

negatieve berichtgeving over Marok-

noemt zichzelf een ‘doener’. ‘Want dat

hebben mij gevraagd om te bekijken of ‘On

kaanse relschoppers, zou ze er graag bij

zijn facilitaire managers’, meent ze.

Stage’ kopieerbaar is voor andere steden.

willen betrekken. ‘Een stad als Gouda zou

Terwijl commissies bezig waren met

Een beperkt aantal gemeenten kan van

juist nu de spotlights moeten zetten op al

beraadslagen, besloot zij met ‘On Stage’

het ministerie een ‘stimuleringssubsidie’

die andere jongeren die vallen onder de

op de proppen te komen. ‘Ga maar

krijgen om het concept ook in hun stad mo-

goeddoeners.’ Verder wil ze dat ‘On Stage’

lekker vergaderen, dacht ik. Ondertus-

gelijk te maken. Daarnaast heeft het minis-

een paraplu wordt voor initiatieven voor

sen ga ik echt iets doen.’ Dit resulteerde

terie ‘On Stage’ aangemerkt als onderzoeks-

vmbo-leerlingen. ‘Er zijn nu zoveel initi-

in ‘Delft On Stage’ op 30 oktober 2007

project.’ Haar eigen onderneming blijft dan

atieven. Ondernemers worden daar gek

Over de manier waarop er met de

PARAPLU

van. Met de menukaart van alle ‘On Stage activiteiten’ kunnen ze zelf kiezen wat bij Niet elke vmbo’er wordt arts of advocaat, maar dromen mag, vindt Corine Korrel.

hen past. Misschien willen ze alleen de beurs doen of alleen workshops geven.’ Dat haar concept zoden aan de dijk zet, is duidelijk. ‘Delft On Stage’ zorgde dit jaar voor een groot aantal matchen. Of haar project de schooluitval op het mbo kan helpen terugdringen, staat nog te bezien. Corine Korrel: ‘Je weet pas over een aantal jaren of ‘On Stage’ op dat vlak zijn vruchten heeft afgeworpen.’ Op dit moment is ze heel tevreden over het resultaat. ‘Als er stageplaatsen, zaterdagbaantjes, mentorschappen en blijde gezichten van vmbo’ers uit ‘On Stage’ voortkomen, dan is mijn missie vol-

Delft On Stage

bracht. Hiermee geven we het signaal af

26

I N Z I C H T

D E C E M B E R


aan vmbo-leerlingen, ouders en docenten dat ook zij de moeite waard zijn.’ ■


2 0 0 8

02-12-2008 18:34:17

José Krijnen

Nieuw meubilair op school

Zo maken zij hun huiswerk meestal ook.


27

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_27_Fotopag.indd 27

2 0 0 8

02-12-2008 18:34:41

Pleidooi van twintig organisaties beloond

Openbaar onderwijs blij Het openbaar onderwijs is zeer te spreken over het initiatief van de coalitiepartijen om godsdienstig en humanistisch vormingsonderwijs in de openbare school door de rijksoverheid te laten bekostigen. ‘Waar de gemeentelijke overheden het steeds meer laten liggen, neemt de landelijke politiek nu eindelijk zijn verantwoordelijkheid’, zegt directeur Rob Limper van de landelijke Vereniging voor Openbaar Onderwijs. ‘Godsdienstig en humanistisch vormingonderwijs is van oudsher een wezenlijk onderdeel van de actief pluriforme opdracht van de openbare school en mag nooit verdwijnen; zeker niet op financiële gronden.’

‘Het is een groot goed dat wanneer

Limper heeft weinig begrip voor kranten-

Namens de twintig organisaties overhan-

ouders dat willen hun kinderen op de

koppen als ‘Tweede Kamer volgt Marcouch’.

digde Limper een petitie aan de leden van

openbare school godsdienstig en hu-

‘Waarom de journalistiek dit onderwerp aan

de vaste Kamercommissie voor onder-

manistisch vormingonderwijs kunnen

een recente hype verbindt, begrijp ik niet. Dit

wijs. De afspraak was al langer geleden

volgen’, vervolgt Limper. ‘Voor sommige

soort onderwijs in de openbare school dateert

gemaakt. ‘De organisaties vormen een

gelovige ouders geeft het de doorslag

van ver voor het Marcouch-debat. Waarschijn-

representatieve vertegenwoordiging van

om voor een openbare school te kiezen.

lijk was hij nog niet eens geboren, toen de

de Nederlandse samenleving’, hield hij de

En ouders die van huis uit geen ge-

openbare scholen ermee begonnen. Op dit

Kamerleden voor. ‘Dat is de Tweede Kamer

loofsovertuiging hebben, kunnen hun

moment biedt 56 procent van de openbare

ook. Onder de organisaties bevinden zich

kinderen op school juist laten kennis

scholen godsdienstig en humanistisch vor-

kiezers van alle politieke partijen. Het is

maken met het humanisme of met een

mingonderwijs aan, waarvoor de gemeente-

niet meer dan logisch dat het initiatief van

geloof, wat zij beide niet zelf kunnen

lijke overheid subsidie verstrekt. De afgelopen

de coalitiepartijen kan rekenen op Kamer-

meegeven in de opvoeding. Dat kweekt

decennia zagen wij steeds vaker dat een ge-

brede steun. Geen enkele partij verloo-

tussen kinderen onderling begrip en

meente de subsidie introk naar aanleiding van

chent immers zijn eigen kiezers. Er kan bij

respect; iets waaraan het nogal schort in

een kerntakendiscussie. Daarmee dreigde dit

de behandeling van de onderwijsbegroting

de samenleving.’

onderwijs gestaag te verdwijnen. Dat signaal

in december echt onderwijsgeschiedenis

hebben de twintig samenwerkende organisa-

worden geschreven.’

ties in de achterliggende jaren afgegeven en

overhandigt namens twintig

dat wordt nu gehoord. De financiering door

organisaties aan de voorzitter van

de rijksoverheid komt dus niet zomaar uit

de vaste Kamercommissie Wim van

de lucht vallen. Het is het resultaat van een

der Camp de petitie gvo/hvo.

inspanning van jaren.’

Wilt u reageren, ga dan naar www.voo.nl/inzicht en geef uw mening. Marcel Terlouw

VOO-directeur Rob Limper (links)

6000789_28_gvohvo.indd 28

02-12-2008 18:35:03

met godsdienstles Petitie rijksbekostiging leraren G/HVO

25 November 2008

Wie A zegt moet ook B zeggen Aan de vaste commissie voor Onderwijs van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Hooggeachte dames en heren,

De samenwerkende organisaties constateren dat • het ruimte bieden voor het volgen van Godsdienstig en Humanistisch Vormingsonderwijs (G/HVO) op openbare basisscholen mede vorm geeft aan het pluriforme karakter van het openbaar onderwijs en bijdraagt aan het bevorderen van burgerschap in de Nederlandse samenleving; • het moet gaan om kwalitatief hoogwaardig onderwijs, waarop terecht de wet BIO van toepassing is verklaard; • zonder rijksbekostiging het van kracht worden van de Wet BIO echter als effect zal hebben dat het GVO en HVO de facto op de openbare basisscholen een dode letter wordt in de wet; • uw Kamer na het tot stand komen van de wet BIO al enkele stappen heeft gezet om tot structurele bekostiging te komen; • uw Kamer bij de vorige begrotingsbehandeling een amendement heeft aangenomen dat het mogelijk heeft gemaakt het G/HVO te voorzien van een kwaliteitsimpuls; • kwaliteitsverhoging echter niet beklijft, als de noodzakelijke randvoorwaarden ontbreken; • er geen (grond)wettelijke bezwaren bestaan tegen rijksbekostiging.1

en verzoeken de Tweede Kamer • structurele financiering van leraren Godsdienstig en Humanistisch Vormingsonderwijs op openbare basisscholen op te nemen in de begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, zodat dit onderwijs behouden blijft, aan kwaliteit wint en de wet BIO voor de groep betrokken leerkrachten daadwerkelijk kan worden uitgevoerd.

Namens de samenwerkende organisaties, 1. Onderzoek ‘Dienstverband, Godsdienst en de Openbare School’, Onderwijsraad, maart 2006

R. Limper Directeur VOO

Overzicht samenwerkende organisaties : het CIO (Interkerkelijk Contact in Overheidszaken) Stichting HVO (Humanistisch Vormingsonderwijs) het HV (Humanistisch Verbond) het CMO (Contactorgaan Moslims en Overheid) de ISBO (Islamitische Scholen Besturen Organisatie) de SPIOR (Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond) het IKOS (Interkerkelijk Overleg in Schoolzaken) de PKN (Protestantse Kerk in Nederland) de RKK (Rooms Katholieke Kerk) de AOb (Algemene Onderwijsbond) de Besturenraad

het CBOO (Contactcentrum Bevordering Openbaar Onderwijs) de Hindoe Raad Nederland het NIK (Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap) de LVHVO (Landelijke Vereniging Humanistisch Vormingsonderwijs) CNV Onderwijs de VBS/NABS (Vereniging Bijzondere Scholen/ Nederlandse Algemeen Bijzondere Schoolraad) de VOO (Vereniging Openbaar Onderwijs) de VOS/ABB (Vereniging van Openbare en Algemeen Toegankelijke Scholen). de Humanistische Alliantie

29

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_28_gvohvo.indd 29

2 0 0 8

02-12-2008 18:35:18

Index Inzicht 2008 - VOO-avond in Lekkum over

GEZONDE SCHOOL

- Spelen kan met alles! Nieuw handboek nr. 2 p. 28-29

Rola Jansen

tegen overgewicht nr. 4 p. 10-11

Lineke Eerdmans

TUSSEN- EN NASCHOOLSE OPVANG

internetveiligheid

- De Gezonde Schoolkantine in strijd

- Clémence Ross: mediawijsheid is hard nodig

IDENTITEIT

certificaat nr. 7 p. 12-14

Michiel Jongewaard

- Open dag bij openbaar

ONDERWIJSBELEID

Jan Barendse

- Commissie-Dijsselbloem. Meer tijd

nr. 5 p. 6-9

Michiel Jongewaard

nr. 6 p. 20-23

Michiel Jongewaard

- Openbare basisscholen geven cadeau aan Noordoostpolder nr. 7 p. 18-19

Evert Bosman

nr. 7 p. 28-29

nr. 1 p. 20-2

Karin Fleuren

ONDERWIJSBELEID

a-p-a-r-t maar samen

- Sluiting scholen schaadt leefbaarheid dorpen nr. 2 p. 18-19

nr. 5 p.16-17

Lineke Eerdmans

- Kindermishandeling stopt nooit vanzelf

Sanne van der Most - VOO-werkgroep Apeldoorn

- Leerlingen organiseren zelf evenementen

tegen voorbarige toedeling

nr. 6 p. 16-17

Evert Bosman wordt montessorischool

- Interview met Matty Ceelen van obs

Gonneke Bonting

Duo2002

nr. 3 p. 10-11

- BOOR Academie opent haar deuren nr. 5 p. 14-15 nr. 6 p. 10-13

POLITIEKE COLUMNS

nr.6 p. 24-26

- Uitstel is geen afstel

nr. 7 p. 16-17

- Knokken voor goed onderwijs

PABO Lineke Eerdmans

nr. 7 p. 10-11

Mariëtte Hamer – PvdA

nr. 4 p. 23

Een publieke zaak!

I N Z I C H T

D E C E M B E R

nr. 3: p. 23

- Particulier onderwijs?

nr. 2 p. 24-26

30

nr. 2 p. 23

- Positie leraren Margot Kraneveldt – PvdA

ouders en scholen

nr. 1: p. 23

Mariëtte Hamer – PvdA

- Gratis schoolboeken

- Studenten zien toekomst in het onderwijs

- Mijn Kind Online stimuleert

6000789_30_Index2008.indd 30

nr. 6 p. 28-29

Yolanda Neijts

Mariëtte Hamer – PvdA nr. 3 p. 12-14

MEDIAWIJSHEID

Esther Oosterling

- Beheersing Nederlandse taal

nr. 4 p. 20-23

goede informatie Jan Barendse

nr. 3 p. 26

het belangrijkst

- Een turboversie van de vreedzame school

Gonneke Bonting

- Ouderinformatiepunt 5010 uitgebreid Chantal van Schram

nr. 4 p. 12-14

- Veel aandacht voor techniek

- GMR Oud-Zuid. Fusieproces gebaat bij

nr. 2 p. 20-22

Jan Barendse nr. 3 p. 18-19

Lineke Eerdmans

MEDEZEGGENSCHAP

nr. 1 p. 28-29

Jacomijn Sennef - Project Thuis op School

onderwijs in Limburg Geert van Elten

nr. 1 p. 24 25

ouderbetrokkenheid zichtbaar nr. 3: p. 15-17

- Taaie strijd voor openbaar

- De kleuterexpertise smelt weg Jan Barendse

Evert Bosman

schoolbeleid (brochure) - Allochtone initiatieven

- Obs de Peppel in Nijverdal nr. 3 p. 30-31

nr. 1 p. 16-17

- Ouders betrekken bij

- Dorpsschool Pieterburen

LEERKRACHTEN

- Midwintermarkt in Nagele succesvol Jan Barendse

Den Haag blijft open

nr. 6 p. 14-15

Sanne van der Most

nr. 7 p. 6-9

Jan Barendse

OUDERBETROKKENHEID nr. 3 p. 6-8

Michiel Jongewaard - Obs De Tweemaster in

- Een visie op rouw in de klas

Marco Peper

nr. 6 p. 6-8

Esther Oosterling

OPENBAAR ONDERWIJS

directeur VOS/ABB

- Kinderraad obs De Kring in Almere

Gonneke Bonting

- Uitbesteding overblijf loopt uit op fiasco

- Interview met Theo Hooghiemstra,

LEERLINGEN

Esther Oosterling

nr. 4 p. 24-26

Gonneke Bonting nr. 2 p. 10-12

Jan Barendse

Gonneke Bonting

nr. 4 p. 15

- Kinderen betrokken bij buitenschoolse opvang in Groningen

Hamming-Bluemink

- Coby Westerhof over Niet

- Openbaar onderwijs blij

nr. 1: p.12-15

Michiel Jongewaard nr. 2 p. 6-9

Ancella Evers-de Boer - Interview met Ineke Dezentjé

- Ruimte voor religie

Michiel Jongewaard - Tekort vrijwilligers

Marion Braat en

op openbare school

met godsdienstles

Van Aartsen/Bos geslaagd

voor onderwijs

- Ahmed Marcouch wil islamles

nr. 1: p. 10-11

Esther Oosterling

- Jozias van Aartsen vindt motie

onderwijs Noordoostpolder nr. 4 p. 18-19

nr. 1: p. 9

Ditte Korrubel

- Overblijfcoördinatoren OPOZ ontvangen

Het schoolkamp zorgt nu al voor nachtmerries?

2 0 0 8

02-12-2008 18:35:41


2 0 0 8

7


6000789_01_Cover.indd 1

nr. 5 p. 23

Margot Kraneveldt – PvdA

- Schoolbestuur wil gebruik

- Zowel in de OR als in de MR

nr. 2 p. 32

- Van vmbo-k naar vmbo-t

nr. 2 p. 33

- Aansprakelijk

nr. 2 p. 33

- Verplicht op schoolreis

nr. 2 p. 33

VOO

- Plus-programma

nr. 2 p. 33

- VOO-onderwijsprijs 2006 goed besteed

- Voldoende begeleiders

nr. 3 p. 32

wachtlijsten aanscherpen

- Geld voor hvo/gvo nr. 6 p. 23


nr. 4 p. 9

Michiel Jongewaard

- Vooruitgang nr. 7 p. 23


SCHOOLBESTUREN

- VOO-leden steunen ´School´ nr. 4 p. 6-8

Jan Barendse

- Coöperatie schoolbesturen in Friesland nr. 5 p. 24-26

Jan Barendse

nr. 3: p. 20-23

- VOO-ideaal ´School´ past in huidige samenleving Michiel Jongewaard

SCHOOLGEBOUW voor nieuwbouw Anita Janse

nr.5 p. 10-12 nr. 7 p. 20-23

- Interview met Rob Vrugt, scheidend bovenschools manager nr. 1: p. 6-8

- OBO West-Brabant leidt eigen nr. 1: p. 18-19

- Interview met Rob Vrugt, scheidend bovenschools manager nr. 1: p. 6-8

- Ik wist dat het een leuke school was nr. 5 p.18-19

- Moeder vecht zaak ouderbijdrage uit bij de rechter nr. 2 p. 16-17

- Schoolboeken niet voor iedereen gratis nr. 2 p. 30-31

- Veelgestelde vragen over de gratis schoolboeken

- Geen plaats voor Nikki op openbare school in Utrecht


- Vmbo-school Nieuwe Veste Evert Bosman

nr. 2 p. 13-15

- Callandlyceum in topvijf sportiefste scholen Esther Oosterling Michiel Jongewaard

nr. 3 p. 28-29 nr. 4 p. 16-17

- Een echte daltonconciërge Jan Barendse

nr. 5 p. 28-30

podium voor vmbo Dominique Snip

nr. 3 p. 24-25

nr. 7 p. 24-26

VRAGEN OVER ONDERWIJS - Schooladvies eerder dan uitslag eindtoets - Theaterbezoek

nr. 6 p. 30-31

TOELATING LEERLINGEN

Evert Bosman

- Reactie tussenschoolse opvang nr. 7 p. 15

- On Stage schept positief

SCHOOLKOSTEN

Rein van Dijk

nr. 6 p. 18-19

- Schoolkeuze is ingewikkeld proces

Jan Barendse

Sanne van der Most

nr. 6 p. 9

- Petje af voor communicatie

in Hardenberg wint

leerkrachten op tot schoolleider

Gonneke Bonting

nr. 5 p. 31

VOORTGEZET ONDERWIJS

Jan Barendse

- Bemiddeling door MR

nr. 1 p. 32 nr. 1 p. 32 nr. 1 p. 32

- Op school alleen Nederlands nr. 1 p. 32 - Foto´s op schoolwebsite

nr. 3 p. 32

- Gescheiden ouders

nr. 3 p. 32

- Kwalificatieplicht

nr. 3 p. 33

- Nieuw MR-lid

nr. 3 p. 33

- Vrijwillige ouderbijdrage

nr. 3 p. 33

af aan ouders nr. 4 p. 30-31

- Geen boerkawet Marion Braat

SCHOOLLEIDERS

Anita Janse

- Reacties VOO

nr. 1 p. 33

- Zittenblijven

nr. 1 p. 33

- Vrijwillige ouderbijdrage

nr. 1 p. 33

- Speciaal basisonderwijs-advies nr. 2 p. 32 - Niet toegelaten

nr. 2 p. 32

- Vrijstelling wegens dyslexie

nr. 2 p. 32

31

- Onaangekondigde excursie

nr. 4 p. 32 nr. 4 p. 32

- Geen instemming MR voor gewijzigde klachtenregeling

nr. 4 p. 32

- Geschikt meubilair

nr. 4 p. 32

- Nooduitgangen op school

nr. 4 p. 33

- Aparte ondersteuningsklas

nr. 4 p. 33

- Wendagen op school

nr. 4 p. 33

- Vierdaagse schoolweek

nr. 4 p. 33

- Extra vrije dagen

nr. 5 p. 32

- Verspreid over drie locaties

nr. 5 p. 32

- Uitleenconstructie met vavo

nr. 5 p. 32

- Niet betrokken bij beleidsplan nr. 5 p. 32 - Vijf leerkrachten voor één groep nr. 5 p. 33 - Adjunct-directeur in oudergeleding MR

nr. 5 p. 33

- Geen reductie- en kwijtscheldingsregeling

nr. 5 p. 33

- Geen plaats voor mijn kind

nr. 6 p. 32

- Verplichte toets voor lwoo

nr. 6 p. 32

- Verplicht schoolkamp

nr. 6 p. 32

- Schorsing

nr. 6 p. 33

- Meetellen voor eindexamen

nr. 6 p. 33

- Nablijven

nr. 6 p. 33

- Toegang tot les ontzegd

nr. 7 p. 32

- Te veel huiswerk

nr. 7 p. 32

- Meerderjarig

nr. 7 p. 32

- Geen toezicht meer

nr. 7 p. 32

- Suikerfeest op agenda

nr. 7 p. 33

- Borg voor schoolboeken

nr. 7 p. 33

ZWARTE-WITTE SCHOLEN - School vecht voor gemengde samenstelling Evert Bosman

nr. 5 p.20-22

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_30_Index2008.indd 31

nr. 3 p. 32

- Klas overslaan

- Ouderraad legt verantwoording

VOO-onderwijsprijs 2008 Yolanda Neijts

- Moderne wijkschool kent uitbundige groei Yolanda Neijts

nr. 4 p. 28-29

- Eindhovense conciërge wint

- Europaschool Zuidzande strijdt

- Godsdienstonderwijs op de openbare school

op landelijk congres

1700 schoolbesturen zijn

Jaap Adema

nr. 3 p. 9

Michiel Jongewaard

- PO-raad wil spreekbuis

02-12-2008 18:27:44

2 0 0 8

02-12-2008 18:45:28

V r a g e n

o v e r

o n d e r w i j s

Almere

?

?

a n t w o o r d t Toegang tot les ontzegd

doen. U staat dan sterker. Ook kunt u de

waarin staat dat de school, voordat ze

medezeggenschapsraad (MR) van de school

informatie over jou doorgeven aan derden,

vragen om dit aan de orde te stellen tijdens

schriftelijke toestemming van jou moeten

Mijn zoon zit in de examenklas van de

een vergadering, zodat met de directie

hebben. Omdat jij meerderjarig bent, zijn jouw

kaderberoepsgerichte opleiding van het

of het bevoegd gezag afspraken kunnen

ouders namelijk ‘derden’. Als je hiervoor geen

vmbo. Het botert niet tussen hem en de

worden gemaakt over het huiswerk van de

toestemming hebt gegeven, mag de school

leraar praktijk. Het is een groot probleem,

leerlingen. ■

jouw ouders buiten jou om dus niet inlichten.

want mijn zoon heeft tien uur praktijkles

Voor meer informatie hierover kun je terecht op

per week. De leraar heeft hem nu zelfs

de website www.cpbweb.nl. ■

Meerderjarig

de toegang tot de les ontzegd. Mag een leerkracht dit zomaar doen?

Ik ben 19 jaar en heb mijn vmbo-tl diploma

Geen toezicht meer

Nee. Als een leerling niet tot een les wordt

gehaald. Op dit moment zit ik in 5-havo

toegelaten, is hij officieel geschorst. Dit

en heb ik wat problemen gehad omdat ik

De school heeft besloten dat er voor schooltijd en

betekent dat de directie een brief aan

spijbelde. De school heeft mijn ouders hiervan

tussen de middag geen toezicht meer is op het

de ouders moet sturen, waarin staat hoe

schriftelijk in kennis gesteld, zonder dat ik

schoolplein. Mag de school dit zomaar besluiten?

lang die schorsing duurt en dat het besluit

hier vanaf wist. Mag de school dit zomaar

tot schorsing openstaat voor bezwaar en

doen, aangezien ik 19 jaar ben en dus niet

Nee. De school is verantwoordelijk voor de

beroep. Een leerkracht mag niet op eigen

meer voor de wet leerplichtig ben?

leerlingen, zowel voor schooltijd (binnen

houtje een leerling de toegang tot de lessen

redelijke grenzen), als tussen de middag. De

te ontzeggen. U kunt het beste contact met

Nee. Het feit dat je niet meer leerplichtig

school moet namelijk voorzien in ‘voldoende

de afdelingsleider of de directie opnemen,

bent, heeft niets te maken met de vraag

en adequaat’ toezicht. Hoe dit wordt

om te vragen hierin te bemiddelen. Het kan

of de school je ouders wel of niet mag

georganiseerd, is onderwerp van gesprek met

zijn dat de directie besluit de schorsing dan

informeren. Je kunt wel een beroep doen

de medezeggenschapsraad (MR), die hierbij

officieel te maken. ■

op de Wet Bescherming Persoonsgegevens,

instemmingsrecht heeft. ■

Te veel huiswerk Mijn zoon is 9 jaar en zit in groep 5. Vanaf dit schooljaar krijgt hij huiswerk mee. Hiermee is ongeveer een uur per dag

7SBHFOPWFSIFUPOEFSXJKTWBOVXLJOE

gemoeid en als een toetsdag nadert zelfs

HFFGUVHSBUJTFOEFTLVOEJH BOUXPPSE UFMFGPOJTDIPGQFSFNBJM

twee uur. Is het gebruikelijk dat een kind op die leeftijd al zoveel huiswerk moet maken?

anders wilt. Als u er met de leerkracht niet

.FEFXFSLFSTWBOEF7FSFOJHJOHWPPS 0QFOCBBS0OEFSXJKTCFBOUXPPSEFO HSBUJTVXWSBHFOWJB LJFT APOEFSXJKTFOUPFUT PGNPCJFMOBBS DUQH

uitkomt, kunt u een gesprek aanvragen

,JKLPPLPQXXXWPPUJFOOM

Nee. U kunt dit bespreken met de leerkracht en duidelijk maken dat u dit

met de directeur en hem vragen om er verandering in te brengen. Wellicht zijn er meer ouders die er zo over denken en kunt u dit samen met hen

32

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_32_AlmereAntwoordt.indd 32

2 0 0 8

02-12-2008 18:37:39

Nieuw op de VOO-websites

Suikerfeest op agenda

Voorwaarde is dat de schoolboeken altijd goed zijn ‘beheerd’. Wij, als oudergeleding van de

De ouderraad financiert feesten op school,

MR, weten niet goed wat wij hiervan moeten

zoals Kerst en Sinterklaas. Ik heb namens

vinden. Is € 200,- borg niet een beetje veel?

Inzicht - online Blader door de nieuwste Inzicht, lees alle artikelen, reageer of tip de redactie. www.voo.nl/inzicht

heel veel ouders van de school aan de directeur gevraagd of het niet mogelijk is om

Ja. Een redelijke borg ligt tussen de tien

ook het Suikerfeest te vieren, gefinancierd

en twintig procent van de nieuwwaarde

door de ouderraad. Hij antwoordde dat dit

van de boeken. Het is verstandig om niet

niet kan, omdat het Suikerfeest een religieus

in te stemmen met € 200,- en zeker niet

feest is en de andere feesten samenhangen

met gedurende de gehele schooltijd, met

met officiële feestdagen. Klopt dit en kan hij

als grond artikel 14 lid 2d van de Wet

dit weigeren?

medezeggenschap scholen (WMS). Naast het feit dat een meerjarige financiële

Ja. Voorwaarde is wel dat de directeur zijn

overeenkomst met de ouders verboden is,

antwoord heeft gebaseerd op bestaand

zouden de rente-inkomsten die een school

beleid van de school, dat in samenspraak

hierdoor heeft, erg hoog zijn. Een school

met de medezeggenschapsraad (MR) moet

met 3.000 leerlingen zou, uitgaande van

zijn vastgesteld. Als het Suikerfeest niet

een rentepercentage van vijf procent, zo’n

in het beleid is opgenomen en u wilt toch

€ 30.000,- per jaar verdienen ten koste van

proberen om het als een door de ouderraad

de ouders. Dat is niet de bedoeling. ■

VOO - nieuws Nieuws, reacties en achtergronden. www.voo.nl/actueel

gefinancierde feestdag op de agenda van de school te krijgen, kunt u de volgende stappen ondernemen. Ten eerste kunt de MR benaderen en vragen of zij dit aan de

Doorstromen binnen vmbo

orde wil stellen in het overleg dat de MR heeft met de directeur. De directeur kan

Kan mijn dochter na haar vmbo

daarop besluiten hierover de mening van

basisberoepsgerichte leerweg direct de

de ouders te peilen. Afhankelijk van de

kaderberoepsgerichte leerweg volgen?

uitslag van die peiling kan de MR zich sterk maken voor de viering van het Suikerfeest.

Ja. Uw dochter moet dan niet zijn

Vervolgens kunt u de ouderraad vragen

blijven zitten op het vmbo, want de

om het Suikerfeest op de agenda van de

bekostigingsperiode van een leerling binnen

jaarlijkse vergadering met de ouders te

het vmbo is maximaal vijf jaar. Daarnaast

zetten. De vergadering kan dan besluiten

moet een school uw dochter willen

om het Suikerfeest te financieren. ■

aannemen. Scholen zijn niet verplicht om

0800-5010 Voor vragen van ouders over onderwijs www.voo-5010.nl

aan doorstroming mee te werken. Het komt ook niet veel voor, omdat leerlingen immers

Borg voor schoolboeken

in het mbo naar een hoger niveau kunnen, als zij daar de mogelijkheden voor hebben. Dat scheelt hen dan ook een extra jaar. ■

De school van mijn zoon wil per ingang van volgend schooljaar € 200,- borg vragen voor de schoolboeken. Als de leerling de school verlaat, wordt dit geld geretourneerd.

33

I N Z I C H T

D E C E M B E R

6000789_32_AlmereAntwoordt.indd 33

2 0 0 8

02-12-2008 18:37:46

VOO

A c t u e e l

Fruit is gezond, zeker ook voor kinderen

een basisschool in Heemstede. Een aantal

Examenjaar voor een zeventienjarige havist

in de groei. Een appel tussendoor in

van hen protesteerde tegen het feit dat de

uit het noorden van het land. Gemoti-

plaats van een chocoladereep scheelt

leerlingen tijdens de pauzes zo’n lawaai

veerde jongen, maar niet echt een natuur-

over een tijdje waarschijnlijk een hoop te

maken. Ze gillen en roepen maar. Boven-

talent. Hij moet er wel wat voor doen om

dikke kinderen. Het Europees parlement

dien spelen ze met piepende en knarsende

het begeerde diploma te halen. Het idee

besloot daarom onlangs om leerlingen

trapauto’s. Géén doen, vond een actiegroep

om te spijbelen is in geen vijf jaar bij hem

in de gehele Europese Unie vanaf het

van boze buren van de school, die zelfs een

opgekomen; hij heeft de lessen immers

volgend schooljaar gratis en voor niets

kort geding aanspande tegen de school.

hard genoeg nodig. Teleurgesteld en ver-

van een frisse fruitsnack te voorzien. Drie

De rechter was een verstandig persoon. Hij

baasd was hij toen de school begin oktober

keer per week. Goed idee van de euro-

oordeelde dat de spelende kids de wet-

aankondigde dat er voorlopig geen Neder-

parlementariërs. Maar zou de commissie-

telijke geluidsnormen weliswaar bij tijd en

lands meer op het rooster zou staan. Rond-

Dijsselbloem het ook goed vinden? Of

wijle overtreden, maar dat de leerlingen

uit verbijsterd reageerde hij toen bleek dat

bedoelde die dat niet, toen die opschreef

zich in de pauze wel lekker moesten kunnen

het programma vanaf januari ook ontdaan

dat de maatschappij niet van alles ‘op

uitleven. Een beetje gegil hoort daarbij.

zou worden van natuurkunde en biologie.

het bordje van de school’ moest leggen?

Hij was van mening dat iemand die in de

Maar liefst zeventien uur per week gaat

buurt van een school woont, een paar keer

de eindexamenkandidaat de komende tijd

per dag wat gejoel moet kunnen hebben.

missen. De school beweert geen leraren

Nagele in rep en roer! Een inbraak in een

De bewoners laten het er niet bij zitten. Ze

te kunnen vinden om het lesrooster na te

supermarkt is sowieso al een happening

zijn inmiddels in hoger beroep gegaan. Hun

leven. Tja, dan houdt alles op natuurlijk.

in het anders zo rustige dorpje in de

eigen kinderen scharrelen waarschijnlijk stil-

Zou de Commissie Onderwijstijd, die zich

Noordoostpolder, maar nu bleek daarbij

letjes op kousenvoetjes door het huis.

heeft gebogen over de vraag hoeveel uur

ook nog eens de complete voorraad

onderwijs noodzakelijk is, de school begrip-

chocoladeletters, marsepein en andere

vol tegemoet treden? De examenkandidaat hoopt in ieder geval van niet.

Sintartikelen te zijn geroofd! ‘Nagele

De vrijwillige ouderbijdrage betalen is niet

zonder strooigoed’, kopte de plaatselijke

verplicht. Het heet per slot van rekening

krant dan ook volkomen terecht. De

niet voor niets de vrijwillige bijdrage. Maar

Flevolandse kinderen zagen de Sinter-

scholen hopen natuurlijk wel dat zoveel

De Citotoets kent iedereen. Verreweg de

klaastijd met enige bezorgdheid tege-

mogelijk ouders toch over de brug komen,

meeste kinderen maken deze test aan

moet, de goedheiligman zou immers

zóveel heeft de overheid nu ook weer niet

het eind van de basisschool. Maar scholen

geen tijd meer hebben om de voorraad

over voor onderwijs. Een school die een

mogen ook kiezen voor een andere toets

aan te vullen. Maar al snel bleek dat er

bijdrage van de ouders vraagt, moet dat

om te bepalen wat een leerling kan; de

nog mensen zijn die zich het lot van de

per schooljaar opnieuw doen. De ouder die

Citotoets is immers niet verplicht. Zo nam

medemens aantrekken. De meisjes van

betaalt, kan dan elke keer weer beslissen

een school in Bovenkarspel onlangs de NIO-

een grote koekjes- en chocoladefabriek

om al dan niet te betalen. Een heel gedoe,

toets af bij de achtstegroepers. NIO staat

in Noord-Holland (we noemen geen

vond de directie van een school in Alkmaar.

voor Nederlandse Intelligentietest voor

namen) reisden onmiddellijk met een

Onder het mom van ‘het voor de ouders

Onderwijsniveau. Uitstekend dus om te

truck vol snoep- en strooigoed af naar de

gemakkelijker willen maken’, werd aan alle

bepalen wat een leerling in zijn mars heeft.

polder en deelden met ruime hand uit.

ouders een brief gestuurd met daarin de

Na het bepalen van de uitkomsten bleek

Zo werd in Nagele ternauwernood een

mededeling dat er maar één keer hoefde

dat een stuk of zes leerlingen niet zo hoog

drama voorkomen.

te worden getekend, waarna de school zou

hadden gescoord als de juf had verwacht.

uitgaan van ‘stilzwijgende verlenging’ voor

Heel jammer voor de jongens en meisjes,

zo lang als het kind van de desbetreffende

die daardoor misschien wel níet naar de

‘Kinderen zijn hinderen’, schreef Vadertje

ouder stond ingeschreven. Slim bedacht

havo zouden kunnen. Juf wist raad. Ze liet

Cats in één van zijn gedichten. Voor som-

van de school, maar de Vereniging voor

het zestal de toets - dezelfde! - gewoon

mige mensen een waar woord, dat nog

Openbaar Onderwijs adviseert de ouders

nog een keer maken! Want intelligentie is

steeds zijn geldigheid niet heeft verloren.

toch dringend om met deze regeling niet

misschien niet te trainen, maar ‘oefening

Bijvoorbeeld voor de omwonenden van

stilzwijgend akkoord te gaan!

baart kunst’ gaat echt wel op!

34

I N Z I C H T

F D E E BC RE U M AB E R RI

6000789_34_Actueel.indd 34

22 00 00 8 8

02-12-2008 18:38:08

6000789_Ads.indd 35

02-12-2008 18:38:39

S R E D VOOROU RWIJS E D N O R OVE 0800 5010)3"%2%)+"!!2/03#(//,$!'%. IS BEREIKBAAR OP SCHOOLDAGEN

4)%.., 4533%.4)%.%.$2)%552/&'!.!!2777 TUSSEN TIEN EN DRIE UUR OF GA NAAR WWW.VOO-5010.NL

0800-5010_210x285.indd 1 6000789_Ads.indd 36

20-11-2008 10:49:34 02-12-2008 18:38:51

INZICHT. Sluiting scholen schaadt leefbaarheid Jan Jacob van Dijk wil behoud kleine school

Recommend Documents