Invloed overheidsbeleid op de afzet van brandstoffen Arno Schroten
CE Delft
• Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 • Energie, transport en grondstoffen • Economische, technische en beleidsmatige expertise
• 40 medewerkers • Not-for-profit Opdrachtgevers:
Overheden (Europa, nationaal, regionaal)
Bedrijven, brancheorganisaties en NGO’s Zie onze publicaties op www.ce.nl of @CEDelft
Arno Schroten / 17-11-2015
2
Opzet presentatie • Ontwikkelingen brandstofafzet
• Europese CO2-normen voor voertuigen • Ontwikkelingen in de autobelastingen • Test- vs. praktijkverbruik • Vooruitblik naar 2030 en verder
Arno Schroten / 17-11-2015
3
Afzet motorbrandstoffen is laatste jaren gedaald 16000 14000
Afzet brandstoffen (mln liters)
12000
10000 8000 6000 4000 2000 0 1994
1996
1998
2000
2002 LPG
Benzine
2004
2006
2008
2010
2012
2014*
Diesel
Arno Schroten / 17-11-2015
4
Één van de oorzaken: auto’s worden zuiniger
Sinds ca. 2008 worden nieuwe auto’s steeds sneller zuiniger
Gemiddelde CO2-uistoot (g/km) Nederlands autopark
200 195 190
Gemiddelde CO2-uitstoot (g/km) van nieuw verkochte auto's
200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 2000
185
2002
2004
2006
2008
2010
2012
2014
180 175 170
Dit leidt ertoe dat ook het
165
totale wagenpark steeds
160 2000
2002
Auto's totaal
2004
2006
2008
Auto's benzine
2010
2012
2014
zuiniger wordt.
Auto's diesel
Arno Schroten / 17-11-2015
5
En dat is grotendeels gevolg van overheidsbeleid Meest relevante beleidsmaatregelen
• CO2-normering voor nieuwe voertuigen • Fiscale stimuleringsregelingen zuinige auto’s Andere mogelijke verklaringen:
• Economische crisis leidt tot aanschaf kleinere auto’s • Veranderende preferenties consumenten
Arno Schroten / 17-11-2015
6
CO2-normering voor nieuwe voertuigen • Voor personenauto’s en bestelauto’s gelden CO2-normen voor nieuwe
voertuigen: • Personenauto: 130 g/km in 2015 en 95 g/km in 2021 • Bestelauto: 175 g/km in 2017 en 147 g/km in 2020 • Normen gelden op fabrikant niveau en zijn afhankelijk van de massa van
het voertuig
CO2 normering van personenauto's 160
• CO2-emissies worden bepaald op
150
basis van typegoedkeuring
• Supercredits voor (semi-) elektrische auto’s
Emissie (g/km)
• Gefaseerde invoering
140
130 120 110 100
voertuigmassa (kg) CO2 norm
CO2 doel
Arno Schroten / 17-11-2015
7
Effecten van de CO2-normering • Auto’s worden sneller zuiniger dan voor de invoering van de CO2-
normen. • Voor minstens 2/3 zou dit het gevolg zijn van de invoering van de CO2normen. • Invloed op brandstofmix (zeer) beperkt
Bron: Ricardo-AEA (2015)
Arno Schroten / 17-11-2015
8
Doel voor 2015 is inmiddels al bereikt… • Tussen 2008 en 2014 zijn nieuwe personenauto’s in de EU 20-25%
zuiniger geworden (op de testcyclus). • Voor de periode tot 2020 wordt eenzelfde verbetering verwacht
Bron: Ricardo-AEA (2015)
Arno Schroten / 17-11-2015
9
Toekomstige CO2-normen • Aanscherping van de normen voor 2025 verwacht:
• Personenauto: 75-85 g/km • Bestelauto: onbekend • Dit zal leiden tot zuinigere conventionele auto’s en meer druk voor fabrikanten om (semi-)elektrische auto’s te gaan aanbieden.
• Daadwerkelijke groei (semi-)elektrische auto’s ook afhankelijk van kostenontwikkelingen en fiscaal beleid • Voor vrachtauto’s en bussen wordt in 2016/2017 een verplichting
ingevoerd om de CO2-uitstoot van nieuwe voertuigen vast te leggen • Opstap naar toekomstige CO2-normen?
Arno Schroten / 17-11-2015
10
Ook een belangrijke rol voor de autobelastingen • Sinds 2008 zijn de autobelastingen in Nederland sterk vergroend
• Belangrijkste autobelastingen in Nederland: • Accijns • BPM: aanschafbelasting • MRB: motorrijtuigenbelasting
• Bijtelling: voor leaseauto’s • Zowel de BPM als de bijtelling zijn de afgelopen jaren gedifferentieerd naar CO2 • MRB-vrijstelling voor zeer zuinige auto’s
Arno Schroten / 17-11-2015
11
Ontwikkelingen in de autobelastingen sinds 2008
Arno Schroten / 17-11-2015
12
Fiscaal beleid is sterke stimulans voor aanschaf zuinige auto’s • In 2008 was Nederland een Europese middenmoter wat betreft
zuinigheid nieuwe auto’s, inmiddels zijn we echter koploper 200 190
CO2-uitstoot (g/km)
180 170 België
160
Denemarken
150
Duitsland
140
Frankrijk Nederland
130
Zweden
120
110 100 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Arno Schroten / 17-11-2015
13
Aandeel fiscaal beleid in toename zuinigere auto’s • Verschillende redenen voor toename gemiddelde zuinigheid auto’s:
• Autonome technologische ontwikkeling (CO2-normen) • Verandering consumentenpreferenties (o.a. economische crisis)
• Aandeel fiscaal beleid is in jaren 2011-2013 ca. 40-50% geweest. • Fiscaal beleid heeft er voor
gezorgd dat nieuwe auto’s in 2013 10% zuiniger zijn dan in situatie zonder fiscaal beleid
Verandering gemiddelde CO2-emissies nieuwe auto's (g/km)
• Fiscaal beleid 2007 0
2008
2009
2010
2011
2012
2013
-5 -10 -15 -20 -25 -30 Fiscaal beleid Verandering consumentenpreferenties Autonome technologische ontwikkeling Bron: PRC & TNO (2014); bewerking CE Delft
Arno Schroten / 17-11-2015
14
Effecten op de brandstofmix (nieuwverkopen) • Aandeel diesels in nieuw-
verkopen tussen 20% en 30% • Sterke fluctuaties: • 2009: 9% diesels in B-segment • 2011: 44% diesels in B-segment
• 2013: 16% diesels in B-segment Bron: PRC & TNO (2014)
• Opkomst van (plug-in)
hybride auto’s • Marktaandeel gegroeid naar 12% in 2013
Bron: PRC & TNO (2014)
Arno Schroten / 17-11-2015
15
Belangrijkste wijzigingen in Autobrief II BPM
• CO2-differentiatie wordt minder sterk (verhoging vaste voet) • BPM voor plug-ins gaat fors omhoog • BPM wordt gedeeltelijk afgebouwd (12%) Bijtelling • Verlaagde bijtelling voor zuinige auto’s verdwijnt op termijn (m.u.v. volledig elektrische auto’s) • Algemeen bijtellingstarief daalt van 25% naar 22%
MRB • Generieke verlaging van 2% • Op termijn verhoging voor relatief vuile, oude diesels met 15%
Arno Schroten / 17-11-2015
16
Effect op brandstofmix • Aandeel diesels in nieuwverkopen neemt komende jaren af
• Aandeel plug-ins daalt sterk (naar 0% in 2020), aandeel EV’s neemt toe
Bron: PRC & TNO (2014)
Arno Schroten / 17-11-2015
17
Effect op brandstofverbruik nieuwverkopen • Brandstofverbruik nieuwverkopen blijft afnemen, maar wel veel minder
snel dan de afgelopen jaren. • Omvang daling sterk afhankelijk van verwachte aantal EV’s
Bron: PRC & TNO (2014)
Arno Schroten / 17-11-2015
18
Effecten op brandstofverbruik totaal park De daling in de CO2-uitstoot (en brandstofverbruik) van het totale
Totale CO2-emissies personenauto's (Mton)
wagenpark als gevolg van het gevoerde fiscale beleid zet niet verder door 20.8 20.6 20.4 20.2 20.0 19.8 19.6 19.4 19.2 19.0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Belastingpakket Autobrief II
Belastingpakket 2016
Belastingpakket 2015
Belastingpakket 2012
Trend 2010-2014
Arno Schroten / 17-11-2015
19
Intermezzo: test vs. praktijkverbruik • Groeiende verschillen tussen test- en praktijkverbruik
• O.a. doordat fabrikanten gebruik maken van geboden ruimte in de test, en brandstof besparende technieken in de praktijk niet altijd worden toegepast.
Bron: ICCT (2015)
Arno Schroten / 17-11-2015
20
Intermezzo 2: de praktijk NOx-emissies • Ook bij luchtvervuilende emissies zie je grote verschillen tussen praktijk
en test. Vooral bij NOx-emissies diesel. • Aangescherpte testprocedures kunnen leiden tot kleinere
0,7
afwijkingen
0,6
• Dit zal waarschijnlijk leiden tot dieselauto’s.
Emissies (g/km)
stijging kosten van met name
0,5
0,4 0,3 0,2
0,1 0 Euro-3
Euro-4
Euro-5
Norm Diesel
Praktijk Diesel
Norm Benzine
Praktijk Benzine
Euro-6
Arno Schroten / 17-11-2015
21
Vooruitblik naar 2030 en verder… • SER Energieakkoord: -60% in
Biofuels & efficiency
New & all renewable
CO2-uitstoot transport in
2050 t.o.v. 1990 • In 2030 ca. 17% CO2 reductie • Verschillende routes om dit
te realiseren • Maar afzet fossiele brand-
Efficient fossil
Fossil electricity & hydrogen
stoffen moet altijd fors afnemen:
• 66-72% in 2050 t.o.v. 2010 • 28-42% in 2030 t.o.v. 2010
Arno Schroten / 17-11-2015
22
Bedankt voor uw aandacht! Arno Schroten
[email protected] 015-2150150
Arno Schroten / 17-11-2015
23