Investeren in Nederland Taco van Hoek
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
1
Inleiding
Investeren in Nederland • Initiatief: Aedes, BNL, BZK, EIB • Toekomstverkenning, geen voorspellingen • Scenariostudie: 2010-2040 • Kader voor denken over strategisch beleid
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
2
Inleiding
Drie scenario’s • Dynamische Agglomeraties – hoge economische en demografische groei – ruimtelijke concentratie rond sterke steden • Evenwichtige Groei – trendmatige economische en demografische groei – evenwichtige ruimtelijke spreiding • Ruimtelijke Segregatie – lage economische en demografische groei – trek naar gebieden met voorzieningen NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
3
Nationaal beeld
Huishoudensontwikkeling 2010-2040 9,5
Aantal in miljoenen
9,0
8,5
8,0
7,5
7,0 2010
2015
2020
Dynamische Agglomeraties
2025 Evenwichtige Groei
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
2030
2035
2040
Ruimtelijke Segregatie
4
Nationaal beeld
Uitbreidings- en vervangingsvraag woningbouw, 2010-2040 1.600
Aantal woningen in duizenden
1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 Uitbreiding Dynamische agglomeraties
Vervanging Evenwichtige groei
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
Ruimtelijke segregatie
5
Nationaal beeld
BBP-volumegroei per capita 180
Index 2010=100
170 160 150 140 130 120 110 100 2020
2030
2040
2020
2030
DA
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
EG
2040
2020
2030
2040
RS
6
Nationaal beeld
BBP-volumegroei excl. zorguitgaven per capita 180
Index 2010=100
170 160 150 140 130 120 110 100 2020
2030
2040
2020
2030
DA
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
EG
2040
2020
2030
2040
RS
7
Nationaal beeld
Sterke stijging opleidingspeil 2010 Laag Midden
2040 (EG) Hoog
Laag Midden
Hoog
Aandelen in procenten < 25 jaar
12
63
25
9
64
27
25 tot 30 jaar
11
40
49
7
41
52
30 tot 50 jaar
16
38
46
7
37
56
50 tot 70 jaar
33
30
37
11
37
52
70 tot 80 jaar
56
20
24
20
38
42
Vanaf 80 jaar
65
16
19
25
35
40
Gemiddeld
29
33
38
13
38
49
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
8
Nationaal beeld
Ontwikkeling koop en huur, 2010-2040 2010
Tot 30 jaar
30 tot 70 jaar
Vanaf 70 jaar
Totaal
2040 (EG)
Koop
Sociale huur
Vrije huur
Totaal
Koop
Sociale huur
Vrije huur
Totaal
223
413
42
678
211
406
72
689
33%
61%
6%
100%
31%
59%
10%
100%
3.402
1.550
204
5.156
3.257
1.338
341
4.936
66%
30%
4%
100%
66%
27%
7%
100%
548
607
93
1.242
1.429
845
240
2.514
44%
48%
7%
100%
57%
34%
10%
100%
4.173
2.564
339
7.076
4.879
2.589
653
8.139
59%
36%
5%
100%
60%
32%
8%
100%
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
9
Nationaal beeld
Verdeling van koop en huur, naar woz-klasse 2.500
duizend woningen
2.000
1.500
1.000
500
0 <100.000
100.000-150.000
150.000-200.000 Huur
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
200.000-250.000
>250.000
Koop
10
Nationaal beeld
Huishoudensontwikkeling tot 2060 6,0
Miljoenen
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0 2013
2020
2030 tot 65
2040
2050
2060
vanaf 65
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
11
Nationaal beeld
Transformatie vastgoed Overcapaciteit in miljoen m2
Beschikbaar voor conversie
Potentieel aan woningen
Kantoren
7,6
25%
20.000
Winkels
1,6
60%
10.000
Verzorgingstehuizen
8,0
25%
20.000
Totaal
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
50.000
12
Nationaal beeld
Voorraad utiliteitsgebouwen in gebruik, in miljoen m2 2010
2040 Dynamische Evenwichtige agglomeraties groei
Bedrijfsruimten
Ruimtelijke segregatie
258
383
340
290
Kantoren
69
79
74
69
Winkels
53
60
54
49
Onderwijs
40
50
44
38
Zorg
27
49
42
37
Overig
19
23
21
18
Totaal
466
645
575
502
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
13
Nationaal beeld
Ruimtegebruik per werknemer 25,0 24,5 24,0 23,5 23,0 22,5 22,0 21,5 21,0 20,5 20,0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Handel en Industrie
Zakelijke en ICT dienstverlening
Banken en Verzekeraars
Overheid en nonprofit
Totaal
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
14
Nationaal beeld
Online bestedingen detailhandel 12
Aandeel in procenten
10
8
6
4
2
0 2000
2005
2006
2007
2008
Food
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
2009
2010
2011
2012
Non-food
15
Nationaal beeld
Uitbreidings- en vervangingsvraag utiliteitsgebouwen, 2010-2040 200
In miljoen m2
180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Uitbreiding Dynamische agglomeraties
Vervanging Evenwichtige groei
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
Ruimtelijke segregatie
16
Regionale ontwikkelingen
Huishoudensgroei naar landsdeel 2010
2040 Dynamische Evenwichtige Agglomeraties Groei
Ruimtelijke Segregatie
Randstad Noord
1.817
573
389
255
Randstad Zuid
1.611
376
265
144
773
72
62
38
Oost
1.500
321
256
204
Zuid
1.743
215
122
61
Totaal
7.444
1.557
1.094
702
Noord
In duizenden NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
17
Strategisch beleid
Drie ruimtelijke beleidsstrategieën • Strijd om de ruimte herleeft in drukgebieden; ruimte bieden en concurrentie bevorderen • Meer loslaten en minder sturen in ontspannen woningmarkten • Intensievere sturing en regionale samenwerking in krimpgebieden
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
18
Conclusies
Conclusies • Nederland is niet af betekenisvolle uitbreiding en toenemende vervanging
• Omslag in ruimtelijk denken nodig negatieve beeldvorming rond groene woonlocaties en sloop adresseren
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
19
NEPROMNEPROM -ledenvergadering – Amsterdam, 14 oktober 2015
20