Datum: Votum / zegengroet Openingslied wet Lied na de wet Gebed om opening van Gods Woord Kinderlied / schoolpsalm 1e schriftlezing Lied na de schriftlezing 1 2e schriftlezing Lied na de schriftlezing 2 Tekst Preek Amenlied na de Preek
6 apr. 2014 (wk 14) 09:30 Zoetermeer Psalm 103 : 1 Psalm 103 : 3 Psalm 28 : 4 Marcus 8 : 27 - 9 : 1 GKB 152 --Marcus 8 : 34 - 35 GKB 89 : 1 en 4
Collecte Gebed over Preek en Voorbeden Slotzang Zegen De Heer zegent jullie en beschermt jullie, De Heer kijkt jullie welwillend aan en is jullie genadig, De Heer heeft jullie lief en geeft jullie vrede
GKB 113
! Intro: Wie is Jezus? ! !
We zijn bezig Jezus' leven te volgen, in onze de serie preken over Marcus.! En hier, in Marcus 8 en 9, zijn we precies op de helft van het evangelie. ! Jezus heeft zichzelf intussen bekend gemaakt. In preken, in wonderlijke genezingen, in gelijkenissen en in verbluffende wonderen. Hij gaf duizenden mensen te eten, hij legde weer en wind zijn wil op.!
!
En de vraag die zich steeds weer aandient is: Wie is hij toch?! Wie is hij, dat hij leert met gezag, dat hij de duivelen uitdrijft, de zieken geneest, de zonden vergeeft.! Maar ook: waarom verstopt hij zich? Waarom trekt hij zich terug in nachtelijke gebeden, waarom verschuilt hij zich achter raadselachtige gelijkenissen?! Wat doet hij helemaal in Tyrus, waarom vlucht hij voor Herodes?! En wat moet hij hier in Libanon, in de streek rond Caesarea Filippi?!
!
Nu Marcus tot halverwege zijn evangelie is gekomen, mogen wij, als geoefende Bijbellezers, naar het puntje van de stoel schuiven. Want Marcus schrijft volgens de Joodse verteltraditie en dan weet je: midden in het verhaal, daar vind je de clou. Daar zit de kern waarom de vertelling draait.!
!
En die kern, dat is de vraag die Jezus vandaag stelt, al de twaalf leerlingen:! En jullie, wie zeggen jullie dat ik ben?! En via hen stelt Jezus deze vraag aan al zijn volgelingen. Allen die via de apostelen en hun opvolgers met Jezus in aanraking zijn gekomen, en die hem zijn gaan volgen.! 1 van 6
Wie ben ik voor jou?!
!
Petrus, geeft, namens de apostelen en namens de hele kerk, het gelovige antwoord.! U bent de Messias. U bent de Zoon van de levende God!! Een geweldig moment. Een belijdenis om van de daken te schreeuwen!!
!
Oh Ja? Nou, daar denkt Jezus voorlopig heel anders over (vers 30):! Petrus is amper uitgesproken of Jezus "verbood hen op strenge toon om met iemand hierover te spreken" Waarom? Waarom in Godsnaam?!
!
Omdat Jezus al genoeg mensen achter zich aan had lopen, die zo hun eigen beeld hadden bij de term Messias. Jezus had zijn handen vol aan al die mensen die in hem niet meer zagen dan een wonderdokter, of een weldoener. Als ze nu ook nog eens hun ideeën van "de Messias" op hem zouden gaan projecteren, dan was er geen redden meer aan. Dan zou hij van alles zijn geworden, koning, rebellenleider desnoods, bevrijder. Weg met de Romeinen, weg met hun schrikbewind, en weg met hun vervloekte kruisigingen. Want wij hebben de Messias! Onze man! ! Daar zit Jezus niet op te wachten en dus: monden dicht!!
!
En de uitleg bij dat stilzwijgen, dat is het hart van het Marcus evangelie:! "Hij begon hun te leren dat de mensenzoon veel moest lijden en verworpen worden, en drie dagen later zou opstaan." Jezus zet vanuit het hoge noorden koers naar Jeruzalem, naar Golgotha, en naar het graf, dat hij leeg zal achterlaten.!
!
En de essentie van zijn preek is: Ieder die zijn leven wil behouden zal het verliezen, maar wie zijn leven verliest omwille van mij en het evangelie, zal het behouden. !
! Wat ik wil behouden! !
En dus vragen wij, als zijn volgelingen, ons af: ! Wat wil ik behouden en wat niet? !
! "Ieder die zijn leven wil behouden ... " zo opent Jezus zijn dringende waarschuwing.! !
Kennelijk kun je, als volgeling van Jezus niet vasthouden aan datgene wat je beschouwt als jouw leven. Terwijl je dat wel wilt.!
!
En kennelijk willen mensen dat heel graag. Daarom worden er in deze geschiedenis over en weer zulke zware woorden gebruikt. Lees maar mee:! Jezus verbiedt in vers 30 op strenge toon om meteen te gaan rondbazuinen dat hij de Messias is. Want hij wil en kan niet om het lijden heen, en dus kan en wil hij daar ook in zijn onderwijs niet omheen. Die boodschap moet eerst landen. Een Messias die niet lijdt is ondenkbaar. Alleen over een lijdende Messias mag de verkondiging gaan.!
!
Dat wordt er opnieuw iemand streng, en dat is Petrus, die namens de volgelingen spreekt.! Hij wijst Jezus fel terecht. Jawel. Er zijn harde woorden nodig om Jezus van zijn onzalige voornemens af te brengen. "Dat verhoede God" Het is hard tegen hard. En Jezus raakt de kern als hij vervolgens Petrus voor een "Satan" uitmaakt! Een duivelse tegenstander! Dat is niet gering! Maar dit is dan ook het hart van het evangelie, hier staat de redding van de mensheid op het spel! En wie anders dan Satan, steekt dan zijn kop? Die heeft hier veel te verliezen!! ! 2 van 6
Hij nestelt zich in Petrus, en zo ook in alle toekomstige volgelingen, met deze leugen, dat je je eigen leven zou kunnen behouden. Hier sluit Marcus rechtstreeks aan bij Genesis 3. Daar was dezelfde Satan, vermomd als een slang, ook aan het woord. ! En daar zei hij tegen de mens: "Sterven? Sterven? Als je van die boom eet? Kom nou... Dat geloof je toch zeker zelf niet. Je zult helemaal niet sterven. Je zult zijn als God, en toch gewoon doorleven. Je zult zelf uitmaken wat goed is en wat niet, zonder je druk te hoeven maken over Gods oordeel." !
!
En hier zit De Satan op exact dezelfde golflengte. Hij houdt ons een Messias voor die alle problemen netjes oplost, maar die niet hoeft te sterven. ! Dat is niet alleen een leugen maar ook een heel grote verleiding. ! Als we ons heel diep afvragen waarom Jezus moest lijden, waarom God zijn geliefde Zoon zonodig moest straffen, en de zonden niet gewoon, zonder meer, kon vergeven. Dan wordt het angstig stil. Dan komen we er niet uit, en ook de hele huiskring draait er om heen.!
!
Natuurlijk, we zijn groot geworden bij het gereformeerde begrippenapparaat. We hebben vragen uit ons hoofd geleerd die onze vragen niet waren, en antwoorden die ons begrip te boven gingen, ook al waren we nog zo slim. En lijken het eerder dooddoeners dan verlossende woorden.! Ellende, verlossing, dankbaarheid, schuld, en onze enige troost, ook al klaagt mijn geweten mij aan. Maar als ik eerlijk ben dan zit mijn wereld heel anders in elkaar. ! Dan vind ik het eigenlijk wel prima gaan zoals het gaat. ! Ik kan misschien een paar heel concreet misstappen van mijzelf bedenken. ! Ik zou meer tijd voor mijn gezin moeten uittrekken, en minder naar foute films kijken.! En laatst was ik weer eens behoorlijk driftig, en ik reed door rood.! En ik kan ook wel een paar heel concrete misstanden in de wereld aanwijzen: armoede honger en verdrukking. En de economische crisis. En kanker natuurlijk. Daar moeten we nodig vanaf.!
!
Weet je, als God nu eens wat minder moeilijk deed over mijn misstappen (die ik mezelf, of mijn medemensen trouwens best wil vergeven), en eindelijk eens zijn schouders zou zetten onder de misstanden, dan waren we al een stuk verder. Dat zou al een hele troost zijn. Dat is het leven dat ik wil behouden, ondanks al mijn uit het hoofd geleerde praatjes over het plaatsvervangend lijden en sterven van Jezus. !
! raak ik kwijt! ! Wat ik wil behouden, dat raak ik kwijt! !
Ieder die zijn leven wil behouden zal het verliezen. Zo eerlijk is Jezus.! Hij komt niet om de gevolgen van de zondeval weg te werken, maar om de zondeval als zodanig terug te draaien.! En daarom valt Jezus zo fel uit tegen Petrus. En hij wendt zich af. ! Ga weg, achter mij Satan, jij denkt alleen maar aan wat de mensen willen.! Mensen willen het ongeveer dit: precies doen wat ze zelf goed vinden, en een God die doet wat zij zeggen.!
!
En dat heeft God niet te bieden. Gelukkig niet. Want God heeft iets beters.! God gaf aan de mens, de kroon op de schepping, een riante en respectvolle plaats op deze wereld. Beeld van God, geliefd door God, en zelf ook vol liefde voor zijn Schepper en 3 van 6
Vader. Dat was het oneindig rijke leven dat God voor de mens in gedachten had. Dat was wat God wil. Dat was het doel van ons menselijk leven.!
!
Dat grote goed en die oneindige liefde heeft de mens veracht.! Hij wilde God niet langer boven zich, en liet zich verleiden door de gedachte dat hij veel beter zelf zou kunnen uitmaken wat goed is en wat niet. Dat leek de mens een manier van leven waarin hij veel beter tot zijn recht zou komen.! En toen was God consequent. Toen maakte hij er een eind aan, aan dat leven.! Aan het leven dat de mens van God had gestolen, om er eigenhandig mee aan de slag te gaan. !
!
De mens, die nog steeds geweldig slim en sterk was, die nog steeds een hele wereld zou kunnen winnen, werd sterfelijk. Alles wat hij in zijn leven zou verwerven, zou hij vanaf nu bij z'n dood kwijtraken. ! Dat is de vloek van Genesis 3. De mens zal met pijn en moeite een bestaan kunnen opbouwen, in een wereld die vijandig is en tegenwerkt. Maar alles wat je hier bij elkaar sprokkelt, en alles waar op je hebt vertrouwd, tot en met je eigen prachtige lichaam, je moet het achterlaten. En er blijft op den duur niets van over.! Dat is Jezus eerlijke en dringende boodschap: als je dat leven wilt behouden, dan zul je het verliezen. En als je mij alleen wilt inschakelen en jou aardse bestaan te rekken of te veraangenamen, dan wijs ik je terecht. Ga terug, achter mij. En volg mij. Denk niet alleen aan wat jij als mens wilt, maar aan aan wat God wil..!
! maar wat ik offer aan Jezus! !
Wat ik wil behouden raak ik kwijt, maar niet wat ik offer aan Jezus.! Het volgen van Jezus vraag offers. Maar zover zijn we nog niet.!
!
Eerst moeten we nog de stap zetten dat het Messiaanse werk van Jezus zelf een offer vraagt. Daarover spreekt hij in alle openheid.! Allerlei dingen mogen in Marcus 8 niet gezegd worden, maar dit wordt heel openlijk besproken: dat hij veel zou moeten lijden. Niet omdat hij per ongeluk klappen zou krijgen, of zichzelf in een ravijn zou storten of zo. Het lijdensonderwijs is heel duidelijk over het feit dat Jezus verworpen zou worden en dat hij na een rechtszaak gedood zou worden. Onschuldig ter dood veroordeeld worden. !
!
Dat kan ons, als we eerlijk zijn, behoorlijk dwars zitten.! De standaard antwoorden uit de gereformeerde geloofsleer gaan hier vrij gemakkelijk mee om, en spreken vaak in juridische termen over Jezus dood. Jezus draagt namens de mensheid een straf. God wil dat aan zijn gerechtigheid wordt voldaan.! Mensen uit de 16e eeuw waren gewend aan machtige vorsten die bijzonder gesteld waren op eer en hun gezag. Iemand die tegen het gezag van een vorst in ging, die speelde met zijn leven. Wij kennen dat niet meer zo. We zijn gewend aan democratieën met symbolische koningen. Dan zeggen die klassieke antwoorden je weinig meer.! Daar komt nog bij dat we, in onze huiselijke manier van spreken over God, de Vader en de Zoon teveel uit elkaar hebben getrokken. Dan wordt er een Zoon gestraft door een kennelijk boze Vader, en dat uit liefde voor ons. Wij zouden toch ook niet ons ene kind een afstraffing geven voor iets wat het andere kind misdaan heeft. Hoe rechtvaardig is dat helemaal?!
!
Als wij toch willen vasthouden aan de Bijbelse boodschap dat Jezus dood noodzakelijk was, dan kunnen we beter terugvallen op een ander type beeldspraak. ! 4 van 6
Bijvoorbeeld de voluit Bijbelse beeldspraak van het huwelijk. Van de mensheid als ontrouwe echtgenote, en God als diepgekwetste man. Die ondanks de ontrouw vasthoudt aan zijn liefde en zijn trouwbelofte. Die zijn ontrouwe echtgenote nadrukkelijk laat weten dat hij op het hart getrapt is, maar haar toch niet verwerpt. En die dus doorleeft met de pijn die veroorzaakt is. Hij vergeeft de zonde en neemt zelf de pijn voor zijn rekening. ! Deze voorstelling van zaken doet ook veel meer recht aan Gods eenheid, en de innige verbondenheid van de Vader en de Zoon. ! God rekent aan hij kruis voorgoed af met de pijn en de schuld. Daar werd de Zoon tijdelijk door de Vader verlaten, opdat wij nooit meer door God verlaten hoeven worden.!
!
En het voorbeeld van het huwelijk maakt ook de innige verbondenheid van Jezus met de kerk duidelijk. Daarom zegt Jezus: wie mij op die weg van verzoening wil volgen, moet ook zelf zijn kruis op zich nemen. Het is een weg van herstel, die niet buiten ons omgaat.! Onze relatie met onze Vader en Schepper wordt hersteld, en dat betekent afstand nemen van een leven waarin we onze eigen keuzes maakten, en zo al verder bij God vandaan raakten. We leggen ons leven opnieuw in Gods hand, we volgen Jezus.! Hij wordt onze Heer en onze verlosser.! Dat betekent een offer, voor al die mensen die zichzelf zouden willen handhaven. Niet wat ik zelf vind, en hoe ik oordeel over mijn leven, maar Jezus' hoge standaarden gelden voortaan. Ik verlies mijn leven omwille van Jezus, mijn Heer! Maar het betekent ook een offer voor die mensen die zich wel dag in dag uit zorgen maken over hun zonden en die zich nauwelijks kunnen voorstellen dat Jezus ze werkelijk om niet heeft verlost. Die steeds weer in zichzelf op zoek gaan naar redenen waarom Christus hen zou willen aannemen. Verlies jezelf omwille van het evangelie. Dat wil zeggen: het goede nieuws dat de overwinning op zonde en dood al behaald is, zonder dat jij daar iets voor hebt hoeven doen.!
! krijg ik gegarandeerd terug! !
Wat ik wil behouden, dat raak ik kwijt, ! maar wat ik offer aan Jezus, krijg ik gegarandeerd terug!
!
En zo kunnen we optimistisch afsluiten. Ook al voorspelt Jezus hier barre tijden.! In de loop van de geschiedenis hebben we de werkelijke betekenis van het kruis afgeplakt met het een laag christelijk behangpapier. Bij ons heeft ieder huisje zijn kruisje. En allerhande treurigheid scharen we onder het "kruis dragen."! In Jezus tijd had die betekenisverschuiving natuurlijk nog niet plaatsgevonden.! De toehoorders in Caesarea Filippi konden bij het kruis maar aan een ding denken: ! ter dood veroordeeld door de Romeinen. En dan kreeg je het kruis opgelegd. Hier spreekt Jezus over het opnemen van je kruis. Dat is inderdaad de ultieme zelfverloochening. Het is je reinste doodsverachting.!
!
Inderdaad. En dan toch Jezus volgen? ! Ja, want er is geen andere weg. Zelfhandhaving en zelfrechtvaardiging maken de afstand tot de levende en liefdevolle God alleen maar groter. En dat is erger dan de dood. Zelfs erger dan de meest pijnlijke en vernederende terechtstelling. !
!
Bovendien spreekt Jezus hier over dood en opstanding!! In de verbijstering over de lijdensaankondiging sneeuwt dat deel van de boodschap compleet onder. En het zou tot op de paaszondag een ongehoorde en begrepen boodschap blijven voor de apostelen.!
!
5 van 6
Maar laten wij het niet over het hoofd zien. Zoals Jezus uit de dood is opgestaan, zo zullen ook wij dat doen. Zijn opstanding is daarvan het garantiebewijs. Als wij ons leven volledig stellen in dienst van Jezus, dan stelt hij zijn dood en opstanding helemaal in dienst van onze opstanding. En het herstel van de relatie met God.!
!
Want daar gaat het uiteindelijk om.! Jezus spreekt in alle openheid over zijn lijden, sterven en opstanding. Maar hij zinspeelt in bedekte termen ook al op zijn hemelvaart en zijn wederkomst. ! Hij spreekt over een ontmoeting met de Vader, wanneer hij komt in het gezelschap van de engelen en bekleed met stralende luister. Dan zal hij zich schamen voor allen die zijn lijden en plaatsvervangende offer hebben afgewezen. ! Maar hij zal vol blijdschap en trots spreken over allen die zich voor zijn vernedering niet geschaamd hebben. En die de moed hebben gehad om hun aardse leven volledig los te laten, om er het leven van Jezus voor terug te krijgen.! Een leven zoals God bedoeld heeft, in volmaakte harmonie met de Schepper en de schepping.!
!
Duizend duizendmaal O Heer,! zij u daarvoor dank en eer!!
! Amen! ! Verwerkingsvragen! !
1. Algemeen! Bespreek met elkaar wat je van de preek in het bijzonder is bijgebleven. Wat was nieuw, en wat juist heel vertrouwd? Wat heb je geleerd? Wat raakte je in het bijzonder? Op welke manier zet de preek je in beweging?!
!
2. Je leven behouden! In de preek wordt gesproken over: "Je leven willen behouden"! Zou je dingen kunnen noemen die jij wilt behouden. Of die je lange tijd wilde behouden, maar uiteindelijk toch hebt opgegeven of zelfs moeten opgeven, om Jezus' wil?!
!
3. Jezus moest lijden! Probeer eens in eigen woorden aan te geven waarom Jezus moest lijden.! Mogelijke werkvorm. Stel je voor dat iemand je de vraag stelt: "Waarom kan God de zonden niet zonder meer vergeven, zoals ik bijvoorbeeld mijn kinderen hun fouten vergeef? Waarom moest Jezus daarvoor aan het kruis?"! Welk antwoord geef je dan?!
6 van 6
