Interview met Aloys Kregting De mobilisering van IT Koersen voorspellen met social media Architectuur als ruimtelijke ordening

Magazine voor Informatiemanagement

Interview met Aloys Kregting De mobilisering van IT Koersen voorspellen met social media Architectuur als ruimtelijke ordening

Jaargang 12 - Editie 2 Juni 2013

Vo l .

34

INHOUDSOPGAVE

Om een .ego Magazine traditie compleet te maken, reisde de redactie af naar Zuid-Limburg om een interview af te leggen bij Aloys Kregting. Aloys is CIO van DSM en heeft de CIO of the Year 2011 award

PAGINA 4

Interview met Aloys Kregting gewonnen. We spraken met hem over de CIO of the Year verkiezing en over informatie management binnen DSM. Hier liet Aloys ons kennis maken met een nieuwe term; CIO 5.0.

Architectuur als ruimtelijke ordening In veel organisaties is de infrastruc tuur door de jaren heen min of meer organisch gegroeid. Met ieder nieuw (applicatie) projec t werden nieuwe infrastruc tuurcomponenten binnengebracht en zo ontstond langzaam maar zeker een compleet infrastruc tuurlandschap.

PAGINA 22 IN DEzE UItGAVE Interviews 4 14

Afgestudeerden

Inter view met Aloys Kregting

21

Koersen voorspellen met social media

Oud IM’ers aan het woord

Afgestudeerden januari 2013 - juni 2013

Artikelen

33

Drs. Paul Koetsier

10

De mobilisering van IT

35

Drs. Peter Verboor t

18

De bouwstenen voor je IT-behoef ten liggen voor het oprapen als bedrijf

36

Drs. Zairo Cruz

22

Architectuur als ruimtelijke ordening

.ego Weblog

30

Are you in the driver’s seat of your information vehicle?

Column 9

Iedereen beleggingsexper t

38

Doorbraak mobiele adver tering

Wil je een onderwerp terugzien in de .ego? Twitter mee!

#ego @dotegomagazine

Follow us on

Geachte .ego-er, Aan mij de eer om u van wat inleidende woorden te voorzien voordat u begint aan weer een gloednieuwe editie van het .ego magazine. De vorige keer heef t u kunnen genieten van vier volwaardige ar tikelen van (voormalig) SBIT’ers. Ditmaal hebben we wederom een handvol ar tikelen van eigen hand zozeer weten te polijsten dat we ze door u dur ven te laten lezen. We beginnen met Carlijn en Joep, die ruimschoots de tijd kregen voor een inter view met de huidige CIO van DSM: t weevoudig “CIO of the year” Aloys Kregting. Stijn en ik hebben woordvoerder Vincent van Leeuwen van technologie star t-up SNTMNT in kor te tijd het spreekwoordelijke hemd van het lijf kunnen vragen over de Twit ter sentiment- analyse, waarmee zij beleggers hopen te kunnen assisteren. Julien Erens beschijf t hoe hij de obser vaties van Nicholas Carrs paper “IT doesn’t mat ter” concreet heef t gemaakt voor zijn onderneming. Daarnaast verschaf t Rabobank ons inzicht in hoe zij als bank de verschuiving naar mobiel ondersteunen in het ar tikel Mobile Device M anagement. Verder heef t de .ego weblog wederom een spraakmakend ar tikel geselecteerd. Omdat we weten dat je er stiekem geen genoeg van kunt krijgen is er zelfs een sur vey (en meer!). Kor tom, het is weer een bomvolle editie. Food for thought voor de hongerige lezer. Hoog tijd voor mij om u veel leesplezier te wensen. Bij deze.

COLOFON

Sjoerd Hoogendoorn

Het semi- wetenschappelijke magazine .ego is een uitgave van studievereniging Asset | SBIT in samenwerking met alumnivereniging EKSBIT. Asset | SBIT is de Tilburgse vereniging voor studenten Information M anagement en andere geïnteresseerden in dit vakgebied. Het magazine wordt verspreid onder alle leden van Asset | SBIT en de alumnivereniging EKSBIT, de medewerkers van het depar tement Information Systems and M anagement aan Tilburg Universit y en geïnteresseerden uit het bedrijfsleven.

Redactieadres

Redactie

Grafisch Ont werp

Oplage

Asset | SBIT Kamer E116 t.a.v. redactie .ego Postbus 90153 50 0 0 LE Tilburg [t] 013 – 466 2998 [f] 084 - 839 1373 [e] [email protected] [i] w w w.egomagazine.nl

Jeroen Bekkers Xander Bordeaux Joep van Dingenen Gieljan Everaer t Carlijn Frins Sjoerd Hoogendoorn Stijn IJzermans M ark M usters Ger tjan Scholten

SBIT DsK.

10 0 0 exemplaren

Vormgeving

Copyright

Rodney Dekkers Dion Duimel Wouter van Ooijen Bar t Ot tenheim

Voor overname van (delen van) ar tikelen dient schrif telijk toestemming te worden gevraagd aan de redactie. In de ar tikelen gedane uitspraken vallen onder de verant woordelijkheid van de desbetref fende auteurs.

Druk Orangebook | almanakken & verenigingsbladen w w w.orangebook.nl

Aloys Kregting, DSM

‘‘

‘‘

Smartphones zijn in meerdere opzichten gevaarlijke apparaatjes

Om een .ego Magazine traditie compleet te maken, reisde de redac tie af naar Zuid-

Limburg om een inter view af te leggen bij Aloys Kregting. Aloys is CIO van DSM en heef t d e C I O o f t h e Ye a r 2 011 a w a r d g e w o n n e n . W e s p r a k e n m e t h e m o v e r d e C I O o f t h e Ye a r

verkiezing en over informatie management binnen DSM. Hier liet Aloys ons kennis maken met een nieuwe term; CIO 5.0.

4

Interview met Aloys Kregting Door: Joep van Dingenen en Carlijn Frins ‘ E e n m o e i l i j k e b e s l i s s i n g ’, z o v e r w o o r d t K r e g t i n g d e k e u z e d i e z i j n c a r r i è r e e e n e n o r m e b o o s t h e e f t g e g e v e n . N a d r i e j a a r i n Zw e d e n b i j U n i l e v e r t e h e b b e n g e w e r k t , w e r d h i j g e v r a a g d C I O t e w o r d e n b i j N u m i c o . E e n m i n d e r m a c h t i g b e d r i j f, m a a r d a t h i j d e f u n c t i e v a n C I O k o n aannemen, trok hem over de streep om het avontuurlijke leven als expat op te geven.

Als eerste vroegen wij Aloys wat hij van zijn werk bij DSM

Werkwijze bij DSM

vindt. ‘Ik heb nog geen moment spijt gehad van mijn overstap

Natuurlijk waren wij benieuwd of er bij DSM gebruik wordt

naar DSM’, zo ver telt hij. ‘Het mooie aan DSM is dat het hier

gemaakt van nieuwe technologieën en werkwijzen. Uiteraard

niet alleen om pure winst maken gaat. Het bedrijf geef t echt

is dit bij DSM gebruikelijk. Aloys geef t aan dat er ten eerste

om People en Planet. DSM bereikt dit onder andere door een

op verschillende manieren gebruik wordt gemaakt van Cloud

overeenkomst met het World Food Programme van de Verenigde

Computing. Als voorbeeld geef t hij de e -mail ser vice bij DSM

Naties. M omenteel worden door deze overeenkomst 15 miljoen

en een aantal HR applicaties zoals de salarisver werking.

kinderen van een gezonde maaltijd voorzien. Vaak missen de

‘M aar’, zegt Aloys, ‘alle Cloud ser vices hebben op dit moment

basisingrediënten zoals vitaminen en mineralen in maaltijden

nog drie grote structurele problemen. Dat zijn de beveiliging,

van kinderen uit derde wereld landen. DSM kan hier, als vinder

maar ook interoperabiliteit. Aanbieders van de Cloud willen

van voedingsoplossingen, iets aan doen. In de komende jaren

alles aan zichzelf verbinden, Google doet dit bijvoorbeeld in

zal de 15 miljoen uitgebreid worden naar 30 miljoen kinderen

ex treem sterke vorm. Juist dat, samen met het feit dat we nog

die een gezonde maaltijd kunnen krijgen.

veel gebruik maken van legacysystemen, maakt het gebruik voor ons erg lastig. Een derde probleem van de Cloud zijn de

Naast People en Planet denkt DSM echter ook aan de derde

prijzen. Zo lukt het aanbieders nog steeds niet gebruik te maken

P; Profit. ‘We maken natuurlijk wel gezonde winst, maar dit

van usage based prijzen. We betalen bijvoorbeeld veel geld

gebeur t altijd met het oog op People en Planet’, legt Aloys

voor licenties en instaptarieven. Het is niet zo slim om hier van

uit. ‘We leveren producten die minder impact hebben op

als aanbieder gebruik te maken. Juist omdat de public cloud

het milieu. Zo hebben we bijvoorbeeld materialen van de

nog zo onvolwassen is, ga je op zoek naar eigen oplossingen.

iPhone milieuvriendelijker kunnen maken. DSM maakt veel

Bij DSM maken we dus gebruik van een private cloud.

voedingsoplossingen maar ont wikkelt daarnaast ook nieuwe materialen. We proberen deze M aterial Sciences wel te

Een andere werkwijze waar bij DSM veel gebruik van wordt

combineren met Life Sciences. Zo produceren we bijvoorbeeld

gemaakt is het nieuwe werken. ‘Niemand heef t meer een

materialen die je in het lichaam kunt gebruiken, je kunt hierbij

eigen kantoor’, legt Aloys uit. ‘Dit is een enorm voordeel

denken aan knieschijven.’

voor DSM. Als je mensen opsluit in een konijnenhok zijn ze

Over DSM Koninklijke DSM N.V. is een mondiale onderneming die vanuit wetenschappelijke basis actief is op het gebied van gezondheid, voeding en materialen. Door zijn unieke competenties in Life Sciences en Materials Sciences met elkaar te verbinden bewerkstelligt DSM economische welvaart, milieuverbetering en maatschappelijke vooruitgang en creëert daarmee duurzame waarde voor al zijn stakeholders. Voor meer informatie over DSM kun je terecht op www.dsm.com.

5

niet meer bereikbaar voor mensen in en buiten het gebouw.

place, Any device. Dit dekt precies de lading van het nieuwe

Onze werknemers komen door het nieuwe werken op veel

werken’, zo licht hij toe. ‘Je kunt altijd je werk doen, ook al

meer plaatsen en zijn veel beter zichtbaar. Je moet door het

zit je op een ander stuk van de planeet. M et je iPhone kun je

nieuwe werken echter ook de cultuur in het bedrijf veranderen.

nu door middel van een live streaming meedoen in een sessie

Bij andere bedrijven zie je soms dat werknemers last krijgen

op het kantoor van DSM.’ Triple A gaat echter niet alleen over

van een burn- out. Als je werkt vanuit huis heb je immers

het nieuwe werken. Ook Bring Your O wn Device heef t hier

geen natuurlijk star t en stop moment. Omdat we dit wilden

sterk mee te maken. ‘Vroeger waren bij DSM alle apparaten

voorkomen, hebben we het management getraind op het

voorgeschreven, niet alleen laptops maar ook telefoons. Ik

herkennen van stress-signalen. Tevens moet dit management

vind deze standaardisatie echter niet nodig. Natuurlijk kun je

nu werknemers beoordelen op output en niet op basis van

nog steeds een company standard apparaat krijgen, maar veel

aanwezigheid. De werknemers hebben een vir tual team training

mensen hebben de voorkeur om zelf iets te kopen.

gekregen en er is een speciaal vITalit y programma opgesteld. Hier kunnen werknemers bijvoorbeeld een health check krijgen.’

Als reactie op deze nieuwe werkwijzen vroegen we of er ook wel eens systemen zijn geïntroduceerd waar meer weerstand

Aloys licht verder toe dat het nieuwe werken niet alleen invloed

tegen was. Aloys geef t aan dat dit niet vaak het geval is.

heef t op de werknemers, of tewel People, maar op alle drie de

‘In 20 08 heb ik bijvoorbeeld het gebruik van vir tual teams

P ’s. Door de invoering van het nieuwe werken gaan werknemers

geïmplementeerd. In eerste instantie dacht de IT afdeling dat

hun werk zaamheden thuis of bij elkaar uit voeren. De rol van het

dit concept geen succes zou hebben. Toch heb ik de invoering

kantoor verander t van een plaats om te werken naar een plaats

doorgezet. Mijn zoektocht naar 80 pilot gebruikers eindigde in

om samen te werken. Dit is niet alleen goed voor het milieu,

80 0 gebruikers binnen een week. Zonder dat ik het gebruik van

of wel Planet, maar ook voor de Profit. Aloys ver telt dat het op

vir tual teams verplicht heb gemaakt, maakt nu wel iedereen er

de verdieping waar we zit ten al 30 procent aan opper vlakte

gebruik van. Het geheim is dat je nieuwe technologieën moet

scheelt. Een andere afdeling is op de verdieping ingetrokken.

laten samenwerken met de business. Het gebruik van vir tual

Deze verschuivingen zorgen er voor dat DSM uiteindelijk met

teams is een onderdeel van het bedrijf geworden. Je hoef t niet

minder gebouwen af kan. ‘Een van de uitdagingen was de

meer naar het kantoor toe te komen om je werk gedaan te

veranderende rol van het kantoor duidelijk maken’, zegt hij.

krijgen. Dit is voor iedereen een voordeel.’

‘We hebben een verschuiving gemaakt van konijnenhokken naar een multifunctionele omgeving. We hebben nu veel meeting

CIO van het Jaar

rooms, privac y boots, game rooms en project team rooms.’

In november 2011 is Aloys Kregting benoemd tot CIO van het Jaar 2011. Toen Aloys nog CIO van Numico was in 20 07 heef t

Ter wijl Aloys deze termen wil toelichten, wordt er op de deur

hij deze titel eveneens behaald. Een grote prestatie vinden wij,

geklopt. Er wordt hem een splinternieuwe iPad gebracht. ‘Zoals

maar we waren ook benieuwd of Aloys het zelf terecht vindt dat

je ziet maken we bij DSM ook gebruik van Bring Your O wn

hij deze titels gekregen heef t. ‘Ja’, geef t hij eerlijk toe, ‘ik vind

Device’, zegt hij. ‘Hierdoor wordt de werker varing geheel

het terecht dat ik deze titel gekregen heb. Dat geldt ook voor

anders. In plaats van met een gewone laptop te werken,

de winst van IT Excetutive van het jaar 20 08. Empowerment

kunnen werknemers nu gebruik maken van hun eigen apparaat

moet je pakken, niet krijgen.’ Zo vindt Aloys rappor teren aan

waarmee ze vaak pret tiger kunnen werken.’

de CFO bijvoorbeeld niet lastig. Hij legt uit dat de CFO een

M et deze uitspraak brengt Aloys ons bij een veelgebruikte

maximale waarde van het bedrijf wil. ‘Als je je opstelt als een

term binnen DSM; Triple A. ‘Triple A staat voor Any time, Any

cost center, dan word je ook zo behandeld. Als je een integraal

Over Aloys Kregting Aloys behaalde in 1991 zijn studie Electrical Engineering aan de Technische Universiteit Delft. Tijdens deze studie heeft hij vier jaar bij Shell gewerkt. Na het afronden van zijn studie heeft Aloys bij KPN zijn eerste officiële baan aangenomen. Omdat elektrotechnische ingenieurs erg populair waren, heeft Aloys een snelle verdere carrière meegemaakt met veel promoties. Dit begon toen hij in 1999 door Unilever gevraagd werd als IT manager.

6

INTERVIEW MET ALOYS KREGTING

onderdeel van het bedrijf wil zijn, moet je je ook zo gedragen.

en de interne controle in. De vijfde en tevens de top wordt

Ook voor de CIO is de doelstelling waarde voor het bedrijf

gevormd door de IT. Wanneer IT systemen dus geïntroduceerd

genereren. Je hoef t je dus niet nederig op te stellen ten opzichte

worden zonder dat er voldaan wordt aan de onderliggende

van bijvoorbeeld die CFO.

eisen, leveren deze systemen niet de optimale waarde op.

Aloys ver telt verder dat er een aantal andere CIO’s in het land

We vroegen Aloys of er verschillen zit ten in de manier waarop

zijn die erg goed zijn. Ook zij hadden de titel kunnen pakken.

CIO’s naar deze piramide kijken. ‘Jazeker’, zegt Aloys, ‘er

Zelf deelt hij de CIO’s in t wee categorieën in. Dit doet hij

bestaan verschillende soor ten CIO’s. Een CIO 1.0 stelt zich

aan de hand van een informatiepiramide. Het idee hier van is

op als de beheerder van het data center. Zij kijken alleen naar

afgeleid van de piramide van M aslow. Net als bij die piramide

de bovenste laag, naar de IT. Er zijn mensen die vroeger zo

is de informatiepiramide van onder opgebouwd. Je moet eerst

getraind zijn en nog steeds volgens deze wijze werken. Je

in de lagere fundamentele behoef ten voorzien voordat je

kunt een CIO 1.0 ook wel een CTO (Chief Technology Of ficer)

aandacht kunt schenken aan de hoger liggende behoef ten.

noemen. Een CIO 2.0 kijkt verder dan alleen de IT, hij let ook

Initiatieven moeten dus eerst aan de eisen uit het laagste niveau

op de processen en op ef ficiëntie. Tegenwoordig wordt er

voorzien voordat deze naar een hoger niveau getild kunnen

echter steeds meer toegevoegd aan de dimensies van een CIO.

worden.

Als je de hele piramide weet te overzien, ben je een CIO 5.0.’

De onderste laag wordt gevormd door Governance. De vraag

Deze CIO 5.0 gaat volgens Aloys het hele spel spelen. Als

hoe het bedrijf gestuurd wordt, staat hier centraal. Op deze

je dit kunt, ben je een goede CIO en wordt je een integraal

Governance laag staat de People laag. Dit t weede deel

onderdeel van het bedrijf. Dit blijkt uit het feit dat je als CIO

moet in overeenstemming zijn met het Governance model.

5.0 zelfs het governance model weet aan te spreken. Je kunt

Governance moet op zijn beur t weer in overeenstemming zijn

dan als CIO het bedrijf dwingen om keuzes te maken. ‘Het

met de strategie en de doelstellingen van het bedrijf. De derde

technische stuk kun je ook bij de Hema kopen’, zegt Aloys. ‘Het

laag geef t volgens Aloys een belangrijk deel weer; hoe meten

IT stuk moet je gewoon doen, dit is niet heel bijzonder. Je moet

we het succes van het bedrijf? Bij DSM wordt dit gedaan door

echter wel innovaties kunnen gebruiken die het bedrijf naar

middel van KPI’s. De vierde laag houdt de business processen

voren helpen. Je hoor t dus als CIO op de hoogte te zijn van

IT systems Business Processes and controls in line with Masterdata and KPIs Masterdata and KPIs in line with Governance and People People in line with Governance and organization Governance in line with vision and organization and the actual objective to be achieved Utilities

Specific information services

Figuur 1: Information P yramid

7

de groeipilaren van het bedrijf. Als je deze helder hebt hoor je

IT faciliteren dat mensen zich in hun leven minder hoeven te

als IT afdeling een actief beleid te vormen en het bedrijf naar

verplaatsen. Voorlopig hebben we de crisis echter nog nodig

voren te helpen.’ De rol van een CIO is volgens Aloys ook niet

om van ons voetstuk af te komen. Nederlanders komen al

het toepassen van Business en IT alignment. ‘Je bent geen CIO

in opstand als we een uur langer per week moeten werken.

als je hier naar moet kijken’, licht hij toe. ‘Je moet als CIO geen

Zolang we deze instelling hebben, moeten we nog door een

alignment nodig hebben, je moet al een onderdeel zijn van het

dip heen. We moeten doorkrijgen dat het spel al lang niet meer

bedrijf. Alleen dan kun je als CIO waarde toevoegen.’

hier wordt gespeeld, maar in andere delen van de wereld. Als dit doordringt kunnen we gaan werken aan nieuwe innovaties.

Board of Directors

We moeten alles op alles zet ten om onze intellectual proper ties

Bij DSM zit de CIO niet in de Board of Directors. Wij vroegen

om te zet ten naar business. IT kan een belangrijke rol gaan

naar Aloys mening hierover. ‘Dat ik niet in de Raad van Bestuur

spelen omdat deze de verbindingen kan maken.’ Tenzij je een

zit is prima’, zegt hij. ‘Je zou het niet nodig moeten hebben

CTO bent, voegt hij hier aan toe. ‘Je moet werken aan een

om in de board te zit ten om invloed uit te oefenen. Niet

betere wereld, maar niet alleen maar met technologie.’

iedereen kan in de Raad van Bestuur zit ten.’ IT is bij DSM een ondersteunende functie, legt hij uit. Het heef t geen sturende

Uiteraard sloten we het inter view af met de traditionele vraag

functie zoals bij een bank of verzekeraar.

van de .ego redactie: Wat zou u de Information M anagement student willen meegeven?

Een bedrijf bestaat uit drie verschillende stromen. De goederen, producten en diensten stroom aan de ene kant, de geldstroom aan de andere kant. De derde stroom is de informatiestroom en die is volgens hem primair geworden.. ‘Als een topman iets stoms zegt, ligt dit meteen op straat. Je moet dus zorgen dat je als bedrijf je zaken op orde hebt en dat je meegaat in deze informatiestroom. Zo moet je bijvoorbeeld slim gebruik maken van Social M edia. Het verbinden van werknemers op internet is tegenwoordig erg belangrijk.’

De toekomst Dit brengt ons naar een van de laatste vragen; hoe ziet Aloys de toekomst? ‘De toekomst ziet er rooskleurig uit’, geef t hij als ant woord. ‘De crisis biedt je bedrijf alleen maar kansen. Je moet tegenwoordig innovatief zijn om te kunnen overleven. Als Nederland zijnde staan we wel in het nadeel, wij hebben die drive om te excelleren niet meer. In Nederland hebben we het te goed. M ensen die van de universiteit af komen willen gaan reizen en zien wel wat ze gaan doen. Deze luxe is voor andere landen niet goed te begrijpen, zij willen juist worden wie wij zijn. Dit zie je bijvoorbeeld in A zië. Zij doen alles wat nodig

Om deze vraag te beant woorden refereer t Aloys weer naar de

is om aan de top te komen. Qua productie zijn ze veel beter,

informatie piramide. ‘De bovenste t wee lagen geven de content

maar ook de interne afzetmarkt wordt daar steeds groter. Zij

van het vakgebied aan, de onderste t wee lagen de contex t’,

worden ook gehinderd door de crisis, maar veel minder dan wij

zegt hij. ‘Het bovenste deel van de piramide kun je kopen bij

in Europa.’

de Hema, het onderste deel wordt bepaald door de board. De middelste laag geef t de output aan, daar moet je je op

Aloys brengt nog een ander punt naar voren. ‘In Europa

concentreren. Je begrijpt dan waarom je iets doet, en hoe iets

hebben we allemaal een koelkast, een auto, plasma schermen

kan gebeuren. Iedereen kan IT kopen. Wat je er mee doet, dát

en we gaan op vakantie. Onze claim op de aarde en haar

geef t de toegevoegde waarde.

resources wordt daardoor enorm. Als iedereen leef t zoals wij in Nederland hebben we straks zes planeten nodig. We zullen dus moeten veranderen. M et behulp van IT kunnen we bijdragen aan deze verandering. We kunnen bijvoorbeeld met

8

Iedereen beleggingsexpert Door: Rommert Casimir

Column

De automatisering van het geldverkeer heef t de laatste jaren een enorme stap voor waar ts gemaakt. Pinbetalingen zijn zo algemeen geworden (12 miljoen op één dag voor kerstinkopen) dat bankbiljet ten meestal in verband worden gebracht met drugshandel en andere criminele activiteiten. Op de pinbetaling en de geldautomaat volgde al gauw de internetbetaling. Onmisbaar voor e - commerce en handig om de stand van je rekeningen bij te houden en belastingen en bekeuringen op tijd, en vooral niet te vroeg, te betalen. Nog spannender is de internethandel in ef fecten. De handel in ef fecten werkt volgens een heel eenvoudig algoritme. Kopers geven een maximale biedprijs, verkopers een minimale laatprijs, en de ef fecten worden verhandeld tegen de prijs waarbij net zoveel stuks worden aangeboden als gevraagd. In het pre - computer tijdperk gaven de banken hun orders op aan een hoekman die aan het eind van de dag de juiste koers vaststelde. Alleen bij veel verhandelde ef fecten, zoals aandelen Philips of Shell, kon de koers gedurende de dag veranderen. Bij een financiële crisis liet de t v dan ook wild schreeuwende mannen op de beurs zien. Na 1970 werd dit systeem geleidelijk ver vangen door handel vanaf computerschermen die bij de banken werden opgesteld. Nu werden alle ef fecten ook doorlopend verhandeld; zodra een transactie tussen koper en verkoper mogelijk was werd die ook uitgevoerd. Zo liet de t v in plaats van schreeuwende mannen nu zalen vol mannen en nu ook vrouwen zien die ingespannen naar hun beeldscherm tuurden. Internet maakte het mogelijk om beleggers ook direct op de beurs te laten handelen. Bedrijven als Alex en Binck zijn daarmee begonnen, maar die werden al gauw gevolgd door de grote banken. Ook de kosten zijn flink omlaag gegaan en gepensioneerden en studenten kunnen nu op gelijke voet handelen met de grote ef fectenhandelaren. In de begintijd van de schermenhandel werden nog flinke bedragen voor de toegang tot de laatste koersen gevraagd, maar nu zijn er talloze websites met real time koersen. Alleen de hardwerkende Nederlander staat op achterstand omdat de beurshandel alleen tijdens “kantooruren” plaats vindt. Omdat de handel automatisch geschiedt en de infrastructuur voor de pinbetalingen toch onderhouden moet worden is een avondopenstelling, bijvoorbeeld tot de sluiting van de beurs in New York, echter heel goed mogelijk. Behalve de handel op de beurs, is ook de informatievoorziening over beleggingen door de opkomst van internet drastisch veranderd. Tot 20 02 werden de papieren jaar verslagen van beursgenoteerde ondernemingen bewaard door universiteitsbibliotheken. De ef fectenafdelingen van de banken put ten in de t wintigste eeuw hun informatie vooral uit van Oss’ ef fectenboek, een bron die voor de bedrijfshistorici wel eens gedigitaliseerd zou mogen worden. Nu heef t iedere onderneming op zijn website een rubriek “investor relations” met jaar verslagen en tussentijdse berichten. Zodra een bericht uitkomt kan iedere belegger het daar lezen. Als een onderneming echter failliet gaat of wordt overgenomen verdwijnt die website natuurlijk ook en daarom is het goed dat de autoriteit financiële markten ook een register met verslagen bijhoudt, al is die niet helemaal up -to date. Je zou ver wachten dat als gevolg van deze democratisering van informatie en handel het aantal kleine beleggers sterk zou toenemen en de behoef te aan beleggingsadviezen en vermogensbeheerders even sterk zou afnemen. Dat is echter niet zo, maar dat kunnen psychologen waarschijnlijk beter verklaren dan economen.

Over de auteur Rommert Casimir studeerde bedrijfseconomie en doceerde informatica aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en informatiekunde en economie aan Tilburg University, waar hij ook promoveerde.

MDM implementatie

De mobilisering van IT Emiel Stroeve & Mark van Bunnik

DE MObILISERING VAN IT

De wereld beweegt naar mobiel. Deze macro trend is al enige tijd zichtbaar en op een aantal fronten begint mobiel gebruik het klassieke topdesk gebruik in te halen qua volume. Natuurlijk lopen we niet met t wee smar tphones op zak en dus komt zakelijk en privégebruik samen op één smar tphone en/of tablet. Vanuit IC T beginnen dan echter de problemen. De meest belangrijke vraag gaat over het ‘in control zijn’ over zakelijke gegevens en hoe deze voldoende te kunnen beveiligen zonder het privégebruik onmogelijk te maken. Ook hier moet werk en privé naast elkaar kunnen func tioneren. De grenzen van veiligheid komen nog verder onder druk te

toegevoegde waarde ligt echter op document veiligheid en

staan door de toename in het gebruik van zakelijke apps. De

app -management. De ontsluiting van SharePoint op mobiel

functionaliteit en flexibiliteit van de mobiele medewerker nemen

geef t de medewerker weer een ex tra stukje vrijheid. Er is

hierdoor enorm toe ter wijl tegelijker tijd de veiligheid een

echter een spanningsveld. De controle op documenten wordt

zorgpunt is.

veelal gerealiseerd door de SharePoint ontsluiting in een ‘container- oplossing’ te plaatsen. Deze container is volledig

De markt heef t hier voor de term ‘Bring Your O wn Device’

onder controle van MDM waarbij documenten de container niet

(BYOD) geïntroduceerd. Feitelijk komt het erop neer dat

kunnen verlaten.

zakelijke gegevens op een veilige manier toegankelijk zijn gemaakt op willekeurige apparatuur. Het aspect ‘veilig’ ver taalt

MDM is een noodzakelijke tussenstap. De wereld rondom

zich enerzijds naar maatregelen op het apparaat (bijv. een

mobiel werken verander t dusdanig snel dat huidige maatregelen

verplichte PIN code en versleuteling) en anderzijds in een set

over een jaar volledig achterhaald kunnen zijn. De toekomst ligt

van aansluit voor waarden (minimale sof t ware en specifieke

in M obile Application M anagement (M A M) waarbij we volledig

hardware).

onafhankelijk kunnen worden van gebruikte apparatuur.

Rabobank ondersteunt al geruime tijd het BYOD - concept

Een eerste verkenning

waardoor ook mobiele apparatuur gebruikt kan worden voor

Bij de implementatie van MDM bij de Rabobank is er in een

specifieke toepassingen binnen de Rabobank. M ail en agenda

vroeg stadium gekeken naar de onderzoeken van technologie

zijn van oudsher de sprekende voorbeelden waarbij met name

researcher Gar tner. Binnen die onderzoeken zijn er veel

in een flexibel werkconcept als Het Nieuwe Werken (HNW)

adviezen/aanbevelingen/trends te vinden over BYOD en

deze functionaliteit snel en ef ficiënt te gebruiken is op mobiele

MDM. Eén van de belangrijkste trends is dat het mobiel werken

apparatuur en daarmee flexibel invulling geef t aan het tijd- en

op zogenoemde “smar tdevices” de komende jaren sterk zal

plaatsonafhankelijk werken.

toenemen, zowel op mobiele apparatuur door de werkgever verstrekt, als op apparatuur van de werknemer zelf. Reden

Mobile Device Management, SharePoint, Mobile Application Management De toenemende mobiliteit en de mix privé < > werk brengt dus risico’s met zich mee. Het ant woord vanuit de markt is M obile Device M anagement (MDM) waarmee genoemde risico’s van de mobiele vloot ingeperkt kunnen worden. MDM voer t basiscontroles uit op het mobiele apparaat en toetst of de opgelegde policies actief zijn waarna de eerste beveiligingslaag gepasseerd kan worden. Uiteraard volgt hierna de login van de gebruiker waarmee een t weede beveiligingslaag wordt gecreëerd. MDM is ook in staat om de gebruiker te ontzorgen van allerlei complexe configuraties waarmee tevens manipulatie fouten, en dus risico’s, worden voorkomen. MDM kan gezien worden als het ‘gas- water-licht’; de echte

te meer om MDM te implementeren binnen de Rabobank, een organisatie waarbij mobiel werken/thuis werken sterk wordt gepromoot. In het zogenoemde “Gar tner magic quadrant” worden de leaders & visionairs in de markt van MDM aangegeven. Naar aanleiding van de Gar tner MDM leveranciers analyse (juli 2011) is uiteindelijk gekozen om begin 2012 met de drie marktleiders van MDM - oplossingen een (inhouse) Proof of Concept (PoC) uit te voeren. Doel van deze PoC’s was om de aangeboden MDM -functionaliteiten van elke leverancier onderling te vergelijken en te beoordelen volgens vooraf opgestelde wegingsfactoren. De uitgangspunten die Gar tner geformuleerd heef t rondom MDM (Critical Capabilities for M obile Device M anagement, 29 juli 2011) vormden hier voor de basis:

11

Over de auteurs Emiel is productmanager mobiel binnen Rabobank, afdeling GICT B&E WS UC en opdrachtgever voor het project Mobielportaal waarbij MDM wordt geïmplementeerd. Mark is freelance projectmanager binnen Rabobank, afdeling GICT B&E Infra Portfolio Werkplek en projectmanager van het project Mobielportaal.

Mark van Bunnik

Emiel Stroeve

Ondersteunde devices

Bouw en Implementatie

Beveiliging en Compliance

De wereld van mobilit y, BYOD, apps en MDM is een

Configuratie M anagement

bijzondere wereld en staat op verschillende punten nog in de

Sof t ware distributie en updates

kinderschoenen. Bestaande uitgangspunten met betrekking tot

M anagement functies en rappor tages

inrichting, test, bouw en ont wikkeling van (faciliteiten voor)

IT Ser vice M anagement

traditionele werkplekken zijn geheel niet of slechts gedeeltelijk

Net werk Ser vice M anagement

van toepassing op deze wereld. Het gevolg hier van is, dat er

Typering functionaliteit en schaalbaarheid

voor deze mobiele wereld onder andere een apar te ont wikkel-, test- en acceptatieomgeving gebouwd dient te worden, dat

De drie leveranciers hebben in een relatief kor te PoC laten

er ont wikkelrichtlijnen voor interne apps komen en dat er

zien hoe ze genoemde marktconforme functionaliteiten invullen.

aansluit voor waarden voor mobiele apparatuur moeten worden

Om de doorlooptijd kor t te houden is de gebruikersgroep

opgesteld.

beperkt gehouden (<20), waarbij collega’s van de verschillende primaire klantgroepen binnen de organisatie hebben

Bij de bouw en implementatie van een MDM oplossing in de

gepar ticipeerd. De uiteindelijke keuze voor een MDM oplossing

bankwereld komen belangrijke veiligheidsvraagstukken om de

wordt, naast het adviesrappor t van deze PoC’s, vooral bepaald

hoek kijken, namelijk hoe de veiligheid van interne apps/interne

door de interne vragen rond functionaliteit.

data kan worden geborgd en welke manier van authenticatie en

12

DE MObILISERING VAN IT

autorisatie kan worden gebruikt. Eén van de randvoor waarden

te wissen? Gezien het bovenstaande is het noodzakelijk om

van deze borging is de mogelijkheid tot encr yptie van data op

binnen de organisatie te (blijven) communiceren volgens een

de mobiele apparatuur zelf. Dit heef t weer tot gevolg dat er

vooraf opgesteld communicatie - en implementatieplan om MDM

nieuwe gebruikersvoor waarden moeten worden uitgevaardigd

en tevens de ver wachtingen te blijven managen.

richting medewerkers. Wil men gebruik maken van bepaalde functionaliteiten op eigen mobiele apparatuur, dan zal deze

Gebleken is dat MDM en de app - wereld in het algemeen

apparatuur een operating system moeten hebben dat encr yptie

nog op veel gebieden in de kinderschoenen staan en dat

ondersteund.

de Rabobank hierbij zelf het wiel zal moeten uit vinden in samenwerking met zijn par tners, ter wijl de ont wikkelingen

Naast deze technische gevolgen zijn er ook organisatorische

in de mobiele wereld razendsnel gaan (de lifecycle van een

veranderingen nodig met betrekking tot ont wikkeling, acceptatie

PC is zo’n drie jaar, ter wijl binnen de mobiele wereld een

en distributie van apps en is er impact voor veiligheids- en

lifecycle van ongeveer een half jaar wordt gehanteerd). Om

juridische aspecten. Als we bijvoorbeeld kijken naar het

aan de vraag voor nieuwe mobiele functionaliteiten te voldoen,

fenomeen BYOD, dan kan er juridische discussie ontstaan over

de ont wikkelingen in de mobiele wereld te kunnen volgen en

welke apparaatgegevens inzichtelijk mogen zijn. Daarnaast

veiligheid van data op mobiele apparatuur te borgen, is een

kunnen er andere aansluitingsvoor waarden gelden voor privé -

snelle, maar verant woorde, implementatie van MDM binnen de

apparatuur dan voor bedrijfsapparatuur. En wat te denken van

organisatie essentieel.

de mogelijkheden om data op apparatuur gedeeltelijk of geheel

Over de Rabobank Rabobank Nederland Groep ICT is een van de beste ICT-werkgevers en meest toonaangevende en innovatieve ICT-bedrijven van Nederland. Dankzij de inspanningen van ruim 3.000 ICTprofessionals lopen we voorop met ICT-toepassingen. Die voorsprong willen we behouden. Daarom investeren we fors in de ontwikkeling van onze mensen. We geven medewerkers veel vrijheid, verantwoordelijkheid en dagen ze uit zelf initiatief te nemen en een stapje verder te gaan. Dat vergroot het plezier in en de voldoening van het werk. Als medewerker van de Rabobank help je dus niet alleen de bank en haar klanten vooruit, maar ook jezelf. Meer weten? Kijk op www.rabobank.nl/werken

13

Koersen voorspellen met social media

K o e r s b e w e g i n g e n v o o r s p e l l e n a a n d e h a n d v a n t w i t t e r- b e r i c h t e n : h e t k l i n k t t e m o o i o m w a a r t e z i j n e n d a t i s h e t m i s s c h i e n o o k . D e s a l n i e t t e m i n t i m m e r t t e c h s t a r t- u p v a n Nederlandse makelij SNTMNT hard aan de weg om dit een realiteit te maken. Door middel van het analyseren van een enorme hoeveelheid t weets op o.a. het zogeheten sentiment, zijn zij in staat onzekerheid over aanstaande koersbewegingen weg te nemen.

14

Interview met Vincent van Leeuwen Door: Sjoerd Hoogendoorn en Stijn IJzermans Op een zonnige maar toch koude dinsdagmiddag begaven Sjoerd en Stijn zich n a a r o n z e h o o f d s t a d A m s t e r d a m , o m i n n a v o l g i n g v a n o . a . D W D D, d e Te l e g r a a f e n Financial Times mede - oprichter Vincent van Leeuwen aan de tand te voelen over deze spraakmakende methode en de toekomst van hun onderneming. Onder het genot van e en bak je kof f ie (hij e en cola) raak ten we aan de praat . Nadat Vincent zijn studie Finance had afgerond aan de

“Bollen heef t veel beweging gebracht, maar in die paper

Rijksuniversiteit Groningen, kwam hij in de strakke omgeving

gebruikt hij veel verschillende methodes en uiteindelijk komt er

van een grote Amsterdamse bank terecht. Gedurende zijn

dan wat uit.“ Sprenger en Welpen1 hebben volgens Vincent een

dienst verband daar kwam hij te weten over een controversiële

veel betere paper geschreven. “Bollen en zijn onderzoekers

techniek waarmee de box of fice char ts van blockbusters

bekeken het macro - economische geheel, wij zijn net als

ruw weg voorspeld konden worden. Zelf was hij inmiddels

Sprenger et al. veel gerichter bezig op micro niveau.“ Zo focust

afgestudeerd met een “onwijs lul- verhaal” over hoe bedrijven

SNTMNT zich bijvoorbeeld op de conversaties tussen traders.

social media in kunnen zet ten om zich bijv. te profileren, maar

“Daar zit waardevolle informatie in. Het leren parsen van die

dat eerste leek hem eigenlijk veel interessanter. “Thuis aan tafel

berichten en het jargon is een uitdaging.”

‘‘

had ik het met m’n broer tje over de methode m.b.t. box of fice

char ts en toen is het balletje een beetje gaan rollen.” Vincents

Voor het ont wikkelen van de techniek beschikt SNTMNT

broer studeerde voor zijn MSc Business Economics in 2011 af

over t wee technische leiders: CTO Tim en PhD candidate in

‘‘

met een onderzoek naar correlatie tussen t wit ter-posts en de

machine learning Durk. Tim houdt zich voornamelijk bezig met

AEX-index.

natural language processing (NLP) - - machines leren lezen

< sen t ti t ment > the prevailing attitude of investors as to anticipated price development in a market.

.

als mensen. Durk is verant woordelijk voor de regressie (figuur 1). Het principe van datamining, zinvolle informatie halen uit een enorme hoop data, is voor Vincent zelf niet per se een natuurlijke stap vanuit zijn achtergrond. “We proberen met SNTMNT vooral iets bijzonders neer te zet ten - - en we wisten dat hiermee linksom of rechtsom geld mee te verdienen moest zijn.”

In datzelfde jaar publiceer t de Belgische onderzoeker Johan

Bollen van Indiana Universit y de veel besproken paper ‘t wit ter

Als er ergens geld mee te verdienen valt, ligt de concurrentie

predicts the stock market’. Wij zelf dachten dat dit ar tikel een

natuurlijk op de loer. Zo was er tot voor kor t Der went Capital

inspiratiebron voor hen zou zijn geweest.

M arkets, een Amerikaanse hedge fund dat opgezet was om te

Over de auteur ‘Jack of all trades’ Vincent heeft een MSc in Finance behaald aan de Rijksuniversiteit Groningen en is mede-oprichter van nieuwkomer SNTMNT. Vincent is enthousiast over onderschemerschap en lean start-ups’.

1 A . Tumasjan et al (2010) Predic ting Elec tions with Twit ter: What 140 Charac ters Reveal about Political Sentiment. Proceedings of the Four th International A A AI Conference on Weblogs and Social Media.

15

handelen op voornamelijk sentiment analyse. Vincent wordt er liever niet mee vergeleken. “Dat was complete junk.” Kor t na het mislukken van het hedge fund werd DCM een plat form voor traders, niet veel daarna stond de boel zelfs publiekelijk te koop. “De guiding price stond op 3 miljoen waar van 2 miljoen brand value. Uiteindelijk is 1 ton opgehaald; daar voor zouden wij het nooit doen.” SNTMNT maakt zich geen illusies de markt op zijn kop te kunnen zet ten. Vincent realiseer t zich dat de sentiment indicator een aanvulling is op bestaande technieken. “Fundamentele en technische analyse zijn dingen die al jaren bestaan en niet Figuur 1: De SNTMNT techniek

opeens minder waardevol - - anders had ik hier nu niet gezeten. Zo simpel is het.” Deze aanpak vindt vooralsnog af trek; Vincent bevestigt op zeer kor te termijn live te gaan bij BinckBank (red.

marionet ten, ten prooi gevallen aan marketeers gewapend

deze is inmiddels live, zie figuur 2). De individuele belegger

met nieuw bakken mogelijkheden voor analyse van grote

kan zijn strategie dan zelf uitstippelen aan de hand van onder

hoeveelheden data? Vincent kent de keerzijde: “ergens is dat

andere de social sentiment indicator, die als voordeel heef t

waar, maar wij zien ook dat er eenmaal veel te veel data is om

real-time te zijn.

allemaal te kunnen ver werken. Er zit ook veel ruis in, laten we hopen dat dat zo blijf t”.

‘‘

“Een mooie eerste stap..” In de toekomst hoopt SNTMNT te kunnen gaan werken met institutionele beleggers, maar in deze

Tot slot vroegen wij Vincent of hij de Information M anagement

fase willen ze eerst meer validatie van de werking van het

student nog wat mee wilde geven. Hier hoefde hij niet lang

huidige product. Wij gunnen ze het succes van har te, maar

over na te denken: “Je moet gaan ondernemen! Als je t wijfelt

‘‘

zijn ook waak zaam. We hoeven niet ver te zoeken voor nog

of (internet) ondernemen iets voor je is, doe dan eens mee aan

zo’n innovatieve API die doet vermoeden dat wij mensen een

een Star tup Weekend. Je krijgt hier de mogelijkheid om je idee

stuk voorspelbaarder zijn dan we zelf misschien denken: de

te pitchen en uit te werken tot een protot ype, alles gedurende

persuasion API van o.a. M aurits Kapitein brengt bezoekers-

een weekend. Je krijgt zo het ultieme voorproefje hoe tof

profielen in kaar t zodat web -shops de optimale aanpak

ondernemerschap kan zijn.“

kunnen bepalen om jou een product te verkopen. Zijn we ooit

Smartphones zijn in meerdere opzichten gevaarlijke apparaatjes Figuur 2: De SNTMNT techniek in de praktijk: social sentiment op binck.nl 2

2 Original image: ht tp: //w w w.emerce.nl/content /uploads/2013/03/image 0 01.jpg

16

ADVERTENTIE PostNL

De bouwstenen voor je IT-behoeften liggen voor het oprapen als bedrijf Julien Erens

18

DE bOuWSTENEN VOOR jE IT-bEhOEfTEN

De voorspelling van Nicholas Carr in 2003 dat IT een commodit y gaat worden omdat het voor iedereen overal snel beschikbaar zal zijn is vandaag de dag echt uitgekomen. Er liggen zoveel IT-bouwstenen voor het oprapen dat de behoef te om van nul af aan zelf te gaan ont wikkelen er niet meer is als bedrijf. Tien jaar geleden zei Carr onder andere: The arrival of the Internet has accelerated the

wij begin 2012 gestar t met “Dites”. Door bestaande diensten

commoditization of IT by providing a per fect deliver y

in te zet ten en slim te koppelen bespaarden we aanzienlijk op

channel for generic applications.

(IT-)kosten en doorlooptijd. Geen enkel radar tje in de gehele

M ore and more, companies will fulfill their IT requirements

“Dites machine” hebben we immers zelf uitgevonden. Concrete

simply by purchasing fee -based “Web ser vices” from third

voorbeelden vindt u verderop in dit ar tikel. Ter beeldvorming;

par ties - similar to the way they currently buy electric power

Dites maakt het mogelijk om geautomatiseerd t wit terberichten

or telecommunications ser vices.

(t weets) te versturen op je eigen t wit teraccount. Dit gebeur t op

The price of essential IT functionalit y has dropped to the

basis van vooraf zelf ingestelde regels. Denk hierbij aan het

point where it is more or less af fordable to all.

t wit teren over het weer, nieuws, evenementen, feestdagen en

The oppor tunities for gaining IT based advantages are

op (herhalende) data.

already dwindling. Best practices are now quickly built into Naast Carr werden we geïnspireerd door het boek “Business

sof t ware or other wise replicated.

IT Fusion” van Peter Hinssen uit 20 09. Het idee achter de fusie De mooie en uitdagende taak van (toekomstige)

van business en IT is dat er een schakel verdwijnt tussen de

informatiemanagers zal veel meer bestaan uit het selecteren,

business als IT- gebruiker en de IT- organisatie als leverancier,

testen en aan elkaar knopen van reeds beschikbare diensten

namelijk die van IT- demand (de vormgevers). Denk hierbij aan

en ser vices (via het Internet) dan uit het laten ont wikkelen van

een informatie - analist die de IT behoef ten bij de business

nieuwbouw. Nieuwbouw is namelijk in de regel duur en als er

inventariseer t, uitlegt aan IT die ver volgens leveren waarna

al concurrentievoordeel mee behaald wordt dan is dat van kor te

het resultaat teruggebracht wordt naar de business. Nu IT als

duur omdat het snel nagebouwd zal kunnen worden.

bouwsteen beschikbaar is, kan die IT- demand rol ook door de business zelf ingevuld worden. Dit kan bijvoorbeeld gedaan

M et Carr’s voorspellingen in de hand ben ik samen met een

worden door een business analist. Deze fusie van IT- demand

compagnon een eigen onderneming gestar t, mede om te zien of

richting de business geef t Hinssen als volgt grafisch weer:

de visie van Carr de ware bleek. Naast onze fulltime banen zijn

Business

Business IT Demand

Verschuiving

Fusion IT external supply

IT external supply

IT supply

IT external supply

IT external supply

IT supply

IT external supply

IT external supply

Figuur 1: De fusie van IT- demand richting de business

19

‘‘

Door bestaande diensten in te zetten en slim te koppelen bespaarden we aanzienlijk op (IT-)kosten en doorlooptijd Om die fusie te doen slagen moet aan een drietal zaken

We wisten wat we wilden vanuit het business perspectief.

voldaan worden:

Daarbij hebben we zelf de IT-skills die het mogelijk maakten om de “IT-supply markt” op te gaan om daar de juiste IT-

IT- demand is not enough

componenten te zoeken, te vinden, te testen en te koppelen.

M ensen in het “ fusion element” in de business moeten

Dit laatste is volgens ons de business innovatie. We hebben

niet alleen de juiste IT-skills hebben maar ook een gave

ingrediënten gepakt die iedereen kan krijgen en deze

voor communicatie, een talent voor het begrijpen van de

samengesmolten tot een unieke dienst.

business strategie, een passie voor innovatie,resultaten en commerciële flair. Processes are key

IT en de business zullen samen het bedrijf moeten structureren rond de kernprocessen zodat het een

Over de auteur

“process- driven organisation” wordt.

Julien Erens is in 2008 afgestudeerd als IM’er op het onder werp “Business IT Alignment”. Naast mede-eigenaar van Dites V.O.F. is hij Business Analyst bij een grote financiële asset manager. Dit artikel schreef hij op persoonlijke titel. Reacties zijn van harte welkom via @jbaerens of [email protected].

It’s all about business innovation Begrijp wat innovatie inhoudt en ver taal dat in de cultuur van het bedrijf. Innovatie is als de kok die dezelfde ingrediënten heef t als alle andere koks maar dan nog steeds het beste resultaat op tafel zet. Bij Dites waren wij zelf de Business met het fusion element.

20

DE bOuWSTENEN VOOR jE IT-bEhOEfTEN

Als we het over de ingrediënten hebben dan hebben we

Ook Hinssen lijkt een goed model ont wikkeld te hebben voor

het bijvoorbeeld over een beveiligde inlogfunctie; Twit ter

(toekomstige) organisaties, voor Dites werkt het in ieder geval.

biedt deze al aan zodat wij zelf geen username/password

De kant tekening die geplaatst moet worden is dat je “hybride

mechanisme hoefde te ont wikkelen. De weersvoorspelling

werknemers” moet hebben, opleiden of inhuren die zowel

nodig? Gebruik Yahoo Weather en elke plek op aarde is

verstand van IT als de business hebben want anders blijf t het

voor je beschikbaar. Je wilt nieuwsberichten inlezen? Het RSS

gat tussen de Business en IT-supply aanwezig waar IT- demand

protocol helpt je. Heb je een logo nodig? Crowdsourcing via

initieel voor ingezet werd.

bijvoorbeeld Kickstar ter is booming. Icoontjes hebben? Waarom zou je een ont werper inhuren als je Iconfinder.com

Tot slot nog enkele tips voor als uzelf online opzoek gaat naar

kunt gebruiken? CR M? sourceforge.net. Website templates?

IT; uiteraard geldt dat je over alles dat online aangeboden

Wordpress biedt enorme mogelijkheden en zo kunnen we deze

wordt, ongeacht of het nu gratis of betaald is kritisch moet zijn.

rij van online gevonden IT-bouwstenen nog veel langer maken.

Hoeveel echte gebruikers zijn er al van? Welke er varingen hebben deze mensen? “Leef t” de communit y achter een

Als we nu, met Dites in ons achterhoofd, terugkijken op wat

tool? Welk betaalmodel zit erachter, is het ook gratis voor

Carr voorspelde tien jaar geleden dan heef t hij op alle vier de

commercieel gebruik? Dur f vragen te stellen op fora en jezelf

punten gelijk gekregen! De zoektocht naar IT- componenten ging

kwetsbaar op te stellen, dan word je ook geholpen en voorkom

volledig via het Internet, al dan niet via web ser vices en tegen

je een (integratie) probleem.

(zeer) lage prijzen. Best practices zijn beschikbaar door de vele online fora rond de IT- componenten. Als je een probleem

Bronnen:

hebt dan staat daar óf de oplossing al beschreven (je bent

Carr, N. 2003. IT doesn’t matter, Harvard Business Review 81 (5),

namelijk zelden de eerste met een probleem) óf is de communit y

pagina’s 41-49.

bereid je te helpen. Voor waarde is uiteraard wel dat je de

Hinssen, P. 2009, Business/IT Fusion, .MachMedia, 276 pagina’s. Meer

kennis die je zelf hebt opgebouwd ook weer deelt.

informatie via www.peterhinssen.com/books/business_it_fusion

Over Dites: Dites is binnen 7 maanden opgezet en was in september 2012 gereed voor tests door geïnteresseerde bedrijven. Nadat de testresultaten ver werkt waren, kwam Dites in december 2012 beschikbaar voor iedere Nederlandse ondernemer en biedt het waarschijnlijk de eenvoudigste manier om een twitter-account volledig automatisch actueel te houden. Meer informatie en voorbeelden zijn te vinden via www.dites.nl.

Afgestudeerden januari 2013 - mei 2013 W. Kloor 18- 01-2013 Municipal e -ser vices to business: A case study in Dutch municipalities

S.K. Pham 26- 03-2013 Stakeholder ’s Perceptions on Data Qualit y Dimensions Dr. Jeusfeld

Prof. dr. Ribbers

I. A .C. M . Heynen Integrating Sof t ware as a Ser vice in the Governmental Sec tor

15- 02-2013

Prof. dr. Beulen

21

Architectuur als ruimtelijke ordening Daniël Jumelet

‘‘

‘‘

... is onmisbaar voor een toekomstvaste, bedrijfszekere en efficiënte infrastructuur

In veel organisaties is de infrastruc tuur door de jaren heen min of meer organisch gegroeid. Met ieder nieuw (applicatie)projec t werden nieuwe infrastruc tuurcomponenten binnengebracht en zo ontstond langzaam maar zeker een compleet infrastruc tuurlandschap. Zeker wanneer de complexiteit beperk t blijf t hoef t dit geen probleem te zijn, maar in toenemende mate krijgen organisaties last van ongestruc tureerde, lastig te beheren en lastig te transformeren infrastruc turen. Dit ar tikel beschrijf t hoe de regie over infrastruc tuur weer terug te winnen is, waarbij als bijkomende voordelen veel tijd bespaard kan worden bij het plannen van infrastruc tuur veranderingen en een grotere mate van kostenbeheersing kan worden bereik t.

Wat is er aan de hand? Dat de behoef te aan sturing op infrastructuuront wikkeling de laatste tijd sterk groeit, wordt veroorzaakt door een aantal ont wikkelingen, die opgeteld elkaar ook nog exponentieel versterken. De enorme groei van data vraagt om uitbreiding van opslagcapaciteit en het verhogen van de leveringsprestaties van opslagvoorzieningen. Het gebruik van mobiele gebruikersapparatuur, zoals tablets en geavanceerde smar tphones, zorgt zowel voor een sterk veranderende werkplekinrichting, alsook de vraag om back- end applicaties en data veilig te ontsluiten voor apps. Ook lever t de opkomst van Cloud naast gemak een indringend integratievraagstuk op, omdat het landschap van gecentraliseerd, sterk veranderd in een gedistribueerd landschap.

23

Hierdoor zijn onder andere voorzieningen als identiteits-

Op het gebied van onder andere sof t warearchitectuur bestaat

en permissiebeheer, berichtenuit wisseling, orchestratie en

al een langere traditie van het documenteren van modellen

toegangsbeveiliging voor applicaties belangrijker dan ooit.

in de vorm van design pat terns. Een beroemd voorbeeld

Waarbij de toepassing van Cloudoplossingen ook ant woord

is het werk van M ar tin Fowler met als bekendste boek

vereist op vragen rondom juridisch verant woorde dataopslag

‘Pat terns of Enterprise Application Architecture’. De laatste

en veilige toegang tot cloudapplicaties. Tegelijker tijd blijf t

tijd worden steeds vaker pogingen ondernomen om ook op

de aanhoudende economische tegenwind organisaties nopen

infrastructuurgebied dit soor t modellen vast te leggen. Dit blijkt

tot kostenbeheersing, waardoor de vraag tot consolidatie en

lastiger dan gedacht, omdat in veel gevallen nog steeds wordt

het beter beheerbaar maken van infrastructuurlandschappen

uitgegaan van technische componenten. Op deze manier geven

onverminderd sterk aanwezig blijf t.

deze patronen wel houvast bij een technisch ont werp, maar kunnen deze niet dienen als input voor architectuurmodellen.

Steeds meer organisaties ontdekken dat een goed

Een belangrijke vraag is dus: Op welk niveau/welke niveaus

werkende infrastructuur essentieel is voor de werking

is infrastructuur vanuit architectuur zinvol te modelleren en hoe

van de IT- voorzieningen als geheel en daarmee voor de

leidt dat tot een goede aansturing van technisch ont werp? Het

bedrijfsvoering. Zonder een goed fundament valt alles om.

ant woord komt van vaderlandse bodem.

Een infrastructuur die toekomst vast is en betrouwbaar werkt als een gemeenschappelijke nutsvoorziening, vraagt om een goede ruimtelijke ordening. Het betekent dat veranderingen in de bedrijfsvoering worden geplot op veranderingen in het infrastructuurlandschap. Sterker nog, omdat infrastructuur in veel gevallen rand voor waardelijk is voor nieuwe toepassingen, dient de planning van de ont wikkeling van infrastructuurlandschappen hier op vooruit te lopen.

Sturing noodzakelijk , maar hoe? Het mag duidelijk zijn dat een goede regie op infrastructuur onontbeerlijk is, maar hoe vindt die sturing plaats? Het

Blaauw: drie ontwerpstappen met functionaliteit als star tpunt Het is ‘onze eigen’ professor Gerrit Blaauw die al in 1972(!) in zijn zoektocht naar een gestructureerd ont werpproces voor mainframes een goed hanteerbare workflow voor de ont wikkeling van geautomatiseerde systemen definieerde. Blaauw onderscheidt drie abstractieniveaus die overeenkomen met drie stadia van ont werp: Architectuur, Implementatie en Realisatie. De stappen van Blaauw zijn inmiddels ver fijnd door de ont wikkeling in t wee dimensies te plaatsen.

ant woord wordt deels door de ont wikkelingen zelf gegeven.

De eerste dimensie bevat de drie stappen die in een

Want voornamelijk de opkomst van Cloud maakt het

voor tbrengingsproces al dan niet iteratief worden gezet:

organisaties onmogelijk om zich nog op de technische

In de eerste fase wordt een functioneel ont werp opgesteld,

vormgeving, de constructie van infrastructuur te richten. Dit is

waarmee de benodigde functionaliteit wordt bepaald. De

met de opkomst van Cloud namelijk vrijwel volledig het domein

functies worden volstrekt technologieneutraal vastgelegd en

van de leveranciers, de aanbodzijde geworden. Daarom dienen

er worden richtlijnen opgesteld voor het technisch ont werp,

organisaties zich te richten op het specificeren van en het sturen

de volgende stap in het ont werpproces.

op de functionaliteit en de kwaliteit die wordt benut. Hierin

De t weede fase richt zich op het technisch ont werp,

zijn t wee stuurmiddelen van primair belang, zijnde Ser vice

waarmee de constructie op hoofdlijnen wordt bepaald,

M anagement en Architectuur.

die de gewenste functionaliteit gaat leveren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de richtlijnen uit het functioneel

Zowel Ser vice M anagement als Architectuur dienen hierop

ont werp en wordt via het technisch ont werp bepaald welke

heringericht te worden, waarbij de grootste veranderingen

componenten benodigd zijn om het technische ont werp te

plaatsvinden aan de kant van Architectuur. Want om

realiseren.

infrastructuurarchitectuur als ef ficiënt stuurmiddel in te zet ten,

In de realisatiefase ten slot te, wordt de constructie

dient binnen dit vakgebied een transitie plaats te vinden van

daadwerkelijk ver wezenlijkt, op basis van de richtlijnen

de gebruikelijke technische en constructiegerichte invulling

uit het technisch ont werp. In deze fase vinden test

naar een functionele invulling. Uit de praktijk blijkt dat het

en oplevering plaats. In deze fase vindt ook de

werken met modellen hier voor een krachtig hulpmiddel is.

systeemdocumentatie plaats die relevant is voor exploitatie

M et functionele modellen vindt de ruimtelijke ordening van

en beheer.

infrastructuurlandschappen gestructureerd, herhaalbaar, en zeer snel plaats. Bovendien op een manier die ook voor nietinfrastructuurspecialisten toegankelijk is.

24

ARchITEcTuuR ALS RuIMTELIjKE ORDENING

De t weede dimensie bevat de beweging die per fase wordt

Beide dimensies zijn hieronder schematisch weergegeven,

gemaakt, namelijk van universele structuur (archet ype) naar

in combinatie met het voorbeeld van de analoge klok in de

een verbijzonderde structuur die is aangepast aan de contex t

contex t van het gebruik op een station:

waarbinnen een systeem wordt gebruikt (implementatie).

Figuur 1: Schematische weergave van beide dimensies

Een mooi voorbeeld om de drie stadia van ont werp van Blaauw

ieder perron de klokken gelijk dienen te lopen. Zouden ze dat

mee te verduidelijken is dat van de analoge klok. Het archet ype

niet doen, dan zou dit ver warring en onzekerheid oproepen

van de analoge klok op functioneel niveau (de grondstructuur)

bij de reizigers: “Kan ik mijn trein nog halen en welke klok

kan worden beschreven als het ‘tijd aangeven’ met een grote

kan ik wel of niet ver trouwen?” De architect dient een keuze te

wijzer, een kleine wijzer, eventueel een secondewijzer en een

maken tussen verschillende manieren waarop meerdere klokken

wijzerplaat. Alle analoge klokken voldoen aan deze structuur.

synchroon kunnen lopen. Zo kan hij kiezen voor de toepassing

Dit maakt, dat als een kind eenmaal klok heef t leren kijken,

van zeer secure uur werken, die per maand hoogstens een

het dit overal kan, ongeacht de aard of vormgeving van de

af wijking kennen van lut tele seconden. Bij een klein aantal

klok. M et andere woorden: het kind (her)kent het functionele

klokken in een geïsoleerde contex t misschien een prima keuze.

archet ype van de analoge klok.

M aar wanneer het om grote aantallen gaat over een grote hoeveelheid locaties, dan is het zeer waarschijnlijk dat het

Wanneer het principe van de analoge klok wordt toegepast

beter is om tussen eenvoudige klokken een net werk aan te

voor een specifiek doel, dan komen implementatiekenmerken

leggen, waarmee de klokken per minuut gesynchroniseerd

in beeld. Het specifieke doel vraagt om een specifieke wijze

kunnen worden met behulp van een moederklok.

van vormgeving van de klok (in de vorm van functionele en kwalitatieve vereisten/requirements). Neem een stationsklok.

Uiteindelijk is ook deze oplossing gekozen door de

Een belangrijke eigenschap is dat binnen een station en op

Nederlandse Spoor wegen. Te herkennen aan de secondewijzer,

25

die iedere minuut eventjes ‘wacht’ tot hij door kan lopen. N.B.

architect. Al dan niet expliciet zal de technisch ont werper ook

Ook in dit stadium zijn de richtlijnen nog technologieneutraal

technische grondstructuren hanteren, waarop hij de gewenste

en worden nog geen technische componenten vastgelegd.

functionaliteit en de richtlijnen van de architect op projecteer t,

Uiteraard is het wel mogelijk om in richtlijnen naar technische

om op die manier een afgeleid, gespecialiseerd technisch

componenten en/of protocollen te ver wijzen, maar de

ont werp te maken. Vanuit dit technisch ont werp vloeit voor t

beschrijving zelf is niet op dit niveau. Dit is namelijk het

welke componenten geselecteerd dienen te worden voor de

onder werp van het volgende stadium.

realisatie van de stationsklok. De bouw en implementatie van specifieke f ysieke klokken op specifieke locaties gebeur t

De architect geef t specificaties mee die dienen als richtlijnen

ver volgens aan de hand van standaard componenten, die als

voor het technisch ont werp. Dit technisch ont werp wordt door

half fabricaat beschikbaar zijn.

een technisch ont werper gemaakt en gevalideerd door de

Een nieuw vocabulaire voor infrastructuurarchitectuur

Een Generieke Functie heef t voor de architect het karakter van

De stadia van Blaauw zijn heel goed toe te passen op het

Van een Generieke Functie kunnen één of meerdere Toegepaste

voor tbrengen en aanpassen van infrastructuurlandschappen.

Functies worden afgeleid, die voor een specifiek doel de

Wat hier voor nodig is, is een vocabulaire waarmee de functies

verbijzondering van het generieke t ype zijn. Een voorbeeld

kunnen worden uitgedrukt die in het infrastructuurlandschap

is de Generieke Functie ‘M essage Engine’, waar van een

voorkomen. Het standaard infrastructuurjargon voldoet niet,

specifieke toepassing kan worden gedefinieerd die geschikt

omdat het te technisch is. Daarom is vanuit de methode OIAm

is voor het ver werken van applicatieberichten, en een andere

(Open Infrastructure Architecture method) en de communit y die

specifieke toepassing wordt vastgelegd die het afhandelen van

zich hier omheen heef t gevormd een nieuwe set aan definities

gebruikersmail beschrijf t.

een atomaire of ondeelbare, universele infrastructuur functie.

ont wikkeld. Er zijn, gebaseerd op het gedachtegoed van Blaauw, vier verschillende soor ten definities te onderscheiden,

Twee of meer Generieke Functies vormen samen een Generiek

die infrastructuur functionaliteit uitdrukken:

Patroon, die op universele, technologie - en organisatie neutrale wijze een model voor een infrastructuuroplossing beschrijf t,

26

Enkelvoudige, generieke functies (Generieke Functies)

zoals ‘M essage Handling’, dat naast de genoemde ‘M essage

Samengestelde, generieke functies (Generieke Patronen)

Engine’ onder andere ook de functie ‘M essage Store’ bevat.

Enkelvoudige, gespecialiseerde functies (Toegepaste

Uit één of meerdere Generieke Patronen worden Toegepaste

Functies)

Patronen afgeleid, die oplossingen beschrijven voor een

Samengestelde, gespecialiseerde functies (Toegepaste

specifiek doel. Uiteindelijk worden Toegepaste Patronen aan

Patronen)

de afnemers aangeboden als diensten (ser vices). Dit ziet er

ARchITEcTuuR ALS RuIMTELIjKE ORDENING

in modelvorm (in ArchiM ate

nieuwe functionaliteit met

2.0 -notatie) uit zoals

bestaande. In de praktijk blijkt

weergegeven is in figuur 2.

Dienst

al snel 20 -30% kostenreductie realiseerbaar, waar van in de

Het complete informatiemodel

regel de helf t licentiekosten,

(met daarbij ook

drie achtste kosten voor beheer

kwaliteitsat tributen en andere

en beheercontracten en één

definities die in de modellering

achtste kosten voor hardware.

een rol spelen) is ondergebracht in de online kennisbank1 die door de communit y wordt

Generiek patroon

Toegepast patroon

Last-but-not-least is het heel goed mogelijk om het

gebruikt (zie hier voor de

beleid ten aanzien van IT-

sectie ‘Decomposition and

beveiliging te koppelen aan

modeling’). Ook zijn alle

architectuurbeschrijvingen

concrete definities van

(de toegepaste functies en

functiet ypes en patroont ypes in

patronen), omdat deze zich

deze kennisbank opgenomen.

Generieke functie

Toegepaste functie

richten op de functionaliteit

M et andere woorden, er is

in de contex t van het gebruik.

een standaard woordenboek

Juist hier is te bepalen welke

beschikbaar, waarin alle

dreigingen relevant zijn, wat

termen en zinsconstructies van de nieuwe taal met uitleg en voorbeelden beschikbaar zijn.

Figuur 2: Gedeeltelijk informatiemodel dat de samenhang weergeef t tussen enkelvoudige func ties en samengestelde func ties (patronen)

en welke maatregelen in die omstandigheden passend zijn. Deze benadering voorkomt

Zie hier voor voornamelijk de

een te technische benadering,

secties ‘Generieke Functies’ en ‘Generieke Patronen’.

het dreigingsniveau is (risico)

waarbij preventief alle mogelijke technische gaten worden gedicht, of deze nu een risico vormen of niet. Dit betekent dat

Waarom investeren in infrastructuurarchitectuur loont

het beveiligingsbeleid ef fectiever in te voeren en ef ficiënter te handhaven is.

Naast een goede aansluiting tussen vraag en aanbod, biedt sturing op functionaliteit en kwaliteit nog een aantal voordelen.

Waarom juist nu?

Vanuit dit perspectief is het veel gemakkelijker om de

Omdat infrastructuur steeds meer als een product wordt

ont wikkeling van infrastructuur te plannen. Vooral de universele

afgenomen (Cloud), is doorgaan op de oude voet geen

modellen die onder andere vanuit de OIAm- communit y

optie. Het steeds minder mogelijk om zélf de middelen te

beschikbaar zijn, bieden organisaties de kans om snel te

selecteren, het technisch ont werp te genereren en de oplossing

bepalen waar functionele infrastructuur veranderingen nodig

uiteindelijk te materialiseren (bouwen en construeren), zoals

zijn om veranderende bedrijfsbehoef ten te accommoderen

veel constructiegeoriënteerde infrastructuurarchitecten en senior

of nieuwe kansen te verzilveren. De patronen helpen ook om

infrastructuuront werpers tot nu toe deden. Waar lange tijd de

snel en doeltref fend de kaders van projecten vast te leggen,

architectuur van de oplossing een impliciet gegeven kon zijn

zonder vooruit te hoeven lopen op eventuele ont werp - en/

(die er varen ont werpers en constructeurs met zich meedroegen

of leveringsactiviteiten. Tevens biedt de toepassing van

en doorgaans zonder veel reflectie toepasten), is het nu

architectuur de kans op een aanzienlijke kostenbeheersing.

noodzakelijk dat vraag- en aanbodzijde hier een heldere en

In veel gevallen blijkt dezelfde functionaliteit door de tijd

ondubbelzinnige communicatie over voeren, zonder dat er a

heen op verschillende manieren te zijn gerealiseerd. Ook

priori een discussie ontstaat over de technische invulling. Wat

is dikwijls complexiteit gegroeid, door continue aanbouw

we wél willen, is inzicht in de functionaliteit en de kwaliteit van

van nieuwe componenten, zonder een goede integratie van

de producten die wordt geselecteerd en afgenomen.

1 De online kennisbank is te vinden via: ht tp: //infra-repositor y.org

27

Hierbij past een belangrijke kant tekening. Waar het voor

Conclusie

organisaties vanzelfsprekend lijkt om regie te voeren over het

Wanneer organisaties behoef te hebben aan meer regie op

bedienen van de vraagzijde, is het ook noodzakelijk om vanuit

hun infrastructuur, dan doen ze er goed aan om meer te

de organisatie zelf regie te voeren over de aanbodzijde. M et

gaan sturen op functionaliteit en kwaliteit. Hierbij spelen

andere woorden, het volstaat niet om gebruik en specificatie

een verdere professionalisering van Ser vice M anagement

van infrastructuur functionaliteit te laten invullen door alleen

en een nieuwe benadering van Infrastructuurarchitectuur een

Ser vice en Informatiemanagement. Dit komt omdat met het

belangrijke rol. Dit biedt ant woorden op de uitdagingen van

toenemend gebruik van een diversiteit aan Cloud- oplossingen

deze tijd, waarin de hoeveelheid data explosief groeit, mobiele

ook het aantal leveranciers significant toeneemt en de hiermee

gebruikers en apps nieuwe eisen stellen aan de infrastructuur

gepaard gaande integratievraagstukken. Het aansturen van

en de opkomst van Cloudoplossingen stevige integratie - en

verschillende leveranciers, het ver talen van hun aanbod richting

beveiligingsvraagstukken opwerpen. M eer waarde van deze

de (ver tegenwoordiging van) de vraagzijde en het in goede

nieuwe invulling van regie wordt gevonden in een betere

banen leiden van de uitdagingen rondom integratie is een

kostenbeheersing en een ef ficiëntere planning van passende

dankbare taak voor de infrastructuurarchitect nieuwe stijl.

infrastructuuront wikkelingen, zaken die ieder op zichzelf al voldoende aanleiding zijn om architectuur als ruimtelijke ordening verder invulling te geven.

Over de auteur Daniël Jumelet (1973) is Managening Consultant Business Infrastructure bij BiZZdesign, voortrekker van de community rondom de Open Infrastructure Architecture method (OIAm, een voortzetting van DYA|Infrastructuur) en tevens voorzitter van de NAF-werkgroep infrastructuurarchitectuur. Sinds 2005 doet hij onderzoek naar de toepassing van architectuur in het infrastructuurdomein. Daar voor was hij jarenlang werkzaam als infrastructuurspecialist op het gebied van netwerken en beveiliging. Hij is auteur van het boek “DYA|Infrastructuur, architectuur voor de fundering van de IT”, diverse (internationaal) gepubliceerde artikelen over dit onder werp en medeverantwoordelijk voor de on-line bibliotheek voor infrastructuurarchitectuur, de Open Infrastructure Architecture repositor y.

28

ADVERTENTIE PwC

Are you in the driver’s seat of your information vehicle? Over IM-volwassenheidsfasen en de positie van de informatiemanager Daan Landkroon & Jane Tjon Tjauw Liem

DRIVER’S SEAT Of YOuR INfORMATION VEhIcLE

De afgelopen jaren is veel tijd besteed aan business-IT alignment. Steeds meer zien we dat IT naar de kant van de business verschuif t. Essentieel in deze ver taalslag is de informatiemanager. Er wordt veel over informatiemanagement en de informatiemanager gesproken, maar wie is de informatiemanager precies? Deze vraag is door Capgemini gesteld. In september 2012 is door Capgemini de informatiemanager

IT-por t foliomanager. Hierbij ligt de focus vooral op strategische

sur vey gepubliceerd. De centrale vraag in deze sur vey

en structuuractiviteiten. De werk zaamheden liggen minder op

is: Hoe is de rol van de informatiemanager ingevuld

business en operationeel vlak. Deze focus is ook terug te zien

binnen Nederlandse organisaties? Om deze vraag te

in de teamsamenstelling van de informatiemanager. Hierin

beant woorden zijn 30 informatiemanagers bij klanten van

komen vooral de volgende rollen terug: business analist (70%),

Capgemini in verschillende sectoren geïnter viewd. Het

projectmanager (63%), architect (53%) en functioneel beheerder

doel van het onderzoek is het geven van een beeld van

(50%).

de informatiemanager en zijn positie en taken binnen de organisatie. Daarnaast geef t het rappor t de informatiemanager

Daarnaast is in kaar t gebracht in wat voor t ype organisatie

handvat ten om informatiemanagement binnen de organisatie

de informatiemanagers werken. Uit een analyse aan de hand

naar een volgende volwassenheidsfase te brengen.

van het EIM M aturit y M odel van Gar tner (20 08) blijkt dat het merendeel van de organisaties zich in de bewustzijnsfase

Om te weten hoe de rol van een informatiemanager is ingevuld,

(fase 1) of reactieve fase (fase 2) bevindt. Een groot aantal

is het belangrijk om te weten wie de informatiemanager is.

organisaties dat al langer informatiemanagement op de

Het blijkt dat het merendeel van de informatiemanagers een

agenda heef t staan maakt een ont wikkeling door richting een

achtergrond heef t in de IT. Zij zijn doorgegroeid binnen hun

‘proactieve organisatie’ (fase 3).

eigen organisatie en meer dan 90% is man. Dit is opvallend aangezien meer dan de helf t van de informatiemanagers

Informatiemanagement als discipline

aangeef t aan de business kant van de organisatie te werken.

Er kan geconcludeerd worden dat informatiemanagement een

Informatiemanagement blijkt ook een jonge discipline te zijn. De

jonge discipline is binnen Nederlandse bedrijven, maar veel

functie van informatiemanager bestaat gemiddeld 3,8 jaar en

beweging kent. Er zijn verschillen te zien in de volwassenheid

in meer dan de helf t van de gevallen is de informatiemanager

van de IM organisatie, maar over het algemeen bevinden

gepositioneerd als middenmanagement.

Nederlandse bedrijven zich in de eerste volwassenheidsfasen. M aar welke vaardigheden heef t een informatiemanager nodig

Wanneer we kijken naar de werk zaamheden van de

om deze professionalisering in de organisatie verder door

informatiemanager liggen deze voornamelijk in de

te zet ten? Een eerste ant woord op deze vraag komt uit de

informatie/communicatie - en technologiekolom (M aes

gewenste vaardigheden die de informatiemanagers zelf noemen

20 03) van het informatiemanagement werkveld. De meeste

(figuur 1).

informatiemanagers ver vullen de rol van informatiestrateeg of

Gewenste verbeteringen in vaardigheden en competenties van de informatiemanager IM - ICT

IM - Business Samenwerking

Sparring partner van business

Meer kunnen vertrouwen Minder op details

Leiderschap

Kwaliteit

Bruggenbouwer Business - IT Dezelfde taal spreken Performance management

Strategische vaardigheden Visie ontwikkeling Strategie en governance

Financieel management Overtuigingskracht Sneller testen Verwachtingen managen Geduld Verbaal verkopen Zelfstandigheid Algemene management vaardigheden Invloed zonder macht Prioriteiten stellen People management Lef Coaching Persoonlijke effectiviteit Kennis IM

Work-life balance

Draagvlak creëren

Figuur 1: Vaardigheden en competenties van de informatiemanager

31

DRIVER’S SEAT Of YOuR INfORMATION VEhIcLE

In de afbeelding is duidelijk te zien dat de gewenste vaardigheden van de informatiemanager niet op inhoudelijk

Over de auteurs

vlak liggen, maar voornamelijk op sof t skills en het herkennen

Daan Landkroon is Senior Business Analist bij Capgemini. Daan is in 2007 afgestudeerd met een master degree in Information Sciences en in 2009 met een master degree in Beleid, Communicatie en Organisatie. Email: daan. [email protected]

van business issues. Afhankelijk van de volwassenheidsfase van de I M organisatie kunnen deze aspecten verschillen. Hebben informatiemanagers deze vaardigheden en wordt er binnen organisaties en informatiemanagement opleidingen genoeg aandacht besteedt aan dit aspect van informatiemanagement?

Vaardigheden De informatiemanager kan diverse rollen innemen, afhankelijk van de I M - volwassenheidsfase waarin een organisatie

Jane Tjon Tjauw Liem is Knowledge en Information Strategist. Jane is in 2005 afgestudeerd met een master degree in Information Management. LinkedIn: Jane Tjon Tjauw Liem, Twitter: @JANEcttl

zich bevindt. Vaak wordt hoofdzakelijk gekeken naar inhoudelijke kennis, ter wijl niet-inhoudelijke vaardigheden minstens zo essentieel zijn. Uit de inter views is gebleken

Organisaties moeten zich af vragen wat voor t ype

dat over tuigingskracht, ont wikkelen van visie, creëren van

informatiemanager geschikt is om de organisatie naar

draagvlak en optreden als bruggenbouwer de meest gewenste

een volgende volwassenheidsfase te brengen. Misschien

vaardigheden van de informatiemanager zijn. Dit sluit aan

is een hele andere set vaardigheden nodig om succesvol

bij de vaardigheden als strategisch denken, faciliteren,

informatiemanagement te implementeren, te onderhouden en

onderhandelen en leiderschap, die de informatiemanager zou

te verbeteren op een hoger niveau. Het doorlopen van de IM -

moeten beheersen volgens de informatiemanagementkaar t van

volwassenheidscur ve zal vaak jaren in beslag nemen. Er kan

M aes (20 03).

voor worden gekozen om de huidige informatiemanager nieuwe persoonlijkheidsvaardigheden aan te leren. Ook kan er gekozen

De informatiemanager die vanaf de introductie van

worden om een nieuwe informatiemanager aan te stellen die de

informatiemanagement betrokken is geweest, hoef t niet per

persoonlijkheidsvaardigheden al beheerst maar juist inhoudelijk

definitie altijd dezelfde persoon te zijn die de organisatie

op het gebied van informatiemanagement bijgebracht moet

ook door alle I M - volwassenheidsfasen kan begeleiden. Elke

worden. Deze persoon zal altijd iemand zijn met de juiste

volwassenheidsfase heef t zijn eigen dynamiek en kenmerken.

balans aan kennis van business en IT. Naast informatiemanager

De wijze waarop de informatiemanager hiermee om kan gaan

zal deze persoon in zekere mate ook als change manager

is van groot belang. Het meest belangrijke is de enorme mate

moeten kunnen optreden.

van flexibiliteit dat het van de informatiemanager vergt. Naast inhoudelijke kennis zal deze persoon bereid moeten zijn om

Conclusie

veel te leren. Tevens moet het ook in de aard van deze persoon

Tijdens het onderzoek is gebleken dat informatiemanagement

liggen om zich op meerdere manieren te kunnen opstellen. Dit

nog volop in ont wikkeling is. Van de geïnter viewde organisaties

wordt echter vaak onderschat. In fase 2 die zich laat kenmerken

zijn slechts enkelen ver gevorderd met het inrichten van

door bewust wording, zal de informatiemanager een andere rol

informatiemanagement. Het merendeel van de geïnter viewde

ver vullen dan in fase 3 waarin de nadruk meer zal liggen op

organisaties staat echter nog aan het begin van IM -

organisatorische aspecten.

volwassenheid.

Meer informatie? Voor meer informatie, bezoek de website van Capgemini en download het volledige onderzoeksrapport: http://www.nl.capgemini.com/ expertise/publicaties/informatie-managers-sur vey/

Om de diverse volwassenheidsfasen te doorlopen zal een mix van verschillende vaardigheden nodig zijn om de organisatie naar een volgende fase te kunnen brengen. De manier waarop een organisatie dit invult hangt mede af van hoe hoog informatiemanagement op de agenda staat en de groot te van de organisatie. Er zijn verschillende aanknopingspunten voor ver volgonderzoek. Het doel van Capgemini is om de

Interesse om bij te dragen aan het volgende onderzoeksrapport? Neem contact op met Daan Landkroon.

informatiemanager sur vey jaarlijks uit te gaan voeren om een up -to - date beeld te kunnen verschaf fen over de trends binnen informatiemanagement en daarmee handvat ten aan te reiken voor de verdere professionalisering van dit vakgebied.

32

Oud IM’ers aan het wOOrd Drs. Paul Koetsier Leef tijd:

32

Woont in:

Utrecht

Checkt elke dag: Wat voor weer het is als ik op sta, Gmail, nu.nl, volkskrant.nl, hotmail. com, jouwaanbieding.nl, hifi.nl, iphoneclub.nl, best veel als ik het zo bekijk.

Huidige func tie:

Consultant betalingsverkeer bij Capgemini en nu dus vooral bezig met de invoering van SEPA (zie overopiban.nl), daarbij manager van een aantal mede - consultants in het betalingsverkeer vlak en af en toe docent voor NIBESV V. In mijn vrije tijd probeer ik op de racefiets of mountainbike te zit ten, te winterspor ten, muziek te luisteren en lekkere wijn te drinken.

Opleiding:

Bestuurlijke informatiekunde, nu beter bekend als Information M anagement

Opleiding Studieperiode:

1998-20 03

Universiteit:

Katholieke Universiteit Brabant en Universiteit van Tilburg

Ac tiviteiten SBIT:

IT-Almanak commissie 20 01 en voorzit ter van de congres commissie 20 02 (congres “IT als verband voor de zorg”). Daarnaast was ik vooral vaak op de SBIT kamer te vinden en als het weer het toeliet op het terras van de Esplanade.

Belang studie:

M et een groot aantal verschillende disciplines een nut tig gesprek kunnen voeren, verder vooral besef fend dat je daarom van heel veel onder werpen iets weet, maar eigenlijk per onder werp vrij weinig. Dit heef t me echter nog nooit in de weg gezeten.

Mooiste herinnering:

Om met het ant woord op de vraag van Pim Wetzelaer te beginnen, “ja” ik heb de IT Almanak van 20 01 nog, in drievoud zelfs. Dat jaar van de Almanak was een geweldig jaar met vele bezoeken aan carrièrebeurzen om 8.0 0 0 van die boeken kwijt te raken, het congrescommissielid die met een enorme kater mee ging workshops voorbespreken, de taaie vrijdagochtenden in jaar 1 omdat we dat nu zo nodig op donderdagavond in de kroeg hadden afgesproken, de vriendschappen die er nog steeds zijn, o.a. de uit vloeisels van de SBIT winterspor treizen, de studiereis, etc.

33

Huidige situatie Huidige baan &

Bezig met de invoering van de “nieuwe” manier van betalen voor ING. De Europese

werk zaamheden:

betaalmarkt wordt door wetgeving afgedwongen (deadline 1 feb. 2014) en zal dus door banken, maar ook door gebruikers van betaaldiensten moeten worden geïmplementeerd. Ik ben projectmanager in een programma dat hands- on suppor t lever t aan de klanten van ING en ben verant woordelijk voor alles wat er zich buiten België en Nederland afspeelt. Daarnaast ben ik manager voor een groep van rond de 35 mede - consultants in het betalingsverkeer: dus veel ont wikkelinggesprekken en beoordelingsgesprekken. De breedte van de studie komt me in beide rollen goed van pas.

Specif ieke exper tise:

Een inhoudelijk domein: betalingsverkeer

Connecties Volgende oud-BIKker:

Het smoelenboek er even bijgepakt: Luc Scheidel, mogelijk een collega van me, klopt dat nog, of werk je inmiddels ergens anders?

34

OUD IM’ErS AAN HEt WOOrD Drs. Peter Verboort Leef tijd:

34

Woont in:

Mont foor t

Checkt elke dag: Mijn mail, LinkedIn, Twit ter en Yammer

Huidige func tie:

Informatie - en por t foliomanager bij Ctgb

Opleiding:

(Bestuurlijke) Informatiekunde (BIK)

Opleiding Studieperiode:

1996 -20 04 (ja, dat is bijna acht jaar ja)

Universiteit:

Het begon op de KUB en het eindigde op de UvT

Ac tiviteiten SBIT:

Door mijn toenmalige (BIK)-mentoren tijdens de M AK- en TIK- week naar het SBIT-honk Kandinsky gesleept. Niet heel lang daarna begonnen in de Informele Activiteiten Commissie. Ver volgens bezig geweest met een aantal gedrukte media van SBIT: de Informail en de i- Catcher (let op de cursieve “i”!). In deze laatste commissie de i- Catcher omgevormd tot de huidige .ego. Verder ook nog een keer een symposium georganiseerd in een oud klooster, het Cenakel. In het jaar 20 01-20 02 de voorzit tershamer (waar is die als je hem nodig hebt?) mogen hanteren en daarna nog wat jaren in de Raad van Advies gezeten.

Belang studie:

Van alles net genoeg weten om te kunnen herkennen wanneer iemand weet waar hij het over heef t en wanneer dat zeker niet het geval is. Ook logisch en gestructureerd leren nadenken. Die helicopter view van Takkenberg bestaat echt (ja, ook ik heb die ooit belachelijk gemaakt). Nadeel voor collega’s is dan wel meteen dat je ook overal wat van vindt omdat je er verstand van denkt te hebben.

Mooiste herinnering:

Eigenlijk t wee, mag dat ook? De eerste was een halfjaar studie (noem het maar studie) in M elbourne. Leren om echt op eigen benen te staan in een volledig nieuwe omgeving met geen enkele bekende binnen 20 uur vliegen. En de t weede was (natuurlijk) het bestuursjaar bij SBIT. Leren om op je benen te blijven staan na iets teveel bier tjes en leren om ook ‘s morgens op je benen te gaan staan als het echt niet kon maar het echt wel moest (iets met verant woordelijkheid).

35

Huidige situatie Huidige baan &

Soor t van combinatie van drie rollen: informatiemanager (inhoud: hoe willen we

werk zaamheden:

dat de informatievoorziening eruit ziet), ICT-manager (sturend: verant woordelijk voor prestaties interne functioneel beheerders en externe ICT-leveranciers) en por t foliomanager (adviserend: rappor teren en adviseren aan directie over projectenpor t folio). Mooie en af wisselende combi. Voorafgaand aan deze functie ongeveer acht jaar bij t wee verschillende adviesbureaus gewerkt op het gebied van organisatie - en informatievraagstukken. (Her)inrichten van informatiemanagement en functioneel beheer, uit voeren van

Specif ieke exper tise:

strategische (business)informatieplanningstrajecten, leveranciersmanagement. Verder intussen aardig bedreven in het niet laten merken dat je inhoudelijke IT-kennis hebt.

Connecties Volgende oud-BIKker:

Ik ben wel benieuwd hoe het eigenlijk met M erel van den Berg is. Na de studie een tijd lang nog af en toe contact gehouden, maar nu al een hele tijd niet meer gesproken of gemaild.

OUD IM’ErS AAN HEt WOOrD Drs Zairo Ruiz Leef tijd:

32

Woont in:

Aruba

Checkt elke dag: Email, Arubaanse nieuws sites, Google News, Reuters, reddit

Huidige func tie:

Project M anager/Star tup M anager bij M etaCorp

Opleiding:

Bestuurlijke Informatiekunde, UvT

Opleiding Studieperiode:

1998-20 04

Universiteit:

Universiteit van Tilburg

Ac tiviteiten SBIT:

Vanaf het begin van mijn studie lid geweest en via SBIT heel veel contacten gelegd met “BIKkers”, wat vooral belangrijk was aan het begin van mijn studie toen ik net vanuit Aruba in Nederland aankwam en let terlijk niemand kende. Later in mijn studie is SBIT nut tig geweest bij het vergaren van informatie die direct gerelateerd was aan de studie zelf, de seminars en natuurlijk “de borrels”.

36

Belang studie:

De woorden en theorieën van professor Takkenberg die ik in mijn eerste jaar zo vaak hoorde, gelden nu nog steeds als een rode draad in mijn dagelijkse werk zaamheden. Via de studie heb ik geleerd wat de beste manieren zijn om een helikopter view van de organisatie te verkrijgen en te behouden (de beroemde BIKbril) en ook om als link tussen diverse par tijen te fungeren en er voor te zorgen dat alle veranderingen binnen een organisatie puur gericht zijn op het welzijn van de business side. Belangrijkste (abstracte) les van de studie vind ik dat het vaak handig is om even een stap terug te doen om alles eerst globaal te bekijken om daarna weer erin te springen, vaak met een compleet andere beeld dan waar je in eerste instantie mee begon.

Mooiste herinnering:

Toen het gaande was, zou ik ze waarschijnlijk niet als “mooiste herinneringen” hebben gekwalificeerd, maar achteraf vind ik de lange uren die ik samen met andere BIKkers heb gedraaid tijdens de groepsopdrachten voor verschillende vakken, wel hele mooie tijden. De eerste vergaderingen waren vaak chaotisch, maar beetje bij beetje zag je hoe iedereen een betere grip kreeg op zijn rol binnen de groep en zag je hoe de opdracht zich uitbloeide tot een volwaardig project met vaak een mooi eindresultaat.

Huidige situatie Huidige baan &

Ik werk inmiddels al 8 jaar voor M etaCorp, een van de grootste ondernemingen

werk zaamheden:

van Aruba. De onderneming zelf is een holding met 15 dochterondernemingen op Aruba en Curaçao die actief zijn in verschillende markten; zo zijn er bijvoorbeeld 2 hotels, 3 casino’s, 4 bioscopen, een af valbeheer en ver werkingsinstallatie, een bier brouwerij en een betonfabriek. Nadat ik gestar t ben in de IT afdeling als IT consultant, ben ik na 3 jaar naar de internal audit afdeling overgestapt in de rol van Senior Compliance Of ficer. Twee jaar later heb ik weer een andere stap genomen, deze keer om mijn huidige rol van project manager te ver vullen. Als projectmanager ben ik belast met het in goede banen leiden van diverse projecten en er voor zorgen dat de projecten binnen de vastgestelde tijdspan en budget worden afgerond. Momenteel ben ik als star tup manager actief bij mijn laatste project. Het project zelf was het opzet ten en opstar ten van een nieuwe industriële wasserij die de diverse hotels van het eiland zal bedienen. De wasserij heef t een capaciteit van 10 miljoen kilogram per jaar en dat komt overeen met ongeveer 80% van het linnen van alle hotels op het eiland. Als star tup manager ben ik belast met het opzet ten van de interne procedures waarmee het bedrijf verder zal opereren en ook de belangrijkste KPI’s in kaar t brengen. M et deze KPI’s kan de verdere groei van het bedrijf goed in beeld worden gebracht en gecontroleerd.

Specif ieke exper tise:

Door middel van het interpreteren van een onafgebroken stroom van data, een beeld schetsen van de situatie waarin een organisatie verkeer t en aangeven waar er ruimte is voor verbeteringen.

Connecties Volgende oud-BIKker:

Al heel lang niks meer gehoord van Jeroen Jansen.

37

.ego weblog

DOORbRAAK MObIELE ADVERTERING

Discussieer mee op w w w.egoweblog.nl

Door: Koen van Deursen Gepubliceerd: 28 maart 2013

Het “jaar van de mobiel” is van star t gegaan! Gelijk aan de

van een telecomprovider. Location based ser vices worden dan

afgelopen vier jaar is 2013 bestempeld met deze titel. Dit jaar

ook al toegepast in meerdere branches.

zal de doorbraak dan ook echt komen. M arketeers zijn hierover ook op de hoogte. Zo is in business magazine Forbes te lezen dat de uitgaven aan mobiele adver tenties met een vier voud zullen stijgen de komende vier jaar. In vier voud klinkt enorm, maar e M arketer heef t onderzocht dat maar 1 procent van de totale uitgaven aan adver tenties in mobiele vorm is. 2013, het “jaar van de mobiel” zal daar verandering in moeten brengen, met nieuwe ont wikkelingen zoals ‘location based adver tising’. Deze ont wikkelingen zijn echter niet nieuw. De mogelijkheid bestaat al sinds het jaar 20 0 0. Location based adver tising is gebaseerd op Location based ser vices (LBS). Deze ser vice richt zich op geografische locaties. Doormiddel van GPS en RFID kunnen producten, (mobiele) apparatuur en uiteindelijk mensen gevolgd en gecontroleerd worden. Als een smar tphone of ander product een vir tuele lijn overschrijdt kan er een bericht naar zowel een potentiële klant als bedrijf worden gestuurd. De vir tuele lijn wordt een ‘geofence’ genoemd. Van een groot festival tot een presidentiële inauguratie; iedere afmeting is mogelijk. Zo krijg je bij het verlaten van Nederland een bericht

“25 Cent voor 1 liter cola, 100 meter lopen” ‘Location Based Adver tising’ is de marketing variant van de ser vice. Door gebruik te maken van locaties van potentiële klanten kan een onderneming gerichte adver tenties versturen naar hun smar tphones. Gerichte, persoonlijke en uitdagende adver tenties stimuleren klanten aankopen te doen, mobiele coupons zijn hier voor ideaal. Dit komt doordat het gebruik van mobiele coupons door consumenten met 10 0% is toegenomen zowel in 2011 als 2012. Het is echter niet zo dat alle verzonden adver tenties, met of zonder coupon, ef fect hebben. Het moet een uitdagende aanbieding zijn, anders leidt dit niet tot een aankoop. De adver tentie kan uitdagender gemaakt worden door bijvoorbeeld gebruik te maken van Social M edia. De informatie die verzameld wordt over een potentiele klant kan worden ver taald in een gerichte adver tentie. Deze gerichte adver tenties, op een goede manier toegepast, zorgen voor een hogere verkoop.

Waarom wordt het nog niet benut?

De voordelen voor consumenten

Gerichte lokale mobiele adver tenties worden alleen nog

Zouden consumenten gevolgd willen worden en geografisch

niet benut. Veel bedrijven dur ven de stap hiernaar toe niet

gerichte adver tenties willen ont vangen? Dat zijn t wee

te zet ten en wachten af tot anderen ermee beginnen tot het

grote vragen waar nog geen definitief ant woord op is. Het

geoutsourced kan worden. Dit heef t meerdere redenen:

grote voordeel voor consumenten is dat zij een relevante aanbieding krijgen op de juiste plek en het juiste tijdstip. Als

Wanneer is hét moment om een adver tentie te verzenden?

consumenten kunnen aangeven welke adver tenties op welk

Uit een marketingonderzoek gedaan door Syanik

tijdstip relevant zijn kan dit het winkelgedrag versoepelen. Ze

en Dholakia blijkt dat het ef fect van location based

hoeven dan niet meer elke winkel in en uit om een specifiek

marketing vooral beïnvloed wordt door de gelegenheid

product te vinden, dit wordt via deze adver tentie makkelijker

waarin de ont vangers zich bevinden. Zijn zij in een

gemaakt. Als marketeers deze vorm van adver tenties niet

publieke ruimte dan werkt het goed en leidt het snel

overbelasten zullen consumenten er profijt bij hebben.

tot actie. Echter is de adver tentie verzonden ter wijl de ont vanger zich in een privé ruimte bevindt, dan maakt het

Het is nog onduidelijk wie de gevreesde ondernemers zijn

geen verschil met normale reclame.

die Location Based Adver tising als eersten gaan toepassen

Big Data speelt een belangrijke rol. Door de constante

binnen Nederland. Wel is duidelijk dat dit voor grote

stroom van data uit GPS informatie wordt het bijna

veranderingen in de mobiele marketing wereld zal zorgen.

onmogelijk gemaakt voor MKB bedrijven om dit zelf te

Zal dit ook de geplande doorbraak van 2013 in gang zet ten

onderhouden, zij hebben hier namelijk de middelen niet

of moeten we wachten tot ‘het jaar van de mobiel 2014’?

om dit te ver werken. Ze zullen het moeten uitbesteden, wie neemt hierin de leiding? Privac y zal altijd een probleem blijven spelen. De belangrijkste vraag voor marketeers: Hoe worden individuen gemotiveerd om toestemming te geven om zichzelf te laten volgen?

Magazine voor Informatiemanagement

Het semi- wetenschappelijke magazine .ego is een uitgave van studievereniging Asset | SBIT in samenwerking met alumnivereniging EKSBIT. Asset | SBIT - Kamer E116 - t.a.v. redactie .ego Postbus 90153 - 50 0 0 LE Tilburg [t] (013) 466 2998 - [e] [email protected] - [i] w w w.egomagazine.nl