Nieuwsbrief
Leiden, juli 2015
Integrale Geboortezorg Leiden (Incas-2 Pilot)
Jaargang 2, nummer 1
Graag informeren wij iedereen die betrokken is bij en geïnteresseerd is in het project Integrale Geboortezorg in Leiden. Sinds de vorige nieuwsbrief is er veel gebeurd: daarom een extra dikke uitgave met veel nieuws. Veel leesplezier! Regiegroep Integrale Geboortezorg Leiden
Veranderingen in de projectorganisatie Vanaf begin dit jaar hebben een aantal wijzigingen in de projectorganisatie plaatsgevonden.
Stuurgroep geboren Zo is er formeel een stuurgroep ingesteld waar de bestuurders van de vier ketenorganisaties deel van uitmaken. Kraamzorg De Waarden vertegenwoordigt daarbij de drie andere kraamorganisaties Zorg-Vuldig, ZIN en Careyn. De stuurgroep is de officiële opdrachtgever van het project geworden. Deze wijziging heeft plaatsgevonden omdat de thema’s organisatie en bekostiging vragen om besluitvorming op bestuurlijk niveau. Met de stuurgroep is de verbinding met de bestuurders goed geborgd.
Wisseling projectleider Vanaf april jl. heeft er een wisseling plaatsgevonden van het projectleiderschap. Millicent Willems heeft na anderhalf jaar het stokje overgegeven aan collega Jules de Vet. Jules is als zelfstandige actief in de zorg en heeft onder meer ervaring opgedaan in een vergelijkbaar Amsterdams project.
In dit nummer: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Veranderingen in de projectorganisatie Status zorginhoud Terugblik op het symposium Even voorstellen: Inge Huernink-Zentgraaff Incas-2 onderzoek Bestuurders aan het woord Status organisatie en bekostiging
1 2 3 3 4 4 5
Aanvullende expertise in regiegroep De regiegroep bestond in 2014 voornamelijk uit zorgprofessionals. Aan het begin van dit jaar is de regiegroep uitgebreid met twee personen: nl. Jenneke Boerman, Hoofd Verkoop van het LUMC en Gerard de Wit, Directeur Ondersteunende diensten van Kraamzorg De Waarden. Met deze twee mensen heeft de regiegroep aanvullende expertise in huis gehaald. Vanwege het brede palet aan thema’s dat er speelt in het project zijn beiden van toegevoegde waarde voor de regiegroep.
Alrijne/Leiderdorp in werkgroepen Vanaf januari 2015 zijn er medewerkers van Alrijne/ locatie Leiderdorp, als toehoorder toegetreden tot de zorginhoudelijke werkgroepen. Hiermee wordt alvast geanticipeerd op een toekomstige samenwerking in de geboortezorgketen.
Millicent blijft als adviseur betrokken bij het vormgeven van de cliëntparticipatie binnen het project en de projectcommunicatie. 1
Nieuwsbrief
Leiden, juli 2015
Integrale Geboortezorg Leiden (Incas-2 Pilot)
Status zorginhoud Binnen het project wordt in een viertal werkgroepen de zorginhoud uitgedacht en uitgewerkt. Zij maken voorstellen die naar de regiegroep gaan en waarover in het VSV wordt gestemd. Hieronder volgt een update per werkgroep.
Voorlichting De werkgroep heeft een viertal voorlichtingsbijeenkomsten ontwikkeld: 1) Ouderschap 2) Pijnbeleving en sfeerproeven 3) Bevallen, kraambed en JGZ 4) Borstvoeding. Naast eenduidige informatie is het idee achter deze bijeenkomsten dat ze deels de voorlichting tijdens de consulten vervangen. Inmiddels ligt er een eerste voorstel voor de implementatie waarin de organisatie van de vier bijeenkomsten, met sprekers, ruimten, aanmeldingsmogelijkheden etc. is uitgewerkt. Geboortemail is tijdelijk onderbroken vanwege een noodzakelijke wisseling van aanbieder en gaat in augustus a.s. weer live. De werkgroep gaat zich de komende tijd richten op de implementatie en de ontwikkeling van voorlichting voor specifieke doelgroepen (t.b.v. specifieke zorgpaden).
Zorgpaden Vorig jaar is door de werkgroep het basiszorgpad ontwikkeld. Deze is klaar om geïmplementeerd te worden in de regio. Het is de bedoeling om het basiszorgpad bij Hix onder te brengen. Onderdeel van het basiszorgpad zijn de vier voorlichtingsbijeenkomsten en geboortemail. Deze zullen naar verwachting in het najaar 2015 geïmplementeerd worden. Het LUMC gaat alvast proefdraaien met het basiszorgpad. Op dit moment is de werkgroep bezig met de ontwikkeling van specifieke zorgpaden voor zwangeren met: hypertensie, diabetes, meerling,
Jaargang 2, nummer 1
sociale/psychische problemen, complicaties bij een vorige zwangerschap en zwangeren die (chronisch) ziek zijn.
Intake & Huisbezoek Inmiddels is de integrale intake klaar en gepresenteerd in het VSV. Deze nieuwe intake is gebaseerd op andere bestaande instrumenten (zoals de R4U, W-DEQ etc.). Een digitale versie van het intakeformulier komt medio juli beschikbaar in EZIS. Het LUMC gaat dan proefdraaien met deze integrale intake. Daarnaast is per maart gestart met een andere volgorde of logistiek rondom de termijnecho. De echo wordt nu gemaakt vóórdat de intake plaatsvindt. Zo weten de zwangere en de zorgprofessional vanaf het moment van de intake dat er sprake is van een intacte zwangerschap en is er meteen beschikking over de exacte zwangerschapstermijn. De werkgroep is verder bezig met de opzet van het zgn. risico-overleg tussen eerstelijns verloskundige en tweedelijn. Daarbij wordt gekeken naar hoe andere regio’s dit vormgeven, zoals Haarlem en Utrecht. Ook heeft deze werkgroep haar reikwijdte uitgebreid met het onderwerp casemanagerschap dat zij verder invulling gaat geven. Naar verwachting zal het huisbezoek voor alle zwangeren in september worden geïmplementeerd. De inhoud van het huisbezoek van de verloskundige en de kraamzorg is samengevoegd. Het huisbezoek zal door de kraamcentra worden uitgevoerd voor de 32e week van de zwangerschap.
Nataal Afgelopen periode zijn het ‘integrale bevalplan’ en de ‘warme overdracht’ ingevoerd. Nu zijn de werkgroep en de expertgroep intensief bezig het onderwerp ‘continue begeleiding’ tijdens de bevalling vorm te geven. Daarnaast is het basizorgpad nataal ontwikkeld, waar al deze elementen in verwerkt worden. Naast praktische organisatie van continue begeleiding is de 2
Nieuwsbrief
Leiden, juli 2015
Integrale Geboortezorg Leiden (Incas-2 Pilot)
Jaargang 2, nummer 1
werkgroep scholing bezig om een en ander mogelijk te maken. Even voorstellen:
Terugblik op het symposium Op 9 december 2014 heeft het symposium ‘Integrale geboortezorg: aan de slag!’ plaatsgevonden in het Holiday Inn in Leiden. Met zo’n 250 aanmeldingen bleek de interesse in ons project groot. Uit het hele land waren alle ketenpartijen goed vertegenwoordigd onder de bezoekers. Het symposium werd geopend door dagvoorzitter Jan van Lith, waarna innovator Laurens Waling de zaal opschudde met zijn toekomstvisie. Laurens dacht met de zaal na over totaal nieuwe mogelijkheden van zorgorganisatie, waarin (grote) organisaties ter discussie werden gesteld en kleinschaligheid en tijdelijke netwerken nieuwe mogelijkheden bieden om zwangeren beter te bedienen. Dat was even omschakelen, maar gaf een verfrissende start van de dag en genoeg stof tot nadenken.
balanceren
In de ochtend waren er vervolgens inspirerende presentaties over de lessons-learned, dilemma’s, een integraal tarief en het creëren van draagvlak. In de middag konden deelnemers zelf aan de slag bij een aantal workshops: Organisatie, Financieel interactief, Simulatie acute zorg en Dilemma’s in integrale zorg. Het was een mooi symposium waarin we ons project en de ervaringen die we hebben opgedaan, hebben kunnen delen met de rest van het land.
Inge Huernink-Zentgraaff
Met veel plezier werk ik al bijna vier jaar bij Zorg en Zekerheid. Als senior zorginkoper ben ik verantwoordelijk voor huisartsenzorg. Sinds een jaar is daar geboortezorg bijgekomen, met als focus het project Integrale Geboortezorg Leiden. In mijn vorige werk bij ZonMw ben ik betrokken geweest bij de totstandkoming van het onderzoeksprogramma Zwangerschap en geboorte. Hierdoor is mijn interesse gewekt in de geboortezorg in Nederland. Want hoe kan het dat wij met ons goede zorgstelsel toch zo slecht ‘scoorden’ met geboortezorg? In de zorg rondom de geboorte wordt steeds beter samengewerkt. Zwangerschapsbegeleiding vindt vooral in de eerste lijn plaats, de bevalling steeds vaker in de tweede lijn. Dit maakt de overdracht tussen de eerste en tweede lijn cruciaal en goede samenwerking is dan ook van groot belang. Om die samenwerking tussen de verschillende partijen vorm te geven en mogelijkheden voor substitutie van zorg vorm te geven wordt in de regio Leiden gewerkt aan integrale geboortezorg. Om daarmee de grens tussen eerste en tweede lijn te laten verdwijnen. Ik ben vanuit Zorg en Zekerheid, preferente regionale verzekeraar, actief betrokken bij dit project. Met integrale geboortezorg creëren we de beste zorg. Mijn droom is kwalitatief goede toegankelijke zorg voor moeder en kind door een optimale samenwerking van de verschillende zorgverleners.
3
Nieuwsbrief
Leiden, juli 2015
Integrale Geboortezorg Leiden (Incas-2 Pilot)
Incas2-onderzoek Er zijn mooie stappen gemaakt binnen het INCAS-2 onderzoek. Het INCAS-2 project heeft, samen met de regiegroep, integraal gewerkt aan het helder krijgen van barrières en kansen voor de integrale zorgstructuur. Er is een focusgroep geweest en we hebben 10 interviews met cliënten gehouden om de visie op continuïteit van zorg helder te krijgen. Het blijkt dat de cliënten nu best wel tevreden zijn met de zorg zoals geleverd door de regio Leiden, maar ze gaven ook goede tips over hoe de zorg nog meer vanuit ‘cliënt centraal’ georganiseerd kan worden. Verder hebben veel verloskundige hulpverleners in de week van 17-24 mei meegedaan aan ‘tijdschrijven’. Het doel van dit onderzoek was om in kaart te brengen hoeveel tijd besteed wordt aan cliëntgebonden taken en niet cliëntgebonden taken. Hiervoor zijn alle werkzaamheden van deze week geregistreerd. Het was veel werk maar desondanks was de respons hoog! 82% van de gynaecologen, 73% van de arts-assistenten, 73% van de 1e lijns verloskundigen en 65% van de klinisch verloskundigen hebben meegedaan. Namens het INCAS-2 onderzoeksteam nogmaals bedankt voor jullie medewerking!
Bestuurders aan het woord… De bestuurders van de betrokken ketenpartijen in het project zijn de afgelopen maanden meer betrokken geraakt bij het project. Zoals al aangegeven hebben de bestuurders zitting in de stuurgroep. Ook zijn zij nauw betrokken bij het uitdenken en afwegen van passende organisatievormen en bekostiging van de geboortezorg. In deze nieuwsbrief zetten we de betrokken bestuurders even in de schijnwerpers: hoe kijken zij naar het project? Wat hopen ze dat het gaat opleveren? Welke advies en wijsheden kunnen zij aan ‘het veld’ meegeven?
Jaargang 2, nummer 1
Jacqueline Dorscheidt, Kraamzorg De Waarden, vertegenwoordigt alle betrokken kraamcentra Belangrijkste ingrediënten van geboortezorg van de toekomst “Zorg en informatie die op elkaar is afgestemd zodat een cliënt niet meerdere keren hetzelfde hoeft in te vullen of te vertellen en niet meerdere keren dezelfde informatie krijgt of informatie die net weer even anders is. Dat vraagt een goede overdracht van informatie, een goed overleg en goede samenwerking. Daarnaast is het van belang dat professionals die taken doen waarvoor ze het best toegerust zijn.” Onze bijdrage aan het doel van het project “Namens het Netwerk Kraamzorg levert onze organisatie expertise op financieel, organisatorisch en vakinhoudelijk gebied door deelname aan de regiegroep en diverse werkgroepen.” Mijn boodschap aan het veld “Kraamzorg is noodzakelijke zorg. Het zorgt voor een veilige start, voor gezondere kinderen en moeders en voorkomt daardoor dure zorg nu en later. De preventieve kracht van kraamzorg is zeer groot, het is dus van groot belang dat in de nieuwe werkwijzen en zorgpaden hierop geanticipeerd wordt. Kraamverzorgenden spelen een zeer belangrijke rol bij het signaleren van gezondheidsrisico’s van moeder en kind. In 56% van de gezinnen neemt de kraamverzorgende contact op met een andere zorgverlener in verband met een direct risico voor de gezondheid van moeder of baby. Een snelle en goede samenwerking binnen de geboortezorg met de andere professionals is ook in de kraamperiode cruciaal.” Henk Gerla, LUMC Belangrijkste ingrediënten van geboortezorg van de toekomst “Dit project is een heel mooi initiatief waarbij de zwangere echt centraal staat en de hele keten optimaal wordt georganiseerd.” 4
Nieuwsbrief
Leiden, juli 2015
Integrale Geboortezorg Leiden (Incas-2 Pilot)
Onze bijdrage aan het doel van het project “Het LUMC werkt heel graag mee aan dit initiatief omdat we er van overtuigd zijn dat de totale kwaliteit voor de zwangere nog beter wordt. We proberen op alle aspecten mee te denken omdat we hier echt in geloven.” Mijn boodschap aan het veld “Het moeilijkste voor ons allen is om oude beelden los te laten om echt ruimte te bieden voor nieuwe mogelijkheden. Laten we open in gesprek blijven als het niet in een keer helemaal lukt want dit is echt een kans om in onze regio te laten zien dat we een sprong voorwaarts kunnen maken!” Mark de Jong, Alrijne Zorggroep Belangrijkste ingrediënten van geboortezorg van de toekomst “Juist in deze onzekere fase wil je niet van het kastje naar de muur worden gestuurd. Met geboortezorg ‘nieuwe stijl’ ben je van begin tot eind goed begeleid door perfect op elkaar afgestemde zorgaanbieders.” Onze bijdrage aan het doel van het project “Een laagdrempelige en vriendelijke omgeving voor iedere zwangere (en haar begeleiders) die ziekenhuiszorg behoeft.” Mijn boodschap aan het veld “Help mee om het zó te organiseren dat de cliënt het beste geholpen wordt.” Fennie Posthumus, Coöp. LEO, vertegenwoordigt 10 verloskundige praktijken Belangrijkste ingrediënten van geboortezorg van de toekomst “Voor mij en de LEO-leden is het belangrijk om als gezamenlijk team rondom de zwangeren te kunnen staan. In de nieuwe geboortezorg willen we oog hebben voor ieders expertise. Op die manier kan de kwaliteit van zorg verbeterd worden. We willen uitgaan van welke zorg Foto REOS
Jaargang 2, nummer 1
de zwangere nodig heeft en deze zorg dichtbij de zwangeren aanbieden. Een belangrijk uitgangspunt voor LEO is dat iedere zwangere recht heeft op een verloskundige. Zodat ook de zwangere met medische complicaties uitleg krijgt over de gewone zwangerschapsklachten.” Onze bijdrage aan het doel van het project “Als LEO investeren we tijd, geld en kennis in de integrale geboortezorg pilot. Dit doen ook de ziekenhuizen en de kraamzorg. We participeren in de vele werkgroepen, maar dragen ook bij door het opzetten en uitvoeren van een draagvlakplan om al onze leden goed te informeren. We zijn bereid om daarmee een cultuuromslag in gang te gaan zetten.” Mijn boodschap aan het veld “Ik wens dat de achterbannen vertrouwen hebben in elkaar, zodat de juiste zorg door de juiste mensen op een gelijkwaardige manier gegeven kan worden. De innovatie heeft als doel tot verbetering van kwaliteit van zorg te komen. De kans om multidisciplinair een verdiepingsslag aan te gaan, om zo van elkaar te leren. Het is van belang om deze kansen te pakken: Samen sterk!”
Status: organisatie en bekostiging Op weg naar integrale geboortezorg. Dat betekent integraal werken, integraal georganiseerd voor een integraal tarief. Wat integraal werken in de praktijk moet gaan betekenen voor de zwangere vrouw en haar partner maar ook voor de zorgaanbieders (de verloskunde, de kraamzorg en het ziekenhuis met klinisch verloskundigen en gynaecologen) is al ver uitgedacht. Het ontwerp staat in de steigers en gaan we in de praktijk testen. Dit doen we in een pilot, een proefperiode. Besprekingen over definities van die pilot zijn al ver gevorderd. Denk hierbij aan afbakening 5
Nieuwsbrief
Integrale Geboortezorg Leiden (Incas-2 Pilot)
Leiden, juli 2015 Jaargang 2, nummer 1
van het verzorgingsgebied, de definitie van de populatie, van de verrichtingen etc.. Ook worden de uitgangspunten voor de monitoring van de pilot op dit moment bepaald. In het najaar verwachten we voor de proefperiode een innovatie-aanvraag in te dienen bij de NZA. Dat betekent concreet dat we dan als samenwerkende zorgaanbieders voor alle bevallingen in het pilotgebied in de pilotperiode één tarief met de verzekeraar afspreken dat tussen de zorgaanbieders wordt verdeeld. Dus niet langer de verloskunde, het ziekenhuis en de kraamzorg ieder apart, nee, één gezamenlijke financiële afspraak. De hoogte van het tarief en de verdeling werken we ook in het najaar verder uit. Er liggen nu plannen hoe de zorg en de administratie goed te organiseren. Daar moeten nog belangrijke keuzes in gemaakt worden. We willen voorkomen dat er onnodige kosten voor ICT en administratie worden gemaakt. Het gaat over modellen, zoals bijvoorbeeld het ‘virtuele model’ en het ‘makelaars-model’. Een stap verder in de richting verwachten we voor de zomervakantie te zetten! Na de zomer gaan we dan verder met uitwerking van de organisatie in de praktijk.
6