Leergangkader Brandonderzoeker
Instituut Fysieke Veiligheid Brandweeracademie Postbus 7010 6801 HA Arnhem www.ifv.nl
[email protected] 026 355 24 00
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopiëren, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Brandweeracademie van het IFV.
2/17
Voorwoord Voor u ligt het leergangkader van de leergang Brandonderzoeker. In dit document vindt u informatie over de opzet en inhoud van deze leergang. Het laat het totaalplaatje van de leergang Brandonderzoeker zien en maakt duidelijk wat de samenhang is tussen verschillende onderdelen. Wij wensen u veel succes met en plezier bij het volgen, lesgeven aan dan wel begeleiden van deelnemers aan de leergang Brandonderzoeker. De Brandweeracademie
3/17
Inhoud
1 1.1 1.2
De functie Brandonderzoeker Positionering Brandonderzoeker Kerntaak met werkzaamheden
5 5 5
2 2.1 2.2 2.3 2.4
Doelgroep en instroomeisen Doelgroep Instroomeisen Vrijstellingen Certificaat Brandonderzoeker
7 7 7 7 7
3 3.1 3.2 3.3
Opbouw van de leergang Lesblokken met lessen De leerwerkplek Leermiddelen
8 8 9 10
4 4.1 4.2
Proeve van bekwaamheid Proeveonderdelen Relatie met lesblokken
13 13 13
5
Studiebelasting
14
6 6.1 6.2
Betrokkenen bij de leergang Contactpersonen bij de Brandweeracademie Andere betrokkenen
15 15 15
Bijlage 1 Schematische inhoud en opzet van de leergang
16
4/17
1 De functie Brandonderzoeker Wat houdt de functie Brandonderzoeker in en welke taken en werkzaamheden voert de brandonderzoeker uit? In onderstaande paragrafen wordt uiteengezet welke positionering de brandonderzoeker inneemt en welke kerntaken aan de basis staan van deze leergang. De inhoud van dit hoofdstuk is afgeleid van het document Kwalificatiedossier Brandonderzoeker.
1.1 Positionering Brandonderzoeker De brandonderzoeker houdt zich bezig met veldonderzoek naar brandoorzaak, brandverloop en het operationele optreden van de brandweer. Door het doen van onderzoek levert hij een bijdrage aan de kwaliteitsverbetering van preventie en repressief optreden. De brandonderzoeker is een uitvoerend specialist. Hij opereert bij lokale korpsen of in de organisatie van een veiligheidsregio, zowel in een monodisciplinaire als multidisciplinaire context. Samenwerking met onderzoekers van de Technische Recherche en verzekeraars is belangrijk. Hij rapporteert aan de senior brandonderzoeker die als teamleider optreedt. De brandonderzoeker kan zowel zelfstandig als binnen een team functioneren. Ook kan hij functioneren binnen verschillende culturen en disciplines en op verschillende niveaus. Hij doet onafhankelijk onderzoek en gaat zorgvuldig om met ethische kwesties.
1.2 Kerntaak met werkzaamheden In de leergang Brandonderzoeker staan vier kerntaken centraal. Het gaat om:
Kerntaak 1: Het onderzoek voorbereiden De brandonderzoeker oriënteert zich op de plaats incident. Hij zorgt voor het veiligstellen van sporen en bewijsmateriaal. Met medewerkers van de eigen organisatie (repressie) en onderzoekers van andere diensten stemt hij taakverdeling en samenwerking af. Dit alles resulteert in een onderzoeksplan met voorlopige hypothese.
Kerntaak 2: Veldonderzoek uitvoeren De brandonderzoeker voert zijn onderzoek vaak uit als lid van een team Brandonderzoek. Hij legt sporen en gevolgde repressieve, preventieve scenario’s vast, interviewt getuigen en bepaalt de brandoorsprong.
Kerntaak 3: Informatie analyseren De brandonderzoeker komt op basis van een analyse van sporen en ander onderzoek tot een reconstructie van de brand.
5/17
Kerntaak 4: Bevindingen rapporteren De brandonderzoeker zorgt voor een transparant en navolgbaar dossier. Hij stelt een rapport van bevindingen op en kan deze bevindingen mondeling presenteren en toelichten.
6/17
2 Doelgroep en instroomeisen 2.1 Doelgroep De leergang Brandonderzoeker is bedoeld voor personen die in de veiligheidsketen werken en bijdragen tot een verdere ontwikkeling door middel van onderzoeksresultaten uit het brandonderzoek, en die deze primair delen met de risicobeheersing en incidentbestrijding.
2.2 Instroomeisen Om in te kunnen stromen in de leergang Brandonderzoeker moet een deelnemer beschikken over werk- en denkniveau op mbo-niveau 4. Tevens moet de deelnemer beschikken over recente repressieve kennis op het niveau van Bevelvoerder.
2.3 Vrijstellingen Er zijn geen vrijstellingen mogelijk.
2.4 Certificaat Brandonderzoeker Indien de deelnemer alle onderdelen van de proeve van bekwaamheid met goed gevolg aflegt, ontvangt hij het certificaat Brandonderzoeker van het IFV. Deelnemers kunnen 18 maanden na het eindgesprek een extra toets maken. Bij een positief resultaat zal dit leiden tot een internationaal erkend certificaat.
7/17
3 Opbouw van de leergang De opleiding is opgebouwd volgens het principe van duaal leren: een combinatie van werken en leren. Dit houdt in dat u afwisselend leert op de Brandweeracademie en op uw werkplek. Een groot deel van het leertraject voert u op uw werkplek uit. Daar werkt u aan relevante, productieve opdrachten voor (en in opdracht van) gewoonlijk het eigen korps of de eigen regio. Het leren op de werkplek is een essentieel onderdeel van de leergang. Zonder deze activiteit kunt u de opleiding niet afronden. De werkzaamheden die op de werkplek worden uitgevoerd bestaan uit de oriëntatie op het vakgebied en het werken aan de opdrachten die voor de proeve van bekwaamheid zijn opgesteld.
3.1 Lesblokken met lessen Het kwalificatieprofiel Brandonderzoeker met de vier kerntaken, zoals omschreven in hoofdstuk 1, is bepalend geweest voor de opbouw en indeling van de leergang Brandonderzoeker. De vier kerntaken zijn verdeeld over de volgende thema’s: > brand en brandverloop > veiligheidsmanagement > methoden en technieken van onderzoek > omgaan met sporen > multidisciplinaire samenwerking > dossiervorming. De bovenstaande thema’s komen terug in de verschillende blokken. ‘Communicatie’ vormt een lijn door alle blokken.
8/17
Lijn Communicatie
Communicatie loopt als een rode draad door de gehele leergang, in alle lesblokken is communicatie min of meer een onderdeel. Als brandonderzoeker heb je in een onderzoek de mondelinge en schriftelijke basis communicatievaardigheden nodig voor: - het inwinnen van informatie; - het houden van interviews; - het delen van informatie in het kader van samenwerken; - het maken van een nieuwsflits en/of geven van voorlichting; - het schrijven van een (deel)rapportage en/of verslag. Deze vaardigheden komen in de les communicatie aan de orde.
Blok 1 Methodisch onderzoek In dit blok zult u leren hoe de brandonderzoeker te werk gaat in het veld. Met name de wetenschappelijke onderzoeksmethode wordt hier uitgebreid behandeld. In deze lessen zullen zowel de praktijk als de theorie aan de orde komen. In deze lessen zal ook aandacht worden besteed aan de vakken preventie en repressie.
Blok 2 Fotografie In dit blok leert u welke mogelijkheden uw fototoestel heeft. Tevens leert u hoe u foto’s maakt en hoe u dit uitlicht. Ook hier zal de praktijk onderdeel uitmaken van de lesstof en zal aan de orde komen hoe u het onderzoek documenteert.
Blok 3 Elektra en gas In dit blok wordt ingegaan op wat u nodig heeft om een brandonderzoek met elektra en/of gas tot een goed eind te brengen. Zo zullen de basisprincipes van elektra aan de orde komen en zullen de principes van een gasinstallatie behandeld worden.
Blok 4 Engeland In Engeland gaan we aan de gang met de praktijk van het brandonderzoek. U gaat na een korte herhaling van de theorie op hoofdlijnen, aan de slag met een praktijkonderzoek dat tevens deel uitmaakt van uw examen. Een spannende maar zeer leerzame week waarbij praktijk en theorie zich in een hoog tempo afwisselen.
De leerwerkplek Werkend leren is een belangrijk uitgangspunt bij alle leergangen die door de Brandweeracademie worden aangeboden, zo ook bij de leergang Brandonderzoeker. Naast het volgen van de lessen die hiervoor genoemd zijn, brengt de deelnemer een groot deel van zijn studietijd door op zijn leerwerkplek. Het leren op de werkplek vindt plaats aan de hand van diverse leerwerkplekopdrachten, waarbij de deelnemer wordt begeleid door een leerwerkplekbegeleider.
Leerwerkplekbegeleider De leerwerkplekbegeleider van een deelnemer aan de leergang Brandonderzoeker moet voldoen aan het ‘Profiel leerwerkplekbegeleider’. Daarnaast moet hij ruime ervaring hebben met de kerntaken en werkzaamheden van de brandonderzoeker, zoals omschreven in het kwalificatieprofiel Brandonderzoeker.
Leerwerkplekopdrachten Een leerwerkplekopdracht is gericht op het leren op de werkplek en is bedoeld als voorbereiding op de proeve van bekwaamheid. Doel is dat de deelnemer in een realistische
9/17
praktijksituatie oefent met het uitvoeren van kerntaken. Bij de voorbereiding en de uitvoering van een leerwerkplekopdracht wordt de deelnemer begeleid door een leerwerkplekbegeleider. In het schema in bijlage 1 ziet u hoe de leerwerkplekopdrachten over de verschillende lesblokken zijn verdeeld. Na het uitvoeren van een leerwerkplekopdracht bespreekt de deelnemer zijn aanpak en uitvoering met zijn leerwerkplekbegeleider. Enkele opdrachten worden beoordeelt door de docenten. Deze opdrachten moeten voldoende zijn om de leergang met een positief resultaat te kunnen afronden.
3.2 Leermiddelen Bij de leergang brandonderzoeker wordt gebruikgemaakt van de volgende leermiddelen: > lesrooster > lesplannen > leerwerkplekopdrachten > literatuur > kwalificatiedossier brandonderzoeker > toetswijzer
Lesrooster Het lesrooster van de leergang Brandonderzoeker vindt u in de digitale leeromgeving. In dit rooster worden alle data weergegeven waarop de verschillende lessen binnen de leergang verzorgd worden, leerwerkplekopdrachten gemaakt moeten worden en proeveonderdelen moeten worden ingeleverd. Ook vindt u per les de naam van de docent(en), eventueel de leslocatie en kunt u via een link naar het betreffende lesplan en na afloop van een les de presentatie van de docent bekijken. Gastdocenten die geen toegang hebben tot de digitale leeromgeving krijgen het lesrooster toegestuurd.
Lesplannen Voor elke les is een lesplan beschikbaar met inhoudelijke informatie over de betreffende les. Het lesplan bestaat uit een aantal vaste onderdelen, waaronder: > lesbeschrijving > doelstellingen > duur van de les > relevante informatiebronnen > voorbereidingen van de deelnemer. De docenten die binnen de leergang Brandonderzoeker één of meer lessen verzorgen, krijgen het lesplan van deze les(sen) ruim van tevoren toegestuurd. Deelnemers en begeleiders kunnen de lesplannen via het rooster in de digitale leeromgeving bekijken.
Leerwerkplekopdrachten Zoals hiervoor al aangegeven, moet de deelnemer op de leerwerkplek diverse opdrachten uitvoeren. Een omschrijving van deze leerwerkplekopdrachten is te vinden in de digitale leeromgeving bij ‘Leermiddelen’. Gastdocenten die geen toegang tot de digitale leeromgeving hebben, krijgen de leerwerkplekopdrachten toegestuurd. In de omschrijving van de leerwerkplekopdrachten vindt u informatie over: > voorbereiding
10/17
uitvoering > rapportage > evaluatie In het digitale lesrooster op de digitale leeromgeving staat aangegeven wanneer welke leerwerkplekopdracht moet worden uitgevoerd. Bij de uitvoering wordt de deelnemer begeleid door zijn leerwerkplekbegeleider. Indien de uitwerking van een leerwerkplekopdracht via de digitale leeromgeving moet worden ingeleverd, wordt dit bij de betreffende opdracht vermeld. >
De volgende opdrachten moeten worden ingeleverd bij de leerwerkplekbegeleider. De leerwerkplekbegeleider geeft feedback op deze opdrachten en tekent deze af. Leerwerkplekopdracht 1, 3, 4 en 7. De volgende opdrachten moeten worden ingeleverd via digitale leeromgeving. De docenten zullen deze opdrachten beoordelen. Deze opdrachten moeten met een voldoende worden beoordeeld om de leergang met een voldoende resultaat af te kunnen sluiten. Leerwerkplekopdracht 2, 5, 6, 8 en 9.
Literatuur Binnen de leergang Brandonderzoeker wordt veelvoudig gebruikgemaakt van literatuur die de deelnemers thuis bestuderen. Door deze voorbereiding kan in de bijeenkomsten dieper op de leerstof worden ingegaan en is er meer ruimte voor oefenen en leren van elkaar. In het lesplan van een les wordt aangegeven welke literatuur de deelnemers ter voorbereiding moeten doornemen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen verplichte literatuur en aanvullende literatuur. Overige literatuur is te vinden in de digitale leeromgeving bij Leermiddelen onder Literatuur. Dit kan zijn in de vorm van een pdf-document, een link naar een website waar de literatuur te downloaden is of een link naar een instelling waar de literatuur te bestellen is. Verplichte literatuur: - Fire Safety Engineering – Handboek voor de bouw A.J. Tromp en R.J.M. van Mierlo Hoofdstuk 3 en 4 -
Basis voor brandveiligheid – De onderbouwing van brandbeveiliging in gebouwen René Hagen en Louis Witloks Hoofdstuk 2.4.1 – Brandmodellen – 96 t/m 100 Hoofdstuk 8 – Brand en brandverloop – 253 t/m 263
-
Brandverloop technisch bekeken en tactisch toegepast ISBN: 9789012574174 Uitgeverij: SDU
-
Kirk’s Fire investigation John D. Dehaan en David J. Kove ISBN: 9780135082638 (let op: 7e editie) Pagina 10 t/m 16
-
Syllabus Basis brandchemie (zie Digitale leeromgeving)
11/17
-
Syllabus Vaststellen plaats (zie Digitale leeromgeving) Syllabus Oorzaak van de brand (zie Digitale leeromgeving) Syllabus Brandpatroon (zie Digitale leeromgeving) Syllabus Fotograferen (zie Digitale leeromgeving) Syllabus Methodiek brandonderzoek (zie Digitale leeromgeving) Syllabus Methodisch onderzoek (zie Digitale leeromgeving)
Kwalificatieprofiel brandonderzoeker Het kwalificatieprofiel Brandonderzoeker is een belangrijk document voor de leergang Brandonderzoeker. In het kwalificatieprofiel worden de kerntaken en benodigde competenties van de brandonderzoeker omschreven.
12/17
4 Proeve van bekwaamheid 4.1 Proeveonderdelen Ter voorbereiding op het examen moet per syndicaat een rapportage ingeleverd worden van het onderzoek dat in Engeland is uitgevoerd. Het examen bestaat uit de volgende onderdelen: - Van de gemaakte en ingeleverde rapportage maakt de groep een presentatie. - Per deelnemer zal in een persoonlijk gesprek vragen gesteld worden over: (1) De inhoud van het rapport. (2) Het onderzoek algemeen en/of; (3) De opgedane kennis met betrekking tot het uitgevoerde onderzoek. - Een schriftelijke toets.
4.2 Relatie met lesblokken In het schema in bijlage 1 kunt u zien hoe de verschillende proeveonderdelen aan de lesblokken zijn gekoppeld.
13/17
5 Studiebelasting De leergang brandonderzoeker omvat in tijd circa 6 maanden; de totale studiebelasting bedraagt 320 uur, waarvan: > 102 uur klassikaal onderwijs > 120 werkplek/praktijkuren > 50 uur zelfstudie > 5 dagen Engeland Deelnemers besteden gemiddeld twee dagen in de week aan de leergang brandonderzoeker; één dag per week voor de lessen bij de brandweeracademie en één dag in de week op de leerwerkplek. In de lesplannen wordt voor elke les aangegeven hoeveel uren zijn gereserveerd voor contacturen en zelfstudie. Ook bij de leerwerkplekopdrachten, die de basis vormen voor het leren op de werkplek, is de verwachte tijdsbesteding aangegeven.
14/17
6 Betrokkenen bij de leergang 6.1 Contactpersonen bij de Brandweeracademie Heeft u vragen of opmerkingen over de leergang brandonderzoeker, dan kunt u contact opnemen met één van de volgende contactpersonen: Contactpersonen Brandonderzoeker Vakgroepdecaan:
Hans Veltkamp
Telefoon:
026 355 22 19 06 51 06 30 81
E-mailadres:
[email protected]
De vakgroepdecaan is verantwoordelijk voor het curriculum van de leergang. Heeft u vragen hierover, dan is de decaan voor u het eerste aanspreekpunt. Onderwijskundige:
Suzanne Vet
Telefoon:
026 355 29 97
E-mailadres:
[email protected]
De onderwijskundige ondersteunt de vakgroepdecaan bij het vaststellen en uitwerken van het curriculum. Samen met de decaan verzorgt zij ook (delen van) de startbijeenkomst en/of de intervisiebijeenkomsten. Coördinator leergang:
Nicole Funk
Telefoon:
026 355 22 26
E-mailadres:
[email protected]
Secretaresse leergang:
Agnes Heuvelink
Telefoon:
026 355 24 94
E-mailadres:
[email protected]
Bij vragen over organisatorische zaken rondom de leergang kunt u terecht bij de coördinator of de secretaresse van de leergang.
6.2 Andere betrokkenen De namen en beschikbare contactgegevens van deelnemers, leerwerkplekbegeleiders en trajectbegeleiders zijn te vinden op de digitale leeromgeving onder het menu ‘Deelnemers/docenten’. Ook vindt u daar de gegevens van een aantal kerndocenten. Bent u gastdocent en hebt u geen toegang tot de digitale leeromgeving, dan kunt u, indien u bepaalde gegevens nodig hebt, contact opnemen met de coördinator of secretaresse van de leergang. Dit geldt ook voor deelnemers en docenten die contactgegevens nodig hebben van één of meerdere gastdocenten.
15/17
Bijlage 1 Schematische inhoud en opzet van de leergang
Les Onderwerp les
Blok
Startbijeenkomst 1
Wetenschappelijk Brandonderzoek
1 - Methodisch onderzoek
2
Brandfysica en brandchemie
1 - Methodisch onderzoek
3
Brandindicatoren en brandpatronen
1 - Methodisch onderzoek
4
Ventilatie, RSTV en flash-over / backdraft
1 - Methodisch onderzoek
5
Brandontwikkeling, brandverloop, Sporenleer/fysiek bewijsmateriaal
1 - Methodisch onderzoek
6
Fotografie
2 - Fotografie
7
Fotografie, verslaglegging, schetsen en dossiervorming
2 - Fotografie
8
Veiligheid: gevaren tijdens brandonderzoek
3 - Elektra en gas
9
Elektriciteit
3 - Elektra en gas
16/17
Leerwerkplekopdracht:
Inleveren bij:
LWPO 1: Voorbereidingsopdracht
LWPB
LWPO 2: Het denkproces van de brandonderzoeker
Decaan
LWPO 3: Onderzoeksopdracht
LWPB
LWPO 4: De brandonderzoeker en zijn naslagwerken
LWPB
LWPO 5: Een brandonderzoek
Decaan
10
Interviews: Professioneel communiceren
Lijn - Communicatie
11
Informatiebronnen media, overheid en verzekeraars
Lijn - Communicatie
12
Gas techniek
3 - Elektra en gas
13
Vaststellen ontstaansgebied en oorzaak
14
LWPO 6: De brandonderzoeker en zijn communicatiestijl (les 10, 11 en zie ook les 14) LWPO 7: Het schrijven van een nieuwsflits (les 10) LWPO 8: Brandonderzoek rapportage (les 11)
Decaan
1 - Methodisch onderzoek
LWPO 9: Installaties (zie ook les 16)
Decaan
Repressie, blustechnieken, kubusgedachten, prioriteitstelling, kwadrantenmodel
1 - Methodisch onderzoek
LWPO 6: De brandonderzoeker en zijn communicatiestijl (zie ook les 10 en 11)
Decaan
15
Preventie, brandcompartimenten, installaties, gelijkwaardigheid, constructies, kwadrantenmodel deel 1
1 - Methodisch onderzoek
16
Preventie, brandcompartimenten, installaties, gelijkwaardigheid, constructies, kwadrantenmodel deel 2
1 - Methodisch onderzoek
LWPO 9: Installaties (zie ook les 13)
Decaan
17/17
LWPB Decaan
