april 2016
Installatiehandleiding Mystiek
Bouwveiligheid Mystiek zonnedakpannen zijn bij uitstek geschikt voor nieuwbouw en renovatieprojecten. Mystiek zonnedakpannen kunnen ook worden toegepast op bestaande daken, maar dit vraagt om extra voorbereidingswerkzaamheden. Het is belangrijk dat de nodige veiligheidsmaatregelen worden getroffen. Maak daarom altijd gebruik van valbeveiligingen, en indien nodig van randbeveiliging, bijvoorbeeld een steiger met opstaande rand. Denk ook aan goed schoeisel, voorzien van stevige antislip zolen. Het heeft de voorkeur om met een (rol)steiger en een pannenlift te werken. Dit maakt het werken op het dak veel eenvoudiger. Bedenk wel dat het maximale gewicht op een aluminium steiger vaak niet meer is dan 75 kg/m2. Naast regen moet ook goed rekening worden gehouden met wind. Ondanks dat een Mystiek zonnedakpan relatief klein is, namelijk 30% van de afmetingen van een standaard zonnepaneel, kan een Mystiek zonnedakpan wind vangen, waardoor de kans op instabiliteit toeneemt. Installeer de zonnepanelen bij voorkeur wanneer het niet hard waait.
Solinso B.V. │ IBAN NL71 RABO 0305 6998 06 │ BIC RABONL2U │ BTW nummer NL85.54.18.989 B01 KvK 6382 9908 | Schijfweg-Zuid 56| 5995BG Kessel │ Telefoon 06 1326 0855
www.solinso.nl
april 2016
Elektrische veiligheid Zonnepanelen produceren een gelijkspanning, ook wanneer er maar heel weinig licht is. Naarmate de lichtintensiteit toeneemt kan het zonnepaneel een steeds grotere stroom leveren; het potentiële gevaar neemt dan dus ook toe. Onder normale werkomstandigheden is elektrisch contact met het zonnepaneel uitgesloten. Mystiek zonnedakpannen zijn voorzien van geïsoleerde kabels en elektrisch geïsoleerde MC-4 connectoren. Wees ervan verzekerd dat de isolatiemantel rondom de koperdraden onbeschadigd is. Tijdens de installatie op het dak worden de kabels naar de omvormer als allerlaatste aangesloten. De omvormer is normaal gesproken gekoppeld aan het AC net, maar tijdens de installatie moet deze afgeschakeld zijn. De automaat in de meterkast moet op stand “0” staan. Dit geldt ook voor de DC schakelaar op de omvormer, indien aanwezig.
Algemene handelingen Gebruik deze installatiehandleiding in combinatie met het uitvoeringsplan. In het uitvoeringsplan staat de benodigde project specifieke informatie: • • •
de layout op het dak, bijvoorbeeld 4 Mystiek zonnedakpannen naast elkaar en 13 onder elkaar; de precieze locatie op het dak, bijvoorbeeld startend na X pannen van de rechter zijde en vanaf rij Y van onderen; het legplan, ofwel hoe de Mystiek zonnedakpannen elektrisch aan elkaar gekoppeld moeten worden, eventueel aangevuld met koppelstukken. Zie voorbeeld hieronder.
Solinso B.V. │ IBAN NL71 RABO 0305 6998 06 │ BIC RABONL2U │ BTW nummer NL85.54.18.989 B01 KvK 6382 9908 | Schijfweg-Zuid 56| 5995BG Kessel │ Telefoon 06 1326 0855
www.solinso.nl
april 2016 Na uitpakken moeten Mystiek zonnedakpannen met zorg behandeld worden. Onzorgvuldigheid kan leiden tot onzichtbare beschadigingen aan zonnecellen die de werking van het totale systeem aantasten. Probeer elk contact met de achterzijde van het glaspaneel te vermijden. De kunststof drager segmenten zijn bewust open om een goede ventilatie van het glaspaneel te realiseren. Het voorzijde glas is gehard en bijzonder sterk, maar de achterkant (direct achter het glas) is kwetsbaar, want daar zitten de zonnecellen. Wij adviseren om de Mystiek zonnedakpan handmatig op te pakken aan de metalen strip, eventueel ondersteund aan de onderzijde. Wanneer de Mystiek zonnedakpan wordt opgetild aan de kabels kan het elektrisch contact in de junction box inscheuren en afbreken. Dit kan pas maanden later aan het licht komen met het gevolg dat een groot deel van het installatiewerk overnieuw gedaan moet worden. In tegenstelling tot normale dakpannen, is het niet de bedoeling dat er op de Mystiek zonnedakpannen gesteund of gelopen wordt. Ondanks dat de Mystiek zonnedakpan hier prima tegen kan, kunnen lokale belastingen ertoe leiden dat zonnecellen breken zodat het systeem minder stroom levert dan de bedoeling is.
Voorbereiding en ontwerp Mystiek zonnedakpannen kunnen niet los gezien worden van de keuze van de dakpan. De Mystiek zonnedakpan is dusdanig ontworpen dat ze past bij een breed scala aan dakpannen. Het mooiste eindresultaat wordt verkregen door gebruik te maken van vlakke dakpannen. Ook bij bestaande daken blijkt het regelmatig voor te komen dat Mystiek achteraf ingepast kunnen worden. Dit vraagt echter altijd om pas- en meetwerk en dus een goede voorbereiding. Hiervoor moeten de volgende stappen worden doorlopen: 1. Dakpan merk en type. Mystiek is ontworpen voor pannen met 42 cm lengte en 30 cm breedte (“formaat sneldekker”). Afwijkende panmaten zijn er legio. Lengte is bij Mystiek belangrijker dan breedte. Een vrije lengte van 33 cm of meer is noodzakelijk om een goede elektrische werking van de Mystiek zonnedakpan te kunnen garanderen. Vraag de klant of een reserve pan beschikbaar is (bij bestaande bouw) of probeer te achterhalen met welke soort pannen de nieuwbouw of renovatie zal/mag worden uitgevoerd. Meestal zijn de technische tekeningen van dakpannen via internet te vinden. Dit helpt zeker, maar passen en meten met een dakpan en een kunststof segment van de Mystiek zonnedakpan werkt vaak sneller. 2. De panlatafstand. Een vrije lengte van 330-345 mm is noodzakelijk om een optimale werking van de Mystiek zonnedakpan te kunnen garanderen. Waterdichtheid vormt hierop geen enkele beperking. De panlatafstand wordt bepaald door de beschikbare lengte op het dak en het aantal dakpanrijen dat erop past. 3. De werkende breedte. Zoals eerder genoemd past Mystiek naadloos op pannen met werkende breedte van 30 cm. Echter, er bestaan ook pannen met een werkende breedte van 26.1 cm, 25 cm, 24 cm en 22.5 cm welke allemaal in de pas lopen met breedtes van 3, 4.5 of 6 meter. De Koramic Actua LT pan heeft bijvoorbeeld een werkende breedte van 26.1 cm zodat er precies 23 stuks passen in 6 meter. Dit heeft dus gevolgen voor de breedte van het vlak met zonnedakpannen. 4. Dikte van de panlat. De dikte van de Mystiek zonnedakpan is 26 mm. De (vlakke) dakpan kan een andere dikte hebben. De Koramic Actua LT pan is bijvoorbeeld 35 mm dik. Om het bovenvlak (het aangezicht van het dak) gelijk te krijgen is het daarom mooier om de panlat onder de Mystiek zonnedakpannen circa 9 mm dikker te kiezen. 5. Positie van de panlat. Het is de bedoeling om de onderzijde van normale dakpan in lijn te laten lopen met de Mystiek zonnedakpan. Hierdoor kan het zo zijn dat een verschuiving van de panlat nodig is. Dit is eenvoudig te bepalen door een dakpan en de Mystiek dakpan te haken achter een panlat. De benodigde verspringing van panlat is dan direct meetbaar. 6. De gootwerking links en rechts. Betonpannen hebben een universele aansluiting, keramische pannen niet. Bovendien beschikken de meeste keramische pannen over een horizontale stop boven aan de linkergoot. Om een naadloze aansluiting met Mystiek te verkrijgen is soms wat snij, zaag- of slijpwerk nodig, soms aangevuld met kitwerk om waterdichtheid te garanderen. Dit verschilt per project. Als de gootaansluiting niet werkt, kan als alternatief een verholen goot worden aangelegd, maar dat is erg arbeidsintensief. Solinso B.V. │ IBAN NL71 RABO 0305 6998 06 │ BIC RABONL2U │ BTW nummer NL85.54.18.989 B01 KvK 6382 9908 | Schijfweg-Zuid 56| 5995BG Kessel │ Telefoon 06 1326 0855
www.solinso.nl
april 2016
Componenten Naast Mystiek zonnedakpannen zijn de volgende componenten (niet meegeleverd) nodig: •
RVS panhaken (klikhaak) of spijkerhaken (tikpanhaak). Eén voor elke Mystiek zonnedakpan, bijvoorbeeld spijkerhaak 409 48/48H of 409 65/48H. Dit wordt bepaald door het type dakpan dat toegepast wordt. Bij het type 409 staat het eerste getal voor de lengte van de haak (A), het 2e getal voor de lengte van de spijker (B). Voor een goede verankering moet de spijker minimaal 25 mm in de panlat geslagen worden. De 409 met de aanduiding H is voorzien van een hoekige haak, welke beter past dan de ronde uitvoering.
•
RVS dakpanschroeven met neopreen of EPDM ring, bijvoorbeeld 4.5 x 45 mm, 4.5 x 55 mm of 4.5 x 65 mm afhankelijk van het toegepaste type dakpan en dikte van de panlat. Elke Mystiek pan moet worden vastgeschroefd met 2 of 3 schroeven in de daarvoor aanwezige schroefgaten.
Wij bevelen aan om haken en schroeven in RVS uit te voeren. Hiermee wordt voorkomen dat er na verloop van tijd bruine roestsporen over de dakpannen en Mystiek zonnedakpannen zullen ontstaan.
•
Verlengkabels van circa 1,25 meter. De aansluitkabels aan de Mystiek zonnedakpannen slechts 50 cm om te voorkomen dat deze steeds in de weg liggen. Dit betekent dat verlengstukken nodig zijn om kolommen elektrisch te koppelen. Elk verlengstuk beschikt over een male (M) en een female (V) connector, zie hieronder en ook het voorbeeld van het legplan op pagina 2.
NB. De definitie van Male en Female wordt bepaald door de elektrische koppeling aan de binnenkant van het kunststof MC4 koppelstuk, en niet hoe het kunststof deel er uitziet. Hierover bestaat veel verwarring, maar de hier toegepaste definitie is de enige juiste.
Solinso B.V. │ IBAN NL71 RABO 0305 6998 06 │ BIC RABONL2U │ BTW nummer NL85.54.18.989 B01 KvK 6382 9908 | Schijfweg-Zuid 56| 5995BG Kessel │ Telefoon 06 1326 0855
www.solinso.nl
april 2016 •
Dakpannen met halve breedte. Het is visueel mooier om de panelen strokend te leggen terwijl de dakpannen meestal in halfsteens verband worden gelegd. Dit halfsteens verband geeft een betere waterdichtheid en windbestendigheid. De Mystiek zonnedakpannen kunnen wel strokend gelegd worden omdat ze allemaal worden vastgeschroefd.
Installatie We veronderstellen dat we een situatie hebben waarbij we aankijken tegen een leeg dak met verticaal lopende tengels en horizontaal lopende panlatten. De breedte van het dak (indien vrijstaande woning) is dusdanig bepaald dat kantpannen enkele cm vrij over de rand vallen. Ten eerste worden de string kabels voorbereid. Dit betreft de dakdoorvoer, codering per kabelset (rood = +, zwart = -), voldoende lengte binnen de woning en tenslotte MC4 connectoren op het dak. De string kabels blijven onder de panlatten zodat ze niet in de weg liggen voor de dakpannen. Elk dak wordt vol gelegd door rechtsonder met kantpannen te starten, en vervolgens wordt er richting nok en naar links toe verder gewerkt. Er wordt toegewerkt naar een situatie waarbij de pannen strokend boven elkaar liggen, door afwisselend met hele en halve pannen te eindigen.
Solinso B.V. │ IBAN NL71 RABO 0305 6998 06 │ BIC RABONL2U │ BTW nummer NL85.54.18.989 B01 KvK 6382 9908 | Schijfweg-Zuid 56| 5995BG Kessel │ Telefoon 06 1326 0855
www.solinso.nl
april 2016
Het is het handigste om Mystiek zonnedakpannen per kolom van onder naar boven toe neer te leggen. Dit maakt het mogelijk om strings eenvoudig te testen. Het is ook eenvoudig om met power optimisers te werken. De power optimiser wordt dan links naast een cluster van 3-4 panelen gelegd en aangesloten op de panelen. De serieschakeling van power optimisers blijft vrij toegankelijk totdat de volgende kolom met Mystiek panelen er overheen gelegd wordt. De 1e Mystiek zonnedakpan wordt aangesloten op de stringkabel die was klaargelegd. Er is slechts één mogelijkheid die past. We veronderstellen dat de plus (+) kabel ofwel Female connector van de zonnedakpan in de stringkabel wordt geklikt. Positioneer de Mystiek zonnedakpan zo dat de aansluiting op de pan aan de rechterzijde precies past. Check dat er geen kabel zit tussen het Mystiek paneel en de panlat. Vervolgens wordt dit 1e Mystiek paneel vastgeschroefd in de panlat. Linksonder wordt een spijkerhaak in de panlat geslagen (of een klikhaak om de panlat gehaakt) om opwaaien van de zonnedakpan tijdens storm te voorkomen. Vervolgens wordt de vrij beschikbare min (-) kabel ofwel Male connector van de 1e zonnedakpan onder de panlat naar boven toe klaargelegd. Het 2e Mystiek paneel wordt op zijn kop klaargelegd op de vrije panlat. De MC4 connectoren worden in elkaar geklikt waarna het 2e Mystiek paneel wordt omgedraaid en op de panlat wordt geplaatst. Vervolgens wordt dit 2e Mystiek paneel vastgeschroefd in de panlat. Linksonder wordt een spijkerhaak of klikhaak aangebracht. En zo werken we door naar boven. In bovenste paneel wordt een kabelverlenger geklikt. Het andere einde van deze verlenger wordt naar links geleid tot boven de aansluiting van de 2e kolom. Deze hebben we later pas weer nodig. Voordat de 2e kolom wordt aangesloten is het handig om eerst de pannen boven de 1e kolom neer te leggen tot en met de nokdelen. Anders wordt het erg lastig om er later nog bij te komen. Veel pannenfabrikanten hebben zogeheten ventilatiepannen in hun assortiment. Om een goede ventilatie te garanderen is het verstandig om minimaal één ventilatiepan boven een kolom met Mystiek pannen te gebruiken. Zie foto hieronder.
Solinso B.V. │ IBAN NL71 RABO 0305 6998 06 │ BIC RABONL2U │ BTW nummer NL85.54.18.989 B01 KvK 6382 9908 | Schijfweg-Zuid 56| 5995BG Kessel │ Telefoon 06 1326 0855
www.solinso.nl
april 2016
De 2e kolom gaat vrijwel gelijk aan de 1e kolom met dit verschil dat alle aansluitingen gekruist liggen. Immers, de stringkabel die op de 2e kolom wordt aangesloten heeft de andere polariteit. We veronderstellen dat dit de min (-) kabel (Male connector) van de zonnedakpan is die in deze stringkabel wordt geklikt. Naar boven toe gaat het nu exact als bij de 1e kolom. Er is telkens maar één mogelijkheid die past. Helemaal boven blijkt dan ook dat de verlengkabel uit de 1e kolom past de enige vrije kabel van het bovenste Mystiek paneel. De eerste string is nu gereed en het is verstandig om deze eerst door te meten voordat verder gewerkt wordt aan de volgende string. De eenvoudigste meting is een spanningsmeting over de string. Wanneer het licht is, zal er een spanning meetbaar zijn van het aantal Mystiek pannen x 11 Volt. In het voorbeeld zijn er 2 kolommen van elk 13 Mystiek panelen zodat er circa 290 Volt gemeten zal worden. Een vakbekwame elektromonteur kan daarnaast ook een kortsluitmeting uitvoeren. Hiervoor moeten de string uiteinden aan elkaar worden verbonden met een tijdelijke/verwijderbare kabelverlenger in de buurt van de omvormer. Vervolgens kan de kortsluitstroom gemeten worden met een stroomklem. De stroom is afhankelijk van de hoeveelheid zonlicht en kan maximaal 9 Ampere zijn. Het vastmaken van de kabelverlenger zorgt ervoor dat de kring wordt kortgesloten. Het losmaken van de kabelverlenger bij dergelijke stromen kan gevaarlijk zijn! Het resulteert vrijwel altijd in een flinke vonk (omdat de kring zeer kortstondig belast wordt). Nogmaals, deze meting mag alleen worden uitgevoerd door iemand die weet wat hij doet. Op precies dezelfde manier worden vervolgens de 3e en 4e kolom geplaatst. Let er wel op dat de pannen rondom, niet alleen beneden het vlak met Mystiek zonnedakpannen, maar ook erboven, in dezelfde verticale lijn uitkomen. Immers, geen enkel dak is perfect vlak. De Mystiek zonnedakpan is uitstekend in staat om oneffenheden in het dakvlak op te vangen. De gootwerking tussen de panelen zorgt ervoor dat er enkele mm aan breedte variatie kan worden opgevangen. Daarom is het verstandig om de onderste en bovenste panelen van kolom 3 en 4 eerst neer te leggen om de passing te bepalen. Markering met een merkstift is aan te bevelen. Tevens is dit het moment om te bepalen of de pannen ook aan deze kant goed aansluiten op de Mystiek panelen. Bij keramische pannen is dit niet altijd het geval, zie sectie “Voorbereiding”.
Garanties Bovenstaande installatiehandleiding is met de grootste zorg ontwikkeld. De beschreven handelingen zijn generiek toepasbaar voor gebouwen met daken en gevels waarop pannen een waterkerende functie vervullen. De grote variëteit aan dakpannen, schroeven, haken, panlatten, etc. maakt dat elk project uniek is. Solinso garandeert de kwaliteit van de Mystiek zonnedakpannen mits ze direct zijn aangeschaft via Solinso of via een door Solinso erkende dealer. De productkwaliteit van de Mystiek zonnedakpan wordt gegarandeerd vanaf het moment van aanschaf en bedraagt: Solinso B.V. │ IBAN NL71 RABO 0305 6998 06 │ BIC RABONL2U │ BTW nummer NL85.54.18.989 B01 KvK 6382 9908 | Schijfweg-Zuid 56| 5995BG Kessel │ Telefoon 06 1326 0855
www.solinso.nl
april 2016 •
•
10 jaar productgarantie op materialen en vakmanschap. Dit heeft betrekking op de kwaliteit van de toegepaste kunststof materialen en lijmverbindingen. Deze mogen niet merkbaar verslechteren of defect raken binnen de gestelde periode van 10 jaar. 25 jaar elektrische prestatie garantie op het zon-opwekkende deel. Dit heeft betrekking op de kwaliteit van de toegepaste zonnecellen welke duurzaam gelamineerd zijn achter een geharde glasplaat. o Na 10 jaar gebruik onder normale buitenomstandigheden is het elektrische vermogen van elk Mystiek element 90% of meer van het oorspronkelijke piekvermogen. o Na 25 jaar gebruik onder normale buitenomstandigheden is het elektrische vermogen van elk Mystiek element 80% of meer van het oorspronkelijke piekvermogen.
Enige degradatie van de elektrische prestatie is normaal. Uit de praktijk blijkt dat dit in de eerste 15 jaar tussen 0,3% en 0,6% per jaar ligt. Daarna kan het iets sneller gaan. Het oorspronkelijke piekvermogen is het vermogen dat is beschreven in de datasheet op het moment van levering. Solinso kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor schade als gevolg van behandeling of installatie die afwijkt van de handelingen zoals beschreven in deze handleiding. Voor speciale situaties kunt u bij Solinso altijd om advies vragen.
Solinso B.V. │ IBAN NL71 RABO 0305 6998 06 │ BIC RABONL2U │ BTW nummer NL85.54.18.989 B01 KvK 6382 9908 | Schijfweg-Zuid 56| 5995BG Kessel │ Telefoon 06 1326 0855
www.solinso.nl
