Inspiratiedag CAW’s Kinderen en scheiding De stem van kinderen 12 december 2013 Inge Schoevaerts Adviseur Klachtenlijn Kinderrechtencommissariaat
Werkjaar 2012-2013: 222 vragen Waarover gaan deze vragen?
zowel vanaf moment dat de beslissing genomen wordt…
…als bij de regeling van de verblijfs-en omgangsregeling… …als nadien…
Het is beslist: we gaan uit elkaar Het zijn zowel de moeders als de vaders die contact nemen met de vraag: hoe moeten we dit nu aanpakken? Hoe kunnen we rekening houden met onze kinderen? => Ruimte voor bemiddeling! Ook kinderen en jongeren willen weten waar ze voor staan. Mag ik zelf mijn mening geven? Zal ik mijn ouders kunnen blijven zien? Wat gaat er veranderen? Hoe ben ik best voorbereid? Kan ik zelf iets doen? => Ruimte voor bemiddeling?
Voorbeeld We gaan scheiden, maar willen dat op een vriendschappelijke manier doen. Kan dat zonder tussenkomst van een rechtbank? Als we kiezen voor een week-weekregeling, moeten we er dan voor zorgen dat we elk een kind ten laste hebben? Moeder van 2 kinderen Mijn ouders gaan scheiden. Blijkbaar was het voor hen al lang duidelijk want ik hoor dat papa al een nieuwe vriendin heeft. De scheiding is al een zware klap en nu dit nog. Mijn ouders gaan gewoon door met hun leventje, en ik dan? Kan ik mijn mening geven? Emelie, 15 jaar
De regeling van de verblijfsregeling Merendeel van de vragen van minderjarigen gaat over de mogelijkheid om inspraak te hebben: inspraak bij de bemiddeling?
Inspraak bij de rechtbank? Inspraak via gesprek met de ouders?
=> Vraag naar advies en tips om dit gesprek aan te gaan
Toepassing van de verblijfs-en omgangsregeling Dit maakt grootste voorwerp uit van de meldingen. Het gaat om onvrede over de genomen beslissing. Kinderen of ouders (in geval van zeer jonge kinderen) ervaren de uitspraak en de toepassing als een schending van hun belang. Ook professionals klagen in naam van de minderjarige de verblijfs-en omgangsregeling aan.
Toepassing van de verblijfs-en omgangsregeling Meldingen gaan zowel over regelingen met een gelijkmatig verdeeld verblijf als over regelingen met hoofdverblijf bij de ene ouder en omgangsregeling voor de andere ouder.
Meldingen gaan zowel over regelingen die opgelegd zijn door de rechtbank als over regelingen die ouders in onderling overleg opstelden (enige tijd later).
Toepassing van de verblijfs-en omgangsregeling Minderjarigen stellen voornamelijk de vraag welke initiatieven zij kunnen nemen om de verblijfs-en omgangsregeling te wijzigen. Kan ik zelf naar de rechtbank stappen?
Kan iemand op mijn vraag met mijn ouder(s) spreken? Kan / mag ik zelf beslissen om de regeling niet meer na te leven? => Optie voor bemiddeling?
Toepassing van de verblijfs-en omgangsregeling: voorbeeld Een 15-jarige jongere kreeg van de rechter een weekweekregeling opgelegd, maar ziet dat helemaal niet zitten. Vooral de voortdurende wissel ligt hem zwaar. Hij wil zeker het contact behouden met vader en moeder, maar niet op die manier. Zijn ouders wonen op 30 km van elkaar, waardoor hij heel wat afstand moet afleggen om van bij zijn moeder naar school te gaan. Hij kan daar ook geen contact hebben met zijn vrienden. Hij schreef een brief naar de rechter, maar daar kreeg hij te horen dat er geen procedure loopt. Zijn vader, bij wie hij eerst woonde, wil nu niet opnieuw naar de rechter stappen. Wat kan de jongen doen? Jac-medewerker Ik verblijf een week bij mama en daarna bij papa. Dat werkte goed zo. Mijn ouders wonen bij elkaar in de buurt. Nu gaat mama bij haar vriend inwonen. Die woont aan de kust en nu wonen we in Antwerpen. Ik wil geen week-weekregeling meer. Ik wil bij papa, op mijn school, bij mijn familie en vrienden blijven. Maar mama is niet voor rede vatbaar. Sarah, 16 jaar
Toepassing van de verblijfs-en omgangsregeling: voorbeeld Een leerlinge vertelde me dat haar moeder zeven maanden gevangenisstraf kreeg omdat ze het omgangsrecht boycotte. Het meisje voelt zich daar verantwoordelijk voor, omdat zij zelf niet wilde gaan en het niet aan haar moeder lag. Ze haat haar vader nu en wil weglopen als ze er naartoe moet. Waar kan ze terecht en wat kan ze doen? Wordt die gevangenisstraf effectief uitgevoerd? Leerlingenbegeleider van Lotte, 13 jaar
Gedeelde zorg en verantwoordelijkheid Opvoeden na scheiding: geen partners, wel nog ouders! Wat vinden kinderen en jongeren belangrijk? • School-en studiekeuze: schoolstrijd Ik ben 14. Mijn ouders zijn al twaalf jaar gescheiden. Mijn broer en ik woonden eerst bij mama. Dat liep moeilijk. We vroegen om bij papa te wonen. De rechter stond dat toe. Maar ik wilde ook van school veranderen omdat de school te ver weg is van bij papa en ik ging er niet graag. Ook mijn broer wil dat want hij werd gepest op school en de richting die hij volgt is te zwaar. Het CLB en papa vinden dat ook een goede beslissing. De rechter staat het niet toe omdat mama het niet wil. Ik ben twee keer gehoord door de rechter, maar ik heb het gevoel dat hij mij niet begrijpt. De rechter kent toch niets van onze school? Mijn broer en ik moeten ons goed voelen op school, toch ons mama niet? Ik heb al een jeugdadvocaat genomen, maar die is nu op vakantie. Hoe kan ik in september toch naar een andere school gaan?
Gedeelde zorg en verantwoordelijkheid • Tweekamp op de vrije tijd Om de twee weken moet ik naar papa. Dat vind ik helemaal niet erg, maar ik heb wel een probleempje. Ik speel volleybal en er wordt verwacht dat ik altijd naar de trainingen kom. Als ik bij papa ben, kan ik niet gaan. Het is 40 km verder en hij wil me niet brengen. Hoe kan ik dat oplossen? Want volleybal is echt wel belangrijk voor mij. Soumaya, 16 jaar Mijn zoon van 8 speelt voetbal. Hij traint op woensdag en vrijdag. In de week gaat hij naar de training en in het weekend zijn er wedstrijden. Sinds de scheiding gaat hij om de twee weken een weekend naar zijn vader. Die weigert om hem naar het voetbal te brengen, waardoor hij maar één op twee wedstrijden kan meespelen. Daardoor is hij uit de ploeg gevallen en is hij nu reservespeler. Hij is daar heel boos om op zijn vader. Ik heb zijn vader voorgesteld dat ik hem zou ophalen om hem naar het voetbal te brengen, maar ook dat weigert hij. Ik heb al overal aangeklopt, ook bij de rechtbank, maar niemand kan helpen. Waar kan ik of mijn zoon nog terecht met deze klacht? Zijn sport volop kunnen beoefenen betekent veel voor hem.
Gedeelde zorg en verantwoordelijkheid Ik ben Hanne en ben 11 jaar. Ik doe volgend jaar mijn plechtige communie. Voor de scheiding vonden mijn ouders het allebei leuk dat ik mijn communie zou doen. En ik kijk er al een hele tijd naar uit. Nu het zover is, heeft mama gezegd dat ze mij naar geen enkele activiteit zal brengen ter voorbereiding van mijn communie en de dag zelf ook niet. Als ik niet geregeld naar de voorbereidingen ga, mag ik van de parochie mijn communie niet doen. Ik heb ook al uitgerekend op de kalender dat ik de dag van mijn communie bij mijn mama ben. Ik wil zelf naar de jeugdrechter gaan om te vragen dat mijn mama moet meewerken. Mag ik dat doen? Ik ben bij papa ingeschreven in de Chiro. De week dat ik bij hem ben, kan ik gaan. De week dat ik bij mama ben, mag ik niet. Papa heeft vroeger zelf in de Chiro gezeten, mama niet. Ik wil gewoon de activiteiten blijven doen die ik graag doe. Kan iemand dat aan mijn mama duidelijk maken? Liezel, 14 jaar Ik ga naar papa op woensdagnamiddag en een weekend om de 2 weken. Als het verjaardagsfeestjes zijn van de kindjes van mijn klas mag ik niet gaan van papa. Hij zegt dat hij mij zo al weinig ziet. Ik vind dit verschrikkelijk erg. Matteo, 8 jaar
Gedeelde zorg en verantwoordelijkheid Toen we nog een gezin waren vierden we kerstavond altijd met de familie van mama en nieuwjaar met de familie van papa. Nu met de uitgewerkte verblijfsregeling, zou dit elk jaar wisselen. Ik wil dit niet. Ik wil het behouden zoals het was. Lukas, 13 jaar
• Kids-ID en SIS-kaart als wapen in de strijd! Ik heb een zoon van 9 jaar. Zijn moeder beweert dat zij geen SIS-kaart van hem heeft. Ik heb het nagevraagd bij het ziekenfonds en zij heeft die kaart blijkbaar wel. Het is een zoveelste hindernis van haar sinds we uit elkaar zijn. Een tweede kaart aanvragen kan blijkbaar niet, want een duplicaat is alleen mogelijk bij verlies of diefstal en mits aangifte bij de politie. Is het Kinderrechtencommissariaat bevoegd om daar iets aan te doen? Wat als ik naar de apotheker moet of er gebeurt iets ergers? Ik ben 11 jaar. Binnen 2 weken vertrek ik met papa en zijn nieuwe vriendin op skivakantie. Mama zegt nu al dat ze mijn Kids-ID niet zal meegeven. Moet het dan echt zo ver komen dat de vakantie in het water valt? Ik haat haar als dit zo is. Kan ik zelf hulp zoeken? Magalie, 11 jaar
2 speciale gevallen • Recht op hulp na scheiding -
Toestemming van beide ouders nodig?
Ik maak me zorgen over mijn neefje. Hij is 9 jaar en woont de ene week bij zijn mama en de andere week bij zijn papa. Hij heeft al verschillende keren verteld dat hij die regeling niet leuk vindt. Hij vindt het moeilijk om zoveel te wisselen. Op twee jaar tijd werd hij van een vrolijke, spontane jongen een erg gesloten kind. Hij straalt nog maar weinig vrolijkheid uit. Ik heb mama aangeraden hulp te zoeken. Want hij had verteld dat hij liever dood zou zijn. Moeder heeft contact gehad met kinderpsychologen, maar die vragen allemaal de toestemming van vader. Vader weigert. Hij steekt alles op beïnvloeding door moeder. Vader gebruikt de vechtscheiding om niet te willen inzien wat er echt aan de hand is. Hoe kan mijn neefje geholpen worden?
2 speciale gevallen -
De vader van de 13-jarige Amber vertelt dat hij met zijn ex-vrouw verwikkeld zat in een vechtscheiding. Zijn ex-vrouw weigerde de verblijfsregeling na te leven waardoor hij zijn dochter een jaar niet heeft kunnen zien. Het is nooit tot een correctionele veroordeling gekomen waardoor zijn ex-partner een gevoel had van straffeloosheid. Voor de rechtbank kon de verblijfsregeling niet aangepast worden want het was onvoldoende bewezen dat er gewijzigde omstandigheden waren. Ondertussen ging het met de dochter de verkeerde kant uit. Ze rebelleerde en kon de invloed van moeder niet meer aan. Het meisje had hulp nodig. Vader zegt dat hij alles geprobeerd heeft: het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling, het CAW, CBJ en scheidingsbemiddeling. Maar overal kreeg hij hetzelfde te horen: als moeder niet meewerkt of geen toestemming geeft tot hulpverlening, kan die niet opgestart worden. Ondertussen is de situatie ontaard en ging ze naar de jeugdrechtbank wegens een problematische opvoedingssituatie. Vader klaagt dat het systeem voor justitie en hulpverlening tekortschiet omdat de twee ouders akkoord moeten gaan met een hulpverleningsinterventie.
2 speciale gevallen -
Kindermishandeling: recht op hulp mag niet afhangen van de strijd tussen de ouders!
Een begeleidster van een dienst thuisbegeleiding begeleidt een alleenstaande moeder met drie kinderen. De oudste kinderen vertellen meer en meer verhalen over geweld van hun vader tegenover henzelf en hun moeder. De kinderen hebben dat ook verklaard aan de politie maar er gebeurt verder niets mee. Het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling heeft een dossier geopend maar weer afgesloten omdat vader niet ingaat op de uitnodigingen voor een gesprek. De kinderen voelen zich in de steek gelaten. De begeleidster vindt het moeilijk omdat ze zich afvraagt of de kinderen de waarheid vertellen. Als dat zo is, blijven ze in de geweldsituatie zitten omdat hulpverlening, politie en justitie maar weinig geloof hechten aan hun verhaal.
2 speciale gevallen • De Bezoekruimte
Minderjarigen klagen voornamelijk over feit dat ze niet willen gaan, maar wel MOETEN gaan. Minderjarigen willen soms enkel afrondend gesprek plannen. Dit jaar: signalement over de wachtlijsten bij de bezoekruimtes. Discussie: een hel of een zegen?
Doordenkertje - Jongeren gaan op zoek naar hulp: om zelf hun verhaal te doen of voor hulp om het van hen over te nemen. Is dit een taak voor CAW binnen de brede instap van de IJH? Visievorming nodig? Vaststelling: niet elk CAW, niet elk JAC hetzelfde aanbod. Als externe verwijzer: complex. - KRC is promotor van bemiddeling én trajectbemiddeling. Aanbod vanuit CAW’s en relatie met de familierechtbank?
Vragen? Presentatie zal beschikbaar zijn op website www.kinderrechtencommissariaat.be Op de hoogte blijven? Via onze websites www.kinderrechtencommissariaat.be www.kinderrechten.be Schrijf je in op onze nieuwsbrief! http://www.kinderrechtencommissariaat.be/in schrijven-nieuwsbrief Twitter: @KRCommissaris
