Insectarium maken
Tymo Muus Microlepidoptera.nl
Wat is een insectarium? Beter gezegd is een insectarium een verzameling van insecten die geconserveerd worden in een (liefst) luchtdichte bak. Insecten bestaan niet uit nadrukkelijk uit vlees en bloed, dus indien de omgeving droog is dan komt er ook geen rottingsproces op gang. Net als een blad van een plant droogt het dier op, deze wordt hard. Sommige biologen hebben een specialisatie in een bepaalde groep van insecten (bijv. kevers, vlinders, spinnen) en bouwen een collectie op. Een collectie kan dienen als: 1. Om referentiemateriaal (vergelijkingsmateriaal) te hebben en 2. Om bewijsstukken vast te leggen voor de toekomst.
Conserveren: - Een liefst luchtdichte bak. Luchtdicht wil niet zeggen: er kan geen zuurstof in en uit, maar we bedoelen hier mee te zeggen: andere organismen kunnen er niet in. Mijten en museumkevers mogen al te graag jouw collectie opeten! (voedselweb: dit zijn afbrekers, die we niet willen in een collectie). Je kan deze dozen kopen bij Vermandel (www.vermandel.com) maar zijn erg duur. Bij musea (zoals Naturalis) kan je deze vaak gratis krijgen, omdat ze veel oude bakken weg doen. Ander idee is de grote theedoos (2012) van de Action, lengte ca. 25 cm, je moet alleen het rasterwerkje binnenin er uithalen en eventueel de tekst “Tea” aan de zijkant bedekken met verf of papier:
- Onderin de bak een stukje dik piepschuim, waar je straks de spelden in gaat steken. - Een klein potje in de hoek, of bakje, waar we wat mottenbalstukjes in leggen. Plak het bakje tegen de zijkant aan of lijm deze vast, anders gaat deze rollen! Dit weert allemaal levende dieren, die afbrekers (hiervoor genoemd) dus. Mottenballen kan je niet los in de bak leggen, want die rollen alle kanten op en piepschuim lost op bij mottenballen.
Insecten opzetten per orde Biologen zetten insecten op verschillende manieren op, het bewaren gebeurt zo: - Waterdieren, spinnen, rupsen, wormen en slakken: worden op alcohol bewaard in Eppendorf of PCR-buisjes. Deze plaats je in je collectiebak, vastgezet met een aantal spelden. Deze organismen bestaan grotendeels uit water. Anders drogen ze op en verschrompelen ze.
- Vlinders, libellen, haften, gaasvliegen en diverse muggen worden vaak gespreid opgespannen. Vooral bij vlinders komt dit bijna altijd voor. In het borststuk (thorax) wordt een speld gestoken. Hier worden vaak speciale spelden voor gebruikt, zowel kleine (minutienaalden) als dikkere (Morpho of Sphinx spelten, zie www.vermandel.com) .
Sphinx of Morpho spelden
Vlieg op minutienaald, die weer in een strookje piepschuim is gestoken, met daaraan de ‘gewone’ speld
- Kevers en pissenbedden, afhankelijk van het formaat worden zowel opgeprikt (speld) als opgeplakt. Pissenbedden en kevers tot 1 cm worden opgeplakt. Dit gebeurt op stookjes wit papier, liefst wat dikker wit papier. Dit wordt gedaan omdat een speld vaak te dik is voor het diertje. Zie afbeelding rechts Grote kevers hebben dit niet nodig, en kunnen direct vastgeprikt worden.
Doden Het is eerder al gezegd: insecten drogen op en worden hard. Maar stel, je wil deze mooi opzetten. Dus de professionele sionele houding: voelsprieten mooi opzij, vleugels gespreid en bij kevers wil je de poten mooi in gewenste houding laten opdrogen. Je moet het dier dus al in de gewenste positie leggen VOORDAT deze opdroogt. Conclusie: Het dier doden, en hierna onmiddellijk onmiddelli opzetten. Doden: in de diepvries OF in een potje met onderin een watje of toiletpapier met druppeltjes ammoniak. Laat het dier na de diepvries 5-10 5 10 minuten ontdooien. Eenmaal gedood, dan moet het dier binnen 2 uur opgezet worden: anders droogt deze op (en (en treedt lijkstijfheid op). Opzetten: vlinders,, libellen of bepaalde vliegen Veel mensen zijn erg geïnteresseerd in hoe je een insect kan opzetten. Dat is vrij eenvoudig! Zorg ervoor dat je een stuk vlak piepschuim hebt. Hierin maak je een sneetje (gleufje), (gleu bijv. met stanleymes of scheermesje.. Dit gleufje is even groot als het lijfje van het dier die je wilt opzetten (niet te groot dus!). Het lijfje van het dier leg je straks in het gleufje, zodat de vleugels parallel lang het lichaam komen te liggen. Omdat mdat piepschuim statisch en ruw is, kan je op de plaatsen waar de vleugels komen te liggen dit deel beplakken met papieren stickers. Zie voorbeeld hieronder:
Nu kan je beginnen. Je hebt al spelden? Natuurlijk hoef je geen professionele spelden van vermandel.com andel.com te hebben. Maar zorg er dan tenminste voor, dat je mooi slanke naalden hebt zonder een echte gekleurde kop (geen kopspelden). Naalden zijn ook goed. Dit soort Steek de speld door het borststuk (thorax). Dit is het stevigste deel van het insect en je hoort soms ook een kleine ‘krak’. Je moet kracht zetten!
Zorg er voor, dat het insect op 2/3 van de speld zit. Oftewel, zo:
Neem een glad stukje papier (bijv. van foto-albums, foto albums, of glad stukje plastic is ook goed, bijv. folie van de bloemist). ist). Leg deze op de vleugels en steek een speld bovenin en onderin het papiertje/folie. Op de plaats waar het rondje staat. Zorg er voor, dat het papier niet aangedrukt is: je kan de vleugel nog alle kanten op schuiven. Zoals op het plaatje dus.
Nu duw uw je de vleugels omhoog met een fijne speld. Prik de speld niet door de vleugel heen, want dan krijg je gaten. Des te scherper de speld, des te beter je hem omhoog kan duwen. Hoe dichter bij de basis (het lichaam), des te steviger de vleugel. De voorranden voorranden van de vleugels zijn ook altijd het sterkst. Plaats hier het speldenpuntje. Zodra de vleugel in de juiste houding ligt, dan druk je eerst de bovenste, dan de onderste speld naar beneden. Het papiertje/folie komt klem te liggen en de vleugel ligt ook klem. klem. Nu doe je de andere kant. Hierna kan je de poten in de juiste houding leggen en de voelsprieten idem zo. Zet er wat spelden omheen, die voorkomen dat de spriet of poot terugschiet. Nu is het een kwestie van drogen! Duur van het drogen: 4-5 5 dagen.
Opzetten: kevers Bij kevers kan je vooral de antennen en poten mooi laten opdrogen. Nu hoef je niet perse een gleuf in het piepschuim te maken. Als je dit prettig vindt (omdat kevers wel eens mogen draaien aan de speld als je aan poten zit) dan maak je een gleufje. gleufje. De poten kan je met een pincet of speld opzij trekken en vastzetten met een aantal spelden. Zie links en rechts een eindresultaat.
Laatste stap: etiket Je kan wetenschappelijke verzamelingen gemakkelijk onderscheiden van de commerciële (niet serieuze) verzamelingen. Namelijk, door een etiket. Aan de speld rijg je een kaartje, dit is het etiket. Je kan deze printen (bijv. Arial, lettergrootte 5pt) of schrijven met fineliner.
Zie plaatje. Of zoals we dat in Nederlandse collecties zien: •
Bovenste kaartje (altijd verplicht): Kleine Wielen, Leeuwarden (vindplaats, eventueel NED, NL of Netherlands er bij) 13.VI.2012 (datum, om maand van dag te scheiden wordt vaak de Romeinse aanduiding gebruikt, in dit geval juni) leg. T. Muus (leg. afkorting van het woord “legit” = verzamelterm, oftewel de verzamelaar/vinder)
•
Tweede kaartje (handig, niet verplicht) Rustend op boomstam van eik (bijzonderheden van je waarneming, als je een rups hebt opgekweekt bijv. handig om te weten op welke plant deze zat)
•
Derde kaartje (niet verplicht, maar goed voor je eigen administratie) Dagpauwoog, Aglais io (de soortnaam, desnoods noem je de beschrijver er bij, in dit geval Linnaeus)
Je dier kan nu in de collectiedoos. Eventueel kan je nog per soort een etiket boven het insect plaatsen.
Hoe kom ik aan een naam? Het op naam brengen is vaak lastig, soms specialistisch werk. Probeer ten minste de orde te bepalen. Bijv. kever, vlinder, spin etc. We leven in een millennium. Je kan dus via internet specialisten raadplegen. Fotografeer je dier (opgezet of levend) en laat deze op naam brengen op het forum van Waarneming.nl. Hier leer je van! Zelf uitzoeken kan ook, bijv. Insectengids BELLMANN of Le guide entomologique
LERAUT. Eindresultaat van je insectarium:
Nuttig voor kevers prepareren: http://markgtelfer.co.uk/beetles/techniques http://markgtelfer.co.uk/beetles/techniques-for-studying-beetles/carding-pinning pinning-and-labelling/ Wetenschappelijke termen (o.a. veel verzameltermen) met verklaring: http://www.kerbtier.de/Pages/Glossar/enGlossar.html
