Contact maken, Wat is dat? Derek Strijbos 2 december 2015, Deventer
[email protected]
Contact maken, Wat is dat? 1. 2. 3. 4. 5.
Contact en autisme Het conceptuele probleem Een filosofisch voorstel Hoe verder? Vragen & discussie
Contact maken, Wat is dat? 1. Contact en autisme
1. Contact en autisme
1. Contact en autisme ‘Ik kreeg geen contact met’ Lorna Wing: ‘100% in contact!’
‘Verbondenheid’ ‘Emotionele band’ ‘wederkerigheid’ … ???
1. Contact en autisme • Interpersoonlijk contact: waarom is het belangrijk? – – – – – –
Autisme als contactstoornis? Voorwaarde behandelrelatie Standaard onderdeel psychiatrisch onderzoek Onderwerp tijdens overdracht en intervisie Voortdurend aandachtspunt in begeleiding en therapie …
• Maar wat is het dan precies? • En hoe hangt het samen met theorieën over ASS? – Theory of mind – Executieve functies – Centrale coherentie
1. Contact en autisme • Praktisch/empirisch onderzoek – Wetenschappelijk onderbouwde interventies – Effect interventies op behandeling, tevredenheid, herstel, stigma, …
• Theoretisch/filosofisch onderzoek – Je moet eerst weten wat je precies bedoelt met een concept voordat je het kunt onderzoeken (operationaliseren en meten) – Literatuurstudie, fenomenologie, conceptuele analyse
Contact maken, Wat is dat? 2. Het conceptuele probleem
2. Het conceptuele probleem • Contact is niet restloos te begrijpen in termen van bekende begrippen in de (filosofisch-)psychiatrische literatuur, zoals – – – –
Therapeutische relatie ToM/Mentaliseren Communicatie (informatie-overdracht) …
3. Het conceptuele probleem • Contact is niet restloos te begrijpen in termen van bekende begrippen in de (filosofisch-)psychiatrische literatuur, zoals – – – –
Therapeutische relatie ToM/Mentaliseren Communicatie (informatie-overdracht) …
• Conclusie: – Geen noodzakelijke en voldoende voorwaarden voor contact – Veronderstellen zekere mate van contact zonder uit te leggen wat het is of hoe contactgroei tot stand komt
Contact maken, Wat is dat?
3. Een filosofisch voorstel
3. Een filosofisch voorstel
‘samen doen’, ‘samen zijn’
3. Een filosofisch voorstel • Prouty (2001): ‘pre-therapie’ en ‘contactwerk’ – – – –
Situationele reflecties Gelaatsreflecties Lichaamsreflecties Woord-voor-woord reflecties
• Stern (2004), Schore (2012): ‘moments of meeting’ – ‘Where two people see and feel the same mental landscape’
• R.F. Hobson’s ‘The heart of psychotherapy’ (1989) – ‘co-creating a shared experience of reality’
3. Een filosofisch voorstel • Contact: aanwezigheid van een gedeelde omgeving die uitnodigt samen te doen en te ervaren (een ‘shared field of affordances’) – – – –
Samen bewegen Samen praten Samen ervaren Samen zwijgen
• Contact maken (herstellen, verdiepen): co-creëren van een gedeelde omgeving in sociale interactie (vroeger en nu)
(‘co-creating shared field of affordances’)
Contact maken, Wat is dat?
4. Hoe verder?
4. Hoe verder? • Uitwerken filosofische notie ‘co-creating shared field of affordances’ • Hoe problemen met ToM, EF en CC contact kunnen bemoeilijken (en vice versa).
• Hoe mentaliseren, interactie, omgevingsfactoren, etc., contact kunnen kleuren en faciliteren (en vice versa) • Operationalisatie van het concept – Soorten van contact? (gesitueerd, belichaamd, affectief, fysiek, …) – Contactindicatoren?
4. Hoe verder?
• Contactherstellende/bevorderende interventies – Klinische praktijk – Opleidingen & nascholing
• Focus op omgeving: afdelingen, gespreksruimten, PICU’s, …
Contact maken, Wat is dat?
5. Vragen & discussie
Contact maken, Wat is dat?
5. Vragen & discussie
4. Een filosofisch voorstel • ‘Affordance’ (Gibson 1979) – Handelingsmogelijkheid
4. Een filosofisch voorstel • ‘Affordance’ (Gibson 1979) – Handelingsmogelijkheid
4. Een filosofisch voorstel • ‘Affordance’ (Gibson 1979) – – – – –
Handelingsmogelijkheid Praktische relatie tussen een organisme en zijn ‘niche’ iets in omgeving wat uitnodigt tot handelen Fysieke, sociale, linguistische, mentale, etc. handeling Fysieke, sociale, linguistische, mentale, etc. omgeving
• ‘Field of affordances (Rietveld 2014) – Handelingsmogelijkheden die iemand ervaart in zijn of haar ‘ervaringsveld’ (op een bepaald moment) – Fenomenologische notie
4. Een filosofisch voorstel • ‘Affordance’ (Gibson 1979) – Handelingsmogelijkheid
• Field of affordances (Rietveld 2014) – Handelingsmogelijkheden die iemand ervaart in zijn of haar ‘ervaringsveld’ (op een bepaald moment)
• Interpersoonlijk contact: aanwezigheid van een shared field of affordances • Contact maken: in interactie (vroeger en nu) co-creëren van een shared field of affordances
