Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen • •
Achtergrond Innovatieprogramma: palet op maat aan beweegactiviteiten in verzorgingsen verpleeghuizen
Erik van Rossum & Susy Braun
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen
INSTITUTE OF HUMAN PERFORMANCE THE UNIVERSITY OF HONG KONG _____ ____________________________________________________________
Beweegprogramma‟s ouderen • Veel aandacht, vooral voor
„jongeren‟ • Mogelijkheden en nut voor
ouderen in verpleeghuis?
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Interessante aanwijzingen • Beweging blijft zinvol • Niet bewegen: veel negatieve
gevolgen • Ook kwetsbare ouderen blijven trainbaar • Beweging lijkt gunstig voor andere domeinen dan fysiek functioneren (cognitief functioneren, stemming, …….)
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
‘even bewegen’
rest van de dag
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Uitdagingen
• Veel initiatieven, weinig structurering en borging • Wat vinden bewoners interessant? • Kunnen we aansprekend, gevarieerd
en laagdrempelig palet ontwikkelen? • Kan technologie dit ondersteunen?
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Beweegprogramma‟s Deelprojecten: • Vraagverheldering beweegwensen • Beweegtuin • Virtueel fietsen • Exergames • Wandelprogramma‟s • Virtuele projecties • ………. Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen
MIBBO Methodiek ter Inventarisatie van Betekenisvolle Beweegwensen van Ouderen • Wat willen bewoners zelf? aanhaken bij eigen interesses huidige aanbod/mogelijkheden niet leidend! bewegen in brede zin
Project onder supervisie Melanie Kleynen (Zuyd) Kleynen M, Graff F, Kokkelmans M, Pieters K, Beurskens S, van Rossum E. Meer bewegen? Ja, maar wel op een manier die bij mij past! Fysiotherapie & Ouderenzorg 2012; 26 (1): 29-36.
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Uitkomst * Top 5 activiteiten (incl. vorm, tijdstip, ….) * Individueel beweegplan
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Beweegtuin 750 m2 verwoekerde binnentuin in Molenpark (Sevagram, Heerlen)
Initiatief: Ton Janssen, fysiotherapeut
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
2010
2010
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
2012
2012
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Virtueel fietsen Fiets binnenshuis legendarische etappes en wielerklassiekers
TACX virtual reality trainer
http://www.youtube.com/watch?v=eNu9bhJ7CD8
Project onder supervisie Jacques Neyens (Zuyd / UM / De Riethorst)
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
“DiFiets”
http://stichting-boz.nl/
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Routes (bijvoorbeeld)
Zorgcentrum Langedael, Vaals
Geertruidenberg
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Film DiFiets
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
DiFiets project • Meerdere opstellingen uitgerold bij Sevagram,
Meander en De Riethorst Stromenland • Eerste (10) lokale fietsroutes zijn opgenomen • Evaluatie vooralsnog gericht op: • technische stabiliteit • doelgroep(en) en ervaringen •
Ambitie: doorontwikkelen (opnamen door familieleden, google maps, …)
Projectleden: Studenten fysiotherapie en ergotherapie, Bert Heuts en Marcel Mannens (Meander), Michel Bleijlevens en Frank Otten (Sevagram), Jacques Neyens, Ger Creemers e.a. (Zuyd) Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Exergames
Projecten onder supervisie Susy Braun (Zuyd)
Kleynen M, Braun SM, van Spreeuwenberg M, van Rossum E. Exergames ook zinvol voor ouderen? Een kritisch literatuur overzicht. Fysiotherapie & Ouderenzorg 2011; 25:5-13
Meer dan aardige bezigheid?
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Wii sport Diverse projecten: 1 Feasibility: instrueren en begeleiden van bewoners en personeel 2 Is het (ook) fysieke activiteit? 3 Ook voor PG bewoners? 4 Inzet bij balanstraining
Projectleden: studenten fysiotherapie, Marcel Bouwens en Marcel Mannens (Meander), Carla Noman en Michel Bleijlevens (Sevagram), Susy Braun en Marieke Spreeuwenberg (Zuyd) Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Silverfit
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Praktijk • Kiezen welke activiteit bij een bewoner past • Elke optie is geschikt voor een (beperkte)
doelgroep • Opvallend: virtueel sporten
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Ervaring Steeds grotere groep (sub) populaties die niet in staat is om belangrijke informatie op te pikken, te verwerken, op te slaan en/of te herhalen, o.a. dementie
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Voorbeeld Exeter Therapeuten vinden het ook lastig hier mee om te gaan. “They absolutely recognized the challenges and were aware of colleagues who were very poor at dealing with these challenges - providing far too much detail and even occurrences where two therapists appeared to be giving conflicting but detailed advice.”
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Impliciet motorisch leren • Onbewust (niet persé het leren „an sich‟) • Duurt langer (maar is robuuster) • Leren of „alleen‟ faciliteren?
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Achtergrond Technologie= kan helpen om omgeving bewegingsvriendelijker te maken
Voorwaarden: • • • •
voldoende stimulerend afwisselend uitdagend veilig!
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Project: Interactieve projecties
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Doelen van het project Wat zijn de spontane ervaringen van verpleeghuisbewoners met de interactieve projecties? 1. Wat doen bewoners? 2. Wat vinden bewoners van de projecties?
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Film
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Wat heeft u gezien?
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Resultaten verpleeghuis Plataan • 2 weken, elke dag 1 uur projecties aan. • 283 passanten • 98% merkt de projecties op • 55% gaat (uit zichzelf) in interactie met de projecties • 20% blijft kijken en gaat veelal in interactie met andere
passanten
Zonder inmenging van derden doet 75% van de passanten „iets‟ met de projecties of gaat door de projecties in interactie met anderen.
Verbale reacties tijdens observaties Visueel: - „Het zonnetje komt tevoorschijn‟ - „Ze zitten zelfs op me!‟ Aanmoedigen van omstanders: - „Heeft u dat al eens geprobeerd?‟ Ervaringen / meningen: - „Ik ben speciaal langsgekomen‟ - „Ik kreeg een kriebel‟ - „Het lijkt wel herfst, ik zie mezelf als kind vroeger door de bladeren schoppen‟ - „Uit dat grauwe wereldje, in dit wereldje‟ Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Implicaties voor de praktijk en onderzoek Praktijk: - Sociale aspect - Amusement - Werkdag / weekend - Projectievoorkeur Onderzoek: - Projectieoppervlak en geluid - Fysieke effecten - Blijvende interesse - Afhankelijkheid patiënt
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Nieuw project RAAK internationaal: Facilitating Movement Implicitly • Zuyd: fac. Gezondheidszorg (fysiotherapie, ergotherapie),
kenniskringen A&P, TidZ, innovaties ouderenzorg • Sevagram en Adelante • UM, Hong Kong University & University of Exeter
Het doel is om therapeuten toe te rusten met een denkkader, strategieën en tools voor het behandelen van mensen met cognitieve beperkingen die informatie en instructies gericht op bewegen niet goed begrijpen.
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Nieuwe initiatieven (en ideeën) • (Aanvullende) evaluaties ontwikkelde innovaties (beweegtuin, MIBBO, DiFiets, Buddy systeem, ….. veelal in vorm studentprojecten)
• Zonmw “Nurses on the move” (2012-2016) • Verbinding naar andere settings en doelgroepen (o.a. personen met verstandelijke beperking, preconditioneren bij ziekenhuisopname, ….
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012
Resumerend • Veel interesse en draagvlak voor brede aanpak
bewegen • Er is meer mogelijk en nodig • Maar:
* * *
Doorontwikkelen (half)producten Nog veel onderzoek nodig Borgen van activiteiten!
Innovatieve beweegprogramma‟s voor ouderen | Erik van Rossum, Susy Braun | Zuyd Hogeschool, Universiteit Maastricht | 2012