INNOVATIEPROGRAMMA ONDERWIJS OP MAAT PROJECT: PROEFTUIN ACTIVITEITENPLAN 2015
WWW.SURF.NL/ONDERWIJS
Innovatieprogramma Onderwijs op Maat Project: Proeftuin
INHOUD 1. Proeftuin 3 1.1 Doelen 3
2. Werkwijze en deliverables 4 2.1 Ideeën verzamelen en delen 4 2.2 Experimenteren in een ‘lab’ of ‘maker space’ 5 2.3 Uitvoeren van experimenten door instellingen 6 2.4 Overzicht deliverables 7
3. Samenwerking en raakvlakken met andere projecten 8
Innovatieprogramma Onderwijs op Maat Het hoger onderwijs ziet zich geconfronteerd met een studentenpopulatie die steeds meer divers van samenstelling is, eigen devices meeneemt en verwacht overal en altijd draadloos toegang te hebben tot hun leeromgeving en (open) leermateriaal. Omdat studenten een verschillende leerbehoefte en studieaanpak hebben, voldoet het one-size-fits-all principe niet om hen optimaal te bedienen. De mogelijkheden om onderwijs op maat aan te bieden groeien dankzij ICT. Met het programma Onderwijs op Maat draagt SURFnet bij aan het realiseren van de ambitie van instellingen voor hoger onderwijs om gepersonaliseerd en flexibel onderwijs aan te bieden dat zo goed mogelijk aansluit bij de leerbehoeften van de individuele student. Binnen het programma worden zes projecten uitgevoerd: 1. Communitymanagement 2. Open en Online Onderwijs 3. Toetsing en Toetsgestuurd Leren 4. Flexibele en Persoonlijke Digitale Leeromgeving 5. Learning en Academic Analytics 6. Proeftuin
2
Innovatieprogramma Onderwijs op Maat Project: Proeftuin
1. PROEFTUIN In het programma Onderwijs op Maat creëren we een proeftuin voor studenten, docenten en programmamanagers ICT & Onderwijsinnovatie om te experimenteren met nieuwe technologieën. Innovatie start met creatieve ideeën. In de proeftuin is ruimte voor die eerste ideeën. We creëren een lerende omgeving, waar we leren van alles wat wel én wat niet werkt en onderzoeken we of we succesvolle ideeën een stap verder kunnen brengen. We zetten in op het verzamelen van ideeën en het uitvoeren van experimenten. Binnen de proeftuin nodigen we vooral studenten en docenten uit om - laagdrempelig - te experimenteren. Inspiratie is daarbij belangrijk: door een verzameling van toekomstvisies, beelden, concepten en plannen te delen, wordt het mogelijk daar op voort te bouwen. In de proeftuin zoeken we naar mogelijkheden om kansrijke ideeën in een onderwijspraktijk vorm te geven en proberen we, voor zo ver dat mogelijk is, ruimte te bieden aan kleinschalige experimenten die docenten en studenten niet met hulp van hun eigen instelling kunnen uitvoeren. We hanteren de volgende uitgangspunten: • Keep it simple: zo min mogelijk drempels (regels) en beperkingen om mee te doen aan de experimenten. • Docenten en studenten krijgen de ruimte om hun ideeën uit te werken in het onderwijs. • Snel inspelen op de actualiteit en laatste ontwikkelingen en instellingen laten experimenteren met nieuwe tools en producten.
1.1 Doelen Het project Proeftuin is onderdeel van het innovatieprogramma Onderwijs op Maat. Met Onderwijs op Maat draagt SURFnet in de periode 2015-2018 bij aan de ambitie van instellingen voor hoger onderwijs om gepersonaliseerd en flexibel onderwijs aan te bieden dat zo goed mogelijk aansluit bij de leerbehoeften van de individuele student. Hoofddoel van het project: Instellingen hebben inzicht in de mogelijkheden van de inzet van nieuwe technologieën in het onderwijs om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en kansrijke toepassingen te identificeren op basis van experimenten. In 2015 willen we het volgende hebben bereikt: • Instellingen hebben inspiratie opgedaan over hoe zij ICT kunnen inzetten om onderwijs op maat te bieden. • Instellingen hebben ervaring opgedaan met innovatieve ICT-toepassingen in hun onderwijs. • SURFnet heeft instellingen kunnen helpen bij het faciliteren van experimenten die binnen hun eigen instelling niet gefaciliteerd konden worden. • Er is geleerd van experimenten die geen succesvolle resultaten hebben opgeleverd. • Mogelijke resultaten (toepassingen, producten of diensten) zijn bij voldoende animo ontwikkeld tot nieuwe diensten voor onderwijsinstellingen in samenwerking met SURFmarket en SURFsara.
3
Innovatieprogramma Onderwijs op Maat Project: Proeftuin
2. W ERKWIJZE EN DELIVERABLES Het doel van het innovatieprogramma Onderwijs op Maat is instellingen voor hoger onderwijs op verschillende manieren te ondersteunen. Dat gebeurt op drie onderdelen: • Kennis: SURFnet biedt een platform voor kennisopbouw, -uitwisseling en professionalisering. • Diensten: SURFnet organiseert samen met instellingen en marktpartijen dat instellingen kunnen beschikken over een geïntegreerd dienstenportfolio voor onderwijs van eigen diensten, diensten van marktpartijen en diensten van SURF. • Experimenten: SURFnet stelt instellingen en marktpartijen in staat om te experimenteren met innovatieve ICT-toepassingen binnen het onderwijs en succesvolle resultaten op te schalen. De drie onderdelen versterken en beïnvloeden elkaar. Experimenten kunnen leiden tot nieuwe kennis en ervaring wat weer kan leiden tot nieuwe diensten/dienstverlening die marktpartijen kunnen bieden, of, als marktpartijen niet kunnen voldoen aan eisen op terreinen van functionaliteit, beveiliging, privacy en pricing, tot nieuwe diensten/dienstverlening van SURFnet. Door op (inter)nationaal niveau kennis uit te wisselen kan innovatie en kwaliteitsverbetering van het onderwijs worden versneld. SURFnet kan door het laten uitvoeren van experimenten met nieuwe ontwikkelingen in de onderwijspraktijk een belangrijke aanjaagfunctie vervullen voor innovatie in het hoger onderwijs, doordat kansrijke toepassingen in kaart worden gebracht en waar zinvol worden doorontwikkeld.
2.1 Ideeën verzamelen en delen Kennis Voor het project doen we een oproep onder verschillende doelgroepen om ideeën te verzamelen en te delen. Deze ideeën komen in een ‘inspiratie-etalage’ of ‘ideeëncloud’. Het moet een plek worden waar het hoger onderwijs inspiratie kan opdoen voor ideeën over het onderwijs van de toekomst, de nieuwste technologieën etc. Omdat de ideeën met een Creative Commons licentie zijn ingediend kan een bredere groep er gebruik van maken. SURFnet beoordeelt of er een kansrijk concept voor een te ontwikkelen dienst of experiment tussen zit. Ook onderwijsinstellingen of leveranciers kunnen de ideeën gebruiken voor de ontwikkeling van nieuwe producten of diensten. Hoe krijgen we de etalage gevuld? • We roepen studenten op om ideeën aan te dragen over hoe je nieuwe of bestaande ICT-toepassingen kunt inzetten om het hoger onderwijs te personaliseren. Dat doen we via de Battle of Concepts. De ingestuurde ideeën plaatsen we in de ideeëncloud. We kiezen tien winnaars die een prijs krijgen uitgereikt en gaan in gesprek met de winnaar om te kijken of zijn idee gerealiseerd kan worden. • SURFnet vult de ideeëncloud zelf aan met blogs, video’s of demo’s over de nieuwste technologieen, tools, gadgets en trends (trendwatching / galerij met edutech leveranciers). We organiseren een SURFacademy-seminar waarin we alle ideeën uit de Battle of Concepts en de trendwatching blogs presenteren. Dit vormt ook input voor de Innovation Challenge.
4
Innovatieprogramma Onderwijs op Maat Project: Proeftuin
Deliverables: • Wedstrijd Battle of Concepts • Ideeëncloud / inspiratie-etalage • Blogs, video’s of demo’s over de nieuwste technologieën, tools, gadgets en trends (trendwatching) • SURFacademy-seminar om ideeën te presenteren • Beoordeling ideeën voor potentiële doorontwikkeling binnen SURFnet, SURFmarket en SURFsara
2.2 Experimenteren in een ‘lab’ of ‘maker space’ Experimenten We creëren een ‘lab’ of ‘maker space’ waarbij onderwijsinstellingen met ondersteuning van SURFnet laagdrempelig kunnen experimenteren met de nieuwste technologieën, tools en software. Zo kunnen we snel inspelen op trends en de actualiteit. Steekwoorden zijn: low profile, gewoon doen, gebruiken, testen, speeltuin. We onderscheiden hierbij twee richtingen: 1. Wij kiezen een innovatieve tool / technologie en bieden instellingen de gelegenheid daar mee te experimenteren. We voeren een Google Glass wedstrijd uit waarbij vier instellingen gedurende een kwartaal een Google Glass van SURFnet inzetten in hun onderwijs. In het najaar van 2015 zetten we een experiment uit met een andere innovatieve technologie, waar onderwijsinstellingen in 2016 mee kunnen experimenteren. Om die technologie te selecteren organiseren we een SURFacademy-inspiratiedag waar leveranciers en/of trendwatchers de allernieuwste technologieën, tools en gadgets kunnen presenteren. Deelnemers kunnen aangeven met welke technologie zij willen experimenteren. 2. SURFnet helpt instellingen met vraagstukken over een innovatieve ICT-toepassing voor het onderwijs die zij binnen hun organisatie niet kunnen uitvoeren. In dat geval onderzoeken en experimenteren we gezamenlijk, waar relevant in samenwerking met SURFmarket en SURFsara. Randvoorwaarde is dat een instelling aantoont waarom de vraag niet binnen hun eigen instelling kan worden opgelost, SURFnet onderzoekt of de casus in samenwerking met SURF uitvoerbaar is of niet. Deliverables: • Google Glass wedstrijd, inclusief blogs en selectie overall winnaar • SURFacademy-inspiratiedag (trendwatching innovatieve disruptieve technologie) • Lancering nieuwe wedstrijd om te experimenteren met een innovatieve tool / technologie tijdens een SURFacademy-inspiratiedag • Selectie en uitvoering van minimaal één vraagstuk over innovatieve ICT-toepassingen • Beoordeling ideeën voor potentiële doorontwikkeling binnen SURFnet, SURFmarket en SURFsara
5
Innovatieprogramma Onderwijs op Maat Project: Proeftuin
2.3 Uitvoeren van experimenten door instellingen Experimenten SURFnet organiseert een Innovation Challenge. Tien duo’s van docenten en studenten in het hoger onderwijs maken kans op maximaal 10.000 euro voor experimenten waarbij zij innovatieve ICT-toepassingen inzetten om onderwijs op maat te bieden en aan te sluiten bij de leerbehoeften van studenten. De toepassingen of de te ontwikkelen producten en diensten moeten een impuls geven aan de verbetering van het onderwijs. Het beoogde resultaat van het experiment is een toepassing, product of dienst te ontwikkelen waar studenten en docenten direct baat bij hebben in het hoger onderwijs. Het gaat om experimenten waarbij innovatieve ICT-toepassingen worden ingezet binnen een onderwijscontext. Denk bijvoorbeeld aan toepassingen waarbij slim gebruik is gemaakt van augmented reality, 3D print, drones, wearables, big data etc. Of aan producenten of diensten als apps, games, ebooks of interactietools. Er is in totaal maximaal 100.000 euro inclusief BTW beschikbaar voor tien experimenten. Gedurende de experimenten biedt SURFnet begeleiding en expertise om tot een duurzaam resultaat te komen en waar mogelijk beschikbaar te stellen voor het hoger onderwijs. Tijdens De Onderwijsdagen selecteert een jury na een pitchronde de winnaars. De bezoekers van De Onderwijsdagen kiezen de publieksfavoriet tijdens dit evenement. Deliverable: • Er zijn tien experimenten geselecteerd en gestart
6
Innovatieprogramma Onderwijs op Maat Project: Proeftuin
7
2.4 Overzicht deliverables DELIVERABLES Q1 Google Glass wedstrijd, inclusief blogs en selectie overall winnaar
K
DELIVERABLES Q2
TYPE
WANNEER
website
Q1-Q4
TYPE
WANNEER
Wedstrijd Battle of Concepts
K
doc
Q2
Oplevering ideeëncloud / inspiratie-etalage
K
website
Q2
Beoordeling ideeën Battle of Concepts voor potentiële door ontwikkeling binnen afstemming SURFnet, SURFmarket en SURFsara
D
product
Q2
Vooraankondiging Innovation Challenge
E
website
Q2
Blogs, video’s en demo’s over de nieuwste technologieën, tools, gadgets en trends (trendwatching)
K
website
Q2-Q4
Ontwikkelen online stemtool
E
website
Q2-3
Selectie en uitvoering van minimaal één vraagstuk over innovatieve ICT-toepassingen
E
experiment
Q2-Q4
TYPE
WANNEER
DELIVERABLES Q3 Lancering Innovation Challenge
E
website
Q3
SURFacademy-inspiratiedag om ideeën en trends te presenteren, ter voorbereiding op de Innovation Challenge
K
bijeenkomst
Q3
TYPE
WANNEER
DELIVERABLES Q4 Lancering nieuwe wedstrijd om te experimenteren met een innovatieve tool / technologie tijdens een SURFacademy-inspiratiedag (trendwatching innovatieve disruptieve technologie)
E
bijeenkomst
Q4
Pitch en selectie tien winnaars tijdens De Onderwijsdagen, plus publieksfavoriet
E
bijeenkomst
Q4
Kick Off Café
E
bijeenkomst
Q4
K = onderdeel kennis D = onderdeel diensten E = onderdeel experimenten
Innovatieprogramma Onderwijs op Maat Project: Proeftuin
8
3. S AMENWERKING EN RAAKVLAKKEN MET ANDERE PROJECTEN Het project Proeftuin is onderdeel van het programma Onderwijs op Maat, een van de 10 innovatieprogramma’s van SURF. De Proeftuin staat niet op zichzelf, maar heeft raakvlakken met andere projecten binnen Onderwijs op Maat, zoals Toetsing en Toetsgestuurd Leren of Open en Online Onderwijs. Binnen die projecten kan de behoefte ontstaan om gebruik te maken van de proeftuin en daar kleinschalig te experimenteren. En vice versa: uit de ideeën en experimenten binnen de proeftuin kunnen interessante toepassingen of diensten ontstaan die gebruikt kunnen worden binnen de andere projecten. Daarom zetten we sterk in op samenwerking, zowel binnen Onderwijs op Maat als met SURFmarket en SURFsara. Na afloop van elke ‘actielijn’ bekijken we of het opgeleverde eindresultaat kansrijk / veelbelovend is om het door te ontwikkelen en te verduurzamen in samenwerking met SURFmarket en SURFsara en/of bij de onderwijsinstellingen.
Nationale partners We werken samen met Kennisnet waar innovatie en trendwatching ook hoog op de agenda staat.
Meedoen aan dit project? Vragen? Neem contact op met: Hester Jelgerhuis 06 24 91 86 52
[email protected] (projectleider tot juni 2015)
Lieke Rensink 088 787 36 76
[email protected] (Met zwangerschapsverlof tot juni 2015)
Internationale partners Internationale partijen waar we actief mee willen samenwerken en informatie mee uitwisselen zijn JISC en Educause. Binnen JISC wisselen we kennis en ervaringen uit rondom hun Student Innovation projecten. Binnen Educause zoeken we aansluiting waar het gaat om trendwatching.
Programmamanager Onderwijs op Maat Christien Bok 088 787 36 58
[email protected]
SURF Kantoren Hoog Overborch (Hoog Catharijne) Moreelsepark 48 Postbus 19035 3501 DA Utrecht T +31 (0)88 78 73 000
[email protected] www.surfnet.nl
2015
beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederland. www.creativecommons.org/licenses/by/3.0/nl